AYLIK SEKTÖR RAPORU MART 2016

Transkript

1 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İMSAD Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 YÖNETİCİ ÖZETİ EXECUTIVE SUMMARY TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ TÜRKİYE EKONOMİSİ DÜNYA EKONOMİSİ DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ ÖZEL BÖLÜM Katkılarıyla 1

2 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 YÖNETİCİ ÖZETİ 2015 yılında alınan konut dışı bina yapı ruhsatları metrekare bazında yüzde 15,3 gerilemiştir yılında alınan konut dışı bina yapı izinleri metrekare bazında yüzde 10,9 gerilemiştir. İnşaat sektöründe güven endeksi Mart ayında 2,1 puan arttı. TC Merkez Bankası faiz indirdi, ancak sıkı para politikası sürecek. Nisan ayında açıklanacak TC Merkez Bankası yönetimi belirleyici olacak. Tahvil ve bono faizleri düşerken, yüksek kredi faizleri sürüyor. Türk lirası sepet kur küresel gelişmeler ile rahat nefes aldı. Mevcut inşaat işleri endeksi ayında 11,0 puan birden arttı. Mart Piyasalarda yüksek Türk Lirası likidite sıkışıklığı sürüyor. Yeni alınan inşaat işleri endeksi Mart ayında 1,8 puan geriledi. Kredi büyümesi yıllık yüzde 12 ile en düşük seviyesine geriledi yılı Şubat ayında konut satışları yüzde 7,0 arttı yılı Şubat ayında birinci el konut satışları yüzde 18,3 arttı. Küresel ekonomiye ilişkin endişeler Mart ayında daha iyi yönetilmeye başlandı. ABD Merkez Bankası FED 2016 yılı faiz artışı beklentisini azalttı yılı Şubat ayında ipotekli konut satışları yüzde 17,6 geriledi yılı Şubat ayında yeni konut fiyatları yüzde 9,1 yükseldi. Avrupa Merkez Bankası mart ayında parasal genişlemeyi artırdı. Petrol fiyatları 40 dolara çıkarak toparlanıyor. Konut kredisi aylık ortalama faiz oranı Mart ayında yüzde 1, yılı Ocak ayında inşaat malzemesi sanayi üretimi yüzde 1,8 arttı yılı Ocak ayında inşaat malzemesi ihracatı yüzde 20,6 geriledi ve 1,1 milyar dolar oldu yılı Ocak ayında inşaat malzemesi ithalatı yüzde 0,7 arttı ve 671 milyon dolar oldu. Euro-Dolar paritesi 1,10 seviyesi etrafında dalgalanıyor. ABD de inşaat harcamaları 2016 Ocak ayında 1,14 trilyon dolara ulaştı. AB inşaat harcamaları 2016 yılı Ocak ayında yüzde 6,0 büyüdü. Mart ayında inşaat malzemesi fiyatları sınırlı artışlar gösterdi. 2

3 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 EXECUTIVE SUMMARY Non-house construction permits have decreased 15,3 percent in Non-house occupancy permits dropped 10,9 percent in Construction confidence index increased 2,1 point in March. Existing construction activities jumped 10,0 point in March. New construction orders decreased 1,8 point in March. House sales increased 7,0 percent in February of First sales of House sales increased 18,3 percent in February of Mortgaged sales of House sales dropped 17,6 percent in February of New house prices rose by 9,1 percent in February of Average monthly housing loan interest rate is 1,21 percent in March. Construction materials sector industrial production increased 1,8 percent in January of Construction materials export decreased 20,6 percent in January of Turkish Central Bank dropped interest rate, However tight monetary policy will keep on. Turkish Central Bank new governor and execution members will shape the new monetary policy in April. While T-Bill interest rates decrease, higher credit rates are still valid. Currency basket rate fluctuates between 3,05-3,08 Turkish Liras. Annual credit growth rate is 12 percent and at lowest level. Worrying about global economy is managed more effective since March. US Central Bank FED limited its interest rate hike expectations. Oil price is rose to 40 dollar/barrel level. European Central Bank extended its quantitative easing programme. Euro-Dollar parity is around 1,10 level. US construction expenditures are at new record level in January of EU construction expenditures increased 6,0 percent in January of Construction materials prices are still at lower pace. Construction materials import rose 0,7 percent during the January of

