TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI

Transkript

1 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI

2 GİRİŞ Eğitim sistemi, ulusun tüm üyelerinin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak, eğitim haklarını gerçekleştirmek ve devletin eğitimden beklediği yararları sağlamak için devletçe kurulan ve ülke düzeyinde yayılan eğitim örgütleri ve okullar bütünüdür.

3 Eğitim Eğitime yüklenen işlev, temele alınan felsefi yaklaşım, toplumda hâkim olan siyasi görüş, toplumun ve bireylerin eğitimden beklentilerinin farklı olması nedeniyle, eğitimin tek bir tanımını yapmak mümkün değildir. Bazı tanımlar eğitimin süreç, bazıları formal bazıları da formal olmayan yönlerine ağırlık vermektedirler

4 Bireyde bilgi, beceri, davranış, anlayış, ilgi, tavır, karakter gibi önemli sayılan kişilik nitelikleri yönünden belli değişmeler sağlamak amacıyla yürütülen düzenli bir etkileşimdir. Bireyin çevresiyle etkileşimi sonucu sosyalleştirilmesi ve insanlaştırılması sürecidir. Eğitim Tanımları

5 Kültür, Kültürleşme ve Kültürlenme Bireyin içinde yaşadığı toplum için değeri olan yetenek, tutum ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği kültürlenme süreçlerinin hepsidir. Kültür A Kültürleşme Kültür B Kültürleme Zoraki Gelişigüzel Kasıtlı Kültürlenme

6 Kültürleme: Bireyin toplumun istek ve beklentilerine uyacak şekilde etkilenmesi ve değiştirilmesi Kültürleşme: Her İki kültürün değişmesi Kültürlenme: Yepyeni bir senteze ulaşılması Eğitim ve Kültür arasındaki ilişkiyi konu alan aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (KPSS 2001) A) Okul kültürün aktarılmasında önemli bir araç görevi yapar B) Eğitim hem kültürü etkileyen hem de kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir. C) Eğitim ve kültür değişmeye karşı aynı ölçüde dirençlidir D) Eğitim kurumları, işlevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanır E) Eğitim uygulamaları, kültürel değerlerin izlerini taşırlar.

7 (KPSS 2011)

8 Eğitim Nedir? İnsanları belli amaçlara göre yetiştirme sistemi ve işidir. Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişiklik meydana getirme sürecidir.

9 Tanımların Ortak Yönleri Eğitim: Kasıtlı ve istendik yönde davranış değiştirme işidir. Eğitim bir süreçtir. Bireyin kendi yaşantısı yoluyla gerçekleşir. Toplumsal bir olgudur. Sistemdir. Kültürlenmedir. Sosyalleştirmedir.

10 Eğitim Formal Eğitim İnformal Eğitim Örgün Eğitim Yaygın Eğitim

11 Formal Eğitim Formal eğitim, belirli bir plana ve programa bağlı olarak okullarda, kurum ya da kuruluşlarda yürütülen eğitim etkinlikleridir.

12 Formal Eğitimin Özellikleri Planlı ve programlı olma Özel bir mekan ve ortamda gerçekleşme Özel hazırlık ve materyal gerektirme Süreç ve sonuçta değerlendirme yapma Belirli hedefleri gerçekleştirmeye dönük olma Öğretmenlerce (profesyonellerce) verilme Özel ve kontrollü bir çevrede yürütme Diploma, sertifika, lisans, ehliyet vb. belgelendirme

13 tarih ve Sayılı resmi Gazetede yayımlanan 1739 Sayılı "Milli Eğitim Temel Kanunu" na göre Türk milli eğitim sistemi iki ana bölümden kurulur. I. Örgün Eğitim II. Yaygın eğitim

14 I-ÖRGÜN EĞİTİM Belli bir yaş grubundaki bireylere, Milli Eğitimin amaçlarına uygun olarak hazırlanmış eğitim programlarıyla okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir. Örgün eğitim kademeleri şunlardır: 1) Okul öncesi eğitim 2) İlköğretim 3) Ortaöğretim 4) Yükseköğretim

15 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM Milli eğitim sistemimizin ilk basamağını oluşturan okul öncesi eğitim ilköğretim çağına gelmemiş 0-6 yaş arası çocukların eğitimini kapsar. Okul öncesi eğitim öğretim yılından itibaren 32 ilde zorunlu eğitim kapsamına alınmıştır. Okulöncesi eğitim, eğitim öğretim yılında tüm Türkiye'de zorunlu olacaktı.

