İŞVERENLERE ÖNEMLE DUYURULUR

Transkript

1 İŞVERENLERE ÖNEMLE DUYURULUR T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü DUYURU İŞVERENLERE ÖNEMLE DUYURULUR 6552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun sigortalı sayılmayanların düzenlendiği 6 ncı maddesinin (e) bendi 11/9/2014 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikle, yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler sigortalı sayılmamakta iken 11/9/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan düzenleme ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmayan ülkelerde sigortalılığı sağlanıp Ülkemize çalışmaya gelen sigortalılar yönünden muafiyet süresi üç aya indirilmiştir. Buna göre; sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sigortalı ya da emekli olup ülkemize çalışmaya gelen sigortalılar ülkemizde çalışmaya başladıkları tarihin üçüncü ayın bitiminden sonra sigortalı sayılacaktır sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (e) bendi değişikliği 11/9/2014 tarihinde yürürlüğe girdiğinden bu tarihten önce ülkemize çalışmaya gelenlerden çalışmaları halen devam edenlerin üç aylık muafiyet süresi 11/12/2014 tarihinde dolacak olup, bunları çalıştıran işverenlerin 12/12/2014 tarihli işe giriş bildirgelerini 11/12/2014 tarihi saat 23:59 a kadar e-sigorta yoluyla Kuruma vermeleri gerekmektedir. Ülkemize 11/9/2014 tarihinden sonra çalışmaya gelen sigortalıların üç aylık muafiyet süreleri de çalışmaya başladıkları tarihe göre belirlenerek Kuruma bildirilecektir. Sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerden ülkemize çalışmaya gelen sigortalar hakkında sözleşmelerin geçici

2 görevle ilgili hükümleri uygulanmaya devam edilecektir. Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ya da imzalanmamış ülkelerde herhangi bir sigortalılığı bulunmayanlar daha önce de olduğu gibi Ülkemizde çalışmaya başladıkları tarihten itibaren sigortalı olacaklardır. İşverenlere önemle duyulur SAYILI KANUN HAKKINDA BASIN AÇIKLAMASI (SGK) BASIN AÇIKLAMASI Bilindiği gibi, 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile Sosyal Güvenlik Kurumu prim alacakları yeniden yapılandırılmış olup, bu süreçte 5510 sayılı Kanunun 4(b) kapsamında bulunan sigortalılarımızın prim borçlarını kolaylıkla ödeyebilmesi için bankalar ile görüşmeler yapılmış, bunun neticesinde Kurumumuz ile Türkiye Halk Bankası arasında tarihinde kredi işbirliği protokolü imzalanmıştır. İmzalanan protokol gereğince Kurumumuza borcu olan sigortalılarımıza masrafsız (hayat sigortası ve yasal yükümlülükler hariç), 36 aya kadar vade seçenekleri ve aylık 0.97 faiz oranıyla kredi imkânı sağlanmıştır.

3 Banka, kullandırılan kredi nedeniyle sigortalılarımızdan hiçbir ad altında dosya masrafı almayacaktır. Banka ile yapılan protokol ile 4(b) kapsamında olup, prim borcundan dolayı emekli olamayan kendi nam ve hesabına çalışan esnaf, sanatkâr ve çiftçilere her hangi bir teminat göstermeden kredi kullanmak suretiyle emekli olma ve sağlık hizmetlerinden yararlanma imkânı getirilmiştir. Diğer taraftan, halen 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan ve önceden 4(b) bendi kapsamında çalışması nedeniyle prim borcu olan ve borcunu 6552 sayılı Kanun kapsamında yapılandırarak ödeme yapması halinde yaşlılık aylığına hak kazanacak sigortalılar da, bankadan kredi kullanmak suretiyle borcunu ödemek için krediden yararlanacaklardır. Bu imkândan yararlanmak isteyen sigortalılarımız prim yapılandırma başvurularını öncelikle Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerine yapacaklar, Kurumdan alacakları prim borcunu ödemesi halinde emekli olabileceklerine ilişkin yazı ile birlikte Türkiye Halk Bankası şubelerine müracaat edeceklerdir. Kredi kullanarak prim borcunu ödeyen sigortalılarımıza emekli aylıkları bağlanacak olup, sigortalımızın bankadan kullanmış olduğu kredi borcu emekli aylığından taksitler halinde Banka tarafından tahsil edilecektir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

4 SGK (KURUM ALACAKLARININ GEÇİCİ 60 INCI MADDE UYARINCA YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR Sayı : / Tarih : 25/09/2014 Konu : Kurum alacaklarının Geçici 60 ıncı madde uyarınca yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar GENELGE Genel Açıklamalar Bilindiği üzere, 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı İş Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun11/9/2014 tarihli ve (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanunun 81 inci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa geçici 60 ıncı madde eklenmiş olup, 11/9/2014 tarihinden itibaren yürürlüğe giren söz konusu geçici maddenin; Birinci ve ikinci fıkraları ile Kurumumuzun bazı alacaklarının yeniden yapılandırılarak peşin veya taksitler halinde ödenmesine imkan sağlanmış,

