LIK EKONOM S İ İN İ İ N N

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "LIK EKONOM S İ İN İ İ N N"

Tunç Özbilen
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SAĞLIK EKONOMİSİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Dr. Ferruh N. Ayoğlu

2 Sağlığın ekonomisi olur mu? Sağlık k ekonomisi, i genel olarak ekonomi biliminin i i kurallarının sağlık sektörüne uygulanması ile ilgilenir. Sağlık ğ ekonomisi: Sağlığa yönelik kaynakların arz ve talebi ile bu kaynakların nüfus üzerindeki etkisinin incelenmesi (Mosby Medical Encyclopedia). Kaynaklar Gereksinimler

3 Yanıtlanması gereken 4 temel soru Ne kadar tıbbi ve tıbbi olmayan mal üretilmelidir? lidi Sağlık sektöründe hangi tıbbi mal ve hizmetler üretilmelidir? Nihai tıbbi mal ve hizmet üretiminde hangi kaynaklar kullanılmalı ve nasıl üretilmelidir? Tıbbi mal ve hizmetler kimler için üretilmelidir?/üretilen tıbbi mal ve hizmetlerden kimler ne ölçüde yararlanmalıdır? l

Nihai tıbbi mal ve hizmet üretiminde hangi kaynaklar kullanılmalı ve nasıl üretilmelidir?

4 Ne kadar tıbbi ve tıbbi olmayan mal/hizmet üretelim? Sağlık sektöründe hangi tıbbi mal/hizmetleri üretelim? Kaynak k dağılımı/kaynak ğ kullanımı Kıt kaynakların alternatif kullanım alanları arasındaki dağılımı Tüm ekonomide üretilecek mal ve hizmet bileşeni ne olmalıdır? > Sağlık sektöründe üretilecek mal ve hizmet bileşeni ne olmalıdır? Toplumsal tercihler x Toplumsal gereksinimler Belirleme mekanizması Serbest piyasa py mekanizmasında fiyat sistemi ile belirleme Merkezi otorite tarafından planlama Etkin kaynak kullanımı Toplumsal l l tercih ve gereksinimleri i i karşılayacak k en iyi i mal ve hizmet bileşiminin üretilmesi

olmalıdır? > Sağlık sektöründe üretilecek mal ve hizmet bileşeni ne olmalıdır?

5 Üretim Olanakları Eğrisi Sağlık hizmeti A B B 1 F G C 1 C D 1 D O E B 2 C 2 D 2 Silahlanma

6 A Üretim Olanakları Eğrisi Sağlık hizmeti B A = OA E = OE OA = OE B = OB 1 + OB 2 C = OC 1 + OC 2 B 1 D = OD 1 + OD 2 (B-C) B 2 C 2 = B 1 C 1 (C-D) C 2 D 2 = C 1 D 1 C 1 C D 1 D O E B 2 C 2 D 2 Silahlanma

7 A Üretim Olanakları Eğrisi Aşı dozu (1 milyon) B A = aşı E = 10 tank aşı = 10 tank B = aşı + 5 tank C = aşı + 8 tank 0,9 D = aşı + 9 tank (B-C) +3 tank = aşı (C-D) +1 tank = aşı 0,4 C 0,3 D O E Tank (10)

400000 aşı + 8 tank 0,9 D = 300000 aşı + 9 tank (B-C) +3 tank =

8 A Üretim Olanakları Eğrisi Aşı dozu (1 milyon) B A = aşı E = 10 tank aşı = 10 by-pass B = aşı + 5 by-pass C = aşı + 8 by-pass 0,9 D = aşı + 9 by-pass (B-C) +3 by-pass = aşı (C-D) +1 by-pass = aşı 0,4 C 0,3 D O E By-pass(10)

aşı + 8 by-pass 0,9 D = 300000 aşı + 9 by-pass (B-C) +3 by-pass =

9 Tıbbi mal/hizmetlerin üretiminde hangi kaynaklar kullanılmalı, üretim nasıl olmalıdır? Hangi i kaynak? k? Genel vergi Özel vergi Özel fon Prim... Üretim biçimi? i i? Kamusal üretim Özel sektör Kamu + özel Hangi oranlarda, hangi hizmetler, nasıl?

ynak? k? Genel vergi Özel vergi Özel fon Prim... Üretim biçimi?

