İzmir Bölge Planı Menderes İlçe Bilgilendirme Toplantısına Hoşgeldiniz

Transkript

1 İzmir Bölge Planı Menderes İlçe Bilgilendirme Toplantısına Hoşgeldiniz 27 Aralık 2010 PPKB

2 Kalkınma Ajansları Belli bir coğrafi alanın, sektörel ve genel kalkınma problemlerini belirleyip, bunların çözümüne yönelik olanakları saptar.

3 Türkiye de Kalkınma Ajansları Kalkınma ajansları kanunu çıkarıldı Düzey 2 26 Bölge İZMİR ÇUKUROVA

4 Temel İşlevlerimiz Bölgesel Kalkınma Stratejileri Yatırım Tanıtımı ve Desteği Mali Destek Mekanizmaları

5 İZKA Organizasyon Yapısı Yönetim Kurulu Kalkınma Kurulu Destek Birimi Genel Sekreterlik Yatırım Destek Ofisi Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Program Yönetimi Birimi İzleme ve Değerlendirme Birimi

6 Yönetim Kurulu ile İzmir Valisi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı İzmirİl Genel Meclisi Başkanı Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı İzmir Ticaret Odası Başkanı Kalkınma Kurulu Üyeleri Arasından Seçilen 3 Üye 6 Aralık 2010 günü yapılan Kalkınma Kurulu toplantısında seçilen 3 yeni Yönetim Kurulu üyesi: İESOB Başkanı Zekeriya Mutlu BASİFED Başkanı Hüseyin Porsuk İzmir Ziraat Odası Başkanı Sedat Köse

7 Kalkınma Kurulu

8 Genel Sekreterlik 5 birim, 32 uzman, 9 destek personeli, 1 iç denetçi ve 1 genel sekreter

9 İZKA Bütçesi - Gelirler Genel Bütçe Vergi Gelirleri (5 ) İl Özel İdareleri ve Belediyeler Bütçe Gelirleri (1% lik pay) Ulusal ve Uluslar arası Kurum ve Kuruluşlarca Yapılan Yardımlar BÜTÇE Faaliyet Gelirleri ve Bir Önceki Yıl Gerçekleşen Bütçe Gelirleri Bölgedeki Sanayi ve Ticaret Odaları Bütçe Gelirleri (1% lik pay ) AB ve Diğer Uluslar arası Fonlardan Sağlanacak Kaynaklar

10 Temel Strateji Dokümanlarımız İzmir Bölgesine Genel Bir Bakış İzmir Mevcut Durum Analizi İzmir Bölge Planı Kümelenme Analizi

11 Bölge Planı Nedir? Ulusal Kalkınma Planı na ( Dokuzuncu Kalkınma Planı) dayanır. Bölge planları; sosyoekonomik gelişme eğilimlerini, tematik ve sektörel öncelikleri, bunlara yönelik hedefleri, mekansal gelişme senaryolarını belirlemek üzere hazırlanan planlardır.

12 Yasal Dayanakları 3194 sayılı İmar Kanunu / Madde 8 İmar Kanunu nun ilgili maddeleri göz önüne alındığında, ında, üç ana plan kademesinden söz edilebilir: 1. Bölge Planları, 2. Çevre Düzeni Planları, 3. İmar Planları.

13 İzmir Bölge Planı Bölge Planı Vizyonu: Koruyarak Gelişen, en, Üreterek Büyüyen, Yenilikçi İzmir

14 İzmir Bölge Planı Temel İlkeler: Eşitlik ve Sosyal İçerme Sürdürülebilir Kalkınma Katılımcılık

15 İzmir Bölge Planı Temel Amaçlar: Yenilik, Verimlilik ve Kapasite Artışı ile Rekabet Edebilirliğin Sağlanması Yaşam Kalitesinin Artırılması Doğal ve Kültürel Varlıkların Korunması ve Etkin Kullanılması

