Zorunlu Deprem Sigortası

Transkript

1 Zorunlu Deprem Sigortası Atilla İnan': 4452 Sayılı Yetki Kanununa dayanılarak' hukuk düzenimizde Zorunlu Deprem Sigortası sistemi kurulmuştur. Bu sistemin kapsamı içine giren taşınmazlar için zorunlu olması, sistem içerisinde elde edilen gelirlerin de deprem nedeniyle doğan hasarlar için kullanılması, hukuksal niteliğini tartışmak açısından ipuçları oluşturmaktadır. Bir yandan zorunlu olması diğer yandan elde edilebilecek gelirlerin ilerde deprem nedeniyle doğabilecek belirli hasarlar için kullanılması kurulan sistemi harçlara benzetmektedir. Aynı zamanda doğup doğmayacağı belli olmayan ve ne kadar hasar vereceği bilinmeyen deprem gibi şarta bağlı bir olaya bağlı olması onun sigolia niteliğini göstermektedir. Zorunlu bir sigorta olduğundan kuşku yoktur. Ancak deprem gibi şarta bağlı bir olaya bağlanması oıııın Anayasa'nın 71. maddesi uyarınca "vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler'~den sayılmasıııı da yanında getirmektedir. Bir başka deyişle düzen lenıııesi yasalarla olması gereken temel hak ve özgürliiklerle ilgi i i olduğunu, özellikle bütçe hakkı ile iigil i bir konu olduğunu gözden uzak tutmamak gerekir. Bu nedenle zorunlu deprem sigoıiasıııı vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler gibi irdelemek gerekir. Bu yazımızda zorunlu deprem sigortasıııa ilişkin düzenlemelerin hukuksal niteliği. kapsamı, sigortaııların ve sigortalayanların hakları incelenmeye çalışılacaktır. Ayrıca yasayla kurulan Doğal Afetler Sigortası KurumunuJl denetimi üzerinde durularak genel bir değerlendirme yapılacaktır. Hukuksal Niteliği Sigorta, Borçlar Kanununa göre kumar ve bahis niteliğinde olan bir hukuksal işlemdir. Türk Hukuk Lügatında "iki veya daha ziyade kimseler arasıııda öyle bir Iıııkuki münasebettir ki, onunla sigoıia eden kimse karşılıklı yardım ve büyuk sayılar kanuna göre diğer bir kimsenin meşru ve nakden takdir edilebilecek olan iktisadi bir menfaatini temin etmek için kamııı ve sözleşme ile belirlenen müstakbel gerçekleşmesi belirli şarta bağlı bir olayııı ortaya çıkmasına göre Sayıştay Uzman Denetçisi ı Resmi Gazete, 27 Aralık 1999/ lıkerrCL 587 sayılı "li". ('ağdaş rerel 'löne/imler, Cill 9 Sm'ı :2,Visaıı ]OO(). s. c) I-'N.

2 92 Çağdaş Yerel Yönelimler 9 (2) Nisan 20()(} tespit edilebilecek bir meblağııı ödenmesini ücret karşılığında ü,stleııir"ı şeklinde tanımlanmıştır. Sigorta akdinin kaynağı yasa veya sözleşme olabilir. Genellikle ilerde doğabilecek büyük zararlara karşı zayıfları koruyacak önlem alması amacıyla yasalarla zorunlu sigortalar da kurulabilir. Zorunlu trafik sigortası yanında, Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu örnekleri zorunlu sigorta örneklerini oluştururlar. ilerde doğabilecek bir şarta bağlı olması yanında zonmlu olmaları, zorunlu sigortaları vergi, resim ve harçlara benzer hale getirirler. Özellikle belirli gelirler belirli bazı giderler için harcanabileceği için harçlara benzer yanı fazladır. Bu nedenle Anayasanın 71. maddesi uyarınca ancak kanunla konulmalarını gerektirir. Yasayla konulma zorun luluğunu konumııı bütünü açısından ele almak gerekir. Yasal yükümlülüğü sadece akçalı sorumluluklara indirgemek tarihsel süreç içerisinde demokrasinin temel dayanağı olan "bütçe hakkı"nı ihmal etmek sonucunu doğurur. Bu nedenle zorunlu deprem sigortasına ilişkin düzenlemeierin vergi yasalarında olduğu gibi bütünü açısından yasa konusu olması gerekir. Sadece akçalı yükümlülüklerini belirleyen hükümlerin yasaya bırakılması eksikliktir. Zorunlu Deprem Sigortasına