4 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ 2015 Yılında Alınan Konut Dışı Bina Yapı Ruhsatları Yüzde 15,3 Azaldı 2015 yılında alınan konut dışı bina yapı ruhsatlarında metrekare bazında yüzde 15,3 gerileme yaşanmıştır. Konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatları 2015 yılında 48,0 milyon metrekareye düşmüştür. Konut dışı binalar içinde oteller, ofisler, ticaret binaları ile sanayi-lojistik binaları önemli pay almaktadır. Oteller için alınan yapı ruhsatları 2015 yılında yüzde 41,0 oranında gerileyerek 3,35 milyon metrekareye inmiştir. Ofisler için alınan yapı ruhsatları ise artış gösteren tek konut dışı binalar olmuştur yılında alınan yapı ruhsatları yüzde 8,6 artarak 8,07 milyon metrekare olmuştur. Ticaret binaları için alınan yapı ruhsatları yüzde 39 ile önemli ölçüde gerilemiş ve 7,04 milyon metrekareye inmiştir. Sanayi ve lojistik binalar için alınan yapı ruhsatları ise yüzde 23 gerileyerek 7,57 milyon metrekare olmuştur. ŞEKİL.1 ALINAN KONUT DIŞI BİNA YAPI RUHSATLARI MİLYON M2 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 5,71 4,76 5,13 3,35 8,07 7,43 9,17 11,56 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 7,04 8,00 9,84 7,57 OTEL OFİS TİCARET SANAYİ LOJİSTİK Yılında Alınan Konut Dışı Bina Yapı İzinleri Yüzde 10,9 Geriledi Konut dışı binalar için alınan yapı izinleri 2015 yılında yüzde 10,9 gerileyerek 33,5 milyon metrekareye düşmüştür. Alınan konut dışı bina yapı izinlerindeki gerilemenin yüksek olması bu alandaki işlerdeki ötelemeleri yansıtmaktadır. Oteller için alınan yapı izinleri 2015 yılında yüzde 48,4 oranında gerileyerek 2,32 milyon metrekareye inmiştir. Ofisler için alınan yapı izinleri ise yine artış gösteren tek konut dışı binalar olmuştur yılında alınan yapı izinleri yüzde 87,5 artarak 7,5 milyon metrekareye yükselmiştir. Ticaret binaları için alınan yapı ruhsatları yüzde 7,4 ile daha sınırlı gerilemiş ve 9,19 milyon metrekareye inmiştir. Sanayi ve lojistik binalar için alınan yapı izinleri ise yüzde 43 gerilemiştir yılında konut dışı bina yatırımlarının zamana yayıldığı görülmektedir. ŞEKİL.2 ALINAN KONUT DIŞI BİNA YAPI İZİNLERİ MİLYON M2 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 4,50 3,64 2,32 4,00 2,86 7,5 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 9,58 9,92 9,19 7,83 7,04 4,01 OTEL OFİS TİCARET SANAYİ LOJİSTİK

5 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ İnşaat Sektöründe Güven Endeksi Mart Ayında 2,1 Puan Arttı İnşaat sektöründe güven endeksi artışı yılın üçüncü ayında da sürmüştür. Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi bir önceki aya göre 6,7 puan, Şubat ayında ise 3,1 puan yükselmişti. Mart ayında ise inşaat sektörü güven endeksi 2,1 puan daha yükselmiştir. Böylece ilk üç aydaki güven artışı sektörün yeni yıl için artan bir iyimserliğe sahip olduğunu göstermektedir. İnşaat sektörü güven endeksi Mart ayında geçen yılın Mart ayı güven seviyesinin ise 1,9 puan gerisinde bulunmaktadır. Mevcut inşaat işleri seviyesi Mart ayında Şubat ayına göre 11,0 puan birden artmıştır. Geçen yılın Mart ayındaki mevcut işler seviyesinin ise 4,0 puan üzerinde bulunulmaktadır. ŞEKİL.4 SON ÜÇ AY İNŞAAT FAALİYETLERİ 2010= ,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 65,0 60,0 İNŞAAT FAALİYETLERİ SON ÜÇ AY ŞEKİL.3 İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ 2010= Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Mevcut İnşaat İşleri Seviyesi Mart Ayında 11,0 Puan Birden Sıçradı Mevcut inşaat işleri seviyesi mevsimsellik etkisi ile birlikte artmaya başlamıştır. Mevsimsellik etkisi ile birlikte mevcut inşaat işleri seviyesi yıl içindeki en düşük seviyelerinden hızla toparlanmaktadır. Zorlu kış koşullarının ve ülkenin birçok bölgesinde sert geçen kışın zayıflaması ile birlikte mevcut inşaat işlerinde Mart ayında hızlı bir artış yaşanmıştır. Bu hızlı artış inşaat malzemesi talebini de tetikleyecektir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Yeni Alınan İnşaat İşleri Seviyesi 1,8 Puan Geriledi Mart ayında yeni alınan siparişler seviyesi Şubat ayına göre 1,8 puan gerilemiştir. Alınan yeni inşaat işleri siparişleri Şubat ve Mart aylarında gerilemiştir. Alınan yeni siparişlerdeki gerilemenin ikinci aya sarkması yüksek sezon öncesi soru işaretleri yaratmaya devam etmektedir. ŞEKİL.5 YENİ ALINAN İNŞAAT İŞLERİ 2010=100 76,0 74,0 72,0 70,0 68,0 66,0 64,0 62,0 60,0 YENİ ALINAN İNŞAAT İŞLERİNİN SEVİYESİ Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 5

6 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ Konut Satışları Şubat Ayında Yüzde 7,0 Arttı Konut satışları Ocak ayındaki yüzde 1,9 gerileme ardından Şubat ayında yüzde 7,0 artmıştır. Konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,0 artarak adet olmuştur. Birinci el satışlar Şubat ayında yüzde 18,3 artarak adet olmuştur. İkinci el satışlar ise değişmemiştir. Şubat ayında ipotekli satışlar ise yüzde 17,6 gerilerken, diğer satışlar yüzde 22,7 yükselmiş ve adet olmuştur. TABLO.1 AYLIK KONUT SATIŞLARI DÖNEM DEĞİŞİM % , ,0 116, Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Birinci El Konut Satışları Yüzde 11,3 Arttı Konut satışlarının dağılımı itibari ile değerlendirildiğinde Ocak-Şubat aylarında birinci el satışların arttığı, ikinci el satışların ise azaldığı görülmektedir. Yeni konut satışı anlamına gelen birinci el konut satışı yılın ilk iki ayında yüzde 11,3 artarak adet olmuştur. İkinci el konut satışları ise yüzde 3,7 gerileyerek adet olarak gerçekleşmiştir. İlk el satışlardaki artış yeni konut talebinin devam ettiğini göstermektedir. TABLO.2 KONUT SATIŞLARININ DAĞILIMI BİRİNCİ DÖNEM TOPLAM EL % DEĞİŞİM İKİNCİ EL Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu +2,8 +11,3-3,7 İpotekli Satışlar yüzde 18,7 Geriledi Konut satışlarında ipotekli satışlar ile diğer satışlardaki gelişmelerde ise yılın ilk iki ayında ipotekli satışlar yüzde 18,7 gerilemiştir. İpotekli satışlardaki gerileme banka kredisi kullanımının azaldığını göstermektedir. Diğer satışlar ise yüzde 16,4 oranında artmıştır. TABLO.3 KONUT SATIŞLARININ DAĞILIMI DÖNEM TOPLAM İPOTEKLİ SATIŞLAR DİĞER SATIŞLAR % DEĞİŞİM ,8-18,7 +16,4 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 6