16 İncelenen Üst Ölçekli Ulusal ve Bölgesel Planlardan Bazıları Dokuzuncu Ulusal Kalkınma Planı Ulusal Orta Vadeli Programı İzmir Büyükşehir Belediyesi Stratejik Planı İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Planı Nazım İmar Planı Çevre Düzeni Planı İzmir Kent Sağlığı Profili Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi ( )

17 İncelenen Tematik Planlardan Bazıları Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı ( ) AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi ( ) Türkiye de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı DPT Bilgi Toplumu Stratejisi KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı ( ) Ulusal Yenilik Stratejisi ( ) Ege Tarım Master Planı Termal Turizm Master Eylem Planı ( )

18 Örnek Bölgesel Planlar

19 Mevcut Durum Analizi Paydaş Analizi (kimlerle birlikte?) GZFT Analizi (mekansal, tematik ve sektörel) Yükselen Sektörler ve Kümelenme Analizi DEĞERLENDİRME İzmir Bölgesi (TR31) Mevcut Durum Raporu Nihai ürün: İzmir Mevcut Durum Analizi (Haziran 2009)

20 Paydaş Analizi Katılımcılık temel ilkesine dayalı çalışmaların yürütülebilmesi Kalkınma Kurulu ndaki üyelerin temsil ettiği kurumların da dahil olduğu 529 paydaş belirlendi. 33% 8% 14% 11% 14% 20% Kamu Kurumları Yerel Yönetimler Odalar STKlar Özel Üniversite

21 GZFT Analizi a) GZFT Anketi GZFT anketinin hazırlanması ve internet ortamında uygulanması Ayrıca İzmir genelinde 529 kurum ve kuruluşa e-posta ile anket uygulanması 161 kurumdan geri bildirim alındı.

22 GZFT Analizi Ankete Katılanların Kurumsal Dağılım Özel 14% Üniversite 13% Kamu Kurumları 29% STKlar 6% Odalar 11% Yerel Yönetimler 27%

23 GZFT Analizi b) GZFT İlçe Toplantıları 28 ilçe toplantısı Yaklaşık 400 kurum ve kuruluş temsilcisi

24 Menderes İlçe GZFT MENDERES GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSAT TEHDİT EKONOMİK TARIM Tarımsal üretime uygun kaliteli toprak Havza koruma alanı nedeniyle organik tarım dışındaki tarımsal faaliyetlerin yapılamıyor olması hektarlık verimli tarım arazisinin bulunması İlçede güçlü bir tarım kültürünün bulunması Organik tarım konusunda işbirliği yapacak kurumların olması Kaliteli tütün yetiştiriciliği Marka olabilecek yöresel ürün çeşitliliği (Narenciye, Efes türü üzüm, sofralık salatalık, kesme çiçekçilik, şaraplık üzüm üretimi) Organik tarım konusunda çiftçilerin bilinçsizliği Tarımsal eğitim ve yayım hizmetleri ile işbirliği konusundaki yetersizlikler Mandalina ürünü için tanıtma ve pazarlamaya ayrılan kaynakların yetersizliği Doğal ve organik ürünlere olan ilginin artması Tahtalı Barajı Havzasının koruma bantlarında sadece organik tarım yapılabilecek arazilerinin bulunması Ekonomisi tarıma dayalı beldelerde iklim değişikliği ile oluşan kuraklığın negatif etkisi Tarımda girdi maliyetlerinin yüksekliği SANAYİ İTOB Organize Sanayi Bölgesinin ilçede olması Metro hattının sanayi sitesine ulaşmaması Tahtalı Barajı ve koruma bantlarından dolayı getirilen sınırlamaların sanayinin gelişmesine engel olması Kısık Sanayi Sitesinin ilçede bulunması Sanayi bölgesine ulaşım altyapısında eksiklik Kısık Sanayi Sitesinin ulaşım kolaylığı İTOB a ulaşım sorunu (anayollara bağlantıda sorun) Yıllar içerisinde sanayinin gerilemesi TİCARET Kaybolmaya yüz tutmuş meslek dallarını barındırması (sepetçilik, boncukçuluk, yorgancılık, tenekecilik, süpürgecilik, gibi) İl merkezine çok yakın olması nedeniyle hizmet sektörünün ve ticaretin fazla gelişmemesi

