İzmir Bölge Planı Bergama İlçe Bilgilendirme Toplantısına Hoşgeldiniz

Transkript

1 İzmir Bölge Planı Bergama İlçe Bilgilendirme Toplantısına Hoşgeldiniz 28 Aralık 2010 PPKB

2 Kalkınma Ajansları Belli bir coğrafi alanın, sektörel ve genel kalkınma problemlerini belirleyip, bunların çözümüne yönelik olanakları saptar.

3 Türkiye de Kalkınma Ajansları Kalkınma ajansları kanunu çıkarıldı Düzey 2 26 Bölge İZMİR ÇUKUROVA

4 Temel İşlevlerimiz Bölgesel Kalkınma Stratejileri Yatırım Tanıtımı ve Desteği Mali Destek Mekanizmaları

5 İZKA Organizasyon Yapısı Yönetim Kurulu Kalkınma Kurulu Destek Birimi Genel Sekreterlik Yatırım Destek Ofisi Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Program Yönetimi Birimi İzleme ve Değerlendirme Birimi

6 Yönetim Kurulu ile İzmir Valisi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı İzmirİl Genel Meclisi Başkanı Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı İzmir Ticaret Odası Başkanı Kalkınma Kurulu Üyeleri Arasından Seçilen 3 Üye 6 Aralık 2010 günü yapılan Kalkınma Kurulu toplantısında seçilen 3 yeni Yönetim Kurulu üyesi: İESOB Başkanı Zekeriya Mutlu BASİFED Başkanı Hüseyin Porsuk İzmir Ziraat Odası Başkanı Sedat Köse

7 Kalkınma Kurulu

8 Genel Sekreterlik 5 birim, 32 uzman, 9 destek personeli, 1 iç denetçi ve 1 genel sekreter

9 İZKA Bütçesi - Gelirler Genel Bütçe Vergi Gelirleri (5 ) İl Özel İdareleri ve Belediyeler Bütçe Gelirleri (1% lik pay) Ulusal ve Uluslar arası Kurum ve Kuruluşlarca Yapılan Yardımlar BÜTÇE Faaliyet Gelirleri ve Bir Önceki Yıl Gerçekleşen Bütçe Gelirleri Bölgedeki Sanayi ve Ticaret Odaları Bütçe Gelirleri (1% lik pay ) AB ve Diğer Uluslar arası Fonlardan Sağlanacak Kaynaklar

10 Temel Strateji Dokümanlarımız İzmir Bölgesine Genel Bir Bakış İzmir Mevcut Durum Analizi İzmir Bölge Planı Kümelenme Analizi

11 Bölge Planı Nedir? Ulusal Kalkınma Planı na ( Dokuzuncu Kalkınma Planı) dayanır. Bölge planları; sosyoekonomik gelişme eğilimlerini, tematik ve sektörel öncelikleri, bunlara yönelik hedefleri, mekansal gelişme senaryolarını belirlemek üzere hazırlanan planlardır.

12 Yasal Dayanakları 3194 sayılı İmar Kanunu / Madde 8 İmar Kanunu nun ilgili maddeleri göz önüne alındığında, ında, üç ana plan kademesinden söz edilebilir: 1. Bölge Planları, 2. Çevre Düzeni Planları, 3. İmar Planları.

13 İzmir Bölge Planı Bölge Planı Vizyonu: Koruyarak Gelişen, en, Üreterek Büyüyen, Yenilikçi İzmir

14 İzmir Bölge Planı Temel İlkeler: Eşitlik ve Sosyal İçerme Sürdürülebilir Kalkınma Katılımcılık

15 İzmir Bölge Planı Temel Amaçlar: Yenilik, Verimlilik ve Kapasite Artışı ile Rekabet Edebilirliğin Sağlanması Yaşam Kalitesinin Artırılması Doğal ve Kültürel Varlıkların Korunması ve Etkin Kullanılması

