TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 ICS ; TÜRK STANDARDI TS 8481 EN 39 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS 8481 EN 39 Şubat 2003 ICS ; İSKELELER- BORU VE BİRLEŞTİRME ELEMANLARINDAN OLUŞAN - KOLAY GEÇMELİ ÇELİK BORULAR - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI Loose steel tubes for tube and coupler scaffolds - Technical delivery conditions TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/Ankara

2 Ön söz - Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 39 (2001) standardı esas alınarak, TSE İnşaat Hazırlık Grubu nca TS 8481 (1990) in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulunun 26 Şubat 2003 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. - Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

3 İçindekiler 1 Kapsam Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Terimler ve tarifleri Tip 3 boru Tip 4 boru Kaplamasız boru (siyah boru) Sınıflandırma ve kısa gösteriliş Sınıflandırma Kısa gösteriliş Müşteri tarafından verilecek bilgiler Zorunlu bilgiler Tercihler Sipariş örneği İmalât işlemi Çelik yapım işlemi Boru imalâtı Özellikler Genel Kimyasal bileşim ve mekanik özellikler Görünüş Doğruluktan sapma Dış kaynak çıkıntıları ve uçların hazırlanması Boyutlar, kütle ve toleranslar Muayene Muayene tipi Muayene dokümanları Muayene ve deneylerin özeti Numune alma Deney sıklığı Numuneler ve deney parçalarının hazırlanması Deney metotları Çekme deneyi Yassıltma deneyi Gözle muayene Boyutların kontrol edilmesi Tekrar deneye tâbi tutma, sıralama ve işlemlerin tekrarı İşaretleme Kaplama... 8 Ek A (Bilgi için) Yapıların tasarımı için değerler... 9 Kaynaklar... 10

4 İskeleler - Boru ve birleştirme elemanlarından oluşan - Kolay geçmeli çelik borular - Teknik teslim şartları 1 Kapsam Bu standard, inşaatlar için kalıp iskelesi ve iş iskelesi yapımında, EN 74 e uygun birleştirme elemanları ile birlikte kullanılacak alaşımsız çelik boruların özelliklerini kapsar. Bu standardda, Avrupa standardları ve milletlerarası standardlara atıf yapılarak, kalıcı şekilde yapılacak tanıtıcı işaretler ve koruyucu kaplamalar ile muayene ve deneyler için ayrıntılı özellikler verilmiştir. Not 1 Not 2 - Bu standardda dış çapı 48,3 mm ve et kalınlığı 3,2 mm veya 4,0 mm olarak belirlenen borular, önyapımlı iskeleler gibi uygulamalarda diğer boyut ve çelik sınıfındaki borularla birlikte kullanılabilir. - Bu borular, pren ve pren gibi ilgili millî ve milletlerarası standard ve şartnamelere uygun şekilde kullanılmalıdır. 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standdardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır. EN, IEC, ISO No EN EN EN EN EN Adı (İngilizce) Metallic materials - Tensile testing - Part 1: Method of test (at ambient temperature) Definitions and classification of grades of steel General technical delivery requirements for steel and iron products Designation systems for steel - Part 1: Steel names principal symbols Designation systems for steel - Part 2: Steel numbers EN Metallic products - Types of inspection documents (including amendment A1:1995) EN Metallic materials - Tube - Flattening test EN Internal and/or external protective coatings for steel tubes - Specification for hot dip galvanized coatings applied in automatic plants EN ISO 377 Steel and steel products - Location and preparation of samples and test pieces for mechanical testing TS No 1) Adı (Türkçe) TS 138 EN Metalik malzemeler - Çekme deneyi - Bölüm 1- Ortam sıcaklığında deney metodu TS EN Çelik tiplerinin tarifi ve sınıflandırılması TS 550 EN Demir ve çelik mamuller - Genel teknik teslim şartları TS EN TS EN TS EN TS 237 EN TS EN TS EN ISO 377 Çeliklerin kısa gösteriliş sistemleri - Kısım :1 Çelik adları, semboller Çelikler için kısa gösterme sistemleri - Bölüm 2: Nümerik sistem Metalik ürünler-muayene ve deney belgelerinin tipleri Metalik malzemeler-boru- Yassıltma deneyi Çelik borular - İç ve/veya dış koruyucu kaplamalar- Otomatik tesislerde uygulanan sıcak daldırma galvanizli kaplamalar için özellikler Çelik ve çelik mamulleri- Mekanik deneyler için numunelerin ve deney parçalarının alınması ve hazırlanması 1) TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. 1

5 EN, IEC, ISO Adı No (İngilizce) EN ISO 1461 Hot dip galvanized coatings on fabricated iron and steel articles - Specification and test methods EN ISO 2409 Paints and varnishes - Cross - cut test EN ISO Steel - Conversion of elongation values - Part 1: Carbon and low alloy steels pren ) Iron and steel products - Inspection documents contents - List of information and description pren ) Steel tubes, fittings and structural hollow sections - Definitions and symbols for use in product standards ISO Paints and varnishes - Evaluation of degradation of paint coatings - Designation of intensity, quantity and size of common types of defect - Part 3: Designation of degrees of rusting ISO 7253:1996 Paints and varnishes - Determination of resistance to neutral salt spray CR Designation system for steel - Additional symbols TS No 1) TS 914 EN ISO 1461 TS 4313 EN ISO 2409 TS TS 7433 TS ISO TS ISO Adı (Türkçe) Demir ve çelikten yapılmış malzemeler üzerine sıcak daldırılmış galvaniz kaplamalar- Özellikler ve deney metotları Boyalar ve vernikler-çapraz kesme deneyi Çelikler - Uzama yüzdesi değerlerinin çevrimi - Bölüm 1: Karbonlu ve az alaşımlı çelikler Borular ve boru biçimli, dairevi enine kesitli aksesuarların tanıtılmalarında kullanılan semboller Boyalar ve vernikler- Boya kaplamalarının bozunmasının değerlendirilmesi- Genel tipteki kusurların yoğunluğu, miktarı ve boyutunun gösterimi- Bölüm 3: paslanma derecesinin gösterimi - Boyalar ve vernikler- Nötral tuz püskürtmesine (sisine) dayanıklılığın tayini - 3 Terimler ve tarifleri Bu standardın amacı bakımından, EN (çeliğin tarifi ve sınıflandırılması), EN (muayene ve deneyler), EN (muayene belgeleri), pren (dikişsiz ve kaynaklı borular) da verilen terimler ve tarifler ile aşağıda verilen tarifler ve semboller uygulanır. 