SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Bu sunu Sincan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Öğrenme Ortaklığı Projesi kapsamında düzenlenen Eğitim Toplantıları için hazırlanmıştır. T.C. Sağlık Bakanlığı yayınlarından yararlanılmıştır.

2 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

3 ÇEVRE KİRLİLİĞİ

4 Çevre Nedir? İnsanı ve diğer canlı varlıkları doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etkilerin tamamıdır. Çevrenin doğal yapısının ve bileşiminin bozulması, değişmesi ve böylece insanların olumsuz yönde etkilenmesi çevre kirlenmesi olarak tanımlanabilir.

5 Başlıca Kirlilik Çeşitleri * Hava kirliliği, * Su kirliliği, * Toprak kirliliği, * Gürültü kirliliği.

6 Çevre Kirliliğinin Nedenleri? * Hızlı nüfus artışı, * Plansız Kentleşme, * Plansız Endüstrileşme.

7 Hava Kirliliği Nedir? Hava kirliliği; canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerindeki miktar ve yoğunluğa ulaşması şeklinde tanımlanabilir.

8 Hava Kirliliğinin Sebepleri Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Ülkemizde özellikle ısınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanması hava kirliliğine yol açmaktadır.

9 Hava Kirliliğinin Sebepleri Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır.

10 Hava Kirliliğinin Sebepleri Sanayiden Kaynaklanan Hava Kirliliği Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevre korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir.

11 Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Akciğer Kanseri Bronşit Raşitizm Eklem Romatizması Kalp Hastalıkları

12 Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Göz Yanmaları Nefes Darlığı Romatizma Kan zehirlenmesi

13 Alınabilecek Önlemler * Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı, * Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli, * Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli, * Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli, * Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli, * Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli,

14 Alınabilecek Önlemler * Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı, * Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı, * Yeşil alanlar arttırılmalı, imar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler uygulamaya konulmalı, * Toplu taşım araçları yaygınlaştırılmalı, * Kurşunsuz benzin kullanımı arttırılmalı, * Motorlu araçların egzoz gazı ölçümlerinin yapılması gereklidir.

15 Hava Kirliliğinin Uzun Vadede Etkileri * Sera Etkisi ve Küresel Isınma * Ozon Tabakasının Delinmesi * Asit Yağmurları

16 SU Yaşamın Temel Kaynağı Bitki ve hayvanların vücutlarının büyük kısımlarını su oluşturmaktadır. Bir insanın vücut ağırlığının %60 dan fazlasını su meydana getirir.

17 SU Yaşamın Temel Kaynağı * Yeryüzünün %70 i su, bunun % 96,5 i tuzlu su %3,5 ise tatlı sudur. * Tatlı suyun ise, %1,74 ü buzullarda, %1,66 sı yer altında, %0,10 u yüzey suyudur. * Kirli suların yol açtığı hastalıklardan her yıl 2,2 milyon insan ölmektedir.

18 SU Yaşamın Temel Kaynağı Su kaynaklarının ancak % 1.76 sı tatlı su olarak kullanılmaya elverişlidir.

19 İnsan ve Su Bir insan günde İçmek için 5 litre, Kişisel temizliği için 25 litre suya gereksinim duyuyor.

20 İnsan ve Su Bir aile günde Kanada da 350 litre Avrupa da 165 litre Afrika da ise yalnızca 20 litre Su tüketiyor.

21 Türkiye de Su Tüketim Durumu Su zengini olduğu sanılan; ancak gerçekte su kaynakları sınırlı bir ülkede yaşıyoruz.

22 Türkiye de Su Tüketim Durumu m³ olan kişi başına yıllık su miktarının, 2020 yılında m³ ün altına düşmesi ve Türkiye nin de su fakiri bir ülke haline gelmesinden endişe ediliyor. Ülkemizde 40 yılda 3 Van Gölü kurudu!

23 Su Kirliliği Su kirliliği, göl, nehir, okyanus, deniz ve yeraltı suları gibi su barındıran havzalarda görülen kirliliğe verilen genel addır.

