GRĠP ve GRĠPTEN KORUNMA YOLLARI

Transkript

1 GRĠP ve GRĠPTEN KORUNMA YOLLARI

2 Yeni bir Influenza A virüsü:

3 A Tipi Grip Virüsü Hemaglutinin (H) ve Nöraminidaz (N) yüzey antijenine göre 15 alt tipe ayrılır Normalde kaynağı memeli hayvanlardır yılda bir antijenik şift olur İnsandan insana bulaşma özelliği kazanır H5N1 (Kuş gribi) ve H1N1 (Domuz girbi) 1918 gribinin etkeni de H1N1 tipi virüs

4 Grip Virüsünün Özellikleri Üç tip grip virüsü bulunmaktadır 1. A tipi: Yaygın epidemi ve pandemi 2. B tipi: Seyrek bölgesel veya yaygın epidemi 3. C tipi: Sporadik vakalar, küçük bölgesel salgın

5 Domuz Gribi Domuz gribi domuzlarda düzenli salgınlara neden olur. Domuzlar arasında hızla bulaşır ama ölüm hızı düşüktür Başlıca dört tip domuz gribi; H1N1, H1N2, H3N2, H3N1 Domuzlarda en fazla izole edilen tip H1N1 Domuz gribi insanlarda sporadik vakalara nden olur Vakaların çoğu domuzlarla sıkı temas içinde olanlar CDC arasında 12 insan vakası rapor etti

6 TANIMLAR Virüs: gözle görülemeyen ancak hastalığa neden olan virgül Ģeklindeki mikroorganizmalardır. Ġnfluenza: diğer adı grip hastalığı; yüksek ateģ, baģ ağrısı, halsizlik ve yaygın vücut ağrısı ile seyreden viral bir hastalık

7 Nisan 2009 Yeni bir Influenza A virüsü saptandı Genetik ve antijenik olarak dolaşımdaki mevsimsel influenza virüslerinden farklı, domuzlardaki influenza virüsleriyle ilişkili Swine- origin influenza virus A/H1N1 (S-OIV) 2009 H1N1 Pandemic (H1N1) influenza A

8 Influenza virus Orthomyxoviridea familyasının tek üyesi ss RNA genom, negatif polariteli - helikal nükleoprotein (NP) - 8 segmentli ribonükleoprotein (RNP) Zarflı virus* (80-120nm çapında) Pleomorfik (Filamentöz, sferik) - Nöraminidaz (N1 N9) - Hemagglütinin (H1 H16) * LP zarf Isı, kuruluk, deterjanlar ve kimyasal çözücülere duyarlı

9 Influenza virüslerin elektron mikroskop görüntüleri (Negatif boyama yöntemiyle): hemaglutinin ve nöraminidaz çıkıntıları etraflarında bir hale görüntüsü oluşturmaktadır.

10 Hemagglutinin (HA) Nöraminidaz (NA) Farklı hayvan türlerinde HA ve NA alttiplerinin dağılımı

11 İnfluenza A virüs replikasyonu

12

13 Influenza A virus pandemileri H2N2 H2N2 H1N1 H1N1 H3N8 H3N2 Pandemik H1N Rusya influenza H2N Eski Hong Kong influenza H3N İspanya influenza H1N Hong Kong influenza H3N Pandemik influenza H1N1

14 TANIMLAR H1N1: Grip hastalığına neden olan virüslerin bir alt türüdür.(tipidir) Domuz gribi: Yeni bir tür virüs ile oluşan grip hastalığıdır. Pandemi ( küresel salgın): Bir bulaşıcı hastalığın kıtalararası salgın yapması

15 20 Yüzyılda meydana gelen salgınlar İspanyol gribi Asya gribi Hong Kong Gribi

16 İspanyol Gribi Dünya Nüfusunun 1/3 ne bulaģmıģ ve 50 milyon insanın ölümü neden olmuģtur.

17 Asya Gribi H2N2 1 milyon insanın ölümüne neden olmuģtur. Hong Kong Gribi 1968 H3N2 1 milyon insanın ölümüne neden olmuģtur. Hong Kong gribi anahtar genlerini 1918 deki virüsünten ve kuģ gribi virüslerinden almıģtır

18 H1N1 (Domuz Gribinin) EVRELERİ Evre-1 Evre-2 Evre-3 Evre-4 Evre-5 Evre-6 Virüs hayvanlar arasında dolaģmakta, virüsün insanlarda enfeksiyona neden olduğuna dair bir bildirim yoktur Ġnsanlarda yeni virüs yok, Ancak hayvanlardaki Virüsler yüksek risklidir Çoğunlukla Hayvan enfeksiyonları, gözlenmektedir, Birkaç Ġnsanda enfeksiyon görülmeye baģlamıģtır. Ġnsandan insana bulaģma sürecinin baģlaması Virüs en az iki ülkede toplumsal düzeyde salgına neden olmaya baģlamıģtır Genel olarak toplumda artmıģ ve bir çok ülkede devamlı yayılım göstermektedir.