5 Beşinci fıkrası ile kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan sigortalılık süreleri diğer kanunlara göre durdurulmuş olanların durdurulan sigortalılık sürelerine ilişkin primlerini ödeme hakkı verilmiştir. Bu bağlamda, geçici 60 ıncı madde uyarınca gerek kapsama giren alacakların yeniden yapılandırılması, gerekse durdurulan sigortalılık sürelerine ilişkin primlerin ödenmesi sırasında borçlularca ve sosyal güvenlik il müdürlüklerimizce/sosyal güvenlik merkezlerimizce yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır. 2-Yapılandırma Kapsamına Giren Alacaklar 2.1- Kapsama giren alacakların türü ve dönemi Kapsama giren Kurumumuz alacaklarının türü ve dönemi anılan maddenin birinci ve ikinci fıkralarında düzenlenmiştir. Anılan fıkralar uyarınca; yılı Nisan ve önceki aylara ilişkin olup, 10/9/2014 ve öncesinde tahakkuk ettiği halde ödenmemişolan; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, sigorta primi, işsizlik sigortası primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, ek karşılık primi ve sosyal güvenlik destek primi alacakları, Yapılandırma başvurusunda bulunulan tarih itibariyle ödenmesi imkanı kalkmamış olan isteğe bağlı sigorta primi ve

6 topluluk sigortası primi alacakları, Damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı alacakları, Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi alacakları, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanlardan kaynaklanan genel sağlık sigortası primi alacakları, Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, 11/9/2014 tarihi takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin alacaklar, sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle 30/4/2014 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin idari para cezası alacakları ile bunlara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı ve kanuni faiz alacakları, anılan Kanun kapsamında yeniden yapılandırma kapsamına giren Kurumumuz alacaklarını oluşturmaktadır.

7 2.2 Başvuru süresi, yeri ve şekli Anılan geçici maddenin üçüncü fıkrasında; Bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların; 1. a) Bu maddenin yayımlandığı tarihi izleyen ay başından itibaren; birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen borçlular yedi ay içerisinde, diğer bentlerde belirtilen borçlular ise üç ay içerisinde Kuruma başvuruda bulunmaları, Gerekir. hükmü yer almaktadır. Bu bağlamda geçici 60 ıncı maddede öngörülen yapılandırma hükümlerinden yararlanabilmek için; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan alacaklar ile sosyal güvenlik

8 kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilerek yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin alacaklar için en geç 31/12/2014 tarihine kadar, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan genel sağlık primi alacakları yönünden en geç 30/4/2015 tarihine kadar, başvuruda bulunulması gerekmektedir. Geçici 60 ıncı madde uyarınca yeniden yapılandırma başvurularının 1/10/2014 tarihinden itibaren yapılması gerekmekle birlikte Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihinden 30/9/2014 tarihine kadar yapılan başvurular da kabul edilecektir. Başvurular; DEVAMI ve EKLERİ İÇİN TIKLAYINIZ Kaynak :alomaliye

9 Yıllık izin soruları Malum, yaz mevsimindeyiz. Çalışanların bir kısmı izne ayrıldı, pek çoğu da Ramazan ayı sonrası için plan yapıyor. Yıllık izinle ilgili gelen sorular da bu arada yoğunlaşmaya başladı. Her bir soruya ayrı cevap vermektense, en fazla merak edilen hususları sizler için sıralamış olalım. İzin süresi nasıl hesaplanır? İş mevzuatımızda çalışanın hak kazandığı yıllık izin süresi hesaplanırken, işyerinde işe başladığı gün esas alınır. Buna göre işyerinde bir yılı dolduran kişi, yıllık ücretli izne hak kazanır. İşyerindeki kıdemi 1-5 yıl arasında olanlara yılda 14 gün, 5-15 yıl arası olanlara 20 gün, 15 yıl ve daha fazla hizmeti olanlara ise en az 26 gün ücretli izin verilir. İşçi ile işveren anlaşırsa, bu süreler uzatılabilir ancak kısaltılamaz. Öte yandan 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanlara, kıdemleri ne olursa olsun, 20 günden az izin verilemez. Yıllık izin bölünebilir mi? İşveren, çalışanın hak ettiği ücretli izni bölemez. Bu izni bir defada kullandırmak zorundadır. Ancak işçi isterse, yıllık izin süresini bir bölümü 10 günden az olmamak şartıyla en fazla üçe bölünebilir. Bu arada işveren tarafından yıl içerisinde her ne amaçla olursa olsun verilen ücretli ya da ücretsiz izinler, yıllık ücretli izin süresinden düşülemez. Hafta tatili izinden sayılır mı? İzin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri yıllık izinden sayılmaz. Dolayısıyla çalışanın kullanacağı yıllık izne, bu tatil günleri eklenecektir. Örneğin yıllık izin süresi içerisine iki pazar günü denk gelmişse, izin süresine iki gün ilave edilir. Ayrıca, yıllık iznini işyerinin kurulu olduğu yerden başka bir yerde geçiren

10 çalışana, bunu belgelemesi şartıyla, işveren tarafından ilave 4 güne kadar ücretsiz izin verilir.işten çıkışta kullanılmayan yıllık izinler ne olur? İş akdinin sona erdiği tarihte, çalışanın o tarih itibariyle hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine dair ücreti, en son aldığı ücret üzerinden hesaplanarak ödenir. Part-time (kısmi süreli) çalışanın izni nasıl hesaplanır? Kısmi süreli çalışanların izin hesabı da diğer çalışanlar gibi yapılır. Aynı işyerinde bir yılını dolduran kısmi süreli çalışan, 14 günlük izin hakkına kavuşur. Örneğin haftada üç gün çalışıyorsa, iki hafta boyunda izin kullanır. Yani izin hakkı 14 gün olmakla birlikte, toplam 6 gün fiilen izin kullanmış olur. Takip eden haftada iş gününde tekrar işbaşı yapar. İzin hakkı kısıtlanırsa ne yapmalı? İzin hakkı gerek ulusal gerekse uluslararası mevzuatta en temel haklardan birisi sayılmıştır. Dolayısıyla işverenler bu haktan kısıtlamaya gidemez. İşçi bir ay önce işverene izin talebini yazılı olarak iletmelidir. İşveren bu talebe olumlu cevap vermez veya bir kısıtlama söz konusu olursa, işyeri sendikal faaliyet kapsamındaysa sendika temsilcisiyle ve varsa işyeri izin kuruluyla temasa geçmek gerekir. Bunlar da yoksa veya sonuç alınamamışsa, Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne şikayet hakkı kullanılabilir. SADETTİN ORHAN / BUGÜN