16 Zorunlu eğitim oldu. Ancak okul öncesi zorunlu eğitim içinde yok. AK Parti grubu tarafından hazırlanan 12 yıllık zorunlu eğitime ilişkin kanun teklifinde, okul öncesi eğitime yer verilmedi. Gerekçe fiziki alt yapının yetersiz olması. Milli Eğitim Bakanlığı, 71 ilde okul öncesi eğitimi 5 yaş grubu için zaten zorunlu hale getirmişti

17 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu nun 21. maddesine göre okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız anaokulları olarak kurulabileceği gibi, gerekli görülen yerlerde ilköğretim okuluna bağlı anasınıfları halinde veya ilgili diğer öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıfları olarak da açılabilir.

18 1-OKUL ÖNCESİ EĞİTİM Okul öncesi eğitim programlarında 14. Milli Eğitim Şurasında alınan kararlar doğrultusunda 0-36 ay çocuklar için "kreş", ay arası çocuklar için "anaokulu", ay arası çocuklar için "anasınıfı" olmak üzere hazırlanan üç ayrı eğitim programı öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur.

19 Okul Öncesi Eğitime Duyulan Gereksinim Okul öncesi eğitimin önemin artıran faktörlerin başında toplumun yapısında meydana gelen hızlı değişmeler sonucu kadının iş yaşamına katılmak zorunda kalması gelmektedir. Anne-babaların kendi bilgileri, çabaları ile çocuklarının sahip olduğu potansiyelleri ortaya çıkarıp, işlemesi yeterince mümkün olamayacağından, planlı ve programlı okul öncesi eğitime gereksinim vardır.

20 Okul Öncesi Eğitimin Önemi Okul öncesi eğitime devam eden çocukların etmeyenlerden zihin, psiko-motor ve sosyal yönden daha gelişmiş oldukları, öğrenim hayatlarında daha başarılı ve etkin oldukları saptanmıştır. Erken eğitimle, öğretilebilir ve eğitilebilir zekâ özürlü çocukların mevcut zihin kapasitelerini en üst seviyeye çıkarmak mümkündür. 0-6 yaşlar arası, çocuğun gelişiminin hızla yönlendiği kritik yıllardır. Bu yıllarda temeli atılan beden sağlığı ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten daha çok, aynı yönde gelişmesi şansı daha yüksektir.

21 Okul Öncesi Eğitim Kurumları Kreşler, çocuk yuvaları, bağımsız anaokulları ve ilköğretim okullarındaki anasınıfları okul öncesi eğitim kurumlarıdır. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu(SHÇEK) Genel Müdürlüğüne bağlı çocuk yuvaları ve gündüz bakımevleri de okul öncesi eğitim kurumlarıdır. Kamu ve özel sektör kurumları MEB nın denetiminde olmak üzere kreş, yuva, çocuk bakımevi, gündüz bakımevi açabilmektedir.

22 Okul Öncesi Eğitiminin Amaçları Okul öncesi eğitimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak: (1) Çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak; (2) Onları ilköğretime hazırlamak; (3) Şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratmak; (4) Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.

23 2-İLKÖĞRETİM İlköğretim 7-14 yaşlarındaki çocukların eğitim ve öğretimini kapsar. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır. İlköğretim basamağı resmi, özel ilköğretim okulunu; pansiyonlu ilköğretim okulunu ve yatılı ilköğretim bölge okulunu kapsar. Zorunlu eğitim kademesi olan ilköğretimin amacı, toplumdaki "ortak vatandaş tipi ni yetiştirmektir. Bu açıdan bakıldığında toplumsal faydası diğer öğretim kademelerinden daha fazladır. Toplumsal faydası diğer öğretim kademelerinden daha fazla olduğundan toplumlar, ilköğretim kademesine her zaman ayrı bir önem vermişlerdir.

