ara Ödeme Sistemlerinde

Transkript

1 Central Bank of Turkey, Ankara Ödeme Sistemlerinde Ülkemizdeki Durum ve Dünyadaki Gelişmeler SWIFT Kullanıcı Grubu Toplantısı İstanbul 21 Aralık 2001 Can Okay T.C. Merkez Bankası

2 TÜRKİYE DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ TIC-RTGS VE TIC-ESTS BIS/CPSS ÖDEME SİSTEMLERİNDE TEMEL PRENSİPLER TIC-RTGS vs CORE PRINCIPLES TCMB NİN OVERSIGHT ROLÜ TARGET SİSTEMİ CLS SİSTEMİ GÜNDEM

3 BÖLÜM 1 TÜRKİYE DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ

4 C B E P M / T A R G E T TÜRKİYE DE ÖDEME SİSTEMLERİ YAPISI T C M B Aracı Kuruluşlar TAKASBANK -RTT -NETTING IMKB Çek Takas BKM -ACH -NETTING -RTT -NETTING B a n k a l a r Settlement T T I I C C - - R T E S G T S -RTT -RTGS S Banka IP TCMB ŞUBE ŞUBE... EVDS EVAS HBS TCMB İdare Merkezi TCMB ŞUBE

5 POINT OF SALE TERMINALS & AUTOMATED TELLER MACHINES POS POS POS ATM ATM

6 CREDIT & DEBIT CARDS - NUMBERS Millions CR. Cards 2,2 3,2 4,5 7, ,4 DB. Cards 13, ,3 19,3 24,1 29,5

7 CREDIT CARDS - PAYMENTS Number (million) 46 87,6 149,9 239, Value (Bil.$) 2,3 3,96 6,21 9,45 14,2 18,3

8 CHEQUES Number (million) 19 22,5 27,1 29,2 28,1 29, Value (Bil. $) 49,06 52,72 56,78 57,11 58,08 66,95

9 BÖLÜM 2 TIC-RTGS & TIC-ESTS

10 TIC-RTGS & TIC-ESTS TIC-RTGS TIC-ESTS SWITCH TICNET Bank A Bank B TIC-RTGS is V Shaped

11 SETTLEMENT SPECIFICATIONS REAL TIME GROSS SETTLEMENT Ödemelerin mutabakatı bire bir gerçek zamanlı olarak yapılır ve alıcıya anında iletilir. FINALITY Mutabakat nihaidir. IRREVERSIBLE AND IRREVOCABLE Ödemeler iptal edilemez, geriye alınamaz. CREDIT SYSTEM Sistem bir kredilendirme sistemi olarak çalışmaktadır. Bir ödeme alındığında gönderen anında borçlandırılır ve alan anında alacaklandırılır.

12 MESSAGE TYPES OF TIC-RTGS Banka Transferleri (Yüksek Tutarlı) Merkez Bankası Para Piyasası Ödemeleri (Open, FX, TL Markets) Müşteri Transferleri (Genellikle Düşük Tutarlı) Ödeme Teyidleri Menkul Kıyymet Alış ve Satış Mesajları Piyasa Teklif Mesajları Haberleşme Mesajları Broadcast

13 TIC-RTGS & TIC-ESTS Daily Cycle TIC-RTGS ve TIC-ESTS Pazartesi sabahı 8:00 de açılır... Start of Day Daily Operations Sistemler akşam 6:00 da Kapanır... Sistemler aynı gün bir gün sonranın işlem tarihi ile gece 10:00 da yeniden başlar... End of Day Reconciliation Reports House-Keeping Preperations For the Next Day Bu döngü, hafta boyunca devam eder ve Cuma akşam saat 6:00 da sistemler kapanır...

14 TIC-ESTS Sisteminin S Prensipleri ESTS de temel olarak devlet tahvilleri ve hazine bonoları işlem görür. Menkuller kaydi olarak elektronik ortamda depolanır ve transfer edilir. ESTS transfer ve mutabakat sistemidir. ESTS in katılımcıları TIC-RTGS in katılımcıları olmak zorundadır. ESTS, TIC-RTGS ile real time DVP yapıda entegredir. Kaydi ve fiziksel ortamlar arasında dönüşüm mümkündür.