19 Domuz Gribi (H1N1) salgını ile ilgili son durum, Ekim ülke veya bölge vaka ve 5000 üzerinde ölüm bildirmiģtir(dsö) ülke Vaka sayısı Ölü sayısı Arjantin Avustralya Brezilya Kanada Çin Fransa Almanya Japonya Meksika Suudi Arabistan Güney Afrika 18 0 Türkiye ABD Toplam ( Vaka) 5000 ( Ölüm)

20

21 Grip Nedir? Diğer adı paçavra hastalığıdır Grip, virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Yüksek ateş, Baş ağrısı, Halsizlik, Yaygın vücut ağrısına yol açar. Soğuk algınlığı ve nezle gripten daha hafif seyreder.

22 Nezle ve grip hastalığı farklıdır Belirtiler Nezle Grip AteĢ Nadiren C BaĢ ağrısı Nadiren Sürekli Genel vücut ağrısı Az Genellikle Yorgunluk Hafif 2-3 Hafta Tıkalı burun Genellikle Nadiren HapĢırma Genellikle Nadiren Boğaz ağrısı Genellikle Nadiren Öksürük Nadiren Genellikle

23 DOMUZ GRİBİ NASIL ORTAYA ÇIKMIŞTIR İnsan,kuş ve domuz gribini bağlayan reseptörler vardır. Bu virüsler kendi aralarında genetik materyal alış-verişinde bulunurlarsa yeni bir tür grip virüsü ortaya çıkar. H1N1 (Domuz gribi) virüsü de bu tür bir oluşum sonucunda ortaya çıkmıştır. Virüs ilk olarak Mart 2009 ile Nisan 2009 tarihleri arasında Meksika da görülmüģ ve kuzey-güney Amerika'da yayılma göstermiģtir.

24

25 Domuz gribinin insanlara geçişi

26 DOMUZ (H1N1) GRİBİ NEDİR? Domuz gribi önce domuzlar arasında bir salgın yapmıģ, ardından domuzlardan insanlara ve insandan insana bulaģmaya baģlamıģ birçok ülkede görülmüģtür. Domuz gribi virüsü insanlar için yeni bir tür virüs olduğundan, insanlar hastalığa karģı savunmasız olacaktır. Tüm insanlar bu hastalık açısından risk altındadır. Öldürme oranının'' düģük olmasına rağmen çok yüksek hızla yayılması nedeniyle risk oluģturmaktadır

27 Kimler Risk Altındadır YaĢlılar, küçük çocuklar, kronik hastalığı olanlar ve bağıģıklık sistemi baskılanmıģ kiģiler hastalığı daha ağır geçirmektedir.

28 GRİP BELİRTİLERİ NELERDİR? Yüksek ateģ (koltuk altından ölçülen 38ºC ve üzeri) Öksürük, Boğaz ağrısı Burun tıkanıklığı/akıntısı Yaygın vücut ağrısı BaĢ ağrısı Titreme, halsizlik Nadiren kusma ve ishal

29 GRİP TEDAVİSİ Hastalığın tedavisinde doktor kontrolünde antiviral ilaçlar kullanılabilir. Doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik ilaç kullanılmamalıdır. Ayrıca doktor kontrolünde destekleyici tedavi (ateş düşürücü,vb) de kullanılabilir.

30 GRİP NASIL BULAŞIR? Grip virüsü, öksürme, hapşırma ile etrafa saçılan küçük damlacıklar yoluyla bulaşır.

31 Öksürük ya da hapģırık sırasında ağzınızı ellerinizle kapattığınızda, mikroplar ellerinize, ellerinizden de dokunduğunuz çeģitli yüzeylere bulaģır. Ġnsanlar bu yüzeylere elle temas ederek virüsü alırlar ve ellerini ağızlarına, burunlarına ve gözlerine temas ettirerek hastalık etkenini alırlar. Hapşırmanın hızı 161 km/saat (100 mil) bulabilir

32 Günlük yaşamımızda sık dokunduğumuz kapı kolları büyük risk oluģturmaktadır.

33 Bilgisayar klavyesi, Cep telefonu ya da kablolu telefon ahizeleri, Televizyon uzaktan kumandaları,

34 sandalye, masa ve sıralar, kalem, kitap ve defter vb. yüzeyler, canlı grip virüslerinin bulunabileceği yüzeylerdir.