24 Su Kirliliğinin Ana Sebepleri Atmosferden oluşan kirleticiler Çözünmüş mineraller Çürümüş bitkiler Yağış suları Toprak erozyonu Çiftlik hayvanlarının artıkları Gübreler

25 Su Kirliliğinin Ana Sebepleri Koruma ilaçları Evsel atık sular Meskun bölgelerden gelen yağmur suları Sanayi atık suları Gemilerde kullanılan sular Maden işletmeleri Çöp depolama sahaları

26 Su Kirliliğinin Zararları Atık sulardaki kimyasal maddeler ve organik bileşikler suda çözünmüş olan oksijenin miktarının azalmasına sebep olur. Bu da suda yaşayan bitki ve hayvanların ölüm oranlarını artırmaktadır. Ayrıca insanlar için de içme ve kullanma suyu sıkıntısına yol açmaktadır.

27 Su Kirliliğinin Zararları Bu tür sular daha koyu renge ve pis kokuya sahiptirler. Hatta bazı göller veya derelerde aşırı kirlenme sonucu canlı yaşamı sona ermiş ve içerisinde atıklardan meydana gelen adacıklar oluşmuştur.

28 Ne Yapmalıyız? * Yer üstü ve yer altı su kaynaklarını çok iyi değerlendirmek ve korumak zorundayız. * Tarımda suyun verimini artırmalıyız. * Tatlı su kaynaklarını değerli bir maden olarak ele almalıyız. * Kendimizden ve en yakınımızdakilerden başlayarak, suyun verimli kullanılmasını sağlamalıyız.

29 Ne Yapmalıyız? * Musluğunuzu ihtiyacınız kadar açın!... Çok su, çok temizlik demek değildir. *1 damla su akıtan bir musluk; suyu boşa akıtır. Saatte Ayda Yılda 1 lt. 720 lt lt.

30 Ne Yapmalıyız? * Akıtan bir tuvalet rezervuarı günde 185 lt. su tüketir. * Sebze meyveler elde yıkamak yerine su dolu bir kapta yıkanırsa çok daha az su tüketilir. 4 kişilik bir aile bu yöntemle yılda ortalama 18 ton su tasarrufu yapılabilir.

31 Ne Yapmalıyız? * Bulaşıklar elde değil makinede yıkanmalıdır. 4 kişilik bir aile günlük bulaşığını elde yıkarsa, ortalama litre su harcanır. Oysa bulaşık makinesi ayni bulaşığı sadece 12 litre su ile yıkar. Bu da bir yılda ortalama ton su tasarrufu demektir.

32 Ne Yapmalıyız? * Diş fırçalarken, tıraş olurken su kapatılmalıdır. * Kullanılmadığı halde açık bırakılan su harcaması, yılda kişi basına ortalama 12 tondur. 4 kişilik bir ailede bu rakam yaklaşık 48 tondur.

33 Ne Yapmalıyız? * Daha kısa duş alınmalıdır. 5 dakikalık bir duş sırasında ortalama 60 litre su harcanır. 4 kişilik bir ailenin her bir ferdi duş süresini 1 dakika azaltırsa yaklaşık 18 ton suyu kurtarır. * Duş başlıkları suyu daha iyi püskürten ekonomik duş baslıklarıyla değiştirilmelidir. Böylece suyu daha az açarak daha tazyikli suyla duş alınabilir.

34 Ne Yapmalıyız? * Çamaşır makinesi ekonomik kullanılmalıdır. Tek bir çalıştırmada yaklaşık 176 litre su harcayan çamaşır makinesi haftada bir kez bile az kullanılsa, yılda 9 ton su tasarruf edilir.

35 Ne Yapmalıyız? * Sifonu gereksiz yere çekilmemelidir. Dört kişilik bir ailenin fertleri günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse, yılda 16 ton su harcamış olur. * Rezervuara, su dolu 1,5 litrelik pet bir sise yerleştirilebilir. Bu basit önlemle, yılda 2 ton su tasarrufu sağlanabilir.

36 Toprak Kirliliği Toprağa bırakılan zararlı ve atık maddelerle toprağın özelliklerinin bozulmasına toprak kirliliği denir. Toprak kirliliği, temizlenmesi en zor, bazense hiç mümkün olmayan tehlikeli bir kirlilik türüdür.