24 2-İLKÖĞRETİM Zorunlu eğitim deyince ilk aklımıza gelen ilköğretim kademesinin gelişmekte olan ülkelerdeki getirisi, endüstrileşmiş ülkelere oranla daha fazladır. Kavak ve Burgaz'a göre(1994) eğitilmiş insan gücünün yetiştirilmesinde ilköğretimin rolü büyüktür. "İnsan sermayesi" kuramına göre eğitim, insanın gelecekteki gelirlerini yükseltme gerçeğine dayanır. İlköğretim bireylere okuma-yazma, hesap yapma gibi temel bilgi ve becerileri kazandırdığı gibi disiplinli iş alışkanlıkları ve daha ileri eğitime de isteklilik kazandırmaktadır.

25 İlköğretim Kurumları İlköğretim okulu, Pansiyonlu ilköğretim okulu(pio), Yatılı ilköğretim bölge okulu(yibo), Taşıma merkezi ilköğretim okulu, İşitme engelliler ilköğretim okulu, Görme engelliler ilköğretim okulu, Ortopedik engelliler ilköğretim okulu, Zihinsel engelliler ilköğretim okulu, Özel Türk-Yabancı,Azınlık ilköğretim okulları, Açık ilköğretim okulu ilköğretim kurumlarıdır.

26 İlköğretimin Amaçları İlköğretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak: 1) Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek; 2) Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.

27 3-ORTAÖĞRETİM Milli Eğitim Temel Kanununun 26. Maddesine göre ortaöğretim, ilköğretime dayalı, enazüçyıllık öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. Üç yıllık genel, mesleki ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresi, öğretim yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere, kademeli olarak 4 yıla çıkarılmıştır.

28 Ortaöğretimin Amaçları Ortaöğretimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, (1) Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak, (2) (2) Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yükseköğretime veya hem mesleğe hem de yükseköğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır. Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır.

29 Genel Ortaöğretim Genel ortaöğretim, ilköğretime dayalı, en az üç yıllık öğrenim veren genel öğretim kurumlarının tümünü kapsar. Üç yıllık genel liselerin eğitim ve öğretim süresi, öğretim yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere, kademeli olarak 4 yıla çıkarılmıştır.

30 Genel Ortaöğretim Kurumları Genel ortaöğretim kapsamındaki okullar şunlardır: (1) Genel liseler (2) Anadolu liseleri (3) Fen Liseleri (4) Sosyal bilimler liseleri (5) Anadolu öğretmen liseleri (6) Anadolu güzel sanatlar liseleri. (7) Spor liseleri (8) Açık öğretim lisesi.

31 Mesleki-Teknik Ortaöğretim Mesleki-teknik ortaöğretim, ilköğretime dayalı, enazüç yıllık öğrenim veren mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. Üç yıllık mesleki ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresi, öğretim yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere, kademeli olarak 4 yıla çıkarılmıştır.

32 Mesleki-Teknik Ortaöğretim Kurumları Mesleki-teknik ortaöğretim kapsamındaki okullar şunlardır: (1) Erkek teknik öğretim okulları (2) Kız teknik öğretim okulları (3) Ticaret ve turizm öğretimi okulları (4) Din öğretimi okulları (5) Sağlık öğretimi okulları (6) Çok programlı okullar.

33 'Önümüzdeki yıl genel lise kalmayacak' - Genel liseler kapatılacak mı? Sadece Anadolu liselerine mi öğrenci alınacak? - Bütün dünyadaki eğilim okul çeşitlerini azaltmak, eğitim çeşidini artırmaktır. Sosyal bilimler liseleri kapatılmayacak. Ancak genel liseleri Anadolu lisesi haline getirme çalışmamız var. Önümüzdeki yıldan itibaren genel lise kavramı kalmayacak. Öğretmen, meslek ve imam hatip okulları devam edecek.

