HUKUK HUKUK T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ

Transkript

1 Esas No : 2000/14614 Karar No : 2000/12355 Karar Tarihi : HUKUK HUKUK : YETKÝLÝ MAHKEMENÝN TESPÝTÝ Davalý Ýstanbul Ýþ Mahkemesinde yetki itirazýnda bulunurken yetkili mahkeme olarak Bakýrköy Ýþ Mahkemesini yetkili göstermiþ ve artýk bu mahkemenin yetkisini kabul etmiþtir. Bu mahkemedeki yetkisizlik itirazýnýn dinlenmemesi gerekir. Diðer taraftan iþverenin ikametgahý Küçükçekmece Ýlçesi sýnýrlarý içinde olduðuna göre iþ davasýnýn Hakimler ve Savcýlar Yüksek Kurulu'nun yetki kararýna istinaden Bakýrköy Ýþ Mahkemesinde görülmesi gerekir. : Davacý, kýdem tazminatýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme yetki yönünden davayý reddetmiþtir. Hüküm süresi içinde davacý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: Mahkemece Küçükçekmece Asliye Hukuk (Ýþ) Mahkemesi ve Ýstanbul 3. Ýþ Mahkemesinin kesinleþen yetkisizlik kararlarý ile olumsuz yetki uyuþmazlýðý çýktýðý, mercii tayini yapýlmasý gerektiði yetkili mahkemenin Ýstanbul Ýþ Mahkemesi olduðu belirtilerek yetkisizlik kararý verilmiþtir. Olumsuz yetki uyuþmazlýðýndan söz edebilmek için kesinleþen yetkisizlik kararlarý ile yargý çevresi farklý iki mahkemenin birbirlerini yetkili kýlmalarý gerekir. Davada Küçükçekmece Asliye Hukuk (Ýþ) Mahkemesi Ýstanbul Ýþ Mahkemesini, Ýstanbul Ýþ Mahkemesi de Bakýrköy Ýþ Mahkemesini yetkili sandýklarýna ve Küçükçekmece Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkisizlik kararý madde itibariyle yetkisizlik olup, niteliði itibariyle görevsizlik kararý olduðuna göre, olumsuz yetki uyuþmazlýðýndan söz edilemez. Kaldý ki, davalý Ýstanbul Ýþ Mahkemesinde yetki itirazýnda bulunurken yetkili mahkeme olarak Bakýrköy Ýþ Mahkemesini yetkili göstermiþ ve artýk bu mahkemenin yetkisini kabul etmiþtir. Bu mahkemedeki yetkisizlik itirazýnýn dinlenmemesi gerekir. Diðer taraftan iþverenin ikametgahý Küçükçekmece Ýlçesi sýnýrlarý içinde olduðuna göre iþ davasýnýn Hakimler ve Savcýlar Yüksek Kurulu'nun yetki kararýna istinaden Bakýrköy Ýþ Mahkemesinde görülmesi gerekir. Bu olgulara göre iþin esasýna girilerek istem konusunda hüküm tesisi gerekirken yazýlý gerekçe ile yetkisizlik kararý verilmesi hatalý olup, kararýn bozulmasý gerekmiþtir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde 50

2 Esas No : 2000/8614 Karar No : 2000/13106 Karar Tarihi : : ÝÞÇÝLÝK HAKLARINA ESAS ÜCRETÝN TESPÝTÝ Asgari ücret üzerinden düzenlenen bordrolarda davacýnýn imzasý varsa da, imzalý bordrolarýn nitelikli olmayan iþçiler açýsýndan baðlayýcýlýðý kabul edilmeli, nitelikli iþçiler açýsýndan ise bu baðlayýcýlýktan söz edilmemelidir. Sorunun saðlýklý bir çözüme kavuþabilmesi için davacýnýn yaptýðý iþ kesin bir þekilde belirlendikten sonra çalýþma süresi ve görev ünvanýndan söz edilerek davacý gibi bir iþçinin ücretinin ne kadar olabileceði ilgili meslek odasý veya kuruluþundan sorularak hasýl olacak sonuca göre iþçilik haklarý hüküm altýna alýnmalýdýr : Davacý, ihbar ve kýdem tazminatý, yýllýk izin ile tasarrufu teþvik kesintisi alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davalýlar... A.Þ.... ve...ltd. Þti'nin tüm temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davacýnýn temyizine gelince; Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacý iþçinin dava konusu iþyerinde 15 yýlý aþkýn bir süre ile çalýþtýðý ve ustabaþý ünvanýnda iken hizmet akdinin sona erdiði anlaþýlmaktadýr. Mahkemece hüküm altýna alýnan tazminat ve alacak asgari ücret üzerinden hesaplanmýþtýr. Ne var ki, bu hesaplama davacýnýn nitelikli ve kýdemli bir iþçi olmasý karþýsýnda dosya içeriðine ve gerçeðe uygun düþmemektedir. Her ne kadar asgari ücret üzerinden düzenlenen bordrolarda davacýnýn imzasý varsa da, imzalý bordrolarýn nitelikli olmayan iþçiler açýsýndan baðlayýcýlýðý kabul edilmeli, nitelikli iþçiler açýsýndan ise bu baðlayýcýlýktan söz edilmemelidir. Ustabaþýlýk ünvaný, nitelik ve tecrübeyi gerektirdiði gibi davacý 15 yýldan fazla bir süre ile ayný iþyerinde çalýþmýþtýr. Sorunun saðlýklý bir çözüme kavuþabilmesi için davacýnýn yaptýðý iþ kesin bir þekilde belirlendikten sonra çalýþma süresi ve görev ünvanýndan söz edilerek davacý gibi bir iþçinin ücretinin ne kadar olabileceði ilgili meslek odasý veya kuruluþundan sorularak hasýl olacak sonuca göre iþçilik haklarý hüküm altýna alýnmalýdýr. Kararýn bu nedenle bozulmasý gerekmiþtir. NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde 51

