Avrupa: bir ve bölünmemiş? Avrupa da Ekonomik Modeller

Transkript

1 Avrupa: bir ve bölünmemiş? Avrupa da Ekonomik Modeller

2 Konular Avrupa daki sosyoekonomik modeller: Rhineland Anglo-Saxon Akdeniz İskandinav Uygulama Modellerin performansı Türkiye nerede duruyor? 2

3 Avrupa daki farklılıklar Farklılıklar: Ekonomik özellikler Gelişme düzeyi ve Performanslar Tarihteki farklılıklar ve uygulanan ekonomik modeller İki tanımlayıcı gösterge: Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve Maaşlar 3

4 35000 Kişi başına düşen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Kişi başına GYH

5 Asgari maaşlar 1/1/ NL BE FR IE UK ES EL* PT EE LT LV PL CZ SK HU SI MT RO BG TR 5

6 Nordik 4 ekonomik model (A. Sapir) Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Norveç, İsveç Rhineland Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, Lüksemburg Anglo-Saxon İngiltere, ABD, Avustralya, İrlanda, bazı Doğu Avrupa ülkeleri Akdeniz İspanya, İtalya, Portekiz, Yunanistan 6

7 Nordik Modeli Üretken, iyi eğitilmiş iş gücü Güçlü iş aktörleri ile dengelenen güçlü devlet Yüksek kamu harcaması (sosyal koruma ve eğitim) Düzensiz iş piyasaları, büyük kamu sektörleri Esnek güvence Evrensel refah Düşük ücret eşitsizliği Yüksek kurumsallaşma düzeyi Güçlü sendikalar / sosyal ortaklık Sosyal güvenlikte kamu sektörü özel sektör arasında ortaklık 7

8 Rhineland modeli Bu ülkeler tipik olarak aşağıdakilere sahiptir: Paydaşlar ekonomisi (sahipler, hükümet, işverenler, çalışanlar, müşteriler) Piyasa ekonomisine dayalı, serbest piyasa güçleri ve sosyal sorumluluk arasında denge oluşturmaya çalışır İşsizlik yardımları ve hükümet ödemelerine kolay erişim Kamu tarafından finanse edilen emeklilikler, erken emeklilik maaşları Yüksek vergilendirme Sosyal ortaklık, aktif sosyal diyalog, hükümet müdahaleleri Yüksek iş koruması ve/veya yüksek ücretler gerektiren güçlü sendikalar 8

9 Anglo-Saxon modeli Bu ülkeler tipik olarak aşağıdakilere sahiptir (veya sahipti): Paydaş ekonomisi Rekabete dayalı (stoklar) Güvenlik ağı oluşturmak üzere tasarlanmış sosyal destek politikaları Düzenlenmemiş iş piyasaları Zayıf sosyal ortaklık Kısıtlı hükümet müdahaleleri Sınıf odaklı toplumlar Yüksek gelir eşitsizliği, asgari ücret olmaksızın Gayrisafi Yurtiçi Hasılaya düşük kamu borcu oranları 9

10 Akdeniz modeli Bu ülkeler tipik olarak aşağıdakilere sahiptir: Güçlü iş koruması; yüksek düzeyde düzenlenmiş iş piyasası Masraflı devlet emeklilik sistemleri; erken emeklilik yaşı Düşük düzeyde sosyal ortaklık Güçlü aile odaklı gelir transferleri düşük sosyal güvenlik Düşük katılım oranı (kadınlar) Yüksek kamu borcu GYH oranı 10

11 Egzersiz 2 Hangi model Türkiye ye daha yakın ve neden? Bu Türkiye nin gelişimi için en iyi model mi? Sizce değişikliğe ihtiyaç duyulan alanlar var mı? Varsa: nasıl? 30 dakika tartışma 10 dakika rapor hazırlama 5 dakika sunum 15 dakika açık sorular ve tartışma kısmı 11

12 MODELLERİN PERFORMANSI 12

13 Kişi başına düşen GYH 2009 USD, ortalama, Eurostat Kişi başına düşen GHY EU27=100, ortalama , Eurostat Mediterranean Anglo-Saxan Rhineland Nordic Mediterranean Anglo-Saxon Rhineland Nordic 0, , , , ,00 İşsizlik oranı Ortalama , Eurostat 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120,0 140,0 İstihdam oranı Average , Eurostat Mediterranean Mediterranean Anglo-Saxon Anglo-Saxon Rhineland Rhineland Nordic Nordic 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 50,0 60,0 70,0 80,0 13

14 Çalışma üzerindeki örtülü vergi Ortalama , Eurostat İş masraflarındaki vergi farklılığı Ortalama , Eurostat Mediterranean Mediterranean Anglo-Saxon Anglo-Saxon Rhineland Rhineland Nordic Nordic 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Çalışma saati başına düşen üretkenlik kbd GYH, EU15=100, ortalama Eurostat Mediterranean 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Anglo-Saxon Rhineland Nordic 80,0 90,0 100,0 110,0 120,0 14

15 TÜRKİYE NEREDE DURUYOR? 15

16 İstihdam İşsizlik oranı Ortalama , Eurostat İşsizlik oranı 2009 South East Europe Mediterranean Romania Croatia Bulgaria Greece 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 İstihdam oranı Ortalama , Eurostat İstihdam oranı 2008 Romania Macedonia South-East Europe Mediterrenean Croatia Bulgaria Greece 0,0 20,0 40,0 60,0 80,

17 Ekonomik büyüme Kişi başına düşen GYH EU27=100, ortalama , Eurostat Kişi başına düşen GYH 2008 Index EU27=100, Eurostat Romania Macedonia South-East Europe Mediterrenean Croatia Bulgaria Greece 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120, South-East Europe Gerçek GYH Büyümesi Annual average , Eurostat Gerçek GYH Büyümesi 2009 Romania Macedonia Croatia Bulgaria Mediterrenean Greece 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,

18 Vergilendirme İş masraflarında vergi farklılığı Average , Eurostat Vergi farklılığı 2008 South-East Europe Romania Bulgaria Mediterranean Greece 37,0 38,0 39,0 40,0 41,

19 Egzersiz 3 Türkiye nin mevcut ekonomik durumuna dayanarak sizce Türkiye de sosyal güvenlik alanında ilerleme olasılığı var mı? Neden var veya neden yok? Öyleyse: sizin öncelikli alanınız nedir ve bu önceliğin ekonomik ve sosyal sonuçları ne olabilir? 20 dakika tartışma 5 dakika rapor hazırlama 5 dakika rapor sunumu 15 dakika sorular ve tartışma 19