25 Mevcut Durum Analizi - Menderes Nüfus Yapısı -Sosyoekonomik Gelişmişlik - Ulaşım Menderes in nüfusu 2009 ADNKS verilerine göre tir. Türkiye de 872 ilçe arasında gelişmişlik açısından 124. sıradadır (DPT, 2004). Menderes te yıllarındaki nüfus artışı, İzmir ortalamasının ( 18,9) biraz üzerinde 21,8 olarak seyretmiştir. Menderes te şehir nüfus oranı % 77,4 tür. Bu da diğer ilçelere göre sıralamada 10.sıraya taşımaktadır. Menderes 33,2 medyan yaş ile İzmir in 32,8 lik medyan yaşından daha yüksektir. İlçede okuryazarlık oranı % 89,6 iken; doktora yapmış 20 kişi bulunmaktadır. Okul öncesi eğitim alanında; öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 53 ve ideali de arasında olduğundan Menderes ilçesinde öğretmen sayısının artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Meslek liselerinde de derslik sayısı yeterli değildir yılı verilerine göre, Menderes te hastane bulunmamaktadır. İnşaat halindeki Aliağa-Menderes arasındaki EGERAY projesi tamamlandığında; sanayi bölgeleri ile konut alanları arasındaki taşımacılıkta önemli bir katkı sağlayarak ve Menderes in İzmir merkez ve diğer ilçelerle ulaşım bağlantısı güçlenecektir.

26 Mevcut Durum Analizi - Menderes Turizm ve Çevre Menderes ilçesi, turizm açısından öne çıkan ilçelerdendir. Özellikle Ege Denizi kıyıları bu bakımdan öne çıkmaktadır. Yine ilçedeki dağlık bölgeler alternatif turizm seçenekleri sunmaktadır. Yabancı turist ağırlıklı bir ziyaretçi yapısı bulunmaktadır. İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü nün 2009 verilerine göre turizm yatırım belgeli konaklama tesislerinin yatak sayısının en fazla bulunduğu ilçeler arasında Menderes (% 12,9) ile dördüncü sıradadır (Çeşme (% 26,45), Seferihisar (% 22,69), Dikili (% 17,01)). Aynı verilere göre turizm işletmesi belgeli konaklama tesislerinin yatak sayısında da Menderes % 15,47 ile merkez ilçelerin (% 32,85), Çeşme (% 20,15) ve Selçuk un (% 17,97) ardından gelmektedir. Atıksu ve içme suyu şebekelerinde yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Tahtalı Havzasından İzmir in içme suyunun %38 i karşılanmaktadır. Bu bölge, koruma alanıdır.

27 Mevcut Durum Analizi - Menderes Tarım Menderes in de aralarında bulunduğu (Kemalpaşa, Menemen, Bayındır ve Torbalı yla beraber) ilçelerde üretilen çekirdeksiz sultani üzümler Ege Sultani Üzümü kapsamında coğrafi işaretle tescillenmiştir. Üzümün yanı sıra, satsuma mandalina yetiştiriciliği de oldukça büyük yer tutmaktadır. Sanayi İmalat sanayinin dikkat çektiği ilçelerden olan Menderes te bir yoğunlaşma çıkmamasına rağmen ilçede bulunan İTOB OSB sinde yer seçmiş olan gıda sanayinin 1996 ve 2001 yılları arasında sektördeki katma değer artışına etkisi olduğu söylenebilir. Kağıt, kağıt ürünleri ve basın sanayi de Menderes te öne çıkmaya başlayan sektörlerdendir.