3.1 Tip 3 boru Et kalınlığı 3,2 mm olarak belirlenmiş olan boru. 3.2 Tip 4 boru Et kalınlığı 4,0 mm olarak belirlenmiş olan boru. 3.3 Kaplamasız boru (siyah boru) Yüzeyine daha sonra herhangi kaplama yapılmayarak, imal edildiği şekilde bırakılan boru. 4 Sınıflandırma ve kısa gösteriliş 4.1 Sınıflandırma Çizelge 1 de verilen çelik, EN ye göre sınıflandırma sistemine uygun şekilde, alaşımsız kalite çelik olarak sınıflandırılır. 1) TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. 2) Taslak halinde. Bu standard EN halini alıncaya kadar, piyasa araştırması ve siparişte millî standardlar kullanılmalıdır. 2

6 4.2 Kısa gösteriliş Bu standard kapsamındaki borular için çeliğin kısa gösterilişinde aşağıda verilenler yer almalıdır. - Bu standardın numarası (TS 8481 EN 39), - EN ve CR a uygun olarak çelik ismi, veya - EN ye uygun olarak verilen çelik numarası. 5 Müşteri tarafından verilecek bilgiler 5.1 Zorunlu bilgiler Piyasa araştırması ve sipariş esnasında müşteri tarafından verilmesi gerekli olan bilgiler aşağıda verilmiştir: a) Miktar (kütle, toplam uzunluk veya adet), b) Bu standardın numarası (TS 8481 EN 39), c) Tip (3 veya 4) veya belirlenmiş et kalınlığı (mm), d) İstenen standard uzunluk (Madde 7.6.5), e) Belirlenen tercihler (Madde 5.2). 5.2 Tercihler Bu standardda çok sayıda tercih imkânı sağlanmış ve bunlar aşağıda liste halinde verilmiştir. Müşterinin, piyasa araştırması ve siparişte, aşağıda verilen tercihlerden hiçbirisini belirtmemesi halinde boru, temel özelliklere sahip olacak şekilde teslim edilmelidir (Madde 5.1). 1) Boru tipi, dikişsiz veya kaynaklı olarak, belirlendiği şekilde (Madde 6.2), 2) 1. aralık için silisyum muhtevası sınırlandırılması (Madde 7.2), 3) Uzunluğun yaklaşık veya tam olarak belirlenmesi (Madde 7.6.5), 4) Uzunluktaki toleransların daha sıkı olarak belirlenmesi ( Çizelge 2), 5) Özel muayene ve deneylerin belirlenmesi (Çizelge 8.1), 6) Muayene dokümanı teslim edilmesi (Çizelge 8.2.1), 7) İşaretin pres baskı derinliği, 0,2 mm den daha küçük olmamak üzere (Madde 12), 8) Boruların kaplamasız olarak teslim edilmesi(madde 13), 9) Belirlenen şekilde geçici korozyon koruması yapılması (Madde 13), 10) Borunun, karşılıklı mutabakat sağlanarak belirlenen renkte boyanarak teslim edilmesi (Madde 13). 5.3 Sipariş örneği Örnek 1 : Belirlenmiş et kalınlığı 3,2 mm (Tip 3), standard uzunluğu 6,0 m olan, kaplamasız (8. tercih) ve geçici korozyon korumalı (9. tercih) şekilde, TS 8481 EN 39 a uygun 1000 adet boru adet boru - TS 8481 EN 39-3,2-6,0-8. tercih ve 9. tercih Örnek 2: Tip 4 (belirlenmiş et kalınlığı 4 mm), standard uzunluğu 6,4 m olan ve EN e göre muayene dokümanı (Madde 2.2) ile birlikte (6. tercih) teslim edilen, TS 8481 EN 39 a uygun 48 ton boru. 48 ton boru - EN ,4-6. tercih İmalât işlemi 6.1 Çelik yapım işlemi Çelik yapım işlemi, imalâtçının tercihine bırakılmıştır. Çelik, yavaş eritme işlemiyle imal edilmelidir. 6.2 Boru imalâtı Boru, 1.tercih belirtilmemişse, imalâtçının tercihine göre, dikişsiz veya kaynaklı olarak imal edilmelidir. 1. tercihe ait borular, müşteri tarafından belirlenecek tipe göre dikişsiz veya kaynaklı olarak teslim edilmelidir. 3