15 TCMB Tarafından verilen TIC-RTGS Servisleri Finans piyasalarının ihtiyaçları doğrultusunda proje planları oluşturmak ve geliştirmek. Yardım masası servisleri: Operasyonel ve Teknik. Katılımcılara danışmanlık. Eğitim ve test hizmetleri. Katılımcılar ve destek firmaları arasında koordinasyon (Birinci seviye destek). RC s sw & hw bakım ve destek servisleri. Teknik sorun yaşayan katılımcılara güne devam etmelerini sağlayacak servisler. Günlük, Aylık ve Yıllık İstatistiklerin sağlanması. Katılımcılara Anabilgisayar bağlantı desteği.

16 TIC-RTGS YILLIK İŞLEM ADEDİ (Kasım 2001 itibarıyla) 30,000,000 25,000,000 20,000,000 Günlük rekor 173,084 Mesajdır (167,219 payment messages) 14 Aralık yılı günlük ortalama 103,786 mesajdır. 22,804,999 16,376,739 39% 26,523,953 2,445,625 16% December Estimated Value 15,000,000 13,059,882 25% 10,000,000 5,000, ,853 1,553, % 4,161,535 2,571,154 62% 65% 6,640,375 60% 10,184, % 28% 24,078,328

17 TIC-RTGS Yıllık Parasal Değerler (Kasım 2001) (USD Trillion) Günlük rekor 29.3 Milyar USD 23 Ağustos yılında günlük ortalama değer 9.9 Billions USD $ 3.04 Trillion (1,925 Quad TL) 53 % $ 2.44 Trillion (2,802 Quad TL) $1.28 Trillion $1.76 Trillion (454 Quad TL) $ 1.98 Trillion (842 Quad TL) (13%) $ 0.15 Trillion -20 % December Estimated Value (191.9 Quad TL) $0.98 Trillion $0.84 Trillion (81.6 Quad TL) $0.65 Trillion $0.63 Trillion (37.9 Quad TL) (31%) (7.1 Quad TL) (18.3 Quad TL) $0.26 Trillion (17%) (33%) (1.8 Quad TL) (-4%) (145%) (37%) $ 2.29 Trillion

18 TIC-RTGS Proje Aşamaları Birinci Nesil TIC-RTGS Kasım 1989 Nisan 1992 (CUTOVER: 1 Nisan 1992 ) İkinci Nesil TIC-RTGS Bir yıl süren danışma ve fizibilite çalışmalarının ardından proje Haziran 1997 de başladı... TIC-RTGS : Haziran 1997 Nisan 2000 (CUTOVER: 24 Nisan 2000 ) TIC-ESTS : Haziran 1997 Ekim 2000 (CUTOVER: 30 Ekim 2000)

19 Türkiye nin Yüksek Montanlı Ödeme Sistemi (LVS: Large Value Payment System) (TIC-RTGS)

20 TIC-RTGS Sistem Bileşenleri ISTANBUL BANKALARI... R C R C RELAY COMPUTERS ANKARA BANKLARI.. R C R C Host Connections BANK BRANCHES BANK HOST BANK HOST BANK BRANCHES Leased Lines X.25 SWITCH NETWORK TIC-NET X.25 SWITCH X.25 SWITCH Back-Up Site Primary Site Back up TIC RTGS Center Backup CBT RC Backup CBT Host Fiber Optic Lines TIC-RTGS Center CBT RC CBT Host Central Bank of Turkey

21 1. Backup Centre Amaç: Olağanüstü hallerde tüm sistemin kesintisiz devam etmesini sağlamak... Ana merkez ve yedek merkez fiber optik hatlarla bağlanmıştır. Yedek merkez bir saat içerisinde devreye girer. Operasyonları kesintisiz sürdürür. Mesaj kaybı ya da mükerrerliği yoktur.

22 Yedekli Yapı Relay Comp. Relay Comp. TICNET SWITCH SWITCH TIC-RTGS TIC-ESTS TIC-RTGS TIC-ESTS Ana Merkez Yedek Merkez

23 2. RC lerde Remote Buffered Journaling Amaç : Olağanüstü hallerde katılımcı RC lerinin kesintisiz devamını sağlamak... Warm back-up RC uzak bir coğrafyada olabilir. Yedek RC operasyonları iki saatte devralır. Active RC RBJ Backup RC Active Database Database Journal Database Database Journal Prime Disk Journal Disk Prime Disk

24 3. ESTS ile Entegrasyon Amaç : Tahvil / Bono işlemlerini elektronik ortamda kaydi yöntemlerle Real Time DVP Model 1 yapıda gerçekleştirmek... Real-Time DVP TIC-RTGS TIC-ESTS

25 4. Kuyruklama Mekanizması Fonlar yetersiz olduğunda ödemeler merkezi sistem kuyruklarında bekletilir... Kuyruktaki mesajları yeniden sıralamak mümkündür. Katılımcılar gelen mesajlarını toplam olarak ve banka bazında görebilirler. Kuyruktaki mesajların iptali maddi hata durumunda mümkündür. ESTS kilitlenmeleri otomatik olarak çözer (automatic gridlock resolution).

