E L KİTABI. Ciltl ÜRETİM VE TASARIM. Baskıya Hazırlayan A. Münir CERIT ( Makina Yük. Mühendisi) 2. Baskı TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI.
|
|
- Ufuk Ilhan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 M t MAKINA MÜHENDİSLİĞİ E L KİTABI Ciltl ÜRETİM VE TASARIM Baskıya Hazırlayan A. Münir CERIT ( Makina Yük. Mühendisi) 2. Baskı TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI Ekim 1994 Yayın no: 169
2 tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sokak 36/1-A Dcmirtepc / ANKARA Tel : (0-312) Fax : (0-312) Yayın no : 169 ISBN : (Tk. No) ISBN : (1. Cilt) Bu Yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası'na aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez. MMO'nın izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Ekim Ankara Dizgi: Ali Rıza Falcıoğlu (Makina Mühendisleri Odası) Baskı: MF Ltd. Şti. Tel: (0-312)
3 BOLUM 7 MALZEME İLETİMİ Hazırlayan A. Münir CERİT - M;ık. Yük. Mühendisi, Danışman MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Sayfa Sayfa 1. Malzeme İletiminin İlkeleri Malzemenin Sınıflandırılması ve Özellikleri Kaldırma Makinaları Dökme Malzemenin Taşınması Endüstriyel Arabalar Yükleyiciler Yükleme ve Boşaltma Düzenekleri 25 GÖTÜRÜCÜLER 8. Götürme Makinalarının Genel Kuramı Götürme Makinalarının Ana Bölümleri Kayışlı Götürücüler Paletli Götürücüler Kürekli Götürücüler V-Kepçeli, Mafsallı-Kepçeli ve Döner-Tablah Götürücüler Yüksek Götürücüler Arabalı Götürücüler Vagonlu ya da Platformlu Götürücüler Kepçeli, Kefeli ve Döner Tepsili Yükselticiler Helezon (Vidalı) Götürücüler Havalı Götürücüler Hidrolik Götürücüler 137 KAYNAKÇA 138 İLGİLİ TSE STANDARTLARI
4 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ 1. MALZEME İLETİMİNİN İLKELERİ Malzeme iletim düzenekleri, genellikle birçok bağımsız mekanizmayı içerirler. Bunlar, fabrikanın tasarımında olduğu kadar ilgili üretim sürecinde de birinci derecede önemi olan bir işletme ağıyla bütünleşirler. İşletmede kaldırma, öteleme gibi bağımsız hareketler ya da bunların karmaşık birleşimleri istenebilir. Taşınan mallar sıvı, katı ya da bunların karışımı olabilir. Katılar da taneli, dökme mal ya da paketlenmiş dununda olabilirler. Sıvılar ve taneli mallar da konteynerler içinde taşınabilirler, yani bunlar da paketlenmiş mal sayılabilirler. Gerekli hareketin türü. götürülecek m/ılın tür ve sürekliliği, götürülecek miktar ve uygulanacak süreç; istemlerin karmaşık bir bütününü oluştururlar. Sistemin ekonomik ve teknik yeterliliği için bunların teker teker ve dikkatle incelenmesi gerekir. Bu bölümde incelenecek malzeme iletim çeşitleri şunlardır: a) Kaldırma, b) Sürükleme, çekme ve itme, c) Taşıma ve kaldırmanın birlikte yapılması, d) Götürme (dökme ya da paketlenmiş malların sürekli götürülmesi), e) Yükseltme (Elevation). f) Hava yardımıyla (pnömatik) götürme. g) Hidrolik yöntemle götürme. 2.MALZEMENİN SINIFLANDIRILMASI VE ÖZELLİKLERİ Taşınacak yükün türü ile fiziksel ve mekanik özellikleri, bir götürme makinasının ve onun ana bölümlerinin türünü belirlemekte ve tasarım ilkelerini saptamakta ana etmenlerdir. Fabrika içi taşımada, yükler birim yükler (unit loads) ve dökme yükler (bulk lo*ds) diye iki bölüme ayrılırlar. Birim yükler, genellikle sayı ile anılan parça malları (örneğin, makina parçalan ve bütünlenmişleri, döküm kalıplan, vb.), taneli mallan (kutular, sandıklar, fıçılar, ambalajlı mallar, kaplar, vb.) ve ayrıca kütle halinde taşınan az çok büyük boyutlu ve belli biçimlerdeki diğer mallan (örneğin, ingotlar, döküm kalıpları, yapı bloklan, haddelenmiş kirişler, kütükler, vb.) kapsar. Birim yükler dıştan-dışa ölçüleriyle, biçimleriyle, parça ağırlıklarıyla, dikerek ya da asarak taşımaya uygunluklanyla ve eğer varsa özel nitelikleriyle belirtilirler. Bu özel nitelikler arasında sıcaklık (sıcak döküm kalıplan ya da döküm parçalan), patlayıcılık, yanıcılık, kırılganlık, vb. sayılabilir. Dökme yükler (malzemeler) ise tepeleme doldurulan taneli ve pudra halinde (powdered) çeşitli mallan içerir (maden cevheri, kömür, turba, döküm kumu, hızar talaşı, çimento, vb.). Dökme yükler parça-boyutu (ayn parçacıkların boyutlanna göre dağılımı), yığma (tepeleme) ağırlığı ve özgül ağırlık, nem miktarı, parçacıkların hareketliliği, şev açısı, aşındıncılık gibi fiziksel ve mekanik özellikerine göre nitelendirilirler. Bu özellikleri aşağıda ayrı ayn görelim. Parça-boyutu (Elek analizi): Yığından alınmış belli bir kütledeki parçacıkların boyutlanna göre niceliksel (kantitaif) dağılımına, yükün granülometrik yapısı (kompozisyonu) ya da parça-boyutu (lump-size) denir. Parçacıkların boyutu çizgisel (lineer) olarak milimetre birimiyle belirlenir. En büyük çizgisel boyut olan (a) köşegenin uzunluğu parçacığın boyutunu verir. Götürücü ile yardımcı donatımın tasarımı için gerekli parametrelerden bir bölümünü bu parça boyutu niteliği belirler (Şekil. 1). 7-02
5 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Şekil. 1- Bir dökme yük parçacığının boyutları 0,1 mm den büyük parçacıklar içeren malzemelerin parça-boyutunu belirtmek için bu malzemeler, arka arkaya farklı ölçülerdeki eleklerden geçirilirler. 0,1 mm den küçük parçacıklı dökme malzemelerin granülometik yapısı ise farklı boyuttaki parçacıkların su ya da havadaki çökelme hızlarının farklı oluşuna dayanan özel bir yöntemle belirtilir. Bir dökme malzeme, yapısındaki (kompozisyonundaki) parçacıkların düzgünlüğüne (üniformluğuna) göre (soyutlandırılmış (sized) ya da boyutlandırılmamış (unsized) diye sınıflandırılır. içindeki en büyük parçacık boyutunun (a maks ) en küçük parçacık boyutuna (a,,,^) oranı 2,5 den fazla olan malzeme boyutlandırılmamış malzeme olarak adlandırılır. Boyutlandırılmış. yani az çok türdeş (homojen) malzemelerde a maks : a,,,^, < 2,5 dur. Boyutlandınlmış malzemeler, ortalama parça büyüklüğü diye anılan değeri ile nitelendirilirler. Boyutlandırılmamış malzemeler ise en büyük parçacığın boyutuna eşit olan a' ölçüsü ile nitelendirilirler. Bir malzemeden alınan numunede, (0,8 a,,,^) dan (a,,,^) a kadar boyutlardaki bir bölüme ait malzemenin ağırlığı numunenin toplam ağırlığının yüzde 10 unu geçerse (a,,,^) parça boyutu, bu malzemeye ait maksimum parça boyutu olarak kabul edilir. Yani, a' = a,,,^ alınır. Ancak, bu bölümün ağırlığı numunenin toplam ağırlığının 0,10 undan az ise bu kez (0,8 a,^,,) en büyük parça boyutu olarak alınır. Yani, a'= 0,8a maks olur. Çizelge. 1- Dökme Yüklerin Parça Boyutlarına Göre Dağılımı Yük grubu Büyük-parçalı Orta parçalı Küçük-parçalı Taneli (granül) Pudra Karakteristik en büyük parçacık boyutu (a 1 ), mm ,5-10 0,5 7-03
6 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Dökme malzemeler, parçacıkların boyut ölçülerine göre büyük-parçaü, orta-parçah, küçük-parçalı dökme mallar, taneli dökme mallar ya da pudra halinde mallar diye bölümlere aynlırlar(çizelge. 1). Götürme makinalannın yük taşıyan elemanlarının boyutları ile siloların, yükleme haznelerinin ve olukların ölçüleri hesaplanırken dökme malların parça-boyutu dikkate alınmalıdır. Yığma ağırlığı ve özgül ağırlık: Dökme malzemenin birim hacminin ağırlığına (y) yığma ağırlığı denir. Genellikle kn/m 3 (ya da N/l), bazan N/m 3 olarak ölçülür. Taneli ve pudra malların yığma ağırlığı Şekil. 2 de gösterilen özel düzenekle belirlenir. Bu düzenek belli hacimdeki 1 kabı (genellikle 1-3 litre arasında), bu kaba bağlı 2 çubuğu ve bu çubuk çevresinde dönen 3 silme kapağından oluşur. Parça boyutu büyüdükçe daha büyük hacimli kap kullanılır. Bir malzemenin yığma ağırlığını bulmak için, kaba bu malzeme doldurulur. Son 3 kapağı kabın üstüne getirilerek malzemenin fazlası sıyırüır. Bu durumda kap tartılır. Şekil. 2- Serbest-akışlı bir malzemenin yığma ağırlığını belirtmek için kullanılan düzenek 7-04
7 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Malzemenin yığma ağırlığı diye, kaptaki malzemenin net ağırlığının kapladığı hacme oranına denir. Bir malzemenin gözenekli durumdaki yığma ağırlığı ile (y), sıkıştınlmış durumdaki yığma ağırlığı ( sıkıştırılmış) arasında ayınm yapılır. Bir dökme-yük, düzgün bir statik ya da dinamik sıkıştırma ya da sarsma ile sıicıştıralabilir. Sıkıştırılmış bir malzemenin ağırlığının, sıkıştırmadan önceki ağırlığına oranına o malzemenin sıkıştırma katsayısı denir. Bu sayı, çeşitli dökme yükler için 1,05 ile 1,52 arasında değişir. Dökme malların, yığma ağırlıklarına göre bir sıralaması Çizelge. 2 de verilmiştir. En çok taşınan malzemelerin yığma ağırlıkları ise Çizelge. 3 de gösterilmiştir. Bir götürme makinasının kapasitesinin ve yükleme haznelerinin duvarları ile çıkış ağzına gelen basıncın hesaplanmasında yığma ağırlık çok önemli bir parametredir. Çizelge. 2- Dökme Yüklerin Yığma Ağırlıkarına Göre Dağılımı Yük grubu Yığma ağırlığı kn/m* Malzeme Hafif Orta Ağır Çok ağır >20 Hızar talaşı, turba, kok Buğday, çavdar, kömür, cüruf Kum, çakıl, cevher Demir cevheri, paket taşı Bir malzemenin özgül ağırlığı ise onun C sıcaklıkta kurutulmuş parçacıklarının ağırlığının, yer değiştirdiği hacimdeki suyun ağırlığına oranına denir. Hidrolik ya da havalı (pnömatik) tip malzeme taşıma donatımının hesabında malzemelerin özgül ağırlıklarını dikkate almak gerekir. Parçacıkların kayganlığı ve şev açısı: Gevşek bir malzeme (dökme mal) yatay bir düzlem üzerine serbestçe saçıldığı zaman yatay düzlemle bir (cp) şev açısını yapar. Bu açının büyüklüğü, parçacıkların karşılıklı kayganlığına bağlıdır: kayganlık büyüdükçe açı küçülür. Dökme malların şev açısı statik ((p) ya da dinamik (cp din ) olarak tanımlanabilir. (p din yaklaşık olarak 0,7 (p ye eşittir. Statik şev açısı çeşitli basit düzeneklerle belirlenebilir. Örneğin iki ucu açık bir silindir (Şekil. 4) bu iş için kullanılabilir. Silindir, yatay bir düzlem üzerinde dikilerek içine malzeme doldurulur. Sonra silindir dikkatlice yukarıya kaldırılarak malzemenin düzlem üzerine dökülmesi ve bir koni oluşturması sağlanır. Bu koninin ana doğrusunun yatay düzlem ile yaptığı açı, malzemenin statik şev açısıdır. Şev açısı, çeşitli açı ölçerlerle ölçülür. Şekil. 3- Yatay bir yüzey üzerine saçılmış serbestakışlı malzemenin doğal şev açısı Şekil. 4- iki tarafı açık bir silindirde yığma açısının belirlenmesi 7-05