7 Kaynaklı boru yapımında kullanılacak sıcak veya soğuk haddelenmiş levhalar şekil verilmeden önce kaynaklanmamalıdır. 7 Özellikler 7.1 Genel Madde 6 ya uygun şekilde imal edilip, Madde 8 e göre muayene edilen borular, bu standardda verilen özellikleri sağlamalıdır. Bu standardda verilen özelliklere ilâve olarak, EN de tarif edilen genel teknik teslim şartları da uygulanmalıdır. 7.2 Kimyasal bileşim ve mekanik özellikler Boru, Çizelge 1 de verilen mekanik özellikler ve kimyasal bileşime sahip olmalıdır. Çelik imalâtçısı tarafından verilen döküm analizi uygulanmalıdır. Silisyum muhtevası, 2. tercih belirtilmemişse, 1. aralık veya 2. aralık içerisinde olmalıdır (Çizelge 1). 2. tercih için, 1. aralıktaki silisyum muhtevası, en çok % 0,04 ile sınırlandırılmalıdır. Çizelge 1- Kimyasal bileşim ve mekanik özellikler Kimyasal bileşim (döküm analizi), kütlece % Mekanik özellikler Çelik türü C Si Mn P S Al Akma dayanımı R eh Çekme dayanımı R m Uzama A En az En az Çelik Çelik Mpa Mpa En çok En çok En çok En çok En az ismi numarası (N/mm 2 ) (N/mm 2 ) % S235GT ,20 a,b 1,40 0,040 0,045 0, / a b % 0,05 (1. aralık) (ikinci tercih belirtilmişse, % 0,04) veya % 0,15 % 0,25 (2. aralık). Boru, kaplamasız olarak belirlenmişse (8. tercih), piyasa araştırması veya siparişte aralık belirtilmelidir. Yassıltma deneyi, Madde 10.2 ye göre kaynaklı borularda yapılmalıdır. 7.3 Görünüş Boruların, imalât işlem yönüne göre dış yüzü, düzgün olmalıdır. Yüzey kusurlarına, boyutların Madde 7.6 da verilen tolerans sınırları içerisinde kalması şartıyla izin verilir. 7.4 Doğruluktan sapma Herhangi bir boru uzunluğunda (L), doğruluktan sapma, 0,002 L yi geçmemelidir. Herhangi bir metrelik uzunluk için doğruluktan sapma, 3 mm yi geçmemelidir (Şekil 1). Şekil 1 - Borunun, doğruluktan en büyük sapma sınırı 4

8 7.5 Dış kaynak çıkıntıları ve uçların hazırlanması Kaynaklı boruların dış kaynak çıkıntıları tıraşlanarak düzeltilmelidir. Boru uçları, boru eksenine dik anma açısıyla kesilmeli ve uçlarda, zararlı çapaklar bulunmamalıdır. 7.6 Boyutlar, kütle ve toleranslar Boyutlar Belirlenmiş dış çap 48,3 mm ve belirlenmiş et kalınlıkları, Tip 3 için, 3,2 mm ve Tip 4 için 4 mm olmalıdır Boyut toleransları Belirlenmiş dış çap için toleranslar +/- 0,5 mm dir. Dairesellikten sapma (ovallik) toleransı, çap toleransına dahil edilmiştir. Et kalınlığından sapma toleransı - % 10 dur. Bununla birlikte dikişsiz borular için belirlenmiş et kalınlığından, bu kalınlığın % 10 unu geçen, ancak % 15 inden daha küçük olan sapmaya, çevre uzunluğunun % 25 inden daha büyük olmayan düzgün geçiş bölgesinde izin verilebilir. Borunun iç çapı, 37,7 mm çaplı ölçme aleti, boru içerisine en az 200 mm girebilecek şekilde olmalıdır Kütle Birim uzunluk için anma kütlesi, Tip 3 borularda, 3,56 kg/m ve Tip 4 borularda, 4,37 kg/m dir Kütle toleransları Tek boru kütlesindeki sapma, belirlenmiş kütlenin - % 7,5 unu geçmemelidir. Not - Artı toleranslar için Madde ye uyulmalıdır Uzunluk Borular, 3. tercihin belirtilmesi durumu (Madde 5.1) hariç olmak üzere, 6 m ve 6,4 m standard uzunluklardan, müşteri tarafından belirtilen uzunlukta teslim edilmelidir. 