34 Alan Sınavına İlişkin Bakan Nabi Avcı nınaçıklaması - Alan sınavı neden 15 branşta? Örnek sorular ne zaman açıklanacak? - Seçim yaparken, en çok ihtiyacın olduğu alanlar belirlendi. Alan sınavlarına ilişkin örnek sorular Çarşamba günü açıklanacak.

35 4-YÜKSEKÖĞRETİM 1982 Anayasasının 130. maddesine göre kamu tüzel kişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur. Devlet ve vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları Anayasa da belirtilen hükümlere tabidir. Yine Anayasa nın 132. maddesine göre Türk Silahlı Kuvvetleri ve Emniyet Teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunlarının hükümlerine tabidir. Milli Eğitim Temel Kanunu nun 34. Maddesine göre yükseköğretim, ortaöğretime dayalı en az iki yıllık yüksek öğrenim veren eğitim kurumlarının tümünü kapsar.

36 4-YÜKSEKÖĞRETİM Yükseköğretim, milli eğitim sistemi çerçevesinde, öğrencileri lisans öncesi, lisans ve lisansüstü seviyelerinde yetiştiren bir bütünlük içinde düzenlenir. Bu bütünlük içinde çeşitli görevleri yerine getiren ve farklı seviyelerde öğretim yapan kuruluşlar bulunur. Farklı seviyeler ve kuruluşlar arasında öğrencilere kabiliyetlerine göre, yatay ve dikey geçiş yolları açık tutulur(metk, md 37). Yükseköğretim paralıdır. Başarılı olan fakat maddi imkanları elverişli olmayan öğrencilerin kayıt ücreti, sınav harcı gibi her türlü öğrenim giderleri burs, kredi yatılılık ve benzeri yollarla sağlanır(metk, md 38).

37 Yükseköğretim Kurumları Yükseköğretim kurumları şunlardır(metk, md. 36): (1) Üniversiteler, (2) Fakülteler, (3) Enstitüler, (4) Yüksek Okullar, (5) Konservatuarlar, (6) Meslek Yüksek Okulları, (7) Uygulama ve araştırma merkezleri. Yükseköğretim kurumlarının amaçları, açılış, kuruluş ve işleyişleri ile öğretim elemanlarına ilişkin esaslar ve yükseköğretim kurumları ile ilgili diğer hususlar, özel kanunlarında belirlenir.

38 Yükseköğretimin Amaçları 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu nun, 4. maddesine göre yükseköğretimin amacı; 1) Ülkenin bilim politikasına, toplumun yüksek düzeyde ve çeşitli kademelerdeki insan gücü gereksinimine göre öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda yetiştirmek, 2) Bilimsel alanlarda araştırmalar yapmak, araştırma-inceleme sonuçlarını gösteren ve bilim tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayını yapmak, 3) Hükümet tarafından istenecek inceleme ve araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek, 4) Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve kamuoyunu aydınlatıcı bilimsel verileri söz ve yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetinde bulunmaktır.

39 II-YAYGIN EĞİTİM Yaygın eğitim, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademelerin birinden ayrılmış olan bireylere ilgi ve gereksinme duydukları alanlarda yapılan eğitimdir. Bu eğitim değişik yaş gruplarındaki ve seviyelerdeki bireylere amaçlarına uygun hazırlanmış programlarla, programların gerektirdiği ortamda ve sürede verilen eğitimdir. Halk eğitimi, yetişkinler eğitimi, hizmet öncesi meslek eğitimi ve hizmet içi eğitim birer yaygın eğitimdir

40 II-YAYGIN EĞİTİM Yaygın eğitim; genel ve mesleki teknik yaygın eğitim olmak üzere iki temel bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler birbirini destekleyici biçimde hazırlanır Yaygın eğitim etkinliklerinin önemli bir bölümü Halk Eğitim Merkezi nde sürdürülmektedir. Bu merkezlerde okuma yazma kursları, meslek kursları, sosyal ve kültürel kurslar açılmaktadır.

