E-POSTA SUNUCU DERSİ

Transkript

1 E-POSTA SUNUCU DERSİ Dersin Modülleri E-Posta Sunucu 1 E-Posta Sunucu 2 E-Posta Sunucu 3 E-Posta Sunucu 4 E-Posta Sunucu 5 E-Posta Sunucu 6 Kazandırılan Yeterlikler E-Posta sunucu programını kurmak E-Posta sunucu programını yönetmek E-Posta sunucu programının ağ unsurlarını yönetmek E-Posta sunucu programında koruma ve yedekleme yapmak E-Posta sunucu programında arıza bulmak ve çözmek E-Posta sunucu programında ileri seviye arıza bulmak ve çözmek 1

2 DERS BİLGİ FORMU Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin okutulacağı sınıf/yıl Önerilen Süre Dersin tanımı Dersin amacı Dersin Ön Koşulları Ders ile Kazandırılacak Yeterlikler Dersin İçeriği E-POSTA SUNUCU Bilişim Teknolojileri Ağ İşletmenliği 3.Yıl / 5 ve 6. Dönem Haftada 2 saat Öğrenciye, e-posta sunucu programının kullanımı ile ilgili konularda gerekli bilgilerin verildiği derstir. Bu ders ile öğrenciye, e-posta sunucu programının temel özelliklerini kullanabilecek ve organizasyonun ihtiyacına göre gerekli ayarlamaları gerçekleştirebilecek yeterlikler kazandırılacaktır. Dersin ön koşulu Sunucu İşletim Sistemi Dersini bitirmiş olmak. Bu dersin sonunda, 1. E-Posta sunucu programını kurmak 2. E-Posta sunucu programını yönetmek 3. E-Posta sunucu programının ağ unsurlarını yönetmek 4. E-Posta sunucu programında koruma ve yedekleme yapmak 5. E-Posta sunucu programında arıza bulmak ve çözmek 6. E-Posta sunucu programında ileri seviye arıza bulmak ve çözmek Yeterlikleri kazandırılacaktır. Bu ders, 1. E-Posta Sunucu Programının Kurulumu 2. E-Posta Sunucu Programında Ayarlar ve Yönetim 3. E-Posta Sunucu Programının Ek Özellikleri 4. Alıcıları Yönetme 5. Genel Klasörleri Yönetme 6. Adres Listelerini Yönetme 7. Internet Protokolü ile İstemci Erişimini Uygulama 8. Bir İstemci Bağlanabilirlik Ayarlamasını Yönetme 9. Yönlendirmeyi Yönetme 10. Mobil Cihazları Yönetme 11. Veri Kaydetme ve Donanım Kaynaklarını Yönetme 12. Kurtarma İşlemini Gerçekleştirme 13. Koruyucu Bakım 14. Sunucular Ve Mesaj Sistemleri Arasında Oluşan Gecikme Ayarları Problemleri 15. Bant Genişliği Hizmeti Sorunları, Veri Tabanı Bozulmaları, Disk Servisi Arızaları, Disk Boşlukları Gibi Problemleri Belirleme ve Çözme 16. Şifreleme Ve Dijital İmza Sorunlarından Kaynaklanan 2

3 Problemleri Belirleme ve Çözme Yöntem ve Teknikler Eğitim Öğretim Ortamı ve Donatım Ölçme ve Değerlendirme Öğretmen ve Eğitici İşbirliği Yapılacak Kurum ve Kuruluşlar Konularını içermektedir. Bu derste anlatım, göstererek yaptırma, problem çözme, sorucevap, grup çalışması, beyin fırtınası, uygulamalı çalışma; işletmelerde gözlem yapma, uygulama, araştırma, bireysel ve modüler öğretim yöntemleri, yenilikleri takip etme vb. yöntem ve teknikler uygulanabilir. Ortam: Sunucu işletim sistemi ve e-posta sunucu yüklü ağa bağlı bilgisayar laboratuvarı, işletme ortamı. Donanım: Projeksiyon, bilgisayar, 1. Her faaliyet sonunda kazanılan bilgi ve beceriler ölçülür. 2. Her modülün sonunda kazanılan yeterlikler ölçülür. 3. Dersin sonunda; Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ile Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği nin Mesleki Eğitim Merkezleri ile ilgili maddelerine göre ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Lisans eğitimi almış, alanında sektör deneyimi olan öğretmenler, 2. Gerektiğinde sektörde çalışan ustalık ve usta öğreticilik belgesi olan meslek elemanları Ders ile ilgili araştırma-gözlem ve uygulama konularında; üniversiteler, sosyal ortaklar, sivil toplum kuruluşları ve işletmeler ile işbirliği yapılabilir. 3