11 ila tarihleri arasında geçerli olacak olan asgari ücret miktarı ve maliyeti hesabı

12

13 Yıllık izinde ceza yememek için dikkat! Sağlık; yalnız hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam biri iyilik halidir (Dünya Sağlık Örgütü`nün tanımı). Yıllık izinler çalışanların tam bir iyilik haline erişmesinde önemli bir rol oynamaktadır sayılı İş Kanun a göre işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Çalışan yıllık ücretli izin hakkından vazgeçemez. Yıllık izin süreleri ne kadar olmalıdır? Çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi ile ilişkilendirerek belirlenmiştir. Buna göre; Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden, Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden, Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden, az olamaz. Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günleri yıllık izin süresinden sayılmaz. Yıllık izne hak kazanma ve iznin kullanılması Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında çalışanların, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Çalışan, hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir. Bu istek, çalışan sayısı yüzden fazla olan işyerlerinde İzin Kurulu na bildirilir, eğer İzin Kurulu yoksa işverenlikçe görevlendirilen bir kişi ve çalışanların kendi aralarında seçecekleri temsilciye bildirilir. Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Kanun koyucu yıllık ücretli izinlerin işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak istisnai bir hal olarak, çalışanın talebi de gözetilerek tarafl arın

14 anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. Dolayısıyla uygulamada sıklıkla görülen yıllık izinlerin 1 er ya da 2 şer gün kullandırılması geçerli olmayacak ve bu süreler işverenlik tarafından verilen idari izin sayılabilecektir. Aynı zamanda İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Çalışanlar, yıllık ücretli izinlerini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecekse ve istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşveren de bu sürelerin kullandırıldığına ilişkin belgeyi tutmak zorundadır. Yıllık ücretli izinle ilgili olarak İş Kanunu na göre; yıllık ücretli izni yasaya aykırı şekilde bölen, izin ücretini yasaya aykırı şekilde ödeyen veya eksik ödeyen, iş sözleşmesi feshedilen işçiye yıllık izin ücreti ödemeyen, yıllık izin yönetmeliğinin esas usullerine aykırı olarak izni kullandırmayan veya eksik kullandıran işveren veya işveren vekiline 2014 yılında her işçi için 246 TL idari para cezası uygulanabilecektir. RESUL KURT / DÜNYA Yurtdışı Boçlanması 1-Yurtdışı borçlanma nedir? Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında

15 ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesidir. 2-Yurtdışında geçen hangi süreler borçlandırılır? Borçlanma kapsamındaki süreler; yurtdışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerdir. Sigortalılık süresi deyiminden, borçlanma kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç, çalışılmış ya da çalışılmış süre olarak kabul edilen süreler anlaşılmalıdır. Çalışılmış olarak kabul edilen süreler, ilgili ülke mevzuatına göre fiilen çalışılmadığı halde çalışmaya eşdeğer süre olarak kabul edilip, aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında değerlendirilen sürelerdir. İşsizlik süresi ibaresi, ilgili ülke mevzuatına göre çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler haricinde o ülkede geçen süreyi ifade eder. İşsizlik sürelerinin tamamının borçlanma kapsamında değerlendirilmesine imkân bulunmadığından sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurtdışında geçen işsizlik süreleri borçlandırılır. İkamet süreleri ve boşta geçen süreler de bu kapsamda değerlendirilir. Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların, sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Bu süreler işsizlik süresi veya boşta geçen süreler kapsamında değerlendirilmez, borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılır. 3-Borçlanma kapsamında olmayan süreler hangileridir? Yurtdışında 18 yaşın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının

16 kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir. Ayrıca, ülkemizdeki sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri ile ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerin de, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmasına imkan bulunmamaktadır. 4-Yurtdışı borçlanma için aranılan şartlar nelerdir? Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için; Türk vatandaşı olmak, borçlanma kapsamındaki yurtdışı sürelerini belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şarttır. Yurtdışı hizmet borçlanmalarında, Türk vatandaşı olmak şartının iki durumda yerine getirilmesi zorunludur. Bunlardan biri, borçlanılması istenilen sürelerde ilgilinin Türk vatandaşı olması, diğeri ise Türk vatandaşlığında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalı veya hak sahibinin yazılı başvuru tarihi itibari ile Türk vatandaşı olmasıdır. Diğer bir anlatımla, Türk vatandaşlığında geçmeyen yurtdışı sigortalılık, işsizlik veya ev kadını olarak geçen süreler borçlandırılmayacağı gibi, borçlanma başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadığı tespit edilen sigortalı ve hak sahiplerinin borçlanma talepleri de reddedilir. Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam edenler de, söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanabilmektedirler. Ancak kamuoyunda pembe ya da mavi kart sahibi olarak bilinen doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını

