ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
|
|
- Tunç Durak
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1 ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
2 2
3 3 DİRENÇ ÖLÇÜMÜ
4 Dirençler ve Direnç Ölçümü Direnç kısaca elektrik akımına karşı gösterilen zorluk şeklinde tanımlanır. Birimi ohm dur ve ile gösterilir. Elektrik devrelerinde direnç aşağıdaki sembollerle temsil edilir. Sabit ve Ayarlı Direnç Sembolleri Dirençler elektrik devrelerinde enerji kaybına (I 2.R) ve gerilim düşümlerine (I.R) sebep olurlar. Dirençler elektrik devrelerinde üç şekilde kullanılır. Akım sınırlayıcı Gerilim bölücü 4 Yük
5 5
6 Dirençler imalat şekline göre Sabit değerli dirençler; karbon ve film yapıdadırlar Ayarlanabilir dirençler; potansiyometre ve trimpotlar Sabit değerli dirençler Ayarlanabilen dirençler Potansiyometre; direnç değeri sıfırdan maksimuma ayarlanabilir. Trimpotlardır; direnç değişimi üzerindeki vida ile ayarlanır. Potansiyometre ve trimpotlar 6
7 Sabit değerli dirençlerin dışında özel amaçlar için imal edilmiş; Sıcaklıkla (Termistörler - NTC ve PTC), Işık etkisiyle (LDR) Gerilimle (VDR) direnci ayarlanabilen dirençler vardır. Sıcaklık etkisiyle direnci değişen dirençler Termistörler, PTC; sıcaklıkla direnci doğrusal değişen NTC; sıcaklıkla direnci ters orantılı değişen direnç 7
8 Işık etkisiyle direnci değişen dirençler Foto Dirençler, LDR (Light Dependent Resistor) Aydınlıkta düşük, karanlıkta yüksek direnç gösterirler. Gerilimle direnç değeri değişen dirençler Varistörler, VDR (Voltage Dependent Resistor) Gerilim değeri çalışma voltajını geçtiğinde direnci hızlı bir şekilde düşerek akım çekmeye başlar 8 Metal Oksit Varistör Yüksek gerilim Varistörü
9 Dirençler üretilirken bazı özelliklere sahip olmaları beklenir. Kararlı olmalı zamanla değeri değişmemeli Sıcaklıkla direnç değeri değişmemeli Oksitlenme ve rutubetten etkilenmemeli İmalatı kolay ve maliyeti düşük olmalıdır. Dirençler kullanım yerine göre çeşitli şekillerde üretilirler. Bunlar; Karbon dirençler 9 Tek siyah band ile işaretlenen 0Ω değerli direnç
10 Tel sargılı dirençler Tel sarımlı Wattlı dirençler Sürgülü Reostalar 10
11 Karbon film dirençler: Direnç şerit şeklinde yalıtkan bir gövde üzerine sarılmıştır. İnce film dirençler: Cam veya silindirik çubuk üzerine saf karbon, metal, cam tozu karışımı, metal oksit, nikel karbon gibi değişik direnç maddeleri sprey şeklinde püskürtülerek elde edilir. Kalın film (cermet) dirençler: Seramik ve metal tozu karışımı bir yapıştırıcı ile hamur haline getirildikten sonra seramik bir gövdeye şerit halinde yapıştırılır ve yüksek sıcaklıktaki bir fırında pişirilerek direnç elde edilir. Bu yöntemle, hem sabit hem de ayarlı dirençler yapılmaktadır. Film dirençlerin toleransları %1-5 civarındadır Metal oksit dirençler: Film dirençlerden farklı olarak direnç maddesi karbon yerine oksit tabakası kullanılır. Metal film dirençler: Porselen gövde üzerine ince bir krom 11 nikel tabakası oluşturularak elde edilir.
12 Dirençlerin sağlamlık kontrolü Analog bir avometre veya ohmmetre ile direnç ölçümünde ölçü aleti uygun direnç konumuna alınarak sıfırlanır. Problar direnç uçlarına bağlanır. Ölçü aleti direnç üzerindeki değeri gösteriyorsa direnç sağlam demektir. Eğer değer farklı ise direnç bozulmuştur. İkinci bir yol olarak karbon direncin orta kısmı kararmışsa direnç aşırı akımdan dolayı bozulmuş demektir. Bu durumda direncin bir ayağı boşa alınır ve ohmmetre ile ölçülür. Eğer sıfır okunuyorsa direnç kısa devre, yüksek direnç okunuyorsa direnç açık devre olmuş demektir. Küçük değerli dirençler, sıfır ile 1 ohm arasındaki dirençler (ampermetre ve şönt dirençleri gibi); orta değerli dirençler 1 ile Ω (alıcıların dirençleri) arasındaki dirençler; yüksek değerli dirençler Ω dan büyük değerdeki dirençler için geçerli olan kavramlardır. 12
13 Direnç serisi Direnç değerleri Toleransı E %±20 E %±10 E %±5 E %±2 E %±1 E %±0,1 0,5 Direnç serileri 13
14 Direncin Fiziksel Boyutlarla İlişkisi İletkenin direnci fiziksel özellikleri ile değişir. Direnç, uzunlukla doğru, iletkenin kesitiyle ters orantılıdır. Ayrıca iletkenin direnci, yapıldığı gerecin cinsine de bağlıdır. Buna göre iletkenin direnci, R = ρ.l S şeklinde hesaplanabilir. R;İletkenin direnci (ohm), l; İletkenin uzunluğu (metre), S ; İletkenin kesiti (mm 2 ), ; İletkenin öz direnci (ohm mm 2 /metre) İletkenlik: Elektrik akımının geçişine gösterilen kolaylıktır. Özdirenç: Birim uzunluk(1m) ve kesitteki(1mm 2 ) iletkenin direncidir. Öz İletkenlik: Öz direncin tersine denir. Öz iletkenlik K ile gösterilir. Birimi S.m/mm 2 dir. Direnç öz iletkenlik cinsinden; R = l K.S şeklinde ifade edilir. 14
15 İletkenin Cinsi İletkenin Sembolü 20 C 'deki Öz Direnç (p) Ω.mm 2 /m 20 C'deki Öz İletkenlik (K) m/ω.mm 2 Gümüş Ag 0, ,5 Bakır Cu 0, Alüminyum Al 0, Wolfram W 0, Demir Fe 0,1 10 Platin Pt 0,11 9,1 Pirinç Cu + Zn 0,08 13 Krom-Nikel Ni+Cr+Mn+Fe 1,1 0,91 Bazı iletkenlerin öz direnç ve öz iletkenlikleri 15
16 Kesiti 1mm2 olan 50m uzunluğundaki bakır iletkeninin direnci 0,89ohm dur. Aynı kesitli iletkenin uzunluğu 100m olduğunda ise direnci 1,78ohm oluyor. Bu da iletkenin uzunluğu arttıkça direncinin de artacağı anlamına gelmektedir. İletkenin direnci, uzunluğu ile doğru orantılı değişir. Aynı uzunluğa sahip aynı cinsten iki iletkenden kesiti küçük olanın direnci büyüktür. İletkenin direnci, kesiti ile ters orantılı değişir. Aynı uzunluk ve kesite sahip iki iletkenden özdirenci büyük olanın direnci büyüktür. İletkenin direnci, özdirenci ile doğru orantılı değişir. (a) (b) (c) Direncin iletkenin boyu, kesiti ve cinsine göre değişimi 16
17 Kesit ve cinsleri aynı, boyları farklı iki iletken Boyları ve cinsleri aynı, kesitleri farklı iki iletken 17 Kesit ve cinsleri aynı, boyları farklı cins iki iletken