16 İncelenen Üst Ölçekli Ulusal ve Bölgesel Planlardan Bazıları Ulusal Planlar Dokuzuncu Ulusal Kalkınma Planı Ulusal Orta Vadeli Programı Bölgesel Planlar İzmir Büyükşehir Belediyesi Stratejik Planı İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Planı Nazım İmar Planı Çevre Düzeni Planı İzmir Kent Sağlığı Profili Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi ( )

17 İncelenen Tematik Planlardan Bazıları Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı ( ) AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi ( ) Türkiye de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı DPT Bilgi Toplumu Stratejisi KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı ( ) Ulusal Yenilik Stratejisi ( ) Ege Tarım Master Planı Termal Turizm Master Eylem Planı ( )

18 Örnek Bölgesel Planlar

19 Mevcut Durum Analizi Paydaş Analizi (kimlerle birlikte?) GZFT Analizi (mekansal, tematik ve sektörel) Yükselen Sektörler ve Kümelenme Analizi DEĞERLENDİRME İzmir Bölgesi (TR31) Mevcut Durum Raporu Nihai ürün: İzmir Mevcut Durum Analizi (Haziran 2009)

20 Paydaş Analizi Katılımcılık temel ilkesine dayalı çalışmaların yürütülebilmesi Kalkınma Kurulu ndaki üyelerin temsil ettiği kurumların da dahil olduğu 529 paydaş belirlendi. 33% 8% 14% 11% 14% 20% Kamu Kurumları Yerel Yönetimler Odalar STKlar Özel Üniversite

21 GZFT Analizi a) GZFT Anketi GZFT anketinin hazırlanması ve internet ortamında uygulanması Ayrıca İzmir genelinde 529 kurum ve kuruluşa e-posta ile anket uygulanması 161 kurumdan geri bildirim alındı.

22 GZFT Analizi Ankete Katılanların Kurumsal Dağılım Özel 14% Üniversite 13% Kamu Kurumları 29% STKlar 6% Odalar 11% Yerel Yönetimler 27%

23 GZFT Analizi b) GZFT İlçe Toplantıları 28 ilçe toplantısı Yaklaşık 400 kurum ve kuruluş temsilcisi

24 Bergama İlçe GZFT

25 Mevcut Durum Analizi - Bergama Nüfus Yapısı -Sosyoekonomik Gelişmişlik Bergama nın nüfusu 2009 ADNKS verilerine göre dir. DPT nin (2004) araştırmasına göre Türkiye de 872 ilçe arasında gelişmişlik açısından Bergama 180. sırada. (İzmir de merkez dışındaki ilçelerde 14. sırada. Sonraki 5 ilçe Ödemiş, Bayındır, Kınık, Beydağ, Kiraz.) Bergama da yıllarındaki nüfus artışı, İzmir ortalamasının ( 18,9) oldukça altında 1,3 olarak seyretmiştir yılından itibaren yapılan daha uzun dönemli gözlemler ise Bergama da nüfusun azaldığını göstermektedir. Nüfus yoğunluğu açısından Bergama (59), Karaburun dan sonra (19) ikinci en düşük yoğunluğa sahiptir ADNKS verilerine göre İzmir de giderek küçülen bir aile yapısını yansıtan ortalama hanehalkı büyüklüğü verileri tüm ilçelerde bölge ve ülke ortalamasının altında olsa da, sanılanın aksine büyükşehir sınırlarındaki merkez ilçelerden çok, Bergama nın da aralarında olduğu bir grup ilçede düşük durumdadır.

26 Mevcut Durum Analizi - Bergama Nüfus Yapısı -Sosyoekonomik Gelişmişlik 30 ilçe içinde, medyan yaş değerinin (36,4) en yüksek olduğu 8. ilçedir. Medyan yaşın yüksek olması (İzmir ortalaması 32,8) Bergama nın yaşlı bir nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. Nüfusun azalması ve hanehalkı büyüklüğünün düşük, medyan yaşın yüksek olması tarıma dayalı ekonomi sonucu ilçedeki genç nüfusun, istihdam fırsatlarını değerlendirmek üzere merkeze ve diğer illere göç etmesi ile açıklanabilir. Göçün yavaşlatılması ve genç nüfusun yerel ekonomi ile bütünleşmesini güçlendirmek için ekonominin çeşitlendirilmesi, yeni istihdam olanaklarının yaratılması ve bölgedeki genç işgücünün niteliğinin yükseltilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yaşlı nüfusta gözlenen artış ve aile yapısının değişime, yaşlı kesime götürülecek hizmetlerin önemini artırmaktadır.

