NEVŞEHİR İLİNİN TARIMSAL MEKANİZASYON ÖZELLİKLERİ. Tanzer ERYILMAZ1, Osman GÖKDOĞAN2, Murat Kadir YEŞİLYURT1, Kazım ERCAN

Transkript

1 Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 0; 0() : 6 Journal of Adnan Menderes University Agricultural Faculty 0; 0() : 6 Araştırma / Research NEVŞEHİR İLİNİN TARIMSAL MEKANİZASYON ÖZELLİKLERİ Tanzer ERYILMAZ, Osman GÖKDOĞAN, Murat Kadir YEŞİLYURT, Kazım ERCAN ÖZET Bu araştırmada, Nevşehir ilinin tarımsal mekanizasyon özelliklerine yer verilmiştir. Nevşehir ilinin istatistiksel olarak traktör sayısı, biçerdöver sayısı, tarımsal aletmakine sayısı ve tarımsal mekanizasyon düzeyi göstergeleri hesaplanarak özetlenmiştir. 00 ve yılları verileri sırasıyla; ortalama traktör gücü 6. kw ve 6. kw, işlenen alana düşen traktör gücü.8 kw have.74 kw ha, 000 ha alana düsen traktör sayısı 0.8ve 48.9 adet, 000 ha alana düşen biçerdöver sayısı. ve.48 adet, bir traktöre düşen işlenen alan 9.88 ve 0.66 ha, bir biçerdövere düşen işlenen alan 8.66 ha ve 67.6 ha olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Biçerdöver, mekanizasyon düzeyi, Nevşehir, traktör Properties of Agricultural Mechanization of The Nevsehir Province ABSTRACT In this research, the properties of agricultural mechanization of the Nevsehir province were mentioned. The number of tractors, the number of combine harvester, the number of agricultural equipmentmachines and calculated of the indicators of agricultural mechanization indicators in Nevsehir province was statistically summarized. In the data results in00 and years, the average tractor power was determined as 6. kw and 6. kw, tractor power per cultivated area were.8 kw haand.74 kw ha, the number of tractor per 000 ha was 0.8 and 48.9 units, the number of combine harvester per 000 ha were. and.48 units, cultivated area for each tractor was 9.88 and 0.66 ha, cultivated area for each combine harvester was 8.66 ha and 67.6 ha, respectively. Key Words: Combine harvester, mechanization level, Nevsehir, tractor GİRİŞ Materyal Ve Metot Gelişen tarıma paralel olarak tarımsal uygulamalarda makine kullanımı artmaktadır. Mekanizasyon düzeyi o bölgede kullanılan tarım alet ve makinelerin artması ile gelişir ve çiftçi daha az zamanda daha çok işi verimli ve nitelikli olarak yapabilir (Ayata ve Çakır, 00). Tarımsal mekanizasyon, tarımsal üretimde iş verimini geliştirmek için insan el emeği yerine üretim teknolojilerinin gereği olarak kullanılan her türlü mekanik araçların tasarımı, yapımı, geliştirme ve uygulama deneyleri, pazarlama, işletme, bakım, onarım ve yayımı ile ilgili hizmetlerden oluşmaktadır (Tezer, 980; Zeren ve ark., 99; Koçtürk ve Avcıoğlu, 007; Akar ve ark. ). Ülkemiz tarımsal mekanizasyon düzeyi kriterleri dünya ortalamasının üzerinde, ancak gelişmiş ülkeler düzeyinden daha düşük seviyededir (Altuntaş ve Aslan, 009). Modern tarım tekniğinin vazgeçilmez girdisi olan tarımsal mekanizasyon, pahalı ve uzun vadeli yatırımlar olması nedeniyle iyi bir planlamayı gerektirmektedir. Bunun için ülkesel ve bölgesel bazda tarımsal mekanizasyon durumu ve sorunları yeterince ortaya konulmalıdır (Baydar ve Yumak, 000). Bu çalışmada, Nevşehir ilinin biçerdöver, traktör, tarımsal aletmakineleri varlığı ve hesaplanan mekanizasyon düzeyi gösterge değerleri verilmiştir. Nevşehir, İç Anadolu Bölgesi'nde 8 ' ve 9 0' kuzey enlemleri ile 4 ' ve 06' doğu boylamları arasında kalır. Konya kapalı havzasında kalan Derinkuyu ilçesi dışında, bütünüyle Orta Kızılırmak Havzası'na giren il, konum itibariyle Türkiye'nin tam ortasında olup, yüzölçümü 9 km²'dir. Ülke topraklarının binde 7'sini kaplar. Kızılırmak vadisinin güney yamacına kurulmuş olan il merkezinin rakımı 0 metredir. Erciyes, Melendiz ve Hasandağı gibi eski yanardağların kül ve lavlarının birikmesiyle oluşmuş geniş bir plato üzerinde yer alan il alanı, doğudan Kayseri'nin Yeşilhisar, İncesu ve Merkez; kuzeydoğudan Yozgat'ın Boğazlıyan ve Şefaatli; güney, güneybatı ve batıdan Niğde, Aksaray Merkez ve Ortaköy ilçesi ile çevrilidir. Nevşehir ili, yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçen tipik karasal iklim özelliklerini taşır. Yıllık sıcaklık ortalaması.8 C, yıllık toplam yağışların ortalaması 4.7 kg/m² olup ortalama nispi nem %6'tür. İl genelinde bozkır bitkileri görülür. Orman alanları ise il yüzölçümünün yaklaşık %.'ünü oluşturur. Şekil.'de Nevşehir ilinin bölge içindeki konumu verilmiştir (Anonim, 0a). Uluslararası alanda bir ülkenin veya bölgenin mekanizasyon düzeyinin belirlenmesinde çeşitli Bozok Üniversitesi, MühendislikMimarlık Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, 6600, Yozgat, Türkiye Bingöl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, 000, Bingöl, Türkiye Bozok Üniversitesi, MühendislikMimarlık Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, 6600, Yozgat, Türkiye