26 5. Fon Yönetim İmkanları Katılımcılar fonlarını akışlarını önceden planlama imkanlarına sahiptir... Öncelik seviyeleri Spesifik mesajlar (ear-marking) Gün sonundaki ödeme gereksinimi(head-rooming)

27 TIC-RTGS RTGS deki Diğer Özellikler 5. Aşamalı Günsonu Mesaj türlerine göre iş günü aşamalı olarak kapatılabilir. 6. TCMB nin Düzeltici Borçlandırma İşlemi Bir katılımcının donanım ya da hat sorunu nedeniyle çalışamaması halinde TCMB, RTGS den şube hesaplarına transfer yaparak çalışmasını sağlar. Teknik sorunlar çözüldüğünde katılımcı RTGS e dönebilir. 7. Doğrudan Borçlandırma Kredi transferi alıcı tarafından başlatılır. Gönderenin yetki vermesi halinde ödeme gerçekleşir. 8. İşlem Bazında Alındı Teyidi(BLA) Gönderen talep ederse mesaj alıcıya vardığında otomatik teyid gider.

28 BULKING: Toplu Ödeme Mutabakatı Amaç : Yüksek montanlı ödemeler için tasarlanmış RTGS Sistemin altyapısını en etkin şekilde kullanarak müşteri bankacılığı ödemelerini de bu sistemin imkanlarından yararlandırmak... Mesajlar RC den RC ye toplu olarak gönderilir. Yüksek trafik hacimleri için etkin bir yaklaşımdır. TCMB bulking parametrelerini ihtiyaçlara göre değiştirir. Bulking yaklaşımı TCMB tarafından geliştirilmiştir: LVS ve RP için iki ayrı sistem kurmanın ve bu sistemlere bağlantı kurmanın ekstra maliyetleri yoktur. Ödemeler için birden fazla sistem kullanılması halinde ortaya çıkan likidite bölünmesi sorunu yoktur.

29 Bulking Mekanizması Gönderen Banka RC si TIC-RTGS M e s s a g e s Mesajlar belirlenen bulk kriterlerine göre kuyruklara konulur ve topluca gönderilir BULK MESAJLAR Bulk taki toplam tutar üzerinden tek bir mutabakat yapılır M e s s a g e s Bulk yapılar çözülür ve ödemeler tek tek mesajlara dönüştürülür Alan Banka RC si BULK MESAJLAR

30 Bulking Parametreleri Bulk gönderme kriterleri Bulk Bekleme: ilk gelen mesajın bekleme zamanı Bulk Sayı: Bulk taki maksimum mesaj sayısı Bulk Tutarı: Bulk taki mesajların toplam ödeme tutarı Bulk seçim kriterleri Bulk edilebilir en yüksek tutar Bulk edilmek zorundaki alt tutar Zorunlu tek > x Tek/Bulk, Öncelik seviyesine göre Bulk < x

31 Elektronik Menkul Kıymet Mutabakat ve Transfer Sistemi (EMKT) Electronic Securities Transfer and Settlement System (TIC-ESTS)

32 TIC-ESTS TIC-ESTS, Tahvil / Bono işlemlerini elektronik ortamda kaydi yöntemlerle Real Time DVP Model 1 yapıda gerçekleştirir... Fon mutabakatı TIC-RTGS deki hesaplar üzerinden gerçek zamanlı gerçekleşir... İşlemler güvenli, güvenilir ve süratli ortamda; kredi riski olmaksızın yapılır...

33 TIC-ESTS in ESTS in,, TIC-RTGS ile Entegrasyonu Real-Time DVP TIC-RTGS TIC-ESTS CBT Host SWITCH TIC-NET RC TIC- RTGS TIC- ESTS TIC-NET RC Bank Systems TIC- RTGS TIC- ESTS Bank Host Bank Host

34 TIC-ESTS Operasyonları Doğrudan satış, ihale ile satış, halka arz. Katılımcılar arasında alış/satış. Repo ve reverse repo operasyonları. Para transfersiz menkul transferi. Bir katılımcının kendi depoları arasında transferler. Kaydi ve Fiziksel dönüşüm. İtfa ve faiz ödemesi. Katılımcılar tarafından yapılan sorgulamalar ve raporlamalar.

