İttihat ve Terakki ye. Açık Mektuplar. Prens Sabahaddin. Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ve İzahlar ARAŞTIRMA-İNCELEME

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İttihat ve Terakki ye. Açık Mektuplar. Prens Sabahaddin. Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ve İzahlar ARAŞTIRMA-İNCELEME"

Volkan Tümer
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İttihat ve Terakki ye Açık Mektuplar Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ve İzahlar ARAŞTIRMA-İNCELEME Prens Sabahaddin

2 İttihat ve Terakki ye Açık Mektuplar Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ve İzahlar DÜN BUGÜN YARIN YAYINLARI, 2013 DBY: 15 Araştırma-İnceleme: 5 ISBN: Sertifika No: Birinci Baskı: İstanbul, Ekim 2013 Yazar: Prens Sabahaddin Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet Zeki İZGÖER Editör: Ersan Güngör Yayın Yönetmeni: İrfan Güngörür Sayfa Düzeni: DBY Kapak Tasarımı: Sercan Arslan Baskı/Cilt: Şenyıldız Matbaacılık Yay. Ltd. Şti. Gümüşsuyu Cad. No: 3/2 - Topkapı / İstanbul Tel: (Sertifika No: 11964) İttihat ve Terakki ye Açık Mektuplar Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ve İzahlar Prens Sabahaddin Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet Zeki İZGÖER ARAŞTIRMA-İNCELEME DÜN BUGÜN YARIN YAYINLARI Ankara Caddesi, Ünal Han No: 21/4 Cağaloğlu, Eminönü - Fatih / İstanbul Tel. - Faks: dby@dby.com.tr

3 Yrd. Doç. Dr. Ahmet Zeki İZGÖER İstanbul 1963 doğumlu 1985 yılında İÜ. Edebiyat Fakültesi Tarih bölümünü bitirdi. Aynı yıl İÜ. SBE. nde başladığı yüksek lisans programından Râgıb Mehmed Paşa, Tahkik ve Tevfik (Tahlil ve Metin), İstanbul 1988, 210 sayfa adlı teziyle mezun oldu yıllarında Zonguldak a (bugün Bartın a) bağlı Ulus Endüstri-Meslek Lisesi nde tarih öğretmenliği yaptı. Şubat 1987 de İstanbul da Başbakanlık Osmanlı Arşivi nde görev aldı, Yayın İşleri Koordinatörlüğünde bulundu da kaydolduğu Marmara Üniversitesi SBE. İktisat Tarihi Bilim Dalı doktora programında Ahmet Cevdet Paşa nın Sosyal ve İktisadî Görüşleri, İstanbul 1997, 242 sayfa adlı tezi hazırladı. Fransızca bilen İzgöer, halen Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyoloji Anabilimdalı öğretim üyesidir. İzgöer in bazı çalışmaları şunlardır: 1- Diyarbakır Salnâmeleri ( ), Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını, 5 cilt, İstanbul Koca Râgıp Mehmet Paşa, Tahkik ve Tevfik (Osmanlı-İran Diplomatik Münasebetlerinde Mezhep Tartışmaları), Kitabevi Yayınları, İstanbul Müşir Hüseyin Kıdwai, Osmanlı nın Son Dostları (Hint Alt Kıtasında Türk İmajı), Nehir Yayınları, İstanbul Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi, A mâk-ı Hayal (Hayalin Derinliklerine Yolculuk), Nar Yayınları, İstanbul Grigory Petrov, Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Çev: Ali Haydar, Nar Yayınları, İstanbul Ömer Seyfettin, Osmanlıca Hikâyeler, Cantaş Yayınları, İstanbul Osmanlı Arşiv Belgelerinde Avrasya (Ottoman Archival Documents Eurasian), Türk Dünyası Belediyeler Birliği, İstanbul Kastamonu Sâlnâmelerinde Taşköprü ( ), Taşköprü Belediyesi, Ankara Resimli Kitaptan Osmanlıca Metinler, Cantaş Yayınları, İstanbul Cemal Paşa, Hatırât ( ), Dün Bugün Yarın Yayınları, İstanbul e-posta: izgoer@yahoo.com Rahmetli annem ve babam için...