4 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 1 KODU : SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA : Sunucu İşletim Sistemi modüllerini başarıyla tamamlamış olmak : Uygulamalı olarak laboratuar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu programının kurulumunu yapabilecektir. AMAÇLAR: 1. Çalışır durumda E-Posta Sunucu programını kurabilecektir 2. E-Posta Sunucu programının yönetimi için gerekli ayarlamaları yapabilecektir. 3. E-Posta Sunucu programının ek özelliklerini kullanabilecektir. İÇERİK: A. E-POSTA SUNUCU PROGRAMININ KURULUMU a. E-posta sunucusunun kurulumu b. E-posta sunucusunun yönetim programları ve yardımcıları B. E-POSTA SUNUCU PROGRAMINDA AYARLAR VE YÖNETİM 1. E-Posta Sunucunun politikaları 2. İleri Aktif (Proaktif) Yönetim 3. E-posta sunucusunda ekleme, kaldırma güncelleme 4. Karışık ortamda E-Posta Sunucunun yönetimi 4

5 C. E-POSTA SUNUCU PROGRAMININ EK ÖZELLİKLERİ 1. Virüslere karşı hazırlık ve koruma 2. Posta kutusu güvenliği 3. Dijital imza ve şifreleme özellikleri 4. Güvenlik duvarı ayarlaması İstenilen hizmetlerin kullanılması için yönetim izinleri KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Yüzde(%) E-Posta Sunucu Programının Kurulumu 30 E-Posta Sunucu ProgramındaAyarlar ve Yönetim 30 E-Posta Sunucu Programının Ek Özellikleri 40 5

6 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu Programını Kurmak : E-Posta Sunucu Programını Kurmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Çalışır Durumda E-Posta Sunucu Programını Kurmak 1. E-Posta Sunucunu kurmak 2. Destekleyici araçları kurmak 3. Özel Multimedya kart yaratmak 4. Yönetim araçlarını ve yardımcılarını seçmek 1. E-Posta Sunucunun kurulumu 2. E-Posta Sunucunun yönetim programları ve yardımcıları E-Posta Sunucu Programını kurma SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 6

7 MESLEĞİN ADI : Ağ İşlemeni İŞ E-Posta Sunucu Programını Kullanmak İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu Programını Ayarlamak ve Yönetmek : E-Posta Sunucu Programını Kurmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak E-Posta Sunucu Programını Ayarlamak ve Yönetmek 1. Sistem politika konteynırı yaratmak 2. Alıcı politikasını yaratmak ve uygulamak 3. Yeni bir depolama grup alanı ve depo yaratmak 4. E-Posta Sunucuda kaynak izlemeyi ayarlamak 5. Sistem Yöneticisini Kullanarak uyarılara ayarlamak 6. Performans günlüğünün ayarlanması 7. Performans günlüğünü ve alarmları kullanarak alarmların ayarlanması 8. Mesaj izlemenin ayarlanması 9. SMTP günlüğünün ayarlanması 10. SMTP sanal sunucusunun eklenmesi 11. Yamaların (hot fix) uygulanması 1. E-Posta Sunucunun politikaları 2. İleri Aktif (Proaktif) Yönetim 3. E-Posta Sunucunda ekleme, kaldırma güncelleme 4. Karışık ortamda e-posta sunucusunun yönetimi E-Posta Sunucu ayarlarını yapma SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 7

8 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu İşletim Siteminin Ek Özelliklerini kullanmak : E-Posta Sunucu Programını Kurmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : E-Posta Sunucu Programını Tanımak 1. Bağlantı filtrelemesi yaparak e-posta sunucusunu ayarlamak 2. e-posta adreslerini ve etki alanlarını engellemek 3. E-Posta Sunucuda dijital imza uygulaması ve şifreleme uygulaması yapmak 4. Bir yönetici grubu yaratmak 5. Yönetici grup yetkilerini aktarmak 6. Özel güvenlik izinlerini ayarlamak 1. Virüslere karşı hazırlık ve koruma 2. Posta kutusu güvenliği 3. Dijital imza ve şifreleme özellikleri 4. Güvenlik duvarı ayarlaması 5. İstenilen hizmetlerin kullanılması için yönetim izinleri E-Posta Sunucu Programının Ek Özelliklerini kullanma SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 8

