YAPI DENETİMİ UYGULAMALARI EĞİTİMİ

Transkript

1 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı YAPI DENETİMİ UYGULAMALARI EĞİTİMİ Başmüfettiş Ali Namık ERGÜN Kenan DOLAŞ Salih GÜLSEVER Murat MENDEŞ 1

2 EĞİTİMİN KAPSAMI ve HEDEFLERİ Yapı Denetim Kuruluşları işlem ve faaliyetlerinin denetimine ilişkin işlem aşamalarını verme Bu işlemlerin ana unsurları olan; Teknik İnceleme Raporları Komisyon Kararları Suç Duyurusu ve Diğer Bildirilerin -Anlaşılır -Belgelere dayandırılarak -Doğru değerlendirilmiş Olması için, bir başlangıç yapma Katılımcıların, bu konudaki bilgi ve becerilerini artırma 2

3 SUNUM PLANI Yapı Denetim Uygulamalarına Genel Bakış Yapı Denetim Sisteminde Görev ve Sorumluluklar Yapı Denetim Kuruluşları İşlem ve Faaliyetlerinin Denetimi Teknik İnceleme Raporları Komisyon Kararları Komisyon Kararları Sonrası İşlemleri 3

4 YAPI DENETİMİ NE DEĞİLDİR? Ruhsat veya Yapı Kullanma İzni Alma Prosedürü Değildir Mühendis ve Mimarlara İş İmkânı Değildir Denetim Maliyetini Düşürmek İçin Ödün Vermek Değildir. 4

5 YAPI DENETİMİ NEDİR? Can ve mal güvenliğini temindir Doğal olayların afete dönüşmesini engellemektir İmar planına, fen ve sanat kurallarına ve standartlara uygun, kaliteli yapı üretmek, bunun için proje ve yapı denetimi yapmaktır 5

6 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yapı Denetim Uygulamalarına Genel Bakış

7 YAPI DENETİMİNİN TARİHÇESİ Kısa tarihçe; (1) 3194 sayılı İmar Kanunun 28. maddesinde fenni mesullük getirilmiştir. (2) Marmara depremi sonrası bu uygulamanın yetersiz olduğu görülmüş ve 3/2/2000 tarihli ve 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname düzenlemiştir. Bu düzenleme ; Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir. (3) 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun çıkarılmıştır. 7

8 YAPI DENETİMİNE HAZIRLIK BİLGİLERİ Bu sunumda; (1) Bina oluşumunun süreçleri, (2) 3194 sayılı İmar Kanununun bazı konuları, (3) 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunundaki uygulama süreçleri Kısaca değerlendirilecektir. 8

9 YAPI VE BİNA 3194 Sayılı Yasanın 5. maddesinde tanımlanmıştır. Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir. Bina; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarıyan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır. 9

10 YAPI VE BİNA Yapı genel bir tariftir. Tüm inşaat mühendisliği uygulamalarını kapsar. Ancak İmar Kanunu bina tipi yapılar için uygulanmaktadır. Buna göre Karayolları (yol) ve DSİ (baraj) uygulamaları yapı tanımı içerisine girmekle birlikte, ruhsat, yapı kullanma izni gibi imar uygulamalarına konu olmamaktadır Sayılı Yapı Denetim Kanunu binaların denetimiyle alakalıdır. Bu mevzuat bağlamında yapı; bina tipi yapı anlamında kullanılmaktadır. 10

11 BİNALARIN OLUŞUM SÜRECİ Üç aşamada gerçekleşir. (1) İmar veya Şehir Planlaması faaliyetleri; (2) Mimari faaliyetler; (3) Mühendislik faaliyetleri; Yukarıda belirtilen süreçler birbirini takip eder. Ara geçişlerde ise bazen birbirini revize eder. 11

12 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Binanın, binalara göre konumu ve boyutları belirlenir. Şehir plancısı tarafından gerçekleştirilir. Binanın makro geometrisi; en, boy, yükseklik, subasman kotu, çekme mesafeleri bu aşamada belirlenir. İmar Yasasında tariflenen TAKS ve KAKS değişkenleri önemlidir. 12

13 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Binanın eni ve boyu TAKS değişkeni ile belirlenir. Taban alanı (oturum): Yapının parsele oturacak bölümünün yatay, izdüşümünde kaplayacağı alandır. Bahçede yapılan eklenti ve müştemilat taban alanı içinde sayılır. Taban alanı kat sayısı (TAKS): Taban alanının imar parseli alanına oranıdır. Binaların yatay yapılaşma yoğunluğu kontrol edilir. 13

14 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Binanın dikey boyutu; KAKS (emsal), subasman kotu ve bina yüksekliği dikkate alınarak belirlenir. Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafesidir. İmar planı ve yönetmelikte öngörülen yüksekliktir. Yapı İnşaat Alanı: Işıklıklar hariç, bodrum kat, asma kat, çatı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil inşa edilen tüm katlarının toplam alanıdır. 14

15 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) (Emsal): Yapının bütün katlardaki alanları toplamının parsel alanına oranından elde edilen sayıdır. Binaların dikey yapılaşma yoğunluğu kontrol edilir. 15

16 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Bir örnek; 1000 m2 parselde TAKS=0,5 KAKS=2 olsun. Bina taban alanı= 1000*0,5 = 500 m2 Bina inşaat alanı = 1000* 2 = 2000 m2 Yukarıdaki değerler en yüksek limit değerlerdir. 16

17 (1) İMAR VEYA ŞEHİR PLANLAMASI Üç temel ilke gözetilir. (1) İhtiyaçları karşılaması, (2) Estetik, (3) Ekonomi 17