27 Mevcut Durum Analizi - Bergama Çevre İçme suyu ve kanalizasyon alanında ilçede yatırım ihtiyacı bulunmaktadır. Bergama Belediyesi ne ait katı atık bertaraf tesisi inşaat çalışması devam etmektedir. Bakırçay nehri, Manisa ili Soma ilçesindeki Kocadağ eteklerinden doğup, Bergama ve Kınık yakınlarından geçerek Çandarlı dan Ege Denizi ne dökülmektedir. Havzadaki en önemli kirlilik kaynağı Soma da yer alan kömür yıkama tesisleri ile Soma Termik Santrali dir. Nehir, Bergama ve Kınık taki kısmi atıksu sorunları nedeniyle de kirlenmektedir. Ayrıca havzada yanlış sulama teknikleri uygulanmakta ve aşırı tarım ilacı kullanılmaktadır. Bergama rüzgar ve jeotermal enerjisi yatırımları açısında da dikkat çekici bir potansiyele sahiptir.

28 Mevcut Durum Analizi - Bergama Ulaşım Yapılması planlanan Çandarlı limanı, Bergama da üretilen tarımsal ve sanayi üretiminin yeni pazarlara erişimi açısından avantaj sağlayacaktır. Aynı şekilde, tamamlanma aşamasında olan EGERAY projesi ile Aliağa ya yakın olan ilçenin diğer ilçeler ve il merkeziyle ulaşım bağlantıları güçlenecektir. Tarım-Turizm İlçede tarım sektöründeki yoğunlaşma sanayi ve hizmetler sektörlerindeki yoğunlaşmanın önüne geçmektedir. Endüstri bitkileri üretiminde, büyükbaş ve kümes hayvancılığında ilçe öne çıkmaktadır. Endüstri bitkileri arasında İzmir için öne çıkan pamuk açısından ekiliş alanı olarak Bergama % 21,8 ile en önde gelmektedir (ardından % 18,4 ile Menemen, % 14,8 ile Torbalı ve % 13,8 ile Tire). Bergama, Pergamon, Allianoi gibi antik yerleşimler ile İzmir de turizm açısından önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen, tanıtım ve yatırım açısından geri kalmıştır ve pazardan yeterli pay alamamaktadır.

29 Mevcut Durum Analizi - Bergama Turizm Sahip olduğu eserler açısından Bergama Müzesi oldukça büyük bir değer ve potansiyele sahiptir. Uygarlığın yayılmasında büyük payı olan Parşomen kağıdının ilk üretildiği yer Bergama dır. Kültür turizminin yanı sıra ilçede jeotermal kaynakların varlığı ile sağlık turizmi, doğal kaynaklara bağlı olarak da kır turizmi ve ekolojik turizm potansiyeli mevcuttur. Bergama da bulunan Akrapol, Asklepion, Bazalika ve camiler ile Kozak Yaylası önemli turizm merkezlerindendir. Dolayısıyla, havza turizm değerleri açısından da önemlidir.

30 Mevcut Durum Analizi - Bergama Madencilik Sanayi 2002 yılı verileri açısından, İzmir in ilçeleri arasında madencilik ve taş ocakçılığı sektörlerinde yoğunlaşmış olan tek ilçe Bergama. İlçenin yeraltı zenginlikleri olarak, perlit rezervi, linyit, granit ve taş ocakları, altın madenleri, doğal kaplıca suları ve su kaynakları yönünden zengin olması bu sektördeki yoğunlaşmanın nedenidir. Ancak 2001 yılı yabancı sermayeli firmaların ilçeler bazında sektörlere dağılımı incelendiğinde toplam yatırım içinde % 2,4 lük payla en düşük yatırım madencilik sektöründedir. Dokuma, giyim eşyası ve deri sanayiinde yoğunlaşma, ilçede yer alan OSB (henüz aktif değil) sayesinde artıyor.