9 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 2 KODU : SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : E-Posta Sunucu 1 modülünü başarıyla tamamlamış olmak AÇIKLAMA : Uygulamalı olarak laboratuvar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu sisteminde Temel Unsurların yönetimini gerçekleştirebilecektir. AMAÇLAR: 1. Alıcıları Yönetebilecektir 2. Genel Klasörleri Yönetebilecektir. 3. Adres Listelerini Yönetebilecektir. İÇERİK: A. ALICILARI YÖNETME 1. E-Posta Sunucu alıcıları 2. Kullanıcı ve kontakları silme ve düzenleme 3. Posta kutularının Oluşturulması 4. Posta kutularının yönetimi 5. Posta erişimli grupların yönetimi B. GENEL KLASÖRLERİ YÖNETME 1. Herkese açık klasör bilgisi 2. Herkese açık klasöre ağ erişimi 3. Bir Outlook 11 formu yayımlamak 9

10 C. ADRES LİSTELERİNİ YÖNETME 1. Adres listeleri nedir 2. Adres listelerinin yönetilmesi 3. Özelleştirilmiş adres listeleri 4. Çevrimdışı adres listeleri 5. ADSI Edit Snap in 6. GAL güncellemesi KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Yüzde(%) Alıcıları Yönetme 35 Genel Klasörleri Yönetme 25 Adres Listelerini Yönetme 40 10

11 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI Alıcıları Yönetmek E-Posta Sunucu Programını Yönetmek :Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Alıcıları Yönetmek 1. Hangi E-Posta Sunucu alıcı tipinin ve kapsamının kullanılacağına karar vermek 2. Posta kutusunu yaratmak 3. Posta kutusunu silmek 4. E-Posta adreslerini düzenlemek 5. Dil (script) kullanarak e-posta kutusu yönetimini otomatik olarak gerçekleştirmek 6. Posta kutularını saklamak 7. Yeni bir aktif rehber hesabına bir posta kutusunu bağlamak 8. Bireysel posta kutularına depolama limiti koymak 9. Aktif rehberin kullanıcılarını ve bilgisayarlarını kullanarak izinleri (Send on Behalf) ayarlamak 10. Sihirbaz kullanarak posta kutularını taşımak 11. e-posta iletimini gerçekleştirmek için aktif rehber kullanıcılarını ve bilgisayarlarını ayarlamak 12. Bir posta erişim grubunu yaratmak 13. Sorgu tabanlı dağılım grupları ve posta erişim grupları yaratmak 14. Bir dağılım grubu üzerinde izinleri yaratmak 1. E-Posta Sunucu alıcıları 2. Kullanıcı ve kontakları silme ve düzenleme 3. Posta kutularının oluşturulması 4. Posta kutularının yönetimi 5. Posta erişimli grupların yönetimi Etkin bir şekilde e- posta sunucu programını kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 8 saat 11

12 İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI Genel Klasörleri Yönetmek E-Posta Sunucu Programını Yönetmek :Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Genel Klasörleri Yönetmek 1. Herkese açık klasör yönetimi için özel bir MMC yaratmak 2. Genel amaçlı herkese açık klasör ve ağacı yaratmak 3. Üst seviye klasörler için izin vermek 4. E-posta sistem yönetimi içinde herkesin kullanımına açık klasör yaratmak 5. Genel amaçlı klasörlere erişmek için istemci izni yaratmak 6. Farklı bir sunucuya genel klasörleri kopyalamak 7. Genel amaçlı klasör indeksi ve istemci arama indeksi yaratmak 8. İndeks dosyalarını başka yere taşımak 9. Organizasyon formlarının kütüphanesini yaratmak 1. Herkese açık klasör bilgisi 2. Herkese açık klasöre ağ erişimi 3. Bir Outlook 11 formu yayımlamak Genel klasörleri yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 7 saat 12

13 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI Adres Listelerini Yönetmek E-Posta Sunucu Programını Yönetmek :Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar Etkin Olarak Adres Listelerini Yönetmek 1. Özelleştirilmiş adres listelerini yaratmak 2. Çevrimdışı bir adres listesi yaratmak 3. ADSI Edit snap- in kullanarak görünür isimlerin listelerini yaratmak 4. GAL güncellemesi için alıcı güncelleme servisini zorlamak 1. Adres listeleri nedir 2. Adres listelerinin yönetilmesi 3. Özelleştirilmiş adres listeleri 4. Çevrimdışı adres listeleri 5. ADSI Edit Snap in 6. GAL güncellemesi Adres listelerini yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 2 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 9 saat 13