18 (2) MİMARİ FAALİYETLER Binanın mikro geometrisi; bina içi alanların geometrisi ile binanın iç ve dış görünümü belirlenir. Mimar tarafından gerçekleştirilir. Binadaki tüm görünümler mimarın sorumluluğundadır. Mimar mühendislik gereksinimlerini de dikkate alarak tasarımını gerçekleştirir. Estetiğin ve işlevselliğin yansımasıdır. 18

19 (2) MİMARİ FAALİYETLER Üç temel ilke gözetilir. (1) İhtiyaçları karşılaması, (2) Estetik, (3) Ekonomi, 19

20 (3) MÜHENDİSLİK FAALİYETLERİ Mimarın tasarımının mühendislik kurallarına uygun olarak gerçekleşmesini sağlar. İnşaat Mühendisi; makro geometrisi şehir plancısı, mikro geometrisi mimar tarafından belirlenen binanın, amacına uygun ve güvenli bir şekilde inşasını ve kullanım sürecinde mühendislik kurallarına uygun olarak ayakta kalmasını hedefler. Zemin konularında; jeoloji ve jeofizik mühendisleri inşaat mühendisine yardımcı olur. 20

21 (3) MÜHENDİSLİK FAALİYETLERİ Binanın kullanımında ortaya çıkacak elektrik ve makine mühendisliği bağlamında ihtiyaçlar da ilgili mühendisler tarafından tasarlanır ve gerçekleştirilir. Mühendislik binanın görünmeyen yönüyle ilgilenir. Tasarımın gerçekleşmesini ve sürekliliğini sağlar. Gücün yansımasıdır. Bu bağlamda mühendislik hataları hemen fark edilebileceği gibi binanın görünmeyen yönüyle alakalı olduğu için uzun zaman içerisinde fark edilmeyebilir. 21

22 (3) MÜHENDİSLİK TASARIMI Üç temel ilke gözetilir. (1) Güvenlik, (2) İşlevsellik, (3) Ekonomi, 22

23 MEVZUAT Binanın oluşum sürecindeki tüm aşamalarda; kimlerin, nasıl kararlar alacağının usul ve esaslarını düzenleyen kurallar bütünüdür. Kanunlar Yönetmelikler Genelgeler Standartlar (TSE vs) 23

24 İDARE Mevzuatın yürütülmesini kamu adına sağlayan organizasyondur. Bakanlıklar İl Özel İdareleri Belediyeler 24

25 Önem ve Öncelik Sırası 3194 Sayılı Yasa (1) Şehir planlaması (İmar) (2) Mimari (3) Mühendislik 4708 Sayılı Yasa (1) Mühendislik (2) Mimari (3) Şehir planlaması (İmar) 25

26 3194 SAYILI İMAR KANUNU 3194 sayılı İmar Kanunuyla alakalı olarak, ruhsat işlemleri, yapı kullanma izinleri ve ceza hükümleri sunulacaktır. Kanun Numarası: 3194 Kabul Tarihi: 03/05/1985 Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 09/05/1985 Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: Bu kanunu mücavir alanlarda belediyeler, mücavir alan dışındaki yerlerde Valilikler (İl Özel İdareleri) uygular. 26

27 3194 SAYILI İMAR KANUNU İmar Yasasının yapı ve yapı ile ilgili esaslar başlıklı dördüncü bölümünde ruhsat ve yapı kullanma izniyle alakalı düzenlemeler yapılmıştır. Yasanın yapı başlıklı 20. maddesinde; kuruluş veya kişilerin; imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapı yapılabileceği belirtilmiştir. Bunun için gerekli olan tapu veya tahsis belgesi veya irtifak hakkı belgesidir. 27

28 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapı ruhsatiyesi başlıklı 21. maddesine göre; İmar kanunu kapsamına giren bütün yapılar için kanunda sayılan istisnalar hariç ruhsat alınması gerekmektedir. Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması için de (tadilat ruhsatı) ruhsat alınması gerekmektedir. Taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar için ruhsat gerekmemektedir. Belediyeler veya valilikler dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkilidir. 28

29 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapı ruhsatiyesi istisnaları; İmar kanunun 21. maddesinde 26. maddede belirtilen yapılara istisna getirilmiştir. Ancak söz konusu maddede ruhsat alınma koşulları kolaylaştırılmış olup, istisna bulunmamaktadır. İstisna 27. madde de belirtilen belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralardaki yapılardır. 29

30 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 26. maddesiyle; Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara avan projeye göre ruhsat verileceği, Devletin güvenlik ve emniyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat ve savunması bakımından gizlilik arz eden yapılara; belge aranmaksızın, bildirim şartıyla ruhsat verileceği, Hükme bağlanmış olup, mezkur madde istisna sayılmaz. 30

31 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 22. maddesinde ruhsat alma şartları düzenlenmiştir. Buna göre; Yapı ruhsatiyesi almak için mücavir alan içinde belediyeye, mücavir alan dışında valiliğe (il özel idaresi) yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilmesi gerekmektedir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. 31

32 3194 SAYILI İMAR KANUNU Belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. 32

33 3194 SAYILI İMAR KANUNU Ruhsat alma süreci: Dilekçe İmar durum belgesi Dilekçe Dilekçe eki belgeler Tapu veya yerine geçecek belgeler Projeler İmar durum belgesi Ruhsat Başvurusu 33