18 Örnek: Uzunluğu 150m, kesiti 2,5mm 2 olan bakır telin normal sıcaklıktaki (sıcaklık verilmemişse 20 0 C olarak alınır) direncini bulunuz. Bakırın öz direnci = 0,0178ohm.mm 2 /m, öz iletkenliği k = 56 S.m/mm 2 dir. İletkenin direnci R = ρ.l S = 0, ,5 = 1, 068Ω İkinci yol olarak öz iletkenlikten yararlanarak; R = l = 150 K.S 56.2,5 = 1, 068Ω 18
19 Örnek: Uzunluğu 100m olan kesiti 1,5-2,5 4 ve 6mm 2 lik bakır telin normal sıcaklıktaki (sıcaklık verilmemişse 20 0 C olarak alınır) direncini bulunuz. Bakırın öz direnci = 0,0178ohm.mm 2 /m, Öz iletkenliği k = 56 S.m/mm 2 dir. 1,5mm 2 lik iletkenin direnci R = ρ.l 2,5mm 2 lik iletkenin direnci 4mm 2 lik iletkenin direnci 6mm 2 lik iletkenin direnci S R = ρ.l S R = ρ.l S R = ρ.l S = 0, ,5 = 0, ,5 = 0, = 0, = 1, 187Ω = 0, 712Ω = 0, 448Ω = 0, 297Ω Hesaplamalardan da anlaşılacağı üzere sabit uzunluğa karşılık kesit artıkça direnç azalmaktadır. Direnç değişimi kesiti ile ters orantılıdır. 19
20 Örnek: 2,5mm 2 lik kesite sahip 5, 20, 45m uzunluğa sahip bakır tellerin normal sıcaklıktaki (sıcaklık verilmemişse 20 0 C olarak alınır) direncini bulunuz. Bakırın öz direnci = 0,0178ohm.mm 2 /m, Öz iletkenliği k = 56 S.m/mm 2 dir. 5m lik iletkenin direnci R = ρ.l 20m lik iletkenin direnci 45m lik iletkenin direnci S R = ρ.l S R = ρ.l S = 0, ,5 = 0, ,5 = 0, ,5 = 0, 0356Ω = 0, 1424Ω = 0, 3204Ω Hesaplamalardan da anlaşılacağı üzere sabit kesite karşılık uzunluk artıkça direnç artmaktadır. Direnç değişimi uzunluk ile doğru orantılıdır. 20
21 Örnek: Kesiti 4mm 2 ve direnci 5 olan alüminyum telin uzunluğunu bulunuz. = 0,0285 ohm.mm 2 /metre, K = 35S.m/mm 2 dir. R = ρ.l S R.S l = = 5.4 ρ 0,0285 = 701, 75m olarak bulunur. Örnek: Çapı 3mm ve uzunluğu 50Km olan bakırdan yapılmış bir hattın direncini hesaplayınız. Bakırın öz direnci =0,0178 ohm.mm 2 /m, öz iletkenliği k = 56S.m/mm 2 dir. Çapı bilinen bir iletkenin kesiti; S = π.d2 4 = π.32 4 = 7, 069 olarak bulunur. İletkenin direnci R = ρ.l S = 0, ,069 = 125, 902Ω 21
22 22 DİRENÇ BAĞLANTILARI
23 Seri Bağlantı Dirençlerin birbiri ardına eklenmesi ile elde edilen, devre akımının bütün devre elemanlarından geçtiği devreye denir. Tüm dirençlerin yerine geçecek tek dirence eşdeğer direnç veya toplam direnç denir. R T veya R eş şeklinde gösterilir. Seri devrede toplam direnç seri bağlı direnç sayısı ile artar. Birbiri ardınca bağlanan dirençler aritmetik toplanarak eşdeğer direnç bulunur. Eşdeğer direnç, R T = R 1 + R 2 + R R N şeklindedir. R1 R2 IR1 IR2 I U f 23
24 Paralel Bağlantı Dirençlerin karşılıklı uçlarının bağlanması ile oluşan devreye denir. Paralel bağlantıda toplam direnç azalır. Paralel bağlantıda eşdeğer direnç, direnç değerlerinin terslerinin toplamının tersine eşittir. Paralel dirençlerden oluşmuş bir devrede eşdeğer direnç paralel bağlı dirençlerin en küçüğünden küçüktür. Eşdeğer direnç, 1 = R T R 1 R 2 R N şeklindedir. U R1 UR1 R2 UR2 24
25 Sadece iki paralel direncin olduğu devrelerde eşdeğer direnç, paralel kollardaki dirençlerin çarpımının toplarına bölümüne eşittir. R T = R 1.R 2 R 1 +R 2 ile hesaplanabilir. RT R1 R2 25
26 Seri-Paralel (Karışık) Devre Hem paralel hem de seri bağlı dirençlerin bulunduğu devrelere karışık devre denir. Karışık devreler seri ve paralel devre özelliklerini gösterir. Karışık devre çözümlerinde devrenin seri ve paralel kısımları ayrı ayrı hesaplanarak sadeleştirme yapılır. Sadeleştirmeler sonucunda eşdeğer direnç bulunur. Şekildeki devrede R 2 ile R 3 birbirine paralel R 1 direncine seri bağlıdır. Devrenin eşdeğer direnci; R T = R 1 + R 2 R 3 IR2 R2 R T = R 1 + R 2.R 3 R 2 +R 3 dir. IR1 R1 IR3 R3 U1 U2 I U 26
27 27 DİRENÇLERİN OKUNMASI
28 Elektronik devrelerde kullanılan dirençler üzerindeki renk kodları sayesinde okunur. Aşağıdaki tabloda uluslararası standart direnç renk tablosu görülmektedir. Renk Siyah Kahverengi Kırmızı Turuncu Sarı Yeşil Mavi Mor Gri Beyaz Altın Rengi Gümüş Rengi Renksiz I ve II. Renklerin Rakam Değerleri Çarpım Rengi 1 = = = = = = = = = = ,1 = ,01 = 10-2 % Tolerans
29 Renk 1. band 2. band 3. band (çarpan) 4. band (tolerans) Isıl katsayısı Siyah yok Kahverengi ±1% (F) 100 ppm Kırmızı ±2% (G) 50 ppm Turuncu ppm Sarı ppm Yeşil ±0.5% (D) Mavi ±0.25% (C) Mor ±0.1% (B) Gri ±0.05% (A) Beyaz Altın 0.1 ±5% (J) Gümüş 0.01 ±10% (K) Boş ±20% (M) 29
30 Direnç tipi Karbon direnç İnce film dirençler Karbon Metal Metal kalın film (cermet) direnç Telli direnç Büyüklüğü 10Ω Ω 10Ω Ω 10Ω Ω 10Ω Ω 0,25Ω Ω Toleransı ± ± ± ± ± Maksimum gücü 250mW 250mW 500mW 500mW 2,5W Yükteki değer değişimi Maksimum dayanma gerilimi %10 %2 %1 %0,5 %1 150V 200V 350V 250V 200V Yalıtkanlık direnci 10 9 Ω 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ Gerilim sabiti 2000ppm/V 100ppm/V 10ppm/V 10ppm/V 1ppm/V Çalışabildiği sıcaklık aralığı -40ºC +105ºC -40ºC +125ºC -55ºC +150ºC -55ºC +150ºC -55ºC +185ºC Sıcaklık sabiti ±1200 ppm/ºc ppm/ºc ±250 ppm/ºc ±100 ppm/ºc ±200ppm/ºC Gürültüsü 1 kw - 2µV/V, 10 MW - 1µV/V 0,1µV/V 0,1µV/V 0,01µV/V 6µV/V 30 Lehim etkisi %2 %0,5 %0,15 %0,15 %0,05
31 1. 1ppm = 10-6 Ω başına değişim miktarı. 2. Sıcaklık sabiti "+" ppm: Isındıkça artan direnç 3. Sıcaklık sabiti "-" ppm: Isındıkça azalan direnç Ppm: parts per million: Milyonda bir parçası Örneğin; saf karbon direncin: Sıcaklık sabiti ppm/ºC olup sıcaklığın her 1 artışında, direnci Ohm başına, 1200ppm=1200*10-6 =0,0012Ω azalmaktadır. 4. Sıcaklık sabiti "±" ppm: ısındıkça artan, 0ºC 'nin altında soğutulurken azalan direnç. Örneğin; Bakırın direnci -234 'te sıfır olmaktadır. 5. Gerilim sabiti: Dirence uygulanan gerilimin büyüklüğü oranında, direnci yukarıda verilen değer kadar düşmektedir. Örneğin; 150Ω'luk bir "karbon film dirence" 30V uygulandığında direnci 30*150*10-6 =0,0045Ω 31 kadar düşecektir.