35 TIC-ESTS ESTS deki Depo Hesapları KATILIMCI DEPOLARI 501 SERBEST 504 DISPONIBILITE 106 REPO BLOKE 112 REPO EMANET 903 INTERBANK TEMINAT 540 DOVIZ EFEKTIF TEMINAT 007 MUSTERI ISLEMLERI 019 INTERBANK VIL TEMINAT

36 Tipik bir TICT IC-ESTS DVP Akışı Sell Message (1) Satan Banka - A A Notification Message (2) Block TIC-RTGS Buy Message (3) Alan Banka - B Confirmation Messages (4) Matching A B - + Y TIC-ESTS Database Settlement Accounts A B + - TIC-ESTS

37 + TIC-RTGS RTGS de Likidite Yönetimi TCMB şubelerindeki serbest hesaplar Nakit yatırmalar Netleşme sistemlerinde oluşan alacak pozisyonlar (Takas, BKM gibi) TCMB Piyasaları Tahvil/Bono itfaları Güniçi Limit TCMB ödemelerini en erken yapar... - TCMB ye ödemeler Netleşme sistemlerinde oluşan borç pozisyonlar Vergi ödemeleri Tahvil/Bono ihaleleri için ödemeler İMKB Ödemeleri

38 CENTRAL BANK AS A LAST RESORT OF LENDING... GÜNİÇİ LİMİT (DAYLIGHT OVERDRAFT) AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ (REPO & REVERSE REPO) FX PİYASASI İŞLEMLERİ INTERBANK TL PİYASA İŞLEMLERİ

39 EUROPEAN COMMISION TURKEY S REPORT OCTOBER, A Real Time Gross Settlement (RTGS) System, owned and operated by Central Bank of Turkey, is in place since Taking into account the existing RTGS System, its further improvement and developments in electronic payments, the payment system in Turkey can be considered as well advanced. (Page, 37)

40 COMPLIANCE WITH THE THE TARGET DATES... RTGS SYSTEMS... EU TARGET TURKEY Real Time DVP SSS EU TARGET TURKEY

41 BÖLÜM 3 BIS/CPSS ÖDEME SİSTEMLERİNDE TEMEL PRENSİPLER

42 BIS/CPSS in Temel Prensipler Çalışması Ödeme Sistemlerinde durumun ve gelişimin izlenmesi Sorunların saptanması ve çözüm yollarının araştırılması Temel Prensiplerin saptanması Görüşmeler Yaygınlaştırma Denetim (FSAP: Financial Sector Assessment Program)

43 Temel Prensiplerin Amacı... içeriğin nasıl olması gerektiğini anlatmak değildir İyi ödeme sistemlerinin kurulması için adım adım süreçleri tanımlamak değildir... İyi bir ödeme sistemi kurmak sürecinde evrensel ilkeleri ortaya koymaktır.

44 Temel Prensipler Kimler İçin? Temel Prensipler, Ödeme Sistemleri Tasarımcılarını Operatörlerini Denetleyicilerini (Overseers) Doğrudan ve Katılımcılarını Dolaylı Olarak Hedefler...

45 SIPS Nedir? SIPS: Systemically Important Payment Systems Sistemik Olarak Önemli Ödeme Sistemleri, Çalışmadıkları Hallerde, Sistemik riske yol açan, Ülke ekonomisini anında etkileyen Sistemlerdir.! Ticari banka ödeme sistemleri de artık SIPS haline geldi...

