SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELER

Transkript

1 T.C. KALKINMA BAKANLIĞI GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELER GAP - TÜRKİYE 2014

2 İÇİNDEKİLER 1. YÜZÖLÇÜMÜ VE NÜFUS 1 2. GÖÇ 3 3. GAP BÖLGE HASILASI 3 4. GAP IN FİNANSMAN DURUMU 6 5. GAP EYLEM PLANININ FİNANSMANI 7 6. GAP BÖLGESİ SEKTÖREL VERİLERİ TARIM SEKTÖRÜ 9 Sulama Yatırımlarında Fiziki Gerçekleşme 11 Sulama Yönetimi 11 Traktör Sayısı 11 Hayvancılık 12 Su Ürünleri ENERJİ SEKTÖRÜ SANAYİ SEKTÖRÜ 14 Yatırım Teşvikleri 14 İhracat ve İthalat 15 Organize Sanayi Bölgeleri 17 Küçük Sanayi Siteleri 18 İstihdam ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ KÜLTÜR-TURİZM SEKTÖRÜ KIRSAL VE KENTSEL ALTYAPI EĞİTİM SEKTÖRÜ SAĞLIK SEKTÖRÜ 31 Sayfa

3 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa Tablo 1: GAP Bölgesi Nüfusunun İllere Göre Dağılımı 1 Tablo 2: GAP Bölgesi nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu 1 Tablo 3: GAP Bölgesi nde İl, İlçe Merkezleri ile Belde ve Köy Nüfusu ve Nüfus 2 Artış Hızı Tablo 4: GAP Bölgesi Nüfus Artış Hızı 2 Tablo 5: Yıllara Göre Hane Halkı Büyüklüğü 2 Tablo 6: Bebek Ölüm Hızı (Binde) 2 Tablo 7: GAP Bölgesi ve Türkiye İl Bazında Belediye, İlçe ve Köy Sayısı 2 Tablo 8: GAP Bölgesi nin Aldığı Göç, Verdiği Göç ve Net Göç Hızı 3 Tablo 9: Türkiye ve GAP Bölgesi nde GSYİH ve Kişi Başına Düşen Gelir 3 Tablo 10: İİ İİBS ye Göre Eşdeğer ve Hanehalkı Kullanılabilir Gelire Göre Sıralı %20 li Gruplar İtibariyle GAP Bölgesi Yıllık Gelirler Dağılımı 4 Tablo 11: Sektörler İtibariyle Türkiye ve GAP Bölgesi nde Gayri Safi Katma Değer... 5 Tablo 12: Genel yıllar itibarıyla, Türkiye ve GAP Bölgesi nde Gayri Safi Katma 5 Değer Tablo 13: GAP a Yapılan Kamu Yatırım Tahsisleri 6 Tablo 14: Finansman Tablosu 7 Tablo 15: GAP Eylem Planı Yatırım Tahsis ve Harcamaları 8 Tablo 16: GAP Bölgesi nde Sulamaya Açılan Alanlar 9 Tablo 17: DSİ Tarafından İnşaatı Devam Eden Projeler 10 Tablo 18: GAP Bölgesi nde Yıllar İtibarıyla Sulamaya Açılan Alanlar 10 Tablo 19: İİBS GAP Bölgesi ve Türkiye de Traktör Sayısı 11 Tablo 20: GAP Bölgesi ve Türkiye de Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığında 12 Değişim Tablo 21: GAP Bölgesi ve Türkiye de Su Ürünleri Varlığı 12 Tablo 22: GAP Enerji Projelerinde Fiziki Gerçekleşme Durumu 13 Tablo 23: Enerji Üretiminde GAP Türkiye Karşılaştırması 14 Tablo 24: GAP Bölgesi ve Türkiye Yerli ve Yabancı Yatırım Teşvikleri Belge Sayısı 14 Tablo 25: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı İhracat Verileri 15 Tablo 26: GAP Bölgesi İl Bazında İhracat Değerleri 15 Tablo 27: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı İthalat Verileri 16 Tablo 28: GAP Bölgesi İl Bazında İthalat Değerleri 16 Tablo 29: 2013 Yılı İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayıları 16 Tablo 30: GAP Bölgesi nde Tamamlanan OSB ler 17 Tablo 31: GAP Bölgesi nde Planlanan ve Devam Eden OSB ler 17 Tablo 32: GAP Bölgesi nde Tamamlanan KSS ler 18 Tablo 33: GAP Bölgesi nde Devam Eden KSS ler 18 Tablo 34: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Kurumsal Olmayan Sivil 19 Nüfus +15 Yaş İstihdam Tablosu Tablo 35: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Kurumsal Olmayan Sivil 20 Nüfus +15 Yaş İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı Tablo 36: GAP Bölgesi ve Türkiye de Yol Uzunlukları 22 Tablo 37: Belediye Belgeli Konaklama Tesislerinde Geliş ve Geceleme Sayıları 23 Tablo 38: Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı İstatistiği 25 Tablo 39: İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ve Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen 27 Belediye Sayısı ve Nüfusu Tablo 40: Belediyelerin İçme ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi Mevcut Durum 28 Tablo 41: Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye 29 Sayıları ve Nüfusu Tablo 42: Atıksu Arıtma Tesislerinin GAP Bölgesi ile Türkiye Karşılaştırmalı Oranları 30 Tablo 43: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı Eğitim İstatistikleri 30