Gereksinim Duyulması ı 7 Ağustos Marmara Bölgesi depremi ve ardından gelen depremlerin verdiği büyük hasarlar, depremden zarar görenlerin acıklı durumu, çıkarılan ek vergi yasaları bütün bunlara rağmen devletin bu zararları azaltmak için katlandığı sıkıntılar, zorunlu deprem sigortasına duyulan gereksinimi gün ışığına çıkarmıştır sayılı Yetki Kanunuyla, doğal afetlere karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi, bu afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi, yeni yerleşim alanlarının kurulması, imar, ihale, müteahhitlik, müşavirlik hizmetleri ile kültür ve tabiat varlıklarını koruma, sivil savunma, mevcut fonların işleyişi ve gerektiğinde ilave fon kurulması, her türlü bağış ve yardımların etkin kullanımı, ekonomik konularda düzenleme, doğal afetler sonucunda doğacak zararların karşılanmasına yönelik bir sigorta sisteminin oluşturulması, doğal afet bölgelerinde yeni il ve ilçeler ile yeni büyükşehir belediyeleri kurulması ve teşkilat kanunlarında yapılacak değişiklikler ile ivedi ve zorunlu haııere münlıasır olmak üzere Bakanlar Kurulu'na kanun hükmünde kararname ile düzenleme yapma yetkisi verilmiştir. 2 Türk Hukuk Liigatı, s. ~81.

3 lllarmara Depremi ve [)iişiindiirdükleri L)J Türkiye'nin deprem bölgesi içerisinde olması, olağanüstü ek vergi yasalarının çıkarılmasınm zorluğu ve kamuoyunda bu tür işlemlere duyulan tepkiler, vergileme işinin arada çıkarılan yasalarla değil, süreklilik kazanacak bir biçimde düzenlenmesini gerekli k~lmıştır. Böylelikle belirli bir amaçla alınan vergilerin başka amaçlarla kullanılmasının önlenmesi en azından bu doğrultuda söylencelere neden olunması da giderilmiş olacaktır. işte.bu acı tecrübelerin etkisiyle çabukça hazırlanan 587 sayılı KHK ile Zorunlu Deprem Sigortası yürürlüğe sokulmuştur. Zorunlu Deprem Sigortasının Kapsamı 587 Sayılı KHK'nin 2. maddesiyle Zorunlu Deprem Sigortasının kapsamı belirlenmiştir. Buna göre; 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler, tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, bu binaların içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler ile doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler Zorunlu Deprem Sigortasına tabidir. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar ile köy yerleşik alanlarında yapılan binalar bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında Zorunlu Deprem Sigortasına tabi değildir. Kimi yazarlar, "Sanayi tesisleri, işyerleri, devlet binaları, ticari işletmeler ve köylerde bulunan yapıların sigorta kapsamı dışında kaldığını, sadece zorun lu deprem sigortasının konutları kapsadığını ileri sürmüşlerdir:' Yukarıda değinilen kural karşısında kapsam konusunda duraksamalar olduğu görülmektedir. Bu durumda Zorunlu Deprem Sigortasının kapsamını irdelemekte yarar bulunmaktadır. Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesine göre; 1. Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler, 2. Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, 3. Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerine mesken olarak inşa edilmiş binalar içinde yer alan ve ticarethane. büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler, 4. Doğal afetler nedeniyle Devlet tarafından yaptırılan veya verileı' kredi ile yapılan meskenler, Zorunlu Deprem Sigortasma tabidir. -' Noyan Doğan, "Zorunlu Deprem Sigortası Üzerine", 12 Ocak 2000 tarihli Dünya Gazetesi