14 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 3 KODU : SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA : E-Posta Sunucu 2 modülünü başarıyla tamamlamış olmak : Uygulamalı olarak laboratuar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu Programında Ağ Unsurlarının Yönetimini gerçekleştirebilecektir. AMAÇLAR: 1. İnternet Protokolü ile İstemci Erişimini Uygulayabilecektir. 2. Bir İstemci Bağlanabilirlik Ayarlamasını Yönetebilecektir. 3. Yönlendirmeyi Yönetebilecektir. 4. Mobil Cihazları Yönetebilecektir. İÇERİK: A. INTERNET PROTOKOLÜ İLE İSTEMCİ ERİŞİMİNİ UYGULAMA 1. İnternet istemci erişim protokolü 2. Ön-uç ve arka-uç sunucu topolojisi 3. E-posta yönetim programı Web erişimi 4. SSL Ayarlamaları B. BİR İSTEMCİ BAĞLANABİLİRLİK AYARLAMASINI YÖNETME 1. Güncel E-posta yönetim programının kullanılması 2. Güncel E-posta yönetim programının takvime göre görev gerçekleştirme 3. WebDAV nedir nasıl çalışır 4. Hızlı (Express) e-posta yönetim programı kurulumu 5. IMAP nedir nasıl çalışır 14

15 C. YÖNLENDİRMEYİ YÖNETME 1. Mesaj yönlendirmesi nasıl çalışır. 2. Yönlendirme ayarlamaları 3. SMTP ve MX ayarlamaları 4. İnternet bağlanabilirlik fikri ve protokolleri D. MOBİL CİHAZLARI YÖNETME 1. Mobil Elemanlar 2. Mobil erişim için kullanıcı izinleri KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Yüzde(%) İnternet Protokolü ile İstemci Erişimini Uygulama 25 Bir İstemci Bağlanabilirlik Ayarlamasını Yönetme 25 Yönlendirmeyi Yönetme 25 Mobil Cihazları Yönetme 25 15

16 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI İnternet Protokolü ile İstemci Erişimini Uygulamak E-Posta Sunucu Programının Ağ Unsurlarını Yönetmek :Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak İnternet Protokolü ile İstemci Erişimini Uygulamak 1. İnternet istemcilerini seçmek 2. Güvenli ön-uç sunucuyu ayarlama 3. İstemci ile ön uç sunucu arasındaki SSL bağlantısını ayarlamak 1. İnternet istemci erişim protokolü 2. Ön-uç ve arka-uç sunucu topolojisi 3. E-posta yönetim programı Web erişimi 4. SSL Ayarlamaları İstemci erişimini uygulama SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 16

17 İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI Bir İstemci Bağlanabilirlik Ayarlamasını Yönetmek E-Posta Sunucu Programının Ağ Unsurlarını Yönetmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Bir İstemci Bağlanabilirlik Ayarlamasını Yönetmek 1. E-posta yönetim programını E-Posta Sunucusuna bağlamak 2. Kuralları ve Büro Yazılımı Programlarının çıkan mesajları ayarlamak 3. Posta kutusu bilgilerine erişim yetkileri için izinleri ayarlamak 4. Bir toplantıyı zamanı çizelgesini ayarlamak 5. Bir grup zaman planı yaratmak 6. E-Posta sunucusuna hızlı e-posta yönetim programına bağlanmak için WebDAV ı kullanmak 7. Hızlı (Express) e-posta erişim programına bir e mail ya da haber grubu eklemek 8. IMAP klasörlerini göstermek ve gizlemek 1. Güncel E-posta yönetim programının kullanılması 2. Güncel E-posta yönetim programının takvime göre görev gerçekleştirme 4. WebDAV nedir nasıl çalışır 5. Hızlı (Express) e-posta yönetim programı kurulumu 6. IMAP nedir nasıl çalışır Bir istemci bağlanabilirlik ayarlamasını yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 17

18 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI Yönlendirmeyi Yönetmek E-Posta Sunucu Programının Ağ Unsurlarını Yönetmek :Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Yönlendirmeyi Yönetmek 1. Yönlendirme gruplarına bağlanmak için en iyi yöntemin kararını vermek 2. Bir yönlendirme grubu yaratmak 3. Bir yönlendirme grup bağlantısı yaratmak 4. Kaynak, bağlantı ve sunucunun durumlarını izlemek için durum ve izleme araçlarını kullanmak 5. İnternet bağlantısı fikrini ve protokolünü açıklamak 6. E-Posta Sunucu için MX kayıtlarını yaratmak 7. Bir SMTP bağlayıcısını yaratmak ve ayarlamak 8. Kullanıcı hesaplarının e-posta göndermesini yasaklamak 9. SMTP anahtarlaması yapan sunucu bilgisayarı için e-posta sunucusunu kaydetme 10. SMTP sanal sunucusu üzerinde anahtarlama ayarlarını bastırmak için SMTP bağlayıcısını ayarlamak 11. ETRN kullanarak e-postaları alıp başka bir sunucuya çekmek için e-posta sunucusunu ayarlamak 1. Mesaj yönlendirmesi nasıl çalışır. 2. Yönlendirme ayarlamaları 3. SMTP ve MX ayarlamaları 4. İnternet bağlanabilirlik fikri ve protokolleri Yönlendirmeyi yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 18