34 3194 SAYILI İMAR KANUNU Ruhsat işlem süreleri: Dilekçe sonrası 30 gün içinde ruhsat verilmesi gerekmektedir. İtiraz durumunda 15 gün içinde ilgilisine bilgi verilmesi gerekmektedir. İtiraz nedenleri giderildikten sonra 15 gün içerisinde ruhsat verilmesi gerekmektedir. 34

35 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 28. maddesi fenni mesullüğü düzenlenmiştir. Maddenin ilk hali karşılaştırma amacıyla aşağıda verilmiştir. Madde 28 - Yapının fenni mesuliyetini üzerine alan meslek mensupları yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmaya, ruhsat ve eklerine aykırı yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ruhsatı veren belediyeye veya valiliklere bildirmeye mecburdurlar. Bu ihbar üzerine 32 nci maddeye göre işlem yapılır. 35

36 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapının nev'ine, ehemmiyetine ve büyüklük derecesine göre proje ve eklerinin tanziminin ve inşaatın kontrolünün 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Yapının, fenni mesuliyetini üzerine almış olan meslek mensubu, bu vazifeden çekildiği takdirde, tatil günleri hariç, üç gün içinde, mucip sebepleriyle birlikte keyfiyeti yazılı olarak ilgili idareye bildirmekle mükelleftir, aksi takdirde kanuni mesuliyetten kurtulamaz. 36

37 3194 SAYILI İMAR KANUNU Fenni mesulün herhangi bir sebeple istifası halinde istifa tarihinden önce yapılan işlerde sorumluluğu devam eder. Fenni mesuliyeti üzerine alanın istifa veya ölümü halinde başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti deruhte etmedikçe yapının devamına müsaade edilmez. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde özel inşaat yapan müteahhitlerin sicilleri belediyelerce, bu hudutlar dışında özel inşaat yapanların sicilleri de valiliklerce tutulur. 37

38 3194 SAYILI İMAR KANUNU 28. maddesinin Yapı Denetim Kanununa uyum sağlanması amacıyla değiştirilmiş yeni hali aşağıdadır. Madde 28 (Değişik: 9/12/ /1 md.) Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur. 38

39 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapıda inşaat ve tesisat işleri ile kullanılan malzemelerin kamu adına denetimine ilişkin fenni mesuliyet, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz meslek mensupları tarafından ayrı ayrı üstlenilmek zorundadır. Fenni mesul mimar ve mühendisler uzmanlık alanlarına göre; yapının, tesisatı ve malzemeleri ile birlikte, bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesini denetlemekle görevlidir. Yapı sahibine ve idareye karşı sorumlu olan fenni mesuller, uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır. Aksi takdirde, fenni mesuller kanuni mesuliyetten kurtulamaz. Bildirim üzerine, en geç üç iş günü içinde 32 nci maddeye göre işlem yapılır. 39

40 3194 SAYILI İMAR KANUNU Fenni mesulün istifası veya ölümü halinde, başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti üstlenmedikçe yapının devamına izin verilmez. Fenni mesulün istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam eder. Yeni atanan fenni mesul, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur. Tespit edilen bu eksiklik ve hatalar giderilmedikçe inşaatın devamına izin verilmez. Fenni mesuller, Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenen sınıf, özellik ve büyüklüğe sahip bulunan yapıların denetimi faaliyetine yardımcı olmak üzere, 38 inci maddeye göre uygun nitelikte ve sayıda fen adamı istihdam etmek mecburiyetindedir. 40

41 3194 SAYILI İMAR KANUNU Fenni mesuller, uzmanlık alanlarına göre yapım işlerinin denetimine ilişkin ayrıntılı bütün belgeler ile mimarlık ve mühendislik hizmetleri raporunu idareye vermek ve yapı kullanma izin belgesini imzalamak mecburiyetindedir. Yapıya ilişkin bilgiler, ilgili idarece, etüt ve proje müelliflerinin, fenni mesullerin, yapı müteahhitlerinin ve şantiye şefi mimar veya mühendisin üyesi bulunduğu meslek odasına, üyelik kayıtlarına işlenmek üzere bildirilir. Fenni mesuller, mesuliyet üstlendikleri yapı ile alakalı olarak yapı müteahhitliği, şantiye şefliği, taşeronluk ve malzeme satıcılığı yapamaz. Yapı sahibi, yapısının fenni mesuliyetini üstlenemez. 27 nci madde kapsamındaki yapılar ile entegre tesis niteliğinde olmayan ruhsata tabi tarım ve hayvancılık yapılarına ait 22 nci maddede yer alan etüt ve projeler, il özel idarelerince veya Bakanlığın taşra teşkilatınca hazırlanabilir. Bu tarım ve hayvancılık yapılarına dair fenni mesuliyet, il özel idaresinin veya Bakanlığın taşra teşkilatının mimar ve mühendisleri tarafından üstlenilebilir. 41

42 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapı müteahhidi ve şantiye şefi; yapıyı, tesisatı ve malzemeleriyle birlikte bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa etmek, neden olduğu mevzuata aykırılığı gidermek mecburiyetindedir. Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, ilgili fenni mesullerin denetimi olmaksızın inşaat ve tesisatlarına ilişkin yapım işlerini sürdüremez, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramaz. Bakanlıktan veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş idareden yetki belgesi almaksızın, inşaat ve tesisat dahil yapım işlerinin müteahhitliği üstlenilemez. Yetki belgeleri geçici veya daimi olarak düzenlenebilir. Gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine yapı inşa eden müteahhitlerin kayıtları, her yapı için ayrı ayrı tutulur. Bu kayıtların birer nüshası, ilgili yapı müteahhidinin yetki belgelendirmesi işlemlerinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Müteahhitlere yetki belgesi verilmesi işlemleri, bu kayıtlar da değerlendirilerek Bakanlıkça yürütülür. 42

