yargýtay kararlarý Hüküm süresi içinde, davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü.

Transkript

1 yargýtay kararlarý ÝLAMI Hüküm süresi içinde, davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü. KARARI ESAS NO : 2002/13534 KARAR NO : 2003/1628 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : ÞOFÖRLÜK-ÝÞ KANU- NUNUN UYGULANMASI 507 Sayýlý Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu nun 2. maddesi... geçimini sýnýrlý olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve þoförlük ile temin eden kimseler... tarafýndan yürütülen iþlerin anýlan kanunun kapsamýnda olduðunu öngörmüþtür. Bu durumda davalýnýn geçimini münhasýran otomobilcilik ile saðlayýp saðlamadýðýnýn tespiti, uyuþmazlýðýn çözümü bakýmýndan önem taþýmaktadýr. Þayet davalý, yürütülen bu iþler sonucunda geçimini münhasýran sahibi bulunduðu otomobilcilik ile saðlýyorsa olayda Ýþ Kanunu nun uygulanmasý mümkün deðildir. DAVA : Davacý, kýdem, ihbar tazminatý ile fazla çalýþma, genel tatil, Cumartesi alacaðý ile yýllýk izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. almýþtýr. 39 Davacý mirasçýlarýn, murisi açmýþ olduðu dava ile, davalýya ait takside bir süre hizmet akdiyle çalýþtýðýný belirterek kýdem ve ihbar tazminatý ile bir kýsým iþçilik haklarýnýn hüküm altýna alýnmasýný istemiþtir. Davalý, taraflar arasýnda hizmet akdinin bulunmadýðýný ve ayrýca Ýþ Kanunu nun 5/5 maddesi kapsamýnda iþyerinde davacýlar murisinin çalýþtýðýný savunarak davanýn reddini istemiþtir sayýlý Ýþ Kanununun 5. maddesinin 5 inci bendine göre, 507 Sayýlý Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununun 2. maddesinin tarifine uygun 3 kiþinin çalýþtýðý iþyerlerindeki çalýþmalar sözü geçen kanunun istisnalarý arasýnda sayýlmýþ ve Ýþ Kanununun kurallarýnýn uygulama alaný dýþýnda býrakýlmýþtýr. Öte yandan 507 Sayýlý Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununun 2. maddesi... geçimini sýnýrlý olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve þoförlük ile temin eden kimseler... tarafýndan yürütülen iþlerin anýlan kanunun kapsamýnda olduðunu öngörmüþtür. Bu durumda davalýnýn geçimini münhasýran otomobilcilik ile saðlayýp saðla-

2 madýðýnýn tespiti, uyuþmazlýðýn çözümü bakýmýndan önem taþýmaktadýr. Þayet davalý, yürütülen bu iþler sonucunda geçimini münhasýran sahibi bulunduðu otomobilcilik ile saðlýyorsa olayda Ýþ Kanununun uygulanmasý mümkün deðildir. Bu yönler üzerinde durulmadan ve gerekli inceleme yapýlmadan davacýlarýn isteklerinin hüküm altýna alýnmasý isabetsiz olduðundan kararýn bozulmasý gerekmiþtir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASI- NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliði ile karar verildi ÝLAMI ESAS NO : 2002/14254 KARAR NO : 2003/2020 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ UYGULAMASI : Ý K R A M Ý Y E - Ý Þ Y E R Ý Ýþyerindeki ikramiye uygulamasýnýn devamlýlýk arz etmediði nitekim son iki yýl ikramiye ödenmediði davacýnýn da buna bir itirazýnýn olmadýðý sabittir. Ýlke olarak ikramiye ödenen hallerde bu uygulamanýn sonradan kaldýrýlmasý durumlarýnda ve davacýnýn da bu konuda itirazýnýn bulunmamasý halinde artýk, bu uygulama iþ þartý haline gelir. 40 DAVA : Davacý, ihbar ve kýdem tazminatý farký, yýllýk izin ücreti ile ikramiye alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. almýþtýr. Hüküm süresi içinde davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: KARARI 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davacý, 1998, 1999 yýllarýna ait ikramiye alacaklarýnýn ödenmediðini keza, iþten ayrýldýktan sonra kendisine ödenen ihbar ve kýdem tazminatý alacaklarýnýn hesabýnda ikramiyenin dikkate alýnmadýðýný iddia ederek fark alacak isteðinde bulunmuþtur. Dosyadaki bilgi ve belgelerden iþyerindeki ikramiye uygulamasýnýn devamlýlýk arz etmediði nitekim son iki yýl ikramiye ödenmediði dâvacýnýn da buna bir itirazýnýn olmadýðý, ilke olarak ikramiye ödenen hallerde sonradan kaldýrýlmasý durumlarýnda ve davacýnýn da bu konuda itirazýnýn bulunmamasý artýk bu uygulamayý iþ þartý haline getirir. Somut olayda da ayný durum söz konusu olduðundan ikramiye alacaðý isteðiyle bundan kaynaklandýðý ileri sürülen fark alacak isteklerinin reddi gerekir.