2 Nevşehir İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri grubunda toplanmıştır. Nevşehir ilindeki yıllara göre biçerdöver sayısı Şekil 'de verilmiştir. Şekil incelendiğinde 00 yılında 87 adet olan biçerdöver sayısı yılında 07 adet olmuştur. 00 ve yıllarındaki 0, 60, 0 ve + yaş grubu biçerdöverlerin sayılarında artışlar olmuştur. Nevşehir ilindeki 00 ve yıllarındaki tarımsal aletmakine sayıları Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Çizelge 'de verilmiş olup, ayrıca son on yıla ilişkin değişim miktarları oransal olarak hesaplanmıştır. Çizelge 'ye göre, son on yıllık tarımsal aletmakine sayılarına ilişkin istatistikî veriler incelendiğinde, tarımsal aletmakine sayılarında artışlar ve azalışlar söz konusudur. Çizelge 'ye göre, karasabanın sayısı düşmüştür. Ark açma pulluğu, dişli tırmık, kombikürüm, selektör, tınaz makinesi, sedyeli, motorlu pülverizatör tozlayıcı kombine atomizör, atomizör, motopomp, kuluçka makinesi, yağmurlama tesisi, hayvanla ve traktörle çekilen ara çapa makinesi, anıza ekim makinesi, sap döver harman makinesi ve yayık gibi tarımsal aletmakinelerde azalışlar olurken, Çizelgedeki diğer makinelerde artışlar olmuştur. Anonim (0b)'e göre, Nevşehir ilinin 00 yılı itibari ile toplam tarım alanı hektar, yılı itibari ile toplam tarım alanı 47.80hektardır. Nevşehir ilinin traktör güç grupları ve ortalama traktör güçleri Çizelge 'te verilmiştir. Çizelge 'e göre, 00 yılındaki toplam traktör gücü BG, yılındaki toplam traktör gücü BG'dir. Şekil 'e göre traktör sayısı bakımından ilçelerde 4 adet ile Merkez, adet ile Gülşehir ve 0 adet ile Ürgüp ilçesi ilk üç sırada bulunmaktadır. Şekil 4'e göre ise biçerdöver sayılarında adet ile Kozaklı, adet ile Gülşehir ve 7 adet ile Hacıbektaş ilçesi ilk üç sırada bulunmaktadır. Nevşehir ilinin tarımsal mekanizasyon düzeyi ile ilgili hesaplanan göstergeler Çizelge 4'te verilmiştir. Çizelge 4'e göre, 00 yılındaki traktör/000 ha göstergesine göre. olan değer, yılında.48'e yükselmiştir. 00 yılındaki ha/traktör göstergesine göre 0.8 olan değer, yılında 48.9 olmuştur. metotlar kullanılmaktadır. Bu metotların en yaygın olanları birim alana düşen traktör gücü (kw/ha), traktör başına düşen tarım alanı (ha/traktör), birim tarım alanına düşen traktör sayısı (traktör/000 ha)'dır. Bununla beraber traktör başına düşen tarım iş makinası kütlesi, tarım kesiminde kullanılan enerji çeşitliliği, traktör kullanma süresi ve üreticilerin traktör alım gücü gibi değerler mekanizasyon düzeyinin belirlenmesinde kullanılan diğer kriterler olmaktadır (Pınar ve ark., 994; Ülger ve ark. 00; Işık ve ark., 00; Sessiz ve ark., 006; Arıöz, 007; Yıldız ve ark., 007; Koçtürk ve Avcıoğlu, 007; Lüle ve ark. ). Bu araştırmada, araştırma ile ilgili çalışmalardan ve Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden faydalanılmış, çizelgeler ve grafikler oluşturulmuş, değerlendirmeler yapılmıştır. Son on yıla ait biçerdöver sayıları, traktör sayıları ve tarımsal aletmakinelerdeki yıllık değişimler ve mekanizasyon düzeyi göstergeleri sunulmuştur. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Türkiye İstatistik Kurumu verileri ışığında Nevşehir iline ait, son on yıla ilişkin traktör sayıları güç gruplarına göre Çizelge 'de verilmiştir. Çizelge 'de sunulan veriler incelendiğinde, 00 yılı traktör verilerine göre toplam traktör sayısı 79 adet, yılı traktör verilerine göre ise 67 adettir. Son on yıllık toplam traktör sayısı verileri incelenirse artışlar ve azalışlar olmuştur. a göre tek akslı traktörler incelendiğinde 0 BG gücündeki tek akslı traktörün hiç olmadığı, 00 yılları arasında BG gücünde yaklaşık %9, + BG gücünde ise yaklaşık %84 oranında artışlar meydana gelmiştir. İki akslı traktörlerde ise, 0 BG, 4 BG, 0 BG, 70+ BG traktör grubu sayılarında sırasıyla %040, %08, % ve %6 seviyelerinde artışlar meydana gelmesine rağmen 4 BG ve 70 BG grubu traktör sayılarında sırasıyla yaklaşık %7 ve % oranlarında azalış meydana gelmiştir. Genel olarak traktörlerin yoğunluğu 70 BG traktör Çizelge. Nevşehir İlinin son on yılla ait traktör sayıları (Anonim, 0b) Tek Akslı (BG) İki Akslı (BG) Toplam