32 Tolerans rengi verilmeyen dirençlerde tolerans %20 alınır. Yukarıdaki tablo 4 renk koduna sahip dirençler içindir. 5 renkli dirençlerde 1,2 ve 3. renkler rakam değerlerini 4. renk çarpım ve 5. renk tolerans rengini gösterir. 32
33 Bazı üreticiler renk kodu yazmak yerine direncin değerini yazmayı tercih etmektedirler. Tolerans olarak harf kodu kullanan üreticiler de mevcuttur. Direnci gösteren harfler: R = Ohm K = Kilo Ohm M = Mega Ohm Tolerans harfleri: F = ±%1 G = ±%2 J = ±%5 K = ±%10 M = ±%20 Endüstriyel tip gösterim Tolerans MIL Gösterim 5 ±5% J 2 ±20% M 1 ±10% K - ±2% G - ±1% F - ±0.5% D - ±0.25% C - ±0.1% B 33
34 Örnek: Aşağıda verilen direnç renk kodlarına göre direnç değerlerini yazınız. Yeşil Siyah Siyah Altın: 5 0 x 10 0 = 50 % 5 = 50R % 5 Beyaz Mor Mavi Gümüş: 9 7 x 10 6 = = 97M %10 = 97M % 10 Turuncu Mavi Sarı Yeşil Gümüş: x 10 5 = = 36,4M %10 = 36M4 %10 34
35 Kırmızı Kırmızı Sarı Sarı Renksiz: x 10 4 = = 2,24 M %20 = 2M24 %20 Kırmızı Gri Yeşil Altın Altın: x 10-1 = 28,5±%5Ω = 28R5 % 5 Yeşil Mavi Mavi Gümüş Gümüş: x 10-2 = 5,66±%10Ω = 5R66 %10 35
36 4 band renk kodlama örnekleri Katsayı = Mor (7), Yeşil (5) Çarpan = Kahverengi (1) Tolerans = Altın (%5) Direnç değeri = 75x10 1 = 750 % 5 Katsayı = Kahverengi (1), Siyah (0) Çarpan = Kahverengi (1) Tolerans = Gümüş (%10) Direnç değeri = 10x10 1 = 100 % 10 Katsayı = Beyaz (9), Kahverengi (1) Çarpan = Sarı (4) Tolerans = Altın (%5) Direnç değeri = 91x10 4 = 910 k % 5 Katsayı = Kahverengi (1), Gri (8) Çarpan = Kırmızı (2) Tolerans = Altın (%5) Direnç değeri = 18x10 2 = 1.8 k % 5 Katsayı = Kırmızı (2), Kırmızı (2) Çarpan = Sarı (4) Tolerans = Altın (%5) Direnç değeri = 22x10 4 = 220 % 5 36
37 5 band renk kodlama örnekleri Katsayı = Kahverengi (1), Siyah (0), Siyah (0) Çarpan = Kahverengi (1) Tolerans = Kahverengi (%1) Direnç değeri = 100x10 1 = 1 k % 1 Katsayı = Turuncu (3), Turuncu (3), Kırmızı (2) Çarpan = Kırmızı (2) Tolerans = Kahverengi (%1) Direnç değeri = 332x10 2 = 33.2 k % 1 Katsayı = Mavi (6), Gri (8), Kahverengi (1) Çarpan = Turuncu (3) Tolerans = Kahverengi (%1) Direnç değeri = 681x10 3 = 681 k % 1 6 band renk kodlama örnekleri Katsayı = Kahverengi (1), Siyah (0), Siyah (0) Çarpan = Gümüş (0.01) Tolerans = Kırmızı (%2) Sıcaklık katsayısı = Kahverengi (100 ppm) 37 Direnç değeri = 100x10-2 = 1 % 2
38 Yüzeye monte dirençler (SMD), sayısal değerleri bir kurala göre dirençlerin üzerinde basılı olduğu dirençlerdir. Bu teknolojide direnç değerleri için direnç üzerinde yazılı olan sayısal ilk iki rakam yan yana yazılır ve sonraki rakam çarpan sıfır değerini alır. Örneğin: "334" = 33 10,000 ohm = 330 kiloohm =330K "222" = ohm = 2.2 kiloohm =2K2 "473" = 47 1,000 ohm = 47 kiloohm =47K "105" = ,000 ohm = 1megaohm = 1M 38
39 Dirençler 100ohm dan küçük değerdedir. 100, 220, 470. Son rakam olan sıfır çarpım değeri olarak kaç sıfır yazılacağını belirtir. Örneğin; "100" = 10 1 ohm = 10 ohm = 10R "220" = 22 1 ohm = 22 ohm = 22R 10 ohm dan küçük direnç değerleri için R virgül değerini ifade eder. Örneğin; "4R7" = 4,7 ohm = 4R7 "0R22" = 0,22 ohm = R22 "0R01" = 0,01 ohm = 0R01 39
40 Direnç üzerinde yazılı olan ifade dört rakamlı ise ilk üç rakam aynen yazılarak son rakam çarpan olarak kaç sıfır ekleneceğini ifade eder. Örneğin; "1001" = ohm = 1 kilo ohm "4992" = ohm = 49.9 kilo ohm "1000" = ohm = 100 ohm Ticari sınıflama: 0 C - 70 C arası Endüstriyel sınıflama: 40 C - 85 C arası (bazen 25 C - 85 C arası) Askeri sınıflama: 55 C C arası (bazen -65 C C arası) Standart sınıflama -5 C - 60 C arası 40
41 Dirençlerin Ölçülmesi Üzerinde direnç değeri yazılmayan birçok parçaların ve bazı hallerde devrelerdeki arızaların yerleri dirençlerinin ölçülmesi ile bulunabilir. Direnç ölçümünde kullanılan yöntemler şunlardır. Ampermetre Voltmetre Metodu İle Direnç Ölçme Gerilim Düşümü Metodu İle Direnç Ölçme Voltmetre Metodu İle Direnç Ölçme Ayarlı Standart Bir Direnç İle Direnç Ölçme Standart Bir Direnç ve Ampermetre İle Direnç Ölçme Ampermetre ve Wattmetre ile Direnç Ölçme Voltmetre ve Wattmetre İle Direnç Ölçme Potansiyometreler İle Direnç Ölçme 41
42 Önce Bağlama: Bu bağlantıda ampermetre voltmetreden önce bağlanmıştır (Amon bağlantı). Ölçülecek R x direnci voltmetre iç direncinin yanında çok küçük (1/100) ise yapılacak ölçme hatası küçük olur. Bu bağlantı küçük dirençlerin ölçümünde kullanılır. U A I Iv V IRx Rx R x = U I U R V (Ω) olarak elde edilir. 42
43 Sonra Bağlama: Bu bağlantıda ampermetre voltmetreden sonra bağlanmıştır (Aval bağlantı). Ampermetrenin iç direnci, ölçmek istediğimiz R x direncinin yanında çok küçük ise kullanılır. Bu yöntem büyük dirençlerin ölçümünde kullanılır. UA A U V Rx Ux R X = U I R A(Ω) olarak elde edilir. 43
44 Wheatstone (Veston) Köprüsü Bu yöntemde değeri bilinen R 1 ve R 2 iki sabit değerli direnç ve her ayarında değeri okunabilen R 3 direnci, değeri bilinmeyen R x direnci ve batarya ile galvanometreden meydana gelmiştir. Devreye enerji verilerek R 3 direncinin değeri değiştirilerek galvanometrenin gösterdiği değerlere bakılır. Galvanometrenin sıfırı gösterdiği durumda karşılıklı dirençlerin çarpımı birbirine eşittir. R2 R1 R 1 R 2 = R X R 3 dir. G R X = R 1.R 3 R 2 olur. Ohmmetrelere göre daha hassas ölçme imkanı sağlar. Ohmmetrelerde %3-5 olan bağıl hata veston köprüsünde %0,1 44 olmaktadır. Bu aletlerle 0,05 ile 60000Ω arasındaki dirençler kolaylıkla ölçülebilir. R3 E Rx