3 SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. ÝLAMI 2 Karar sayýlý kararla, davalý vekilinin gerekli harçlarý çýkarýlan çaðrýya raðmen yatýrmadýðý gerekçesiyle temyizden vazgeçmiþ sayýlmasýna karar verilmiþ ise de, davalý vekilinin çýkarýlan muhtýralara göre gerekli harçlarý süresinde yatýrdýðý anlaþýlmakla, bu kararýn bozularak ortadan kaldýrýlmasýna karar verildi dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: KARARI ESAS NO : 2003/1523 KARAR NO : 2002/2559 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : BELÝRLÝ SÜRELÝ HÝZ- MET SÖZLEÞMESÝNÝN BÝR KEZ YENÝLEN- MEKLE BELÝRSÝZ SÜRELÝ HALE DÖNÜÞ- MEMESÝ 1. Davacý, davalýnýn Rusya... þantiyesinde tarihinde çalýþmaya baþladýðýný, de hizmet sözleþmesinin haksýz feshedildiðini ileri sürerek kýdem, ihbar tazminatlarý ile fazla çalýþma, hafta tatili, genel tatil ve yýllýk izin ücretlerinin davalýdan tahsilini istemiþtir. Davacýnýn davalý iþyerinde bir tam yýl çalýþmasý bulunmadýðýndan kýdem tazminatý, yýllýk ücretli izin isteklerinin reddi gerekir. Belirli süreli hizmet sözleþmesi bir kez yenilenmekle niteliðini kaybetmez, belirsiz süreli hale dönüþmez. Davacýnýn hizmet sözleþmesi sadece bir kez yenilendiðinden ihbar tazminatýnýn da reddi gerekir. DAVA : Davacý, ihbar, kýdem tazminatý, fazla çalýþma, ücret ve izin ücreti ile hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. almýþtýr. Hüküm süresi içinde davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ ve mahkemece tarih, 511 Esas, 41 Davalý, davacý ile aralarýndaki hizmet sözleþmesinin belirli süreli olduðunu, ayrýca Rusya daki iþin süresi ile ilgili bulunduðunu, þirketin uluslararasý mahkemeye yansýyan bir uyuþmazlýk sonucu þantiyeyi terketmek zorunda kaldýðýný, bu nedenle davacýnýn bir yýldan az çalýþtýðýný, diðer alacaklarýnýn da bulunmadýðý savunmuþ ve davanýn reddini istemiþtir. Mahkemece, davacýnýn hizmet sözleþmesinin, inþaat iþinin davalýdan alýnmasý nedeniyle de feshedildiði, buna göre 6 aylýk süreli olan hizmet sözleþmesinin birden fazla yenilenmiþ olduðu kabul edilerek davacýnýn iddia ettiði ücret üzerinden hesaplama yapýlarak istekler hüküm altýna alýnmýþtýr.