3 Esas No : 2000/9361 Karar No : 2000/13254 Karar Tarihi : : YILLIK ÜCRETLÝ ÝZÝN Mahkemece kullanýlmayan izin süreleri toplamý üzerinden yýllýk ücretli izin alacaðýnýn hesaplanýp hüküm altýna alýnmasý gerekirken, tüm çalýþma dönemindeki izin süreleri toplamý üzerinden yýllýk ücretli izin alacaðýna karar verilmesi hatalýdýr. : Davacý, kýdem tazminatý, fazla çalýþma ve yýllýk izin ücreti ile hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Hüküm süresi içinde davalýlar avukatýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davacý iþçi mahkeme huzurunda yaptýðý yeminle çalýþtýðý dönem içinde 1985, 1986, 1988, 1989 ve 1990 yýllarýna ait izinlerini kullanmadýðýný belirtmiþtir. Mahkemece bu yýllara ait kullanýlmayan izin süreleri toplamý üzerinden yýllýk ücretli izin alacaðýnýn hesaplanýp hüküm altýna alýnmasý gerekirken, tüm çalýþma dönemindeki izin süreleri toplamý üzerinden yýllýk ücretli izin alacaðýna karar verilmesi hatalýdýr. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. 52

4 Esas No : 2000/8818 Karar No : 2000/13295 Karar Tarihi : : ÜCRET ALACAÐI-CEZAÝ ÞART Davalý þirketin temyiz aþamasýnda ibraz ettiði kasa defteri hakkýn özünü ortadan kaldýran itiraz niteliðindedir. Ýþyeri genel müdürü olan davacýnýn on ay süre ile hiç ücret almadan çalýþmasý da hayatýn olaðan akýþýna aykýrýdýr. Öte yandan kabule göre cezai þart niteliðindeki tazminattan Borçlar Kanununun 161/son maddesi gereðince indirim yapýlmamasý da hatalýdýr. : Davacý, icra takibine yapýlan itirazýn iptali ile icra inkar tazminatýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme, isteði kýsmen hüküm altýna almýþtýr. Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: 1. Dosyadaki yazýlara toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davacýnýn tüm, davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davalý þirketin temyiz aþamasýnda ibraz ettiði kasa defteri hakkýn özünü ortadan kaldýran itiraz niteliðindedir. Ödeme belgesi niteliðinde olan bu belgenin gerçek olup olmadýðý iþ kayýtlarý üzerinde uzman bilirkiþi tetkikatý yapýlarak saptanmalý ve sonucuna göre dava konusu alacak istekleri deðerlendirilmelidir. Ýþyeri genel müdürü olan davacýnýn on ay süre ile hiç ücret almadan çalýþmasý da hayatýn olaðan akýþýna aykýrýdýr. Öte yandan kabule göre cezai þart niteliðindeki tazminattan Borçlar Kanunu'nun 161/son maddesi gereðince indirim yapýlmamasý da hatalýdýr. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. 53

