REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Madde 5.4 te diyaliz cihazının dezenfeksiyon 01 işlemi ve kayıt formu tanımlandı.

Transkript

1 REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Madde 5.4 te diyaliz cihazının dezenfeksiyon 01 işlemi ve kayıt formu tanımlandı. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Enfeksiyon Kontrol Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/7

2 1. AMAÇ Hemodiyaliz Ünitesi nde Enfeksiyon Kontrol Programlarının uygulanması hususunda yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM Diyaliz ünitesinde çalışan sağlık personelinin ve hastaların enfeksiyon riskinin en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin uygulamalarını kapsar. 3. SORUMLULAR Hastane Yönetimi, Enfeksiyon Kontrol Kurulu, hemodiyaliz uygulamalarında görev alan tüm hastane çalışanlarını, öğrenciler. 4. TANIMLAR 4.1. Hastane Yönetimi: Hastane Başhekimliği, Başhemşire Enfeksiyon Kontrol Ekibi: Enfeksiyon Kontrolünden Sorumlu Doktor ve Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi (Bakınız Enfeksiyon Kontrol Yönergesi) 4.3. Standart Önlemler: Sağlık çalışanlarının kan yoluyla bulaşan hastalıklara karşı korunmasını sağlamak için her hasta ile temas sırasında uyulması gereken önlemlerdir Solunum İzolasyonu: < 5 büyüklüğünde olan, bu nedenle havada asılı kalma ve uzun mesafeler kat edebilme özelliğine sahip partiküller oluşturan mikroorganizmalara karşı korunma sağlamak için uygulanması önerilen izolasyon kategorisidir. Tüberkülozu, kızamık, suçiçeği veya bu Enfeksiyonlardan şüphelenilen durumlarda uygulanır Negatif Basınçlı Oda: Oda içinde dış alana göre negatif hava basıncı oluşturan, saatte en az 6-12 hava değişimi sağlayan ve odadan çıkan havanın HEPA (high efficiency particulate air filtration) filtresinden geçirilerek dış alana veya hastane içi dolaşıma gönderildiği havalandırma sistemidir Kohort Uygulaması: İzolasyon amacı ile kullanılabilecek tek kişilik odanın sağlanamadığı durumlarda aynı mikroorganizma ile infekte ve/veya kolonize birden fazla hastanın aynı odada (veya serviste/servisin bu hastalar için ayrılmış bir bölümünde) yatırılmasıdır Damlacık İzolasyonu: > 5 derece büyüklüğünde olan ve havada asılı kalamayan, bu nedenle uzun mesafeler kat edemeyen büyük partiküller oluşturan mikroorganizmalara karşı korunma sağlamak için uygulanması önerilen izolasyon kategorisidir Temas İzolasyonu: Epidemiyolojik önem taşıyan, hasta ya da çevresi ile direkt temas (örneğin, hastanın cildiyle temas) 4.9. Sıkı Temas İzolasyonu: Vankomisin dirençli enterokoklarla kolonize ve/veya infekte hastalar için temas) veya indirekt temas (hasta odasındaki yüzeylere, tıbbi cihazlara dokunulması) 2/7

3 yoluyla bulaşabilen mikroorganizmalarla kolonize ve/veya infekte hastalar için uygulanması gereken izolasyon kategorisidir Yüksek Riskli İzolasyon: Standart önlemler, sıkı temas izolasyonu ve solunum izolasyonunun birleşiminden oluşur ve SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) şüphesi veya tanısı olan hastalar için, ayrıca yeni ortaya çıkan veya nadir görülen yüksek düzeyde bulaşıcılığı olan Enfeksiyon hastalıkları (örneğin, viral hemorajik ateşler) için uygulanır Kişisel korunma (Koruyucu ekipman): Önlük: El bileklerini örtecek şekilde uzun kollu, dizleri örtecek boyda, arkadan düğmelenen veya bağlanan tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilen steril olmayan temiz önlük. Gözlük: Vücut sıvı ve sekresyonlarının gözlere sıçramasını önlemek amacıyla kullanılan koruyucu gözlük N95 Maskesi: 0.5 mikron çaplı partiküllere karşı korunma sağlayan maske Kritik Aletler: Steril vücut boşluklarına ve vasküler sisteme giren aletler (sterilizasyon) Yarı-Kritik Aletler: Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile teması olan aletler (yüksek düzeyde dezenfeksiyon) Kritik Olmayan Alet ve Yüzeyler: Bütünlüğü bozulmamış cilt ile temas (yerler, duvarlar, mobilyalar, tansiyon aleti, vb.) 5. UYGULAMA 5.1. Hemodiyaliz uygulaması başlatılırken, sonlandırılırken, vücut sıvı ve salgılarına maruz kalınması beklenen her durumda Standart Önlemler ve İzolasyon Talimatı ve Kişisel Korunma Malzemelerini Kullanma Talimatı na uygun olarak eldiven ve/veya önlük, gözlük, vb. kullanılmalıdır. Giysilerde vücut sıvı ve/veya salgıları ile kirlenme meydana geldiğinde hemen değiştirilmelidir Diyaliz hastalarına bakım verilirken Standart Önlemler ve İzolasyon Talimatı uyulmalıdır Hasta ile direkt teması olmayan sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen, vb. personel de Hemodiyaliz Ünitesi ne girerken ve üniteden çıkarken El Hijyeni Talimatı na uygun olarak el hijyeni sağlamalıdır Cihazların Dezenfeksiyonu Diyaliz cihazlarının dezenfeksiyonu her işlem sonrasında cihaz tarafından otomatik olarak yapılmaktadır. Cihazların kendi kendini dezenfekte etmeden bir sonraki işleme / hastaya hizmet vermesi cihaz yazılımı ile engellenmiştir. 3/7