4 Davacý ile davalý arasýnda baþlangýç tarihli 6 aylýk bir hizmet sözleþmesi bulunmaktadýr. Uyuþmazlýk, hizmet sözleþmesinin ne zaman ne þekilde sona erdiði hususundadýr. Davalý, tarihinde þantiyeden çýkarýldýðýný ve bu nedenle uluslararasý mahkemede dava açýldýðýný savunmuþ ve buna iliþkin belgeler sunmuþtur. Ýnþaat iþinin davalýdan alýndýðý esasen mahkemenin de kabulündedir. Ancak mahkemeye sunulan karar ve bilirkiþi raporu örneðine göre, ayný davalý aleyhine ayný nedenle 3. Ýþ Mahkemesinde açýlan baþka bir davada, ayný bilirkiþinin farklý bir rapor düzenlediði bellidir. Dairemiz incelemesinden de geçen söz konusu emsal davada ayný bilirkiþinin de Rusya daki þantiyeyi terketmesi istenen davalýnýn Ekim 1994 ayýnda iþçilerin hizmet sözleþmelerini feshettiðini belirlediði diðer delillerle birlikte mahkemece de ayný þekilde kabul edildiði anlaþýlmaktadýr. 3. Ücret, fazla çalýþma, hafta tatili genel tatil istekleri yönünden de davacýnýn dayandýðý cari hesap tablolarý muhasebe iþlerinden anlayan bir bilirkiþi marifetiyle incelenmeden karar verilmesi hatalýdýr. Bu konuda uzman bir bilirkiþiye inceleme yaptýrýlmak ve mevcut bilirkiþi raporu ile birlikte bir deðerlendirmeye tabi tutularak sonucuna göre bir karar verilmelidir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda açýklanan nedenlerle BOZUL- MASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, tarihinde oybirliðiyle karar verildi. ÝLAMI Davacý tanýklarýndan, davalý ile herhangi bir husumeti bulunmayan... de, davacýnýn Ekim 1994 ayý sonuna kadar çalýþtýðýný ifade etmiþ ve bu olguyu doðrulamýþtýr. Buna göre, davacýnýn davalý iþyerinde bir tam yýl çalýþmadýðý da ortaya çýkmaktadýr. Kýdem tazminatý, yýllýk izin isteklerinin bu nedenle reddi gerekir. 2. Dairemizin yerleþik içtihadýna göre, belirli süreli hizmet sözleþmesi bir kez yenilenmekle niteliðini kaybetmez, belirsiz süreli hale dönüþmez Davacýnýn hizmet sözleþmesi sadece bir kez yenilenmiþ olmasý nedeniyle ihbar tazminatýnýn da reddi gerekir. ESAS NO : 2002/16222 KARAR NO : 2003/2821 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : PRÝM Prim istihsal yapýlan iþyerinde verimliliði, arttýrmak için yapýlan bir uygulamadýr. Ýþyerinde uzun yýllardýr istihsal yapýlmadýðý dosya içerisinden anlaþýlmaktadýr. Bu nedenlerle toplu iþ sözleþmesinin primle ilgili tüm düzenlemeleri nazara alýndýðýnda davacýlarýn prim alacak isteklerinin reddi gerekir. DAVA : Davacý, prim alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. 42

5 almýþtýr. Hüküm davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla Mahalli Mahkemece davalýnýn temyizinin süresinde bulunmadýðý gerekçesi ile reddine karar verilmiþse de, kýsa kararýn davalýnýn gýyabýnda tefhim olunduðu, gerekçeli kararýn ise adý geçen günü teblið edildiði 8 günlük temyiz süresinin günü dolduðu, ancak tarihinin resmi tatil olan cumartesi gününe rastladýðý, takip eden Pazar gününün de resmi tatil olmasý sebebi ile temyizin son günü günü olduðu davalýnýn da bu tarihte temyiz yoluna baþvurduðu anlaþýldýðýndan mahalli mahkemenin temyiz isteminin reddine dair olan