3 Eryılmaz, Gökdoğan, Yeşilyurt, Ercan Çizelge. Nevşehir İlinin 00 ve yılına ait tarımsal aletmakine sayıları (Anonim, 0b) Tarımsal Alet ve Makineler Karasaban Hayvan Pulluğu Kulaklı Traktör Pulluğu Ark Açma Pulluğu Diskli Traktör Pulluğu Diskli Anız Pulluğu (Vanvey) Kulaklı Anız Pulluğu Toprak Frezesi (Rotovatör) Kültivatör Merdane Diskli Tırmık (Diskarolar) Dişli Tırmık Kombikürüm (Karma Tırmık) Ot Tırmığı Traktörle Çekilen Hububat Ekim Makinesi Kombine Hububat Ekim Makinesi Patates Dikim Makinesi Çiftlik Gübresi Dağıtma Makinesi Kimyevi Gübre Dağıtma Makinesi Orak Makinesi Biçer Bağlar Makinesi Balya Makinesi Tınaz Makinesi Patates Sökme Makinesi Kombine Patates Hasat Makinesi Pancar Sökme Makinesi Kombine Pancar Hasat Makinesi Traktörle Çekilen Çayır Biçme Makinesi Ot Silaj Makinesi Mısır Silaj Makinesi Selektör (Sabit veya Seyyar) Yem Hazırlama Makinesi Sap Parçalama Makinesi Sırt Pülverizatörü Sedyeli, Motorlu Pülverizatör Tozlayıcı Kombine Atomizör Kuyruk Milinden Hareketli Pülverizatör Motorlu Pülverizatör Tozlayıcı Atomizör Santrifüj Pompa Elektropomp Motopomp (Termik) Derin Kuyu Pompa Yağmurlama Tesisi Krema Makinesi Kuluçka Makinesi Civciv Ana Makinesi Süt Sağım Tesisi Süt Sağım Makinesi (Seyyar) Römork (Tarım Arabası) Su Tankeri (Tarımda Kullanılan) Dipkazan (Subsoiler) Rototiller Taş Toplama Makinesi Toprak Tesviye Makinesi Set Yapma Makinesi Toprak Burgusu Hayvanla ve Traktörle Çekilen Ara Çapa Makinesi Pnömatik Ekim Makinesi Üniversal ekim Makinesi (Mekanik), (Pancar Mibzeri Dahil) Anıza Ekim Makinesi Sap Döver ve Harman Makinesi (Batöz) Sap Toplamalı Saman Yapma Makinesi Saman AktarmaBoşaltma Makinesi *Hesaplanmıştır Değişim (%)*