46 SIPS Temel Prensipler Güvenlik/safety Güvenilirlik/reliability 1 Sağlam hukuki yapı 2 Finansal risklerin açıkca bilinmesi 3 Finansal risklerin etkin yönetimi 4 Anında nihai mutabakat 5 Mutabakatın tamamlanması 6 Güvenli mutabakat parası 7 Operasyonel etkinlik 8 Ekonomiklik 9 Adil katılım hakkı 10 Etkin yönetim

47 Temel Prensipler Çerçevesinde Merkez Bankalarının Görevleri A. Ödeme Sistemleri Hedefleri belirlenmeli ve açıklanmalı. B. Merkez Bankaları, işlettikleri sistemlerin temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli. C. Merkez Bankaları, işletmedikleri sistemlerin de temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli. D. Merkez Bankaları diğer ilgili ulusal ve uluslararası yetkili taraflarla işbiriliği yapmalı

48 BÖLÜM 4 TIC-RTGS vs CORE PRINCIPLES

49 Core Principle 1 The system should have a well-founded legal basis under all relevant jurisdictions. In Compliance CBT is the owner, operator and overseer of the TIC-RTGS. The amended CBT Law (No of April 25, 2001) defines the responsibility of CBT in payment systems. The legal basis for the CBT s role as the overseer is regulatory, statutory and contractual. The CBT issues Rule Books which are approved by the CBT s Management Committee. Rule Books describe: The roles and responsibilities of the organizations inside the payment systems, The functions of each components inside the payment systems Criteria for joining the system and membership termination conditions, Definition of the systems and time tables, Definitions of the instruments and conditions of their use, Pricing, Definition of emergency situations and procedures in those cases, Security considerations, Penalties, Resolution of disputes.

50 Core Principle 1 The Rule Books are designed in such a way that they address to the general rules, principles and regulations for the payment systems and its instruments. For the details of any particular system function, instrument and regulation, the Rule Books reference to the related Payment Systems Operations Books, Technical Books and relevant CBT s circulars. The penalty clauses in the Rule Books may be applied by the CBT to prevent any moral hazard concerning the use of the system. The Rule Books have arbitration clause to solve any conflict between the participants faced in the daily operations of the system as the first place of application. Since the time that TIC-RTGS went live in April 1992, the regulations as above explained has been adequate to resolve the conflicts between the participants.

51 Core Principle 2 The system rules and procedures should enable participants to have a clear understanding of financial risks. In Compliance The operational rule books, et al. clearly explain the rules and procedures of the system and therefore the participants have a clear understanding of the system s impact on each of the financial risks they incur through participation in it.

52 Core Principles 3 & 4 The system should have clearly defined procedures for the management of credit risks and liquidity risks. In Compliance TIC-RTGS is a well-designed RTGS system and it does not have any credit risk. TIC-RTGS has centralized queues and funds management facilities that help the banks plan the payments in advance by reserving funds for priority levels and specific messages. CBT provides daylight overdraft to the participants which is fully collateralized and does not bear any interest rates. The system should provide prompt final settlement on the day value. In Compliance TIC-RTGS is an RTGS system where the settlement is prompt and final.

53 Core Principles 5, 6 & 7 A system in which multilateral netting takes place should be capable of ensuring the timely completion of daily settlements. In Compliance TIC-RTGS is an RTGS system where the settlement is prompt and final. Assets used for settlement should preferably be a claim on the central bank. In Compliance TIC-RTGS settles the funds with central bank money The system should ensure a high degree of security and operational reliability. In Compliance TIC-RTGS has closed network and access rights are centrally planned. TIC-RTGS has security levels on communication protocol, connection, application and message levels. TIC-RTGS has a hot-standby disaster center. Business continuity plans are well documented tested.

54 Core Principle 8 The system should provide a means of making payment that is practical for its users and efficient for the economy. In Compliance TIC-RTGS is planned to have a large processing power to process both wholesale and retail payment in an efficient, reliable, safe and low cost environment. The CBT has targeted a long term cost recovery method for its investments and operating costs. The participants have the so-called Relay Computers between their mainframes and TIC-RTGS central systems that has real time snap-shots of their incoming and outgoing payments and balances including securities stocks therefore they do not need to inquire the central systems. Besides, Most of the participant banks enable their clients to do free RTGS transfers through telephone or internet banking.

55 Core Principle 9 The system should have objective and publicly disclosed criteria for participation, which permit fair and open access. In Compliance The TIC-RTGS rule books clearly define the criteria for participation. Any bank may become a member of TIC-RTGS and benefit from the same facilities.

56 Core Principle 10 The system s governance arrangements should be effective, accountable and transparent. In Compliance The CBT has an executive committee for payment systems. The role of the committee is to make the policy level decisions. Besides, the CBT has working groups formed by the participation of the disciplines that are represented in the executive committee. The CBT pursues its oversight function on a daily base through its relevant departments and committees to ensure the smooth functioning of payment systems. CBT has also close coordination with TBA. TIC-RTGS and TIC-ESTS monthly reports are available from the WEB.