kararýn bozularak ortadan kaldýrýlmasýna karar verildi. sözleþmesinin primle ilgili tüm düzenlemeleri nazara alýndýðýnda davacýlarýn prim alacak isteklerinin reddi gerekirken kabulü hatalý olup bozmayý gerektirmiþtir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASI- NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliði ile karar verildi. ÝLAMI KARARI Davacýlar toplu iþ sözleþmesinden doðan prim alacaðýnýn tahsilini talep ve dava etmiþler mahkemece bu istek hüküm altýna alýnmýþtýr. Davanýn dayanaðý olan toplu iþ sözleþmesinin 53. maddesinde primin gayesinin istihsalin arttýrýlmasý, kalitenin ýslahý, hammadde, yarý mamül tali hasýlat ve malzeme tasarrufunu temin etmek, iþçilerin iþe devamýnýn iþyeri disiplinini ve nizamlarýna riayetini ve iþlerini iþ talimatlarýna uygun olarak saðlanmasýný temin olarak tarif edilmiþ, 59. maddesinin B bendinde ise aþaðýdaki hallerde iþçilere ay içinde çalýþmadýðý günlerin primleri verilmeyip yalnýz çalýþtýklarý günlerin primlerinin verileceði düzenlemesine yer verilmiþtir. Prim istihsal yapýlan iþyerinde verimliliði, arttýrmak için yapýlan bir uygulamadýr. Ýþyerinde uzun yýllardýr istihsal yapýlmadýðý dosya içerisinden anlaþýlmaktadýr. Bu nedenlerle toplu iþ ESAS NO : 2002/15925 KARAR NO : 2003/2690 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : FAZLA MESAÝ VE TATÝL ÜCRET ALACAKLARI 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsý ile Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanunun ek 5. maddesine ve gerekse 581 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesine göre kamu kuruluþlarýnda çalýþanlarýn aylýk ödenek her türlü hak ve yardýmlarýn kurumlarýnca ödenmek kaydý ile geçici olarak, görevlendirilecekleri belirtilmiþtir. Bu hukuki düzenleme karþýsýnda davalýnýn geçici görevlendirildiði Valilik Kriz Merkezi Baþkanlýðýndaki fazla mesai ve tatil çalýþmalarý karþýlýðý ücretten, kadrosu bulunduðu kurumun sorumluluðu söz konusudur. 43

6 DAVA : Davacý, fazla mesai, Pazar ve bayram gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. almýþtýr. Hüküm süresi içinde, davalý Ýçiþleri Bakanlýðý Avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: KARARI Davacý iþçi davalýlardan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü kadrosunda iken, diðer davalý bünyesinde görevlendirildiðini, orada fazla mesai ve tatillerde çalýþtýrýldýðýný belirterek fazla mesai ve tatil ücret alacaklarýnýn davalýlardan tahsilini talep etmiþtir. maddesine göre kamu kuruluþlarýnda çalýþanlarýn aylýk ödenek, her türlü hak ve yardýmlarýnýn kurumlarýnca ödenmek kaydý ile geçici olarak, görevlendirilecekleri belirtilmiþtir. Bu hukuki düzenleme karþýsýnda davalýnýn geçici görevlendirildiði Valilik Kriz Merkezi Baþkanlýðýndaki fazla mesai ve tatil çalýþmalarý karþýlýðý ücretten kadrosu bulunduðu kurumun sorumluluðu olup, geçici görev yaptýðý davalý temyiz eden kurumun sorumluluðu bulunmadýðýndan, davalý Valiliði temsilen Ýçiþleri Bakanlýðý nýn alacaklardan sorumlu tutulmasý hatalý olup, kararýn bu nedenle bozulmasý gerekmiþtir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASI- NA, gününde