YENİ TÜRK LİRASI UYGULAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI

Transkript

1 YENİ TÜRK LİRASI UYGULAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI Esra Tacettin

2 Hukuki Düzenleme Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin Para Birimi Hakkında 5083 Sayılı Kanun 31 Ocak 2004 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Kanun toplam, 7 madde ve 3 geçici maddeden ibaret olup, 4. maddesi ve Geçici 1. Maddesi nin ikinci ve üçüncü fıkraları yayımı tarihinde, diğer hükümleri 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe girer.

3 Kanun un Uygulanmasına İlişkin Düzenlemeler Kanun un uygulanmasına ilişkin düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığı nın bağlı olduğu Bakan ve kendi görev alanları ile ilgili aşağıdaki bakanlık ve kurumlar yetkili kılınmıştır: Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TC Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

4 Geçerli Para Birimi/Tedavülde Olan Para Birimi 1 Ocak 2005 den itibaren, M. 1 e göre, TC Devleti nin para birimi Yeni Türk Lirası dır. M.5 e göre de, TL yi para ve hesap birimi olarak kabul eden 3290 sayılı yasa yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak Geçici M.1 e göre, TL ve YTL, 1 Ocak Aralık 2005 arasında birlikte tedavül eder.

5 Tarihler İtibari ile Geçerli Olan Para Birimi 31/1/2004-1/1/ /1/ /12/ /12/2005 den sonrası Halen tedavülde bulunan TL TL ve YTL aynı zamanda YTL tek başına

6 Tarihler İtibari ile Geçerli Olan Hesap Birimi 31/1/2004-1/1/ /1/ /12/ /12/2005 den sonrası Halen hesap birimi olarak kullanılan TL YTL YTL

7 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Dolayısı ile, Kanun a göre 1 Ocak-31 Aralık 2005 arası, YTL ve TL tedavülde olan para birimi olarak geçerli para birimi, 1 Ocak 2005 den itibaren ise YTL nin tek geçerli hesap birimi olduğu yorumu yapılabilir.

8 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Bu yoruma göre Kanun, açıkça bir zorunluluk getirmemekle birlikte, 1 Ocak 2005 den itibaren YTL ile birlikte TL de tedavülde bulunsa bile aşağıdaki hallerde sadece YTL geçerli hesap birimi olarak kullanılmalıdır.

9 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Kamu kuruluşları, kamu ve özel tüzel ve gerçek kişilerin yasal olarak tutmakla zorunlu oldukları tüm Hesap ve Kayıtların tutulmasında (M.1 gerekçesi); Mahkeme kararlarında İcra,Vergi Daireleri ve SSK dan gelen ödeme emirlerinin düzenlenmesinde

10 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren düzenlenecek olan her türlü sözleşmeler, bonolar, poliçeler, çekler, hisse senetleri tahviller, hukuki sonuç doğuran tüm belgelerde

11 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Yukarıdaki hallerde, 1 Ocak 2005 den itibaren geçerli hesap birimi olan YTL değil de artık geçerli olmayan hesap birimi olan TL kullanılır ise, bunun hukuki sonucunun ne olacağı, Kanun da açıkça düzenlenmemiştir.

12 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Dolayısı ile TL ve YTL arasındaki, geçerli para birimi/hesap birimi olarak kullanılması konusunda Kanun dan doğan ayırım, hukuki ihtilafların doğmasına yol açabilir.

13 Geçerli Para Birimi/Geçerli Hesap Birimi Sözkonusu ayırımın yaratacağı hukuki belirsizliği ortadan kaldırmak üzere, Kanun un 3. Md sinden yararlanılabilir. Buna göre, Kanunlarda ve diğer mevzuatta, idari işlemlerde, yargı kararlarında her türlü hukuki muamelelerde, kıymetli evrak ve hukuki sonuç doğuran diğer belgeler ve değişim araçlarında Türk Lirasına veya Lira ya yapılan atıflar, 2 inci maddede belirtilen değişim oranında Yeni Türk Lirasına yapılmış sayılır

14 TL ve YTL Değişim Oranı ve Yeni Kuruşa Tamamlama Değişim Oranları: - 1 YTL= TL - 1Yeni Kuruş= TL - 1 YTL= 100 Ykrş

15 TL ve YTL Değişim Oranı ve Yeni Kuruşa Tamamlama Yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında: 5000 TL. ve üzerindeki değerler 1 Yeni Kuruşa = TL ye tamamlanır; 5000 TL. altındaki değerler, 0 Yeni Kuruş= 0 TL olarak kabul edilip, dikkate alınmaz

16 TL ve YTL Değişim Oranı ve Yeni Kuruşa Tamamlama Tamamlama işlemleri birim fiyatlarda değil, işlem sonuçlarında ve ödeme aşamalarında gerçekleşecektir Örneğin bir malın fiyat etiketinde, o malın değeri TL ise, 1,635 YTL yer alacak, ödeme aşamasında 1 YTL ve 64 Yeni Kuruş ödenecektir.

17 Türk Lirası na Yapılan Atıflarda Değişiklik Md. 3 e göre, Hukuki sonuç doğuran tüm belgeler ile ödeme ve değişim araçlarında Türk Lirası veya Lira ya yapılan atıflar, 2. maddede belirtilen değişim oranında YTL ye yapılmış sayılır.

18 Türk Lirası na Yapılan Atıflarda Değişiklik TL ye yapılmış olan atfın, YTL ye yapılmış sayılması, ödemenin mutlaka YTL olarak yapılması zorunluluğu anlamını taşımayacak, 1/1/ 2005 ila 31/12/ 2005 arasında ödemeler TL olarak da yapılabilecektir. Bu tarihler arasında TL yapılacak ödemeyi alacaklı kabul etmediği takdirde, alacaklının temerrüdü ortaya çıkacaktır.