8 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Dinamik şev açısı (%( ), yatay düzlem düşey doğrultuda titreştirilerek bulunur. Bir dökme malzemenin çelik, ağaç, beton, lastik plaka, vb. gibi malzemeler üzerindeki sürtünme katsayısı, götürme makinalannın ve yardımcı donatımının tasarımında dikkate alınmalıdır. Sürtünme katsayısı, yükleme hazne ve bacalarının, iletim düşülerinin (oluklarının) duvar ve köşe eğimleri ile bazı götürücülerin maksimum eğimlerini belirler. Burada (f o ) ve (f) malzemenin durağan (sükunette) ve hareket halindeki sürtünme katsayıları ve (p 0 ) ve (p) ise aynı durumlardaki sürtünme açılandır. En çok taşınan malzemelere ilişkin şev açılan ile sürtünme katsayıları Çizelge. 3 de verilmiştir (1). Aşmdıncılık: Dökme malzemenin parçacıklarının, hareket halinde iken, temasta bulundukları yüzey üzerinde meydana getirdikleri aşındırma yüzeyleri, taşınan malzeme tarafından aşınmaya uğratılırlar. Aşınmanın büyüklüğü malzemeyi oluşturan parçacıkların sertliğine, yüzey şartlarına, şekline ve boyutlarına bağlıdır. Kül, boksit, alümina, çimento, kırılmış cevher, kum, pomza taşı ve kok gibi bazı dökme malzemeler yüksek oranda aşındırıcıdırlar. Özel nitelikler: Bunlar nem miktarı, sıkıştınlabilme, yapışkanlık, kırılganlık, nem tutuculuk, zehirleyicilik, koroziflik, patlayıcılık, vb. gibi nitelikleri kapsar. Bütün bu niteliklerin, götürme makinalarının ve yardımcı donatımının tasarımında göz önünde tutulması ve malzemelerin bu niteliklerinin, donatım ve ortam üzerindeki zararlı etkisini giderici tedbirler alınması zorunludur. Çizelge. 3- Dökme Malzemelerin Yığma Ağırlıkları, Şev Açıları ve Sürtünme Katsayıları Malzeme Yığma ağırlığı kn/m 3 Şev açısı Derece Din. «P'di. <P Stat Statik sürtünme Katsayısı,/,, Çelik üzerinde Ağaç üzerinde Lastik üzerinde Antrasit, ince, kuru Alçıtaşı. küçük-parçalı Kil, kuru. küçük-parçalı Çakıl Toprak, kuru Döküm kumu, sallanmış Kül. kuru Kireçtaşı, küçük-parçalı Kok Buğday unu Yulaf (tane) Hızar talaşı Kum, kuru Buğday Demir cevheri Turba, kuru, parçalı Kömür, tuvenan Çimento, kuru Cüruf, antrasit Kırma taş Klinker _ Sürtünme katsayısı dökme malzemenin sürtünme açısıyla bağıntılıdır. Yani /=tgp (1) Çizelgede verilen değerler katı ve kesin değildirler. Malzemenin gerçek özellikleri verilmediği zaman kaba bir kılavuz görevi yaparlar. Bir ve aynı malzemenin bile yığma ağırlığının, şev açısının ve sürtünme katsayısının ortalama değerlerden önemli ölçüde sapmalar gösterebileceği unutulmamalıdır. 7-06
9 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ 3. KALDIRMA MAKİNALARI Manila Kendirinden Halatla Kaldırma Yeni kendir halat, eskisinden (kullanılmışından) daha katıdır ve eğilmeden doğan sürtünme kayıpları daha büyüktür, sonuç olarak verim düşüktür. Manila kendirinde emniyet, verimden daha önemlidir. Örneğin, kılavuz halatı 5000 N luk bir çekme kuvvetine çalışacak 8 damarlı halata sahip bir palanganın adsal (nominal) kapasitesi, yeni halatla N, eski halatla N olmalıdır. Şekil. 5 de 6 halatlı bir palanga düzeneği görülmektedir. Palanganın üst ve alt makaraları birbirlerine dik konumdadırlar. Tel Halatla Kaldırma Çizelge. 4, tel halatların güncel çekme kuvvetinin, teorik değere oranını (verimi) göstermektedir. Çizelge. 4 deki değerler kn (20-60 ton) arasındaki yüklerle yapılan testlerde, usta operatörlerle ve uygun çalışma koşullarında elde edilmişti Şekil. 5- Yivli palanga Şekil. 6- Halat sarma yöntemiyle çalıştırma Çizelge. 4- Tel Halatlarda Verim (%)* Burma sayısı /8" (lgmm) halat /4" (19 mm) halat /8" (22 mm) halat " (25 mm) halat * American Bridge Halat Tamburları ve Makaraları Tel halatlar yük kaldırma, çekme ya da güç iletimi işlemlerinde çeşitli biçimlerde kullanılabilirler: 1. Yivli ya da düz bir tambur üzerine tek ya da çok sıralı olarak saıılmak suretiyle. Tambur silindirik, konik, kesik koni biçiminde ya da bu ikisinin birleşiminden oluşmuş biçimde olabilir. Tambur üzerine sarılma işlemi genellikle çekme ve kaldırma işlemlerinde uygulanır. 7-07
10 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ 2. Bir kabestan (vinç = ırgat = bucurgat) kafasına sarılmak suretiyle (Şekil. 7). Halatın ilk sarımı büyük çaplıdır, birkaç sarım yapılır ve küçülen bir çapa sarılma ile işlem biter. Çekme kuvveti halatın serbest (gevşek) bölümüne uygulanır. Yük altında, bir yan kayma etkisi nedeniye halat ve kabestan kafasında aşınma olur. Bu yöntem kabestan kafalarında, araba çekicilerinde ve kesikli kaldırma - taşıma işlerinde uygulanır. 3. Bir sonsuz halatı iç bükey bir tambur ya da makara üzerine bir çok sıralı (katlı) olarak sarmak suretiyle. Halatın gergin tarafı yukardaki bir tambura sarılır. Gevşek tarafı ise aşağıdaki bir kuyruk makaraya sarılır. Çekme bu makaraya uygulanır. Tambur üzerinde oluşan yan kayma sakıncalıdır ve bu yöntem çok kullanılmaz. -Templet 'VTemplet Şekil. 7- Kabestan kafası Şekil. 8- Doğru açılmış makara yivi 4. Sonsuz bir halatın bir çift yivli tambur üzerine birkaç kez sarılması ve tamburlardan da çekme kuvvetinin uygulandığı bir kuyruk makaraya gönderilmesi suretiyle. Bu yöntem, sonsuz halatla taşımada, yüksek hızlı yükselticilerin (elevatörlerin) çekme birimlerinde, vb. kullanılır. Tambur çaplan arasındaki açı daraldıkça sürtünme artar. Çalışma saatleri uzun ve yük fazla ise halat ve yivlerde kayma, sürtünme ve sarılma-çözülme işlemlerinden dolayı bozulma olur. 5. Ağaç, deri ya da kauçuk kaplanmış yivlerle donatılmış makaranın çekme kuvvetiyle. Bu yöntem,yüksek hızlı tel halatlarla yapılan güç iletiminde uygulanır. Bu büyük çaplı makaralar kepçe sistemi kaldırmada karşı ağırlıklı kafeslerle kullanılır. 6. Yakalama makaralı sonsuz halatlı sistemlerde. Bu uygulama genellikle teleferik sistemlerinde görülür. Makara yivi içine belli aralıklarla yerleştirilmiş yaylı çeneler, halatın basıncıyla açılıp onu yakalarlar ve ayrılma noktasında halatı bırakırlar. Makara ve Tambur Boyutları Halatın üzerinde hareket ettiği makara ya da tamburun çapı büyüdükçe halatın ömrü artar. Ancak, bu da daha yüksek bir maliyet anlamına geleceğinden, halat ömrü ile bu maliyet artışları arasında bir ara çözüm (optimum) aranır. Böylece, aşağıdaki (en küçük) ekonomik tambur ve halat çaplan bulunmuştur. Çizelge. S- Tambur ve Makara Çaplarının Halat Çapına Oranı Halat Ölçüsü (Burma say. x Tel sayısı) 6x7 6x8 6x19 6x25 6x30 6x37 8x19 18x7 Minimum oran îstenen oran t'illi'
11 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Notlar: 1 - Minimum oran, yerin sınırlı olmadığı, ancak halat kullanımında ekonominin önemli olduğu durumlarda uygulanmalıdır. 2- İstenen oran, maden asansörleri, kovalı elevatörler. ağır hizmet kreynleri, sıcak metal kreynleri ile güvenliğin birinci derecede olduğu ve halat kopmasından ileri gelen duruşların hoş karşılanmadığı durumlarda uygulanmalıdır. Doğru Yiv Ölçüsü Bir mastarla açılan yiv çapı, halat çapından hafifçe büyük olmalıdır. Yeni halatın çapı, kullanılmışa göre biraz daha büyük olduğundan, yiv mastarının çapı, yiv çapından, aşağıdaki değerler kadar büyük hazırlanmalıdır. Halat çapı Mastar çapının Halat çapı Mastar çapının (inç) farkı (+ inç) (inç) farkı (+ inç) 5/16 ve aşağı 1/64-1/32 19/6-1 1/4 3/32-5/32 3/8-3/4 1/32-1/16 1 9/16-2 1/4 3/32-5/32 13/16-1 1/8 3/64-3/32 2 5/16 ve yukarı 1/8-3/16 Tel Halatın Harap Olması Tel halatların harap olmasını sonuçlayan başlıca etmenler şunlardır: - Sürtünme aşınması, - Malzeme hatasından kaynaklanan tel kırılmaları, - Eğilme gerilmesinden kaynaklanan kırılmalar, - iç ve dış korozyon, - Halattaki çelik malzemenin yorulması. Bütün bu etmenlerin sonucu halattaki kırılmış tellerle kendini gösterir ve halatın görünümü onun hizmetten çıkartılması konusunda kılavuz görevi yapar. Halatın ıskartaya çıkartılması konusundaki çizelgeler ve kurallar yalnızca öğüt niteliğindedir. Örneğin, bütün atölye kreynlerini bir tek sınıfa sokamayız. En iyisi her birimi ayn olarak dikkate almak, halatı düzenli biçimde incelemek, tellerdeki kırılma ve aşınmayı not ederek kaydını tutmaktır. Gözlemlenen olgulara göre bir standart ömür saptamalı ve ıskartaya ayrılan bir halata uygulanan çekme deneyleri, beklenenden daha yüksek bir direnç gösteriyorsa, yeni bir emniyet faktörü kabul ederek yeni bir düzenleme yapılmalıdır. Tel Halatın Erken Elden Çıkması Halatta erken gözlemlenen yetmezlikler mutlaka yapım hatalarına bağlanamaz. Bundan dikkatsiz kullanım ve sarım da sorumlu tutulabilir. Bir tel halatın ömrü, onu kullanan personel arasında kurulacak bir uyulması zorunlu kurallar ve rekabet sistemiyle arttırılabilir. Tel Halatın Bağlanması Bir tel halat yüke yuvalı (soket) ya da U saplaması ve kelepçe yöntemiyle (Şekil. 9 ve 10) bağlanabilir. Doğru yapıldığı zaman birinci yöntem halatın tüm direncini temsil eder, ancak aşağıda sayılan zayıf yanlan vardır: - Kötü işçilik gizlenebilir, - Gözle muayene hemen yapılamaz, - Halat rijid biçimde tutulduğu için eğilme etkisi yuvanın hemen üzerinde yoğunlaşır, - Hazırlamak güçtür. 7-09
