Kazanımlar ENF Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 1. Ders Hakkında. Ders Hakkında. Ders Hakkında. Ders Hakkında PROGRAMLAMAYA GĐRĐŞ

Transkript

1 PROGRAMLAMAYA GĐRĐŞ Yrd. Doç. Dr. Turgay ĐBRĐKÇĐ Elektrik-Elektronik Müh. Böl. Elektrik-Elektronik Binası Kat 3. Oda No 305 Haberleşme : jeoenf102@gmail.com Telefon : (322) / 139 Asistanlar : Ayten ÇAPUTÇU 2 Ders : Normal Cuma 8:30 10:00 Lab 1-2 ( Teorik) Cuma 10:15-12:00 Lab 1-2 ( Lab) Đkinci Eğitim Cuma 18:30 20:00 Lab 1-2 (Teorik ) Cuma 20:15 22:00 Lab 1-2 (Lab) Programlamayı C ile Öğreniyorum Muhammet & Seher Yorulmaz, 2010 Palme Yayınları Filiz Köse, Baskent Univesitesi- Değişmiş Sunumlar : OKUNARAK GELINMESĐ!!!! den Derleyici : Visual Studio 6.0 C/C++,.NET 3 4 Puanlama %40 Vize %60 Final %10 Bonus ( Eğer Bütün dersleri takip ederseniz geçme notunuza, geçme notunuzun % 10 u kadar eklenecektir.) 5 Kazanımlar Bu dersin sonunda, Programın ne olduğunu, Program oluşum adımları, Kaynak dosyayı, Derleyiciyi, Program yazımı süresince oluşan hataları, Bağlayıcı ve Çağırıcının ne olduğunu öğreneceksiniz 6 Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 1

2 Program Nedir? Program, bir problemin çözümü için herhangi bir programlama dilinin kuralları ile oluşturulmuş komut kümesidir. Program Oluşum Adımları C de yazılan bir programın çalışması için çoğunlukla aşağıdaki süreçlerden geçmesi gerekir. Bunlar kaynak dosyanın yazılması, derlenmesi, bağlanması ve çağrılması şeklinde özetlenebilir. 7 8 Kaynak Dosya (Source File) Programın, herhangi bir programlama dilinin kurallarına göre ve onun komutlarını kullanarak herhangi bir metin editörü (Notepad, edit, pico vs.) ile oluşturulmuş ilk haline kaynak dosya denir. Kaynak Dosya (Source File) C programlama dilinin kuralları ve komutları ile oluşturulmuş komut kümesi, editörde yazılıp dosya uzantısı.c veya cpp olacak şekilde kaydedilirse kaynak dosya hazır hale gelmiş olacaktır Kaynak Dosya: Örnek /* Đlk C Programı */ /* Bu program ekrana Merhaba Dünya yazar */ #include <stdio.h> void main() { printf ( "Merhaba Dünya" ) ; /* Tırnak içerisindeki mesajı görüntüler*/ } Derleyici (Compiler) Bir programlama dilinde yazılmış programı başka bir programlama diline çeviren programlara çevirici (translator) denir. Dönüştürülmek istenen programın yazıldığı dile kaynak dil (source language), dönüşümün yapıldığı dile ise hedef dil (target language) denir. Eğer hedef dil, makine dili ya da simgesel makine dili ise bu tür çeviri programlara derleyici (compiler) denir Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 2

3 Derleyici (Compiler) Derleyici, kaynak dosyayı alır ve eğer derleme işlemi başarılı olursa bu kaynak dosyadan bir amaç dosyası (object file) üretir. Bu dosya artık ikilik (Binary) biçimdedir ve dosyanın uzantısı.obj olmuştur. Derleyici (Compiler) Derleyici programının derleme işlemini yaptığı sürece derleme zamanı (compile time) denir. Bu süreç başarısızlıkla da sonuçlanabilir ve eğer derleme işleminde hata meydana gelirse programcı hata mesajları ile uyarılır Derleme Zamanı Bir derleyici program, kaynak dosyayı makine diline çevirme çabasında, kaynak dosyanın C dilinin sözdizim kurallarına uygunluğunu da denetler. Eğer dilin kurallarına uyulmamışsa, derleyici bu durumu bildiren bir ileti de vermek zorundadır. Derleme zamanı Derleyici programının verdiği ileti : Bir hata iletisi olabilir. Bu durumda, derleyici programlar çoğunlukla amaç dosya üretmeyi reddeder. Bir uyarı iletisi olabilir. Bu durumda, derleyici çoğunlukla amaç dosyayı üretir Program geliştirmede ortaya çıkan hatalar Derleyici zamanı hataları (Compile Time Error) Çalışma zamanı hataları (Run Time Error) Mantıksal Hatalar (Logical Error) Derleyici zamanı hataları Bu tip hatalar genelde kullanılan dilin yazım kurallarına (syntax) uyulmadığından, komutların yanlış yazılmasından ya da uygun olmayan karakterlerin kullanılmasından kaynaklanır. Buna C dilinde en iyi örneklerden birisi komutların sonuna yazılan ; (noktalı virgül) işaretinin konulmamasıdır Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 3