oybirliði ile karar verildi. Mahkemece, davacýnýn belirtilen dönemlerde davalý Valiliðe baðlý Ýl Kriz Merkezinde çalýþtýrýldýðý sorumluluðun Valiliðe ait olduðu gerekçesi ile temyiz eden davalý Valiliðin sorumluluðuna davalý Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü yönünden ise husumeti bulunmadýðýndan reddine karar verilmiþtir. Davacýnýn tarihleri arasýnda Valilik Kriz Baþkanlýðý Afet Büro bölümünde deprem sonrasý görevlendirildiði anlaþýlmaktadýr. Gerek 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsý ile Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanununun ek 5. maddesine ve gerekse 581 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. ÝLAMI ESAS NO : 2003/788 KARAR NO : 2003/2307 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : GEÇÝCÝ GÖREV YOL- LUÐU Davacý, iþletme müdürlüðü nezdinde hizmet vasýtasý þoförü olarak asli görevini 44

7 iþletme müdürlüðünün bulunduðu belediye sýnýrlarý dýþýnda ancak ana ormancýlýk faaliyetlerinin yürütüldüðü iþletme müdürlüðünün yetki sýnýrlarý içinde gerçekleþtirdiðinden toplu iþ sözleþmesinde yer alan geçici görev yolluðundan yararlanmasý mümkün deðildir. DAVA : Davacý, fazla çalýþma parasý ile geçici görev yolluðunun ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. almýþtýr. Hüküm süresi içinde davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: KARARI 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Davacý, davalýya baðlý Orman Ýþletme Müdürlüðünde þoför olarak görev yaptýðýný, iþyerinin bulunduðu belediye sýnýrlarý dýþýnda görevlendirildiði halde geçici görev yolluðunun ödenmediðini belirterek istekte bulunmuþtur. Mahkemece istek doðrultusunda hüküm kurulmuþtur. Toplu Ýþ Sözleþmesinin geçici görev yolluðunu düzenleyen 37/b maddesinde Asli görevleri geçici nitelikte olmayýp, fiili görevlerini iþyeri merkezlerinde ifa eden (sanatkar ve þoför gibi) mevsimlik ve daimi iþçilere iþyerinin bulunduðu belediye sýnýrlarý (Büyükþehirlerde Büyükþehir Belediye sýnýrlarý) dýþýna geçici olarak görevlendirilmeleri halinde geçici görev yolluðu ödenir. Ancak bu personel dýþýnda olup, ana ormancýlýk faaliyetlerinin yürütüldüðü iþyeri yetki sýnýrlan içinde çalýþanlar harcýrah hükümlerinden faydalanamaz hükmü yer almaktadýr. Davacýnýn iþletme müdürlüðü nezdinde hizmet vasýtasý þoförü olarak asli görevini iþletme müdürlüðünün bulunduðu belediye sýnýrlarý dýþýnda ancak ana ormancýlýk faaliyetlerinin yürütüldüðü iþletme müdürlüðünün yetki sýnýrlarý içinde gerçekleþtirdiði bu sebeple geçici görev yolluðundan yararlanmasý mümkün olmayan personel olduðu dosya içeriðinden anlaþýlmaktadýr. Bu durumda davacýnýn asli görevini ifa ettiði dikkate alýnmadan, yazýlý þekilde hüküm kurulmasý usul ve yasaya aykýrý olup bozmayý gerektirmiþtir. SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. 45