19 İŞLEM NO : 4 İŞLEMİN ADI Mobil Cihazları Yönetmek E-Posta Sunucu Programının Ağ Unsurlarını Yönetmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etin Olarak Mobil Cihazları Yönetmek 1. Sanal rehberde SSL ayarlaması yaparak e-posta yönetim programının güvenliğini sağlamak 2. Güncel internet tarayıcısını kullanarak posta kutusuna bağlanmak 1. Mobil Elemanlar 2. Mobil erişim için kullanıcı izinleri Mobil cihazları yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 19

20 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 4 KODU : SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA : E-Posta Sunucu 3 modülünü başarıyla tamamlamış olmak : Uygulamalı olarak laboratuar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu Programını kullanarak sistemin koruyucu bakımını gerçekleştirebilecektir. AMAÇLAR: 1. Veri kaydetme ve donanım kaynaklarını yönetebilecektir. 2. Olağanüstü durum planı yapma ve kurtarma işlemini gerçekleştirebilecektir. 3. E-Posta Sunucu Programının koruyucu bakımını gerçekleştirebilecektir. İÇERİK: A. VERİ KAYDETME VE DONANIM KAYNAKLARINI YÖNETME 1. Veri kaydının yönetme 2. Disk boşluğunu yönetme B. KURTARMA İŞLEMİNİ GERÇEKLEŞTİRME 1. Felaket anı planlaması 2. E-Posta Sunucuda yedekleme 3. E-Posta Sunucuda geri yükleme 20

21 C. KORUYUCU BAKIM 1. Günlük bakım 2. Zamanlanmış bakım 3. Postmaster 4. Isinteg programı KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Yüzde(%) Veri Kaydetme ve Donanım Kaynaklarını Yönetme 30 Kurtarma İşlemini Gerçekleştirme 30 Koruyucu Bakım 40 21

22 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI Veri Kaydetme ve Donanım Kaynaklarını Yönetmek E-Posta Sunucu Programında Koruma ve Yedekleme yapmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Veri Kaydetme ve Donanım Kaynaklarını Yönetme 1. Depolama gruplarında dairesel kayıt yapmayı sağlamak 2. İhtiyaca göre en iyi RAID seviyesine karar vermek 3. Performans ayarlarını belirlemek. 1. Veri kaydının yönetme 2. Disk boşluğunu yönetme Veri kaydetme ve donanım kaynaklarını yönetme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 22

23 İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI Kurtarma İşlemini Gerçekleştirmek E-Posta Sunucu Programında Koruma ve Yedekleme Yapmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Etkin Olarak Olağanüstü Durum Planı Yapma ve Kurtarma İşlemini Gerçekleştirmek 1. Felaket anı kurtarma planı yapmak 2. Online yedekleme ve depolama işlemi gerçekleştirmek 3. Hacim Gölge Kopyalama Servisi Başlangıcını yapmak 4. Full-text indeksini tekrar üretmek 5. Silinmiş posta kutularına tekrar bağlanmak için Posta Kutusu Kurtarma Merkezini kullanmak 6. Yedekten bir posta kutusunu kurtarmak 7. Silinmiş mesajları kurtarmak için e-posta yönetim programının web erişimini kullanmak 8. Posta kutusu verilerini kurtarmak için Depolama Kurtarma Grubunu kullanmak 1. Felaket anı planlaması 2. E-Posta Sunucuda yedekleme 3. E-Posta Sunucuda geri yükleme Kurtarma işlemini gerçekleştirme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 23