28 Katılımcı Çalıştaylar Arama Karar Konferansı (7-8 Haziran 2008) Plan Ön Bilgilendirme Toplantısı (5 Kasım 2008) Gelişme Ekseni Atölye Çalışmaları (18-19 Kasım 2008)

29 Anahtar Sektörlerin Belirlenmesi İleri Teknolojiye Dayalı Sanayiler Yenilenebilir Enerji Turizm Lojistik Tarım ve Tarıma Dayalı Sanayiler Tarım Giyim Eşyası Sanayi, Gıda ve İçecek Sanayi

30 Kümelenme Analizi - Menderes 2008 itibarıyla Menderes te 46 sektörde toplam 1717 firma bulunmaktadır. En çok firma sayısına sahip üç sektör; İnşaat, Toptancılık ve Oteller ve Lokantalar sektörleridir yılları firma sayıları yılları firma sayıları açısından incelendiğinde Üye Olunan Kuruluşların faaliyeti, Eğitim ve Metalik Olmayan Mineral Ürünlerim İmalatı sektörlerinde artış olduğu gözlemlenmektedir. Buna karşılık Kömür madenciliği ve Posta ve Telekomünikasyon sektörleri olumsuz etkilenmiştir.

31 Kümelenme Analizi - Menemen Toplam Çalışan Sayısı 2008 yılı istihdam verilerine göre; kişi Menderes ilçesinde istihdam edilmiştir. Ancak, %-1,68 bir oranda 2006 daki istihdam ilçede azalmıştır. Toplam İhracat Oranı 2008 verilerine göre Menderes ten 2008 verilerine göre Menderes ten gerçekleşen toplam ihracat İzmir toplamının % 0,75 ini oluşturmaktadır. Bu değerle, İzmir ilinde ancak ortalarda kendine yer bulabilmektedir. Menderes in ihracatında en üst sırayı alan üç ürün grubu Fabrikasyon metal ürünleri, Mobilya ve diğer ürünler ve Motorlu kara taşıtları imalatı toplam ilçe ihracatının %65 ini oluşturmaktadır.

32 Analiz ve Sonuçların Derlenmesi Planın Yazımı İzmir Mevcut Durum Analizi (Haziran 2009) İzmir Bölge Planı

33 İzmir Bölge Planı ndaki Gelişme Eksenleri İşletmelerde Rekabet Edebilirlik İstihdam ve Sosyal Bütünleşme Sürdürülebilir Çevre Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı

34 Gelişme Eksenleri 1

35 İşletmelerde Rekabet Edebilirlik 7 stratejik öncelik: Bölgesel Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi İşletmelerde Kurumsallaşma, Üretim ve Pazarlama Kapasitesinin Artırılması Kümelenmelerin Oluşturulması ve Düzenli Sanayileşmenin Sağlanması Üretim ve Hizmet Altyapısının Güçlendirilmesi KOBİ lerde Temiz Üretim Uygulamalarının Artırılması Sektörel Bazda Verimliliğin ve Ekonomik Çeşitliliğin Sağlanması Bölge Tanıtımının Sağlanması

37 İstihdam ve Sosyal Bütünleşme 3 stratejik öncelik: İstihdamın ve İşgücü Verimliliğinin Artırılması Eğitim ve Sağlık Hizmetlerinin İyileştirilmesi Sosyal İçermenin Güçlendirilmesi ve Yoksullukla Mücadele

39 Sürdürülebilir Çevre 5 stratejik öncelik: Havza Alanları, Turizm Değerine Sahip Bölgeler ve Kırsal Alanlarda Sürdürülebilir Su ve Atıksu Yönetiminin Sağlanması Sürdürülebilir Katı ve Tehlikeli Atık Yönetiminin Sağlanması Hava Kalitesinin Kontrolü ve İyileştirilmesinin Sağlanması Hassas Ekosistemler ve Biyoçeşitliliğin Devamlılığının Sağlanması Enerji Verimliliğinin Sağlanması