5 Esas No : 2000/8875 Karar No : 2000/13604 Karar Tarihi : : HÝZMET AKDÝ GEREÐÝNCE YAPILAN EÐÝTÝM GÝDERLERÝNÝN ÝÞÇÝ ALACAÐINDAN TAKAS VE MAHSUP EDÝLMESÝ Taraflar arasýnda imzalanan hizmet akdinin IV. maddesinde davacýnýn iþe baþladýðý tarihten itibaren iki yýl içinde hizmet akdini feshetmesi halinde yapýlan eðitim giderinin harcama tarihinden itibaren faizi ile birlikte geri ödenmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. Böyle olunca eðitim gideri tutarýnýn harcama tarihinden, istirdata konu alacaðýn ise icra takip dosyasýna yapýlan ödeme tarihinden itibaren iþlemiþ faizleri de dikkate alýnarak hesaplama yapýlmasý ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir. :Davacý, bedelsiz ve hükümsüz senet nedeniyle tahsil edilen paranýn istirdatýna karar verilmesini istemiþtir. Hüküm süresi içinde, taraflar avukatýnca temyiz edilmiþ ve davalý avukatýnca da duruþma talep edilmiþ ise de, HUMK'nun 438'nci maddesi gereðince duruþma isteðinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapýlmasýna karar verildikten sonra dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, taraflarýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davacý iþçi, icra takibi sonucunda ödemek zorunda kaldýðý tek taraflý cezai þartýn geçersiz olduðunu belirterek ödediði paranýn istirdatýný istemiþtir. Davalý iþveren ise, cezai þartýn geçerli olduðunu ileri sürerek davanýn reddine karar verilmesini aksi halde hizmet akdi uyarýnca yapýlan eðitim giderlerinin takas ve mahsup edilmesi isteðinde bulunmuþtur. Mahkemece davalýnýn takas ve mahsup savunmasý dikkate alýnarak davacý iþçinin isteði hüküm altýna alýnmýþtýr. Ancak taraflar arasýnda imzalanan hizmet akdinin IV. maddesinde davacýnýn iþe baþladýðý tarihten itibaren iki yýl içinde hizmet akdini feshetmesi halinde yapýlan eðitim giderinin harcama tarihinden itibaren faizi ile birlikte geri ödenmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. Böyle olunca eðitim gideri tutarýnýn harcama tarihinden, istirdata konu alacaðýn ise icra takip dosyasýna yapýlan ödeme tarihinden itibaren iþlemiþ faizleri de dikkate alýnarak hesaplama yapýlmasý ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir. NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde 54

6 Esas No : 2000/8667 Karar No : 2000/13602 Karar Tarihi : : KÖTÜNÝYET TAZMÝNATI Disiplin Kurulu üyeleri arasýnda meydana gelen bir tartýþma feshin kötüniyete dayandýðýný göstermez. Böyle olunca davacýnýn kötüniyet tazminatý isteði reddedilmeli, bu isteðin ihbar tazminatýný da kapsadýðý düþünülerek ihbar tazminatý hüküm altýna alýnmalýdýr. : Davacý, kýdem ve kötüniyet tazminatlarý ile yýllýk izin ve ücret ala caðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Hüküm süresi içinde davalý avukatýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: 1- Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2- Davacý iþçi, hizmet akdinin kötüniyetli feshedildiðini belirterek kötüniyet tazminatý isteðinde bulunmuþ, mahkemece istek gibi hüküm kurulmuþtur. Ne varki, akdin kötüniyetle feshedildiðinin ispat yükü davacý iþçiye ait olup, somut olayda davacý bu iddiasýný kanýtlamýþ deðildir. Disiplin Kurulu üyeleri arasýnda meydana gelen bir tartýþma feshin kötüniyete dayandýðýný göstermez. Böyle olunca davacýnýn kötüniyet tazminatý isteði reddedilmeli, bu isteðin ihbar tazminatýný da kapsadýðý düþünülerek ihbar tazminatý hüküm altýna alýnmalýdýr. NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde 55

7 Esas No : 2000/8951 Karar No : 2000/13651 Karar Tarihi : : ÝBRANAME Asýl alacak ibra edildiðine göre fer'isini oluþturan faizden de vazgeçilmiþ sayýlýr. Bu nedenle davacýnýn gecikme faizi isteminin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalý olup bozmayý gerektirmiþtir. : Davacý, kýdem tazminatý faizi alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme, isteði hüküm altýna almýþtýr. Hüküm süresi içinde davalý avukatýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: Davacý kýdem tazminatýnýn geç ödenmesi nedeniyle gecikme faizi istemiþtir. Mahkemece bu istek kabul edilmiþtir. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davalý iþverence davacý iþçiye kýdem tazminatý çek olarak TL ödenmiþtir. Bu ödeme sýrasýnda davacý tarihli ibraname ile kýdem tazminatýný aldýðýný açýkça belirtmiþtir. Asýl alacak ibra edildiðine göre fer'isini oluþturan faizden de vazgeçilmiþ sayýlýr. Bu nedenle davacýnýn gecikme faizi isteminin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalý olup bozmayý gerektirmiþtir. NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde 56