31 Katılımcı Çalıştaylar Arama Karar Konferansı (7-8 Haziran 2008) Plan Ön Bilgilendirme Toplantısı (5 Kasım 2008) Gelişme Ekseni Atölye Çalışmaları (18-19 Kasım 2008)

32 Anahtar Sektörlerin Belirlenmesi İleri Teknolojiye Dayalı Sanayiler Yenilenebilir Enerji Turizm Lojistik Tarım ve Tarıma Dayalı Sanayiler Tarım Giyim Eşyası Sanayi, Gıda ve İçecek Sanayi

33 Kümelenme Analizi - Bergama Toplam Firma Sayısı 2008 itibarıyla Bergama da 40 sektörde toplam 1348 firma bulunuyor (İzmir deki toplam firma sayısının % 1,53 ü)... Firma sayısı bakımından ilçede inşaat > parekendecilik > karayolu taşımacılığı sektörleri öne çıkıyor arasında firma sayısında yaşanan değişim açısından Bergama da Gayrimenkul Faaliyetleri > Kimyasal Madde ve Ürünleri İmalatı > Metal Cevherler Madenciliği gerilerken Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri > Diğer Hizmet Faaliyetleri > Genel Makine ve Teçhizat İmalatı sektörleri yükseliyor.

34 Kümelenme Analizi - Bergama Toplam Çalışan Sayısı 2008 yılında Bergama da toplam kişi çalışıyor (İzmir de toplam çalışan sayısının % 1,09 u) Toplam İhracat Oranı 2008 verilerine göre İzmir den gerçekleşen toplam ihracatının % 0,19 u Bergama dan... Bergama dan gerçekleşen ihracatta en üst sırayı toplam % 99 oran ile tarım ve hayvancılık, diğer madencilik ve taş ocakçılığı, gıda ürünleri ve içecek imalatı ve tekstil sektörü geliyor.

35 Analiz ve Sonuçların Derlenmesi Planın Yazımı İzmir Mevcut Durum Analizi (Haziran 2009) İzmir Bölge Planı

36 İzmir Bölge Planı ndaki Gelişme Eksenleri İşletmelerde Rekabet Edebilirlik İstihdam ve Sosyal Bütünleşme Sürdürülebilir Çevre Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı

37 Gelişme Eksenleri 1

38 İşletmelerde Rekabet Edebilirlik 7 stratejik öncelik: Bölgesel Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi İşletmelerde Kurumsallaşma, Üretim ve Pazarlama Kapasitesinin Artırılması Kümelenmelerin Oluşturulması ve Düzenli Sanayileşmenin Sağlanması Üretim ve Hizmet Altyapısının Güçlendirilmesi KOBİ lerde Temiz Üretim Uygulamalarının Artırılması Sektörel Bazda Verimliliğin ve Ekonomik Çeşitliliğin Sağlanması Bölge Tanıtımının Sağlanması

40 İstihdam ve Sosyal Bütünleşme 3 stratejik öncelik: İstihdamın ve İşgücü Verimliliğinin Artırılması Eğitim ve Sağlık Hizmetlerinin İyileştirilmesi Sosyal İçermenin Güçlendirilmesi ve Yoksullukla Mücadele

42 Sürdürülebilir Çevre 5 stratejik öncelik: Havza Alanları, Turizm Değerine Sahip Bölgeler ve Kırsal Alanlarda Sürdürülebilir Su ve Atıksu Yönetiminin Sağlanması Sürdürülebilir Katı ve Tehlikeli Atık Yönetiminin Sağlanması Hava Kalitesinin Kontrolü ve İyileştirilmesinin Sağlanması Hassas Ekosistemler ve Biyoçeşitliliğin Devamlılığının Sağlanması Enerji Verimliliğinin Sağlanması

44 Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı 4 stratejik öncelik: Ulaşım Ağlarının Güçlendirilmesi Doğal ve Tarihi Varlıkların Değerlendirilmesine İlişkin Altyapının ve Kent Estetiğinin İyileştirilmesi Sosyal, Kültürel Altyapı ve Kentsel Dönüşümle Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi Kentsel ve Kırsal Altyapının İyileştirilmesi