19 Türk Lirası na Yapılan Atıflarda Değişiklik M.3 Gerekçesinde; YTL nin uygulamaya konulması sözkonusu hukuki ilişkilerin şartlarında değişikliğe yol açmayacak veya herhangi bir edimi ifa ederken taraflardan birine mazeret öne sürme ya da bu hukuki ilişkiyi tek taraflı olarak değiştirme veya feshetme hakkı vermeyeceği belirtilmektedir.

20 Türk Lirası na Yapılan Atıflarda Değişiklik Dolayısı ile, Türk Lirası üzerinden düzenlenmiş olan hukuki sonuç doğuran belgeler, en geç 31 Aralık 2005 tarihinde düzenlenmiş olmaları kaydıyla, sırf Türk Lirası ( geçerli olmayan hesap birimi) üzerinden düzenlendikleri için geçersiz oldukları ileri sürülememeli, YTL ye atıf yapılabildiği ölçüde geçerli sayılmalıdır.

21 Hukuki Sonuç Doğuran Belgelerin Değiştirilmesi Geçici M.2 ye göre, TL üzerinden yapılan her türlü hukuki muamele ile hukuki sonuç doğuran belegelerin değişim oranı dikkate alınarak 31/12/2005 e kadar YTL ye göre değiştirilmesi mümkündür, ancak zorunlu değildir. Değiştirilmesi halinde, muamele ve belgeler her türlü resim, harç ve diğer yükümlülüklerden muaftır.

22 Etiket ve Tarife Listeleri Geçici M. 3 e göre, 1/1/ /12/2005 arasında bütün mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listelerinde TL ve YTL üzerinden ayrı ayrı gösterilmeleri zorunludur.bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler hakkında 4077 sayılı Kanun un 25/II maddesinde belirtilen 100YTL para cezası uygulanacaktır.

23 Uygulamadaki Sonuçlar 1/1/ /12/2005 arasında her türlü ödemeler, hem TL hem de YTL olarak yapılabilecektir. 1/1/ /12/2005 arasında düzenlenen hukuki sonuç doğuran belgeler YTL üzerinden düzenlenecek, TL üzerinden düzenlenmesi halinde kendiliğinden geçersiz sayılmasa bile geçersizliği ileri sürülerek, hukuki ihtilafa yol açabilecektir.

24 Uygulamadaki Sonuçlar Kanun un uygulanmasını sağlamak, ayrıca Türk Ticaret Kanunu nda da değişiklik yapılmasını gerektirmektedir. Nitekim, TTK nın 399, 524 maddelerini değiştiren ve bir de Geçici Madde ekleyen Kanun Tasarısı hazırlanmıştır.

25 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı Tasarı ile M.399/I de değişiklik öngörülerek, hisse senetlerinin itibari değeri en az 1 Yeni Kuruş olarak belirlenmiştir ve bu kıymet ancak en az birer Yeni Kuruş olarak yükseltilebilir. Başka deyişle yürürlükteki M.399/I e göre en az 500TL olarak belirlenen hisse senedinin itibari değeri, TL ye eşit hale getirilmiştir.

26 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı Tasarı M.3 ile, Geçici Madde 1 eklenmiş ve hisse senetlerinin itibari değeri TL nin altında olan A.Ş lerin, 31/12/2009 a kadar, 1 Yeni Kuruş olarak değiştirmeleri için intibak süresi tanınmıştır. Bakanlar Kurulu intibak süresini 5 yıla kadar uzatabilir.

27 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı Şirket Yönetim Kurulu, payların intibakını sağlayacak yöntemleri uygulamakla yükümlüdür. İntibak süresince, AŞ hissedarlarının itibari değeri ne olursa olsun sahip olduğu paylardan doğan hakları saklıdır. İntibak yöntemleri aşağıdaki gibi olabilir:

28 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı İntibak yöntemleri aşağıdaki gibi olabilir: TL nin altındaki hisse senetlerinin birleştirilmesi yolu ile: Örneğin, 500x 20= 1Ykrş. Sermaye artırımı yolu ile, Birleştirilemeyen ya da sermaye artırımına katılmayan hissedarlara ait hisseler için, hissedarlara kesir makbuzu verilecektir.

29 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı Kendilerine kesir makbuzu verilen hissedarların mülkiyet hakkı devam edecek fakat bunlar artık sadece temettü hakkına sahip olacaklardır.

30 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı İntibak amaçlı yapılacak sermaye artırımı ve esas mukavele değişikliklerinde, şirket ana sözleşmesinde aksine hüküm bulunsa dahi, 372. maddede yer alan nisaplar uygulanır ve imtiyazlı paylar genel kurulu yapılması şartı aranmaz. İntibak amaçlı 400.madde çerçevesinde yapılacak işlemlerde pay sahibinin muvafakati aranmaz.

31 TTK da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı Münhasıran intibak amaçlı yapılacak anasözleşme değişikliklerinin tescili, her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

32 5083 Sayılı Kanun un Çekler Bakımından Yorumu Çeklere, ileri tarihli keşide günü konulabilmesi (TTK 707/2) 1 yıl süre ile TL ve YTL nin birlikte tedavül etmesi; 2006 dan itibaren sadece YTL nin geçerli olması, çekin keşide günü ve ibraz tarihine göre değişik hukuki sonuçlar doğuracaktır.

33 Yararlanılan Kaynaklar Yeni Türk Lirasına İlişkin Yasal Düzenlemeler ve Uygulama Sorunları Dr. Seza Reisoğlu, Internet sitesinde yayınlanan yazısı YTL ile ilgili Bankaların sitelerinde yer alan sıkça sorulan sorular YTL Resmi Sitesi İlgili Mevzuat