17 kazananlar, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadıklarından borçlanma kapsamındaki sürelerde Türk vatandaşı olsalar bile, borçlanma hakkından yararlanamaz. Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurtdışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından 3201 sayılı Kanunun öngördüğü şartlarla yararlanabilirler. 5 -Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışanların emekliliği nasıl olur? Ülkemizin imzaladığı ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre; akit taraf ülke mevzuatına göre geçen sigorta primi ödenmiş süreler birbirinin devamı sayılmakta ve aylığa (yaşlılık, malullük ve ölüm) hak kazanılıp hak kazanılmadığının tespitinde her iki ülkede geçen çalışmalar aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştirilmektedir. Hizmet birleştirilmesi suretiyle aylığa hak kazanıldığında aylık, her iki ülkede geçen çalışmalar birlikte dikkate alınarak hesaplanmakta, Akit taraflar bu şekilde hesaplanan aylığın kendi ülkesinde geçen çalışma gün sayısına tekabül eden kısmını aylık (kısmi aylık) olarak ödemektedir. Sözleşme hükümlerine göre sigortalılar aylık taleplerini ikamet ettiği ülkedeki sosyal güvenlik kurumuna yaparlar. 6- Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi var mıdır? nasıl temin edilir? Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi vardır. Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ya da Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun Internet adresinde bulunan Yurtdışı/ Sigortalılık/Form ve Dilekçeler ve Yurtdışı/ Emeklilik/Form ve Dilekçeler bölümünden temin edilebilir.

18 7- Yurt dışında bulunduğum dönemlerin tamamı için borçlanma talebinde bulundum, bir kısmının ödemesini yapmadım. kalan kısım için tekrar borçlanma yapabilir miyim? Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yoktur. Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını yada aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir sayılı Kanuna göre tahakkuk ettirilen borç tutarı tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Söz konusu üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantılı süre geçerli sayılır, kalan sürenin geçerli sayılması yeni bir borçlanma talebine bağlıdır. 8- Borçlanma tarihinden sonra yurtdışında geçen süreler varsa bunlarda borçlanılabilir mi? Borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların, bu süreleri borçlanma hakları bulunmaktadır. 9- Yurtdışı borçlanma için nereye müracaat edilmeli? a) Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi haricindeki ikili ve çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanlar, b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup, İsviçre de geçen süreleri borçlanmak isteyenler ile gerek 2147 gerekse 3201 sayılı kanunlara göre merkezde yapılan borçlanmalara ek borçlanma işlemleri, (b) bendi kapsamında olup, İsviçre de geçen sigortalılık sürelerine ait primleri Türkiye ye transfer talebinde bulunan

19 veya transfer işlemi gerçekleşenler, Borçlanma işlemleri için merkeze Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığına müracaat etmeleri gerekmektedir. a) Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanlar, b) Son defa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında hizmetleri olanlar, c) Türkiye de sigortalılığı olmayanlarla bunların hak sahipleri, ç) Ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanma talebinde bulunanlar ile bunların hak sahipleri, borçlanma başvurularını Türkiye de ikametgahının bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüklerine / sosyal güvenlik merkezlerine yapmaları gerekmektedir. 10- Yurtdışı sürelerine ait borçlanma miktarının belirlenmesi nasıl yapılır? Daha önce borçlanılacak her bir gün için 3,5 dolar üzerinden tahakkuk ettirilen borç tutarı, 08/05/2008 tarihinden sonra yapılan veya yapılacak olan başvurular için geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Buna göre, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32 si, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilen borç tutarıdır sayılı Kanun uygulaması yönüyle 08/05/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddenin birinci fıkrasında günlük kazancın alt sınırı, İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olarak belirlenmiştir.

20 Yurtdışı sürelerinin borç tutarının hesabında kullanılması ile sınırlı olmak üzere buradaki alt sınırı yeniden belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Bu durumda, Kuruma ödenecek olan borçlanma tutarı, başvuru tarihinde geçerli olan günlük prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince seçilen kazancın yüzde 32 sinin borçlanılmak istenen gün sayısı ile çarpımı kadardır. Başvuru tarihi, borçlanma talebine ilişkin dilekçenin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihtir. Ancak, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde, dilekçenin postaya verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Örnek 1 18/09/2012 tarihinde yurtdışında geçen 20 yıllık sigortalılık süresini günlük prime esas asgari kazanç üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı: 18/09/2012 tarihi itibari ile prime esas asgari günlük kazanç TL dir Borçlanma talebinde bulunulan tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın alt sınırı TL, üst sınırı ise bunun 6,5 katı, yani TL dir. Seçilen prime esas kazanç alt ve üst sınırlar arasında bulunduğundan borcun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 7200 ile çarpılarak 20 yıllık borç miktarı hesaplanacaktır. Buna göre, bir günlük borçlanma miktarınız x %32 = TL, 20 yıllık (7200 gün) borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise 10,032 x 7200 gün = 72230,40-TL dir. Örnek 2 20/08/2012 tarihinde yurtdışında geçen 20 yıllık sigortalılık süresini günlük prime esas kazancın üst sınırı üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı: Borçlanma talebinde bulunulan tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın üst

21 sınırı (azami) TL dir. Borcun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 7200 ile çarpılarak 20 yıllık borç miktarı hesaplanacaktır. Buna göre, bir günlük borçlanma miktarı x %32 = TL, 20 yıllık borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise x 7200 = ,12.- TL dir. 11-Borçlanma miktarının ödenmesinde süre var mıdır? 3201 sayılı Kanuna göre tahakkuk ettirilen borç tutarı tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Üç ay süre içerisinde ödeme yapmayanların borçlanma işlemleri iptal edilir. 12- Yurtdışı borçlanması yaptım, 3 ay içinde borcumu ödeyemedim, tekrar borçlanma yapabilir miyim? Üç aylık süre içinde ödeme yapmayanların borçlanma başvuruları geçersiz sayılacaktır. Belgelendirilen yurtdışı hizmet sürelerinin yeniden borçlandırılarak değerlendirilmesi, bu konudaki yeni başvuruya bağlıdır. 13-Yurtdışı borçlanması yaptım, tekrar iadesini isteyebilir miyim? Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir. Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine başvuruları halinde ödenen borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir. Ancak, borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık almakta olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez.