4 İçindekiler Kısaltmalar...11 Önsöz...13 Giriş...17 Hayatı...17 Science Sociale Cemiyeti...23 Adem-i Merkeziyet...25 Toplumların Yapıları...32 Eğitim...34 Batılılaşma...36 İslâmiyet...37 Takipçileri...37 Son Söz...38 BİRİNCİ KİTAP Teşebbüs-i Şahsî ve Tevsî -i Mezuniyet Hakkında Bir İzah Önsöz...43 Bir İzah...47 Özel Teşebbüs...57

5 İKİNCİ KİTAP Teşebbüs-i Şahsî ve Adem-i Merkeziyet Hakkında İkinci Bir İzah Önsöz...65 İntihâbât Entrikaları...71 Sabahaddin Bey in Hüseyin Cahid Bey in Makalesine Cevabı...77 ÜÇÜNCÜ KİTAP İttihat ve Terakki Cemiyeti ne Açık Mektuplar -Mesleğimiz Hakkında Üçüncü ve Son Bir İzah- Önsöz...99 Birinci Mektup İttihat ve Terakki Cemiyeti ne Saldırılar Nasıl ve Niçin Başladı? a-meşrutiyet ten önce b-meşrutiyet ten sonra İkinci Mektup Hissiyatımızın Odak Noktası Feshedilmiş Bir Düşmanlığa Dayanıyor Belgeler Üçüncü Mektup Hissiyatınızın Odak Noktası Dünya Çapında Bir Sevgi Olmalıdır! Dördüncü Mektup Tuhaf Bir Anlayış! Beşinci Mektup Şekavet, Gerektiği Zaman Fazilet Yerine Geçiyor! Serserilerin Başı Kendimiz Altıncı Mektup Sosyoloji nin Büyük Keşfi Ek Yedinci Mektup Sosyal Mesleğimiz Nasıl Uygulanabilir? Türkiye de yeni bir medeniyet Sekizinci Mektup Sosyal Mesleğimiz ve Eğitimle İlgili Reformlar Sosyal Mesleğimiz ve Askerî Reformlar Sosyal Mesleğimiz ve İdarî Reformlar Sosyal Mesleğimiz ve Millî İtibar Çıkmaz Yol Tehlike İki Meslek DÖRDÜNCÜ KİTAP Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? -Sosyal Mesleğimiz ve Programı- Tehlike Karşısında Meslek Dayanak Noktası Science Sociale (İlm-i İctimâ) Sosyal Meslek (Meslek-i İctimâî)

6 Sosyal Yapımız Fikrî Tarım ve Sosyal Durum Okullarımızın Sosyal Yapımızla İlişkisi Mülkiyet Biçimi Yönetim Teşkilâtı Askerî Çevreler ve Siyaset Yeni Yol Meslek Programı Yönetim Hayatında Islahat İzlenmesi Gereken Yol Mahallî Hükümetler Güvenlik Adliye Mülkiyet Ülke Servetinin İşletilmesi ve Bayındırlık Öğretim ve Okullar Maliye Düzenleme Kurulları Fert Hayatında Islahat - Temel Prensipler EKLER: Fotoğraflar ve Belgeler Bibliyografya İndeks Kısaltmalar a.g.e. Adı geçen eser a.g.m. Adı geçen makale a.g.md. Adı geçen madde a.g.t. Adı geçen tebliğ BOA Başbakanlık Osmanlı Arşivi c. Cilt cm. Santimetre DİA Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Dr. Doktor Haz: Hazırlayan İÜ. İstanbul Üniversitesi no: Numara s. Sahife SBE. Sosyal Bilimler Enstitüsü TALİD Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi vb. ve benzeri Yrd. Doç. Yardımcı Doçent 11