41 Yaygın Eğitimin Gerekliliği: Toplumu Sürekli Eğitmek Yaygın eğitim, halk eğitimini amaçlayan eğitsel bir süreçtir. Değişme ve gelişmelerin baş döndürücü bir hızla olduğu ve toplumların bilgi toplumu olma yolunda büyük uğraşı verdikleri bir dünyada yaşamaktayız. Tarım toplumu ile sanayi toplumu arasında bir geçiş sürecinde olan toplumumuzda, toplumu oluşturan bireylerin sürekli eğitilmesi gerekliliği bir zorunluluktur. Toplumun sürekli eğitilmesinin altında yatan en önemli sebepler şunlardır(erdem, 1998c; Erdem, 2005a): Bilinçli vatandaş yetiştirmek. Demokrasiyi benimsetmek ve yaşatmak Toplumsal değişme ve gelişmelere ayak uydurmak Meslek sahibi yapmak, mesleğindeki değişmeleri takip etmek Kuşak çatışmalarını en aza indirgemek Hızlı nüfus artışını engellemek Kırsal kesimden-kente göçte uyum sorununu en aza indirmek Dünyayla bütünleşmek

42 Halk Eğitim Programları * Sınavlara hazırlık Kurslar (SBS, LGS, KPSS, ÜDS, KPDS) * Kariyer Edinmeye dönük Kurslar (Yabancı dil, Diksiyon, Bilgisayar programcılığı) * Doğrudan halka Yönelik Kurslar (Nüfus planlaması, okuma yazma, biçki-dikiş) * İlgi ve yetenek Geliştirme (Halkoyunları, satranç) * İstihdama Yönelik Kursalar (İŞKUR meslek kazandırma kursları, halk eğitim merkezleri ve belediyelerin açtığı beceri geliştirme kursları) Hizmet İçi Eğitim Programları Çıraklık ve Mesleki Eğitim Uygulamaları Yaygın Eğitim Kurumları

43 Yaygın Eğitimin Amacı (1) Okuma-yazma öğretmek, eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim imkânları hazırlamak, (2) Çağımızın bilimsel, teknolojik, iktisadi, sosyal ve kültürel gelişmelerine uymalarını sağlayıcı eğitim imkânları hazırlamak, (3) Milli kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı, benimsetici nitelikte eğitim yapmak, (4) Toplu yaşama, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak, (5) İktisadi gücün artırılması için gerekli beslenme ve sağlıklı yaşama şekil ve usullerini benimsetmek, (6) Boş zamanları iyi bir şekilde değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmak, (7) Kısa süreli ve kademeli eğitim uygulayarak ekonomimizin gelişmesi doğrultusunda ve istihdam politikasına uygun meslekleri edinmelerini sağlayıcı imkânlar hazırlamak, (8) Çeşitli mesleklerde çalışmakta olanların hizmet içinde ve mesleklerinde gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmaktır.

44 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN ÖRGÜT YAPISI Örgüt yapısı örgüt modelinin seçilmesi ve ona göre örgütteki basamakların, basamaklar arasındaki yetki ve sorumluluk derecelerinin belirlenmesi demektir. Örgüt yapısı: (1) Örgütün anatomisi, fizyolojisi ve hiyerarşisidir. (2) Biçimsel olarak belirlenmiş, kalıcı örgütsel düzenlemeler ve ilişkiler ağıdır. (3) Belirli bölümleri, bunlar arasındaki ilişkileri gösteren bir kavramdır.

45 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN ÖRGÜT YAPISI Tarihsel Süreç İçinde Milli Eğitim Bakanlığı 'ten 27 Aralık 1935 tarihine kadar "Maarif Vekaleti", Aralık 1935'den 21 Eylül 1941 tarihîne kadar "Kültür Bakanlığı", Eylül 1941'den 9 Ekim 1946 tarihine kadar "Maarif Vekilliği", Ekim 1946'dan sonra "Millî Eğitim Bakanlığı", 'den sonra "Maarif Vekaleti", Mayıs 1960 tarihinden sonra "Millî Eğitim Bakanlığı" adıyla çalışmalarını sürdürmüştür.