41 Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı 4 stratejik öncelik: Ulaşım Ağlarının Güçlendirilmesi Doğal ve Tarihi Varlıkların Değerlendirilmesine İlişkin Altyapının ve Kent Estetiğinin İyileştirilmesi Sosyal, Kültürel Altyapı ve Kentsel Dönüşümle Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi Kentsel ve Kırsal Altyapının İyileştirilmesi

42 İZBP de Menderes Genel ve Mekansal Hedefler İZBP de toplamda 4 gelişme ekseni altında 19 stratejik öncelik ve 68 hedef bulunuyor büyük kısmı il genelinde, doğrudan tüm ilçeleri de kapsayacak biçimde uygulanacak hedefler Bazı hedefler ise mekansal bir kapsamda, yani bazı ilçelere öncelikli olarak yöneliyor

43 Menderes e Öncelik Veren Mekansal Hedefler İşletmelerde Rekabet Edebilirlik>> Menderes ile ilgili Mekansal Hedefler İşletmelerde Kurumsallaşma, Üretim ve Pazarlama Kapasitesinin Artırılması> Markalaşma teşvik edilerek coğrafi işaretli ürün sayısı ve marka tescillerinin Türkiye içindeki payı artırılacaktır. Bölgede coğrafi işaretli ürün sayısı artırılacaktır. İzmir'e özgü markalaşma potansiyeli olan ürünlerin envanteri çıkarılacak ve üreticiler belirlenecektir. Coğrafi işaret tescili almış ürünlerin yurtdışında tanıtılması sağlanacaktır. Marka tescillerinin Türkiye içindeki payı artırılacaktır. KOBİ'lere markalaşma ve finansal destekler konularında eğitimler verecek bir merkez kurulacaktır. (mandalina) Kümelenmelerin Oluşturulması ve Düzenli Sanayileşmenin Sağlanması> Gıda ve içecek imalatı sektörünün potansiyel küme alt sektörlerinde kümelenme oluşumları desteklenerek sektörün tarım sektörü ile entegrasyonu sağlanacaktır. (Konserve Gıda sektöründe kümelenme yol haritası hazırlanacak, sektörde kümelenme oluşumu desteklenecektir. Tarım-Sanayi entegrasyonunu sağlamaya yönelik kurutma ve soğutma deposu altyapısı geliştirilecektir. Hammaddedeki zirai kalıntının yok edilmesine yönelik bilinçlendirme ve yönlendirme yapılacaktır.) Sektörlerde Üretim ve Hizmet Altyapısının Güçlendirilmesi> Tarımsal üretimde altyapı güçlendirilecektir. (Biyokütle eneriji elde edilmesi) Bölge Tanıtımının Sağlanması> Kültür ve turizm olanakları tanıtılarak turizmden elde edilen gelir artırılacaktır. (Deniz turizminde öne çıkan ilçelerin tanıtımı yapılacaktır. Özellikle yabancı turistler tarafından tercih edilen Menderes ve Selçuk'un, turist çektiği ülkeler dışında diğer ülkelere de tanıtımı yapılarak yeni pazarlardan talep çekilecektir.)