22 14-Borçlandırılan süreler, Türkiye deki hangi sigortalılık statüsüne göre nasıl değerlendirilir? Yurtdışı borçlanmasına dair süreler, ilgilinin Türkiye de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılığı yoksa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir. Türkiye de sosyal güvenlik kanunlarına tabi sigortalılığı bulunanların borçlanılan süreye ait gün sayısı, prim ödeme gün sayıları veya hizmetlerine eklenir. 15- Borçlandırılan sürelere göre aylık bağlanması için aranan şartlar nelerdir? Borçlanılan sürelere göre malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için; Yurda kesin dönülmüş olması, Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması, Mülga sosyal güvenlik kanunları/kanunlarının yürürlükteki veya 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması, Kuruma yazılı başvuruda bulunulması, şarttır. Kesin dönüş ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan sonra bir daha yurtdışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır. Yukarıda belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar. Kesin dönüş tanımında geçen; Sosyal sigorta ödeneği deyimi, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödeneklerini,

23 Sosyal yardım ödeneği ibaresi, bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen ikamet şartına bağlı nakdi yardımları, ifade etmektedir. Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil eden her iki ödeneğin ortak özelliği, ikamete dayalı olmasıdır. Diğer bir anlatımla, ilgilinin ikametini Türkiye ye nakletmesi ile kesilen ödenekler, 3201 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, ikamet şartına bağlı olmayan bu nitelikteki sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlara diğer şartlarla aylık bağlanabilmektedir. 16-Bağlanan aylıkların başlama tarihi nedir? 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan hizmetlere göre bağlanacak yaşlılık aylığın başlangıç tarihi dilekçe tarihini takip eden aybaşıdır. Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların kısmi aylıkları; Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden önce ise kesin dönüş tarihini, Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi, takip eden aybaşından itibaren, tam aylığa yükseltilir. 17-Yurtdışı borçlanma yoluyla bağlanan aylıkların kesildiği haller nelerdir? Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı aylığa/ hak kazananların, bu aylıkları; Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete dayalı

24 bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları, 5510 sayılı Kanunun sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları, tarihten itibaren kesilir. 18-Yurtdışı borçlanma yaparak aylık bağlandıktan sonra yurtdışına çıkışın kuruma bildirimi gerekli midir? Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek zorundadırlar. Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, yukarıda belirtilen belgeleri, yine yukarıda belirtilen süre içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar durdurulur. Bu şekilde aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında; Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir. Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları çalışmaya başladıkları tarihten geçerli olmak üzere kesilir, yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun

25 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır sayılı kanuna göre aylık alanlara mahsus yoklama belgesi nedir? Bu belge, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandıkları yurtdışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunan ya da bulunmuş olanların, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarının tespiti amacıyla kullanılır. Bu belgenin, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonraki üç aylık süre içinde Kurumun tarafınıza aylık bağlayan ünitesine verilmesi zorunludur. Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, bu belgeyi belirtilen süre içinde Kuruma vermediği Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlardan tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar ödenmez. 20- Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde çalışanların emekliliği nasıl olur? Yurtdışında hizmet borçlanmasına dair sürelerin 5510 sayılı Kanun kapsamında hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde söz konusu süreler, başvuru sahiplerinin Türkiye de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir sayılı Kanuna göre borçlananlar aylık taleplerini borçlanma yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine, borçlanma yaptıktan sonra sigortalı olarak çalışanlar ise son defa çalıştığı sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapmaları gerekmektedir.

26 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan hizmetler ve varsa Türkiye de geçen çalışmalar birlikte dikkate alındığında sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanıldığında dilekçe tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır. 21-Zorunlu göçe tabi tutulanlar yurtdışı borçlanma yapabilirler mi? 08/05/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5754 sayılı Kanun 79 uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6 ncı maddesine göre, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşı olup Türkiye de ikamet edenlere geldikleri ülkedeki hizmetlerini borçlanma imkanı getirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile getirilen borçlanma hakkından yararlanabilmek için, ilgilinin; 01/01/1989 ile 08/05/2008 tarihleri arasında geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulması, Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup, Türkiye de ikamet ediyor olması, 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere ülkemizdeki sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almaması, Geldikleri ülkedeki hizmet sürelerinin belgelendirilmesi, Borçlanma için yazılı istekte bulunması, şarttır. Söz konusu hizmetlerini borçlanmak isteyenlerin, Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi, çalıştıkları süreleri gösteren hizmet belgesi ile sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne, son defa devlet memuru statüsünde çalışmaları bulunanların ise Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No:7 Sıhhiye ANKARA başvurmaları gerekmektedir. Borçlanılan süreler ilgililerin Türkiye de geçen hizmetleri ile birleştirilerek tabi oldukları sigortalılık statüsüne göre yaşlılık aylığı bağlanması sırasında değerlendirilir. Malullük ve ölüm aylıkları bağlanırken bu şekilde borçlandırılan sürelerin