57 Responsibilities ies A & B The central bank should define clearly its payment system objectives and should disclose publicly its role and major policies with respect to systemically important payment systems. In Compliance The CBT has defined clearly and made publicly available payment system objectives concerning TIC-RTGS and TIC-ESTS. The central bank should ensure that the systems it operates comply with the core principles. In Compliance The CBT has, as indicated in this document, checked and made sure that TIC-RTGS and TIC-ESTS are compliant with the core principles.

58 Responsibilities ies C & D The central bank should oversee compliance with the core principles by systems it does not operate and it should have the ability to carry out this oversight. Compliance In Progress The new CBT s law enables the CBT to oversee the compliance of the other Systemically Important payment Systems in the country. And CBT will be contacting the operators of these systems to fulfill the expectations from the central banks in accordance with the core principles. The CB, in promoting payment system safety and efficiency through the core principles, should cooperate with other central banks and with any other relevant domestic or foreign authorities. In Compliance CBT has close cooperation with domestic and foreign authorities. TIC-RTGS is already integrated with TIC-ESTS. CBT is investigating for future connectivity with the cross-border systems.

59 TIC-RTGS vs CORE PRINCIPLES TIC-RTGS is compliant with the 10 principles... CBT is fulfilling the expectations from the central banks in the context of TIC-RTGS... However, we undertand that we should revise our view on the other systemically important payment systems in the country by consultation with the private and public sector institutions operating these systems

60 BÖLÜM 5 TCMB nin Oversight Rolü

61 CBT s Oversight Role Central Bank of Turkey (CBT) is the owner, operator and overseer of the country s high value payment system called TIC-RTGS. The legal basis for the CBT s role as the overseer is regulatory, statutory and contractual. The amended CBT Law (No of April 25, 2001) defines the responsibility of CBT in payment systems. The CBT aims at TIC-RTGS as a whole to provide smooth functioning of payment systems focusing on risk issues and efficiency. CBT pursue fairness for access and utilization of the system and aimes to establish a level playing-field between the market participants

62 Organization of Payment Systems Oversight CBT Executive Committee Chaired by Vice Governor. Members are the Directors of Accounting, Audit, Banking, Emission, IT, Legal, Money Markets Directorates and Istanbul and Ankara Branches TBA Committees Operations Technical Working Groups WGs on Securities WGs on RTGS WGs on specific Issues User Group Meetings Technical Forums Defining Policy Issues, Administrative, Operational and Technical Rules...

63 CBT s Amended Law, Article 4 Fundamental Duties and Powers Article 4- (As amended by Law No of April 25, 2001)... f) to regulate the volume and circulation of Turkish Lira, to establish payment and securities transfer and settlement systems and to set forth regulations to ensure smooth operations and to oversee the existing or future systems, to determine the methods and instruments including electronic environment for payments,

64 BÖLÜM 6 TARGET Sistemi

65 Avrupa Parasal Birliği Aşama III Stage III Tek Para Birimi: Euro Tek Para Politikası Tek Para Piyasası ECB/Eurosystem Entegre Ödeme Sistemleri ve TARGET

66 The TARGET System Trans-European Automated Real-time Gross-settlement Express EPM Transfer.TCMB

67 TARGET ın Amaçları Euro para piyasalarında para politikalarının başarı ile yürütülmesine katkı sağlamak Euro Ödeme Sistemlerinin risksiz ve kesintisiz çalışmasını sağlamak Sınır ötesi Euro ödemelerin etkinliğini arttırmak

68 Temel Yaklaşımlar Piyasa prensipleri Merkezi olmayan yapı prensibi Ulusal ödeme sistemlerin uyumlaştırılması sürecinde, minimum yaklaşımlar prensibi

69 Piyasa Prensibi TARGET ın kullanımı zorunlu değil Para politikalarına ait ve LVNSS lerin nihai mutabakatına ait ödemeler TARGET tan geçmek zorunda Diğer ödeme kanalları (Euro 1, EAF, SNP, Muhabir Bankacılık gibi) TARGET la birlikte kullanılmakta

70 Merkezi Olmayan Yapı Prensibi Her AB merkez bankasının ayrı bir RTGS Sistemi var Her NCB de ayrı mutabakat hesapları yer almakta NCB ler arasında ödemeler doğrudan yapılmakta Bazı merkezi işlevler ECB tarafından üstlenilmiştir (Gün sonu, yardım masası, test merkezi, ulusalararası kuruluşların hesaplarının mutabakatı gibi)