43 3194 SAYILI İMAR KANUNU Fenni mesullerce denetime ilişkin mimarlık ve mühendislik raporları hazırlanan, yapı sahibi, fenni mesuller ve ilgili idare elemanlarının birlikte düzenlediği tespit tutanağı ile tamamlandığı belirlenen, ancak, yapı müteahhidinin yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi borçlarının ve diğer sorumluluklarının gereğinin yerine getirilmemesi sebebiyle yapı kullanma izin belgesi verilmesi işlemleri tamamlanamayan yapılar için, yapının müteahhidi olmayan yapı sahibinin talebi üzerine, ilgili idarece durum tespit edilerek yapı kullanma izin belgesi verilir. Bu belgenin bir örneği, ilgili kurumlara ve ilgililerin kayıtlarına işlenmek ve değerlendirilmek üzere ilgili meslek odalarına ve Bakanlığa gönderilir. Yapı sahibi, ruhsat süresi dolmamış olan bir yapının etüt ve proje müellifliği, yapı müteahhitliği ve şantiye şefliği görevlerinden herhangi birini üstlenmemiş ise bütün sorumluluk, ilgisine göre etüt ve proje müelliflerine, yapı müteahhidine, şantiye şefine ve ilgili fenni mesullere aittir. 43

44 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 29. maddesinde ruhsat müddetleri düzenlenmiştir. Buna göre; Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir. Başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklıdır. Ruhsat ve eklerinin yapı yerinde bulundurulması mecburidir. 44

45 3194 SAYILI İMAR KANUNU Ruhsat müddetleri: Ruhsat alındıktan sonra 2 yıl içinde yapıya başlanılması gerekmektedir. Ruhsat alındıktan sonra 5 yıl içinde yapının bitirilmesi gerekmektedir. Aksi durumda ruhsat yenilenmesi gerekmektedir. 45

46 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 30. maddesinde yapı kullanma izni düzenlenmiştir. Buna göre; Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediyeden veya valilikten; ruhsata tabi olmayan yapılar için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması gerekmektedir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. 46

47 3194 SAYILI İMAR KANUNU Ruhsatı veren belediyeler veya valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmesi gerekmektedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. Bu maddeye göre verilen izin yapı sahibini kanuna, ruhsat ve eklerine riayetsizlikten doğacak mesuliyetten kurtarmayacağı gibi her türlü vergi, resim ve harç ödeme mükellefiyetinden de kurtarmaz. 47

48 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapı kullanma izni: Müracaat. 30 gün içerisinde binanın ruhsat ve eklerine uygun olarak yapıldığı tespit edilerek, yapı kullanma izni verilir. Bu süre aşıldığı takdirde, yapı kullanma izni verilmiş sayılır. 48

49 3194 SAYILI İMAR KANUNU Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılara dair işlemler Yasanın 32. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; İmar Yasası hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. 49

50 3194 SAYILI İMAR KANUNU Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. 50

51 3194 SAYILI İMAR KANUNU Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir. 51

52 3194 SAYILI İMAR KANUNU 32. Madde Süreci; Ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı tespiti Mühürleme 30 gün içerisinde yapısını ruhsata uygun hale getirme veya ruhsat alma Aksi takdirde, ruhsat iptali ve yıkım kararı 52

53 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 42. maddesinde ceza hükümleri düzenlenmiştir. Yasanın ilk hali özetle aşağıdadır. Ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine para cezası verilir. Ayrıca fenni mesule bu cezaların 1/5'i uygulanır. Fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir. Yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar, ilgisine göre doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki amir tarafından verilir. 53

54 3194 SAYILI İMAR KANUNU İlgili idarenin Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla sulh ceza mahkemesine başvurması üzerine, bu mahkemelerce ayrıca, yukarıdaki fıkralara göre ceza verilen fenni mesuller ve müteahhitler hakkında bir yıldan beş yıla kadar meslekten men cezasına da hükmolunur. Bu husustaki mahkeme kararları ilgili idarelerce Bakanlığa ve meslek mensubunun bağlı olduğu meslek teşekkülüne bildirilir. 54

55 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yasanın 42. maddesinin yeni hali aşağıdadır. Madde 42 (Değişik: 9/12/ /2 md.) Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır: 55

56 3194 SAYILI İMAR KANUNU a) Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için; 1) I. sınıf A grubu yapılara üç, B grubu yapılara beş Türk Lirası, 2) II. sınıf A grubu yapılara sekiz, B grubu yapılara onbir Türk Lirası, 3) III. sınıf A grubu yapılara onsekiz, B grubu yapılara yirmi Türk Lirası, 4) IV. sınıf A grubu yapılara yirmiüç, B grubu yapılara yirmibeş, C grubu yapılara otuzbir Türk Lirası, 5) V. sınıf A grubu yapılara otuzsekiz, B grubu yapılara kırkaltı, C grubu yapılara elliiki, D grubu yapılara altmışüç Türk Lirası, idari para cezası verilir. Bu miktarlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanır. b) Mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20 si kadar idari para cezası verilir. 56