4 Çalışma zamanı hataları Program kurallara uygun olarak yazılmış ve herhangi bir yazım hatası bulunmaz. Çalışabilir bir uygulama haline getirilmiş fakat çalışma anında bir takım veriler ya da uygun olmayan ortamlar nedeniyle çalışma anında bu tip hatalarla karşılaşılır. Bu tip hatalara en iyi örneklerden birisi sıfıra bölme hatasıdır.» Bir değerin başka bir değere bölünmesi işleminde bölen 0 (sıfır) olarak verilirse, hiçbir sayı 0 a bölünemeyeceğinden program hata verecektir. Mantıksal Hatalar Programcının çözüm için gerekli adımların oluşturulmasında, çözüm yönteminin yanlış olmasından ya da yanlış işleçler (operatörler) kullanmasından kaynaklanır. Örneğin bir > büyüktür işareti yerine < işareti kullanıldığında ne bir yazım hatası, ne de bir çalışma zamanı hatası ortaya çıkar. Fakat program kendisinden istenilen işleri yerine getirmez ve uygun çıktıları üretmez Mantıksal Hatalar Bir faktöriyel problemi düşünün. Bilindiği üzere: 0! = 1 ve 1! = 1 dir. Bu değerleri unutursak ortaya yanlış sonuçlar çıkacaktır. Mantıksal Hatalar == deyimi yerine = kullanılırsa program bir hata vermez, çünkü C nin sözdizimi kurallarına uygun işleçler kullanılmıştır. Ama sonuçları aynı olmayacaktır. Đf (a==5) m++; Đf (a=5) m++; Bağlayıcı (Linker) Başarılı bir şekilde derlenen kaynak kod makine koduna çevrilir. Ancak doğrudan çalışabilir (executable) bir uygulama haline gelmesi için.obj uzantılı amaç dosya bağlayıcıya (linker) verilir. Bağlayıcı program ne işe yarar? Derleyici tarafından oluşturulan makine kodu yazılan bütün komutların makine kodu değildir. Her programlama dilinin programcıya sağladığı işlerini kolaylaştıran önceden üretilmiş işlevfonksiyon (function) adı verilen kod parçacıkları bulunur Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 4

5 Bağlayıcı (Linker) Bunların oluşturulmuş amaç kodları ile programcının yazdığı amaç kodlar bağlayıcı (linker) tarafından birleştirilir. Böylece işletim sistemi tarafından doğrudan çalıştırılabilir bir uygulama elde edilmiş olur. Artık dosyanın uzantısı.exe haline gelmiştir ve biçimi de yine ikilik (binary) dir. Çağırıcı (Loader) Program bir uygulama haline gelmiş ve diskte kayıtlı olarak durmaktadır. Đşleyişini öğrenebilmek için çalıştırmak gerekir. Oluşturulan çalıştırılabilir kod çağırıcı programı ile çalıştırılarak ana hafızaya (RAM) yüklenir. CPU tarafından hafızadan çağırılarak çalıştırılır Dikkat! Burada üzerinde durulan kısımlar bilgisayarlardaki IDE (Integrated Development Environment) ortamları tarafından yapılan işlemlerdir. Bu süreç biraz karışık ve soyut gelse de program yazmaya başlayınca bu adımların kolaylıkla ve kısa sürelerde somut olarak gerçekleştirildiğini göreceksiniz. Programcının bu işleri ayrıca gerçekleştirmesine gerek yoktur. Ama yine de oluşum safhalarını bilmek önemlidir Özetle Özetle KAYNAK PROGRAM ÇEVĐRĐCĐ PROGRAM AMAÇ PROGRAM Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 5

6 Kaynakçalar Yorulmaz, M., Yorulmaz, S. (2011).Programlamayı C ile öğreniyorum (2. Baskı).Palme Yayınları, Ankara Karlı, G. (2006). C'de Problem Çözme Mantığı. Pusula Yayıncılık, Đstanbul. Ergin, N., C Kaynak Kitabı, C ve Sistem Programcıları Derneği 31 Çukurova Üniversitesi Jeoloji Müh. Böl. 6