KATI ATIKLARIN TOPLANMASINA ĠLĠġKĠN TEBLĠĞ TASLAĞI. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Transkript

1 KATI ATIKLARIN TOPLANMASINA ĠLĠġKĠN TEBLĠĞ TASLAĞI BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; üretilen atıkların ikili toplama sistemi ve getirme merkezleri aracılığıyla toplanarak geri kazanımının sağlanması, atıkların ekonomik bir girdiye dönüştürülmesi ve atığın enerjisinden faydalanılmasına ilişkin hususları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Tebliğ; sürdürülebilir bir entegre atık yönetim sisteminin sağlanması, geri kazanılabilir atıkların diğer atıklarla karıştırılmadan ikili toplama sistemiyle kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanım sürecinin gerçekleştirilmesi için yapılacak işlemler ile Ek-3 deki gruplar içerisinde yer alan evsel katı atıkların bırakıldığı getirme merkezlerinin çalışma usul ve esaslarını kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Tebliğ; 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8 inci, 11 inci ve 12 nci maddeleri, 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci, 8 inci ve 33 üncü maddeleri, 05/07/2008 tarihli ve sayılı Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1)Bu tebliğde geçen; a) Alışveriş merkezleri: Birden fazla satış noktasını bünyesinde bulunduran merkezleri, b) Atık: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan ve bu Tebliğin Ek-3 ü ile sınırlandırılan madde veya malzemeyi, c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını, d) Biriktirme ekipmanları: Atık üreticilerinin atıklarını bırakabilecekleri torba, kafes, kumbara, konteynırlar vb. ekipmanları, e) Biyobozunur atık: Oksijensiz veya oksijenli ortamda bozunmaya uğrayabilen gıda, bahçe atıkları, kâğıt ve karton gibi atıkları, f) Getirme Merkezi: Atığı oluşturanlar tarafından kaynağında ayrı toplanan atıkların geri kazanıma veya bertarafa gönderilmesi amacıyla bırakıldığı merkezleri, g) İkili Toplama Sistemi: Biyobozunur atıklar ile geri kazanılabilir atıkların evlerde iki farklı torbada biriktirilmesi ve ayrı olarak toplanmasını, ğ) Mobil getirme merkezi: Belirli süreler içerisinde farklı noktalara hizmet vermek amacıyla I. sınıf getirme merkezine bağlı olarak kullanılan seyyar araçları, h) I. Sınıf Getirme Merkezleri: Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyeler tarafından kurulan/kurdurulan ve işletilen/işlettirilen merkezleri, ı) II. Sınıf Getirme Merkezleri: Alışveriş merkezleri tarafından kendi mülkiyet alanları içinde kurulan/kurdurulan ve işletilen/işlettirilen merkezleri, i) III. Sınıf Getirme Merkezleri: Satış noktaları tarafından kendi mülkiyet alanları içinde kurulan ve işletilen merkezleri, 1