4 Tablo 44: GAP Bölgesi nde Öğretim Dönemi Okullaşma Oranları 31 Tablo 45: GAP Bölgesi ve Türkiye de Hastane ve Yatak Sayıları 31 Tablo 46: GAP Bölgesi ve Türkiye de On Bin Kişiye Düşen Yatak Sayısı 31 Tablo 47: GAP Bölgesi nde Sağlık Personel Sayıları 32 GRAFİKLER DİZİNİ Grafik 1: Grafik 2: İİBS ye Göre Eşdeğer ve Hanehalkı Kullanılabilir Gelire Göre Sıralı %20 li Gruplar İtibarıyla GAP Bölgesi Yıllık Gelirler Dağılımı Grafiği 4 GAP Yatırım Tahsislerinin Türkiye İçindeki Payı (%) Sayfa 7

5 GAP BÖLGESİ SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELERİ İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey 2 ye göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki iller TRC1, TRC2, TRC3 şeklinde üç bölgede gruplandırılmıştır. Bu üç bölgede üç kalkınma ajansı kurulmuştur. İpekyolu Kalkınma Ajansı Karacadağ Kalkınma Ajansı Dicle Kalkınma Ajansı TRC1 TRC2 TRC3 Adıyaman Diyarbakır Batman Gaziantep Şanlıurfa Mardin Kilis Siirt Şırnak 1. YÜZÖLÇÜMÜ VE NÜFUS Türkiye nin güneydoğusundaki Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak olmak üzere 9 ili kapsayan alan GAP Bölgesi olarak anılmakta ve km lik yüzölçümü ile ülkenin %9,7 sini oluşturmaktadır. Tablo 1: GAP Bölgesi Nüfusunun İllere Göre Dağılımı (2000, 2010, 2013, 2014) İller Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE GAP/TÜRKİYE (%) 9,74 10,3 10,6 10,61 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Şubat 2015 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Tablo 2: GAP Bölgesi nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu (2000, 2010, 2013) 2000 Yılı 2010 Yılı 2014 Yılı Şehirleşme Oranı (%) Nüfus Yoğunluğu (Kişi / km²) Şehirleşme Oranı (%) Nüfus Yoğunluğu (Kişi / km²) Şehirleşme Oranı (%) Nüfus Yoğunluğu (Kişi / km²) GAP 62, , ,8 101 TÜRKİYE 64, , ,7 110 Kaynak: TÜİK,

6 Tablo 3: GAP Bölgesi nde İl, İlçe Merkezleri ile Belde ve Köy Nüfusu ve Nüfus Artış Hızı (2014) İller Toplam Nüfus İl ve İlçe Merkezleri Yıllık Nüfus Artış Nüfusu Hızı (binde) Adıyaman ,09 Batman ,12 Diyarbakır ,03 Gaziantep ,12 Kilis ,52 Mardin ,8 Siirt ,32 Şanlıurfa ,95 Şırnak ,44 GAP ,89 TÜRKİYE ,32 Kaynak: TÜİK,2015 Tablo 4: GAP Bölgesi Yıllık Nüfus Artış Hızı (Binde) Nüfus GAP TÜRKİYE GAP 24,78 15,14 17, ,18 18,89 TÜRKİYE 13,1 14,5 15,88 13,49 13,66 13,32 Kaynak: TÜİK, 2015 Tablo 5: Yıllara Göre Hane Halkı Büyüklüğü GAP 6,8 6,5 4,5 5,9 5,35 TÜRKİYE 5,0 4,5 3,9 3,7 3,6 Kaynak: TÜİK, 2015 Tablo 6: Bebek Ölüm Hızı (Binde) GAP 17,3 48,3 38,0 30,0 15,8 15,5 TÜRKİYE 13,9 43,0 29,0 17,0 12,0 10,8 Kayna: TÜİK, 2014 Tablo 7: GAP Bölgesi ve Türkiye de İl Bazında Belediye, İlçe ve Köy Sayısı, 2014 İller Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE Kaynak: TÜİK,