57 3194 SAYILI İMAR KANUNU c) (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı; 1) Hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmaksızın yapılmış ise cezanın % 30 u, 2) Kamuya veya başkasına ait bir parselde yapılmış ise cezanın % 40 ı, 3) Uygulama imar planında veya parselasyon planında Kamu Tesisi Alanı veya Umumî Hizmet Alanı olarak belirlenmiş bir alanda yapılmış ise cezanın % 60 ı, 4) Mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ediyor ise cezanın % 100 ü, 5) Uygulama imar planı bulunan bir alanda yapılmış ise cezanın % 20 si, 6) Yapılaşmaya yasaklanmış bir alanda yapılmış ise cezanın % 80 i, 7) Özel kanunlar ile belirlenmiş özel imar rejimine tabi bir alanda yapılmış ise cezanın % 50 si, 8) Ruhsatsız ise cezanın % 180 i, 9) Ruhsatı hükümsüz hale gelmesine rağmen inşaatı sürdürülüyor ise cezanın % 50 si, 10) Yapı kullanma izin belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın yeni inşaî faaliyete konu ise cezanın % 100 ü, 11) İnşaî faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılmıyor ise cezanın % 10 u, 12) İnşaî faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılıyor ise cezanın % 20 si, 13) Çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet veriyor ise cezanın % 20 si, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunur. Para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır. 57

58 3194 SAYILI İMAR KANUNU 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin Türk Lirası idari para cezası verilir. Yapıldığı tarih itibarıyla plana ve mevzuata uygun olmakla beraber, mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği veya edeceği ilgili idare veya mahkeme kararı ile tespit olunan yapılara, ilgili idarenin yazılı ikazına rağmen idarece tanınan süre içinde takviyede bulunmayan veya bu yapıları 39 uncu madde uyarınca yıkmayan yapı sahibine onbin Türk Lirası idari para cezası verilir. 27 nci maddeye göre il özel idaresince belirlenmiş köy yerleşme alanı sınırları içinde köyün nüfusuna kayıtlı olan ve köyde sürekli oturanlar tarafından, projeleri il özel idaresince incelenerek fen, sanat ve sağlık şartlarına uygun olmasına rağmen muhtarlık izni olmaksızın konut ve zatî maksatlı tarım ve hayvancılık yapısı inşa edilmesi halinde yapı sahibine üçyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu yapılardaki diğer aykırılıklar ve ruhsata tabi tarım ve hayvancılık maksatlı yapılardaki aykırılıklar için verilecek olan idari para cezası, üçyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, ikinci fıkraya göre hesaplanan toplam ceza miktarının beşte biri olarak uygulanır. 58

59 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır. Yukarıdaki fıkralar uyarınca tahsil olunan idari para cezaları, aynı fiil nedeniyle 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre mahkûm olanlara faizsiz olarak iade edilir. Yapının bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, plana, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere uygun hale getirilmesi için idarenin yazılı izni dahilinde yapılan iş ve işlemler mühür bozma suçu teşkil etmez. Müelliflerin, fenni mesul mimar ve mühendislerin, yapı müteahhitlerinin, şantiye şefi mimar ve mühendislerin, imar mevzuatına aykırı fiillerinden dolayı verilen cezaları ve haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararları, kendi kayıtlarına işlenmek ve ilgili mevzuata göre cezai işlem yapılmak üzere, üyesi bulundukları meslek odasına ve Bakanlığa ilgili idarece bildirilir. Bu kişiler, verilen ceza süresi içinde yeni bir iş üstlenemez. 59

60 3194 SAYILI İMAR KANUNU Yapı müteahhidinin yetki belgesi; a) Yapım işinin ruhsata ve ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilmesi ve 32 nci maddeye göre verilen süre içinde aykırılığın giderilmemesi halinde beş yıl, b) Yapım işinde ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilen imalatın can ve mal güvenliğini tehdit etmesi halinde on yıl, c) Bakanlıkça olumsuz kayıt değerlendirmesi yapılan hallerde bir yıl, süreyle Bakanlıkça iptal edilir. Yapı müteahhidinin, yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi borçlarını ödememesi ve diğer sorumluluklarını yerine getirmemesi hallerinde yetki belgesi bir yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir ve bunlara sorumluluklarını yerine getirinceye kadar yeni yetki belgesi düzenlenmez. Yetki belgesi iptal edilen yapı müteahhidi yeni yetki belgesi düzenleninceye kadar yeni iş üstlenemez, ancak mevcut işlerini tamamlar. Yetki belgeli yapı müteahhidi olmaksızın başlanılan yapının ruhsatı iptal edilir ve yapı mühürlenir. 60

61 3194 SAYILI İMAR KANUNU İmar Yasası ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların ceza süreci; 32. madde uyarınca mühürleme ve yıkım kararı 42. madde uyarınca idari yaptırımlar (para cezası ve yasaklamalar), bildirimler Tekrar halinde para cezasının misli uygulanması 61

62 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunuyla alakalı olarak, Yapı Denetim Kuruluşu kurulması işlemleri, yapı denetimi süreçleri, denetçi istifa süreçleri, ceza hükümleri özetlenecektir. Kanun Numarası: 4708 Kabul Tarihi: 26/06/2001 Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 13/07/2001 Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: Bu kanunu Bakanlığımız denetiminde Yapı Denetim Komisyonu, Belediyeler ve İl Özel İdareleri birlikte uygular. 62

63 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Yapı Denetim Kuruluşu kurulması işlemleri Yasanın 2. maddesi ile Uygulama Yönetmeliğinin 12. maddesinde düzenlenmiştir. Dilekçe ile Bakanlığa başvuru yapılır. Yapı denetim komisyonu veya komisyonca görevlendirilecek heyet yapı denetim kuruluşunun ofisini denetleyerek rapor düzenlenir. Başvuru uygun bulunduğu takdirde Yapı Denetim Komisyonunca Yapı Denetim izin Belgesi tanzim edilir. Belge 3 yıl geçerlidir. Üç yıl sonunda vize edilmesi gerekir. 63