7 2012 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Ocak 2016 Şubat 2016 Mart ,5 4,51 8,46 13,25 22,2 25,12 23,87 20,19 23,44 23,03 29,74 30,16 26,99 20,16 0,82 1,10 1,21 0,98 0,91 0,90 0,97 1,10 1,18 1,19 1,21 1, Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Ocak 2016 Şubat 106,7 108,2 110,4 115,7 119,1 121,8 123,9 127,0 129,3 132,8 141,0 144,3 146,1 148,8 151,6 152,4 156,4 159,9 163,5 166,7 167,5 168,6 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ 2015 Yılında Yurtdışında Üstlenilen Proje Tutarı 20,16 Milyar Dolar Oldu 2002 yılından itibaren Türk Müteahhitleri tarafından yurtdışında üstlenilen projelerin toplam bedeli bugüne kadar üstlenilen proje bedelinin % 85,6 sını oluşturmaktadır yılında 2,5 milyar dolar olan projelerin yıllık toplam bedeli 10 katına çıkarak 2013 yılında 30 milyar dolar seviyesine kadar yükselmiştir. Bir yıl içerisinde yurt dışında üstlenilen proje sayısı 2002 yılında 208 iken 2013 yılında 417 ye, 2014 yılında ise 328 e ulaşmıştır yılında ise hedef ülkelerde yaşanan siyasi istikrarsızlıklar, konjonktürel sorunlar ve söz konusu ülkelerin ana gelir kalemini oluşturan petrol fiyatlarındaki önemli düşüşe bağlı olarak 20,5 milyar dolar değerinde 179 proje üstlenilmiştir. Yurtdışında üstlenilen projelerin ortalama bedeli ise 2015 yılında ise 114,3 milyon dolar seviyesine çıkmıştır. ŞEKİL.6 ALINAN YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK İŞLERİ Yeni Konut Fiyatları 2016 Şubat Ayında Yıllık Olarak Yüzde 9,13 Arttı 2016 yılı Şubat ayında yeni konut fiyatları yıllık artışı yüzde 9,13 olmuştur. Şubat ayı içinde bir önceki aya göre fiyat artışı ise yüzde 0,66 olarak gerçekleşmiştir. Yeni konutlardaki fiyat artışları sınırlı kalmaya devam etmektedir Şubat ayı itibariyle yıllık yeni konut fiyatlarında en yüksek artış yüzde 10,36 ile 2+1 tipi konutlardadır. ŞEKİL.7 YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ (2010=100) Kaynak: GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi Konut Kredisi Aylık Faizleri Yüzde 1, yılının ikinci çeyrek döneminden itibaren artışa geçen konut kredi faizlerinde yükseliş 2016 yılının ilk iki ayında da devam ettikten sonra Mart ayında durağanlaşarak aylık ortalama yüzde 1,21 de kalmıştır. ŞEKİL.8 AYLIK KREDİ FAİZ ORANLARI YÜZDE ,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 KAYNAK: Ekonomi Bakanlığı ALINAN İŞ HACMİ MİLYAR DOLAR KÜMÜLATİF İŞ HACMİ MİLYAR DOLAR 7

8 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ İnşaat Malzemesi Sanayi Üretimi Ocak Ayında Yüzde 1,8 Arttı 2016 yılı Ocak ayında inşaat malzemeleri sanayi üretimi ağırlıklı ortalama olarak yüzde 1,8 artmıştır yılı boyunca dalgalanma gösteren ve ağırlıklı ortalama olarak yüzde 0,7 büyüyen sanayi üretimi 2016 yılına göreceli daha iyi bir başlangıç yapmıştır yılı Ocak ayında sanayi üretimi izlenen 26 üründen 15 inde üretim artışı gerçekleşmiştir. 11 üründe ise üretim geçen yılın altında kalmıştır. En yüksek üretim artışları görülen ilk üç ürün metalden kapı ve pencereler, fırınlanmış kilden tuğla ve karolar ile çelikten tüp ve profiller olmuştur. Beş üründe sanayi üretimi iki haneli artmıştır. Düz cam, seramik karolar, kablolar, çimento, boyalar ve seramik sıhhi ürünleri gibi ürünlerde de üretim artışı yaşanmıştır. Kilit ve menteşeler, kireç ve alçı, elektrikli aydınlatma ekipmanları, ana demir ve çelik ürünleri, vana ve valfler, hazır beton ile taş ve mermerler gibi ürünlerde ise üretim Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre gerilemiştir. Yeni yılın ilk ayında ağırlıklı ortalama olarak inşaat malzemeleri sanayi üretimi yüzde 1,8 artmış olmakla birlikte alt ürünler itibariyle farklı üretim performansları yaşanmıştır. Mevsimselliğin de etkili olduğu yılın ilk ayındaki sanayi üretimi yılın geneline ilişkin bir eğilim ortaya koyamamıştır. Ancak iç talebin daha belirleyici olacağı ve ihracatın yine zayıf kalacağı bir yıl görüntüsü bulunmaktadır. TABLO.4 ALT SEKTÖRLERDE SANAYİ ÜRETİMİ SEKTÖRLER 2016 Metalden Kapı ve Pencere 59,0 Fırınlanmış Kilden Tuğla, Karo 25,2 Çelikten Tüpler, Borular, Profiller 18,0 Merkezi Isıtma Radyatörleri 14,3 Düz Cam 12,6 Seramik Karo ve Kaldırım Taşları 7,0 Kablolar 5,0 İnşaat Amaçlı Beton Ürünleri 4,9 Birleştirilmiş Parke Yer Döşemeleri 4,2 İnşaat Amaçlı Alçı Ürünleri 3,7 Çimento 2,3 Boya, vernik ve kaplayıcı maddeler 1,7 Duvar Kağıdı 1,6 Seramik Sıhhi Ürünleri 1,5 Plastik İnşaat Malzemesi 1,3 Kilit ve Menteşe -0,3 Kireç ve Alçı -1,2 Elektrikli Aydınlatma Ekipleri -1,7 Ana Demir ve Çelik Ürünleri -2,7 Diğer musluk ve valf/vana -2,9 Hazır Beton -3,6 Taş ve Mermerler -4,6 Metal Yapı ve Yapı Parçaları -15,2 Diğer Camla (Teknik Amaçlı Cam) -17,1 Bina Doğramacılığı ve Marangozluk Ürünleri -17,4 Soğutma ve Havalandırma Donanımları -19,6 İnşaat Malzemeleri 1,8 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 8