24 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI :Koruyucu Bakımını Gerçekleştirmek E-Posta Sunucu Programında Koruma ve Yedekleme Yapmak : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Doğru bir şekilde koruma ve yedekleme yapmak 1. Gizli olaylar için olay görüntüleyicisini kontrol etmek 2. Gizli olaylar için izleme ve durum kontrolü yapmak 3. Uzun zamandan beri iletilmeyen mesajların olmadığının doğrulamasını yapmak 4. Eğilimlere bakmak için performans raporu çıkartmak 5. SMTP günlük problemlerini kontrol etmek 6. Limiti aşmış posta kutularını kontrol etmek 7. Posta kutularını temizlemek 8. Kötü post kutularının yönetimini yapmak 9. NDR alacak olan (Postmaster) posta kutusunu ayarlamak 10. Depolama alanını sıkıştırmak (defrag) 11. Isinteg.exe programı kullanarak posta kutularının yedeklendiğini doğrulamak 1. Günlük bakım 2. Zamanlanmış bakım 3. Postmaster nedir. 4. Isinteg programı nedir ne iş yapar. Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 24

25 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 5 KODU : SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA : E-Posta Sunucu 4 modülünü başarıyla tamamlamış olmak : Uygulamalı olarak laboratuar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu sisteminde arıza tespiti ve çözümlemesi yapabilecektir. AMAÇLAR: 1. Sunucuda oluşabilecek bir problemi belirleyecek ve çözüm sunabilecektir. 2. Sunucu çözümleme protokolünden (hrp) kaynaklanan ağ bağlantı problemlerini belirleyebilecek ve çözümleyebilecektir. 3. Genel klasörlerden ve posta kutularından kaynaklanan problemleri belirleme 4. Kullanıcı ve sunucu arabirimlerinden ( front-end, back-end ) kaynaklanan problemleri belirleyebilecek ve çözümleyebilecektir. 5. Internet protokolü sanal sunucularından (smtp, ımap, ve pop.) Kaynaklanan problemleri belirleyebilecek ve çözümleyebilecektir. İÇERİK: A. BİR PROBLEMİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. Sunucuda oluşabilecek arızalar 2. Akış diyagramındaki veriler ve işlemler B. SUNUCU ÇÖZÜMLEME PROTOKOLÜNDEN (HRP) KAYNAKLANAN AĞ BAĞLANTI PROBLEMLERİNİ BELİRLEME VE ÇÖZME 3. Sunucu Çözümleme Protokolü (HRP) 4. E-posta alması durumunda oluşabilecek hatalar 5. Uzaktan bağlantı kurulduğu zaman oluşabilecek hatalar 6. E-posta alma işlemi 25

26 C. GENEL KLASÖRLERDEN VE POSTA KUTULARINDAN KAYNAKLANAN PROBLEMLERİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. E-posta gönderme işlemi 2. Genel klasörlere mesaj gönderme D. KULLANICI VE SUNUCU ARABİRİMLERİNDEN KAYNAKLANAN PROBLEMLERİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. OWA nedir nasıl çalışır 2. OMA nedir nasıl çalışır E. INTERNET PROTOKOLÜ SANAL SUNUCULARINDAN (SMTP, IMAP, VE POP.) KAYNAKLANAN PROBLEMLERİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. SMTP kaynaklı hatalar çalışır 2. IMAP kaynaklı hatalar 3. POP nedir nasıl çalışır KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Yüzde(%) Bir Problemi Belirleme ve Çzme 15 Sunucu Çözümleme Protokolünden (HRP) Kaynaklanan Ağ Bağlantı 20 Problemlerini Belirleme ve Çözme Genel Klasörlerden ve Posta Kutularından Kaynaklanan Problemleri 15 Belirleme Kullanıcı ve Sunucu Arabirimlerinden Kaynaklanan Problemleri 30 Belirleme ve Çözme Internet Protokolü Sanal Sunucularından (SMTP, IMAP, ve POP.) 20 Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme 26

27 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI Sunucuda oluşabilecek bir problemi belirlemek ve çözüm sunmak E-Posta Sunucu Programında Arıza Bulmak ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Bir Problemi Çözmek İçin Gerekli Olan Bilgiyi Kullanmak 1. Sunucuyu basit arızalar için hazırlamak ve ayarlamak 2. Akış diyagramındaki veri akışını ve işlemi analiz etmek 3. Çalışma bileşenlerinden ve servis isteklerinden bilgilere erişmek ve uygulamak 4. Problemi belirlemek ve bir çözüm sunmak 1. Sunucuda oluşabilecek arızalar 2. Akış diyagramındaki veriler ve işlemler Problemleri belirleme SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 3 saat 27