10 Tıbbi mal/hizmetlerden kimler, ne ölçüde yararlanmalıdır? Kimler l yararlanacak? Tüm bireyler veya bazıları Sosyal y güvenlik Kapsam ne olacak?

11 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetleri i arz ve talebi belirsizdir. i Ne zaman sağlık hizmetine gereksinimim olacak? Plansız tüketici > düzensiz/rasgele talep > üretim planında belirsizlik > riskli yatırım. Sağlık hizmetine gereksinim duyduğumda ne kadar kullanacağım? Bilgi g asimetrisi > tüketim miktarının üretici tarafından belirlenmesi.

Plansız tüketici > düzensiz/rasgele talep > üretim planında belirsizlik > riskli yatırım.

12 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetlerinin i i kullanımı zorunludur (ikame edilemez). Hastalandım ama doktora gitmesem olur mu? Hastalandım ama doktora vereceğim ğ paraya televizyon alsam olmaz mı? Doktor ameliyat önerdi ama ilaç kullansam olmaz mı? Tüketmek zorunda olduğunuz sağlık hizmetini erteleme veya azaltma olanağı yoktur. Hastaların sağlık hizmetlerindeki fiyat değişimlerine duyarlılığı azdır. İlaç fiyatları azaldı, dozu arttırayım İlaç fiyatları yükseldi, dozu azaltayım

Doktor ameliyat önerdi ama ilaç kullansam olmaz mı?

13 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetleri i toplumsaldır ld (dışsallık). Bireyin hastalığı sadece onun değil, ailesinden başlayarak tüm toplumun sorunudur. Hizmeti tüketen para öder, bundan para ödemeyen de yararlanır. Bulaşıcı hastalıklar. Sağlamlara sunulan sağlık hizmetleri.

Bireyin hastalığı sadece onun değil, ailesinden başlayarak tüm toplumun

14 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetlerinin i i tüketiminde ti i üretici i belirleyici l i i rol oynar (bilgi asimetrisi ve ikame güçlüğü). Sağlık ğ hizmetinin ne kadar tüketileceğine ğ tüketici/hasta değil, ğ üretici/hekim karar verir. Bilgi asimetrisinden kaynaklanan etik sorunlar.

rol oynar (bilgi asimetrisi ve ikame güçlüğü).

15 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Kar amaçlı sağlık hizmetleri i ve etik sorunlar. Kar amaçlamayan bir kurum: Daha kaliteli/kapsamlı hizmet > hizmetin niteliği ve niceliğinin arttırılması. Kar amaçlayan bir kurum: Kar maksimizasyonu.

16 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Rekabetin k b kısıtlanması ve tekelcilik. Sağlık hizmeti sunacaklardan beklenen en az özellikler. Sağlık ğ hizmeti sunacaklar için belirlenen standartlar. Dileyen herkesin giremediği bir sektör. Bütüncül hizmet sunma zorunluluğu. Sadece bir uzmanlık alanında hizmet. Bütüncül hizmet sunma zorunluluğuna bağlı zorunlu maliyet artışı. Görece büyük sermaye gereksinimi + pahalı işletme giderleri + düşük ük kar olasılığı l ğ + belirsiz i talep özelliği > Rakipsizlik/Tekel i k l

Dileyen herkesin giremediği bir sektör. Bütüncül hizmet sunma zorunluluğu. Sadece bir uzmanlık alanında hizmet.

17 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Kamu müdahalesi ve devlet desteği. Devletin düzenleme ve kontrol işlevi. Ulaşılabilirlik ş için fiyat müdahalesi.

18 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetleri i ve sigorta. Zorunlu bir güvence gereksinimi. Önceden ödeme ve risk paylaşımı. Sosyal güvenlik sistemi. Özel sağlık sigortası.

19 Sağlık ekonomisi farklı mıdır? Sağlık k hizmetlerinin i i üretim ve tüketimi ti i ayrılamaz. Eş zamanlı üretim ve tüketim. Stoklanamazlık. Tüketici üretime aktif olarak katılmak/üretimin bir parçası olmak zorundadır. Önerilen ilaçları uygun/önerildiği gibi kullanmak.

20 KİM İÇİN?

Benzer belgeler

Sağlık Hizmetleri Yönetimi

Sağlık Hizmetleri Yönetimi Ders 4 Sağlık Hizmetlerinde Finansman Meslek Yüksekokulu 1 Finansman Genel anlamda finansman para bulma çabası olarak ifade edilmektedir. Bir girişime, bir işletmeye, işleyebilmesi,