7 2.GÖÇ Net göç bir yerleşim yerinin aldığı göç ile verdiği göç arasındaki farktır, yerleşim yerinin aldığı göç, verdiğinden fazla ise net göç pozitif, aldığı göç verdiğinden az ise net göç negatiftir. Net göç hızı; net göçün, net göçün hesaplandığı nüfusta yaşanan birey yıla bölümü olarak da ifade edilebilir. Tablo 8: GAP Bölgesi nin Aldığı Göç, Verdiği Göç ve Net Göç Hızı (2014) İller 2014 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde) Adıyaman ,88 Batman ,32 Diyarbakır ,77 Gaziantep ,07 Kilis ,05 Mardin ,82 Siirt ,91 Şanlıurfa ,21 Şırnak ,92 TÜRKİYE Kaynak: TÜİK, Şubat, GAP BÖLGE HASILASI Tablo 9: Türkiye ve GAP Bölgesi nde GSKD ve Kişi Başına GSKD ($) İİBS-Düzey 2 TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis ) TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır ) TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt ) TÜRKİYE Kaynak: TÜİK, 2014 Ulusal Hesaplar Veri Tabanı 3

8 Yıllık Gelirden Alınan Pay (%) Tablo10: İİBS ye Göre Eşdeğer ve Hanehalkı Kullanılabilir Gelire Göre Sıralı %20 li Gruplar İtibariyle GAP Bölgesi Yıllık Gelirler Dağılımı ( ) 2007 İlk Üçüncü Dördüncü Son İkinci %20 Gini Katsayısı %20 %20 %20 %20 GAP TÜRKİYE GAP TÜRKİYE GAP TÜRKİYE GAP TÜRKİYE GAP TÜRKİYE 4,8 9,5 14, , GAP 6,6 11,2 15,7 21,9 44,6 0,35 TÜRKİYE 5,9 10,6 15,3 21,7 46,6 0, GAP 6,8 11,1 15,3 21,3 45,5 0,40 TÜRKİYE 5,1 9,9 14,8 21,9 48,4 0,38 Kaynak: TÜİK, 2014 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Not: Fertler eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirlerine göre küçükten büyüğe doğru sıralanarak 5 gruba ayrıldığında; İlk yüzde 20 lik grup geliri en düşük olan grubu, Son yüzde 20 lik grup ise geliri en yüksek grubu tanımlamaktadır. Bu grupların toplam gelirden aldıkları paylar gelir dağılımı eşitsizliği hakkında bilgi vermektedir. Gini Katsayısı; Kişisel gelir dağılımını ölçmek için, yaygın olarak kullanılan dağılım ölçüsü olup 0 ile 1 arasında değişir. Bir toplumda gelir adeletli dağılmışsa 0, toplumdaki gelirleri yalnız bir kişi almışsa, bu katsayı 1 e eşit olmaktadır. Grafik 1: İİBS ye Göre Eşdeğer ve Hanehalkı Kullanılabilir Gelire Göre Sıralı %20 li Gruplar İtibariyle GAP Bölgesi Yıllık Gelirler Dağılımı Grafiği GAP Bölgesi Yıllık Gelirler Dağılımı ( ) İlk %20 (Geliri En Düşük) İkinci %20 Üçüncü %20 Dördüncü %20 Beşinci %20 (Geliri En Yüksek)