12 MALZEME tlettm DÜZENEKLERİ Kelepçelerle sıkıştırmada ise halat kapasitesinin en çok % 85 inden yararlanılabilir (verim). Bu sıkıştırma, halatı kelepçenin uygulandığı yerde bereleyip kırabilir, ayrıca kayabilir de. Ancak, muayenesi ve hazırlanması kolaydır. Halatın Tambura Bağlanması Şekil. 9 da tel halatın, bir elektrikli kaldırma makinasının tamburunun çevresindeki hazır yuvaya takılıp çözülme biçimi görülmektedir. Tamburun son yivi geniş eğrilik yançaplı bir yuva biçimindedir ve tel halatın ucundaki soketin tamburun içine girmesini sağlar. Vidalı bir boru tapası aradaki boşluğu doldurur ve soketi yerinde kilitler. Tapa çözülerek soket dışarı çekilir ve halat serbest bırakılır. Şekil. 9- Tel halatın tambura bağlanması Şekil. 10- Zincirin tambura bağlanması Tamburun son yivleri (ya da göbeği) kolay yaklaşılabilir durumda ise -halatı güven altına almak için- kullanılmayan (çözülmeyen) birkaç sanm yapılır ve halatın ucu kendisiyle ya da tamburun kollarından (parmaklarından) birisiyle kelepçelenir. lib ı Tambur üzerinde halatın oturduğu yivler çok iyi yuvarlatılmış olmalı ve halata zarar verecek keskin çıkıntılar bulunmamalıdır. Şekil. 10 da bir zincirin son halkasının tamburuna bağlanması görülmektedir. Burada, ucunda zincir baklasıyla aynı çapta bir tespit parmağı bulunan dövme çelikten bir kelepçe kullanılır. 4. DÖKME MALZEMENİN TAŞINMASI Havadan Taşıma Malzemenin, belli aralıklarla dizilmiş destekler üzerinde giden tel halata bağlı kovalarla havadan taşınmasıdır. Taşıma genellikle terminal adı verilen uç noktalar arasında yapılır. Havadan taşıma tek halatlı ya da çift ha] allı olabilir. Tek halatlı taşımaya bir örnek Şekil. 11 de gösterilmiştir. Şekilden görüleceği gibi, sonsuz halat kovalan (vagonları) hem taşır hem de hareket ettirir (çeker). 30 km uzunluğunda ve kn/yıl taşıma kapasitesindeki tek halatlı bir taşıma sisteminin maliyetinin, kamyonla taşımaya göre 1/3 olduğu görülmüştür. Kazı Yapan Kovalar Halatlı kovaların kazı yapan (çekme halatlı kova-dragline bucket) ya da malzemeyi yüklendikten sonra kapanan (grab bucket) türleri vardır Şekil. 11- Tek halatlı havadan taşıma ıı : ın TI
13 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Kaldırma Mağnetleri Özellikle demir-çelik türünden çeşitli boyutlarda ve biçimlerdeki (sıcak ya da soğuk) malzemenin gerek köprü, monoray, vinç vb. taşıyıcılarla götürülmesinde kullanılan araçlardır. Bir doğru akım üretecinden aldığı akımla beslenen magnet adlı uç, her türlü çalışma koşulunda yüksek hız ve verimle çalışır. Kreynler Malzemeyi kaldırıp kendi ekseni çevresinde dönerek başka bir noktaya boşaltan türüne kule kreyn (pillar crane), hem döndürüp hem de farklı uzaklığa taşıyan türüne kuleli değişken yarı çaplı kreyn (jib crane), enine ve boyuna hareketle malzemeyi belli bir alanda her noktaya taşıyabilen türüne de gezer köprülü kreyn (bridge crane) adı verilir. Portal Kreynler İstif alanının bütününü tanyabilecek biçimde raylar üzerinde hareket eden ters U biçiminde bir çerçeve ile onun üstünde tek ya da çift ray üzerinde boydan boya hareket edebilen (çerçeveden dışan da çıkabilen) ve yükü taşıyan bir arabadan oluşan kreyndir. Şekil. 12- Bir portal kreynle malzeme istifi Bu tür taşıyıcılar özellikle termik santrallarda kömürün ve limanlarda çeşitli malların yüklemeboşaltılmasında ve istif edilmesinde kullanılırlar. Çizelge. 6 da Alman DİN normuna ve F.E.M. standartlarına göre kreynlerin sınıflandırılması gösterilmiştir. Havalı (Pnömatik) ve Hidrolik İletim* 1» Götürücüleri Dökme malzemenin taşınmasında en yüksek verim sürekli götürme yöntemiyle elde edilir. Bu kesime giren götürücüler, başlıca: a) Kayışlı (bandlı) götürücüler, b) Kovalı yükselticiler (elevatörler), c) Helezon (vidalı) götürücüler, d) Paletli, tepsili, platformlu vb. özel amaçlı götürücüler. Havalı götürmede iletim borusu mümkün olduğu kadar düz ve kısa, dirsek zorunlu ise eğrilik yarıçapı en az 3 boru çapı kadar olmalıdır. Boru çapı, sürtünme kayıplarını yenecek ve malzemenin çökelmesine izin vermiyecek bir hava hızına göre hesaplanmalıdır. (1) Bu tür götürücüler, bir boru ya da kanal içindeki düşük yoğunluklu ve serbest akışlı asılı malzemenin yüksek hızlı bir hava akımı içinde iletimini sağlarlar. Havalı götürmeye en uygun malzemeler tane (granül) mantar ve plastik ham maddesi, tahıl, hızar talaşı, odun yongaları, un ve uçucu küldür. 7-11
14 Çizelge. 6- Kreynlerin Tasarım ve İşletmesine İlişkin Standardlar DİN DİN Çelik Yapıların irdeleme ve Analizleri Kaldırma Düzenekleri Halat Kaldırma Düzeneklerinin Temel Prensipleri Avrupa Kaldırma Düzenekleri Yapımcıları Federasyonu (F.E. M) Kald. Sınıfları Yükleme Grupları Çalışma İşletme Grubu Yard. Tcs. Kreyn Cinsi Grubu Yük Kaldırma Aracı Gezer köprüler, yarı-portal kreynler. arabalı ya da döner (sleewing) kreyn 112 B4, B5 Kanca lem 1 Dm 1 Cm e' c' hl Elle çalışır kr. Montaj vinci Termik santral ve A1-A2 A1-A2 A2-A4 Kanca Kanca Kanca Liman kreynleri. döner tablalı Kreynler. yüzer kreynler, seviyeli ayarlı döner kreynler Ray üzerinde gezer döner tablalı kreynler Kamyonlu kreyn. mobil kreyn Ağır-hizmet tipi kamyonlu kıeyn. ağır hizmet tipi mobil kreyn H3 H4 m H2 Hl B5 B6 B3 B4 B3 B4 Bl B2 Yengeç (Grab) Magnet Kanca Bm 1 Am 2m 3m 4m 5 m Stoklama ve ıslak Stoklama ve ıslak Atölye kreyni Gezer köprü, hurda taşıma ve yükleme Kepçe kreynler Daldırma (su verme) çukuru kreynleri Çelikhane yükleme Konteyner kreynleri (köprü ya da döner tab.) Diğer köprü kıeyn Kuru dok kreynleri, yüzer kreynler Ağır yükler için yüzer kreyn ya da delikler (>1000 kn) A2-A3 Güverte kreynleri A3-A5 Kule vinçler A3-A4 Derikler Trene yüklü kreynler A5 A6-A8 A3-A5 A6-A8 A6-A8 A8 A6-A8 A5-A6 Kanca A4 A3-A5 A6-A8 A2-A3 A4 Yengeç ve Mgnet Mgnet Kanca Kepçe Kepçe Özel Magnet ve Kanca Magnet Kanca Kanca Kanca Özel Kanca Yengeç ya da Magnet Çeşitli Çeştili N m pt.etm D m P m M -
15 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Boru üzerinde gerekli sıklıkta temizleme kapaklan bulunmalıdır. iletim boruları uzun yatay ve kısa düşey bölümlerden oluşuyorsa -hava hızını yükselterek kaldırma kuvvetini arttırmak için- bu bölümlerde boru çapı küçültülebilir. Eğer düşey borular oranla uzun iseler çap küçültme yapılmamalı, ancak hız ve emme değerleri, tüm sistemde gerekli kaldırma kuvvetini sağlıyacak biçimde seçilmelidir. Ana boru (ya da aspiratörü) ana boruya (kollektöre) bağlıyan boru ile emme borusunun çapları, deneylere dayanarak belirlenir. Bütün kolların debileri toplamı, vantilatörün (ya da aspiratörün) debisini verir. Aspiratörde Emme Hattaki toplam direnç aşağıdakilerden oluşur: (a) (b) (c) Çeşitli davlumbazlardaki (emme ağızlan) emmeler (deneyle bulunur), Ana boru (kollektör) deki kayıp, Borudaki sürtünme kaybı. Boru Kayıpları Borudaki sürtünme kaybı koldaki kayıpla kolun girdiği yerden aspiratöre kadar olan kollektör kaybının toplamıdır. Boru uzunluğuna, her dirsek için 10 çap eklenmelidir. Sistemdeki toplam kayıp, yani aspiratörde gerekli statik basınç (a), (b) ve (c) değerlerinin toplamıdır. Şekil. 13 de, havalı (pnömatik) götürücüye bir örnek verilmiştir. Şekil. 13- Bir havalı götürücü örııeği-nuveyor yöntemi kül atma 1) Su hattı, 2) Çok jetli egzoster, 3) Götürücü hattı, 4) Egzostere buhar hattı, 5) Zaman motoru kumandası, 6) Buhar vanası, 7) Kül depolama tankı, 8) Hava atma, 9) Drenaj, 10) Döner atma kapağı, 11) Hava yıkayıcı, 12) Depo 7-13
16 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ S. ENDÜSTRİYEL ARABALAR Ana Türler ve Amaç Ray üzerinde yürümeyen taşıyıcılar iskele, fabrika salonları ya da yollar boyunca taşıma işlerinde kullanılırlar. El arabaları, küçük yükler ve kısa uzaklıklar için; çekici ve treylerler ya da kendiliğinden-hareketli kamyonlar ise bunun zıddı durumlarda kullanılırlar. Endüstriyel arabalar çoğunlukla parça-mallann atölye içi ve atölyeler arası taşınmasında kullanılırlar. Dökme mallar bazen kaplar (containers) içinde, daha seyrek olarak da açık kasa içinde taşınırlar. Endüstriyel arabalar çoğu kez yükü yükleme noktasında kaldırmaya ve varış noktasında indirmeye yan yan yardımcı parçalarla donatılırlar. Endüsriyel arabalar, hareket yörüngesinin karmaşık olduğu ve birçok kollara ayrıldığı, trafiğin sık olmadığı ve götürücü, ray üstü ve yüksek götürme donatımının ya da pahalı vinçlerin uygun olmadığı yerlerde ekonomik bir uygulama alanı bulurlar. Bu arabalar en çok fabrikalarda ve parçalan iş istasyonları arasında taşımakta ya da onları ambara göndermekte, demiryolu istasyonlarında yükleri iletmede, yere indirmede, vb. kullanılırlar. Endüstriyel arabaların başlıca üstünlüğü hareketlerinin sınırlı bir yörüngeye indirgenmiş olmaması ve gerekli zaman ve yerde yönlerini değiştirebilmeleridir. Dar koridorlarda hareket edebilmek için bu arabaların yüksek manevra yeteneğine sahip olmaları, yani küçük yarıçaplarda dönebilmeleri ve istenen her yönde kalkabilmeleri gerekir. Endüstriyel arabaların başarısı, geniş çapta, döşeme ve yol kaplamasının kalitesine ve çalışma şartlarına bağlıdır. Arabanın hareketini kolaylaştırmak için özel yollar yapılır. Bunlar ksilolit, çimento-beton, asfalt-beton, klinker şap (çimento ya da dökme demir), beton taban üzerine ağaç parke, yürüyüş yollan ve diğer tür sert döşemeolabilir. Hareket yollan düzgün ve temiz, mümkün oldukça yatay ya da hafif eğimli olmalıdır. El Arabaları El arabaları iki, üç ve dört tekerlekli olabilirler. Tekerlekler genellikle lastik kaplamalıdır ve bilyah yataklar üzerinde dönerler. â & HU fl< (o) (b) -G D- (C) # d) (c) & (f) & Şekil. 14- Üç ve dört tekerlekli el arabalarının tekerlek montajını gösterir şema 7-14