71 TARGET ın Yapısı N C B N C B domestic network domestic network R T G S N C B Interlinking Network R T G S N C B domestic network domestic network R T G S R T G S

72 Minimum Yaklaşımlar Prensibi Amaç, TARGET ın kuruluşu için gerekli zaman ve Maliyetleri en aza indirgemekti. Tek para politikası ve piyasa rekabetini korumak hedeflenmiştir. Çalışma zamanı, fiyatlandırma ve güniçi likidite uyumlu hale getirilmiştir. Ulusal RTGS Sistemlerin kullanıcılara sundukları servisler Farklılıklar göstermektedir.

73 TARGET Mutabakatı National RTGS TARGET Interlinking system National RTGS Credit institutions Queuing + cash management facilities 100 S NCB (R) 100 Communicat ion NETWORK NCB (S) 100 R 100 Credit institutions 1 DOMESTIC MESSAGE FORMAT 2 INTERLINKING MESSAGE FORMAT 3 DOMESTIC MESSAGE FORMAT

74 Ulusal RTGS lerin Yapısal Benzerlik ve Farklılıkları UYUM Likidite temini Çalışma saatleri Fiyatlandırma FARKLILIK Kuyruklama Nakit Yönetimi

75 Ücretler... r... Aylık bazda; ilk 100 işlem için 1.75 euro, sonraki 900 işlem için 1 euro, 1000 i aşan her bir işlem içinde 0.80 euro alınmaktadır. Giriş ücreti ya da periyodik ödeme yoktur.

76 Üçüncü Aşama da Likidite Sorunu Çok sayıda yüksek montanlı ödeme sistemi var ve bunun sonucunda likidite bölünüyor... Yeterince gelişmiş likidite köprüleri yok... Giden/Gelen ödemelerin eşleştirilmesi bir sorun... Ana likiditenin TARGET ta toplanmakta olması ödemelerin yapılacağı diğer sistemlerde fon yaratmayı zorlaştırıyor...

77 2000 Yılı Euro PS İstatistikleri Average daily volume % Average daily value (billion) % TARGET 188, , EBA 96, EAF 50, PNS 21, SEPI 3, TOTAL 361, ,

78 Average value / payment in million euro January 1999 January 2000 January 2001 TARGET total Cross-border Domestic Euro EAF PNS SEPI

79 BAŞLICA EURO ÖDEME SİSTEMLERİ CHAPS EURO ELS EAF RTGS RTGS Netting TBF PNS RTGS Netting ECB EPM RTGS EBA EURO1 Netting

80 DİĞER EURO RTGS SİSTEMLERİ ELLIPS DN I&T HERMES SLBE IRIS BI-REL (LU) LIPS-Gross (NL) TOP EBK SPGT BOF RIX

81 ALTERNATİF ÖDEME YÖNTEMLERİ ECB Ödeme Mekanizması (EPM) EURO Banking Association System (EURO1) Euro Access Frankfurt (EAF) Uzaktan Erişim Muhabir Bankacılık

82 Avrupa Merkez Bankası Ödeme Mekanizması EPM EPM müşterisi NCB1 Ulusal RTGS Sistemi SWIFT EPM TARGET EPM müşterisi NCB2 Ulusal RTGS Sistemi TCMB

83 UZAKTAN ERİŞİM AB Merkez bankalarının RTGS sistemlerine veya çeşitli ülkelerin netleştirme sistemlerine sınır ötesi bağlantılar kurulabilmektedir... Ör. Almanya daki bir bankanın Fransa daki sistemlere Almanya dan erişimi:

84 ÖDEME YÖNTEMİNİN SEÇİMİ Ücret Hız? Risk Erişilebilirlik Güniçi Likidite

85 AVRUPA BİRLİĞİ NDE DEĞİŞEN MUHABİRLİK İLİŞKİLERİ

86 Değişen Muhabirlik İlişkileri Her bir AB ülkesi için bir muhabir ya da tüm Euro alanı için bir muhabir... Muhabirlerin Ödeme kanallarındaki etkinliği ve yeni dönemdeki servisleri TARGET Euro1 EAF Diğer Aynı gün valörlü işlemler ve güniçi likidite Sunulan bilgilerin sürati ve detayı