3. tercihin belirtilmesi durumunda borular, müşteri tarafından belirtilen tam veya yaklaşık uzunluklarda teslim edilmelidir. Uzunluk tipleri ve toleranslar, Çizelge 2 de gösterilmiştir. Çizelge 2 - Uzunluk tipleri ve uzunluk toleransları Uzunluk tipi Uzunluk m L Tolerans a mm Standard 6 veya 6,4 Yaklaşık 4 L 12 Kaynaklı borularda; - 50 / Dikişsiz borularda ; ± 500 Tam 6 6 < L 12 0 / / + 15 a 4. tercih için, müşteri tarafından belirlenen daha sıkı uzunluk toleransı uygulanır Yapının tasarım değerleri Bu standarda uygun olarak teslim edilen boruların kesit özellikleri, elâstisite modülü ve borunun birim uzunluğu (metre) için kütle değerleri, bilgi amacıyla Ek A da verilmiştir. 5

9 8 Muayene 8.1 Muayene tipi Borular, 5. tercihin belirtilmesi hariç olmak üzere, EN e uygun standard (özel olmayan) muayene ve deneylerden sonra teslim edilmelidir. 5. tercihin belirtilmesi halinde borular, özel muayene ve deneyler yapıldıktan sonra teslim edilmelidir. 8.2 Muayene dokümanları Muayene doküman tipleri EN e göre aşağıda verilen dokümanlar hazırlanmalıdır. 6. tercihin belirtilmesi hariç olmak üzere, standard muayeneye tâbi borular, muayene dokümanı olmaksızın teslim edilmelidir. 6. tercih için müşteri tarafından belirlenen EN e uygun Tip 2.1 veya Tip 2.2 muayene dokümanı teslim edilmelidir. Özel muayene ve deneye tâbi tutulan borular (5. Tercih), EN e uygun Tip 3.1.B muayene belgesiyle birlikte teslim edilmelidir Muayene dokümanlarının muhtevası Muayene dokümanlarının muhtevası, pren e uygun olarak, Madde ve Madde de gösterildiği gibi olmalıdır Siparişe uygunluk belgesi (Madde 2.1), aşağıda verilen kodları ve bilgileri ihtiva etmelidir: A - Ticarî işlemler ve kapsadığı mamul partileri, B - Siparişe uygunluk belgesinin uygulanacağı mamullerin tanıtımı, Z - Kanıtlama Deney raporu (Madde 2.2) veya 3.1.B tipi muayene sertifikası, aşağıda verilen kodları ve bilgileri ihtiva etmelidir: A - Ticari işlemler ve kapsadığı mamul partileri, B - Muayene belgesinin uygulanacağı mamullerin tanıtımı, C10 - C13 - Çekme deneyi C60 - C69 - Yassıltma deneyi (yapılmışsa) C71 - C 92 - Kimyasal bileşim D 01 - İşaretleme ve tanımlama, yüzey görünümü, biçim ve boyut özellikleri, Z - Kanıtlama 8.3 Muayene ve deneylerin özeti Muayene ve deneyler, Çizelge 3 e uygun şekilde yapılmalıdır. Çizelge 3- Muayene ve deneyler Muayene deney tipi 6 ve Deney sıklığı Zorunlu Standard muayene Özel muayene Atıf yapılan madde no Döküm analizi İmalâtçıya ait işlem İmalâtçıya ait işlem Madde 7.2 Çekme İmalâtçıya ait işlem 1 / deneye tâbi tutulacak mamul partisi Madde 7.2, Madde 10.1 Yassıltma a İmalâtçıya ait işlem 1 / deneye tâbi tutulacak mamul partisi Madde 7.2, Madde 10.2 Gözle muayene Madde 7.3, Madde 10.3 Boyut muayenesi Madde 7.4, Madde 7.6, Madde 10.4 a) Sadece kaynaklı boruda