17 MALZEME İLETÎM DÜZENEKLERİ İki tekerlekli arabaların tekerlekleri dingil üzerine serbestçe takılmıştır. Arabalar genellikle özel tutucularla donatılmıştır: kıskaç, tepsi, çatal, mahfaza, vb. Yükü üzerlerine aldıktan sonra döşeme seviyesinden hafifçe yukarıya kaldırır ve böylece taşımayı kolaylaştırırlar. Üç tekerlekli arabalarda üç tekerlekten birisi düşey eksen çevresinde döner (Şekil. 14a ve b). Üç oynak tekerlekli bir araba kolaylıkla döner ve her yönde hareket eder. Dört tekerlekli arabalarda bir çift tekerlek oynak olabilir (Şekil. 14c) ya da iki tekerleği düşey eksen çevresinde dönen bir dingile bağlı olabilir (Şekil. 14d). Orta eksenin önünde ve arkasında iki ayrı oynak tekerlek olabildiği gibi (Şekil. 14e) dört tekerlek bağımsız ve oynak olabilir (Şekil. 14f). Üç ve dört tekerlekli arabalar da, iki tekerleklilerde olduğu gibi, çeşitli yükler için tablalarla (platformlarla) ya da özel biçimdeki yükleri yüklemek ve boşaltmak için özel yardımcı parçalarla donatılırlar. Şekil. 16 da görülen el arabasında ön tekerlekler mafsallı (oynak) ve tabla yükselebilir türdendir. Araba, önceden sehpalar ya da raflar (Şekil. 19 a bakınız) üzerine yerleştirilmiş yükleri taşımaya yarar. Arabanın tablası sehpanın altına sürülür ve çekme kolu aşağı yukarı hareket ettirilerek mekanik ya da hidrolik bir düzenekle (Şekil. 16 da olduğu gibi) tabla kollar üzerinde yukan kaldırılır. Bu kollar bir tablanın kendisi mafsallı bir paralelkenar meydana getirirler. Böylece tabla, sehpayı döşemeden yukarı kaldırır. Şekil. 15- Tekerlekli el arabası Şekil. 16- Yükselir tablalı el arabası Bir kilit düzeneği ile tabla bu durumda tutulur ve yük, döşeme seviyesinden yukarda götürülür. Varış yerinde çekme kolunun yukarıya doğru bir hareketi ile tabla kilitli durumundan çözülür ve sehpa, ayakları üstüne konarak altından araba çekilir. Çekiciler ve Treyler Taşıma kapasitesinin düşük olduğu durumlarda el arabaları uygundur. Yüklerin sayısı, ağırlığı ve taşıma büyüdüğü zaman çekici-treyler birleşimleri kullanılır: Kendiliğinden hareketli (motorlu) kamyonlar ya da bir yüklü treyler katarını çeken çekiciler. 7-15
18 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Çekiciler (traktörler) elektrik motorlu (temaslı ya da akümlatörlü) ya da içten yanmalı motorlu olabilirler. Bir temas telinden güç alan çekicilerin basit yapı, düşük maliyet, düşük güç tüketimi gibi üstünlükleri yanında, tüm hareket yolları boyunca elektrik döşenmesi zorunluluğu vardır ki bu da onların başlıca değeri olan manevra yeteneğini ortadan kaldırır. Yörüngenin düzgünsüz ve kollara ayrılmış olduğu fabrika koşullarında tel çekilmesi genellikle elverişsizdir. Bu nedenle, hemen hemen yalnız akümlatör bataryasından güç alan endüstriyel araba ve çekiciler kullanılır. Bataryaların bir sakıncası, çarpmalara karşı duyarlı olmaları, akü doldurma istasyonunun gerekmesi, öz ağırlığın büyük olması, yüksek güç maliyeti, akümlatörlerin doldurulması ve değiştirilmesi için ek bir işgücünün gerekmesidir. İçten yanmalı motorlarla donatılmış çekiciler ve kamyonlar bu kötü etkenlerden andırlar. Ancak, egzost gazlan havayı kirlettiğinden kapalı yerlerde kullanılamazlar. Bundan başka, tasarım ve kumanda bakımından içten yanmalı motorlar elektrik motorlanndan daha karmaşıktırlar. Eğer patlamaya karşı koruma isteyen yerlerde çalışacaklarsa daha ileri karmaşıklık ortaya çıkar i Şekil. 17- Bir akümlatörlü çekicinin genel görünüşü Kendiliğinden Hareketli (Motorlu) Araçlar Kendiliğinden hareketli arabalar ya şasiye göre sabit ya da sehpalar üzerine, kaplar içine önceden yerleştirilmiş malların çabuk yükleme-boşaltmasını yapmak üzere, yükseltilebilir tablalara sahip olabilirler. Bu, tür arabaların başlıca çalışma üstünlüğüdür. Yükü kaldırmak üzere çatallar ya da diğer bağlantı parçalarıyla donatılmış olan arabalar (fork-lift) bu türün özel bir grubunu oluştururlar. Bu çatallı arabalar Aynm. 6 da ayrıntılı olarak incelenmiştir. Şekil. 18 akümlatör bataryasından güç alan 2 ton kaldırma kapasitesinde ve sabit tablalı bir arabayı gösteriyor. Arabanın akümlatörleri tablanın altına konmuştur ve bu nedenle tabla, döşeme seviyesinden oldukça yüksektir (600 mm). Bu da ağır yüklerin döşemeden alınıp kamyona yüklenmesini zorlaştıran bir sakıncadır. Ancak bu özellik, bu arabaların büyük çaplı tekerlek takarak (400 mm) geniş boyutlu bir tabla ile verimli ve yumuşak bir hareket yapmasını sağlar. 7-16
19 MALZEME ÎLETİM DÜZENEKLERİ Şekil. 18- Akümlatör bataryasından güç alan sabit tabla araba Altlıklar Çatallı arabanın yükü kolayca alarak istenilen yere (taşıyıcı ya da istif yeri) koyabilmesi için, yükle birlikte taşınan altlıklar düşünülmüştür. Bunların en çok kullanılanları sehpa ve paletlerdir. Şekil. 19 da değişik türden sehpalar, Şekil. 20 de de çift yüzeyli paletler gösterilmiştir. Şekil. 19- Yükleme sehpaları Şekil. 20- Çift yüzeyli paletler Raysız Taşıyıcıların Hesabı Gerekli araba sayısının belirlenmesi. Bir arabanın yük taşıma kapasitesi G (N) ve ortalama yükleme verimi Kİ ise her seferde taşınan yük ağırlığı K,G olur. Her sefer T s dakika sürüyor ve gecikme katsayısı K 2 (K 2 = 0,9) ise bir arabanın götürme kapasitesi, Q'= 60K,K,G 1000T. 7-17
20 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ ve Q kn/sa kapasitesindeki arabalardan gerekli sayı z = Q/Q' araba olur. K[ in değeri, çeşiti yük türleri için önemli sınırlar arasında değişik ve çalışma koşullarının düzenleme biçimine de bağlıdır, l.evha ya da şerit madenden yapılmış taslaklar, parçalar, orta büyüklükteki dövme ya da döküm parçalan gibi yükler için K lş 0,8-0,1 arasında alınır, ince duvarlı dökümler, şekil verilmiş parçalar, takımlar, çeşitli yardımcı parçalar için K (, 0,1-0,2 değerine kadar düşebilir., tor Bir seferin (gidiş-geliş) toplam süresi her iki yönde L(m) yolunu v ort (ın/dak) ortalama hızıyla (genellikle arabanın en yüksek hızının yüzde idir) almak ve yükleme-boşaltma sırasındaki duruşu T d karşılamak için gerekli zamandan meydana gelir. Yükseltilebilir tablalı bir araba için T d ortalama 1,0-1,2 dakikadır. Bu arabalar için T<= - + 2T d dir. Sabit tablalı bir arabayı yüklemek ve boşaltmak için gerekli zaman yükün türüne, çalıştınlan işçilerin sayısına ve işlemin düzenleme biçimine bağlıdır. İşçi başına vardiyada A kn luk bir emek verimliliği, vardiya başına (n) çalışma saati ve toplam x tane işçi ile 60 Ki G Td = d a k 1000 A- x n elde edilir. Elle yükleme ve boşaltma işlemleri için işçi başına verimlilik t => 1.5 dak/kn yük alınabilir. Buradan T d = 1M<JI dak. bulunur x Çekme kuvvetinin belirlenmesi. Eğer arabanın öz ağırlığı G o N ve çekmeye direnç katsayısı w' ise yatay çekmede gerekli çekme kuvveti, W o = (G + G 0 )w' N olacaktır. w' çekine direnci katsayısı yürüyüş yolunun cinsine, yüzey durumuna, tekerlek çapına, yatak ve lastik türlerine göre değişir. Ortalama koşullar için w' = 0,012-0,015 dir. Eğer yürüyüş yolu 8 yi geçmeyen bir eğimde gidiyorsa W o = (G + G o ) (w' + sin P) = ((G + G o ) (w' + i) olur. Burada i. eğimli yolun yükselme miktarının yatay izdüşümüne oranına eşit olan yol gradyanıdır. Çekme kuvveti belirlendikten sonra, verilen bir hıza karşılık olan gücü hesaplamak kolaydır. Bazı durumlarda, döndüren tekerlekler ile yol yüzeyi arasındaki adezyon kuvvetinin değerine bağlı olan en yüksek yol gradyanını (i ma ks ) belirlemek zorunludur. Eğer döndüren (muharrik) tekerlekler üzerindeki yük ve araba ağırlığı k(g + G o ) [burada k yük dağılım katsayısıdır] ve sürtünme katsayısı f ise maksimum adezyon kuvveti ve maksimum yol gradyanı, P ma)a = k(g+g 0 )f 7 " 18 ita fit
21 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ k(g + G 0 )f = (G + G o ) (w' + i^,) eşitliğinden = kf - w 1 bulunur. Aynı yolla, G a ağırlığındaki bir çekici (traktör) için, herbiri G^y (N) ağırlığında olan yüklü treyler sayısını da belirleyebiliriz. Yatay bir yörüngede ve buradan, z<k f ^tr W G In, v bulunur. Küçük bir i gradyanlı eğimli bir yörüngede, maksimum treyler sayısı şu şekilde bulunur: kg,j.f > G lr i + zg^y (w' + i) ve buradan z = ^ ^ ~ ^ W' + İ Gırey Asfalt ve beton üzerinde f sürtünme (adezyon) katsayısı, kuru yüzeyler için 0,7-0,8; ıslak yüzeyler için 0,3-0,4 dür. 6. YÜKLEYİCİLER Ana Türler ve Amaç Yükleyiciler (loaders). yükleme işlemlerini mekanikleştirmeye yarayan hareketli kaldırma ve götürme makinalandır. Bunlar ambarlarda, inşaat alanlarında ve dökme malzemelerin ve parça-malların yol, demiryolu ve su yoluyla taşınmasında kullanılırlar. Ayrıca, yüklerin ambar içinde götürülmesi, boşaltılması ve istif edilmesi için de kullanılır. Yükleyiciler geniş bir taşıma makinaları grubunu içerirler. Bu makinalar sürekli ve kesikli olmak üzere ikiye ayrılırlar. Birinci bölükte taşınabilir ve hareketli götürücüler ve götürücü-yükleyiciler; ikincide ise tek-kepçeli yükleyiciler (motorlu kepçeler) ile motorsuz ve kendiliğinden-hareketli kaldırma arabaları vardır. Sürekli makinalar yalnızca diğer makinalarla ya da elle kendi üzerlerine yüklenmiş olan malzemeleri götürmeye yararlar. Özel bir besleyici ile donatılmış sürekli makinalara götürücü-yükleyiciler denir. Kendi kendini yükleyen yükleyiciler, yalnız dökme malzemeler için kullanılırlar. Hareketli ve taşınabilir yükleyiciler, kütle halinde taşınan dökme malzemeler ve parça-mallar için kullanılırlar ve üniversal türden (hem dökme malzemeleri hem de parça-malları taşıyan) ya da özel amaçlı makinalar olabilirler. Hareketli götürücüler, taşıma ray üzerinde değilse, tekerlekler üzerinde yürürler Basitlik ve hafiflik sağlamak amacıyla kendiliğinden hareketli olmayıp dışardan uygulanan bir çekine kuvveti ile hareket ettirilirler. Taşınabilir götürücülerin tekerlekleri yoktur. Götürücü-yükleyiciler genellikle kendiliğinden hareketli olup tekerlekler (ray üzerind'" gkleııkr ı].ş;'.rda bırakılıyor) ya da tırtıllar (paletler) üzerine ycleştirilıııişlordir. 7-10