4 94 Çağdaş Yerel Yönetimler i) (2) Nisan 2()Of) Yine aynı KHK'nin 2. maddesinin son fıkrası 1. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar, uyarınca~ 2. Köy yerleşik alanlarmda yapılan binalar. Zorunlu Deprem Sigortası kapsamında değildir. KHK'nin kapsam maddesini düzenleyen maddesi yanında yine kapsamla ilgili hükümler taşıyını "Sigorta yapma ve yaptırına zorunluluğu" başlığmı taşıyan 9. maddesinde; "Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki bağımsız bölüm ler ve biııalar için, malikler veya varsa intifa hakkı sahipleri tarafından zorunlu deprem sigortası yaptırılır. Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı tarihinden sonra mesken olarak inşa ed ilecek bağımsız bölümler ve binalar için, i Igil i mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı almmış olması kaydıyla, iskan izninden veya içinde yaşanmaya başlanmasmdan itibaren bir ay içinde Zorunlu Deprem Sigortası yaptırı Iır" denilmektedir. GörüldüğU Uzere zorunluluk açısmdan bir yandan KHK'nin kapsamında ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız böltimlerden, bir yandan da KHK'nin yayımı tarihinden sonra mesken olarak inşa edilecek bağımsız bö Ilimler ve binalardan söz edilmektedir. Bir başka deyişle kapsam bölümünde Kat Mülkiyetİ Kanunu kapsammdaki binalarda yer alan ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kuııanılan bağımsız bölümler düzenleme kapsamında sayılırken, zorunlu sigortalamayı düzenleyen 9. maddede KHK 'nin yayımı tarihinden sonra sadece mesken olarak inşa edilecek bağımsız bölümlerden söz edilmesi bir uyumsuzluk olarak görülebilir. Bu yüzden Zorunlu Deprem Sigortasmm a celeye getirildiği söylenebilir. 4 Kanımızca KHK 'nin yayımlanması tarilıinden önce Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölüm bulunan binalar üzerinde inşaa edilmiş ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanı lal1 bağımsız bölümler düzenleme kapsamıııda olmakla beraber, Zorunlu Deprem Sigortası ler. Onların seçimlik bir hakları vardır. yaptırmak zorunda değildir Bir başka sorun da devlet tarafından yaptın lan veya kred i veri lerek yaptırı lan meskeıılerin köy sınırları içinde 0lm3s1 halinde durunuın ne olacağıdır. Kanımızca köy sınırları içinde olan meskenler Zorunlu Deprem Sigortası kapsamı dışındadır. Ancak özel bir hüküm bulunduğu için ister köy sınırları ister.. Noyan Doğan, "Zorunlu Deprem Sigortası", 29 aralık 199{} tarihli Dünya Gazetesi.

5 l/al'liio/"{/ IJeprclııi "i! IJiişiindiirdlikleri l),) kent sınırları içinde olsun, devlet tarafından yaptırıl..n veya devletçe kredi verilerek yapılan meskenler Zorunlu Deprem Sigortasına tabi olmalıdır. Zorunlu deprem sigortasına ilişkin temel konularda bile duraksamalar vardır. Uygulamaya geçildiğinde daha çok sorunların çıkacağı kesin görülmektedir. KHK'lerle mali yükümlülükler getirilemeyeceği için yeni bir düzenleme yapılması zorunluluğu vardır. Kanımızca aceleye getirilen düzenlemedeki eksiklikler ve boşluklar uygulamaya başlanılmadan yapılacak yasal düzenlemeyle giderilmelidir. s Böylelikle mali yükümlülükler getiren bu konumııı KHK ile düzenlenmesi şeklindeki Anayasaya aykırılık sorumı da giderilmiş olacaktır. Doğal Afet Sigortaları Kurulu Deprem sigortası sisteminin organizasyonu ve idaresinin sağlanması amacıyla Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu bakanlık nezdinde kamu tüzel kişiliğine sahip Doğal Afetler Sigortası Kurumu kurulmuştur. Bu kurum zorunlu deprem sigortası kapsamıııdaki binalcınn sigortasıııın yapılması için gerekli organizasyonun sağlanması, bu koııuda mevcut sigorta şirketlerin in görevlendiri Imesi. sigorta yapmak ve mevzuatla kendisine verilelı diğer görevleri yerine