2 j) Satış noktası: Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 4 üncü maddesi (ee) bendinde belirtilen satış yerlerini, ifade eder. ĠKĠNCĠ BÖLÜM Genel Esaslar MADDE 5 (1) Entegre katı atık yönetim sisteminde üretilen atık miktarının azaltılması, kaynakta ayrı toplama, geri kazanım, geri dönüşüm ve bertaraf edilmesi esastır. Belediye/birlikler, öncelikle ikili toplama sistemine geçiş yaparak, biriktirme ekipmanlarını temin ederek atık getirme merkezleri ve toplama ayırma tesislerini kurar/kurdurur. Bu sistemleri takiben kompost, biyometanizasyon ve diğer geri kazanım teknolojilerini faaliyete geçirir. Geri kazanılamayan atıklar düzenli depolama alanlarında bertaraf edilir. (2) Entegre katı atık yönetimi; a) Belediye veya belediye birliklerinde ikili toplama sistemine geçilmesi ve getirme merkezlerinin kurulması, b) Toplama ayırma tesislerinin kurulması, c) Kompost, biyometanizasyon ve yakma tesislerinin kurulması, d) Düzenli depolama tesislerinin kurulması, aşamalarından oluşur. Bu aşamalara geçişle ilgili takvim Bakanlık tarafından belirlenir ve duyurulur. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ġkili Toplama Sistemi MADDE 6 (1) İkili toplama sistemi ile evsel katı atıklar biyobozunur atık (yaş atık) ve geri kazanılabilir atıklar (kuru atık) olmak üzere iki ayrı torba içinde biriktirilir. En fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır. a) Muhteviyatı Ek-1 de yer alan atıklar mavi torbada biriktirilir. b) Muhteviyatı Ek-2 de yer alan atıklar sarı torbada biriktirilir. (2) İkili toplama sistemine geçişte kullanılacak torbalar belediyeler tarafından dağıtılır. Atıkların toplanmasında kullanılacak plastik torbalar; a) Yırtılmaya, delinmeye ve taşımaya dayanıklı; orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, çift kat kalınlığı 80 mikron olur. b) İçindeki atıkları gösterecek şekilde şeffaf olur. c) Geri kazanılabilir malzemelerden imal edilir. d) Üzerinde belediye ismi, hangi atıkların atılacağı yazı ve şekillerle belirtilir. (3) Binalara hizmet verecek biriktirme ekipmanları torba özelliklerine uygun şekilde mavi ve sarı renkli olarak yerleştirilir. İkili toplama sistemine göre sarı konteynırlar, TS-EN standardına veya uluslararası standartlara uygun olmalıdır. MADDE 7- (1) Biriktirme ekipmanları, cadde üzerinde, parklarda, toplu yaşam alanlarında kolay erişilebilecek noktalarda, nüfusun yoğun olduğu yerleşim yerlerinde gerekli sıklıkta, belediyelerce hazırlanan entegre atık yönetim planlarına uygun olarak yerleştirilir. 2

3 Cam ambalaj atıklarının ayrı toplanması için kullanılan biriktirme ekipmanları yeşil ve/veya beyaz renkte olabilir. MADDE 8- (1) Belediyeler ikili toplama sistemine geçiş tarihinden önce sorumluluk alanında en az 6 ay süreyle yazılı/görsel bilgilendirme, eğitim çalışmaları, sesli duyurular yaparak ve mahalle toplantılarıyla yüz yüze eğitimler ile tamamlar. Eğitim çalışmalarında öncelikli hedef kitle apartman ve site yönetimleridir. (2) Belediye/birlikler ikili toplama sistemini mücavir alanı sınırlarında aşamalı olarak yürütürler ve uygulama belediye sınırlarının tamamında yaygınlaştırılır. (3) Belediye mücavir alanları dışında yer alan yerleşimlerde ikili toplama sisteminin uygulanmasından İl Özel İdareleri sorumludur. MADDE 9- (1) Mavi renkli biriktirme ekipmanlarında biriktirilecek geri kazanılabilir atıkların toplanması Ek-3 te yer alan atık kodlarını içeren çevre izin ve lisans belgesine sahip belediye/birlik toplama ayırma tesisi veya belediyelerin anlaşmalı oldukları toplama ve ayırma tesisleri tarafından yapılır. (2) Sarı renkli biriktirme ekipmanlarında biriktirilen atıklar belediye tarafından toplanır/toplattırılır. Toplamaya ilişkin program belediye tarafından duyurulur. Apartman ve site yönetimleri, hane halklarının mutlaka bu programa uygun olarak hareket etmelerini sağlar. MADDE 10- (1) Sarı torbalarda toplanan biyolojik olarak ayrıştırılabilir atıklar, park ve bahçe atıkları ön işleme tabi tutulmadan depolama alanına kabul edilmez. Bu Tebliğin 5 inci maddesinde yer alan takvimlendirmeye göre belediyeler yatırımlarını tamamlamakla yükümlüdür. Atık azaltma stratejisine göre tüm belediyeler ön işlem olarak kompost, biyometanizasyon, yakma vb. teknolojilerini işletmeye alma takvimine göre yapar. MADDE 11- (1) Biyobozunur atık ve geri kazanılabilir atık ara ve nihai hedeflerine ulaşıldığının belirlenmesi için belediyelerce her yıl atık kompozisyonu çalışmaları yaptırılır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Getirme Merkezleri MADDE 12- (1) Getirme merkezleri üç farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. a) I. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3 de yer alan atıkların tamamının toplanması amacıyla en az m 2 alana sahip alanlardır. b) II. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3 de yer alan atıkları Ek 4 de belirtilen şekilde en az 7 (yedi) grubu toplamak amacıyla kurulan ve en az 250 m 2 alana sahip alanlardır. c) III. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3 de yer alan atıkları Ek 4 de belirtilen şekilde en az 4 (dört) grubu toplamak amacıyla kurulan ve en az 10 m 2 alana sahip alanlardır. MADDE 13 - (1) Getirme merkezlerinin; a) Vatandaşların kolay ulaşabileceği konumda olması, 3