37 Toprak Kirliliğinin Sebepleri * Tarım ilaçları kullanımı * Aşırı ve yanlış gübreleme * Ev, işyeri, hastane, ve sanayi atıkları * Hava kirliliği ile oluşan asit yağmurları * Radyoaktif atıklar

38 Toprak Kirliliği Nasıl Önlenebilir? * Verimli topraklar üzerinde sanayi ve yerleşim alanları kurulmamalı ve yeşil alanlar çoğaltılmalıdır. * Ev ve sanayi atıkları toprağa zarar vermeyecek şekilde depolanmalı ve toplanmalıdır. * Tarım ilaçlarının ve yapay gübre kullanımlarında yanlış uygulamalar önlenmelidir. * Nükleer enerji kullanımı bilinçli şekilde yapılmalıdır.

39 Erozyon * Erozyonun başlıca nedeni, toprağı koruyan bitki örtüsünün yok olmasıdır. *Arazi eğimi, toprak yapısı, yıllık yağış miktarı, iklim faktörleri, bitki örtüsü, toprak ve bitkiye yapılan çeşitli müdahaleler, erozyonun şiddetini belirleyen öğelerdir. Kaybedilen toprak örtüsünün yeniden oluşması için binlerce yıl gerekir.

40 Erozyonun Zararları * Bitki örtüsünün yok olması, erozyonun yanı sıra toprak kayması, taşkın ve çığ felaketlerini artırır. * Erozyon sonucu taşınan verimli topraklar, baraj göllerini doldurarak, ekonomik ömürlerini kısaltır.

41 Erozyonun Zararları * Yeşil örtü ve toprağın elden gitmesi ile ortaya çıkan iklim değişikliği ve bozulan ekolojik denge sonucunda, doğal varlıklar kaybedilerek ekonomik zarara uğratır. * Bitki örtüsü ve toprağın olmadığı bir yüzey, kar ve yağmur sularını ememediğinden, doğal su kaynakları düzenli ve sürekli olarak beslenemez.

42 Gürültü Kirliliği Gürültü insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, iç performansını azaltan, çevrenin güzelliğini ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren bir tür kirliliktir. Gürültü Hayatı Çekilmez Hale Getiren Çok Önemli Bir Çevre Kirliliğidir.

43 Gürültü Kirliliğinin Sebepleri Sanayileşme Plansız kentleşme Hızlı nüfus artışı Ekonomik yetersizlikler.

44 Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri İşitme sistemine etkileri Gürültü işitme sistemi üzerinde, geçici ve kalıcı etkiler olmak üzere iki çeşit etki yapar. Gürültünün geçici etkisi, duyma yorulması olarak da bilinen işitme duyarlılığındaki geçici kayıplar şeklinde olur. Duyma yorulması düzelmeden tekrar gürültüden etkilenilmesi ve etkileşmenin çok fazla olması durumunda işitme kaybı kalıcı olur.

45 Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Fizyolojik etkileri İnsanlarda görülen stresin önemli bir kaynağı gürültüdür. Ani olarak oluşan gürültü insanın kalp atışlarında (nabzında), kan basıncında (tansiyonunda), solunum hızında, metabolizmasında, görme olayında bozulmalar yaratır. Bunların sonucunda uykusuzluk, migren, ülser, kalp krizi gibi olumsuz durumlar ortaya çıkar. Ancak en önemli olumsuzluk kulakta yaptığı tahribattır.

46 Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Psikolojik etkileri Belirli bir sınırı aşan gürültünün etkisinde kalan kişiler, sinirli, rahatsız ve tedirgin olmaktadır. Bu olumsuzluklar, gürültünün etkisi ortadan kalktıktan sonra da sürebilmektedir.

47 Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri İş yapabilme yeteneğine etkileri Özellikle beklenmeyen zamanlarda ortaya çıkan gürültü, iş veriminin düşmesi, kendini işine verememe ve hareketlerin engellenmesi şeklinde performansı düşürücü etkiler yapar. Gürültünün öğrenmeyi ve sağlıklı düşünmeyi de engellediği deneylerle saptanmıştır.

48 Ne Yapabiliriz? * Otomobil kullanımını azaltacak önlemler alınmalıdır. * Ev ve iş yerlerinde ses geçirmeyen camlar kullanılmalıdır. * Eğlence yerleri vb. ortamlarda yüksek sesle müzik çalınması engellenmelidir. * Gürültü yapan kuruluşlar, şehirlerin dışında kurulmalıdır.

49 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