getirmek üzere, binaların sigoı1a ettirilmesinin sağlanması ve sistemin işleyişinin denetimi alanında görevli kılınmıştır'() Kurumun teknik işlerinin kunıııı idarecisi sıfatıyla ve en fazla 5 yıl süreyle yürütülmek üzere. Hazine Müsteşarlığı tarafından bir sözleşme İle Zonınlu Deprem Sigortası sisteminin idare edilmesi ve işletilmesi amacıyla kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumumın idari birimi Doğal Afet Sigortaları Kurulu'dur. Bu Kurul üst düzey 7 kişi iik ekipten olu7acak olup görevleri aşağıda sayılmıştır. a) Kurumun işleyişine ilişkin politikaları tespit etmek ve çalışma planını düzenlemek. b) Kurum idaresince çalışma usul ve esaslarını belirlemek. c) Kurum nam ve hesabına Zorunlu Deprem Sigortası sözleşmesi yapmaya yetkili sigorta şirketlerini ve liymaları gerekli usul ve esasları Müsteşarlığın rüşünii alarak belirlemek. d) Tazminat ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemek ve tazminat ödemelerinin en kısa sürede yapılmasını sağlamak. e) Risk paylaşımı ve reasürans planını onaylamak. Atilla Inan, "Zorunlu Deprem Sigortasının Kapsamı", Diinya (;<ızctc~i. (ı Seyit Ahmet l3aş. "Zorunlu Dqırcl1l Sigortası", 1 aklaşım nergisi, Sa\1 X6, s, ııo,

6 96 Çağdaş 'r'erel Yönetimler 9 (2) Nisan 200() t) Kurum kaynaklarının yatırım yön lendiri Imesine i i işkin usul ve esasları tespit etmek, g) Halkla ilişkiler ve tanıtım kampanyaları yapılmasına karar vermek, lı) Zorunlu deprem sigortasına tabi bütün binaların sigorta kapsamına al ınmasını temin için gerekli tedbirleri almak. Kurul, görevalanına giren konularda bilimsel çalışma ve araştırmalar yaptırabilir ve gerekli gördüğü takdirde, proje süresiyle sınırlı olmak kaydıyla yerli veya yabancı özel sözleşmeli danışman çalıştırabilecektir. KHK'nin 4. maddesi uyarınca~ Kurum, ı 050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu, 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 832 sayılı Sayıştay Kanunu, 2886 sayılı Devlet ihale Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi değildir. Sigorta Yaptırma Zorunluluğu ve Yaptırımları Zorunlu deprem sigortası yeni kurulduğuna göre bunun bir başlangıcı, zorunluluğu sağlayacak önlemler yaptırılmaması halinde yaptırımlar olması gerekir. Zorunlu deprem sigortası, KHK'nin 9. maddesi uyarınca; malikler veya varsa intifa hakkı sahipleri tarafından yaptırılacaktır. Mevcut binalar için bu yükümlülük KHK'nin yayımı tarihinden dokuz ay sonra (2000 yıllılin Ekim ayından i tibaren) başlamaktadır yılının EylOl ayından sonra mesken olarak inşa edilecek bağımsız bölümler ve binalar için, ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı alınmış olması kaydıyla, iskan izninden veya içinde yaşanmaya başlanmasından itibaren bir ay içinde deprem sigol1ası yaptırı lması zorunludur. S igorta ettiri Imiş bina i le i19i ii olarak sigortadan kaynaklanan menfaat sahibinin değişmesi halinde sigorta yeni menfaat salı ibi ile devam edecektir. Binanın yüzölçümü, inşaat sınıfı ve kalitesi, binanın üzerinde bulunduğu arazinin jeolojik özellikleri, deprem riski ve benzeri faktörler dikkate alınarak binaların sigorta primleri tespit edi lecektir. KHK'nin 12. maddesi uyarınca: Zorunlu deprem sigortasının uygulaması konusunda ilgili valilik veya belediye ile tapu sicil müdiirlüklerinin kayıtlarından yararlallılacaktır. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşları, zorunlu deprem sigortası yaptırıimış ve priminin ödenmiş olduğu belgelenmedikçe bu sigortaya tabi biıalarla ilgili tapu tescil işlemleri dahil hiçbir işlem yapamayacaklardır.