45 45
46 Ohmmetreler Ohmmetreler elektrik devrelerinde bir cihazın, tek bir direnç yada devre direncinin ölçülmesinde veya kısa ve açık devre kontrollerinde kullanılan ölçü aletleridir. Yapı olarak döner bobinli bir ölçü aletidir. Kullanım şekline göre seri yada paralel tip ohmmetreler mevcuttur. Seri Tip Ohmmetreler Seri tip ohmmetreler genel olarak fazla doğruluk istenmeyen orta değerdeki dirençlerin ölçülmesinde, kısa ve açık devre kontrollerinde, elektrikli cihazların arızalarının tayininde kullanılırlar. 46
47 Seri Tip Ohmmetrenin Prensip Şeması 47
48 48
49 Seri tip ohmmetrelerde üreteç, döner bobin ve ölçülmek istenen direnç birbirine seri olarak bağlanmıştır. Kadranda sonsuz ( ) kadranın başında ve sıfırı (0) kadranın sonundadır. Kadran bölümlenmesi başlarda sık ve sonlarda seyrekleşir. Ölçü aleti üzerindeki R 2 potansiyometresi ile aletin sıfır ayarı yapılır. Bu tip ohmmetrelerde geçen akım üretecin emk sı ile doğru ölçülen direnç (R x ) ile ters orantılıdır. R x büyük ise alet az, küçük ise alet çok sapar. Aletin sıfırı ayarını yapmak için problar birbirine değdirilip ibrenin sona sapması sağlanır. R 2 sıfır ayar potansiyometresi ile ayar yapılarak ibrenin tam olarak sıfırı göstermesi sağlanır. 49
50 Paralel Tip Ohmmetreler Özellikle küçük değerlikli dirençlerin ölçümünde kullanılan ohmmmetre tipidir. Bu tip ohmmetrelerde ölçülecek R x direnci bobine paralel şekilde bağlanır. Paralel tip ohmmetrelerin sıfırı (0) başta sonsuz ( ) değeri ise sondadır. Probları birbirine değdirip kısa devre edilirse bobinden akım geçmeyeceğinden ibre sapmaz ve sıfırı gösterir. Paralel Tip Ohmmetrenin Prensip Şeması 50
51 Analog multimetrelerle direnç ölçerken şunlara dikkat edilmelidir. Ölçülecek direncin diğer devre elemanlarına bağlantısı olmamalıdır. Aksi halde yapılan ölçüm yanlış olur. Aletin pili içinde olduğundan alete gerilim vermeye gerek yoktur. Kademe anahtarı en büyük kademede olmalıdır. Ölçmeye başlamadan önce aletin probları kısa devre edilip sıfır ayarı yapılmalıdır. Büyük bir sapma görülünce kadar kademe anahtarı küçültülür. Her kademe değiştirilmesinde sıfır ayarı yeniden yapılmalıdır. Enerji altındaki devrede alet zarar göreceğinden direnç ölçümü yapılmamalıdır. Buzzer kademesi direncin sağlamlık kontrolünü sesli olarak yapmak için kullanılır. 51 Ölçülen her büyüklük komütatörün gösterdiği kademeye göre kadrandan okunmalıdır.
52 Dijital multimetrelerle direnç ölçerken şunlara dikkat edilmelidir. Komütatör direnç kademesinin en yükseğine alınıp uygun değer okunana kadar kademe kademe azaltılır. (850 Ω luk direnci 100 KΩ kademesinde değil de 1 KΩ kademesinde ölçmek gibi.) 52
53 KAYNAKLAR 1. NACAR, A. Mahmut; Elektrik-Elektronik Ölçmeleri ve İş Güvenliği 2. ANASIZ, Kadir; Elektrik Ölçü Aletleri ve Elektriksel Ölçmeler; MEB Yayınları 3. MEGEP; Fiziksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara MEGEP; Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara New International Safety Standards for Digital Multimeters
ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
1 ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI 2 3 DİRENÇ ÖLÇÜMÜ DİRENÇLER VE DİRENÇ ÖLÇÜMÜ Tanımlar Direnç, kısaca elektrik akımına karşı gösterilen zorluk şeklinde tanımlanır. Direnç R ile
DetaylıDİRENÇLER VE DİRENÇ ÖLÇÜMÜ Tanımlar
1 DİRENÇ ÖLÇÜMÜ DİRENÇLER VE DİRENÇ ÖLÇÜMÜ Tanımlar Direnç, kısaca elektrik akımına karşı gösterilen zorluk şeklinde tanımlanır. Direnç R ile gösterilir. Direncin birimi ohm dur ve (omega) ile gösterilir.
DetaylıDENEY FÖYÜ 1: Direnç Ölçme ve Devre Kurulması
DENEY FÖYÜ 1: Direnç Ölçme ve Devre Kurulması Deneyin Amacı: Elektrik Elektroniğin temel bileşeni olan direnç ile ilgili temel bilgileri edinme, dirençlerin renk kodlarını öğrenme, devre kurma aracı olarak
DetaylıDENEY FÖYÜ 1: Direnç Ölçme ve Devre Kurulma
DENEY FÖYÜ 1: Direnç Ölçme ve Devre Kurulma Deneyin Amacı: Elektrik Elektroniğin temel bileşeni olan direnç ile ilgili temel bigileri edinme, dirençlerin renk kodlarını öğrenme ve dirençlerin breadboard
DetaylıAkımı sınırlamaya yarayan devre elemanlarına direnç denir.
Akımı sınırlamaya yarayan devre elemanlarına direnç denir. Gösterimi: Birimi: Ohm Birim Gösterimi: Ω (Omega) Katları: 1 Gigaohm = 1GΩ = 10 9 Ω 1 Megaohm = 1MΩ = 10 6 Ω 1 Kiloohm = 1kΩ = 10 3 Ω 1 ohm =
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
ELEKTRİK ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI BCP103 Öğr.Gör. MEHMET GÖL 1 Ders İçeriği Analog ve sayısal sinyal kavramları ler, çeşitleri, uygulama yerleri, direnç renk kodları Kondansatörler, çalışması, çeşitleri,
DetaylıELEKTRİK AKIMI Elektrik Akım Şiddeti Bir İletkenin Direnci
ELEKTRİK AKIMI Elektrikle yüklü ve potansiyelleri farklı olan iki iletken küreyi, iletken bir telle birleştirilirse, potansiyel farkından dolayı iletkende yük akışı meydana gelir. Bir iletkenden uzun süreli
DetaylıAşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?