8 10. HUKUK DAÝRESÝ ÝLAMI süresinde olduðu anlaþýldýktan ve Tetkik Hakimi tarafýndan düzenlenen raporla dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tespit edildi: ESAS NO : 2003/86 KARAR NO : 2003/556 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : SÝGORTALILIÐIN BAÞ- LANGICI 506 sayýlý Kanunun 60-G maddesinde ifade olunan 18 yaþýndan önce malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tabi olanlarýn sigortalýlýk süresi 18 yaþýný doldurduklarý tarihte baþlamýþ kabul edilir hükmü uyarýnca, tarihinde doðmuþ olan davacýnýn sigortalýlýk baþlangýcýnýn 18 yaþýný doldurduðu tarihi olarak kabul edilmesi gerekir. DAVA : Davacý, sigortalýlýk baþlangýç tarihinin olduðunun tespitine karar verilmesini istemiþtir. Mahkeme, ilamýnda belirtildiði þekilde isteðin kabulüne karar vermiþtir. Hükmün, davalý Avukatý tarafýndan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteðinin Dosyadaki yazýlara, toplanan delillere ve hükmün dayandýðý gerektirici sebeplere göre, davalý Kurumun sair temyiz itirazlarýnýn reddi gerekir. 2. Davacý, sigortalýlýk baþlangýcýnýn olduðunun tespitini istemekte olup, mahkemece istemin kabulüne karar verilmiþtir. Davanýn yasal dayanaklarýndan olan 506 Sayýlý Yasanýn 108. maddesi hükmü ile...sigorta süresinin baþlangýcý, bu yasaya tabi olarak ilk defa çalýþýlmaya baþlanýlan tarih olup, istemin; Yasanýn Geçici 54. maddesi kapsamýnda ifade edilen istisnaya girmediði dikkate alýndýðýnda, Yasanýn 60- G maddesinde ifade olunan 18 yaþýndan önce malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tabi olanlarýn sigortalýlýk süresi 18 yaþýný doldurduklarý tarihte baþlamýþ kabul edilir hükmü uyarýnca, tarihinde doðmuþ olan davacýnýn sigortalýlýk baþlangýcýnýn 18 yaþýný doldurduðu tarihi olarak kabul edilmesi gerekirken, iþe giriþ bildirgesinde yazýlý, daha önceki

9 bir tarihin hükme esas alýnmasý usul ve yasaya aykýrý olup bozma nedenidir. O halde, davalýnýn bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarý kabul olunmalý ve hüküm bozulmalýdýr. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarýda açýklanan nedenlerle BOZUL- MASINA, gününde oybirliðiyle karar verildi. almýþtýr. Hüküm süresi içinde davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: KARARI: Davacý hizmet akdinin feshini müteakip verdiði ve kaydi ihtirazi koymadýðý ibranamede rakam zikretmeksizin dava ESAS NO : 2002/8475 KARAR NO : 2002/24475 KARAR TARÝHÝ : konusu alacaklarý ayrý ayrý sayarak aldýðýný kabul etmiþ ve davalý iþvereni ibra etmiþtir. Bu ibranamedeki imza inkar edilmediði gibi; ibranamenin davacýnýn el yazýsý ile yazýldýðý anlaþýlmaktadýr. Bu ibranameye itibar edilerek davanýn reddi gerekirken yazýlý þekilde kabulü hatalý olup bozmayý gerektirmiþtir. KARAR ÖZETÝ: ÝBRANAME SONUÇ : Temyiz olunan kararýn Ýbranamedeki imza inkar edilmediði gibi; ibranamenin davacýnýn el yazýsý ile yazýldýðý anlaþýlmaktadýr. Bu ibranameye itibar edilerek davanýn reddi gerekir. yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. DAVA : Davacý, kýdem ve ihbar tazminatý ile izin ücreti ve ücret alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. 47