9 Tablo 11: Sektörler İtibarıyla Türkiye ve GAP Bölgesi nde Bölgesel Katma Değer ( Bin TL) 2008 Tarım Sanayi Hizmetler Toplam TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP TÜRKİYE (TR) GAP/TÜRKİYE (%) 7,95 4,08 4,04 4, Tarım Sanayi Hizmetler Toplam TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP TÜRKİYE (TR) GAP/TÜRKİYE (%) 10,08 4,90 4,58 5,17 Kaynak: TÜİK, 2014 Ulusal Hesaplar Veri Tabanı Tablo 12:Yıllar İtibarıyla, Türkiye ve GAP Bölgesi nde Gayri Safi Katma Değer GAP TÜRKİ YE GAP/ TÜRKİ YE ( %) 4,5 4,6 4,6 4,5 4,4 4,8 5,2 5,2 Kaynak: TÜİK, 2014 Ulusal Hesaplar Veri Tabanı 5

10 4. GAP IN FİNANSMAN DURUMU Tablo 13: GAP a Yapılan Kamu Yatırım Tahsisleri ( ) (Bin TL) Yıllar Türkiye GAP GAP ın Türkiye 2014 Yılı 2014 Yılı İçindeki Payı Cari Fiyatlarla Cari Fiyatlarla Fiyatlarıyla Fiyatlarıyla (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,1 Kaynak: GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı,

11 Grafik 2: GAP Yatırım Tahsislerinin Türkiye İçindeki Payı (%) 16 GAP Yatırım Tahsislerinin Türkiye İçindeki Payı GAP EYLEM PLANI NIN FİNANSMANI Tablo 14: Finansman Tablosu Eksen/Eylem Toplam Finansman İhtiyacı Hâlihazırda Öngörülen Olağan Kaynak (2008 Yılı Fiyatlarıyla, Bin TL) Eylem Planı Merkezi Sonucunda Merkezi Bütçe Dışı Ek Bütçeden Finansman Finansman Öngörülen Ek Kaynakları İhtiyacı Kaynak Ekonomik Kalkınmanın Gerçekleştirilmesi Sosyal Gelişmenin Sağlanması Altyapının Geliştirilmesi Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Yedek Ödenek GENEL TOPLAM Kaynak: GAP Eylem Planı ( ) 7

12 Tablo 15: GAP Eylem Planı Dönemi Yatırım Tahsisleri (2012 Yılı Fiyatlarıyla, Bin TL) Eksen/Eylem Ekonomik Kalkınmanın Gerçekleştirilmesi Sosyal Gelişmenin Sağlanması Altyapının Geliştirilmesi Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Yedek Ödenek GENEL TOPLAM Revize Ödenek Tablo 15: GAP Eylem Planı Dönemi Yatırım Harcamaları (2012 Yılı Fiyatlarıyla, Bin TL) Eksen/Eylem Ekonomik Kalkınmanın Gerçekleştirilmesi Sosyal Gelişmenin Sağlanması Altyapının Geliştirilmesi Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi GENEL TOPLAM Kaynak: GAP Eylem Planı ( ) 8

13 6. GAP BÖLGESİ SEKTÖREL VERİLERİ 6.1.TARIM SEKTÖRÜ GAP Bölgesi nde Devlet Su İşleri tarafından 1,8 milyon ha alanın sulamaya açılması planlanmıştır yılı sonu itibarıyla Fırat ve Dicle Havzası nda toplam ha alan sulamaya açılmıştır. Tablo 16: 2014 Yılı DSİ Tarafında GAP Bölgesi'nde Sulamaya Açılan Alanlar Sulamaya Açılan İşin Adı Sulama Alanı (ha) Alan (ha) 2014 sonu itibariyle Kralkızı-Dicle Pom. Sul. 1. Ks Kralkızı-Dicle Cazibe Sul. 1. Ks Batman Sol Sahil Sulaması Batman Sağ Sahil Sulaması Devegeçidi Sulaması Silvan 1. ve 2. Kısım Sulaması Nusaybin Çağ-Çağ Sulaması Çınar-Göksu Sulaması Garzan-Kozluk Sulaması Silopi-Nerdüş Sulaması Derik-Dumluca Sulaması Bölge Küçük Su İşleri Toplamı Bozova Pompaj Sulaması 1. Kısım Bozova Merkez Pompaj Sulaması Yaylak Ovası Sulaması Yukarı Harran Sulaması Şanlıurfa Ovası 2. Kısım İnş Şanlıurfa Ovası 3. Kısım İnş Harran Ovası Sulaması 3. Kısım İnş Harran Ovası Sulaması 4. Kısım İnş Harran Ovası Sulaması 5. Kısım İnş Harran Ovası Sulaması 6. Kısım İnş Suruç Taşbasan Sağ Sahil Sulama Şebekesi İnşaatı Suruç Taşbasan Sol Sahil 1. Kısım Sulaması Suruç Taşbasan Sol Sahil 2. Kısım Sulaması Suruç Ovası TP1 Pompaj Sulaması Bozova Buğdayhöyük sulaması Paşabağ Sulaması Akçakale YAS Sulaması Ceylanpınar YAS Sulaması Hacıhıdır Sulaması Bölge Küçük Su İşleri Toplamı Çamgazi Sulaması Belkıs-Nizip Sulaması Kayacık Ovası Sulaması Samsat Pompaj Sulaması Hancağız Sulaması Bölge Küçük Su İşleri Toplamı TİGEM Ceylanpınar YAS Sulaması Genel Toplam Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü, 2015 Şubat 9