22 II I MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Tekerlekler ya da tırtıllar üzerinde yerleştirilmiş bulunan kaldırıcı-yükleyiei kesikli makinalar tek-kepçeli yükleyici ya da motorlu kepçe (power shovels) diye adlandırılırlar. Bir yükselebilir bumba (mast) ve yükü kaldıran, taşıyan, bırakan yardımcı parçalar içeren tekerlekli kesikli makinalara kendiliğinden-hareketli yükselticiler (kaldırma ve istif makinaları) adı verilir. Tek-kepçeli yükleyiciler dökme malzemelerde; çekilir ve kendiliğinden-hareketli yükselticiler parça-mallarda ve daha seyrek olarak dökme malzemelerde kullanılırlar. Sürekli Yükleyiciler a) Hareketli ve Taşınabilir Götürücüler Hareketli ve taşınabilir götürücüler kayışlı (belt), kürekli (flight) ve paletli (apron) türden olabilirler. Kayışlı götürücüler dökme malzemelerin, hafif parça-mallann; kürekli götürücüler dökme malzemelerin ve paletli götürücüler ise daha çok kütle halinde taşınan parça-mallann götürülmesinde kullanılırlar. Hareketli götürücüler genellikle aşağıdaki karakteristiklerde olurlar: 400 mm kayış genişliği için uzunluk 5, 7,5, 10 m; 500 mm kayış genişliği için 10, 15, 20 m; kayış hızlan 0,3; 1; 1,6; 2,5 ve 4 m/s. 15 m uzunluğundaki bir hareketli kayışlı götürücünün genel görünüşü Şekil. 21 de verilmiştir. Şekil. 21- Hareketli bir kayışlı götürücü Şekil. 21 de gösterilen götürücünün 1 bumbası köşebentlerden ve kaynakla yapılmış olup üçgen kesitlidir. Böylece, hafiflikle yüksek rijitliği birleştirmiştir. Bumbanııı üst flanşı yüklü kayış şeridini taşıyan ikili makara takımlarını taşır. Tek-makarah alt avaralar ise yüksüz şeridi taşular. İki tane mafsallı şasi taşıyıcı (2 ve 3) üst uçlarıyla bumbayı taşular ve alt uçlarıyla 4 tekerlek dingilini tutarlar. Tekerlerler çelik bandajlıdırlar ya da dayanıklı lastiklerle donatılmışlardır. 2 desteği bumbaya sabit mafsallı olarak bağlanmıştır. 3 desteği ise üst ucundan bumbanın alt flanşı boyunca kayabilir. Götürücünün boşaltına ucu, bir kol döndürülerek kaldırılır. Bu sırada 3 desteği 5 vinci yardunıyla 2 desteğine doğru çekilir. Götürücü çalıştuma birimi bir elektrik motoru, iki-basamaklı bir redüktör ve bumbanııı üst ucunda iki kayış şeridi arasına yerleştirilmiş bir zincirli aktarma organından meydana gelir. Bumbanııı alt ucunda 6 besleme teknesi ve bir vidalı gerdirme düzeneği vardır. Hareketli götürücülerin bumba desteği o şekilde düzenlenmelidir ki konsol bölümü, götürücüye yeterli bir boyuna stabilite sağlamak üzere, tekerleklerin önünde olsun (götürücünün yığdığı malzemenin içine gömülmesini önlemek için). Böylece, ağırlık merkezi önde olur ve götürücü hareket ettirilince bumbamn arka bölümü elle kaldırıldığından, bu durumu kolaylıkla sağlar. Götürücünün stabilile kontrolü, kayış çalışırken besleme durdurularak, yani kayışın ön bölümü yüklü ve alt bölümü boşken yapılır. Bu koşullar altında götürücü, büyük bir olasılıkla, tekerlek üzerinde terazilenir. Hareketli götürücülerin tekerlekleri, bazı durumlarda mafsallı (swivelled) çatallar içinde bulunurlar ve makina boyuna hareket yaparken bunlar, eksene dikey olacak şekilde döndürülürler. Şekil. 22 hareketli ve taşınabilir kayışlı götürücülerin bazı kullanım yerlerini göstermektedir. 7-20
23 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Şekil. 22- Taşınabilir ve hareketli kayışlı götürücüler Şekil. 23- Mafsalu tekerlekli bir hareketli götürücünün değişik konumları Özellikle ambarlarda çalışmak üzere tasarlanmış (en çok kamyonlara parça-mal yüklemek için) bazı hafif tür taşınabilir yükleyiciler Şekil. 23 de gösterilmiştir. Bu yükleyicilerde kayış genişliği 350 mm, kayış uzunluğu 3,635 m, kaldırma yüksekliği 1,8-2,4 m olup kayış hızı 0,25 m/s ye kadardır. Hareketli paletli götürücüler parça-mallan (balya, çuval, kutu, külçe, vb) taşımakta kullanılırlar ve eğimli ayn birçok götürücüden ya da birbirine bağlı bölümlerden meydana gelmiş olabilirler. Son durumda bunlara bölmeli götürücü (Şekil. 24) denir. Ayrıca bu götürücüler elektrik motorunu taşıyan bir yatay bölümü (Şekil. 25a), motorsuz ara düz ve eğri bölümleri (Şekil. 24b) ve eğimli döndürülen bölümleri içerirler. b) Götühicü-Yükleyiciler Kendiliğinden yüklenen bir götürücünün iki ayrı işlemi yaptığı söylenebilir: (1) yere, güverteye ya da platform üzerine yığılmış malzemeyi istif etmek ya da düzgünce sermek; (2) kamyon, demiryolu vagonu, yükleme haznesi, bir başka götürücü ya da yığın gibi bir başka alıcıya götürmek. Yükün iletilmesi için genellikle bir kaldırma işlemi yapılır. Besleyicinin çalışma ilkesine göre götürücü-yükleyiciler iki gruba ayrılırlar. Birinci grupta geniş bir uygulama alanı olan sürekli ve otomatik olarak çalışan ve makinayı oldukça düzgün bir biçimde yükleyen tırmıklı ya da kepçeli besleyiciler bulunur, tkinci grupta ise, önceden belirlenmiş bir çevrime göre peryodik olarak çalışan besleyicilerle donatılmış götürücüler bulunur. 7-21
24 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Sürekli besleyiciler içine küreyici kollar, helezon götürücüler, kepçeli yükselticiler, kepçeli döner çarklar, vb. girer. Bir kepçe ya da küreyici, yükleyiciyi peryodik olarak besler. Yük, besleyiciden bir götürücü yardımıyla alınır. Bu bir kayışlı ya da kürekli götürücü ya da kepçeli yükseltici olabilir. Bazı durumlarda götürücü, kendiliğinden-yüklenen bir yükleyici olabilir ve böylece özel besleyicilere gerek kalmaz. Malzeme genellikle dönel bir kayışlı götürücü ya da dönel yükleme oluğu tarafından boşaltılır. Yukarıda belirtildiği gibi, götürücü-yükleyiciler tekerlekler (daha seyrek olarak bir çekici üzerinde) ya da tırtıllar üzerinde hareket ederler. Bazan da bir dış kuvvet etkisi altında kızaklar üzerinde hareket ederler. Ayrı parçalarının amacına göre bir yükleyici aşağıdaki dört ana bölümü ayrılır: (1) yükü toplayan ya da kepçeleyen besleme bölümü; (2) götürme (iletim) bölümü, yani götürücü; (3) boşaltma bölümü ve (4) çalıştırma (tahrik) bölümü. A İ Şekil. 24- Parça inalların gemiden ambara hareketli ve bölmeli bir paletli götürücüyle taşınması Götürücü-yükleyiciler, bükülebilir bir kablo yardımıyla akım alman bir elektrik motoruyla ya da doğrudan doğruya aktarma organına ya da elektrik motorlarım besleyen bir dinamoya bağlanan bir içlen yanmalı motorla çalıştırılırlar. Makinanın işletme süreçleri -yükün toplanması ya ela kepçelenmesi, iletimi ve boşaltılması, makinanın harekeli (bazan ayrı parçalarının döndürülmesi)- bazan dişlili tek bir çalıştırma grubuyla, bazan ayrı çalıştırma birimleriyle, hazan da her ikisinin bir birleşimiyle başarılır. Modern eğilim, her bölümün bağımsız bir çalıştırma bilimiyle donatılması doğrultusundadır. Kesikli Çalışan Götürücüler Motorlu Kepçeler Dökme malzemeleri kepçeleyen ve yükleyen bir tek kepçeli motorlu kepçe, kesikli çalışan bir yükleyicidir (Şekil. 26). 7-22
25 MALZEME ÎLETÎM DÜZENEKLERİ Şekil. 25- Hareketli ve bölmeli bir paletli götürücünün yatay bölümleri a) motorlu, b) motorsuz Büyük boyutlu kepçe, dolu gövdeli bir döküm şasiye bağlanmış ve tırtıllı çekicinin zincir dişlisinin bulunduğu bölümdeki iki yanında mafsallanmıştır. Yükleyici, kepçesi indirilmiş durumda yığının içine girer (yığını keser). Bundan sonra hidrolik kaldıncılar ve mafsal sistemi yardımıyla kepçe kaldınhr ve bu sırada doldurulur. Kepçe, yükleyici üzerinde bir yay çizer ve yükü öbür tarafa boşaltır (Şekil. 27). Şekil. 26- Tırtıllar üzerindeki motorlu kepçe Makina, kısa uzaklıklarda oranla hızlı hareket eder ve malzemeyi yığından alarak boşaltma noktasına götürür. Malzeme ara iletimlerle uzağa götürülür ve bir iletim götürücüsü kullanılmaz. Motorlu kepçeler, yığın yavaş yavaş azaldığı ve malzemenin yükleme ve boşaltma noktaları arasındaki uzaklık değiştiği için. demiryolu vagonlarım yüklemekte başarıyla kullanılırlar. 7-23
26 MALZEME ÎLETÎM DÜZENEKLERİ (a) (b) fr) Şekil. 27- Motorlu kepçenin çalışması Şekil. 28- Tekerlekli traktöre bindirilmiş motorlu kepçe Tekerlekli traktör üzerine bindirilmiş bir motorlu kepçe, kepçeyi kaldırmak için bir hidrolik düzenekle donatılmıştır (Şekil. 28). Bu makinada başlıca özellik, kepçenin büyük hir yüksekliğe kaldırılması ve yükleme ile boşaltmanın aynı tarafa yapılabilmesidir. Kepçe hacmi genellikle 1,15 m 3 e kadardır. Tünel kazılarında ve maden açma işleriyle ilgili yeraltı yüklemelerinde çeşitli türlerdeki küçük-boyutlu motorlu kepçeler geniş çapta kullanılırlar. Motorsuz Kaldırma Arabaları Kendiliğinden hareketli olmayan kaldırma arabalarına örnek olarak parçalan kaldırarak torna, pres ve diğer işleme tezgahlarına veren ya da ambarlarda kütle halinde taşınan parça-mallan yükleyen, istif eden dört tekerlekli 7-24