10 9 Numune alma 9.1 Deney sıklığı Deneye tâbi tutulacak mamul partisi Özel muayene ve deney yapılarak teslim edilen mamullerde, mekanik özellikler, mamul partisi üzerinde yapılacak deneylerle belirlenmelidir. Deneye tâbi tutulacak mamul partisi, aynı tür ve boyutlarda, aynı işlem kullanılarak imal edilen ve kabul için aynı anda teslim edilen miktardaki boru grubu olarak tarif edilir. Deneye tâbi tutulacak mamul partisi, en fazla 40 ton borudan meydana gelmelidir Deneye tâbi tutulacak her mamul partisinden alınacak numune adedi Deneye tâbi tutulacak her mamul partisinden, aşağıda verilen deney parçalarının hazırlanmasına yetecek şekilde numune alınmalıdır. - Bir adet çekme deney parçası - Kaynaklı borularda, bir adet yassıltma deney parçası 9.2 Numuneler ve deney parçalarının hazırlanması Mekanik deneyler için numune alma yeri, doğrultusu ve numune hazırlanması Genel Numuneler ve deney parçaları, EN ISO 377 de verilen şartlara göre, boru uçlarından alınmalıdır Çekme deneyi için deney parçası Çekme deneyi için deney parçası, tam kesitli boru parçası veya EN de verilen şartlara göre, boru boyuna eksenine paralel doğrultuda alınmış deney parçası olabilir Yassıltma deneyi için deney parçası Yassıltma deneyi için deney parçası, EN e uygun olarak tam kesitli boru parçası olmalıdır. 10 Deney metotları 10.1 Çekme deneyi Deney, EN e uygun olarak, kaplama yapılmamış boruda oda sıcaklığında yapılmalı ve aşağıda verilenler tayin edilmelidir: - Çekme dayanımı (R m ), - Akma dayanımının üst sınırı (R EH ), Akma meydana gelmiyorsa, toplam uzamanın, % 0,2 sine karşılık gelen akma dayanımı (R p 0,2 ) veya % 0,5 ine karşılık gelen akma dayanımı (R p 0,5 ) belirlenmelidir. Anlaşmazlık halinde toplam uzamanın %0,2 sine karşılık gelen akma dayanımı (R p 0,2 ) esas alınmalıdır. - 5, 65 S0, referans ölçme boyuna (L 0 ) göre kopmada uzama yüzdesi (A). Tam ölçüde deney parçası kullanılmaması halinde uzama yüzdesi, EN ISO de verilen çizelge kullanılarak L 0 = 5, 65 S0 ölçme boyu değerine göre dönüştürülmelidir. Burada S 0, gerçek en kesit alanıdır Yassıltma deneyi Deney, EN e uygun olarak yapılmalıdır. Ard arda deneylerde veya özel muayene yapılarak teslim edilen borularda, ard arda gelen deney parçaları, kaynak doğrultusu, yassıltma doğrultusuna 0 veya 90 açı teşkil edecek şekilde dönüşümlü olarak yerleştirilmeli ve yassıltma deneyi bu şekilde uygulanmalıdır. Sadece bir mamul partisi deneye tâbi tutulacaksa, kaynağın deney esnasındaki konumu, aksi kararlaştırılmamışsa imlâtçının tercihine bırakılır. 7

11 Deney esnasında, yükleme yapıldıktan sonra, yükleme plâkaları arasında ölçülen mesafe, borunun orijinal dış çapının % 75 ine inince, boruda herhangi çatlak veya yarık gözlenmemelidir. Deneye, yükleme esnasında, yükleme plâkaları arasında ölçülen mesafe, borunun orijinal dış çapının % 60 ına ininceye kadar devam edilmeli ve kaynak haricindeki metal kısımlarda herhangi çatlak veya yarık gözlenmemelidir. Not - Kenarlarda hafif çatlak başlangıcı oluşması, bu standarda uygunluğu olumsuz şekilde etkilemez Gözle muayene Kaplamasız borular, Madde 7.3 te verilen özelliklere uygunluğu kontrol etmek üzere gözle muayene edilmelidir Boyutların kontrol edilmesi Kaplamasız boruların belirlenmiş boyutları, doğruluk da dahil olmak üzere kontrol edilmelidir. Dış çap, ölçü aleti kullanılarak ölçülmelidir. Boruların iç çapı, içerisine 37,7 mm çaplı ve en az 200 mm uzunlukta ölçme aleti sokularak kontrol edilmelidir. 