S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİRENÇLER Direnci elektrik akımına gösterilen zorluk olarak tanımlayabiliriz. Bir iletkenin elektrik
DetaylıELK101 - ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Birim Sistemleri Doğru ve Alternatif
DetaylıDĐRENÇ DEVRELERĐNDE KIRCHOFF UN GERĐLĐMLER ve AKIMLAR YASASI
DENEY NO: DĐRENÇ DEVRELERĐNDE KIRCHOFF UN GERĐLĐMLER ve AKIMLAR YASASI Bu deneyde direnç elamanını tanıtılması,board üzerinde devre kurmayı öğrenilmesi, avometre yardımıyla direnç, dc gerilim ve dc akım
DetaylıDENEY 1: SERİ VE PARALEL BAĞLI DİRENÇ ELEMANLARI
DENEY 1: SERİ VE PARALEL BAĞLI DİRENÇ ELEMANLARI A. DENEYİN AMACI : Bu deneyde,, direnç, elektrik devre elemanları sağlamlık kontrolleri ve breadboard üzerinde kurulacak devrelerde seri paralel durumlarda
Detaylı7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri
7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri Hareketli ölçü aletleri genellikle; 1. Sabit bir bobin 2. Dönebilen çok küçük bir parçadan oluşur. Dönebilen parçanın etkisi statik sürtünme (M ss ) şeklindedir. Bunun
Detaylı9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI
9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI *ANALOG VE DİJİTAL KAVRAMLARI *Herhangi bir fiziksel olayı ifade eden büyüklüklere işaret denmektedir. *Zaman içerisinde kesintisiz olarak devam eden işaretlere Analog işaret
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI DENEYİ YAPTIRAN: DENEYİN ADI: DENEY NO: DENEYİ YAPANIN ADI ve SOYADI: SINIFI: OKUL NO: DENEY GRUP NO:
DetaylıT.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ
T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ Hazırlayan Arş. Gör. Ahmet NUR DENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ Kapaksız
DetaylıDirençler. 08 Aralık 2015 Salı 1
Dirençler 08 Aralık 2015 Salı 1 Tanımı ve İşlevi Dirençler elektrik akımına zorluk gösteren elektronik devre elemanlarıdır. Direnç R harfi ile gösterilir, birimi ohmdur. Omega simgesi ile gösterilir (Ω).
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
1 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Normalde voltmetrelerle en fazla 1000V a kadar gerilimler ölçülebilir. Daha yüksek gerilimlerde; Voltmetrenin çekeceği güç artar. Yüksek gerilimden kaynaklanan kaçak akımların
Detaylı2. HAFTA BLM223 DEVRE ANALİZİ. Yrd. Doç Dr. Can Bülent FİDAN. hdemirel@karabuk.edu.tr
2. HAFTA BLM223 Yrd. Doç Dr. Can Bülent FİDAN hdemirel@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 2. AKIM, GERİLİM E DİRENÇ 2.1. ATOM 2.2. AKIM 2.3. ELEKTRİK YÜKÜ
DetaylıDENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi
DENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi Deneyin Amacı: Bu deneyin amacı; Avometre ile doğru akım ve gerilimin ölçülmesidir. Devrenin kollarından geçen akımları ve devre elemanlarının üzerine düşen
DetaylıDeğişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir.
DC AKIM ÖLÇMELERİ Doğru Akım Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir. Doğru akımın yönü değişmese
DetaylıDENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi
DENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi Deneyin Amacı: Avometre ile doğru akım ve gerilimin ölçülmesi. Devrenin kollarından geçen akımları ve devre elemanlarının üzerine düşen gerilimleri analitik
DetaylıDİRENÇ NEDİR? MELEK SATILMIŞ 190 GAMZE ÖZTEKİN 12
DİRENÇ NEDİR? MELEK SATILMIŞ 190 GAMZE ÖZTEKİN 12 1 DİRENÇ NEDİR Elektrik ve elektronik devrelerde, akim ve gerilimi sinirlamak amaciyla kullanilan devre elemanlarina direnç denir. R harfi ile gösterilir.
Detaylı7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ
7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ KONULAR 1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ 2. AKIM BİRİMİ, ASKATLARI VE KATLARI 3. GERİLİM BİRİMİ ASKATLARI VE KATLARI 4. DİRENÇ BİRİMİ VE KATLARI 7.1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ
DetaylıBreadboard: Elektrik devrelerinin üzerine kurulmasını sağlayan en temel deney ekipmanıdır.
DENEY 1: EŞDEĞER DİRENÇ ÖLÇÜMÜ Deneyin Amaçları Devrelerin eşdeğer direncinin deneysel olarak belirlenmesi Malzemeler ve Kullanılacak Cihazlar Breadboard, çeşitli değerlerde dirençler, multimetre Teorik
DetaylıDİRENÇ ELEMANLARI, 1-KAPILI DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF UN GERİLİMLER YASASI
DENEY NO: 1 DİRENÇ ELEMANLARI, 1-KAPILI DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF UN GERİLİMLER YASASI Malzeme ve Cihaz Listesi: 1. 10 direnç 1 adet 2. 100 direnç 3 adet 3. 180 direnç 1 adet 4. 330 direnç 1 adet 5.
DetaylıDENEY 1- LABORATUAR ELEMANLARININ TANITIMI VE DC AKIM, DC GERİLİM, DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ VE OHM KANUNU
DENEY 1- LABORATUAR ELEMANLARININ TANITIMI VE DC AKIM, DC GERİLİM, DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ VE OHM KANUNU 1.1. DENEYİN AMAÇLARI Ölçü aletleri, Breadboardlar ve DC akım gerilim kaynaklarını kullanmak Sayısal multimetre
DetaylıDİRENÇ ÇEŞİTLERİ. Sabit dirençler Ayarlı dirençler Entegre tipi dirençler Özel (ortam etkili) dirençler
DİRENÇ ÇEŞİTLERİ Sabit dirençler Ayarlı dirençler Entegre tipi dirençler Özel (ortam etkili) dirençler Sabit dirençler Direnç değerleri sabit olan, yani değiştirilemeyen elemanlardır. Ayarlı dirençler
DetaylıELEKTRİK DEVRELERİ UYGULAMALARI
ELEKTRİK DEVRELERİ UYGULAMALARI 2017/2018 GÜZ YARIYILI Uygulamalar için Gerekli Malzemeler 4 adet 100 Ω Direnç 4 adet 1K Direnç 4 adet 2.2K Direnç 4 adet 10K Direnç 4 adet 33K Direnç 4 adet 100K Direnç
DetaylıDENEY 1 1.1. DC GERİLİM ÖLÇÜMÜ DENEYİN AMACI
DENEY 1 1.1. DC GERİLİM ÖLÇÜMÜ 1. DC gerilimin nasıl ölçüldüğünü öğrenmek. 2. KL-21001 Deney Düzeneğini tanımak. 3. Voltmetrenin nasıl kullanıldığını öğrenmek. Devre elemanı üzerinden akım akmasını sağlayan
DetaylıDoğru Akım Devreleri
Doğru Akım Devreleri ELEKTROMOTOR KUVVETİ Kapalı bir devrede sabit bir akımın oluşturulabilmesi için elektromotor kuvvet (emk) adı verilen bir enerji kaynağına ihtiyaç duyulmaktadır. Şekilde devreye elektromotor
DetaylıTEMEL BİLGİLER. İletken : Elektrik yüklerinin oldukça serbest hareket ettikleri maddelerdir. Örnek olarak bakır, gümüş ve alüminyum verilebilir.