27 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ el arabasına bindirilmiş bir yükselticiyi gösterebiliriz (Alt bölüm S e bakınız). Motorlu Kaldırma Arabaları Bu tür arabaların en çok kullanılanı kaldırma -kısa yola götürme- yükleme işini yapan çatal kaldırmalı araba (fork lift) dir. Konu Alt Bölüm S de özetlenmiştir. Şekil. 29 da bu türe bir örnek gösterilmiştir. Şekil. 29- İçten yanmalı motorlu bir çatal-kaldırmalı araba 7. YÜKLEME VE BOŞALTMA DÜZENEKLERİ Malzeme taşıma makinalarıyla birlikte kullanılan yardımcı donatım şunları içerir: Yükleme hazneleri; dağıtım ve yönlendirme olukları (sütler) ve boruları ile dökme yüklerde ığırlık ya da hacim, parça mallarda ise sayı esasına dayalı olarak taşınan yüklerin miktarını ölçmeye ve harman (paçal) yapmaya yarayan düzenekler. Yükleme haznelerinin mekanik donatımı kapaklar ile besleyicilerden meydana gelir. Yükleme Hazneleri (Bunkerler) ve Mekanik Donatımı 1. Yükleme Hazneleri (Hoppers) Yükleme hazneleri (bunker, silo vb. gibi çeşitli adlarla da anılırlar) dökme malzemeden belli bir miktarını, sonraki yükleme işlemi için geçici olarak depolayan büyük kaplardır. Malzemelerin ara iletimini sağlayan ve malzeme akışını düzenleyen küçük kapasiteli haznelere honi de denir. Dökme mallar haznelere değişik türdeki götürme makinalanndan, arabalardan, demiryolu vagonlanndan ve motorlu arabalardan (lorilerden) ya da doğrudan doğruya üretimi yapan makinalardan yüklenirler. Yükleme hazneleri genellikle dip taraflardaki kapaklardan çeşitli götürme makinalarına (götürücüler, yüksek götürücüler ve tekerlekli taşıma araçlan) ya da işleme makinalanna (kanştıncılar, değirmenler, sınıflandırma makinaları, briket presleri, kireç fırınlan, kimyasal süreç birimleri, kazan külhanları, vb.) mal boşaltırlar. Bazı durumlarda hazneler, kıskaçlı vinçler (clamshell) gibi özel araçlarla tepeden boşaltılırlar. 7-25
28 MALZEME İLETİM DÜZENEKLERİ Üretim ve taşıma çevriminde iş gören ara depolama hazneleri, çeşitli bağımsız taşıma ve işleme donatımının çalışmasını mümkün olduğu kadar birbirine az bağımlı duruma getirirler. Değişik peryodlarla çalışan, yani aynı vardiya içinde ya da değişik sayıdaki vardiya boyunca çalışma sureleri farklı olan birbirine karşılıklı bağlı makinalann; ya da bazı düzenlerin sürekli (örneğin, götürücüler, havalı ya da hidrolik taşıma donanımlan), bazılannın ise kesikli olarak çalıştığı ve büyük ya da küçük parti (batch) malzemeyi alan ya da veren diğer götürücülerin bulunduğu durumlarda (ray üzerinde hareket eden ya da tekerlekli taşıma donatımı) ara depolama zorunlu olur. Bağımsız makinaların çalıştığı basamak ve onların verimi, sistemdeki haznelerin hacmini ve konumunu belirler. Makinâların genel işletme düzeninden sapması ne kadar büyük ve birim zamana karşılık olan üretim kapasiteleri ne kadar yüksek olursa, haznelerin gerekli hacmi de o kadar büyük olur. 0 B s sa-olt Şekil. 30- Hazne hacmini belirlemek için kullanılan grafik Yukardaki durumu açıklamak için bir örnek verelim: Hazneye 8 saatlik vardiya boyunca 4 defada, yani saat 0 dan başlayarak her 2 saatte bir kez. 100 ton malzemenin yüklendiğini (Şekil. 30 da basamaklı O A çizgisi) ve saat 1 den başlayarak sürekli biçimde boşaltıldığını (BC eğimli çizgisi) varsayalım. Bu durumda, bu iki çizgi arasındaki en uzun RD ordinatı en az (minimum) hazne kapasitesini belirler; hazne hacmi 150 ton olacaktır. Taralı alanın ordinatları, tüm vardiya boyunca hazneye yüklenen toplam malzeme miktarını verir. Birkaç tipik hazne biçimi Şekil. 31 de verilmiştir. Bir hazne, genellikle düşey duvarlı prizma ya da silindir biçiminde bir üst bölüm ile bir ya da daha çok sayıda çıkış ağzına doğru daralan alt bölümden meydana gelir. Alt bölüm bir kesik piramit, koni ya da kama (prizmatik ya da parabolik) biçimde olabilir. Hazne oldukça sığ ise üstteki prizmatik ya da silindirik bölüm bulunmayabilir. Şekil. 31- Tipik hazne biçimleri a- Karma hazneler; 1) prizma ve kesik piramit; 2) silindir ve kesik koni; 3) prizma ve kesik kama; 4) prizma ve kesik parabolik kama; b- Normal tekneler 5) kesik piramit; 6) kesik koni; 7) kesik kama; 8) parabolik kesik kama 7-26
YÜKLERİN SINIFLANDIRILMASI
BÖLÜM 1. YÜKLERİN SINIFLANDIRILMASI 1.1. GİRİŞ Malzeme taşıması, endüstriyel ekonomide önemli bir rol oynar. Bir malzeme, mal veya ürünün bir yerden bir başka yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir.
DetaylıBir malzeme, mal veya ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir. Endüstriyel taşınma iki sınıfa ayrılmaktadır.
ENDÜSTRİYEL TAŞIMA (TRANSPORT) Bir malzeme, mal veya ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir. Endüstriyel taşınma iki sınıfa ayrılmaktadır. İç Taşıma (Kısa mesafeli taşıma)
DetaylıYÜKLEYİCİLERİN SINIFLANDIRILMASI
BÖLÜM 14. YÜKLEYİCİLERİN SINIFLANDIRILMASI 14.1. YÜKLEYİCİLERİN ANA TÜRLERİ VE AMACI Yükleyiciler yükleme işlemlerini makineleştirmekte kullanılan hareketi kaldırma ve taşıma makinalardır. Yükleyiciler
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren AK Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 ÖNSÖZ Sovyet Malzeme iletimi uzmanlanndan A.Spivakovsky ve V. Dyachkow
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren AB Münir CERIT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM XVII ENDÜSTRİYEL ARABALAR A. ANA TÜRLER VE AMAÇ Ray üzerinde
DetaylıRtop = Ry + R2 + R3 + Rm. R2 = k * A * sin
Mekanik Özellikler Eğimli arazide çalışan bir greydere etki eden toplam direnç kuvvetleri aşağıdaki eşitlikle hesaplanabilir: Rtop = Ry + R2 + R3 + Rm Kesme direnci (R2 ) dan olarak aşağıdaki şekilde hesaplanır:
DetaylıBANTLI KONVEYÖRLER HAZIRLAYANLAR : GÖKHAN DURMAZ 20100254033 CEM ULUSOY 20100254032
BANTLI KONVEYÖRLER HAZIRLAYANLAR : GÖKHAN DURMAZ 20100254033 CEM ULUSOY 20100254032 TARİHÇESİ Sonsuz bantla taşıma çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. 1868 yıllında İngiliz mühendis Lyster kauçukla
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren AH Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM IX ARABALI GÖTÜRÜCÜLER A. GENEL TANITMA VE AMAÇ ''Fırdolayı"
DetaylıHİDROLİK TRANSPORT MAKİNALARI
BÖLÜM 11. HİDROLİK TRANSPORT MAKİNALARI 11.1. GİRİŞ Hidrolik transport, dökme malzemelerin borular veya tekneler (kanallar) boyunca bir su akımı içinde taşınmasıdır. Malzeme ve suyun oluşturduğu karışıma
DetaylıMADENLERDE NAKLİYAT ÖNSÖZ
VI ÖNSÖZ Günümüzde dünya nüfusunun önemli bir kısmında sözkonusu olan refah düzeyi artışı, ancak yeterli miktarda madensel hammadde üretilmesi ve tüketilmesi ile olası olmaktadır. Nakliyat ise hem yeraltı
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Aü Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM VII V-KEPÇELİ, MAFSALLI-KEPÇELİ VE DÖNER-TABLALI GÖTÜRÜCÜLER
Detaylı2. Taşıma ve İletim Tesisleri PROF. DR. AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK
2. Taşıma ve İletim Tesisleri PROF. DR. AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK Ürünlerin ve malzemenin gerek işletim içinde, gerekse işletme dışında hızlı ve rasyonel taşınması ve iletimi, üretim emniyeti ve
DetaylıTOPRAK İŞ KONU-6 İŞ MAKİNESİ İLE KAZI
TOPRAK İŞ KONU-6 İŞ MAKİNESİ İLE KAZI Günümüzde her birisi belirli maksatlar için elverişli olan çeşitli iş makineleri mevcut olup,bunlar birkaç bakımdan sınıflandırılır. İş makinelerini tanıyıp teknik
DetaylıFEM VE DIN NORMLARI İLE TRANSPORT SİSTEMLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ
BÖLÜM 12. FEM VE DIN NORMLARI İLE TRANSPORT SİSTEMLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ 12. GİRİŞ Kaldırma makineleri ve parçalarının konstrüksiyonunda, sistemin kullanım süresince istenen performansta görevini yerine
DetaylıTORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ
TORNACILIK Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ TORNANIN TANIMI VE ENDÜSTRİDEKİ ÖNEMİ Bir eksen etrafında dönen iş parçalarını, kesici bir kalemle
DetaylıEkim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi
Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Tahıl Ekim Makinaları 2 e-mail: dursun@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 2017 nde Yararlanılan
DetaylıİNŞAAT VE MADEN MAKİNELERİNDE
Metallerin yerini alan endüstriyel plastikler İNŞAAT VE MADEN MAKİNELERİNDE Polikim Plastikleri EFALON, KESTAMİD, KESTOİL, KESTLUB, ULPOLEN 2 DESTEK PABUCU Kestamid Destek Pabuçları * Hafiftir. * Yüksek
DetaylıGübreleme makinaları Sınıflandırma: kullanılan gübrelerin özelliğine
1 Gübreleme makinaları Bitkisel üretimde bitkilerin büyümesi ve ürün vermesi için gerekli besin maddelerini içeren gübreleri toprağa veren makinalardır. Sınıflandırma: Gübreleme makinaları, kullanılan
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik
Detaylı14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
Pancar tohumları büyüklükleri ve çimlenme yetenekleri farklı tohumlardır. İri tohumlar fazla embriyolu olup çimlenme yüzdeleri yüksektir. Küçük tohumlar ise tek embriyolu olup çimlenme yetenekleri düşüktür.