11 Tekrar deneye tâbi tutma, sıralama ve işlemlerin tekrarı EN de verilen şartlar uygulanmalıdır. 12 İşaretleme Borular, en fazla 1,5 m düzgün aralıkla, pres baskı yapılarak işaretlenmelidir. Harf ve işaretlerin yüksekliği, en az 4,0 mm olmalı ve işaret, mamulün plânlanan ömrü boyunca görünür şekilde kalmalı ve dayanıklılığı garanti altına alınacak şekilde yapılmalıdır. Not - Görülebilme ve dayanıklılık, normal olarak en az 0,2 mm baskı derinliği sağlanarak elde edilebilir. 7. tercih için baskı derinliği, imalâtçı işlemlerine uygun muayene şartlarında en az 0,2 mm olmalıdır. İşaret, Madde 13 e uygun kaplama yapıldıktan sonra da görülebilir olmalıdır. İşarette, aşağıda verilenler bulunmalıdır: 1) Bu standardın numarası (TS 8481 EN 39), 2) İmalâtçının ismi ve ticarî ünvanı, 3) Kalınlık tipi, 3 veya 4 olarak. İşaretleme örneği - TS 8481 EN 39 xxx 4 xxx = İmalâtçının ismi veya ticarî ünvanıdır. Kaplama uygulayıcı ile boru yapımcısının farklı olması halinde, boru üzerine en fazla 1,5 m aralıklarla, kaplama uygulayıcısının isim ve ticarî ünvanını gösteren ilâve kalıcı işaret konulmalı ve bu işaret, imalâtçının işareti ile karıştırılmayacak şekilde olmalıdır. 13 Kaplama 8., 9. veya 10. tercihlerin belirtilmesi haricindeki durumlarda boru, sıcak daldırma yoluyla galvaniz kaplanmalıdır. Galvaniz kaplama, EN a göre B.2 kaplama kalitesinde veya EN ISO 1461 (Çizelge 2) ye uygun şekilde yapılmalıdır. Ancak, işaretleme özellikleri Madde 12 ye uygun olmalıdır. 8. tercihte belirtilen borular, kaplamasız olarak teslim edilmelidir. 9. tercihte belirtilen borular, geçici korozyon kaplaması yapılarak teslim edilmelidir. 10. tercihte belirtilen borular, boyalı olarak teslim edilmelidir. Kaplama, EN ISO 2409 da, Çizelge 1 de 0102 sınıf için verilen özelliklere uygun olmalı ve ISO 7253 e göre deneye tâbi tutulduğunda ISO e göre R i 3 de verilen muayene şartlarını sağlamalıdır. 8

12 Ek A (Bilgi için) Yapıların tasarımı için değerler Çizelge A.1 - Kesit özellikleri, elâstisite modülü ve birim uzunluk kütlesi Özellikler Sembol Tip 3 boru Tip 4 boru En kesit alanı (cm 2 ) A 4,53 5,57 Eylemsizlik momenti (cm 4 ) I 11,6 13,8 Elâstik kesit modülü (cm 3 ) W el 4,80 5,70 Plâstik kesit modülü (cm 3 ) W pl 6,52 7,87 Eylemsizlik (jirasyon) yarıçapı (cm) i 1,60 1,57 Birim uzunluk kütlesi (kg/m) M 3,56 4,37 Elâstisite modülü (MPa) E

13 Kaynaklar Aşağıda verilen standardlar, bu standarda uygun boruların ne zaman ve nasıl kullanılabileceğini göstermek için verilmiştir. EN 74 pr EN pr EN Specification for steel couplers, loose spigots and base plates for use in working scaffolds and falsework made of steel tubes Scaffolds - Performance requirements and general design Falsework - Performance requirements and general design 10