Şekil1. Tüm berileri projeme indirip ilgili tabakalara yerleştirdim.

Transkript

1 NETCAD ĐLE MADEN OCAĞI ÜRETĐM RAPORU HAZIRLAMA Bilindiği gibi maden ocaklarında üretim yapan maden mühendisleri, şirketleri adına her yıl Migem e bazı raporlar verirler. Bu raporlar genelde yıllık üretim, satış, ocaktaki ilerleme, kazı-dolgu gibi bilgilerden oluşur. Geçmişte el ile yapılan bu hesaplamalar günümüzde ocak şevlerinden alınan şev üst ve şev alt gps koordinat bilgileri ile Netcad aracılığıyla yapılabilmektedir. Bu ders notunda, ruhsat, izin koordinatları ile 2014 ve 2015 yıllarına ait şev üst ve şev alt bilgilerine sahip olduğumuz tek basamaklı bir açık ocak için üretim raporu hazırlayacağız. Kullandığım koordinat bilgilerini adresinden indirdim. Buna göre yukarıda bağlantısını verdiğim web sayfasından indirdiğim Excel dosyasından ruhsat ve izin koordinatlarını yeni açtığım Netcad projeme ekledim. Ayrıca 2014 ve 2015 yıllarına ait ocak şev koordinat bilgilerini içeren dosyaları da indirip Netcad projeme ekledim. Bunlar için Netcad projemde ruhsat, izin, 2014ocak ve 2015ocak adlarında yeni tabakalar oluşturup bu koordinat bilgilerini uygun tabakalara yerleştirdim. (Netcad projelerine veri ekleme, tabaka ekleme ve farklı bilgileri farklı tabakalara aktarma konusunu Veri girişi ve tabaka işlemleri başlıklı ders notunda anlattım). Sonuçta Netcad projemde 0, ruhsat, izin, 2014ocak ve 2015ocak adlarında tabakalar oluştu, her biri kendisine ait koordinat bilgilerini taşıyorlar (Şekil1) Şekil1. Tüm berileri projeme indirip ilgili tabakalara yerleştirdim. Şimdi 2014 ve 2015 yıllarına ait şev üst çizgilerini çizmek istiyorum, bir yıl içinde bir değişim oldu ise şevlerin yerinin değişmesi lazım. Ocak2014 tabakasına gidiyorum, işlemimi onun üstünde yapacağım, bu tabakanın gözünü açıp diğerlerinin gözlerini kapatıyorum. Proje ekranımda sadece 2014 yılı ocak şevlerime ait şev üst (SU) ve şev alt (SA) koordinatları görünüyor.

2 Çiz/çoklu doğru çiz komutunu veriyorum. Amacım şev üstlerini birleştirmek. Bunun için şev üst noktalarını tek tek tıklayarak 30 noktayı gezip birleştiririm, hatta nokta yakala modunu da açarım ki kolay olsun. Ya da daha kolay bir yolu var; Çiz/çoklu doğru çiz komutunu verdikten sonra klavyeden boşluk tuşuna (ara çubuğu) basıp gelen minik pencerede 124 yazan tuşa basıp 1. ve 30. noktayı göstererek de çizimi tamamlayabilirim. Đkinci ve kolay yolu tercih ediyorum; Çiz/çoklu doğru çiz komutunu verdim, klavyeden boşluk (alttaki uzun tuş) çubuğuna bastım, Şekil2 deki pencere açıldı. Şekil2.Koordinat hesap makinası Üzerinde [124] yazan Nokta adı tuşa bastım. Gelen mini pencerede 14SU_1..14SU_30 yazdım (Şekil3). Şekil3 Bunun anlamı şudur; çoklu doğrunun başlangıcı 14SU_1 adlı nokta olsun ve bitişi de 14SU_30 adlı nokta olsun. Tamam tuşuna basınca benzer bir pencere tekrar geldi, 14SU_30 noktasından sonra bir yere gidecek mi diye soruyor, evet kapatmak için 14SU_1 e geri dönmesi gerek. Bu değeri girip Tamam dedim yılına ait şev üst çizgisi oluştu (Şekil4). Aynı işlemi, tabakalardan sadece ocak2015 tabakasın aktif hale getirip, gözünü açıp diğerlerinin gözlerini kapatarak yaptım. Bu kez amacım 2015 şevlerinin şev üst çizgilerini çoklu doğru ile birleştirmek (Şekil5). Daha sonra ocak2014 ve ocak2015 tabakalarını açtım. Đkisine birlikte baktığımda ocaktaki bir yıllık ilerleme daha net göründü (Şekil6).