4 b) Zeminin kürlü beton veya bu maksatla kullanılacak çimentonun C30 (STS) standardında olması, c) Atıkların bekletildiği alanın üzerinin kapalı olması, d) Getirme merkezini tanıtıcı ve atık üreticisini bilgilendirici, yönlendirici işaretlerin bulunması, e) Atıkların Ek 4 de yer alan gruplara göre ayrı olarak türlerine uygun biriktirme ekipmanlarında toplanması, f) Ayrı biriktirme ekipmanlarının içine konulacak atığın ilgili mevzuatında tanımlanan kriterlere uygun olarak tasarlanması, g) Ek 4 de belirtilen gruplardan II., IV. ve XIII. gruplar hariç diğer gruplarda yer alan atıkların toplanmasında kullanılacak ekipmanların en az 2 metreküp hacme sahip olması, ğ) Kullanılacak biriktirme ekipmanlarının üzerinde toplanacak atık türlerinin yazı ve şekil ile ifadelerinin bulunması, h) Yağ ile kontamine olmuş yüzeyi temizlemek amacıyla absorban malzemeler ile yağ çözücülerinin bulunması, ı) Sorumlu bir personelinin bulunması, i) Yangın riskine ilişkin gerekli tedbirlerinin alınması, j) Temiz ve bakımlı olması, dezenfekte edilmesi, zorunludur. MADDE 14- (1) Getirme merkezi işleticisi; a) Bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden getirme merkezinin bu Tebliğde belirtilen şartları sağladığına dair onay yazısı almakla, b) Atıkları Ek 4 te yer alan gruplara göre ayrı toplamakla, c) Atığı bedelsiz teslim almakla, d) Bu merkezlerde toplama ve biriktirme faaliyeti kapsamında olmayan atıklar ile ilgili herhangi bir fiziksel veya kimyasal işlem yapmamakla, e) Atıkları geçici faaliyet belgeli/çevre izin ve lisanslı tesislere veya yetkilendirilmiş kuruluş/toplayıcılara ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak teslim etmekle, f) I. ve III. grup atıklar hariç mevzuatı gereğince diğer atıkların taşınmasında ulusal atık taşıma formu kullanmakla, g) Acil durum ve güvenlik tedbirlerini almakla, ğ) Geri kazanım veya bertaraf tesislerine gönderilen atıkların miktarını kayıt altına almakla, yılsonu itibariyle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne raporlamakla, görevli ve yükümlüdür. MADDE 15- (1)Alışveriş merkezlerinde faaliyet gösteren satış noktaları münferit getirme merkezi kuramazlar. (2) Getirme merkezi kuran satış noktalarında ayrıca ambalaj atığı toplama noktası oluşturulmaz. Bilgilendirme MADDE 16- (1) Getirme merkezi işleticileri tarafından merkezin tanıtılması maksadıyla broşür, afiş, vb materyaller hazırlanarak en az altı ay süre ile yazılı/görsel bilgilendirme yapılır. 4