27 dikkate alınmasına imkan bulunmamaktadır. Ülkemize gelen soydaşlarımızın iskana tabi tutulması ile ilgili yasalarda sadece Bulgaristan dan gelen soydaşlarımız için zorunlu göç ifadesi kullanıldığından, söz konusu borçlanma hakkından, 01/01/1989 ile 08/05/2008 tarihleri arasında zorunlu göç nedeniyle Bulgaristan dan ülkemize gelip ilgili İskan Kanununa göre ülkemize yerleştikten sonra Türk vatandaşlığına alınan soydaşlarımız (nüfus kayıtlarında tarih ve Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır. ibaresi bulunanlar) yararlanabilmektedir. 22-Yurtdışı borçlanmasında ibrazı gerekli belgelere nerden ulaşabilirim? Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ya da Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun Internet adresinde bulunan Yurtdışı/ Sigortalılık/Form ve Dilekçeler ve Yurtdışı/ Emeklilik/Form ve Dilekçeler bölümünden indirilebilir. 23-Borçlandırılsan süreler Türkiye deki sigortalılık süresinin başlangıcına etkisi var mıdır? Türkiye deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Türkiye de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçların tamamen ödendiği tarihten, sigortalı ölmüş ise ölüm tarihinden, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir. Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı, borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar

28 geriye götürülerek belirlenir. Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz. Prim borçlarıyla ilgili flaş açıklama 3 milyon 300 bin vatandaşın prim borcunun 7 milyarı aştığını belirterek, Bunların gelir testine müracaatlarıyla ilgili bir süre verilecek ve o süre içersinde hangi gruba giriyorlarsa ona göre bir prim tahsili yapılacak veya yapılmayacak dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, taşeron işçilere yönelik yasal düzenleme taslağına ilişkin Sayın Başbakanımızın talimatı ile Meclis e sevkini bekliyoruz. Nerelerde alt işveren işçisi çalışacak, hangi alanlarda hizmet alımı yapılacak, bunları netleştiren bir düzenleme olacak dedi.

29 Çelik, TOBB nin konferans salonunda gerçekleşen Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Beceri 10 Projesi protokolünün imzalanmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bakan Çelik, taşeron işçilere yönelik yasal düzenleme taslağına ilişkin kamu çalışanları ile ilgili, sosyal güvenlik ile ilgili ve çalışma hayatı ile ilgili toplu sözleşmelerde ele alınan bazı konuları içeren bir paket olduğunu söyledi. Bu tasarı taslağı ile ilgili taraflarla ve kurumlarla görüşmelerini tamamladıklarını ve Bakanlar Kurulu na birkaç kez sunum yaptıklarını belirten Çelik, Nihai olarak Sayın Başbakanımıza arz edilmek üzere ve onunla yapacağımız nihai değerlendirme içerisinde son şeklini almış olacak vetbmm ne sevk edeceğiz dedi. Çelik, söz konusu tasarıda yaşanan sıkıntının ağrlıklı olarak kamu alt işverende olduğunu dikkati çekti. Özel sektörün de İş Kanunu nun ikinci maddesinde bir değişiklikten yana olmadığına işaret eden Çelik, şöyle devam etti: Çalışanlar ve sendikalar da İş Kanunu nun 2. maddesinde değişiklikten yana değil. Orada bir uzlaşı var, durumun devamından yana ama taşeron işçilerinin haklarıyla ilgili bir düzenleme geneli ilgilendiriyor. Bunu özellikle belirtmek isterim. Taşeron çalışanlarının yaşadıkları, iş hukukuna aykırı bazı tablolar, durumlar var, tazminatını alamıyorlar. Kamuda alt işverenin yanında çalışmasına rağmen kıdem tazminatından yoksun bir durumla karşı karşıyalar. Yıllık izinleri yok ve benzeri, örgütlenme ile ilgili sıkıntı yaşıyorlar. Taşeron işçilerle bizzat görüşerek onların sorunlarını aldık. Bir taraftan da kamu işvereni olarak veya özel sektör olarak yaşananların tümünü görüşmeler içerisinde toparladık, neticede bir taslak ortaya çıktı. Bunun nihai olarak Sayın Başbakanımızın talimatı ile Meclis e sevkini bekliyoruz. Nerelerde alt işveren işçisi çalışacak, hangi alanlarda hizmet alımı yapılacak, bunları netleştiren bir düzenleme olacak. Burada bir keyfilik söz konusuysa onu