TEMEL BİLGİLER İletken : Elektrik yüklerinin oldukça serbest hareket ettikleri maddelerdir. Örnek olarak bakır, gümüş ve alüminyum verilebilir. Yalıtkan : Elektrik yüklerinin kolayca taşınamadığı ortamlardır.
DetaylıDENEY 5 ÖN HAZIRLIK RAPORU
Adı Soyadı: Öğrenci No: DENEY 5 ÖN HAZIRLIK RAPORU 1) a. Şekildeki devreyi aşağıdaki breadboard üzerine kurulumunu çizerek gösteriniz.(kaynağın kırmızı ucu + kutbu, siyah ucu - kutbu temsil eder.) b. R
DetaylıELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI 1. Direnç Renk Kodları Direnç Renk Tablosu Renk Sayı Çarpan Tolerans SİYAH 0 1 KAHVERENGİ 1 10 ± %1 KIRMIZI 2 100 ± %2 TURUNCU 3 1000 SARI 4 10.000 YEŞİL 5 100.000 ± %0.5 MAVİ
DetaylıElektrik Müh. Temelleri
Elektrik Müh. Temelleri ELK184 2 @ysevim61 https://www.facebook.com/groups/ktuemt/ 1 Akım, Gerilim, Direnç Anahtar Pil (Enerji kaynağı) V (Akımın yönü) R (Ampül) (e hareket yönü) Şekildeki devrede yük
DetaylıT.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DEVRE ANALİZİ 1 LAB. DENEY FÖYÜ. DENEY-1: TEMEL BİLGİLER ve KIRCHOFF YASALARI
T.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DEVRE ANALİZİ 1 LAB. DENEY FÖYÜ TEMEL BİLGİLER DiRENÇLER DENEY-1: TEMEL BİLGİLER ve KIRCHOFF YASALARI Elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa direnç
DetaylıŞekil 1. R dirençli basit bir devre
DENEY 2. OHM KANUNU Amaç: incelenmesi. Elektrik devrelerinde gerilim, akım ve direnç arasındaki ilişkinin Ohm kanunu ile Kuramsal Bilgi: Bir iletkenden geçen elektrik akımına karşı, iletken maddenin içyapısına
Detaylı12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI
Wheatstone Köprüsü ile Direnç Ölçümü 12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI Orta değerli dirençlerin (0.1Ω
DetaylıDENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ
Ankastre Kirişlerde Gerinim Ölçümleri 1/6 DENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ 1. AMAÇ Ankastre olarak mesnetlenmiş bir kiriş üzerine yapıştırılan gerinim ölçerlerle (strain gauge) kiriş üzerinde
Detaylı9. ÜNİTE OHM KANUNU KONULAR
9. ÜNİTE OHM KANUNU KONULAR 1. FORMÜLÜ 2. SABİT DİRENÇTE, AKIM VE GERİLİM ARASINDAKİ BAĞINTI 3. SABİT GERİLİMDE, AKIM VE DİRENÇ ARASINDAKİ BAĞINTI 4. OHM KANUNUYLA İLGİLİ ÖRNEK VE PROBLEMLER 9.1 FORMÜLÜ
DetaylıDENEY NO: 2 KIRCHHOFF UN AKIMLAR YASASI. Malzeme ve Cihaz Listesi:
DENEY NO: 2 KIRCHHOFF UN AKIMLAR YASASI Malzeme ve Cihaz Listesi: 1. 12 k direnç 1 adet 2. 15 k direnç 1 adet 3. 18 k direnç 1 adet 4. 2.2 k direnç 1 adet 5. 8.2 k direnç 1 adet 6. Breadboard 7. Dijital
DetaylıTEMEL ELEKTRONĠK DERSĠ
TEMEL ELEKTRONĠK DERSĠ ÖĞRETMEYE YÖNELĠK TEST SORU BANKASI HAZIRLAYAN: Öğr.Gör.Aykut Fatih GÜEN 1 ÜNĠTE 1 TEST SORU BANKASI (TEMEL ELEKTRONĠK) DĠRENÇ SORULARI Aşağıdakilerden hangisi, pasif devre elemanlarının
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
1 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Büyük Akım ve Gerilimlerin Ölçümü Ölçü Transformatörleri Ölçü Transformatörleri Normalde voltmetrelerle en fazla 1000V a kadar gerilimler ölçülebilir. Daha yüksek gerilimlerde;
DetaylıBir bobinin omik direnci ile endüktif reaktansının birlikte gösterdikleri ortak etkiye empedans denir,
9.KISIM BOBİNLER Dış ısıya dayanıklı yalıtkan malzeme ile izole edilmiş Cu veya Al dan oluşan ve halkalar halinde sarılan elemana bobin denir. Bir bobinin alternatif akımdaki direnci ile doğru akımdaki
DetaylıBölüm 4 Doğru Akım Devreleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 4 Doğru Akım Devreleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Doğru Akım Devreleri Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Yasası Elektromotor Kuvvet (EMK) Kirchoff un Akım Kuralı Kirchoff un İlmek Kuralı Seri ve Paralel
DetaylıSICAKLIK ALGILAYICILAR
SICAKLIK ALGILAYICILAR AVANTAJLARI Kendisi güç üretir Oldukça kararlı çıkış Yüksek çıkış Doğrusal çıkış verir Basit yapıda Doğru çıkış verir Hızlı Yüksek çıkış Sağlam Termokupldan (ısıl İki hatlı direnç
Detaylı6. DİRENÇ ÖLÇME YÖNTEMLERİ VE WHEATSTONE KÖPRÜSÜ
AMAÇLAR 6. DİRENÇ ÖLÇME YÖNTEMLERİ VE WHEATSTONE KÖPRÜSÜ 1. Değeri bilinmeyen dirençleri voltmetreampermetre yöntemi ve Wheatstone Köprüsü yöntemi ile ölçmeyi öğrenmek 2. Hangi yöntemin hangi koşullar
DetaylıDENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ VE BREADBOARD KULLANIMI
DENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ VE BREADBOARD KULLANIMI Deneyin Amacı: Bu deneyde elektrik devrelerindeki akım, gerilim, direnç gibi fiziksel büyüklüklerin ölçülmesi konusu incelenecektir. Öncelikle
DetaylıSERİ, PARALEL DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF KANUNLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ SERİ, PARALEL DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF KANUNLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ SERİ DEVRELER Birden fazla direncin,
DetaylıElektrik Devre Temelleri 3
Elektrik Devre Temelleri 3 TEMEL KANUNLAR-2 Doç. Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kocaeli Üniversitesi ÖRNEK 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini bulun. (KGK) PROBLEM 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini
DetaylıDAĞITIM ŞEBEKELERİNDE GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI Genel Tanımlar Doğru Akımda Enerji Dağıtımı
Genel Tanımlar Doğru Akımda Enerji Dağıtımı i,v l, R Hat Gerilim düşümü I,V t (s) Doğru Akım Sinyali υ = Δv Doğru akım devrelerinde daima υ = Δv = V 1 V 2 V 1 ; Hat başı gerilimi V 2 ; Hat sonu gerilimi
DetaylıAKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM)
1 AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM) AKIM VE GERİLİM ÖLÇMELERİ Dolap: Suya yükseklik kazandırmak amacıyla yapılmış çarktır. Ayaklı su deposu Dolap beygiri Su Dolabı (Çarkı) 2 AKIM VE GERİLİM ÖLÇMELERİ
DetaylıTemel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?
Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton
Detaylı13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ
13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Akım Ölçülmesi-Ampermetreler 2. Gerilim Ölçülmesi-Voltmetreler Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar: Ölçü aletlerinin seçiminde yapılacak ölçmeye
DetaylıTEMEL ELEKTRONİK VE ÖLÇME -1 DERSİ 1.SINAV ÇALIŞMA NOTU
No Soru Cevap 1-.. kırmızı, sarı, mavi, nötr ve toprak hatlarının en az ikisinin birbirine temas ederek elektriksel akımın bu yolla devresini tamamlamasıdır. 2-, alternatif ve doğru akım devrelerinde kullanılan
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-3 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-3 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU ELEKTROMOTOR KUVVETİ Kapalı bir devrede sabit bir akımın oluşturulabilmesi için
DetaylıOHM KANUNU DĠRENÇLERĠN BAĞLANMASI
OHM KANUNU DĠRENÇLERĠN BAĞLANMASI 2.1 Objectives: Ohm Kanunu: Farklı direnç değerleri için, dirence uygulanan gerilime göre direnç üzerinden akan akımın ölçülmesi. Dirençlerin Seri Bağlanması: Seri bağlı
DetaylıELK273 Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinin Temelleri Ders 4- Direnç Devreleri II
ELK273 Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinin Temelleri Ders 4- Direnç Devreleri II Yard.Doç.Dr. Ahmet Özkurt Ahmet.ozkurt@deu.edu.tr http://ahmetozkurt.net Gerilim Bölücü Bir gerilim kaynağından farklı
Detaylı1) Seri ve paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direncinin bulunması. 2) Kirchhoff akım ve gerilim yasalarının incelenmesi.
DENEY 3. DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI Amaç: 1) Seri ve paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direncinin bulunması. 2) Kirchhoff akım ve gerilim yasalarının incelenmesi. Kuramsal Bilgi: Elektrik devrelerinde
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI DENEYİ YAPTIRAN: DENEYİN ADI: DENEY NO: DENEYİ YAPANIN ADI ve SOYADI: SINIFI: OKUL NO: DENEY GRUP NO:
DetaylıHareket halindeki elektrik yüklerinin oluşturduğu bir sistem düşünelim. Belirli bir bölgede net bir yük akışı olduğunda, akımın mevcut olduğu
Akım ve Direnç Elektriksel olaylarla ilgili buraya kadar yaptığımız tartışmalar durgun yüklerle veya elektrostatikle sınırlı kalmıştır. Şimdi, elektrik yüklerinin hareket halinde olduğu durumları inceleyeceğiz.
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1 DİRENÇ DEVRELERİNDE OHM VE KİRSHOFF KANUNLARI Arş. Gör. Sümeyye
Detaylıİklimlendirme Soğutma Elektriği ve Kumanda Devreleri BÖLÜM ELEKTRİK TEST CİHAZLARI
BÖLÜM ELEKTRİK TEST CİHAZLARI AMAÇ: Elektriksel ölçme ve test cihazlarını tanıyabilme; kesik devre, kısa devre ve topraklanmış devre gibi arıza durumlarında bu cihazları kullanabilme. Elektrik Test Cihazları
DetaylıGüç, enerji ve kuvvet kavramları, birimler, akım, gerilim, direnç, lineerlik nonlineerlik kavramları. Arş.Gör. Arda Güney
Güç, enerji ve kuvvet kavramları, birimler, akım, gerilim, direnç, lineerlik nonlineerlik kavramları Arş.Gör. Arda Güney İçerik Uluslararası Birim Sistemi Fiziksel Anlamda Bazı Tanımlamalar Elektriksel
DetaylıElektrik Müh. Temelleri
Elektrik Müh. Temelleri ELK184 3 @ysevim61 https://www.facebook.com/groups/ktuemt/ Elektrik Mühendisliğinin TemelleriYrd. Doç. Dr. Yusuf SEİM 1 ÜÇGEN YLDZ DÖNÜŞÜMÜ Aşağıdaki devrenin kaynağından bakıldığı
Detaylı2. DİRENÇLER : KARAKTERİSTİKLERİ VE CİNSLERİ
2. DİRENÇLER : KARAKTERİSTİKLERİ VE CİNSLERİ Dirençlerin karakteristik özellikleri ve cinsleri üzerinde çalışmaya başlamadan önce kısaca elektrik direncinin ne olduğunu hatırlayalım. 2.1. Elektrik direnci
Detaylı7.2. Isıl Ölçü Aletleri. Isıl ölçü aletlerinde;
7.2. Isıl Ölçü Aletleri Isıl ölçü aletlerinde; Göstergenin sapma açısı ölçü aletinin belirli bir parçasının eriştiği sıcaklığa bağlı olarak değişir. Bu sıcaklık; Ölçü aletinin belirli bir devresindeki
DetaylıELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DENEY FÖYÜ
T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DENEY FÖYÜ Yrd. Doç. Dr. Said Mahmut ÇINAR Arş. Grv. Burak ARSEVEN Afyonkarahisar 2018 Rapor
DetaylıTEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır.
TEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır. AMPERMETRENİN ÖLÇME ALANININ GENİŞLETİLMESİ: Bir ampermetre ile ölçebileceği değerden daha yüksek bir akım ölçmek
DetaylıDENEY 1: MULTİMETRE VE TEMEL ÖLÇÜMLER
DENEY 1: MULTİMETRE VE TEMEL ÖLÇÜMLER A. DENEYİN AMACI : Multimetreler hakkında genel bilgi edinmek Breadbord kullanımını kavramak Direnç renk kodlarından direnç değerini tespiti ve ölçüm değerleriyle
DetaylıAnalog Elektronik. Öğr.Gör. Emre ÖZER
Analog Elektronik Öğr.Gör. Emre ÖZER Analog Devre Elemanları Dirençler Dirençler elektrik akımına zorluk gösteren elektronik devre elemanlarıdır. Alman bilim adamı Ohm tarafından 1827 yılında bulunmuştur.
DetaylıŞekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği
ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi
DetaylıTEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU
TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU A. ELEKTRONĠKDE BĠLĠNMESĠ GEREKEN TEMEL KONULAR a. AKIM i. Akımın birimi amperdir. ii. Akım I harfiyle sembolize edilir. iii. Akımı ölçen ölçü aleti ampermetredir. iv. Ampermetre
Detaylı2.5. İletkenlerde R, L, C Hesabı İletim Hatlarında Direnç (R) İletim hatlarında gerilim düşümüne ve güç kaybına sebebiyet veren direncin doğru
2.5. İletkenlerde R, L, C Hesabı 2.5.1. İletim Hatlarında Direnç (R) İletim hatlarında gerilim düşümüne ve güç kaybına sebebiyet veren direncin doğru hesaplanması gerekir. DA direnci, R=ρ.l/A eşitliğinden
DetaylıDENEY-2 DEVRE KURMA. Şekil 1. DC Güç Kaynağı
DENEY-2 DEVRE KURMA Deneyin Amacı: Deneyde kullanılan aletlerin öğrenilmesi ve devre kurma. Kullanılan Alet ve Malzeme: a) DC güç kaynağı b) Mutimetre c) Değişik değerlerde direnç ve bağlantı kabloları
DetaylıÖlçüm Temelleri Deney 1
Ölçüm Temelleri Deney 1 Deney 1-1 Direnç Ölçümü GENEL BİLGİLER Tüm malzemeler, bir devrede elektrik akımı akışına karşı koyan, elektriksel dirence sahiptir. Elektriksel direncin ölçü birimi ohmdur (Ω).