46 MEB bünyesinde 91 yılda toplam 75 Bakan görev yapmıştır. Yani her bakan ortalama 1.2 yıl görev yapmıştır.

47 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN ÖRGÜT YAPISI Türk Eğitim Sisteminin örgüt yapısı merkezi yönetim odaklı bir örgüt yapısıdır. Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte eğitim yönetiminde tüm yetkilerin merkezde toplandığı görülmektedir 3 Mayıs 1920'de TBMM'nin kurduğu bakanlıklar arasında MEB da vardır. Kurtuluş Savaşı ndan sonra eğitim -öğretimi devlet denetimi altına alarak birliği sağlamak için 3 Mart 1924 te 430 Sayılı Tevhidi Tedrisat Kanunu çıkarılmıştır.

48 Merkezi Yönetim Odaklı Eğitim Türkiye eğitim sistemi kamu hizmetlerinin yönetiminde olduğu gibi, eğitim yönetiminde de merkeziyetçi yönetimi benimsemiştir. Eğitim hizmetini yürüten Milli Eğitim Bakanlığı merkezden yönetim ilkesine göre örgütlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü yetki genişliği ilkesi çerçevesinde yapılan yasal düzenlemelerle, görev ve yetkilerini taşradaki yöneticilerine devretmiştir. Yetki genişliği, merkezden yönetimin yumuşatılmış bir biçimidir. Yetkinin, yerel nitelikteki hizmetlerin gerçekleştirilmesi için merkezi hükümetin coğrafi olarak dağılmış bulunan kendine bağlı organlarına aktarılmasıdır.

49 Milli Eğitim Bakanlığı Örgüt Yapısı tarih ve Sayılı resmi Gazetede yayımlanan 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun" a göre Milli Eğitim Bakanlığı (1) Merkez örgütü, (2) Taşra örgütü, (3) Yurtdışı örgütü ve (4) Bağlı kuruluşlar olarak örgütlenmiştir.

50 Milli Eğitim Bakanlığı Örgüt Yapısı Başaran a (2006) göre Türk Eğitim Sisteminin örgüt yapısı üst sistem, aracı üst sistem ve temel sistemden oluşmaktadır: (a) Üst sistem, Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütüdür. (b) Aracı üst sistem, il ve ilçe milli eğitim müdürlükleri ve yurtdışı eğitim örgütüdür. (c) Temel sistem, eğitim hizmetlerini üreten okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim okulları, yaygın eğitim ve hizmet içi eğitim merkezleridir.

51

52 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun" a göre Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü Bakanlık Makamı (bakan, müsteşar ve müsteşar yardımcıları), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Sürekli Kurullar, Danışma ve Denetim Birimleri, Ana Hizmet Birimleri Yardımcı Birimlerden oluşmaktadır.

53 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre Bakanlık Makamı bakan, müsteşar ve müsteşar yardımcılarından oluşmaktadır. Bakan: Milli Eğitim Bakanı Türk Eğitim Sisteminin işleyişinden birinci derecede sorumludur ve siyasi iradeyi temsil eder. Müsteşar ve Müsteşar Yardımcıları: Milli Eğitim Bakanlığı hizmetlerinin yürütülmesinde müsteşar ve müsteşar yardımcıları bakana karşı sorumludur.

54 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü Talim ve Terbiye Kurulu: 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre bakana en yakın bilimsel danışma ve karar organıdır. Milli Eğitim Sisteminin nasıl bir insan yetiştirmeyi hedeflediğini belirler. Eğitim sistemini, eğitim plan ve programlarını, eğitim araç ve gerecini araştırmak, geliştirmek ve ilgili uygulama kararlarını alarak Bakanlık Makamına sunmakla görevlidir.

55 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre Milli Eğitim Bakanlığı merkez kuruluşundaki danışma ve denetim birimleri Teftiş Kurulu Başkanlığı, Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Bakanlık Müşavirleri, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğidir.