9 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ Ocak Ayında İhracat Yüzde 20,6 Geriledi İnşaat malzemeleri ihracatı Ocak ayında yüzde 20,6 gerilemiş ve milyon dolara inmiştir yılında ihracatta yaşanan gerileme yeni yılın ilk ayında da yüksek oranlı olarak devam etmiştir. Parite etkisi azalmakla birlikte pazarlardaki bozulma etkisi sürmektedir. ŞEKİL.9 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI AYLIK Yıllık İhracat 16,71 Milyar Dolara Geriledi 2015 yılı genelinde ihracatta önemli bir gerileme yaşanmıştı. Bu gerileme ile birlikte ihracat yüzde 19,8 düşerek 17,0 milyar dolar olmuştu. Yeni yılın ilk ayındaki gerileme ile birlikte yıllık ihracat 16,71 milyar dolara düşmüştür. İhracattaki gerileme ile yıllık ihracat da azalmaktadır. ŞEKİL.11 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI YILLIK AYLIK İHRACAT MİLYON DOLAR YILLIK İHRACAT MİLYON DOLAR ESKİ YIL YENİ YIL İthalat Ocak Ayında Yüzde 0,7 Arttı İnşaat malzemeleri ithalatı Ocak ayında yüzde 0,7 artarak 671 milyon dolar olmuştur. İthalatta geçen yılın Aralık ayında görülen sınırlı artış yeni yılın ilk ayında da sürmüştür. ŞEKİL.10 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI AYLIK AYLIK İTHALAT MİLYON DOLAR Yıllık İthalat 9,14 Milyar Dolar 2015 yılında inşaat malzemeleri ithalatı yüzde 1,7 düşmüş ve 9,14 milyar dolara inmişti. Yeni yılın ilk ayındaki çok sınırlı artış ile birlikte yılık ithalat yine 9,14 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. ŞEKİL.12 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI YILLLIK YILLIK İTHALAT MİLYON DOLAR 0 ESKİ YIL YENİ YIL 9