14 Tablo 17: İnşaatı Devam Eden Projeler İşin Adı Sulama Alanı (ha) Kralkızı-Dicle Pom. Sul. 1. Ks Batman Sağ Sahil Sulaması Pamukçay Barajı Sulaması Ambar Barajı Sulaması Suruç Taşbasan Sağ Sahil Sulama Şebekesi İnşaatı Suruç Taşbasan Sol Sahil 1. Kısım Sulaması Suruç Taşbasan Sol Sahil 2. Kısım Sulaması Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım Şebeke İnşaatı Karalkızı Dicle Cazibe Sulaması 3. Kısım Şebeke Bozova Pompaj Sulaması 2. Kısım Şebeke 1.Ünite İnşaatı Mardin Cey. Ov. Cazibe Sul. 1. Kısım Şebeke Mardin Cey. Ov. Cazibe Sul. 2. Kısım Şebeke Mardin Cey. Ov. Cazibe Sul. 3. Kısım Şebeke İnşaatı Devam Eden Alan (ha) 2014 yılı sonu Genel Toplam Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü, 2015 Şubat Tablo 18:GAP Bölgesi nde Yıllar İtibariyle Sulamaya Açılan Alanlar (2014 Sonu ) Yıl İçinde İşletmeye Açılan Net Yıllar Sulama Alanı (ha) Sulama Alanı (ha) (DSİ ha+tigem ha) Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü, 2015 Şubat 10

15 Sulama Yatırımlarında Fiziki Gerçekleşme (2014 Sonu) - Sulanan Alan : ha - GAP MP Sulama Hedefi : 1,8 milyon ha - Gerçekleşme :%23 - GAP EP Sulama Hedefi :1,06 milyon ha - Fiziki Gerçekleşme :%38,8 Sulama Yönetimi DSİ tarafından inşa edilen sulamaların yönetimi, tüm Türkiye de olduğu gibi GAP Bölgesinde de kullanıcılara devredilmektedir. Bu kullanıcılar şunlardır; - 42 adet sulama birliği - 6 adet köye hizmet götürme birliği - 10 adet sulama kooperatifi - GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi - GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Traktör Sayısı Tarımın temel girdilerinden biri olan makine kullanımında olumlu değişimler yaşanmış; 1995 yılında 37 bin olan traktör sayısı 2005 te 49 bine, 2008 de 52 bine, 2010 de 56 bine ulaşmıştır de olmuştur. Türkiye de bulunan traktörlerin %5,7 si Bölge de bulunmaktadır. Tablo 19: GAP Bölgesi ve Türkiye de Traktör Sayısı (2005, 2010, 2013) TRC1 (Gaziante p, Adıyaman, Kilis) TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakı r) TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Paletli Tek Akslı İki Akslı Toplam GAP TÜRKİY E GAP/ TÜRKİ 1,4 2,0 2,2 0,0 4,3 6,5 4,9 5,1 5,7 4,9 5,1 5,7 YE (%) Kaynak: TÜİK, yılı itibarıyla Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde en fazla traktör TRC1 de yer alan Gaziantep, Adıyaman, Kilis illerinde ( adet), en az traktör ise TRC3 kapsamında yer alan Mardin, Batman, Şırnak, Siirt illerinde ( adet) bulunmaktadır. 11