28 İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu İşletim Sisteminde Arıza Bulmak ve Çözmek Sunucu Çözümleme Protokolünden (HRP) Kaynaklanan Ağ Bağlantı Problemlerini Belirlemek ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Sunucu Çözümleme Protokolünden (HRP) Kaynaklanan Ağ Bağlantı Problemlerini Belirleme ve Çözme 1. Alıcı tarafından alınmayan bir e- postanın öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 2. Bir kullanıcı uzaktan kullanıcı olarak e-posta sunucusuna bağlanamadığı zaman öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 3. Organizasyonda kimse internetten e- posta alamazsa öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 1. Sunucu Çözümleme Protokolü (HRP) 2. E-posta alması durumunda oluşabilecek hatalar 3. Uzaktan bağlantı kurulduğu zaman oluşabilecek hatalar 4. E-posta alma işlemi Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 4 saat 28

29 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI Genel Klasörlerden ve Posta Kutularından Kaynaklanan Problemleri Belirlemek ve Çözmek E-Posta Sunucu Programında Arıza Bulmak ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Genel Klasörlerden ve Posta Kutularından Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme 1. Bir kimse internetten kendi gönderdiği e-postayı alamazsa öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 2. Bir kimse internetten e-posta gönderemezse öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 3. Bir kimse herkesin kullanımına açık klasöre bir mesaj gönderemezse öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 1. E-posta gönderme işlemi 2. Genel klasörlere mesaj gönderme Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 3 saat 29

30 İŞLEM NO : 4 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu Programında Arıza Bulmak ve Çözmek Kullanıcı ve Sunucu Arabirimlerinden ( front-end, back-end ) Kaynaklanan Problemleri Belirlemek ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Kullanıcı ve Sunucu Arabirimlerinden ( frontend, back-end ) Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme 1. Bir kimse güvenlik hatası yüzünden e-posta 1. OWA nedir nasıl Etkin bir şekilde e-posta yönetim programın web erişimini (OWA) çalışır sunucu programı kullanma. gerçekleştiremezse öncelikli sebebi belirlemek 2. OMA nedir nasıl çalışır ve problemi çözmek 2. Bir kimse kimlik belirleme hatası yüzünden e- posta yönetim programın web erişimini (OWA) gerçekleştiremezse öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 3. Bir kimse e-posta yönetim programın mobil erişimini (OWA) gerçekleştiremezse öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 30

31 İŞLEM NO : 5 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu Programında Arıza Bulmak ve Çözmek Internet Protokolü Sanal Sunucularından (SMTP, IMAP, ve POP.) Kaynaklanan Problemleri Belirlemek ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Internet Protokolü Sanal Sunucularından (SMTP, IMAP, ve POP.) Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme 1. Bir kimse sunucu bağlantı hatası mesajı alırsa öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 2. Yeni bir kullanıcı tekrar bağlanmaya çalışılıyor hata mesajı alırsa öncelikli sebebi belirlemek ve problemi çözmek 1. SMTP kaynaklı hatalar çalışır 2. IMAP kaynaklı hatalar 3. POP nedir nasıl çalışır Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 4 saat NOT: Bilgi sayfalarında verilen konuların öğrenci tarafından anlaşıldığını test eden ve işlem basamakları ile uyuşan bir uygulama faaliyeti 31

32 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ MESLEK/DAL : AĞ İŞLETMENLİĞİ DERS : E-POSTA SUNUCU MODÜL : E-POSTA SUNUCU 6 KODU : SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA : E-Posta Sunucu 5 modülünü başarıyla tamamlamış olmak : Uygulamalı olarak laboratuar ortamında işlenmelidir. GENEL AMAÇ: Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; E-Posta Sunucu Programını kullanarak ileri seviye arıza tespitini ve çözümünü yapabilecektir. AMAÇLAR: 1. E-Posta Sunucu ile E-posta sunucusu altında çalışan sunucular ve mesaj sistemleri arasında oluşan gecikme ayarları problemlerini belirleyebilecek ve çözebilecektir. 2. Bant genişliği hizmeti sorunları, veri tabanı bozulmaları, disk servisi arızaları, disk boşlukları gibi problemlerini belirleyebilecek ve çözebilecektir. 3. Şifreleme ve dijital imza sorunlarından kaynaklanan problemlerini belirleyebilecek ve çözebilecektir. İÇERİK: A. SUNUCULAR VE MESAJ SİSTEMLERİ ARASINDA OLUŞAN GECİKME AYARLARI PROBLEMLERİ 1. Grup içerisinde mesaj iletimi 2. Farklı grup arasında mesaj iletimi 3. E-posta sunucusu ile başka bir e-posta sistemi arasında mesaj iletimi 4. E-posta sunucusu ile internet arasında mesaj iletimi B. BANT GENİŞLİĞİ HİZMETİ SORUNLARI, VERİ TABANI BOZULMALARI, DİSK SERVİSİ ARIZALARI, DİSK BOŞLUKLARI GİBİ PROBLEMLERİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. Küresel katalog sunucusu (GCS) nedir 2. Zamanlanmış görevlerden kaynaklanacak problemler 32