87 Muhabirlik Hizmetlerinde Rekabet Ödeme Sistemlerinde Çeşitlilik AB Bankaları, kendi ülkelerindeki RTGS Sistemlere bağlanmakla yetinmemekte; diğer netting kanallarına ve diğer ülkelerdeki RTGS Sistemlere de bağlanmaktadırlar. Sistemlerin Etkin Kullanımı Aynı gün tarihli mutabakat güvencesi Rezerv bilgisi ve işlem ayrıntısı sorgulama Piyasalara hızlı erişim Hızlı fon akışı

88 Euro Ödeme Sistemlerinin Yarattığı Sonuçlar AB BANKALARI SANİYELER MERTEBESİNDE SINIR ÖTESİ ÖDEME VE MUTABAKAT YAPABİLMEKTEDİR... KÜRESELLEŞME VE PARA PİYASALARININ ENTEGRASYONU ÇERÇEVESİNDE YEREL VE SINIR ÖTESİ ÖDEME KANALLARI SAYICA ARTMAKTA VE BİRBİRLERİNE BAĞLANMAKTADIR... EURO DÜNYASINDA MUHABİR İLİŞKİLERİNDE RADİKAL DEĞİŞİKLİKLER YAŞANMAKTADIR... BÜYÜK OYUNCULARIN SİSTEMLERİ KENDİ BAŞLARINA ÖNEMLİ ÖDEME SİSTEMLERİ HALİNE GELMEKTEDİR...

89 BÖLÜM 7 CLS Sistemi

90 FX Mutabakatında Mevcut Durum YEN BANK A LONDRA USD BANK B ISTANBUL

91 Mevcut FX Mutabakat Yönetemi... JPY payment system JPY Bank A's JPY correspondent JPY Bank B's JPY correspondent JPY BANK A LONDRA BANK B ISTANBUL USD Bank A's USD correspondent USD USD payment system Bank B's USD correspondent USD

92 CLS İle FX Mutabakatı... JPY Bank A's JPY correspondent JPY C L S JPY Bank B's JPY correspondent JPY BANK A LONDRA USD B A N K Bank B's USD corresp- Bank A's USD correspondent USD USD ondent USD BANK B ISTANBUL

93 CLS Bank... New York kurulu özel amaçlı bir banka Operasyon merkezi Londra Sahibi 66 büyük banka

94 Sahiplerin Ülkeleri Australia (4 banks) Belgium (2 banks) Canada (5 banks) Denmark (2 banks) France (4 banks) Germany (7 banks) Italy (1 bank) Japan (9 banks) Luxembourg (1 bank) Netherlands (3 banks) Norway (1 bank) Spain (3 banks) Sweden (2 banks) Switzerland (3 banks) UK (4 banks) USA (15 banks etc) Total: 66 (April 2001) Türkiye?

95 Sisteme Dahil Para Birimleri Birinci Aşama AUD, JPY EUR, GBP, CHF USD, CAD İkinci Aşama (2003/2004?) HKD, SGD, NZD DKK, NOK,SEK

96 Çalışma Saatleri 07:00 and 12:00 CET aralığında FX mutabakatları yapılır... JPY Bank A's JPY correspondent JPY C L S JPY Bank B's JPY correspondent JPY BANK A LONDRA USD Bank A's USD correspondent USD B A N K USD USD Bank B's USD correspondent BANK B ISTANBUL USD

97 İleriye Yönelik Genel Görüntü...

98 Ödeme Sistemlerinde Küreselleşme Müşterilerin beklentisi, yerel çözümlerin ötesine geçmiş ve küresel çözümlere (sınır ötesi) yönelmiştir. Büyük Oyuncular küresel mimari çözümleri geliştirmektedir. Bir merkezden anında sınır ötesi işlem yapabilme yeteneği oluşmaktadır. Çok ülkeli ve çok para birimli ödeme sistemlerinin ilk adımları tamamlanmış bulunmaktadır. TARGET ve CLS bu süreçteki en önemli adımlardır. CLS, SWIFT NEXTGEN ve Küresel STP projeleri, ödeme sistemlerini küresel paradigmaya dönüştürecektir. E-MONEY ve E-TRADE uygulamaları kısa bir süre içerisinde günlük yaşantıyı değiştirecektir (Tsunami of the Web!).

99 Ödeme Sistemleri Hakkında Daha Çok Bilgi İçin de Ödeme Sistemleri download Red Book of Turkey download CBT Disclosure Framework