3 Şekil4. Şev üst noktalarını birleştirdim Şekil5. Aynı işlemi 2015 şevleri için de yaptım

4 Şekil6. Đki yılı da açınca ocaktaki ilerleme göründü Şimdi iki yıl arasındaki farkı görsel olarak daha iyi görmek için bir taralı alan oluşturacağım. Bunun için önce tabakalara gidip + ile yeni bir tabaka oluşturuyorum, adını tarama yaptığım bu tabakayı aktif tabaka olarak belirledim, şimdi yapacağım işlem bu tabaka üzerinde olmalı. Sadece ocak2014, ocak2015 ve tarama tabakalarım açık. Çiz/çoklu doğru çiz komutu ile iki yıl farkında oluşan çizgileri kapsayan bir alan çiziyorum. Bu çizim sırasında Kesişim noktası yakala ve en yakın objeyi yakala modları da yardımcı olabilir. Çizim bittikten sonra Çiz/tarama/alan taramaları komutunu verip bir tarama şekli beğendim ve alanın içini bu tarama ile doldurdum (Şekil7).

5 Şekil7. Kazı alanını çizip tarama ile doldurdum Şimdi 2014 ve 2015 yılları için iki ayrı üçgen model oluşturacağım. Bu işlem kesit ve kübaş hesabı işlemleriine bir hazırlık olacak. Sadece 0 tabakası ve 2014ocak tabakası açık kalacak şekilde diğer tabakaların gözlerini kapatıyorum. Netsurf/Üçgen Oluştur komutunu veriyorum, karşıma çıkan pencerede üçgenlemeye esas olarak noktaları kullanmak istediğim için Noktalar ı seçiyorum (Şekil8). Şekil8. Noktaları seçtim Tamam dedikten sonra gelen pencerede üçgen modelimin adını UM2014 olarak ve en uzun üçgen değerini de 5000 gibi büyük bir değer alıyorum (Şekil9).

6 Şekil9. Üçgen model parametreleri Üçgenle komutu ile üçgenlerim oluştu. Şimdi aynı işlemi 2015 yılı şevleri için de yapacağım. Tabakalardan sadece ocak2015 tabakasını açıyorum, diğerlerinin gözleri kapalı. Netsurf/üçgen oluştur komutu, gelen pencerede Noktaları seçtim ve Üçgen modeli parametrelerinde Model tabakası olarak UM2015 ve en uzun üçgen kenarını yine 5000 seçip Üçgenle ye bastım (Şekil10). Şekil için de aynı işlemleri yaptım

7 Bu işlemden sonra tabakalara gidip tarama tabakasının gözünü kapattım, 0 tabakasını açtım, ocak2014 ve opcak2015 tabakalarım da açık. 0 tabakasındayım. Amacım ocaktaki bu ilerleme alanının tam ortasından bir hat geçirmek. Bunu güzergah olarak belirleyip ilerleme miktarını hesaplayacağım. 0 tabakasında iken ve 2014 ve 2015 tabakaları açık iken Çiz/çizgi çiz komutunu veriyorum (Dikkat, çoklu doğru değil, çizgi çiz) ve taralı alan ile gösterdiğim yerde ortadan kırıklı bir çizgi çiziyorum, çizim başında ve sonunda kesişim noktası yakala modu yardımcı olabilir (Şekil11 ve Şekil12). Şekil11. Đlerlemenin ortasından çizgi çizdim. Şekil12. Çizim bitti Bu çizgi kesitlerin geçeceği güzergah olacak. Bu çizgiyi 0 tabakasına çizdim. Şimdi tüm tabakaların gözünü kapattım sadece 0 açık kaldı, yani sadece bu çizgi görünüyor ekranda.