30 ortadan kaldıran bir düzenleme olarak Parlamento ya gelecek. 6 maddeden oluşan bir taslak var Bir gazetecinin Tasarıda kadın memurlara ilişkin ayrı bir düzenleme var mı? sorusu üzerine Çelik, Kadın, erkek ayrımı diye bir şey yok dedi. Anne adaylarıyla ilgili 2 yıl ücretsiz izin ya da haftanın 5 günü yarım gün çalışmalarıyla ilgili soru üzerine Bakan Çelik, O, ayrı bir çalışmamız idi. 6 maddeden oluşan bir taslak var onun da sevki eğer uygun bulunur ise birlikte sevk edilebilir. Ama henüz onunla ilgili birlikte ele alınmasıyla ilgili bir karar söz konusu değil şeklinde cevapladı. Çelik, kamuda yarım zamanlı şeklinde çalışmayla ilgili olarak da tartışmalarda teklif edilen konular arasında olduğunu vurguladı. Geçici iş ilişkisiyle ilgili istihdam büroları konusuna da değinen Çelik, Kayıt dışılık, özellikle evde çalışan kadınların durumu ve mevsimlik işçilerle ilgili yaptığımız değerlendirmelerde kayıtdışılıktan evde çalışanları kurtarmak. Bu özellikle kadınları ilgilendiren bir durum. Onlar acaba bu şekilde kayıt altına alınabilir mi? diye bir teklif var ama tasarıda yer alır mı almaz mı bilemiyorum. Haziran sonuna kadar Meclis tatil oluncaya kadar çıkmasından yanayız biz diye konuştu. Prim borcu 7 milyarı aşmış durumda Bakan Çelik, gelir testine girmeyen işçilerin prim borcuna ilişkin, Gelir testine girmeyen yaklaşık 3 milyon 300 bin civarında vatandaşımız var. Bunların şu anda prim borcu 7 milyarı aşmış durumda. Bunların gelir testine müracaatlarıyla ilgili bir süre verilecek ve o süre içerisinde hangi gruba giriyorlarsa ona göre bir prim tahsili yapılacak veya yapılmayacak. Şu an en yüksek oranda prim tahakkuk ettiği için onlardan da faizlerin silinmesi gündeme gelecek ifadelerini kullandı.

31 Ceza yağmuru Evde çalışan kadınların, yerli-yabancı ayırımı yapılmaksızın SGK ya bildirilip, her ay sigorta priminin yatırılması gerekiyor. Yapılan ihbarlar sonucu şu ana kadar bunu yapmayan tam 3 bin 254 eve ceza kesilmiş durumda. Sayı hızla artıyor. ŞU ana kadar, eve ceza kesildi. Bu tempo devam ederse, ceza yağmuru hızlanacak. Bazıları, cezaları ödemek için evini satmak zorunda kalacak!denetimler şu anda İstanbul, Ankara ve İzmir de, özellikle gelir düzeyi iyi olan kişilerin yaşadığı semtlerde yapılıyor. İstanbul da; Kadıköy, Sarıyer ve Beşiktaş ağırlıklı 1.840, Ankara da Çankaya, Gaziosmanpaşa ve Kavaklıdere ağırlıklı 720 eve, İzmir de ise, 643 eve idari para cezası kesildi. Denetimlerin diğer illerde de yapılması söz konusu.. İHBARLAR YAĞIYOR.. Evlerde; temizlik, ütü, yemek, çocuk bakımı veya yaşlı bakımı gibi işlerde, sigortasız çalışan yüzbinlerce kadın var. Bunlardan bazıları, Sosyal Güvenlik Kurumu na ihbar dilekçesi verip, Şu kadar yıldır sigortasız çalıştırılıyorum diye ihbarda bulunuyorlar. İhbarların bir kısmı da komşulardan.. Şu adreste, sigortasız olarak yıllardır temizlikçi kadın çalıştırıyorlar diye, ihbarda bulunuyorlar. İhbarlar, her geçen gün daha da artıyor. Evde çalışan kadınların, yerli-yabancı ayırımı yapılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu na (SGK) bildirilip, her ay sigorta priminin yatırılması gerekiyor. Ancak bunların çoğu, SGK ya bildirilmiyor. Daha açık bir anlatımla Kaçak çalıştırılıyor. SGK ya göre; haftada bir gün temizliğe gelen kadınların dahi SGK ya bildirilmesi ve prim ödenmesi gerekiyor. Buna göre örneğin, haftada bir gün temizliğe gelen ve sigortasız çalıştırılan kadın nedeniyle, 2014 yılının

32 tamamı için 29 bin TL idari para cezası, 5 bin lira civarında da sigorta primi ve faiz istenmesi söz konusu. Kadının 5 yıldır sigortası çalıştırıldığının tespiti durumunda kesilecek ceza ve prim tutarı, 150 bin lirayı bulabilir. CEZASI AĞIR Evde çalışan kadınların SGK ya bildirilmemesi olayında; 1.İşe başlama bildirimi yani sigorta girişi yapılmamasından (bir defalık), dolayı iki asgari ücret yani TL idari para cezası kesilecek. 2. İşyeri SGK ya bildirilmediği için bir asgari ücret yani TL idari para cezası kesilecek. 3. aylık prim ve hizmet belgesi verilmediği için sigorta primi (işçi ve işveren hissesi ve gecikme cezası),işçinin ücreti üzerinden, hesaplanacak. 4. Aylık sigorta prim bildirgesinin verilmemesinden dolayı, her ay için iki asgari ücret, yani TL idari para cezası kesilecek. Bu da geriye dönük aylar ve yıllar için hesaplandığında, neredeyse ev parası kadar ceza gelecek. Örneğin beş yıl yani 60 ay için aylık bildirge verilmesi nedeniyle hesaplanan idari para cezası, 100 bin lirayı aşabiliyor. Her ay itibariyle sigorta primi işçi ve işveren hissesi tutarı ile gecikme faizi de eklenince, tutar daha da büyüyor. Çözüm torba da BU olayla ilgili formaliteler, sade vatandaşın yapabileceği basitlikte değil. Şu anda TBMM de olan Torba Yasa ya, bu konuda bir madde eklenerek, aşağıdaki iki çözüm yolundan biri getirilebilir. 1.Fransa da olduğu gibi, bir istihdam çeki hazırlanır. Banka, çekte yazılı olan tutarın, belli kısmını temizlikçi kadına öder Kalanını da onun adına prim olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu na yatırır. 2.Temizlikçi kadına, çalıştığı her gün için bir pul verilir. Kadın da bu pulları her ay SGK ya vererek, sigortalı hizmetini bildirmiş olur. Kaynak Hrriyet