16 Hayvancılık Tablo 20: GAP Bölgesi ve Türkiye de Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığında Değişim GAP BÖLGESİ TÜRKİYE Sığır Koyun Kıl Keçisi Tiftik Tiftik Sığır Koyun Kıl Keçisi Keçisi Keçisi Değişim ,4-7,9 13,5-59,4 25,2-28,4 4,8-86, (%) Kaynak: TÜİK, Şubat 2015 Hayvancılık İstatistikleri. Su Ürünleri Tablo 21: GAP Bölgesi Su Ürünleri ( ) İller Avcılık (Ton) Yetiştiricilik (Ton) Avcılık (Ton) Yetiştiricilik (Ton) Adıyaman Batman 4,5 840 Diyarbakır Gaziantep Kilis 4 - Mardin Siirt Şanlıurfa , Şırnak 3 40 GAP Türkiye , GAP ın Payı 5,9 1,4 6,9 7,1 Kaynak: TÜİK, 2014 Su Ürünleri İstatistikleri. 12

17 6.2. ENERJİ SEKTÖRÜ GAP kapsamında 2014 yılı sonu itibariyle 13 adedi HES olmak üzere toplam 19 baraj tamamlanmıştır. Tablo 22: GAP Enerji Projelerinde Fiziki Gerçekleşme Adı Kurulu Güç (MW) Enerji Üretimi (GWh) Projenin Hangi Safhada Olduğu İşletmeye Geçiş Yılı FIRAT HAVZASI Karakaya Barajı ve HES İşletme 1987 Atatürk Barajı ve HES İşletme 1993 Karkamış Barajı ve HES İşletme 1999 Birecik Barajı ve HES İşletme 2000 Şanlıurfa HES İşletme 2006 Erkenek HES İşletme 2010 Sırımtaş Barajı ve HES(1) İşletme 2013 Koçali Barajı, HES ve Sulaması Kati Proje Büyükçay Barajı, HES ve Sulaması Master Plan Kahta Barajı ve HES Master Plan Fatopaşa HES Master Plan DİCLE HAVZASI Dicle Barajı ve HES İşletme 1999 Kralkızı Barajı ve HES İşletme 1998 Batman Barajı ve HES İşletme 2003 Garzan Barajı ve HES(2) İşletme 2013 Ilısu Barajı ve HES İnşa Silvan Barajı ve HES İnşa Cizre Barajı ve HES Kati Proje MÜNFERİT PROJELER FIRAT HAVZASI 21,4 75 Çağçağ HES 14,4 42 İşletme 1968 Bulam HES (4.628) (3) 7 33 İşletme 2010 Toplam adet Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü, Şubat yılında ülke genelinde üretilen 59,3 milyar kilovat-saat hidrolik enerji içinde GAP ın payı 16,9 milyar kilovat-saat ile %28,5 tir. 13

18 Tablo 23: Enerji Üretiminde GAP - Türkiye Karşılaştırması (Milyar kwh) TÜRKİYE GAP GAP/ TÜRKİYE Yıllar Hidrolik Hidrolik Hidrolik (%) , , Kaynak: TEİAŞ Genel Müdürlüğü, SANAYİ SEKTÖRÜ Yatırım Teşvikleri Tablo 24: GAP Bölgesi ve Türkiye Yerli ve Yabancı Yatırım Teşvikleri Belge Sayısı GAP Türkiye GAP/ Türkiye (%) 6,75 8,03 9,68 13,59 9,91 12,37 14,74 13,34 Kaynak: T.C..Ekonomi Bakanlığı, Şubat

19 İhracat ve İthalat Tablo 25: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı İhracat Verileri (Bin Dolar) Yıllar GAP TÜRKİYE GAP /TÜRKİYE (%) , , , ,66 Kaynak: TÜİK, Şubat 2015 Tablo 26: GAP Bölgesi İl Bazında İhracat Değerleri (Bin Dolar) İller Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/Türkiye 1,81 (%) 2,48 3,05 3,33 4,35 5,28 6,14 5,66 Kaynak: TÜİK, Şubat

20 Tablo 27: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı İthalat Verileri (Bin Dolar) Yıllar GAP TÜRKİYE GAP/TÜRKİYE % , , , , , , , , , , , , , ,64 Kaynak: TÜİK,Şubat 2015 Tablo 28: GAP Bölgesi İl Bazında İthalat Değerleri (Bin Dolar) İller Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ Türkiye 1,27 1,57 1,63 1,61 1,78 2,25 2,95 2,64 (%) Kaynak: TÜİK, Şubat 2015 Tablo 29: 2014 Yılı İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayıları (Bin Dolar) İHRACAT İTHALAT İhracatçı Firma İthalatçı Firma İthalat Değeri İhracat Değeri Sayısı Sayısı GAP Bölgesi Türkiye GAP/Türkiye (%) 4,45 5,66 2,88 2,64 Kaynak: TÜİK, Şubat