DetaylıNominal halat Çapı Tolerans Eksi Artı 3 mm kadar -0 +8% 3 mm ile 5 mm arası -0 +7% 5 mm 8 mm arası -0 +6% 8 mm üstü -0 +5%
HALATLAR HAKKINDA ÖNEMLİ BİLGİLER 1.2.1 Halat Çapı Ölçümü Halat Çapı, halat dış tel ve demetlerini çevreleyen ve tüm halat kesitini içine alan çemberin çapıdır. Halat ölçümünde ölçü cihazı çenelerin mutlaka
DetaylıBİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK
BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK SÜRTÜNME Sürtünme katsayısının bilinmesi mühendislikte makina tasarımı ile ilgili çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Herhangi bir otun
DetaylıELEVATÖRLER BÖLÜM 7. 7.1. GİRİŞ
BÖLÜM 7. ELEVATÖRLER 7.1. GİRİŞ Yükselticiler (elevatörler), dökme ve birim yükleri düşey veya dik eğimli (yataydan 70 den fazla) doğrultuda yükseltmek amacıyla kullanılırlar. Yükseltilecek malzemenin
DetaylıKÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ
KÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ Teknikeller Makina tam otomatik ve yarı otomatik küp şeker makineleri, küp şeker sarım makineleri ve tüp dolum makineleri üretmektedir. Üretim ihtiyaçlarınız doğrultusunda
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 13 Parçacık Kinetiği: Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 13 Parçacık
DetaylıMAK-204. Üretim Yöntemleri. (8.Hafta) Kubilay Aslantaş
MAK-204 Üretim Yöntemleri Vidalar-Vida Açma Đşlemi (8.Hafta) Kubilay Aslantaş Kullanım yerlerine göre vida Türleri Bağlama vidaları Hareket vidaları Kuvvet ileten vidaları Metrik vidalar Trapez vidalar
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ Amaç ve Genel Bilgiler: Kayaç ve beton yüzeylerinin aşındırıcı maddelerle
DetaylıYTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Hidromekanik ve Hidrolik Makinalar Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Kompresör Deneyi Çalışma Notu
YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Hidromekanik ve Hidrolik Makinalar Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Kompresör Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Hidromekanik ve Hidrolik Makinalar Laboratuvarı
DetaylıİSTİFLEME VE KALDIRMA EKİPMANLARI YENİ ÜRÜNLER RM-ECL1029 I RM-PS1550 I RM-EPT15 I RM-ESE20 I RM-TE10 I RM-T10. www.biglift.gen.tr
İSTİFLEME VE KALDIRMA EKİPMANLARI YENİ ÜRÜNLER RM-ECL1029 I RM-PS1550 I RM-EPT15 I RM-ESE20 I RM-TE10 I RM-T10 www.biglift.gen.tr 1 RM-ECL1029 EKONOMİK TAM AKÜLÜ İSTİF MAKİNASI Kompak ve hafif tasarımı
DetaylıSÜREKLİ TRANSPORT MAKİNALARININ SINIFLANDIRILMASI
BÖLÜM 2. SÜREKLİ TRANSPORT MAKİNALARININ SINIFLANDIRILMASI 2.1. GİRİŞ Birbirinden işletme ilkeleri, tasarım özellikleri, taşımanın araç ve doğrultusu bakımından ayrılan sürekli transport makinalarının
DetaylıMAK-204. Üretim Yöntemleri. Frezeleme Đşlemleri. (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt.
MAK-204 Üretim Yöntemleri Freze Tezgahı Frezeleme Đşlemleri (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde
DetaylıMUKAVEMET HESAPLARI : ÇİFT KİRİŞLİ GEZER KÖPRÜLÜ VİNÇ
MUKAVEMET HESAPLARI ÜRÜN KODU MAKİNA ADI : 20+5 TON : ÇİFT KİRİŞLİ GEZER KÖPRÜLÜ VİNÇ İÇİNDEKİLER ÇELİK YAPI ANALİZİ (VİNÇ KÖPRÜSÜ) TEKER HESAPLARI HALAT HESAPLARI KANCA BLOĞU HESABI TAMBUR HESAPLARI SAYFA
Detaylı02.01.2012. Freze tezgahında kullanılan kesicilere Çakı denir. Çakılar, profillerine, yaptıkları işe göre gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılır.
Freze ile ilgili tanımlar Kendi ekseni etrafında dönen bir kesici ile sabit bir iş parçası üzerinden yapılan talaş kaldırma işlemine Frezeleme, yapılan tezgaha Freze ve yapan kişiye de Frezeci denilir.
DetaylıWL32. Güçlü ufaklık: WL32
WL32 Özel Tekerlekli Yükleyiciler Güçlü ufaklık: WL32 WL32 tekerlek yükleyici, dar makine eni sayesinde özellikle tüm dar alanlarda birinci sınıf iç sonuçları sağlar. Düşük geçit yüksekliği de onu yapı
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Ali Münir CERÎT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM XX GÖTÜRME MAKİNALARININ KULLANIM YERLERİ Bundan önceki bölümlerde
DetaylıKitap Temini için: DİNÇ OFSET Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti İÇİNDEKİLER
Kitap Temini için: DİNÇ OFSET Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. 0541 254 62 30 959 sayfa İÇİNDEKİLER Bölüm 1 ŞANTİYELERDE SIK KARŞILAŞILAN TEHLİKELER VE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER Şantiyelerde sık karşılaşılan
DetaylıSektöre ÖzgüRedüktörler - 1
Sektöre ÖzgüRedüktörler - 1 Yılmaz Redüktörün standart üretim yelpazesinin içerisinde genel kullanım amaçlı üretilen redüktörlerin dışında sektöre özgü imal edilmiş özel redüktörlerde bulunmaktadır. Bu
DetaylıHarmanlama Makinalarının Organları ve Özellikleri Harman Düzeni Batör-Kontrbatör
3.3..3.Harmanlama Makinalarının Organları ve Özellikleri 3.3..3.1. Harman Düzeni Batör-Kontrbatör Harman makinalarında harmanlama düzeninin görevi, daneyi başaktan ayırmak, sapları sarsaklara iletmek ve
DetaylıTOPRAK İŞ KONU-5 SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ
TOPRAK İŞ KONU-5 SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ; İki grupta incelenir. 1. Dinamik sıkıştırma makineleri 2. Statik sıkıştırma makineleri Dinamik sıkıştırma makineleri. Vibrasyonlu Silindirler:
DetaylıNakliyat yöntemi seçiminde etkili olan faktörler
MADENLERDE NAKLİYAT Nakliyat yöntemi seçiminde etkili olan faktörler Malzemenin fiziksel özellikleri (tane iriliği, kırılma şekli, nem oranı, yoğunluğu, sıcaklığı) Gerekli nakliyat kapasitesi Nakliyat
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40
DetaylıEkim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi
Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Tahıl Ekim Makinaları 1 e-mail: dursun@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 2017 nde Yararlanılan
DetaylıDevrilme stabilitesi ve damperli devrilme stabilitesi
Genel Genel Devrilme stabilitesi ve damperli devrilme stabilitesinin farklı tüleri vardır. Özellikle şunlar yer alır: Sürüş sırasında devrilme stabilitesi Devrilme sırasında devrilme stabilitesi Bir vinç
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Aü Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM XVI HİDROLİK GÖTÜRÜCÜLER A. ANA TÜRLER VE AMAÇ Hidrolik götürme,
DetaylıÖZET. Basit Makineler. Basit Makine Çeşitleri BASİT MAKİNELER
Basit Makineler Basit Makine Nedir? Günlük hayatımızda yaptığımız işleri kolaylaştırmak için bir takım araçlar kullanırız. Bir kuvvetin yönünü, büyüklüğünü ya da bir kuvvetin hem büyüklüğünü hem de yönünü
DetaylıWL52. Şantiyelerdeki klasik: WL52
WL52 Özel Tekerlekli Yükleyiciler Şantiyelerdeki klasik: WL52 WL 52 tekerlek yükleyici hiçbir şantiyede eksik olmamalıdır. Güçlü hidroliklere ek olarak, operatörlere uzun iş günlerinde dahi yorulmadan
DetaylıPompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir.
2.3.1. Pompalar Öteki sanayi kesimlerinde olduğu gibi, gıda sanayinde de çeşitli işlem aşamalarında, akışkanların iletiminde pompalar kullanılır. Örneğin; işlemlerde gerekli su, buhar, elde edilen sıvı
DetaylıWL20. Dar alanlarda çok yönlü. Özel Tekerlekli Yükleyiciler
WL20 Özel Tekerlekli Yükleyiciler Dar alanlarda çok yönlü Wacker Neuson tekerlek yükleyici WL20 her yerde çalışmaya hazır, şeritlerin en darında bile. Sadece bununla kalmaz: Tekerlek yükleyici aynı zamanda
DetaylıEkim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi
Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Dikim Makinaları 2 e-mail: dursun@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 2017 nde Yararlanılan
DetaylıDaha fazla esneklik sunan yükleyici. WL 25 Tekerlekli Yükleyiciler: kepçe kapasitesi < 0,65 m³
WL 25 Tekerlekli Yükleyiciler: kepçe kapasitesi < 0,65 m³ Daha fazla esneklik sunan yükleyici Dar alan koşulları için özellikle bir şey gerekir: daha fazla esneklik. Wacker Neuson tekerlek yükleyicisi
DetaylıKOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği ( 1. ve 2. Öğretim ) Bölümü Dinamik Dersi (Türkçe Dilinde) 2. Çalişma Soruları / 21 Ekim 2018
SORU-1) Şekilde gösterilen uzamasız halat makara sisteminde A'daki ipin ucu aşağı doğru 1 m/s lik bir hızla çekilirken, E yükünün hızının sayısal değerini ve hareket yönünü sistematik bir şekilde hesaplayarak
DetaylıREDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu
REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim
DetaylıREDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu
REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim
DetaylıBASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı
1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında
DetaylıKayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.
Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın
Detaylıİşimiz Gücümüz Vinç YILDIRIM VINÇ MAKINE ELEKTRIK
İşimiz Gücümüz Vinç YILDIRIM VINÇ Karlıktepe Mah. Sarıçimen Sok. No:4/1 Kartal / İstanbul Tel - Fax : 0216 353 88 94 İşimiz Gücümüz Vinç Hakkımızda Elektrikli Vinç sektöründe uzun yıllar elde ettiğimiz
DetaylıEkim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi
Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Gübre Dağıtma Makinaları 1 e-mail: dursun@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 2017 nde
DetaylıLABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER
Laboratuvar Adı: Yapı Malzemesi ve Beton Laboratuvarı Bağlı Olduğu Kurum: Mühendislik Fakültesi- İnşaat Mühendisliği Bölümü Laboratuvar Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. M. Haluk Saraçoğlu E-Posta: mhsaracoglu@dpu.edu.tr
DetaylıKALDIRMA GRUPLARININ TEST VE KONTROLLERİNDE GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN GENEL FAKTÖRLER:
KALDIRMA ARAÇLARINDA PERİYODİK KONTROLLER (FENNİ MUAYENE) Ülkemizde çalışma koşullarını belirleyen iş güvenliği yasalarının işlerliği henüz kurumsallaşamamıştır. 7/7583 karar sayılı 11 Ocak 1974 tarihli
DetaylıİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER Yrd. Doç. Dr. Banu Yağcı Kaynaklar G. Kıymaz, İstanbul Kültür Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders Notları, 2009 http://web.sakarya.edu.tr/~cacur/ins/resim/kopruler.htm
Detaylıİnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü. 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA
İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA 1. GİRİŞ Belirli bir cevherin niteliklerinin saptanmasında kullanılmak üzere temsili
DetaylıMaden Mühendisliği Bölümü. Maden Mühendisliği Bölümü Kaya Mekaniği Laborattuvarı. 300 tton Kapasitteli Hidrolik Pres
Kaya dayanımlarını bulmak için kullanılır. Cihaz 300 ton kapasitelidir. Yükleme hızı ayarlanabilir. Yük okuması dijitaldir. 40 X 40 x 40, 70 X 70 X 70 mm boyutlarında düzgün kesilmiş 10 adet küp numune
DetaylıCNC FREZE TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI
CNC FREZE TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI Frezelemenin Tanımı Çevresinde çok sayıda kesici ağzı bulunan takımın dönme hareketine karşılık, iş parçasının öteleme hareketi yapmasıyla gerçekleştirilen talaş
DetaylıMAKİNA ELEMANLARI. İŞ MAKİNALARI (Vinç, greyder, torna tezgahı, freze tezgahı, matkap, hidrolik pres, enjeksiyon makinası gibi)
MAKİNA ELEMANLARI Makina: Genel anlamda makina; enerji veya güç üreten, ileten veya değiştiren sistemdir. Örneğin; motor, türbin, jeneratör, ısı pompası, elektrik makinası, tekstil makinası, takım tezgâhı,
DetaylıProf. Dr. İrfan KAYMAZ
Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik
DetaylıGünlük yaşantımızda işlerimizi kolaylaştırmak için kullandığımız, bir yada. iki parçadan oluşan araçlara BASİT MAKİNELER denir.