33 Yazar :Şükrü KIZILOT DOĞUM BORÇLANMASI ŞARTLARI Sosyal güvenlik reformu kapsamında, 5510 sayılı Kanunun 41.Maddesiyle, doğum sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan anneler için, aynen erkeklere tanınan askerlik borçlanması gibi borçlanma hakkı tanınmıştır. Bunun için annelerin, doğumlarından önce, sadece bir süre 4a lı(ssk lı) olarak çalışmış olmaları yeterlidir. Doğumlarından önce hizmet akdiyle(eski SSK lı ya da yeni 4a lı olarak) çalışan kadınlar için, 5510 sayılı Kanun ile 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle uygulanmaya başlayan doğum borçlanması, erkekler için askerlik borçlanmasına benzer bir borçlanma şeklidir. Öyle ki doğumdan önce sigorta girişi olan kadın, doğum borçlanması yapabilmek için, doğumdan sonraki iki yıllık sürenin bir kısmında veya tamamında çalışmamış ya da isteğe bağlı prim ödememiş olması gerekmektedir. Doğum borçlanmasının temel amacı, annelik sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan kadınlara, emeklilik açısından sosyal güvencenin dışında bırakmamaktır. Bu amaçla, doğum yapan annelere, iki çocuk(ikiz olmayan) için ikişer yıldan toplam 4 yıl borçlanma hakkı tanınmıştır.

34 Doğum borçlanmasının iki türlü faydası vardır: Birincisi kişiye erken emeklilik hakkı kazandırabilir. İkinci olarak da kişiye hizmet süresi(prim günü) kazandırır. Üzülerek belirtelim ki, doğum borçlanmasından ilk defa çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlar yararlanamamaktadır. Yani 4a lılar(eski SSK lılar) için doğum borçlanması yaparak sigorta başlangıcını geri götürme ve böylece daha erken emekli olma imkanı şimdilik bulunmamaktadır. Kimler doğum borçlanması yapabilir? 1.4/a lı (eski SSK lı) olarak bir günlüğüne de olsa çalışmış olanlar(bir süre SSK lı çalıştıkdan sonra Bağ-Kur veya Emekli Sandığı na bağlı çalışanlar da dahil) 2.İşten ayrıldıktan sonra herhangi bir zamanda doğum yapmış olanlar, 3.Çocukları sağ doğmuş ve yaşamış olanlar,(doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler için borçlanma yapılabilir.) 4.Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında çalışmamış veya isteğe bağlı prim ödememiş olanlar, 5.İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süre için borçlanma yapılabilir. İkiz, üçüz doğumlarda borçlanma Doğum borçlanmasında hedeflenen, doğum sonrası geçen süredir, çocuk sayısı değil. Yani kişiye çalışamadığı süre için borçlanma hakkı verilir. Çocuk sayısının önemi yoktur. Bu nedenle, kişi, tek çocuğu da olsa, birden çok çocuğu da olsa,

35 ancak iki sene için borçlanma yapalabilir. Memure Hanımlar Doğum Borçlanması Yapabilir mi? Memure hanımın doğum borçlanması yapabilmesinin yegane şartı, doğumdan önce 4a lı(ssk sigortalı) çalışmışlığının olmasıdır. Yani memuriyet hayatından ve doğumlarından önce sigortalı çalışan memureler, doğum borçlanması yapabilirler. Doğum borçlanmasında borçlanma tutarı Doğum borçlanmasında ödenecek tutar, brüt asgari ücrete göre belirleniyor. Buna göre bir aylık borçlanmada ödenecek tutar, (Brüt asgari ücret miktarı x 0,32) formülüyle hesaplanır.(güncel asgari ücret için tıklayınız..) Yukarıdaki formüle göre çıkacak rakam, otuza bölündüğünde, her gün için ödenecek doğum borçlanması tutarı bulunur. Bu rakama, borçlanmada taban rakam denir. Kişi dilerse, bu rakamın 6,5 katına kadar ödeme yapabilir. Bu da borçlanmada tavan rakamı ifade eder. Borçlanma tutarları asgari ücrete endeksli olarak hesaplandığından, asgari ücretteki artışlar borçlanma tutarını da artıracaktır. Ödemelerin bir ay içinde yapılması SGK müdürlüğüne borçlanma talebiyle başvurduktan sonra, borçlanmada herhangi bir engel görülmezse, borçlanmak istenilen doğum (en fazla ikidir) ve gün sayısına göre borçlanma tutarı hesaplanır ve kişinin adresine gönderilir. Yazının ilgili kişiye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödeme yapılmazsa, başvuru geçersiz sayılır.

36 Ancak yeniden başvuru hakkı her zaman saklıdır. Ayrıca ödemede taksitlendirme imkanı bulunmamaktadır. Öneriler ve Görüşler: Uygulamada çocuk sınırlaması kaldırılmalı, her çocuk için doğum borçlanması imkanı getirilmelidir. Doğum borçlanmasında borçlanılacak primlerin en az yüzde ellisini devlet karşılamalıdır. Çoğul gebeliklerde daha yüksek oranda devlet katkısı olmalıdır. Anneye doğum nedeniyle çalışamadığı dönemler için aylık bağlanmalıdır. Kaynak :Çalışanlar.Net