7 Önsöz Elinizdeki eserin ilk baskısı daha önce Buruc Yayınları tarafından Görüşlerim unvanıyla (İstanbul 1999, 264 s.) yayınlanmıştı. Gözden geçirilmiş ve ilâveli bu ikinci baskısında ilkinden farklı olarak Prens Sabahaddin in bir başka eseri olan Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? yer almaktadır. Ayrıca kitaba ek olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivi nde yeni açılan tasniflerde bulunan belgelerin yanı sıra Prens Sabahaddin le birlikte kitapta isimleri geçen bazı önemli şahısların fotoğrafları ilâve edilmiş daha önceki baskıda transkripsiyon şeklinde verilen belgeler, bu baskıda sadeleştirilerek okuyucunun dikkatine sunulmuş ve ayrıca bir de indeks eklenmiştir. Bu çerçevede kitap, Prens Sabahaddin in birbirinin devamı niteliğinde diyebileceğimiz dört ayrı eserinden meydana gelmektedir. Bu eserler şunlardır: 1- Teşebbüs-i Şahsî ve Tevsî -i Mezuniyet Hakkında Bir İzah, İstanbul Teşebbüs-i Şahsî ve Adem-i Merkeziyet Hakkında İkinci Bir İzah, İstanbul İttihat ve Terakki ye Açık Mektuplar, Mesleğimiz Hakkında Üçüncü ve Son Bir İzah, İstanbul Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?, İstanbul

8 İttihat ve Terakki ye Açık Mektuplar Prens Sabahaddin, ilk iki eserinde, kitabına konu ettiği Teşebbüs-i Şahsî, Adem-i Merkeziyet ve Tevsî -i Mezuniyet prensiplerini açıklar. Bu arada basında Hüseyin Cahid [Yalçın] Bey in konuyla ilgili aleyhte çıkan yazılarına cevap vermeye çalışır. Üçüncü eseri Açık Mektuplar, siyasî bir karakter taşımaktan öte, sosyolojik bir görünüm arz eder. Eserin belki de tek siyasî yönü, taşıdığı sosyal fikirlerin siyasî bir partiye, yani İttihat ve Terakki Cemiyeti ne hitap ediyor oluşudur yıllarında Paris te yazılan mektup ve makalelerden meydana gelen bu eserde, İttihatçılar tarafından ileri sürülen suçlamalara cevap verilir. Kitabın son bölümleri Meslek in üçüncü kez açıklanmasına ayrılmıştır. Dördüncü eseri olan Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? ise Prens Sabahaddin in, Osmanlı nın çöküşten kurtulup varlığını devam ettirmesi için hangi programı uygulaması gerektiği hususundaki görüşlerini ihtiva etmektedir ki, kitapları arasında en önemlisi ve dikkati çekeni budur. Önsöz eksiksiz ve anlaşılabilir bir dille çevirip kamuoyunun yararına sunmak istedik. Amacımız, yakın tarihimiz Türkiye sini sürekli gündemde tutarak sosyal tarihimizin aydınlatılması yolunda gayret ve çaba içerisinde bulunmaktır. Bu vesileyle eseri yayınlama lütfunda bulunan DBY Yayınevi ne teşekkür ederken, eserin başta sosyoloji ve tarih okuyucuları olmak üzere kültür dünyamıza faydalı olmasını diliyorum. Ahmet Zeki İZGÖER Başakşehir 2013 Prens Sabahaddin, eserlerinin çoğu yerinde Osmanlı idaresi ve idarecilerine ciddi ve ağır tenkitlerde bulunmaktadır. Onun tenkitçi bakış açısı iktidarda olan yönetimler için hep aynı olmuş, hiç değişmemiştir. Muhalif duruşunu II. Abdülhamid iktidarda iken ona, İttihatçılar iktidarda iken de onlara devam ettirmiştir. Bu yaklaşımlar Genç Türklerin o dönemdeki genel tavırları olmakla birlikte tarafsızlıktan uzak ve ilmî bir disiplin içinde değerlendirilmelidir. Son tahlilde biz, bu konunun kitabın yazarını ilgilendiren bir husus olduğunu göz önünde bulundurarak kitapta yer alan fikir, görüş ve düşünceleri kabul ya da tenkit gayesiyle değil, günümüz harflerine 14 15

Benzer belgeler

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Ahmet Zeki İZGÖER 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu:

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Ahmet Zeki İZGÖER 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: 1. Adı Soyadı: Ahmet Zeki İZGÖER 2. Doğum Tarihi: 16.02.1963 3. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tarih İÜ. Edebiyat Fakültesi Yeniçağ 1985 Tarihi Y. Lisans