BASİT MAKİNELER Günlük yaşantımızda işlerimizi kolaylaştırmak için kullandığımız, bir yada iki parçadan oluşan araçlara BASİT MAKİNELER denir. Basit Makinelerin Özellikleri Basit makineler, kuvvetin doğrultusunu,
DetaylıPlastik Şekil Verme
Plastik Şekil Verme 31.10.2018 1 HADDELEME Malzemeleri, eksenleri etrafında dönen iki silindir arasından geçirerek yapılan plastik şekil verme işlemine haddeleme denir. Haddeleme, plastik şekillendirme
Detaylı3.KABARTILI DİRENÇ KAYNAĞI. 05.05.2015 Dr.Salim ASLANLAR 1
3.KABARTILI DİRENÇ KAYNAĞI 05.05.2015 Dr.Salim ASLANLAR 1 KABARTILI DİRENÇ KAYNAĞI Kabartılı direnç kaynağı, seri imalat için ekonomik bir birleştirme yöntemidir. Uygulamadan yararlanılarak, çoğunlukla
DetaylıHAREKETLİ CEPHE PLATFORMLARI
HAREKETLİ CEPHE PLATFORMLARI Hareketli Cephe İskeleleri işçilerin 4,000 kg kadar yükle, ikili kurumda 30 metre genişlikteki bina cephesinde çalışabilmesi için dizayn edilmiş, iki ikiz motorun tahrik ettiği
DetaylıLPH 40 ENDÜSTRİYEL LİMAN EKİPMANLARI
1 2 LPH 40 ENDÜSTRİYEL LİMAN EKİPMANLARI 3 ÖZELLİKLER A Max. çalışma yüksekliği (paletin alt kısmından pime kadar) 18.480 mm B Max. öne uzama mesafesi 14.940 mm C Max. yükseklikte max. açıklık 12.250 mm
DetaylıChapter 24: Frezeleme. DeGarmo s Materials and Processes in Manufacturing
Chapter 24: Frezeleme DeGarmo s Materials and Processes in Manufacturing 24.1 Giriş Frezeleme, düz bir yüzey elde etmek için yapılan temel bir talaş kaldırma işlemidir Freze bıçakları bir veya birden fazla
DetaylıMOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10
MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 Traktör Mekaniği Traktörlerde ağırlık merkezi yerinin tayini Hareketsiz durumdaki traktörde kuvvetler Arka dingili muharrik traktörlerde kuvvetler Çeki Kancası ve Çeki Demirine
DetaylıMALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:
Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik
DetaylıHAYVANCILIKTA MEKANİZASYON. Prof. Dr. İbrahim ÇİLİNGİR
HAYVANCILIKTA MEKANİZASYON Prof. Dr. İbrahim ÇİLİNGİR Yem depolama ve silolar Farklı yem zinciri aşamalarında tarladan toplanan yemin işletmede yemleme aşamasına dek depolanması gerekir. Günlük tüketilen
DetaylıPamuk ekim makinaları. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 1
Pamuk ekim makinaları 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 1 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 2 Pamuk Ülkemizde pamuk çoğunlukla çırçır makinalarından çıktığı gibi ekilir. Bu tohumların üzeri hav denilen lifli
DetaylıHİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin
DetaylıMETAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT
METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ Doç. Dr. Adnan AKKURT Takım Tezgahları İnsan gücü ile çalışan ilk tezgahlardan günümüz modern imalat sektörüne kadar geçen süre zarfında takım tezgahları oldukça büyük bir değişim
Detaylı3/9 54 kg kütleli bir sandık 27 kg kütleli pikup kamyonetin arka kapağında durmaktadır. Şekilde yalnızca biri görülen iki tutucu kablodaki T
3/9 54 kg kütleli bir sandık 27 kg kütleli pikup kamyonetin arka kapağında durmaktadır. Şekilde yalnızca biri görülen iki tutucu kablodaki T gerginlik kuvvetlerini hesaplayınız. Ağırlık merkezleri G 1
DetaylıFEM VE DIN NORMLARI İLE TRANSPORT SİSTEMLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ
FEM VE DIN NORMLARI İLE TRANSPORT SİSTEMLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ GİRİŞ Kaldırma makineleri ve parçalarının konstrüksiyonunda, sistemin kullanım süresince istenen performansta görevini yerine getirmesi
DetaylıBÖLÜM 4 KARAYOLUNDA SEYREDEN ARAÇLARA ETKİYEN DİRENÇLER
BÖLÜM 4 KARAYOLUNDA SEYREDEN ARAÇLARA ETKİYEN DİRENÇLER Dinamikten bilindiği üzere belli bir yörünge üzerinde hareket eden cisimleri hareket yönünün tersi yönünde bir takım kuvvetler etkiler. Bu hareketler
DetaylıBir şavulun çalışma alanı ve çevrimi, Şekil 80 de gösterilmiştir. Şekil 80. Şavulun çalışma alanı ve çevrimi.
Kabin içinde kumanda kolları ve hareket mekanizması vardır. Ön bölüm ve bunu dengelemek için denge ağırlığı üst bölüme bağlanır. Ön bölüm, kullanılma amacına göre değişik tipte olabilir. Bunlar; - dreglayn,
DetaylıZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO
ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla
DetaylıResim 1: Finişer (Samsun, Turkey)
Finişerler 1. Görevleri: Serici ve ataşmanları kullanarak bağlayıcısız ve hidrolik bağlayıcılı granüller malzemeleri ve asfalt karışımlarını istenilen kalınlık, eğim ve yüzey düzgünlüğünde seren iş makinesidir.
DetaylıVerilenler: a) TS EN standardından XF1 sınıfı donma-çözülme ve XA3 sınıfı zararlı kimyasallar etkisi için belirlenen kriterler:
ÖRNEK: Endüstriyel bölgede yapılacak bir betonarme yapı için TS EN 06-1 standardına göre XF1 sınıfı donma-çözülme ve XA sınıfı zararlı kimyasallar etkisine karşı dayanıklı akıcı kıvamda bir beton karışım
DetaylıDENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA
ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERTLEŞMİŞ BETON DENEYLERİ DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA DENEY STANDARDI: TS
DetaylıÇizelge...: Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kullanılan Bazı Yapı malzemelerinin Kırılma Direnci ve Hesap Gerilmeleri. Kırılma Direnci (kg/cm²)
Çizelge...: Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kullanılan Bazı Yapı malzemelerinin Kırılma Direnci ve Hesap Gerilmeleri. Yapı Malzemesi İbreli Ağaç Türleri Yapraklı Ağaç Türleri Birim Ağırlık (kg/m³) Elastisite
DetaylıYapılara Etkiyen Karakteristik Yükler
Yapılara Etkiyen Karakteristik Yükler Kalıcı (sabit, zati, öz, ölü) yükler (G): Yapı elemanlarının öz yükleridir. Döşeme ağırlığı ( döşeme betonu+tesviye betonu+kaplama+sıva). Kiriş ağırlığı. Duvar ağırlığı
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıFiz 1011 I. Vize UYGULAMA
Fiz 1011 I. Vize UYGULAMA Bölüm 1. Fizik ve Ölçme 1. Aşağıdaki ölçme sonuçlarını 3 anlamlı rakamla gösteriniz. (a) 145,61 (b) 23457 (c) 2,4558 (d) 0,023001 (e) 0,12453 2. Farklı hasaslıkta aletler kullanılarak
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıFizik 101-Fizik I 2013-2014. Statik Denge ve Esneklik
1 -Fizik I 2013-2014 Statik Denge ve Esneklik Nurdan Demirci Sankır Ofis: 364, Tel: 2924332 2 İçerik Denge Şartları Ağırlık Merkezi Statik Dengedeki Katı Cisimlere ler Katıların Esneklik Özellikleri 1
DetaylıSıvılarda Basınç. Sıvıların basıncı, sıvının yoğunluğuna ve sıvının derinliğine bağlıdır.
Sıvılar bulundukları kabın her yerine aynı basıncı uygulamazlar. Katılar zemine basınç uygularken sıvılar kabın her yerine basınç uygularlar. yoğunluğunun zeytin yağının yoğunluğundan büyük olduğunu görmekteyiz.
DetaylıTOPRAK SUYU. Toprak Bilgisi Dersi. Prof. Dr. Günay Erpul
TOPRAK SUYU Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Polarite (kutupsallık) ve Hidrojen bağı Polarite (kutupsallık)
DetaylıBalya Makineleri. w w w. a t e s. c o m. t r
Balya Makineleri w w w. a t e s. c o m. t r Balya Makineleri Haşbaysız Kare Balya Makinesi PK 4010 KOSTKA Agromaster Balya Makinesi buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi tahıl bitkilerinin hasattan sonra
DetaylıTarih İŞYERİ AMİRİ Konunun adı MÜHÜR-İMZA
PRESLER Sac levhaların kabartma, bükme, oluk açma, kesme vb şekillendirme işlemlerinde işlemin karakteristiğine göre çeşitli türden presler kullanılmaktadır. Bu işlemlerde diğer önemli nokta da belli bir
DetaylıFreze tezgahları ve Frezecilik. Page 7-1
Freze tezgahları ve Frezecilik Page 7-1 Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde talaş kaldırmak için kullanılan kesici takıma freze çakısı olarak adlandırılırken, freze çakısının bağlandığı takım
DetaylıDAMIZLIK KAFESİ. GürTech D x1200 mm
MODEL KAT 3 KAT YÜKSEKLİK 2900 mm KAT ARASI 4 KAT 3720 mm 5 KAT 4540 mm KAFES Kafes sistemlerinin ana bileşenleri, sıcak daldırma galvanizli sac ve galvanizli tel malzemeden oluşmaktadır. Kafeslerimizin
DetaylıMÜHENDİSLİK MEKANİĞİ (STATİK)
MÜHENDİSLİK MEKANİĞİ (STATİK) Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, temel kavramlar, statiğin temel ilkeleri 2-3 Düzlem kuvvetler
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 17 Rijit Cismin Düzlemsel Kinetiği; Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
DetaylıFORE KAZIĞIN AVANTAJLARI
FORE KAZIK En basit tanımlamayla, fore kazık imalatı için önce zeminde bir delik açılır. Bu deliğe demir donatı yerleştirilir. Delik betonlanarak kazık oluşturulur. FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI 1) Temel kazısı
Detaylı