Munzam Sandıklara İşverenlerce Yapılan Katkı Payı Ödemelerine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Transkript

1 Munzam Sandıklara İşverenlerce Yapılan Katkı Payı Ödemelerine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı Vergi ve Hukuk Bülteni 20 Mart 2015 Finansal Sektör

2 Anayasa Mahkemesi kararı ve vergilendirmeye ilişkin esaslarda ulaşılabilirlik ve öngörülebilirlik I. Giriş 2012 yılında yapılan vergi incelemesi neticesinde, 2007 yılında işverence munzam sandığa yapılan katkı payı ödemelerinin vergilendirilmesi gerektiği sebebiyle tarh olunan vergilere ilişkin olarak ilgili şirket tarafından Anayasa Mahkemesi ne bireysel başvuruda bulunulmuştur. Anayasa Mahkemesi nin ilgili kararı 21 Şubat 2015 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır. II. Başvurucunun iddiaları ve talebi Başvuran şirket tarafından mülkiyet ve adil yargılama haklarının ihlal edildiği ileri sürülmüştür. Başvurucu tarafından; - İşverence sandığa yapılan katkı payı ödemelerinin vergiye tabi ücret özelliği taşımadığı, - Yapılan katkı payı ödemelerine ilişkin olarak çalışanların tasarruf hakkının bulunmadığı ve bu sebeple gelirin elde edilmiş olma unsurunun gerçekleşmediği, - Ödemelerin kıyas yapılmak yoluyla ücret olarak kabulünün verginin kanuniliği ilkesine aykırı olduğu, - Söz konusu ödemelerin ücret olmadığına dair önceki tarihlerde verilmiş Maliye Bakanlığı muktezası bulunduğu, - Başvuru konusu vergilendirme işlemlerine kadar katkı paylarının ücret olarak kabul edilerek vergilendirileceğine ilişkin idari bir uygulamanın ve yargısal bir içtihadın bulunmadığı, - Munzam sandıkların temel amacının emeklilik sonrası emekli aylığı ödemek olduğu, - Emekli aylığı ödemeleri ile ilgili 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununda farklı düzenlemelerin bulunduğu ve buna göre emeklilik veya maluliyet koşulları gerçekleşmeden söz konusu kuruluşlara yapılan ödemelerin vergilendirilmesinin mükerrer vergilendirmeye sebep olacağı iddia edilmiştir. 2

3 Buna göre; 1. Tarh edilen vergi ve kesilen cezanın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek Anayasa nın 35. maddesinde yer alan mülkiyet hakkının, 2. Dava dilekçesinde delil olarak ibraz edilen Maliye Bakanlığı Muktezası ve Yargıtay Kararı dikkate alınmadan karar alınmış olması sebebiyle Anayasa nın 36. maddesinde yer alan adil yargılanma hakkının, 3. Ücret kapsamında yer almayan bir ödemenin ücret sayılarak vergilendirilmesi dolayısıyla da Anayasa nın 73. maddesinde yer alan verginin kanuniliği ilkesinin ihlal edildiği ileri sürülmüştür. Bu ihlallerin giderilmesi için yeniden yargılama yapılması veya tazminat ödenmesi talebinde bulunulmuştur. III. Anayasa mahkemesi kararına giden yolda adım adım Karar da belirtildiği üzere, mülkiyet hakkının vergi yolu ile sınırlandırılmasının meşruiyetinin sorgulanabilmesi için yapılan düzenlemelerin ulaşılabilirlik ve öngörülebilirlik ölçütleri ile değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bir başka deyişle, vergilendirme yoluyla mülkiyet hakkının sınırlandırılabilmesi için ilgili kanunun hükümlerinin ulaşılabilir ve vergi mükelleflerince öngörülebilir olması gerekmektedir. Ulaşılabilirlik - hukuki düzenlemenin aleni olması, yani yayımlanması, Öngörülebilirlik hukuk kurallarının uygulanması halinde doğabilecek sonuçların önceden tahmin edilebilmesi olarak tanımlanmıştır. 3

4 Özetle kararda; İdari bir düzenleme ya da uygulama olmadığı, dolayısıyla başvuru konusu olayların yargıya intikal etmediği ve yargısal içtihadın bulunmadığı, Konuya ilişkin yargısal içtihattın olmadığı, Vakfa ödenen katkı payları üzerinde çalışanların tasarruf hakların bulunmadığına ilişkin Yargıtay içtihadının bulunduğu, Vergi tekniği raporunda zikredilen Danıştay içtihatlarının doğrudan konu ile ilgili olmadığı, Defalarca vergi denetimi yapılmasına rağmen, 1974 yılında kurulan ve hala faaliyetlerine devam etmekte olan vakfa yapılan ödemelerle ilgili herhangi bir eleştirinin dile getirilmediği, Ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi ve vergilendirilmesine ilişkin uygulamanın 2012 yılında yapılan vergi incelemesi sonucu düzenlenen vergi tekniği raporuna istinaden başlatıldığı, IV. Sonuç Bu hususlar dikkate alındığında özetle, 1974 yılında kurulan Vakıf ödemeleri için, 2012 yılında vergi incelemesi yapılana kadar Vergi İdaresi nin işverence yapılan ödemelerin vergilendirilmesine ilişkin bir girişiminin olmaması, Katkı payı ödemelerinin yapıldığı dönemde kanun hükmünün, idari düzenlemelerin ve içtihadın açık ve net olmaması, Vakfa işverenlerce ödenen katkı payları üzerinden çalışanların tasarruf haklarının olmamasına ilişkin Yargıtay kararının bulunması, Katkı paylarının ücret olarak vergilendirilmesine gerek olmadığı yönünde Mali İdare nin muktezasının bulunması, sebepleriyle başvurucunun talebi olumlu değerlendirilmiş ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmedilmiştir. belirlenmiştir. 4

5 Anayasa Mahkemesinin hükmü; Açıklanan gerekçelerle; Başvurucunun Anayasa nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine, İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için, yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmadığı anlaşıldığından, başvurucudan tahsil edilen vergi, gecikme faizi ve cezaların tazminat olarak ödenmesine, karar verilmiştir. Saygılarımızla, Umurcan Gago Ortak, Vergi ve Hukuk Hizmetleri Ek: Türkiye. Tüm hakları saklıdır. '', Türkiye veya kullanım içeriğine göre gerektiğinde, PricewaterhouseCoopers küresel şirketler ağını veya bu ağa bağlı her biri ayrı tüzel kişilikler olan diğer üye şirketleri temsil eder. ' Türkiye', Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir. 5