5 (2) Belediyeler tarafından ALO-ATIK hatları oluşturularak gerekli bilgilendirme yapılır ve vatandaşın atıklarını taşıyamaması durumunda lojistik imkânlar sağlanır. Belediyenin tercih etmesi durumunda belirli süreler içerisinde farklı noktalara hizmet vermek amacıyla I. sınıf getirme merkezine bağlı olarak mobil (seyyar) getirme merkezi hizmeti verilir. (3) Alışveriş merkezleri ve satış noktalarında kurulan getirme merkezlerinin tüketicilerin hizmetine sunulduğu vatandaşa çeşitli iletişim araçları kullanılarak duyurulur. MADDE 17- (1) Belediye mücavir alanları dışında yer alan yerleşim alanlarındaki atıkların I. sınıf atık getirme merkezlerine getirilmesinden İl Özel İdareleri sorumludur. BEġĠNCĠ BÖLÜM Diğer ve Son Hükümler Denetim MADDE 18- (1)Belirlenen strateji ve hedeflere ulaşıldığının denetimi Bakanlıkça yapılır. (2) Bu Tebliğ çerçevesinde, onay yazısı verilen ve kayıt altına alınan getirme merkezleri il müdürlüğü tarafından denetlenir ve Bakanlığa bildirilir, Geçici Madde MADDE 19 (1)Mevcut getirme merkezleri 1 (bir) yıl içerisinde bu Tebliğ şartlarını sağlamak zorundadır. Yürürlülük MADDE 20 (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 21 (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür. EK 1 Mavi Torba Muhteviyatı: Ambalaj atıkları (Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar hariç) Evsel nitelikli tehlikesiz atıklar (gazete, dergi vb.) Sarı Torba Muhteviyatı: Mutfak atıkları Park ve bahçe atıkları Diğer yanabilenler (Kumaş, çocuk bezi) EK 2 EK 3 5

6 ATIKLAR Kağıt ve karton ambalaj Plastik ambalaj Ahşap ambalaj Metalik ambalaj Kompozit ambalaj Karışık ambalaj Cam ambalaj Tekstil ambalaj * Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar * Boş basınçlı konteynırlar dahil olmak üzere tehlikeli gözenekli katı yapılı (örneğin asbest) metalik ambalajlar Ömrünü tamamlamış lastikler * Kurşunlu piller * Nikel kadmiyum piller * Cıva içeren piller Alkali piller ( hariç) Diğer piller ve akümülatörler Kâğıt ve karton Cam Giysiler Tekstil ürünleri * Çözücüler * Asitler * Alkalinler * Foto kimyasallar * Pestisitler * Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar * Kloroflorokarbonlar içeren ıskartaya çıkartılmış ekipmanlar Yenilebilir sıvı ve katı yağlar * dışındaki sıvı ve katı yağlar * Tehlikeli maddeler içeren boya, mürekkepler, yapıştırıcılar ve reçineler dışındaki boya, mürekkepler, yapıştırıcılar ve reçineler * Tehlikeli maddeler içeren deterjanlar dışındaki deterjanlar * Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar dışındaki ilaçlar * , veya un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler dışındaki pil ve akümülatörler * ve dışındaki tehlikeli parçalar içeren ve ıskartaya çıkmış elektrikli ve elektronik ekipmanlar , ve dışındaki ıskarta elektrikli ve elektronik ekipmanlar * Tehlikeli maddeler içeren ahşap dışındaki ahşap Plastikler Metaller Hacimli atıklar AYNI TOPLAMA EKĠPMANI ĠÇERĠSĠNDE BĠRĠKTĠRĠLEBĠLECEK ATIKLAR I. EK - 4 Ambalaj atıkları (Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar hariç) 6

7 II. III. IV. Evlerden kaynaklanan bitkisel atık yağlar Evlerden kaynaklanan tehlikesiz atıklar (gazete, dergi vb) Atık piller V. Elektrikli ve elektronik aletler (küçük ev aletleri, oyuncaklar, spor ve eğlence ekipmanları, tıbbi cihazlar ve izleme ve kontrol aletleri) VI. VII. VIII. IX. Buzdolabı, soğutucular ile iklimlendirme cihazları Buzdolabı, soğutucular ile iklimlendirme cihazları hariç diğer büyük beyaz eşyalar ve otomatlar Televizyon ve monitörler X. XI. XII. XIII. Bilişim ve telekomünikasyon ve tüketici ekipmanları (radyo, video, kamera vb) Aydınlatma ekipmanları İri hacimli atıklar (mobilya, kanepe vb), lastikler Evlerden kaynaklanan tehlikeli atıklar (Yalnız I. Sınıf Getirme Merkezleri içerisinde yer alır.) Evlerden kaynaklanan miadı dolmuş veya kullanılmayan ilaçlar (Yalnız I. Sınıf Getirme Merkezleri içerisinde yer alır.) 7