10 istatistik Ýþsizlik Oraný Bir çok ülke ekonomisi için, iþsizlik oraný en iyi bilinen ve en çok kullanýlan iþ piyasasý ölçülerinden birisidir. Daha önceki sayýlarýmýzda yer verdiðimiz Ýstihdamýn Nüfusa Oraný göstergesiyle birlikte iþsizlik oraný, ekonominin iþgücü durumu yönünden hangi konumda olduðu hakkýnda en geniþ bilgiyi vermektedir. Ýþsizlik oraný tek baþýna ele alýndýðýnda, iþgücü piyasasýnýn genel performansý ve ekonominin tüm olarak yapýsý hakkýnda da fikir vermektedir. Referans dönemi içinde istihdam edilmeyen (kâr karþýlýðý, ücretli ya da ücretsiz olarak hiçbir iþte bir saat bile çalýþmamýþ ve böyle bir iþ ile baðlantýsý da olmayan) kiþilerden iþ aramak için son üç ay içinde iþ arama kanallarýndan en az birini kullanmýþ ve 15 gün içinde iþbaþý yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarý yaþtaki tüm kiþiler iþsiz nüfusa dahildir. Ayrýca, iþ bulmuþ ya da kendi iþini kurmuþ ancak iþe baþlamak ya da iþbaþý yapmak için çeþitli eksikliklerini tamamlamak amacýyla bekleyenlerden 15 gün içinde iþbaþý yapabilecek kiþiler de iþsiz nüfus kapsamýna dahildirler. Ýþsizlik oraný ise, yukarýda bahsedilen iþsiz nüfusun iþgücü içindeki oranýdýr. Ýþsizlik; Ýradi Ýþsizlik, Gayri Ýradi Ýþsizlik, Mevsimlik Ýþsizlik, Konjonktürel Ýþsizlik, Yapýsal Ýþsizlik, Gizli Ýþsizlik, Friksiyonel Ýþsizlik þeklinde çeþitlendirilebilir. Ýradi Ýþsizlik; piyasada geçerli olan ücreti kabul ettiði takdirde, çalýþabilecek iþ olduðu halde çalýþmayan kiþilerin meydana getirdiði iþsizliktir. Gayri Ýradi Ýþsizlik; iradi iþsizlik türünün tam tersi olarak, þartlar ne olursa olsun çalýþmak isteyen insanlarýn kendi iradesi dýþýnda iþ bulamamalarýdýr. Mevsimlik Ýþsizlik; bazý ekonomik faaliyetlerin belirli mevsimlerde yapýlabilmeleri nedeniyle ortaya çýkan iþsizlik türüdür. Konjonktürel Ýþsizlik; ekonomik hayatýn hep ayný faaliyet seviyesini devam ettiremeyip, piyasada meydana gelen dalgalanmalar sonucu karþýlaþýlan sadece o dönemi kapsayan iþsizlik þeklidir. Yapýsal Ýþsizlik; bir ülkenin ekonomik yapýsýnda meydana gelen deðiþimlerin sebep olduðu iþsizlik þeklidir. Gizli Ýþsizlik; iktisaden geri kalmýþ veya az geliþmiþ ülkelerde çok rastlanan gizli iþsizliði marjinal verimliliði sýfýr ya da sýfýrýn altýnda olan iþçilerin durumu olarak tanýmla-nabilir. Friksiyonel Ýþsizlik; bir toplumda emek arz ve talebi arasýnda genel bir denge olduðu zaman bile çalýþanlarýn kýsa vadeli iþ veya yer deðiþtirmesinden doðan bir iþsizlik türüdür. Ülkelere Göre Ýþsiz Sayýlarý ve Ýþsizlik Oranlarý Yaþ Ýþsizlik Ýþsizlik Ülke Yýl Grubu Sayýsý Oraný (%) Avusturya ,7 Belçika ,0 Danimarka ,4 Finlandiya ,8 Almanya ,1 Fransa ,0 Yunanistan ,8 Ýzlanda Ýrlanda ,7 Ýtalya ,8 Lüksemburg ,4 Hollanda ,6 Norveç ,4 Portekiz ,8 Ýspanya ,1 Ýsveç ,1 Ýsviçre ,7 Türkiye * ,4 Ýngiltere ,3 Kaynak; Key Indicators of The Labour Market , ILO, Geneva * DÝE Hanehalký Ýþgücü Anketi Temel Göstergeleri, IV. Dönem Devlet Ýstatistik Enstitüsü nün (DÝE) hazýrladýðý 2002 IV. Dönem Hanehalký Ýþgücü Anketi Sonuçlarýna göre Türkiye genelinde Ýþgücü sayýsý kiþidir. Bu kiþilerden kiþi iþsiz durumundadýr. Ayný ankete göre Ýþgücüne Katýlma Oraný % 49,4, Ýstihdam Oraný % 43,8, Ýþsizlik Oraný ise % 11,4 tür. Ýþsizler içerisinde Eðitimli Gençlerin Ýþsizlik Oraný % 30 dur. Bahsedilen dönemde Eksik Ýstihdam Oraný ise % 5,1 dir. 48