4 Cihazlar kendi kendine dezenfeksiyon yaptıklarına dair kayıtları LCD ekranlarında göstermekte ve kayıt altına almaktadır Cihazlara dezenfeksiyon komutunun verilmesi diyaliz ünitesi personeli tarafından yapılır. Cihaza komut veren personel bu işlemi Diyaliz Cihazı Dezenfeksiyon Takip Formu ile kayıt altında tutar Eldiven Kullanımı Hastalarla ve hasta çevresindeki yüzeylerle temas sırasında mutlaka eldiven giyilmelidir. Bir hastadan başka bir hastaya geçerken eldiven çıkarılarak el hijyeni sağlanmalıdır. Her diyaliz istasyonunda steril olmayan temiz eldiven bulunmalıdır. Gereken durumlarda maske, gözlük, önlük kullanılmalıdır. Kanla kontamine olan giysiler değiştirilmelidir İlaçların Hazırlanması İlaçlar hasta bakım alanların fiziksel olarak ayrılmış, temiz bir alanda hazırlanmalıdır. Multidoz flakonların kullanımından kaçınılmalıdır. Multidoz flakon kullanımı zorunlu ise hasta dozları temiz bir alanda hazırlanmalı, her girişte diyafram antiseptik solüsyonla silinmelidir. İlaçlar bir hasta başından diğer hasta başına taşınmamalıdır. İlaç dağıtımı sırasında ortak ilaç taşıma arabaları kullanılmamalıdır. İlaç şişeleri, enjektör, pamuk, vb. malzemeler ceplerde taşınmamalıdır. İlaç dağıtımı için tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmelidir Hemodiyaliz sırasında kullanılmak üzere hasta başına getirilen malzemeler hastaya özel olmalı. Bu mümkün değilse malzemeler başka bir hastada kullanılmadan veya temiz bir alana transfer edilmeden önce temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli Temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi mümkün olmayan malzemeler (flaster, bez manşonlu tansiyon aletleri gibi) mutlaka hastaya özel olmalı Transduserler veya koruyucular her hasta değişiminde değiştirilmelidir Her tür laserasyon ve kesiklerin üzeri kapatılmış olmalıdır (yara bandı, flaster, Op-Site, vb.) Temiz alan-kirli alan ayrımı net bir şekilde yapılmalıdır. Temiz alan; ilaçların hazırlandığı, saklandığı, diğer temiz malzemelerin bulunduğu alan, Kirli alan; kullanılmış malzemelerin/cihazların, kan-idrar örneklerinin bulunduğu alan olarak tanımlanmalıdır Temiz alana kirli malzeme veya kan örneklerinin girişine izin verilmemelidir Basınç monitörlerinin kanla kontamine olmasını önlenmelidir. 4/7

5 5.14. Eksternal venöz ve arteriyel basınç transdüser filtre veya koruyucuları kullanılmalı, her hasta için değiştirilmeli ve tekrar kullanılmamalıdır Diyaliz istasyonu (sandalye, yatak, masa, makine, vb.) her hastadan sonra temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinesinin iç dolaşımı, hasta için kullanılan makas, stetoskop, tansiyon aleti vb. dezenfekte edilmelidir Personel için hastaların tedavi gördüğü alanda yemek-içme yasaklanmalıdır HBsAg-pozitif hastalar ayrı bir odada, farklı bir makinede diyalize alınmalı, bu odadaki malzemeler diğer hastalar için kullanılmamalıdır HBsAg-pozitif bir hasta ile ilgilenen personel eş zamanlı olarak diğer hastalara bakım vermemelidir HCV-pozitif hastalar için izolasyon gerekli değildir HCV seroprevalansının yüksek olduğu ünitelerde düşünülebilir Hastaların HBV ve HCV Enfeksiyonları için rutin serolojik testleri yapmalıdır HBV duyarlı hastada serolojik testler ayda ir yapılmalıdır Serolojik testler HCV duyarlı hastada ALT-AST 3/ay, Anti HCV/6 ay sıklığında yapılmalıdır Aşılı hastada antihbs yılda 1 kez bakılmalıdır HBsAb (-) hastanın aşılaması yapılmalıdır Çalışan personelin HBV ve HCV Enfeksiyonları için rutin serolojik testleri yapılmalıdır HBsAb (-) çalışanların aşılaması yapılmalıdır Hastalar ve çalışanlar için serolojik testlerle ilgili kayıtlar düzenli olarak tutulmalıdır HBsAg (+) hastaların makine izolasyonu yapılmalıdır. Tablo 1. Belirli aralıklarla bakteriyolojik (üç ayda bir) ve kimyasal analiz (altı ayda bir) yapılmalıdır. Parametre AAMI European Pharmacopoeia Mikrobiyal <200 <100 (<0.1) kontaminasyon (kob/ml) Bakteriyel endotoksin <2 <0.25 (<0.003) (IU/ml) Tablo 2. Diyalizat ve Diyalizatın Hazırlanmasında Kullanılan Suyun Mikrobiyolojik Özellikleri Sıvının Türü Bakteri 5/7