10 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TABLO.5 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI MİLYON DOLAR SEKTÖRLER % DEĞ ALÇI 3,0 1,7-41,4 ÇİMENTO 32,2 39,7 23,1 BOYALAR VE VERNİKLER 29,5 18,9-35,8 PLASTİK İNŞAAT MALZEMELERİ 94,9 57,1-39,9 AĞAÇTAN İNŞAAT MALZEMELERİ 42,8 25,2-41,1 DUVAR KAĞITLARI 0,4 0,1-72,0 İŞLENMİŞ TAŞLAR (MERMER, GRANİT) 75,4 65,3-13,4 MİNERAL YÜNLER 1,7 1,5-16,3 ASFALT, ALÇI, ÇİMENTO VE BETONDAN EŞYA 10,1 7,3-27,9 TUĞLALAR, KAROLAR, KİREMİTLER 0,5 0,3-42,1 SERAMİK KAPLAMALAR 38,7 37,2-3,9 SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ 14,7 14,2-2,9 DÜZ CAM, YALITIM CAMI, CAM TUĞLA 9,3 8,3-10,8 CAM YÜNÜ 7,5 6,7-10,1 DEMİR ÇELİK ÇUBUK, PROFİL, TELLER VE ÇİVİ 357,7 268,4-25,0 DEMİR ÇELİKTEN BORU VE BORU BAĞLANTI PARÇA 125,1 86,5-30,9 DEMİR ÇELİKTEN İNŞAAT AKSAMI 108,4 76,5-29,4 DEMİR ÇELİK VİDA, CİVATA SOMUN 26,7 27,3 2,3 DEMİR ÇELİKTEN RADYATÖRLER 26,0 24,6-5,5 DEMİR ÇELİK SAĞLIK GEREÇLERİ 4,8 4,6-5,0 ALÜMİNYUMDAN İNŞAAT MALZEMESİ VE AKSAMI 63,5 60,5-4,8 ALÜMİNYUMDAN SAĞLIK GEREÇLERİ 10,6 9,8-7,1 KİLİTLER VE DONANIM EŞYASI 41,3 37,0-10,3 ISITMA VE SOĞUTMA CİHAZLARI 44,1 41,2-6,6 ASANSÖRLER VE LİFTLER 2,6 3,2 19,2 MUSLUKLAR VE VANALAR 26,7 21,1-21,2 ELEKTRİK MALZEMELERİ 40,6 32,4-20,3 YALITIMLI KABLOLAR 107,2 94,1-12,2 AYDINLATMA CİHAZLARI 18,0 17,1-4,6 PREFABRİK YAPILAR 22,8 13,8-39,3 İNŞAAT MALZEMELERİ 1.386, ,6-20,6 Çalışmada yer alan tüm dış ticaret verilerinin sayısal kaynağı Türkiye İstatistik Kurumu dur. TABLO.6 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI MİLYON DOLAR SEKTÖRLER % DEĞ ALÇI 0,5 0,4-23,5 ÇİMENTO 0,9 0,5-42,4 BOYALAR VE VERNİKLER 40,2 35,8-11,0 PLASTİK İNŞAAT MALZEMELERİ 25,4 23,4-7,8 AĞAÇTAN İNŞAAT MALZEMELERİ 36,8 37,8 2,8 DUVAR KAĞITLARI 6,0 1,1-82,3 İŞLENMİŞ TAŞLAR (MERMER, GRANİT) 16,1 11,1-30,9 MİNERAL YÜNLER 4,0 2,9-28,0 ASFALT, ALÇI, ÇİMENTO VE BETONDAN EŞYA 4,8 5,0 4,1 TUĞLALAR, KAROLAR, KİREMİTLER 0,3 0,1-79,6 SERAMİK KAPLAMALAR 8,6 5,0-41,8 SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ 0,9 0,5-36,8 DÜZ CAM, YALITIM CAMI, CAM TUĞLA 18,2 13,0-28,5 CAM YÜNÜ 13,5 14,6 8,2 DEMİR ÇELİK ÇUBUK, PROFİL, TELLER VE ÇİVİ, 22,2 38,1 71,5 DEMİR ÇELİKTEN BORU VE BORU BAĞLANTI PARÇA 65,9 47,1-28,5 DEMİR ÇELİKTEN İNŞAAT AKSAMI 11,1 69,4 523,2 DEMİR ÇELİK VİDA, CİVATA SOMUN 47,9 53,9 12,4 DEMİR ÇELİKTEN RADYATÖRLER 1,6 1,2-26,9 DEMİR ÇELİK SAĞLIK GEREÇLERİ 0,7 1,0 36,1 ALÜMİNYUMDAN İNŞAAT MALZEMESİ VE AKSAMI 5,5 6,3 13,6 ALÜMİNYUMDAN SAĞLIK GEREÇLERİ 2,5 2,3-6,3 KİLİTLER VE DONANIM EŞYASI 47,3 41,2-12,8 ISITMA VE SOĞUTMA CİHAZLARI 83,0 68,6-17,4 ASANSÖRLER VE LİFTLER 11,9 16,9 42,1 MUSLUKLAR VE VANALAR 44,1 40,3-8,6 ELEKTRİK MALZEMELERİ 81,4 79,5-2,3 YALITIMLI KABLOLAR 25,6 27,8 8,7 AYDINLATMA CİHAZLARI 38,2 24,8-35,0 PREFABRİK YAPILAR 1,1 1,0-8,4 İNŞAAT MALZEMELERİ 666,3 670,7 0,7 Gruplandırmalar için uluslararası sınıflandırmalar kullanılmıştır. İnşaat malzemesi toplam verileri Çalışma Ekibi tarafından hesaplanmaktadır. 10

11 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE EKONOMİSİ TC Merkez Bankası ndan Faiz İndirimi Geldi, Ancak Sıkı Para Politikası Sürecek, Yeni Başkan ve Yönetim Belirleyici Olacak Daha çok güven ve beklentilerdeki bozulmaya dayalı olarak ekonomide ortaya çıkan yavaşlama ve yükselen işletme maliyetleri nedeniyle reel kesimin talep ettiği faiz indirimine ilişkin ilk adım TC Merkez Bankası ndan gelmiştir. TC Merkez Bankası gecelik borç verme oranını yüzde 10,75 ten yüzde 10,50 e 0,25 puan indirmiştir. Merkez Bankası bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını ise yüzde 7,5 düzeyinde sabit tutmuştur. Merkez Bankası yakın dönemde küresel oynaklıklarda bir miktar düşüş gözlemlemiştir. Buna bağlı olarak geniş bir faiz koridoruna duyulan ihtiyaç bir miktar azalmıştır. Bu doğrultuda Banka sadeleşme yönünde ölçülü bir adım atılmasına karar vermiş ve faizi indirmiştir. Bununla birlikte, çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmenin sınırlı olması nedeniyle likidite politikasındaki sıkı duruş korunacaktır. TC Merkez Bankası faiz indirimi piyasada arzu edilen faiz indirimleri beklentisi için yeterli değildir. Ayrıca enflasyon riski nedeniyle sıkı likidite koşulları da sürdürülecektir. Bu çerçevede Merkez Bankası nın bu faiz indiriminin özellikle diğer faizlerin düşmesi üzerindeki etkisi sınırlı kalacaktır. Mevcut Merkez Bankası Başkanı nın görev süresinin doluyor olması nedeniyle yeni Başkan ve yönetiminin izleyeceği para politikası daha önemli hale gelmektedir. Yüksek Kredi Faizleri Sürüyor Mart ayında küresel mali koşullarda ortaya çıkan göreceli ve kısa süreli iyileşmeye bağlı olarak ve tüm dünyada yaygınlaşan negatif ve eksi faiz uygulamasının etkisi ile TC Merkez Bankası faiz indirmiştir. Bu faiz indirimi ve küresel etkiler ile birlikte Türkiye de tahvil-bono faizlerinde de Mart ayında bir gerileme yaşanmaktadır. Buna karşın kredi faizlerinde yüksek seviyeler sürmektedir. Mart ayında yeni kullandırılan TL kredilerinin ortalama yıllık faizi yüzde 15,25 olmuştur. Kredi faizlerinin yüksek kalmasında en önemli etken bankaların kaynak maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Bankalar kaynak sıkışıklığı içinde mevduatlara daha yüksek faiz ödemektedir ve mevduat faizleri yükselmektedir. Kaynak ve likidite sıkışıklığının sürecek olması nedeniyle kredi faizleri bir süre daha yüksek kalacaktır. ŞEKİL.13 TÜRKİYE DE FAİZLER YÜZDE 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 MB GÖSTERGE FAİZİ YÜZDE 2 YIL VADELİ BONO FAİZİ YÜZDE KISA VADELİ TL KREDİ FAİZİ YÜZDE MB GECELİK BORÇ VERME FAİZİ YÜZDE Kaynak: TC Merkez Bankası 11