4 Nevşehir İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri Çizelge 'e göre, 00 yılındaki traktör sayısı 79 adet olup, yılında bu sayı 67'yeyükselmiştir. 00 yılındaki kw ha değeri.8 iken yılında.74 olmuştur. 00 yılındaki ortalama traktör gücü 6. kw, yılında bu değer 6. kw olarak hesaplanmıştır. Nevşehir İlinin tarımsal mekanizasyon durumu değerlendirildiğinde sonuç olarak, 00 yılındaki toplam traktör sayısı 79 adet, yılında ise 67 adede yükselmiştir. Genel olarak tüm güç gruplarındaki traktör sayılarında önemli artışlar olmuştur. 00 yılında 87 adet olan biçerdöver sayısında önemli bir artış olmuş olup, yılında bu değer 07 adet olmuştur. Şekil. Nevşehir İlinin bölge içindeki konumu (Anonim, 0a) Çizelge. Nevşehir İlinin traktör güç gruplarına göre traktör sayılarının değişimi ve ortalama traktör güçleri Traktör Güçleri Ortalama Traktör Gücü Güç Grupları (BG) Güç Gruplarına Göre Traktör Sayıları (Adet) Toplam Traktör Güçleri (BG) Toplam Traktör Gücü (BG) Ortalama Traktör Gücü (BG) Ortalama Traktör Gücü (kw) Çizelge 4. Nevşehir İlinin hesaplanan tarımsal mekanizasyon düzeyi göstergeleri Mekanizasyon Düzeyi Göstergeleri 4 00 Biçerdöver/ 000 ha. ha/ Biçerdöver 8.66 Traktör/ 000 ha 0.8 ha/ Traktör 9.88 kw/ ha Ortalama Traktör Gücü (kw) 6. 6.

5 Eryılmaz, Gökdoğan, Yeşilyurt, Ercan Şekil. Nevşehir İlindeki biçerdöver sayılarının makine yaş gruplarına göre dağılımı(anonim, 0b) Şekil. Nevşehir İlinde traktör sayılarının ilçelere göre dağılımı (Anonim, 0b) Şekil 4. Nevşehir İlinde biçerdöver sayılarının ilçelere göre dağılımı (Anonim, 0b)

6 Nevşehir İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri KAYNAKLAR Akar M, Malaslı M Z, Çelik A () Hatay ilinin tarımsal mekanizasyon özellikleri. 7. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 7 Eylül, Samsun, 647. Altuntaş E, Aslan İ (009) Sivas İlinin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin ı Arasındaki Değişiminin İncelenmesi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(): 879. Anonim (0a) T. C. Nevşehir Valiliği, ( ntents/cografi_yapi.pdf, Erişim: 0 Aralık 0). Anonim (0b) Türkiye İstatistik Kurumu, ( Erişim: 0 Aralık 0). Arıöz M (007) Ağrı ilinde tarım işletmelerinin tarımsal yapı ve mekanizasyon özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Ayata M, Çakır E (00) Manisa ilinin tarımsal yapısı v e m e k a n i z a s y o n d ü z e y i. Ta r ı m s a l Mekanizasyon. Ulusal Kongresi, Eylül 00, Konya, Baydar S, Yumak H (000) Van ve Bitlis illeri'nin tarımsal mekanizasyon durumu ve sorunları üzerine bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 9. Ulusal Kongresi, Haziran 000, Erzurum, 667. Işık E, Güler T, Ayhan A (00) Bursa İline İlişkin Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7():6. Koçtürk D, Avcıoğlu A (007) Türkiye'de Bölgelere ve İllere Göre Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, :(), 74. Lüle F, Koyuncu T, Engin K E () Adıyaman ilinin tarımsal mekanizasyon durumu. 7. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 7 Eylül, Samsun, 484. Pınar Y, Beyhan M A, Koyuncu T, Sessiz A, Tekgüler A (994) Karadeniz Bölgesinde Mekanizasyon Düzeyinin Gelişimi ve Sorunları. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(): 04. Sessiz A, Turgut M M, Pekitkan F G, Esgici R (006) Diyarbakır İlindeki Tarım İşletmelerinin Tarımsal Yapı ve Mekanizasyon Özellikleri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, ():879. Tezer E (980) Tarımsal üretim planlaması kavramı ve mekanizasyon. Tarım Sorunları ve Tarımsal Üretim Planlaması Semineri, Ankara. Ülger P, Güzel E, Kayışoğlu B, Eker B, Akdemir B, Pınar Y, Bayhan Y, Sağlam C (00) Tarım Makineleri İlkeleri Kitabı, TÜ Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No: 9. Yıldız M U, Dilay Y, Özkan A (007) Karaman İlinin Ta r ı m s a l M e k a n i z a s y o n S e v i y e s i n i n Belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, (4):. 6 Zeren Y, Tezer E, Tuncer İ K, Evcim Ü, Güzel E, Sındır K O (99) Tarım aletmakine ve ekipman kullanım ve üretim sorunları. Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi Tarım Haftası 99 Kongresi, 9 Ocak 99, Ankara.No:88.. Sorumlu Yazar Tanzer ERYILMAZ tanzer.eryilmaz@bozok.edu.tr Bozok Üniversitesi, MühendislikMimarlık Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, 6600, Yozgat, Türkiye Geliş Tarihi Kabul Tarihi : :..0