44 Menderes e Öncelik Veren Mekansal Hedefler Menderes ile ilgili Mekansal Hedefler İstihdam ve Sosyal Bütünleşme>> Sosyal İçermenin Güçlendirilmesi ve Yoksullukla Mücadele> Başta Beydağ, Ödemiş, Kiraz, Tire, Bayındır, Menderes, Seferihisar, Karaburun, Foça, Kınık, Dikili, Bergamaolmak üzere kırsal ekonomideki işgücü talebi ve katma değer üretme potansiyelinin güçlendirilmesi için kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi desteklenecek, yeni istihdam olanaklarının yaratılması ve bölgedeki genç işgücünün niteliğinin yükseltilmesine yönelik çalışmalar etkinleştirilecektir. Sürdürebilir Çevre>> Havza Alanları, Turizm Değerine Sahip Bölgeler ve Kırsal Alanlarda Sürdürülebilir Su ve Atıksu Yönetiminin Sağlanması> Sürdürülebilir içme suyu ve kullanma suyu yönetimi sağlanacaktır. İçme suyu ve kullanma şebekesi hizmetleri geliştirilecektir. Tarımsal faaliyetlerde suyun yeniden ve verimli kullanımına yönelik teknik ve teknolojiler kullanılacaktır. Basınçlı sulama uygulamaları artırılacaktır. Gerekli kalitedeki atıksuların tarımsal faaliyetlerde kullanım oranı artırılacaktır. Sanayide ve kentsel kullanımda sürdürülebilir atık su yönetimi sağlanacaktır. Atıksu arıtımı projeleri tamamlanacaktır. Güçlendirilmiş Altyapı ve Üstyapı>> Kentsel ve Kırsal Altyapının İyileştirilmesi> Çevresel altyapı geliştirilecektir. İçme suyu şebekesi güçlendirilecektir.

45 Üretim Altyapısı Güçlendirilecek Organize Sanayi Bölgeleri Organize Sanayi Bölgesi Tarımsal Altyapısı Öncelikli Olarak Geliştirilecek İlçeler Tarımda Biyokütle Kullanımı Sulama Altyapısı

46 Organik Üretimin Yaygınlaştırılacağı Öncelikli İlçeler Organik Tarım Turizmde Ekonomik Çeşitliliğin Sağlanacağı Öncelikli İlçeler Kültür Turizmi

47 İstihdam ve Sosyal Bütünleşme Ekseni Hedefleri Kırsal alanda ekonomik çeşitliliğin geliştirilmesi önerilen öncelikli ilçeler

48 15 dakika ara ve ANKET

49 İZKA Destekleri Temel Belgeler Bölgesel kalkınmaya yön vermek üzere Planlama, yani Bölge Planı ve bölgesel stratejiler geliştirme >>> Bölgeye kaynak aktarma, yani destekleme Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği (KAPFDY) (Resmi Gazete: 8 Kasım Sayı:27048) - Destek Yönetim Kılavuzu (DYK)

50 İZKA Destek Türleri Mali Destekler Doğrudan Finansman Desteği Proje Teklif Çağrısı Yöntemiyle Sağlanan Destek Doğrudan Faaliyet Desteği Güdümlü Proje Desteği (GPD) Faiz Desteği Faizsiz Kredi Desteği Teknik Destek

51 İZKA Mali Desteklerinde Menderes 2008 KOBİ Mali Destek Programı kapsamında 27 başvuru yapıldı, bunlar arasından 5 proje destek aldı 2008 Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı kapsamındaysa 18 başvuru gerçekleşti ve 6 proje destek almaya haz kazandı 2009 Tarım-Kırsal Kalkınma MDP kapsamında da Menderes ten 6başvuru gerçekleşti, bunlar arasından 3 proje destek almaya hak kazandı 2009 Turizm-Çevre MDP kapsamında ilçeden 3 başvuru yapıldı, 3 proje destek aldı Menderes toplam 54 başvurudan 17 sinin kabulü ile, diğer ilçelere örnek gösterdiğimiz bir ilçedir.

52 Mali Destek Programları İlçelere Göre Proje Sayısı Proje Sayısı

53 İZKA Dışında Bazı Fon Sağlayıcı Kuruluşlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı) Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Türkiye İş Kurumu KOBİ Geliştirme ve Destekleme İdaresi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TKB Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Merkezi Finans ve İhale Birimi Avrupa Birliği Genel Sekreterliği

54 Beklentiler Kurumsal stratejik planlama çalışmaları Kurumunuzun yıllık çalışma programları, bütçe ve performans hedefleri Yerel kalkınma planları Sektörel gelişme planları Kaynak tahsis mekanizmaları Paydaşlarınızın bilgilendirilmesi ve katılımı Herhangi bir fon kaynağına proje başvurusu yaparken Bölge Planı nın referans alınması

55 Teşekkürler