35 GRĠP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABĠLĠRĠM? Okulda bulunduğumuz ortamları, sınıflarımızı, öğretmenler odasını ve diğer odaları, hava akımını sağlayacak Ģekilde sık sık havalandırmalıyız.

36 Ellerinizi yıkamak hastalıktan koruyacak en önemli uygulamadır. Ġnsanlarla tokalaģma sonrasında, ellerinizin bütün yüzeylerini ve parmak aralarını su ve sabun ile iyice köpürterek yıkamalısınız. Yıkama süresi en az saniye olmalıdır.

37 DOĞRU EL YIKAMA YÖNTEMİ

38 DOĞRU EL YIKAMA YÖNTEMİ

39 EL HİJYENİ Ellerimizi yıkadıktan sonra, tek kullanımlık kâğıt havlu ile kurulayıp, musluğu bu havlu ile kapatmalı, Kağıt havluyu kapalı çöp kutusunda depolamak gerekir.

40 Su bulunamadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanları da el temizliği için kullanılabilir. El dezenfektanlarını kullanırken, elleriniz kuruyuncaya kadar ovmak gerekir.

41 GRĠP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABĠLĠRSĠNĠZ? Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmalıyız Hasta olduğunu bildiğimiz kişilerle aramızda en az 1 metre mesafe bulunmasına dikkat etmeliyiz.

42 Hasta kiģilere çok gerekmedikçe ziyarette bulunmayınız.

43 AlıĢveriĢ merkezleri, tiyatro, sinema, spor salonu gibi kapalı alanlar ve çok kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçının. Unutmayın; grip hastalığı kiģiden kiģiye kolay bulaģabilen bir hastalıktır.

44 Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçınmalıyız. Mikroplar en çok kirli yüzey ve eşyalara temas etmek ile bulaştığından, ellerinizle göz, burun ve ağzınıza dokunmamalıyız.

45 İlaç tedavisi ve dozları Oseltamivir : 75 mg tablet (Tamiflu) Zanamivir : 5 mg inhalasyon (Relenza) Tedavi Oseltamivir : 5 gün, günde iki kez Zanamivir : 5 gün, günde 2 kez 2 inhlasyon Korunma Oseltamivir : 10 gün, günde tek doz Zanamivir : 10 gün, günde bir kez 2 inhalasyon

46 Korunma Hasta izolasyonu Hastanın cerrahi maske takması Sağlık personeli N 95 maskesi El yıkama Kemoprofilaksi Erken tedavi başlanması

47 H1N1 monovalan aşı Monovolan aşı Koruyuculuk 2 haftadan sonra başlıyor Yan etkiler mevsimsel inf aşısı ile aynı Mevsimsel influenzaya karşı koruyuculuğu yok İnaktive aşı (flu shot; swine flu) 6 aylıktan daha büyüklere Gebeler dahil Nazal sprey aşı (LAIV)(flumist) zayıflatılmış aşı Alt sınır 2 yaş Gebelere kontrendike

48 H1N1 aşısı ACIP ve CDC önerileri Kimler aşılanmalı 6 ay- 24 yaş arası gençler Sağlık personeli Gebeler yaş arasında ek hastalığı olanlar 65 yaş ve üzeri öncelikli grup değil

49 H1N1 aşısı Kimler aşılanmamalı Yumurta alerjisi olanlar İnfluenza aşısına yan etkisi olanlar GBS öyküsü (inf aşısı sonrasında 6 haftada GBS gelişen hastalar) Ateşli hastalığı olanlar 6 aylıktan küçük bebekler

50 Pandemik Influenza A virus (H1N1) 2009 aşısı Monovalan aşı A/California/7/2009 (H1N1) virus veya benzeri suş Grip AŞISI Tüm virüs aşısı Canlı virüs aşısı İnaktif virüs aşısı Split veya subunit aşı Burun içine uygulanır Kas içine uygulanır

51 Grip AĢısı ÇalıĢmaları hangi aģamadadır.? Sık değiģim gösteren grip virüsüne karģı doğal bağıģıklığımız bulunmamaktadır. H1N1 (domuz gribi) hastalığına karģı kiģileri korumak için AġI geliģtirilmiģtir. Öncelikli olarak Sağlık Personelinin aģılanmasına bu hafta içinde baģlanacaktır.