12 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kas.12 Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Eyl.13 Kas.13 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Kas.15 Oca.16 Mar Ara 15.Oca 30.Oca 14.Şub 01.Mar 16.Mar 31.Mar 15.Nis 30.Nis 15.May 30.May 14.Haz 29.Haz 14.Tem 29.Tem 13.Ağu 28.Ağu 12.Eyl 27.Eyl 12.Eki 27.Eki 11.Kas 26.Kas 11.Ara 26.Ara 10.Oca 25.Oca 09.Şub 24.Şub 10.Mar 25.Mar AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 TÜRKİYE EKONOMİSİ Küresel Rahatlama İle Türk Lirası Kısa Süreliğine Nefes Aldı Türk Lirası, küresel dalgalanma ve belirsizlikler, artan siyasi ve jeopolitik riskler, TC Merkez Bankası nın politika belirsizliği, sermaye çıkışları ve döviz rezervlerindeki azalma nedeniyle yılın ilk iki ayında değer kaybı baskısı ile karşı karşıya kalmıştı. Mart ayında ise küresel risklerin daha iyi yönetilmesi ile ortaya çıkan iyimserlik sonucu küresel mali dalgalanmalar ve stres azalmıştır. FED ve AMB kararları bunda etkili olmuştur. Buna bağlı olarak gelişen ülke para birimleri üzerindeki değer kaybı baskısı azalmıştır. Türk Lirası da bundan yararlanmıştır. Türk Lirası sepet kur Mart ayında 3,05-3,08 aralığında dalgalanmıştır. Ancak Türk Lirası üzerindeki orta vadeli değer kaybı basısı korunmaktadır. ŞEKİL.14 TÜRK LİRASI SEPET KUR 3,30 3,20 3,10 3,00 2,90 2,80 2,70 2,60 2,50 2,40 Piyasada Nakit Sıkışıklığı Sürüyor İktisadi faaliyetlerin bir türevi olarak alacakların karşılanmasında ve ödemelerde kullanılan nakit ihtiyacı giderek artmaktadır. Ödeme güçlükleri ile nakit kalma isteği nakit sıkışıklığını artırmaktadır. Buna bağlı olarak Merkez Bankası nın piyasaya verdiği TL likiditesi Mart ayında da yükselmiş ve 112 milyar Türk Lirasına ulaşmıştır. ŞEKİL.15 MERKEZ BANKASI LİKİDİTESİ MİLYAR TL KAYNAK: TCMB Kredi Büyümesi Çok Yavaşladı Bankaların mevcut kaynak olanakları ile bankacılık düzenlemelerinin getirdiği kısıtlar sonucu bankaların kredi büyümesi önemli ölçüde yavaşlamıştır. Kredi büyümesi yıllık yüzde 12 ile neredeyse reel olarak yeni kredi kullandırılmayan bir ortamı göstermektedir. ŞEKİL.16 KREDİ BÜYÜMESİ YILLIK YÜZDE KAYNAK: TCMB 12

13 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca.15 (6) Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 DÜNYA EKONOMİSİ Küresel Endişeler Daha İyi Yönetilmeye Başlanıyor 2016 yılı önce Çin ekonomisindeki yavaşlama ve ardından tüm dünya için yeni bir resesyon ihtimalinin beslediği endişeler ile başlamıştı. Bu endişelere petrol fiyatlarındaki düşüşün etkileri ile Ortadoğu bölgesindeki jeopolitik riskler eklenmişti. Yine küresel ölçekte deflasyon endişesi özellikle Avrupa Birliği nde hissedilmeye başlanmıştı. Bunlara bağlı olarak 2016 yılının ilk iki ayında küresel mali piyasalarda ve varlık fiyatlarında önemli dalgalanmalar yaşanmıştı. Mart ayında ise tüm bu endişelere yönelik adımlar atılmış ve önlemler alınmıştır. Çin hükümeti ve Merkez Bankası büyümeyi ve Yuan ı destekleyen önlemler almış olup Çin kaynaklı endişeleri azaltmıştır. Petrol fiyatları toparlanmaya başlamıştır. Avrupa Merkez Bankası ndan yeni parasal genişleme hamlesi gelmiştir. ABD Merkez Bankası FED faz artış sürecini sınırlamıştır. Ve son olarak Suriye de ateşkes ve barış görüşmeleri orta doğu kaynaklı jeopolitik riskleri daha yönetilir hale getirme ümidi yaratmıştır. Mart ayındaki bu gelişmeler ile birlikte küresel mali piyasalardaki dalgalanma da azalmıştır. Buna bağlı olarak gelişen ülkeler için de yılbaşına göre daha uygun koşullar oluşmaya başlamıştır. Ancak göreceli iyimser bu sürecin kalıcılığı kırılgandır. ABD Merkez Bankası FED Faiz Artışı Konusunda Rahatlattı 2016 yılına girilirken ABD Merkez Bankası FED in 3-4 kez faiz artırması bekleniyordu. Buna bağlı olarak yılbaşından itibaren Dolar güçlenirken, sermaye akımları da artan oranda Dolar varlıklarına yönelmeye başlamıştı. Ancak yeni yılda ortaya çıkan mali dalgalanma ve resesyon-deflasyon endişesi ile FED mart ayı toplantısında faiz artışını gelişmelere bağlı kalmak kaydıyla şimdilik en fazla 2 kez ile sınırlamıştır. FED in bu yeni faiz artışı takvimi ile birlikte küresel mali piyasaların geri kalanında bir rahatlama ortaya çıkmıştır. FED en azından Haziran ayına kadar faiz arttırmaz beklentisi oluşmuş ve 2 aylık bir rahat dönem kazanılmıştır. Ancak FED faiz artışından vazgeçmediği için bu rahat dönem geçici olacaktır ve Nisan toplantısı dahil her toplantı öncesi dalgalanmalar sürecektir. Bu gelişmeler ile Euro Dolar paritesi de 1,10 seviyelerinin etrafında dalgalanırken orta vadede Dolar güçlü seyrini korumaya devam edecektir. ŞEKİL.17 EURO DOLAR PARİTESİ 1,4 1,38 1,36 1,34 1,32 1,3 1,28 1,26 1,24 1,22 1,2 1,18 1,16 1,14 1,12 1,1 1,08 1,06 1,04 1,02 EURO DOLAR PARİTESİ Kaynak: Reuters Günlük Verileri 13