6 Diyalizatı hazırlamak için kullanılan su <200 kob/ml Diyalizat <2000 kob/ml Kliniklerde kullanılan portable diyaliz makinesi için kullanılan su sisteminden örnek alınmalıdır ve bu sonuçlar kayıt altına alınmalıdır. İlgili servis personellerince yılda bir kez yapılmalıdır Su tanklarının bulunduğu deponun bakımı ve kontrolü düzenli olarak yapılmalıdır Arteriyel ve venöz basınç monitörlerinin kanla kontamine olmasını önlemek için basınç izolatörü veya transdüser filtresi kullanılmalı, izolatör veya filtreler tekrar kullanılmamalıdır Diyaliz filtresi tekrar kullanılmamalıdır HBs-Ag-pozitif olduğu bilinen hastalar için ayrı bir diyaliz makinesi kullanılmalıdır Çapraz-kontaminasyon riskini azaltmak için aşağıdaki kurallara uyulmalıdır: Daima bir dış transdüser koruyucu ve üretici firmanın önerdiği basınç alarm kapasitesi kullanılmalıdır. Dış transdüser koruyucu ıslanırsa hemen değiştirilmeli ve koruyucu iyice incelenmeli, transdüser koruyucunun makineye bakan yüzünde sıvı görülüyorsa, hemşire/teknisyen seans sonunda makineyi açmalı ve kontaminasyon olup olmadığını, iç basınç diyaliz hattını ve basınç duyarlı kısımları kontrol etmelidir Geçici damar yolunun bir aydan uzun süreyle kullanılması gerekecek ise tünelli santral venöz kateterler tercih edilmelidir Damar İçi Kateterlerin Takılması ve Bakımı Damar içi kateterlerin takılması ve bakımı için Damar içi Kateterler ve İnfüzyon Sistemleri ile İlgili Enfeksiyon Kontrol Talimatı na uyulmalıdır Hemodiyaliz için gerekli olan tüm malzemeler seans başlamadan önce hazırlanmalı, kullanılmayacak malzeme hasta başında bekletilmemeli, bekletilen ve kullanılmayan tüm malzemeler atılmalıdır Multidoz flakonlar ilaç hazırlama alanında bulundurulmalı ve Üretici Firma önerilerine uygun olarak saklanmalıdır Hasta başına götürülen tüm ilaçlar (multidoz flakonlar dâhil) sadece o hasta için kullanılmalı, ilaç hazırlama alanına geri götürülmemelidir Tüm ilaç dozları, ilaçların aseptik tekniğe uygun olarak hazırlanması konusunda eğitimli hemşireler tarafından hazırlanmalı ve hastalara verilmelidir. 6/7

7 6. İLGİLİ DOKÜMANLAR 6.1. Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıkların Önlenmesi Talimatı 6.2. Standart Önlemler ve İzolasyon Talimatı 6.3. Kişisel Korunma Malzemelerini Kullanma Talimatı 6.4. El Hijyeni Talimatı 6.5. Hastane Temizliği Talimatı 6.6. Sterilizasyon-Dezenfeksiyon Talimatı 6.7. Atık Yönetimi Prosedürü 6.8. Çamaşır Toplama Talimatı 6.9. Temiz Çamaşırların Dağıtımı Talimatı Damar içi Kateterler ve İnfüzyon Sistemleri ile İlgili Enfeksiyon Kontrol Talimatı Diyaliz Cihazı Dezenfeksiyon Takip Formu Kaynaklar Arenas MD, Soriano A, Antolin A, et al. A multicentric survey of the practice of hand hygiene in haemodialysis units: factors affecting compliance. Nephrol Dial Transplant (2005) 20: European Best Practice Guidelines Expert Group on Hemodialysis, European Renal Association. Section VI. Hemodialysis Associated Infection. Neprol Dial Transplant 2002;17(Suppl 7): Guideline for Hand Hygiene in Health-Care Settings Recommendations of the Healthcare Infection Control PracticesAdvisory Committee and the HICPAC/SHEA/APIC/IDSA Hand Hygiene Task Force. MMWR 2002;Vol 51 (no. RR-16):1-45. Recommendations for Preventing Transmission of Infections Among Chronic Hemodialysis Patients.MMWR 2001;Vol 50 (no. RR-5): /7