52 DOMUZ GRİBİ AŞILAMASI Her yıl içeriği yenilenen mevsimsel grip aşısı bulunmaktadır, ancak domuz gribine karşı etkili değildir. Domuz gribi aşısı geliştirme çalışmaları sonlanmıģtır ve ülkemizde de bu günler aşılama baģlayacaktır. AĢılama Mart ayına kadar sürecek. AĢılama sonrasında insan vücudunun bağıģıklık kazanması 10 günlük bir sürenin geçmesi gerekiyor.

53 Kimler Grip AĢısı olacaktır? Sağlık personeli, asker ve polisler, Gebeler,Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri, öğretmenler 6 ay-24 yaģ arasındaki kiģiler, Ġtfaiye, ulaģım, elektrik, doğalgaz hizmetleri gibi kritik birimlerde çalıģanlar, Diyabet, kronik akciğer, böbrek hastalığı, bağıģıklık sisteminin baskılandığı durumları olan kiģiler.

54 HASTAYSANIZ ETRAFINIZDAKĠ ĠNSANLARI GRĠPTEN NASIL KORUYABĠLĠRSĠNĠZ? Öksürdüğünüzde ya da hapşırdığınızda; ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık kağıt mendil ya da mendil bulamadığınızda giysinizin kolu ile kapatın. Kâğıt mendili bir kez kullanın, kullandıktan sonra çöp kutusuna atın ve ellerinizi yıkayın.

55 Hastaysak çevrenizdekilerle temasımızı sınırlandırmamız gerekir. Hastaysak, hijyen kurallarına ek olarak, hasta olmayan insanlara hastalığınızı bulaģtırmamak için 1 metreden daha fazla yaklaģmamanız gerekir. Bu nedenle hastalığınız süresince, EVİNİZDEN ÇIKMAYINIZ.

56 Hastalığa yakalanan eriģkinler belirtiler baģladıktan sonraki 7 gün boyunca çevresindekileri bulaģtırabilir. Çocuklarda ise bu süre 10 güne kadar uzayabilir. Hastalık belirtileriniz geçtikten 1 gün sonrasına kadar evde istirahat etmeliyiz.

57 MASKE KULLANMAK GEREKLĠ MĠDĠR? Basit cerrahi maske kullanmak hem gribe karģı kendinizi korumada hem de siz hastaysanız sağlıklı insanların hastalanmasına neden olmamak için yardımcıdır. Ancak tek baģına maskeye güvenmeyin, el yıkamak baģta olmak üzere diğer koruyucu önlemlere de uyun. Hastalığınızı sağlıklı insanlara bulaştırmamak için de cerrahi maske kullanın.

58 DOMUZ GRĠBĠNE YAKALANABĠLĠR MĠSĠNĠZ? Domuz gribi (H1N1) virüsü bulaģıcıdır ve insandan insana geçmektedir ġu anda ülkemizde vaka sayısı artmaktadır.

59 Domuz gribi belirtileri oluģtuğunda ne yapmalıyız? Domuz gribi Ģüpheli bir kiģi ile temas sonrasında veya hastalığın görüldüğü bir ortamdan sonraki 2-3 günde belirti çıkmıģ ve hastalık belirtilerinde 3 ile 5 gününden sonra bir hafifleme yoksa hemen bir doktora baģvurmalısınız.

60 Doktorunuz herhangi bir teste ya da tedaviye ihtiyacınızın olup olmadığına karar verecektir. Eğer hastalandıysanız veya hastalık belirtilerini gösteriyorsanız evde istirahat ediniz ve çevrenizdeki kiģilerden de onlara bulaģtırmamak için uzak durunuz. Detaylı bilgi almak için Alo 184 arayabilirsiniz.

61 HANGĠ DURUMLARDA DOKTORA BAġVURMALIYIZ? 1. BeĢ günden fazla süren, 38 C ve üstü ateģ, 2. Koyu, iltihaplı balgam 3. Zor nefes alma veya nefes darlığı 4. Bilinç bulanıklığı 5. Ġshal ve kusma

62 Domuz gribi ile ilgili son güncel bilgileri takip edin! Domuz gribi konusunda, kendinizi ve ailenizi korumak için daha neler yapabileceğiniz konusundaki en güncel bilgileri televizyon, radyo, internet ve yazılı basın yoluyla takip edin.

63 UNUTMAYINIZ KORUNMAK HER ZAMAN İÇİN TEDAVİDEN KOLAY VE UCUZDUR. HİJYEN KURALLARINA UYALIM GRİBİN YAYILMASINA İZİN VERMEYELİM