7 Marmara Depremi ve Diişündürdükleri 97 Binaların projelerine aykırı olarak yapılan tadilatlar nedeniyle doğacak zararlar sigorta tazminatı kapsamı dışına çıkarılmıştır. Buna göre, binan m ve her bir bağımsız bölümün projeye aykırı olarak ve taşıyıcı sistemi etkileyecek şekilde tadil edilmesine veya zayıflatılmasma neden olan veya buna imkan veren malik, meydana gelen zararın bu nedenle ortaya çıktığı veya arttığı tutar kadar tazıninat alma hakkmı kaybedecektir. Yine aynı KHK'nin 13. maddesi uyarınca menfaat sahibinin değişmesi halinde sigorta yeni menfaat sahibi ile devam eder. Sigortaııların mükellefiyetierini yerine ~etirmemeleri halinde kurumun alacakları 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Kanununa tabidir. Kurumun Hakları ve Sor",mlulukları KHK'nin 10. maddesi uyarınca; Zorunlu sigortaya ilişkin teminat tutarları, genel şartları, tarife ve talimatları, primlerin ödenme usul ve esasları ile kurum idarecisine ve yetkili sigorta şirketlerine ödenecek komisyonlar bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Sigorta primlerinin tespitinde; binanın yüzölçümü. inşaat smıfı ve kalitesi, binanm üzerinde bulunduğu arazinin jeolojik özellikleri. deprem riski ve benzeri faktörler dikkate almır. Tazminatı ödeyen kurum, yaptığı ödeme tutarınca 11lIkuken sigortaimm yerine geçer. Bu yetkisini kurum sigortah aleyhine ileri süremez. Kurum kaynaklarmm zararı karşılamakta yetersiz kalması hali. KHK'nin 17. maddesinde düzenlenmiştir. Değinilen madde hükmüne göre~ Kurum. sigortadan kaynaklanan toplam yukjjmlülüklerini ve sahip olduğu kaynakları dikkate alarak reasürans, sermaye ve benzeri piyasalardan sigortacılık tekniğinin gerektirdiği şekilde ve yeterli düzeyde koruma tem in eder. Ancak. sigortalı hasarın beklenenin üstünde olması ve bumill kurum kaynaklarmı ve temin edilen koruma miktarlarm) aşması durumunda, ortaya "çıkan zarar, kurum kaynakları ve koruma miktarmm toplammm zorunlu sigorta kapsamında ödenmesi gerekli toplam tazminata olan oranı dahilinde karşılanır. Devletin Doğal Afetlerle ilgili Sorumlulukları KHK'nin 11. maddesi uyarınca~ Devletin, 7269 sayılı Umumi Hayata Mliessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanundan ve diğer kanunlardan doğan konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükleri, deprem nedeniyle sigorta kapsamındaki binalarda meydana gelen ziyan ve hasarlar sonucu uğranı lan maddi zararlar için kurum tarafından tazminat ödenmesiyle birlikte ortadan kalkar.

8 98 Çağdaş Yerel Yönetimler 9 (2) Nisan 2nOn 9. madde gereğince cari bir zorunlu deprem sigortası bulunmayanlar, bu sigorta kapsamında karşılanacak zararlar için doğal afetlerle ilgili mevzuat çerçevesinde hak sahibi olamazlar. Zorunlu deprem sigortası olanlara tazminat ödenmesiyle 7269 sayı i i Yasa u yarınca devletin hasar gören binalar açısından sorumluluğunun kalkması doğaldır. Aynı şekilde zorunlu deprem sigortasına tabi olduğu halde kurallara uymayanların bunun sonuçlarına katlanarak devletten yardım alamaması -da hukuk mantığına uygundur. Durum böyleyken kapsam dışında kalanlara devletin yardım yapabilmesi bir çelişki olarak görülmektedir. Bunlar ise ekonomik yönden daha güçlü durumunda bulunan sınai ve ticari müesseselerdir. Mesken olarak kullanılan yerlerin bir bedel karşılığı yine sosyal bir hizmet olan Zorunlu Deprem Sigortası yükümlülüklerini yerine getirmesi ve. oradan alacağı tazminatla yetinmesi gerekirken ticari ve sınai kuruluşların bir bedel ödemeksizin 7259 sayı Iı Yasayla sağlanan yardımlardan yararlanabi Imesi yasalar öıüinde eşitl ik ve sosyal devlet ilkeleri açısından bir çelişki olarak düşünülmektedir. KHK' ile akçalı yükümlülükler düzenlenemeyeceği için, sigorta yaptırmak zorunda olanlar ödenti miktarlarını bilmemektedirler. Ancak gazetelerde ortalama yıllık 25 milyon TL. dolaylarında bir ödemeyi gerektireceği ifade edilmektedir. 