14 (24) 2015 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 DÜNYA EKONOMİSİ Avrupa Merkez Bankası Mart Ayında Parasal Genişlemeyi Artırdı, Piyasaları Destekledi Avrupa Merkez Bankası artan deflasyon endişeleri nedeniyle uyguladığı parasal genişleme programını daha da genişletmiştir. Avrupa Merkez Bankası eksi ve negatif faiz uygulamalarını kuvvetlendirirken parasal genişlemesini hem niteliksel hem de niceliksel olarak arttırmıştır. Yani hem piyasaya verdiği parasal miktarı arttırmış, hem de satın aldığı tahvillere reel sektör şirketlerini de katmıştır. Avrupa Birliği ndeki bu gelişme küresel mali piyasalar ve özellikle gelişen ülkeler için de iyimserlik yaratmaktadır. Türkiye gibi gelişen ülkeler bu parasal genişlemeden yararlanmaktadır. Hem finansal olanaklar genişlemekte hem de negatif-eksi faizler ile borçlanma maliyetleri düşük kalmaktadır. Petrol Fiyatlarında Toparlanma Yaşanıyor 2016 yılının başından itibaren yaşanan olumsuz bir diğer gelişme petrol fiyatlarının birçok üretici ülke ve firma için sürdürülemez seviyelere gerilemesi olmuştu. 30 doların altına inen varil petrol fiyatları küresel mali istikrarsızlığa yol açarken üretici ülkelerde de siyasi krizlere davetiye çıkarmaktaydı. Ancak petrol fiyatları son haftalarda üretici ülkelerin üretim kotaları üzerinde sınırlayıcı önlemler alacağı veya en azından kontrollü adımlar atacakları beklentisi ile artmaktadır. AMB ve FED kararları da petrol fiyatlarını artış yönünde desteklemiştir. Böylece petrol fiyatları 40 doların üzerine çıkarak daha sürdürülebilir seviyelere gelmiştir. Böylece düşük petrol fiyatları kaynaklı küresel riskler de şimdilik azalmaktadır. Ancak petrol fiyatları için belirsizlik ve riskler halen sürmektedir. ŞEKİL.18 PETROL FİYATLARI BRENT VARİL/DOLAR Kaynak: Intercontinental Exchange Suriye, İŞİD İle Mücadele ve Terör Olayları Küresel ekonomi üzerinde etkili olan jeopolitik riskler ile ilgili de önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Suriye de ateşkes korunurken siyasi görüşmelerin ikinci turu tamamlanmaktadır. Çatışmaların kesilmesi, görüşmelerin sürdürülmesi ve Rusya nın kısmi çekilmesi ümit vermektedir. Suriye ve Irak ta İŞİD ile mücadele ise yoğunlaşmaktadır. İŞİD in iki önemli kalesi Rakka ve Musul a karşı harekat İŞİD in de uluslararası terör olayları ile karşılık vermesine yol açmaktadır. Önümüzdeki süreçte bu olayların artması ile bir süre daha Türkiye ve diğer tüm ülkelerde güvenin olumsuz etkilenmesi beklenmektedir. 14