64 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Dilekçe ekinde yer alan belgeler şöyledir. Ticaret sicil gazetesi, Ticaret veya Sanayi odası kayıt belgesi, Kuruluş ortaklarının taahhütname ve belgeleri, Asgari istihdam edilmesi gereken denetçilere ait taahhütname ve belgeler, 64

65 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Yapı Laboratuvarı kurulması işlemleri Uygulama Yönetmeliğinin 13. maddesinde düzenlenmiştir. Dilekçe ile Bakanlığa başvuru yapılır. Başvuru uygun bulunduğu takdirde Yapı Denetim Komisyonunca Laboratuvar İzin Belgesi tanzim edilir. Yapı denetim komisyonu veya komisyonun görevlendirdiği elemanlarca laboratuvar en az yılda bir defa denetlenir ve izin belgeleri her yıl vize edilir. 65

66 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU İzin almak için gerekli belgeler; Laboratuvar İzni Onay Talimatında, Laboratuvar İzin Belgesi Teknik Şartnamesinde, Belirtilmiştir. 66

67 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Yapı Denetim Süreci; Yasanın 5. maddesi ile Uygulama Yönetmeliğinin muhtelif maddelerinde düzenlenmiştir. Yapı Denetim Kanunun çerçevesinde yapım denetim sürecinin dört aktörü bulunmaktadır. Bunlar; (1) Yapı sahibi, (2) Yapı müteahhidi, (3) Yapı denetim kuruluşu, (4) İdare, 67

68 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Sürecin şu şekilde işlemesi kurgulanmıştır. (1) Yapı sahibi ile yapı denetim firması anlaşarak aralarında yapı denetim hizmet sözleşmesi imzalanır. (2) Yapı denetim firması binanın proje aşamasındaki denetim işlemlerini yürütür. (3) Yapı sahibi yapı müteahhidini seçerek inşaatın yapımı konusunda anlaşır. (4) Yapı denetim firması, Yapı Denetim Komisyonunun internet sitesinden Yapıya İlişkin Bilgi Formu (YİBF) alır. 68

69 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (5) Yapı sahibi idareye ruhsat başvurusunda bulunur. Yapı denetim firması, ruhsatın fenni mesullükle alakalı yerini imzalar. (6) Yapı müteahhidi inşaatı yapıyor, yapı denetim firması da idare adına mezkûr inşaatı denetler. (7) Yapı sahibi yapı denetim hizmet sözleşmesiyle belirlenen yapı denetim bedelini idarenin kontrolündeki yapı denetim hesabına yatırır. Yapı denetim firması denetim bedelini hesapladığı hakedişle idareye başvurur ve denetim bedelini idareden alır. 69

70 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (8) Yapının ruhsat ve eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğinde, yapı denetim firması ilgili idareye rapor verir. Yapı sahibi iskân başvurusunda bulunur. İskân alınmasıyla yapı denetim hizmet sözleşmesi tamamlanır. Yapı denetim firmasının yapım sonrası sorumluluk dönemi başlar. 70

71 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Fesih ve Yapı Denetim Elemanları İstifaları Süreci Yasanın 6. maddesinde fesih ve yapı denetim elemanlarının görevden ayrılmaları birlikte düzenlenmiştir. Uygulama Yönetmeliğinin 23. maddesinde fesih işlemleri, 16. maddesinde de yapı denetim elemanlarının istifasıyla alakalı işlemler düzenlenmiştir. 71

72 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Yasaya göre sürecin şu şekilde işlemesi kurgulanmıştır. (1) Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşu durumu; gerekçeleri ile birlikte en geç altı iş günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirilir. (2) Bu durumda; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim kuruluşunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi ise başlatılmadıkça ilgili idarece yapının devamına izin verilmez. 72

73 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Uygulama Yönetmeliğinin 23. maddesine göre fesih durumunda sürecin şu şekilde işlemesi kurgulanmıştır. (1) Yapı denetim hizmet sözleşmesinin, tek taraflı olarak feshi veya yapı sahibi ve yapı denetim kuruluşunun karşılıklı anlaşmasıyla feshi durumunda, fesih işlemi, noter ihbarnamesi ile karşı tarafa, ilgili idareye, ilgili Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne dağıtımlı olarak bildirilmek suretiyle yapılır. (2) Fesih işlemi sonrasında yapı sahibi, denetim kuruluşu ve müteahhidi tarafından seviye tespit tutanağı tanzim edilir ve ilgili idarenin onayına sunulur. 73

74 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (3) Fesih sonrasında, ilgili idarece yapı tatil tutanağı tanzim edilerek, yapı ile ilgili her türlü belge bir görüş yazısı ekinde il Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne gönderilir. (4) İlgili idarece inşaatla alakalı olarak hata ve kusur tespit edildiği takdirde bir rapor düzenlenerek, İl Müdürlüğüne gönderilir. (5) İl Müdürlüğünce yerinde inceleme yapılarak rapor tanzim edilir ve inşaattaki hata, kusurların yer aldığı rapor yapı denetim komisyonuna gönderilir. 74

75 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (5) Yapı sahibince yeni hizmet sözleşmesi imzalanarak işe devam edilir. (6) Yeni ruhsat alınır ve yeni yapı denetim kuruluşu yapı güvenliği raporu düzenler. 75