33 3. Sunucu donanımından kaynaklanacak olan problemler C.ŞİFRELEME VE DİJİTAL İMZA SORUNLARINDAN KAYNAKLANAN PROBLEMLERİ BELİRLEME VE ÇÖZME 1. Dijital imza nedir 2. PKI nedir 3. S/MIME nedir KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI: KONULAR Sunucular ve mesaj sistemleri arasında oluşan gecikme ayarları problemleri Bant Genişliği Hizmeti Sorunları, Veri Tabanı Bozulmaları, Disk Servisi Arızaları, Disk Boşlukları Gibi Problemleri Belirleme ve Çözme Şifreleme ve Dijital İmza Sorunlarından Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme Yüzde(%)

34 İŞLEM NO : 1 İŞLEMİN ADI Sunucular ve mesaj sistemleri arasında oluşan gecikme ayarları problemlerini belirlemek ve çözmek E-Posta Sunucu Programında İleri Seviye Arıza Bulmak ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde E-Posta Sunucu ile E-posta Sunucusu Altında Çalışan Sunucular ve Mesaj Sistemleri Arasında Oluşan Gecikme Ayarları Problemlerini Belirleme ve Çözme 1. Aynı yönlendirme grubu içerisinde bulunan sunucular arasında mesaj gönderme hatalarını tespit etmek 2. Farklı yönlendirme grubu içerisinde bulunan sunucular arasında mesaj gönderme hatalarını tespit etmek 3. E-Posta sunucusu ile başka bir e- posta sistemi arasında mesaj gönderme hatalarını tespit etmek 4. E-Posta sunucusu ile internet arasında mesaj gönderme hatalarını tespit etmek 1. Grup içerisinde mesaj iletimi 2. Farklı grup arasında mesaj iletimi 3. E-Posta sunucusu ile başka bir e-posta sistemi arasında mesaj iletimi 4. E-Posta sunucusu ile internet arasında mesaj iletimi Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 34

35 İŞLEM NO : 2 İŞLEMİN ADI E-Posta Sunucu Programında İleri Seviye Arıza Bulmak ve Çözmek Bant Genişliği Hizmeti Sorunları, Veri Tabanı Bozulmaları, Disk Servisi Arızaları, Disk Boşlukları Gibi Problemleri Belirlemek ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Bant Genişliği Hizmeti Sorunları, Veri Tabanı Bozulmaları, Disk Servisi Arızaları, Disk Boşlukları Gibi Problemleri Belirleme ve Çözme 1. Küresel katalog sunucularından ve etki alanı kontrolörlerinden meydana gelen performansa bağlı mesajlaşma problemlerini belirlemek ve çözmek 2. Zamanlanmış görevlerin çalışmasından kaynaklanan mesajlaşma problemlerini belirlemek ve çözmek 3. Sunucu donanımından kaynaklanan mesajlaşma problemlerini belirlemek ve çözmek 1. Küresel katalog sunucusu (GCS) nedir 2. Zamanlanmış görevlerden kaynaklanacak problemler 3. Sunucu donanımından kaynaklanacak olan problemler Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 5 saat 35

36 İŞLEM NO : 3 İŞLEMİN ADI Şifreleme ve Dijital İmza Sorunlarından Kaynaklanan Problemleri Belirlemek ve Çözmek E-Posta Sunucu Programında İleri Seviye Arıza Bulmak ve Çözmek : Sunucu İşletim Sistemli ve E-Posta Sunucu İşletim Sistemli Bilgisayar : Kısa Zamanda ve Etkili Bir Şekilde Şifreleme ve Dijital İmza Sorunlarından Kaynaklanan Problemleri Belirleme ve Çözme 1. Dijital sertifikaların yaratılmasını ve yayımlanmasını yönetmek için (PKI) Herkese-açık Anahtar Altyapısını uygulamak 2. İstemciden istemciye gönderilen şifrelenmiş yada dijital imzalanmış bir e-posta mesajına (S/MIME) Güvenli Çok amaçlı İnternet Posta Uzantısı uygulamak 3. Ağ trafiğini şifrelemek için (SSL) Güvenli Soket Katman uygulamasını gerçekleştirmek 1. Dijital imza nedir 2. PKI nedir 3. S/MIME nedir Etkin bir şekilde e-posta sunucu programı kullanma. SÜRE: Meslek Elemanının İşlemi Yaptığı Süre: 1 saat İşlemin Öğrenme Süresi: 6 saat 36