15 DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 ABD de Yıllık İnşaat Harcamaları 2016 Yılında 1,14 Trilyon Dolara Yükseldi ABD de konut ve konut dışı inşaat harcamaları 2015 boyunca kademeli olarak artmıştı Ocak ayında ise artış sürmüş ve toplam inşaat harcamaları 1,14 trilyon dolara yükselmiştir. Konut inşaat harcamaları daha durağan kalırken, konut dışı bina harcamalarında büyüme sürmektedir. TABLO.7 ABD İNŞAAT HARCAMALARI YILLIK MİLYAR DOLAR DÖNEM KONUT İNŞAATI KONUT DIŞI BİNA İNŞAATI TOPLAM İNŞAAT 2013 Q4 363,8 582,9 946, Q4 355,2 629,3 984, Q1 363,9 642, , Q2 382,6 691, , Q3 401,7 695, , Q4 439,0 684, , ,0 701, ,8 Kaynak: US Bureau Of Census ABD de Mevcut ve Yeni Ev Satışları Yeni Yılda Geriledi Mevcut ve yeni ev satışları 2016 yılı Şubat ayında zayıf gerçekleşmiştir. Özellikle mevcut ev satışları mevsimsellik ile birlikte gerilemiştir. TABLO.8 ABD KONUT SEKTÖRÜ DÖNEM YENİ EV SATIŞLARI AYLIK BİN MEVCUT EV SATIŞLARI YILLIK BİN KONUT FİYAT ENDEKSİ CS Q , Q , Q , Q , Q , Q , Q , Kaynak: US National Association of Realtors, US Bureau of Census, S&P Case Shiller Index Euro Alanında İnşaat Harcamaları Ocak Ayında Yüzde 6,0 Büyüdü Euro bölgesinde inşaat sektörü harcamaları geçen yıldaki küçülme ardından 2016 yılına iyi bir başlangıç yapmıştır. İnşaat harcamaları Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,0 büyümüştür. TABLO.9 EURO ALANI İNŞAAT SEKTÖRÜ BÜYÜME DEĞİŞİM YÜZDE DÖNEM TOPLAM İNŞAAT SEKTÖRÜ KONUT İNŞAATI KONUT DIŞI BİNA İNŞAATI 2014 Q1 6,1 6,5 5, Q2 3,0 3,7 0, Q3-1,4-1,0-2, Q4-0,8-1,2 0, Q1-1,9-2,4 0, Q2-0,9-0,9-1, Q3-1,1-1,2-0, Q4 0,2 0,8-1, ,0 7,1 1,4 Kaynak: Eurostat İnşaat Malzemesi Fiyatlarında Toparlanma Küresel piyasalarda tüm emtia fiyatlarında görülen toparlanma arayışı Mart ayında inşaat malzemesi fiyatlarında da sınırlı artışlara yol açmıştır. TABLO.10 İNŞAAT MALZEMESİ FİYATLARI DÖNEM İNŞAAT DEMİRİ TON/ DOLAR BAKIR 100 LIBRE/ DOLAR DÜZ KERESTE 2,36 M3/DOLAR , , , , , , , , Kaynak: Platts-Mc Graw Hill Financial, Association of Home Builders, COMEX, National 15

16 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2016 ÖZEL BÖLÜM; SEÇİLMİŞ ÜLKELERİN İNŞAAT SEKTÖRLERİNDE BÜYÜME BEKLENTİLERİ Küresel ekonomik koşullar tüm sektörleri olduğu gibi inşaat sektöründeki faaliyetleri de etkilemektedir. Bu çerçevede 2016 yılında gelişmiş ülkelerin inşaat sektörlerinde daha iyi bir büyüme beklenirken, gelişen ülkelerde ise ülkelerin farklı konumlarına göre farklı büyüme beklentileri bulunmaktadır. ABD de inşaat sektöründe son iki yıldır önemli bir toparlama yaşanmaktadır yılında da ABD inşaat sektöründe yüzde 3,6 ile yine göreceli yüksek bir büyüme olacağı tahmin edilmektedir. Kanada da ise 2015 yılında küçülen inşaat sektöründe 2016 yılında yüzde 1,5 büyüme beklenmektedir. Avrupa Birliği nde inşaat sektörü 2015 yılında ülkeler arasında yine farklı performanslar göstermiştir. Almanya, Fransa ve İtalya da sektör küçülmüştür yılında ise hemen tüm Avrupa Birliği ülkesinin inşaat sektöründe büyüme beklenmektedir yılında Almanya da inşaat sektöründe yüzde 2,0 ve İngiltere de yüzde 3,0 büyüme öngörülmektedir. İki büyük inşaat ülkesi Çin de inşaat sektöründe 2016 yılı büyüme beklentisi yüzde 5,8, Hindistan da ise yüzde 6,0 dır. Çin de inşaat sektörü büyümesi genel ekonomiye paralel olarak yavaşlarken, Hindistan da yine genel ekonomiye paralel hızlanmaktadır. Enerji ihraç eden ülkelerde ise inşaat sektörlerinde yavaşlama ve küçülme beklenmektedir. Rusya da 2015 yılında yüzde 6,8 küçüldüğü tahmin edilen inşaat sektörünün 2016 yılında da yüzde 2,3 küçüleceği öngörülmektedir. Azerbaycan da da inşaat sektöründe iki yıl üst üste küçülme beklenmektedir. İran da ambargoların kalkması ile ve Irak ta ise petrol arzının genişlemesi ile gelirlerin artması sonucu inşaat sektörlerinde daha hızlı büyüme olması beklenmektedir. S.Arabistan da ise petrol gelirlerinin düşmesi soncu inşaat sektöründe büyüme yavaşlamaktadır yılında yüzde 3,0 büyüme beklenmektedir. TABLO.11 SEÇİLMİŞ ÜLKELERİN İNŞAAT SEKTÖRLERİNDE BÜYÜME YÜZDE ÜLKELER 2015 TAHMİN 2016 TAHMİN ALMANYA -2,4 2,0 İNGİLTERE 3,6 3,0 FRANSA -4,2 1,8 İTALYA -2,4 1,6 İSPANYA 1,4 2,0 ABD 3,8 3,6 KANADA -0,5 1,5 HİNDİSTAN 5,0 6,0 ÇİN 6,1 5,8 IRAK -8,5 3,5 RUSYA -6,8-2,3 AZERBAYCAN -6,0-4,6 İRAN 1,4 4,3 S.ARABİSTAN 6,5 3,0 KAYNAK: Ülke İstatistik Ofisleri ve Kurumları 16

17 AYLIK SEKTÖR RAPORU

18 AYLIK SEKTÖR RAPORU