45 İZBP de Bergama Genel ve Mekansal Hedefler İZBP de toplamda 4 gelişme ekseni altında 19 stratejik öncelik ve 68 hedef bulunuyor büyük kısmı il genelinde, doğrudan tüm ilçeleri de kapsayacak biçimde uygulanacak hedefler Bazı hedefler ise mekansal bir kapsamda, yani bazı ilçelere öncelikli olarak yöneliyor

46 Bergama ya Öncelik Veren Mekansal Hedefler İşletmelerde Rekabet Edebilirlik > Bergama ile ilgili Mekansal Hedefler Sektörlerde Üretim ve Hizmet Altyapısının Güçlendirilmesi >> Başta alternatif turizm türlerinde olmak üzere turizm altyapısı geliştirilecektir (Termal turizm olanakları, ekoturizm olanakları gibi.) > Tarımsal üretimde altyapı güçlendirilecektir (Aralarında Bergama nın da bulunduğu tarım ekonomisinin güçlü olduğu ilçelerde biyokütle enerjisi eldesi ve kullanımı yaygınlaştırılacaktır.) Turizmin çeşitlendirilmesine yönelik yatırımlar desteklenecektir (Kamp ve karavan alanları, termal turizm olanakları, ekoturizm olanakları gibi.) > Kümelenmelerin Oluşturulması ve Düzenli Sanayileşmenin Sağlanması >> Gıda ve içecek imalatı sektörünün potansiyel küme alt sektörlerinde kümelenme oluşumları desteklenerek sektörün tarım sektörü ile entegrasyonu sağlanacaktır. (Konserve Gıda sektöründe kümelenme desteklenecek, tarım-sanayi entegrasyonunu sağlamaya yönelik kurutma ve soğutma deposu altyapısı, Hammaddeki zirai kalıntının yok edilmesine yönelik bilinçlendirme yapılması) Bölge Tanıtımının Sağlanması>> Kültür ve turizm olanakları tanıtılarak turizmden elde edilen gelir artırılacaktır (Söz konusu çeşitlendirilmiş turizm seçenekleri açısından Bergama tanıtılacaktır.)

47 Bergama ya Öncelik Veren Mekansal Hedefler İstihdam ve Sosyal Bütünleşme> Sosyal İçermenin Güçlendirilmesi ve Yoksullukla Mücadele>> Sosyal hizmetler iyileştirilecektir (Başta yaşlılara yönelik sosyal hizmetlerin çeşitlilik ve niteliği yükseltilecektir.) Kırsal alanlarda yaşam koşulları ve iş imkanları geliştirilecektir (Kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi desteklenecek, yeni istihdam olanaklarının yaratılması ve bölgedeki genç işgücünün niteliğinin yükseltilmesine yönelik çalışmalar etkinleştirilecektir.) Sürdürülebilir Çevre> Havza Alanları, Turizm Değerine Sahip Bölgeler ve Kırsal Alanlarda Sürdürülebilir Su ve Atıksu Yönetiminin Sağlanması >> Su havzalarında kirlilik kontrolü ve havza yönetimi sağlanarak kirlilik azaltılacak, su kalitesi iyileştirilerek bir üst kaliteye (II. ve III. su kalitesi) taşınacaktır. Sürdürülebilir içme suyu ve kullanma suyu yönetimi sağlanacaktır (Bergama içme ve kullanma suyu şebekesi yatırımlarının gerçekleştirileceği ilçeler arasındadır. Ayrıca etkin bir denetim ve kontrol sisteminin devamlılığı, su tasarrufu sağlamaya ve suyun geri devrine yönelik teknik ve teknolojilerin kullanılması sağlanacaktır.) Sanayide ve kentsel kullanımda sürdürülebilir atık su yönetimi sağlanacaktır (Bergama kanalizasyona yönelik yatırımların hedeflendiği ilçeler arasındadır.)