DetaylıDers 3- Direnç Devreleri I
Ders 3- Direnç Devreleri I Yard.Doç.Dr. Ahmet Özkurt Ahmet.ozkurt@deu.edu.tr http://ahmetozkurt.net İçerik 2. Direnç Devreleri Ohm kanunu Güç tüketimi Kirchoff Kanunları Seri ve paralel dirençler Elektriksel
DetaylıMÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK DEVRELERİ LABORATUVARI GENEL BİLGİLER
MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK DEVRELERİ LABORATUVARI GENEL BİLGİLER AVOMETRE VE MULTİMETRE NEDİR? Akım, gerilim ve direnç ölçümü aynı ölçü aleti tarafından yapılabiliyorsa,
DetaylıDÖRT NOKTA TEKNİĞİ İLE ELEKTRİKSEL İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ DENEYİ FÖYÜ
T.C ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME ÜRETİM ve KARAKTERİZASYON LABORATUVARI DERSİ LABORATUVAR UYGULAMALARI DÖRT NOKTA TEKNİĞİ İLE ELEKTRİKSEL İLETKENLİK
DetaylıŞekil 1. İdeal ve gerçek voltmetre
GENEL BİLGİLER Deneylerde kullanacağınız multimetrenin doğru çalışıp çalışmadığından anlamak için aşağıdaki işlemleri yapınız. Dijital multimetreyi OHM kademesine getiriniz. Multimetrenin uçları açık iken
DetaylıÇözüm: Çözüm: Çözüm: Elektrik Ölçme Ders Notları-Ş.Kuşdoğan&E.Kandemir Beşer 16
Soru: Elimizde 0.5 sınıfından 500V luk bir voltmetre ile 1.5 sınıfından 120V luk bir voltmetre bulunmaktadır. Değeri 1V olan bir gerilimi hangi ölçü aleti ile ölçmek daha doğru olur? Neden? Soru: Bir direncin
DetaylıDirenç ALIŞTIRMALAR
58 2.10. ALIŞTIRMALAR Soru 2.1 : Direnci 7 olan alüminyumdan yapılmış bir iletim hattının kesiti 0.2cm 2 dir. Buna göre, hattın uzunluğu kaç km.dir (KAl = 35 m/ mm 2 ). (Cevap : L = 52.5 km) Soru 2.2 :
DetaylıFiz102L TOBB ETÜ. Deney 2. OHM Kanunu, dirençlerin paralel ve seri bağlanması. P r o f. D r. S a l e h S U L T A N S O Y
Fiz102L Deney 2 OHM Kanunu, dirençlerin paralel ve seri bağlanması P r o f. D r. T u r g u t B A Ş T U Ğ P r o f. D r. S a l e h S U L T A N S O Y Y r d. D o ç. D r. N u r d a n D. S A N K I R D r. A h
Detaylı14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ
14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ Sinüsoidal Akımda Direncin Ölçülmesi Sinüsoidal akımda, direnç üzerindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ve fazörleri aşağıdaki
DetaylıBuna göre, bir devrede yük akışı olabilmesi için, üreteç ve pil gibi aygıtlara ihtiyaç vardır.
ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda potansiyelleri eşit oluncaya kadar birinden diğerine elektrik yükü akışı olur. Potansiyeller eşitlendiğinde yani
Detaylı9. Güç ve Enerji Ölçümü
9. Güç ve Enerji Ölçümü Güç ve Güç Ölçümü: Doğru akım devrelerinde, sürekli halde sadece direnç etkisi mevcuttur. Bu yüzden doğru akım devrelerinde sadece dirence ait olan güçten bahsedilir. Sürekli halde
DetaylıElektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?
30.09.2011 Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton sayısından
DetaylıEEM0108 Elektrik-Elektronik Mühendisliğinde Malzeme Aktif ve Pasif Devre Elemanları. Yrd.Doç.Dr. Muhammed Fatih KULUÖZTÜRK
EEM0108 Elektrik-Elektronik Mühendisliğinde Malzeme Aktif ve Pasif Devre Elemanları mfkuluozturk@beu.edu.tr MALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI ÖZELLİKLERİNE GÖRE Elektriksel Özellikler Manyetik Özellikler
DetaylıDirençlerin Seri Bağlanması Genel
1.1... Dirençlerin Seri 1.1.1... Genel Dirençler veya genel olarak yükler bir devrede seri bağlanırsa hepsinden aynı miktarda akım geçer Akımın yüksekliği verilen gerilim U ve toplam direnç R t ( R toplam
DetaylıÖlçme ve Devre Laboratuvarı Deney: 1
Ölçme ve Devre Laboratuvarı Deney: 1 Gerilim, Akım ve Direnç Ölçümü 2013 Şubat I. GİRİŞ Bu deneyin amacı multimetre kullanarak gerilim, akım ve direnç ölçümü yapılmasının öğrenilmesi ve bir ölçüm aletinin
DetaylıAkım ve Direnç. Bölüm 27. Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Kanunu Direnç ve Sıcaklık Elektrik Enerjisi ve Güç
Bölüm 27 Akım ve Direnç Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Kanunu Direnç ve Sıcaklık Elektrik Enerjisi ve Güç Öğr. Gör. Dr. Mehmet Tarakçı http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Elektrik Akımı Elektrik yüklerinin
DetaylıBir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız.
ÖLÇME VE KONTROL ALETLERİ Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız. Voltmetre devrenin iki noktası arasındaki potansiyel
DetaylıT.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK DEVRELER 1 LAB. DENEY FÖYÜ DENEY-1:DİYOT
T.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK DEVRELER 1 LAB. DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı: DENEY-1:DİYOT Elektronik devre elemanı olan diyotun teorik ve pratik olarak tanıtılması, diyot
DetaylıMAK108 / GMAK108 Temel Elektrik-Elektronik Bilgisi 1. HAFTA
MAK108 / GMAK108 Temel Elektrik-Elektronik Bilgisi 1. HAFTA Yardımcı Kaynaklar - Gazisem Elektronik Mühendisliği Ders Notu, 2015. - Analog Elektronik, 2011. Yazarlar: M. Bereket, E. Tekin - Electric Circuits,
DetaylıElektrik Devre Temelleri
Elektrik Devre Temelleri 3. TEMEL KANUNLAR-2 Doç. Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kocaeli Üniversitesi ÖRNEK 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini bulun. (KGK) 1 PROBLEM 2.5 v 1 ve v 2
DetaylıDİRENÇLER, DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI, OHM VE KIRCHOFF YASALARI
DİRENÇLER, DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI, OHM VE KIRCHOFF YASALARI AMAÇ: Dirençleri tanıyıp renklerine göre değerlerini bulma, deneysel olarak tetkik etme Voltaj, direnç ve akım değişimlerini
DetaylıEEM211 ELEKTRİK DEVRELERİ-I
EEM211 ELEKTRİK DEVRELERİ-I Prof. Dr. Selçuk YILDIRIM Siirt Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Kaynak (Ders Kitabı): Fundamentals of Electric Circuits Charles K. Alexander Matthew N.O. Sadiku
DetaylıBuna göre, bir devrede yük akışı olabilmesi için, üreteç ve pil gibi aygıtlara ihtiyaç vardır.
ELEKTRİK AKIMI ve LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda potansiyelleri eşit oluncaya kadar birinden diğerine elektrik yükü akışı olur. Potansiyeller
DetaylıV R. Devre 1 i normal pozisyonuna getirin. Şalter (yukarı) N konumuna alınmış olmalıdır. Böylece devrede herhangi bir hata bulunmayacaktır.
Ohm Kanunu Bir devreden geçen akımın şiddeti uygulanan gerilim ile doğru orantılı, devrenin elektrik direnci ile ters orantılıdır. Bunun matematiksel olarak ifadesi şöyledir: I V R Burada V = Gerilim (Birimi
DetaylıŞekil 1: Diyot sembol ve görünüşleri
DİYOTLAR ve DİYOTUN AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Diyotlar; bir yarısı N-tipi, diğer yarısı P-tipi yarıiletkenden oluşan kristal elemanlardır ve tek yönlü akım geçiren yarıiletken devre elemanlarıdır. N
Detaylı