76 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesine göre istifalar durumunda sürecin şu şekilde işlemesi kurgulanmıştır. (1) Yapı denetim kuruluşundan ayrılmak isteyen denetçi mimar, denetçi mühendis, kontrol ve yardımcı kontrol elemanları, bu isteklerini noterlikçe keşide edilecek bir istifaname ile yapı denetim kuruluşuna ve Müdürlüğümüze bildirir. (2) Yapı denetim kuruluşları ile denetçi mimar veya mühendislerinden birinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde ilişik kesme anına ait seviye tespit tutanağı düzenlenir. 76

77 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (3) Yapı denetim firması ayrılan denetçinin yerine üç gün içerisinde geçici atama yapılır. (4) Seviye tespit tutanağı, geçici personel görevlendirmeye ilişkin dilekçe ekinde idaresine gönderilir. (5) Yapı denetim kuruluşu, ayrılan denetçi mimar veya mühendisin yerine 30 gün içinde yeni denetçi mimar veya mühendisi görevlendirmediği takdirde ilgili idarece yapı tatil tutanağı düzenlenir. 77

78 4708 SAYILI YAPI DENETİM KANUNU (6) Yapı denetim kuruluşu otuz gün içerisinde aynı statüde personel görevlendirmesi yapar. (7)Yeni atanan personelin işe başlama anına ait seviye tespit tutanağı düzenlenir. (8) İşe başlama anına ait seviye tespit tutanağı ilgili idaresine ve Yapı Denetim Komisyonuna gönderilir. 78

79 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU Kanun No Kabul Tarihi: Sayı:25611 İmar kirliliğine neden olma MADDE (1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. 79

80 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU 3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır. (5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar. 80

81 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yapı Denetim Sisteminde Görev ve Sorumluluklar 81

82 1. Yapı Denetim Kuruluşları 2. Yapı Denetim Kuruluşlarının Ortakları ve Yöneticileri 3. Denetçi Mühendis ve Mimarlar Yapı Denetim Sisteminde Görevleri Olanlar 4. Kontrol Elemanları ve Yardımcı Kontrol Elemanları 5. Laboratuvarlar 6. Laboratuvar Görevlileri 7. Proje Müellifleri 8. Yapı Sahipleri 9. Yapı Müteahhitleri 10. Şantiye Şefleri 11. İlgili İdareler 82

83 1. Yapı Denetim Kuruluşu (4708/1) Yapı denetim kuruluşları; eylem ve işlemlerinden dolayı 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler. Yapı sahibi ve idareye karşı sorumludurlar (3194/28). Yapı Denetim Kuruluşunun; 4708 sayılı Yapı Denetim Hakkında Kanunun 2. maddesi ile diğer maddelerinde ve 3194 sayılı İmar Kanununda tanımlı görevleri YDK Görevleri Diğer.pptx ve bu görevleri yerine getirme sorumluluğu vardır sayılı Kanunda sayılı görevlerin içeriği Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesinde açıklanmıştır. 83

84 a. Yapı Denetim Kuruluşunun İdari Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşlarından (4708/8) 4708 sayılı Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmediği anlaşılanların, Denetim faaliyeti dışında başka ticarî faaliyette bulunanların, Görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde; durumu gerekçeleri ile birlikte en geç altı iş günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirmeyenlerin, Denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir. Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi alma aşamasında gerçeğe aykırı belge düzenlendiğinin izin belgesi verildikten sonra anlaşılması hâlinde, izin belgesi derhal iptal edilir (4708/9). 84

85 a. Yapı Denetim Kuruluşunun İdari Sorumlulukları Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının Yapı Denetim Kuruluşuna; Yapının mülkiyet durumuna, Bulunduğu alanın özelliğine, Durumuna (Seviyesine), Niteliğine ve sınıfına, Yerleşmeye ve çevreye etkisine, Can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine, Aykırılığın büyüklüğüne, Göre, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde öngörülen idari para cezaları uygulanır sayılı Kanunun, 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan Yapı Denetim Kuruluşuna, ilgisine göre aynı Kanunun 42. maddesinde belirtilen idari para cezaları uygulanır. 85

86 b. Yapı Denetim Kuruluşunun Mali Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşunun yapı hasarı sorumluluğu; 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi gereğince, yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından, dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden, dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. 86

87 b. Yapı Denetim Kuruluşunun Mali Sorumlulukları Yapı Denetim kuruluşu; parsel dışında meydana gelebilecek ve yapıda hasar oluşturabilecek yer kayması, çığ düşmesi, kaya düşmesi ve sel baskını gibi durumları yapı sahibine yazılı olarak bildirip, önlem alınmasını istemediği takdirde oluşacak yapı hasarından sorumludur (4708/3). 87

88 2. Yapı Denetim Kuruluşu Ortakları ve Yöneticileri Mali Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşu yöneticileri ve ortakları 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur (4708/3). 88

89 Yapı Denetim Kuruluşu Ortakları ve Yöneticilerinin Cezai Sorumlulukları (4708/9) 4708 sayılı Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yapı Denetim Kuruluşu Ortak ve Yöneticileri; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır 4708 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Yapı Denetim Kuruluşu Ortak ve Yöneticileri, Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır (5237/204). 89