7 Konunun aceleye getirildiğinin yazarlarca ileri sürülmesine karşın bu di.iz~nlemeyle "Sigortacılıkta Türkiye için bir devrim söz konusudur." görüşünde olanlar da bulunmaktadır. s Doğal Afetler Sigortası Kurulunun İşlemlerinin Denetimi 587 Sayılı KHK'nin 4. maddesi uyarınca Doğal Afetler Sigorta KUrtllTIU "ı 050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu, 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 832 sayılı Sayıştay Kanunu, 2886 sayılı Devlet ihale Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanunul'na tabi değildir. Kurumun Devlet ihale Kanunu ve Harcırah Kanunu kapsamı dışında bırakılması bir dereceye kadar makul sayılabilirse bile, hem Sayıştayaynı zamanda hem de Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun kapsamı dışında bırakılması bütçe hakkı, parlamenter düzen ve bunun sonucunda anayasayla bağdaşamaz. Doğal Afetler Sigorta Kurumu kamu otoritesi kullanarak gelir elde etmekle donatıldığı için bir kamu kurumu niteliğindedir. Yine KHK uyarınca sigorta bedellerinin ödenmemesi halinde kamu gücü kullanılarak yani Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanuna dayanarak toplanıl". 7 Noyan Dogan, a.g.k. ~ Selahattin Babüroğlu, "Deprem ve Öteki Dogal Yıkımlar için Sigorta", Dünya Gazetesi.

9 .\!urmclra Depremi,fe Diişündiirdiikferi ljl) Parlamenter demokrasinin kuruluşunun temeli olan "Bütçe Hakkı" ilkesi kamu kaynakları ve kurumlarmljl mutlaka TBMM adma denetlenmesini gerekli kılar. Yurdumuzda raporları TBMM'nin denetimine sunulan iki kurum bulunmaktadır. Bunlardan birisi Yüksek Denetleme Kurulu diğeri Sayıştay'dır. Kamu kurumlarının yüksek Denetleme Kurulunca denetlenmesi için bu konuyu düzenleyen 233 sayılı KHK 'de açıklık olması gerekir. Değinilen KHK'de denetiminin Ba~bakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna tabi tutulmayan kamu kurumlarının denetiminin Sayıştay'ca yapılması gerekir. Yerel yönetimlerce kurulan ve ayrı tüzel kişiliği bulunmayan işletme ve kurumların mali denetimlerinin Sayıştay'ca yapılması gerekliliğini belirleyen Danıştay İdari işler Kurulunun tarih ve E.1989/37, Ki. ı 989/41 sayılı kararı bu doğrultudadır. Pek çok Anayasa Mahkemesi kararları parlamento adına denetime, özellikle Sayıştay denetimine imkan tanımayan yasaları Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Bütünüyle parlamento denetimi dışında bırakılan bir kamu kuruluşunun hukuksal durumu ise apaçık ortadadır. Hem Sayıştay hem Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun dışında tutulmak istenmesi parlamenter demokrasi ve o nun sonucu olan hukuk devletiyle bağdaşmaz. Bu yüzden zorunlu deprem sigortası ve Doğal Afetler Sigorta Kurumunun çalışma ve görevlerini düzenleyen KHK, hem içeriği hem de parlamento denetimi dışında kalması nedenleriyle A nayasaya aykırılıklar taşımaktadır. Zorunlu Deprem Sigortası, zorunlu olması ve kamu gücü kullanılarak belirli hizmetler için kullanması amaçları taşıdığı için, Anayasamızm 71. maddesi u yarınca vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerdendir. Bu yönüyle mutlaka yasayla düzenlenmesi gerekir. Yasayla düzenleme yükümlülüğü, sadece akçalı yön lerle sınırlandırı lamaz. Konunun bütünij i Igilendirmel idir. Bu yüzden 587 sayılı KHK'nin Anayasaya uygunluğu tartışmalıdır. Zorunlu Deprem sigortasının kapsamına ilişkin sorunlar düzenleme uygulamaya sokulmadan ortaya çıkmış bulunmaktadır. Diğer sorunlar yanında en önemlisi Doğal Afetler Sigorta Kurumunun parlamenter denetiminin yapılamamasıdır. Mevcut düzenlemeyle değinilen hüküm üzerinde her türlü parlamenter denetimin yapılmasına izin verilmemesi parlamenter demokrasi ve hukuk devleti ilkeleri ile bağdaşır görü Imemektedir.