56 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre Milli Eğitim Bakanlığındaki sürekli kurullar Milli Eğitim Şurası, Müdürler Kurulu, Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu, Öğrenci Disiplin Kurulları Özel İhtisas Komisyonlarıdır

57 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre Milli Eğitim Bakanlığının ana hizmet birimleri şunlardır: Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü İlköğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Çıraklık veyaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Yükseköğretim Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Yurtdışı Eğitim Öğretim Genel Müdürlüğü Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Okul İçi Beden Eğitimi, Spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığı

58 1-Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütü 3797 Sayılı "Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun"a göre Milli Eğitim Bakanlığının yardımcı birimleri şunlardır: Personel Genel Müdürlüğü Yayımlar Dairesi Başkanlığı Hizmet İçi Eğitim Dairesi Başkanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İşletmeler Dairesi Başkanlığı Yatırımlar ve Tesisler Dairesi Başkanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Orta Öğrenim Burs ve Yurtlar Dairesi Başkanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu Dairesi Başkanlığı Savunma Sekreterliği Özel Kalem Müdürlüğü

59 2-Milli Eğitim Bakanlığı Taşra Örgütü Milli Eğitim Bakanlığı taşrada her il ve ilçede milli eğitim müdürlükleri olarak örgütlenmiştir. İl milli eğitim müdürlükleri bünyesinde İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı oluşturulur. İlçe milli eğitim müdürlükleri görev ve hizmetleri yürütürken il milli eğitim müdürlüğüne karşı sorumludur. İl ve ilçelerin sosyal ve ekonomik gelişme durumları, nüfusları ve öğrenci sayıları göz önünde bulundurularak bu müdürlükler farklı tip ve statülerde kurulabilir ve farklı yetkiler verilebilir.

60 2-Milli Eğitim Bakanlığı Taşra Örgütü İl ve ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği ne göre örgütlenen il eğitim örgütü ile ilçe eğitim örgütünün yapısı arasında yapı ve görevler yönünden bir fark yoktur. İl milli eğitim müdürlüğü valiliğe, ilçe milli eğitim müdürlüğü kaymakamlığa bağlı müdürlüklerden biridir. İl ve ilçelerde yer alan okullar il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerine bağlı olarak çalışmaktadırlar.

61 3-Milli Eğitim Bakanlığı Yurtdışı Örgütü Bakanlık, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurtdışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurtdışı teşkilatı kurmaya yetkilidir(md 54). Milli Eğitim Bakanlığı yurtdışında yaşayan vatandaşlarımıza eğitim-öğretim hizmetinin verilmesinden sorumludur. Ayrıca yurtdışına eğitim-öğretim ve ihtisas görmek için giden vatandaşlarımız için devlet hizmetlerinin düzenlenmesinden sorumludur. Milli Eğitim Bakanlığının yurtdışı örgütü vatandaşlarımızın yoğun olarak bulundukları ülkelerin başkentlerinde eğitim müşavirlikleri ve diğer şehirlerinde ise eğitim ataşelikleri (müfettişlikleri) şeklindedir.

62 3-Milli Eğitim Bakanlığı Yurtdışı Örgütü Milli Eğitim Bakanlığı yurtdışındaki vatandaşlarımızın çocuklarının eğitimi için çeşitli branşlarda öğretmen göndermektedir. Ayrıca bazı ülkeler vatandaşlarımızın çocuklarını kendi okullarına kabul eder, bazıları da buna ek olarak Türk öğretmenlerini kendi bütçelerinden ücret ödeyerek görevlendirirler

63 4-Bağlı Kuruluşlar Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kuruluşlar Milli Eğitim Akademisi ve Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğüdür. Milli Eğitim Akademisiyle eğitim sisteminin bütün unsurlarıyla gelişmesine yönelik her türlü araştırma, geliştirme, yetiştirme ve hizmet içi eğitim çalışmalarının tek bir merkezden akademisyenlerle birlikte yapılması amaçlanmaktadır. Ankara Hasanoğlan da kurulması planlanan Milli Eğitim Akademisi henüz uygulamaya geçmemiştir. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü yükseköğrenim öğrencilerine kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt işletmesini sağlamak suretiyle yükseköğrenim gören Türk gençliğine sosyal hizmetler vermeyi amaçlamaktadır.

64 İnsanlar kendilerinden daha uzun süre okula gitmiş olanlara karşı aşağılık duyguları geliştirecek biçimde «okullaşmışlardır» Ivan Illich Eğer yürüdüğünüz yolda güçlük ve engel yoksa, bilin ki o yol sizi bir yere ulaştırmaz. Bernard Shaw