48 Sürdürülebilir Çevre> Hava Kalitesinin Kontrolü ve İyileştirilmesinin Sağlanması>> Sanayide ve evsel ısıtmada yenilenebilir ve temiz enerji kullanımı desteklenecektir. (Bergama, hava kirliliğini azaltmak için jeotermal konut ısıtma yatırımlarının hızlandırılacağı ilçeler arasındadır.) Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı> Kentsel ve Kırsal Altyapının İyileştirilmesi>> Çevresel altyapı geliştirilecektir (Özellikle havzaları etkileyen Bergama gibi ilçelerde, atıksu arıtımı ve kanalizasyon ile ilgili altyapı çalışmaları hızlandırılacaktır)

49 Tarımsal Altyapısı Öncelikli Olarak Geliştirilecek İlçeler Arasında Bergama Tarımda biyokütle kullanımı Sulama altyapısı Turizm Altyapısı Öncelikli Olarak Geliştirilecek İlçeler Arasında Bergama Termal Turizm Üretim Altyapısı Güçlendirilecek OSB

50 Organik Üretimin Yaygınlaştırılacağı Öncelikli İlçeler Arasında Bergama Organik tarım Alternatif Enerji Üretimi ve Kullanımı İçin Öncelikli İlçeler Arasında Bergama Rüzgar enerjisi Jeotermal konut ısıtma Turizmde Ekonomik Çeşitliliğin Sağlanacağı Öncelikli İlçeler Arasında Bergama Kültür Turizmi Sağlık Turizmi Ekoturizm Kamp ve Karavan Alanları

51 Kırsal Alanda Ekonomik Çeşitliliğin Geliştirilmesi Önerilen Öncelikli İlçeler Arasında Bergama

52 Atıksu Yönetiminde Öncelikli Alanlar: Kanalizasyon

53 15 dakika ara ve ANKET

54 İZKA Destekleri Temel Belgeler Bölgesel kalkınmaya yön vermek üzere Planlama, yani Bölge Planı ve bölgesel stratejiler geliştirme >>> Bölgeye kaynak aktarma, yani destekleme Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği (KAPFDY) (Resmi Gazete: 8 Kasım Sayı:27048) - Destek Yönetim Kılavuzu (DYK)

55 İZKA Destek Türleri Mali Destekler Doğrudan Finansman Desteği Proje Teklif Çağrısı Yöntemiyle Sağlanan Destek Doğrudan Faaliyet Desteği Güdümlü Proje Desteği (GPD) Faiz Desteği Faizsiz Kredi Desteği Teknik Destek

56 İZKA Mali Desteklerinde Bergama 2008 KOBİ Mali Destek Programı kapsamında 7 başvuru yapıldı, bunlar arasında 1 proje destek almaya hak kazandı 2008 Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı kapsamındaysa 3 başvuru yapıldı, bunlar arasında 1 proje destek almaya hak kazandı 2009 Tarım-Kırsal Kalkınma MDP kapsamında da 13 başvuru gerçekleşti, bunlar arasından 4 proje destek almaya hak kazandı 2009 Turizm-Çevre MDP kapsamında ilçeden 4 başvuru yapıldı, 1 proje destek almaya hak kazandı. Toplam 27 proje başvurusu oldu, 7 proje mali destek almaya hak kazandı.

57 Mali Destek Programları İlçelere Göre Proje Sayısı Proje Sayısı

58 İZKA Dışında Bazı Fon Sağlayıcı Kuruluşlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı) Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Türkiye İş Kurumu KOBİ Geliştirme ve Destekleme İdaresi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TKB Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Merkezi Finans ve İhale Birimi Avrupa Birliği Genel Sekreterliği

59 Beklentiler Kurumsal stratejik planlama çalışmaları Kurumunuzun yıllık çalışma programları, bütçe ve performans hedefleri Yerel kalkınma planları Sektörel gelişme planları Kaynak tahsis mekanizmaları Paydaşlarınızın bilgilendirilmesi ve katılımı Herhangi bir fon kaynağına proje başvurusu yaparken Bölge Planı nın referans alınması

60 Teşekkürler