8 Şimdi Netsurf/enkesit işlemleri/güzergah tanımla komutunu verdim, karşıma minik bir pencere çıktı (Şekil 13). Şekil13. Güzergah oluştur penceresi Bu pencere üzerindeki [ ] tuşuna bastım. Karşıma çıkan pencerede oluşturacağım güzergahın adını guzergah olarak belirledim. Kayıt yerini de belirledim ve Kaydet e bastım (Şekil14). Şekil14. Güzergah dosyasını kaydettim. Tamam dediğimde Netcad yardım cümlesi güzergah haline getirilecek objeleri seç cümlesini gösterdi. Zaten ekranda sadece bu az önce çizdiğim parçalı çizgi var, bir ucundan başlayarak tek tek tıklayarak tüm çizgiyi fare ile güzergah olarak seçip işlem bitince fare sağ tuş ile işlemden çıktım. Tabakalardan UM2014 adlı 2014 yılına ait üçgen modelin güzünü açtım. Sadece güzergah çizgim ve 2014 yılı üçgenlerim görünüyor. Netsurf/enkesit işlemleri /enkesit oluştur komutunu verdim. Netcad benden enkesit alınacak güzergahı sordu, az önce kaydettiğim guzergah dosyasını tıklayıp Kaydet komutunu verdim (şekil15).

9 Şekil15. Enkesit için güzergah belirledim Kaydet dedikten sonra karşıma gelen pencerede sabit aralığı seçip Tamam dedim. Oluşturulacak enkesitlerin adını sordu, enkesit2014 olsun dedim. Şekil16. Enkesitlerin adı

10 Enkesitlerin aralığını 5m, kol açıklıklarını 10m yaptım. Aralık azaldıkça hassaslık artar (şekil17). Şekil17. Enkesit parameterleri Tamam dedim. Enkesitler oluştu (Şekil18) Şekil18. Enkesitler oluştu.

11 Şimdi aynı işlemleri 2015 üçgen modeli için de yapacağım. Güzergah aynı olacak. Tabakalardan hepsini kapattım, UM2015 tabakasını açtım. Aynı güzergahı kullanacağım için artık güzergah tanımlamıyorum, doğrudan Netsurf/enkesit işlemleri dedikten sonra, mevcut güzergaı gösterip, şekil 15, şekil16, şekil17 de olanların aynısını 2015 yılı için yapıyorum. Ancak şekil16 da verilen enkesit kaydet bölümü önemli, bu sefer adını enkesit2015 yapıyorum. Artık aynı güzergah hattı üzerinde iki ayrı üçgen modele göre oluşturulmuş iki ayrı enkesit dosyam var. Bunları kullanarak kazı-dolgu hesabı yapabilirim. Netsurf/enkesit işlemleri/enkesitlerden kübaj komutunu verdim. Karşıma hacim hesabı için bir pencere geldi (Şekil19). Şekil19. Hacim hesabı Sonraki enkesite enkesit2015 dosyasını, önceki enkesite enkesit2014 dosyasını giriyorum. Sırası yanlış olursa dolgular kazı, kazılar dolgu görünür Hesapla dediğimde her bir 5m için projeme tablo halinde hesaplamalar geliyor. (Şekil20). Şekil20. Hesaplama sonucu

12 Şekil21. Bir yılda toplamda 8444m3 kazı yapılmış hiç dolgu yapılamıştır.