Ders içeriği (8. Hafta)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ders içeriği (8. Hafta)"

Çağatay Kıvanç
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ders içeriği (8. Hafta) 8.Maliyet teorisi 8.1. Kısa Dönem Maliyet Eğrileri Sabit Maliyet Değişen Maliyet Toplam Maliyet Ortalama ve marjinal maliyetler 8.2. Uzun Dönem maliyet Eğrileri

2 8.Maliyet teorisi İşletmelerin üretim maliyetlerinde bulunabilmek için yapmış olduğu harcamalar üretim maliyetini oluşturur. Üretimin maliyeti üretim kapasitelerine ve dönemine göre değişir. Bir girdi çıktı ilişkisi içeren her dönüşüm eylemi teknik anlamda üretim olarak irdelense bile ekonomik bir üretim olgusu taşımayabilir. Orijinal girdi elemanlarından daha yüksek bir değerde çıktı yaratılması üretimin ekonomik boyutunu ortaya koyacaktır.

3 8.1. Kısa Dönem Maliyet Eğrileri Kısa dönemde firmalar tesislerinin kapasitelerini büyütecek süreye sahip değillerdir. Ancak, bu dönemde yeni işçi alımlarının yapılması ve daha fazla hammadde satın alınması mümkündür. Kısa dönemde firmalar için sabit ve değişen maliyetler söz konusudur Sabit Maliyet: Üretim miktarına bağlı olmayan, hiç üretim yapılmasa bile yapılması zorunlu olan harcamalardır. Bina ve arsa kiraları, sermayenin faizi, yatırımda arazi vergisi, sigorta primleri, amortisman giderleri firmaların sabit maliyetini oluştururlar (SM) Değişen Maliyet: üretim miktarına bağlı olarak artan ve azalan maliyetlerdir. İşletmenin üretiminin olmadığı durumlarda bu maliyet sıfırdır. İşgücü ücretleri, hammadde giderleri, ulaşım masrafları v.b değişen faktörlerin kullanımıyla ortaya çıkan maliyetlerdir (DM). DM orjinden başlayıp, önce azalan sonra artan bir seyir izler.

4 Bilindiği gibi üretim fonksiyonunda ilk bölgesinde artan verim, ikinci bölgesinde ise azalan verim geçerli idi. Maliyetler yönünden ele alındığında artan verim azalan maliyeti, azalan verim artan maliyeti ifade etmektedir Toplam Maliyet: Üretim faaliyetini sürdürebilmek için yapmak zorunda olunan sabit ve değişen masrafların toplamıdır (TM). Sabit maliyetler doğrusunun dikey ekseni kestiği yerden başlayarak değişen maliyetler eğrisine paralel bir seyir izler.

5 Ortalama ve marjinal maliyetler Ortalama sabit maliyet (OSM): Birim başına (parça başına) düşen maliyettir. Üretim miktarı (ÜM) arttıkça sabit masraflar (SM) değişmeyeceği için birim başına giderek azalan bir seyir gösterir. OSM= SM/ÜM Ortalama değişen maliyet (ODM): Üretim faaliyetinde birim başına düşen sabit maliyettir. Ortalama değişen maliyet eğrisi değişen oranlar kanunu (artan ve azalan verim kanunu) nedeniyle birim başına önce azalan, sonra artan bir seyir izler. Bu nedenle «U» şeklinde bir eğridir. ODM=DM/ÜM Ortalama toplam maliyet (OTM): Bir birim üretime düşen toplam maliyeti belirtmektedir. Ortalama değişen maliyetler ile aynı özelikleri taşır ve yine «U» şeklindedir. OTM=TM/ÜM

6 Marjinal maliyet (MM): Üretimde ortaya çıkan bir birimlik değişmenin toplam maliyetlerde yol açtığı değişmeyi gösterir. Diğer bir ifade ile üretim miktarındaki değişme karşısında toplam maliyetin değişme oranıdır. Yani üretime katılan son birimin maliyetidir. MM= TM/ ÜM Şekilde de görüleceği gibi marjinal maliyet eğrisi önce giderek azalmakta en düşük seviyesine indikten sonra ODM ve OTM eğrisini minimum noktasında da keserek yükselmektedir. Marjinal maliyetler, işletmenin değişen maliyetlerine uyarak değiştiği için MM eğrisi ODM ve OTM eğrilerini minimum noktalarında kesmektedir.

7 8.2. Uzun Dönem maliyet Eğrileri Uzun dönemde girişimciler mevcut teknolojinin elverdiği ölçüde ölçeklerini yani kapasitelerini değiştirebildikleri için artık sabit maliyetler söz konusu olmayıp bütünün maliyetler değişir bir özellik taşımaktadır. Bu dönemde firmalar, sabit masrafların önemli bir kısmını oluşturan ve işe yaramayan eski binalarını satabilmekte, sigorta poliçelerini yeniden düzenleyebilmekte, yönetim kadrolarında yeniden düzenlemeye gidebilmekte ve pazarlama politikalarına yeni bir yön verebilmektedirler.. Bu durumda uzun dönemde sabit maliyetler olmadığı için ortalama değişen maliyetler eğrisi (UDOM) aynı zamanda toplam maliyet (UTM) eğrisi olmaktadır.

8 Uzun dönemde her biri belli bir büyüklüğü (ölçeği) gösteren pek çok sayıda kısa dönem ortalama maliyet eğrileri bulunmaktadır. Şekilde de görüldüğü gibi firma OA kadar üretim miktarını KOM1 OB kadarın, KOM2 ve OC kadarını KOM3 ve OD kadar üretim miktarını KOM4 ölçeklerinin maliyetleri kadar gerçekleştirebilmektedir. Firmanın üretim miktarını OB den OC ye çıkarmak istemesi halinde yeni ölçeği KOM3 maliyetli tesisi olacaktır. Uzun dönem maliyet eğrisi kısa dönem ortalama maliyet eğrilerinin her birine bir noktada teğettir. Bu nedenle uzun dönem maliyet eğrisine Zarf Eğrisi de denilmektedir.

Benzer belgeler

AZALAN VERİMLER KANUNU

AZALAN VERİMLER KANUNU ÜRETİM FONKSİYONU Üretim fonksiyonu, bir malın üretiminde kullanılan üretim faktörleriyle (girdi), üretilen miktar (çıktı) arasındaki ilişkiyi ifade eder. Eğer A malının üretiminde; üretim faktörü Emek