90 3. Denetçi Mimar ve Mühendisler (4708/1) Denetçi Mimar ve Mühendisler; eylem ve işlemlerinden dolayı 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler (4708/9). Denetçi Mimar ve Mühendislerin Görevleri Yapı Denetim Kuruluşunun 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinde sayılı görevlerini yerine getirmediğinin tespit edilmesi halinde, buna neden olan denetçi mimar ve mühendisler de kendilerine verilen sorumluluğu yerine getirmemiş olurlar. Denetçi Mimar ve Mühendislerin görev ve sorumlulukları, ihtisas alanları da dikkate alınarak Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinde tanımlanmıştır. 90

91 Denetçi Mimar ve Mühendislerin Görevleri Denetçi Mimar ve Mühendislerin; denetim faaliyeti süresince başkaca meslekî ve inşaat işleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunmaları yasaktır (4708/3). Denetçi Mimar ve Mühendisler; uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadırlar (3194/28). Denetçi Mimar ve Mühendislerin istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam eder. Yeni atanan Denetçi Mimar ve Mühendis, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur. (3194/28). 91

92 Denetçi Mimar ve Mühendislerin İdari Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşunun Denetim Faaliyetinin Geçici Olarak Durdurulmasına Neden Olan Denetçi Mimar ve Mühendisler (4708/8); Yapı Denetim Kuruluşunun faaliyetinin durdurulduğu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamazlar. Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar. İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendislerinin başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları yasaktır. Görev aldıkları kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. 92

93 Denetçi Mimar ve Mühendislerin İdari Sorumlulukları Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan durumları saptananlara kayıtlı ya da ilgili bulundukları Oda Onur Kurulunca aşağıda yazılı disiplin cezaları verilir (6235/26); Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men, Bu cezaların verilmesinde sıra gözetilmez. Ancak nedeni oluşturan olayın içeriği ve sonuçlarına göre bu cezalardan biri uygulanır. 93

94 Denetçi Mimar ve Mühendislerin Mali Sorumlulukları Denetçi Mimar ve Mühendislerin yapı hasarı sorumluluğu; 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi gereğince, yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından, dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden, dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur. 94

95 Denetçi Mimar ve Mühendislerin Cezai Sorumlulukları (4708/9) sayılı Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Denetçi Mimar ve Mühendisler; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Denetçi Mimar ve Mühendisler, Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır (5237/204). 95

96 4. Kontrol ve Yardımcı Kontrol Elemanları (4708/1) Yapı denetim kuruluşunun istihdam ettiği kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının görev ve sorumlulukları, ihtisas alanları da dikkate alınarak Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinde tanımlanmıştır. Yapı Denetim Kuruluşunun 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinde sayılı görevlerini yerine getirmediğinin tespit edilmesi halinde, buna neden olan kontrol ve yardımcı kontrol elemanları da kendilerine verilen sorumluluğu yerine getirmemiş olurlar. 96

97 Yardımcı Kontrol Elemanlarının İdari Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşunun Denetim Faaliyetinin Geçici Olarak Durdurulmasına Neden Olan Yardımcı Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisler (4708/8); Yapı Denetim Kuruluşunun faaliyetinin durdurulduğu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamazlar. Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar. İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendislerinin başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları yasaktır. Görev aldıkları kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. 97

98 Yardımcı Kontrol Elemanlarının (Mimar ve Mühendis olan) İdari Sorumlulukları Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan durumları saptananlara kayıtlı ya da ilgili bulundukları Oda Onur Kurulunca aşağıda yazılı disiplin cezaları verilir (6235/26). Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men, Bu cezaların verilmesinde sıra gözetilmez. Ancak nedeni oluşturan olayın içeriği ve sonuçlarına göre bu cezalardan biri uygulanır. 98

99 Yardımcı Kontrol Elemanlarının Cezai Sorumlulukları (4708/9) 4708 sayılı Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yardımcı Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisler; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Yardımcı Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisler, Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır (5237/204). 99

100 5. Laboratuvarlar (4708/1) Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği Eki Laboratuar İzni Onay Talimatının 8, 9 ve 10. maddelerinde, sırasıyla Laboratuvarlar genel yükümlülükleri, genel sorumlulukları ile kişi, kuruluş ve üçüncü kişilere karşı sorumlulukları belirlenmiştir. 100

101 Laboratuvarların İdari Sorumlulukları Laboratuvar İzni Onay Talimatının 12. maddesi gereğince Laboratuvarın; Personel, tesis, makine-teçhizat ve kalite kontrol sistem ve imkanlarında olumsuz yönde bir değişim olduğunun, Deneylerini belirlenen teknik kritere uygun olmayarak gerçekleştirdiğinin, Talimat ile sözleşmenin diğer hükümlerine aykırı hareket ettiğinin, Tespiti halinde, Yapı Denetim Komisyonu, gerekli düzenlemeyi sağlamak amacıyla Uyarma, Nakdi Ceza ve Belge Kullanma Hakkının Askıya Alınması uygulamalarını sırasıyla veya aykırılığın önem derecesine göre herhangi birinden başlayarak tatbik edecektir. 101

102 6. Laboratuvar Görevlileri (4708/1) Laboratuvar Denetçilerinin İdari Sorumlulukları Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan durumları saptananlara kayıtlı ya da ilgili bulundukları Oda Onur Kurulunca aşağıda yazılı disiplin cezaları verilir (6235/26). Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men, Bu cezaların verilmesinde sıra gözetilmez. Ancak nedeni oluşturan olayın içeriği ve sonuçlarına göre bu cezalardan biri uygulanır. 102

103 Laboratuvar Görevlilerinin Mali Sorumlulukları Laboratuvar Görevlilerinin yapı hasarı sorumluluğu; 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi gereğince, yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından, dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden, dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur. 103