21 Organize Sanayi Bölgeleri Tablo 30: GAP Bölgesi nde Tamamlanan OSB ler Alan (ha) İmar (YP de Planında İller esas Plan Proje Adı alınan) lanan Parsel Sayısı (*) Tahsis Edilen Parsel Sayısı Üretimde ki Firma Sayısı OSB de Çalışan Kişi Sayısı Alan Merkez 1. Etap Adıyaman Gölbaşı Batman Merkez Diyarbakır Merkez Merkez ( Gaziantep Etap)(*) Nizip Kilis Merkez Mardin Merkez (+Tevsii) (**) Siirt Merkez Şanlıurfa Merkez Merkez Şırnak Merkez Cizre Toplam 17 OSB (*) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2014 (*) Gaziantep 1,2,3 ve 4 Etap Toplama ayrı ayrı olarak dâhil edilmiştir. (**) Mevcut alan ve Tevsii alan toplama ayrı ayrı dâhil edilmiştir. Tablo 31: GAP Bölgesi nde Planlanan ve Devam Eden OSB ler Alan (ha) İmar (YP de Planında Parsel İller Proje Adı esas Esas Sayısı alınan) Alınan Tahsis Edilen Parsel Sayısı Üretimd eki Firma Sayısı OSB de Çalışan Kişi Sayısı Merkez (Tevsii I II) Adıyaman Arıtma Besni Kahta Batman Merkez 2 Tevsii Diyarbakır Merkez TDİ - Besi Kilis Tevsi Mardin Tevsi Şanlıurfa Birecik Viranşehir Toplam 9 OSB Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2014 Not: Şanlıurfa Viranşehir OSB kendi imkânlarıyla yapılmaya devam etmektedir. 17

22 Küçük Sanayi Siteleri Tablo 32: GAP Bölgesi nde Tamamlanan KSS ler İller Proje Adı İşyeri Adedi Merkez 350 Merkez II. Kısım 94 Adıyaman Gölbaşı 60 Besni 258 Kahta (Özkahta) 150 Batman Merkez 250 Merkez Ek 150 Bismil 108 Merkez 320 Merkez Oto 298 Diyarbakır Merkez Oto Tamirciler 3. Bölüm 376 Merkez Marangoz 99 Ergani 118 Silvan 220 Merkez 1. Bölüm 300 Merkez 2. Bölüm Merkez 3. Bölüm Merkez Ayakkabıcılar 300 Gaziantep Merkez 25 Aralık 357 İslahiye 95 Nizip 1. Bölüm 238 Nizip 2. Bölüm 380 Oğuzeli 64 Nurdağı 96 Kilis Merkez (1.Bölüm) (1) 250 Kızıltepe 200 Mardin Nusaybin 154 Merkez 190 Siirt Merkez 128 Merkez 1. Bölüm (Evren) 500 Merkez 2. Bölüm (Evren) 500 Şanlıurfa Siverek 100 Suruç 105 Birecik Fırat 202 Şırnak Merkez 73 (1.Bölüm) 100 Cizre 100 Toplam 36 KSS Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2014 Tablo 33: GAP Bölgesi nde Devam Eden KSS ler İller Proje Adı İşyeri Adedi Kilis Pekmezciler ve Helvacılar 100 Merkez Yeni (2..Bölüm) (1) 150 Şırnak Şırnak 73 (2) 50 Şırnak Cizre (II. Bölüm) 48 Toplam 4 KSS 348 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2014 (1) Kilis Merkez KSS de 250 işyeri tamamlanmış olup 150 işyerinde ise çalışmalar devam etmektedir. (2) Şırnak Merkez Yeni (2.Bölüm ) 73 KSS de 100 işyeri tamamlanmış olup kalan 50 işyerinde çalışmalar devam etmektedir. 18

23 İstihdam Tablo 34: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Kurumsal Olmayan Sivil Nüfus +15 Yaş İstihdam Tablosu Yıllar 15 ve İşgücüne Tarım Daha Dahil İşgücüne Dışı Yukarı İşsizlik İstihdam İşgücü İstihdam İşsiz Olmayan Katılma İşsizlik Yaştaki Oranı Oranı Nüfus Oranı Oranı Nüfus (Bin) (%) TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) ,8 16,4 36,6 21, ,0 17,2 34,8 20, ,8 12,1 39,4 14, ,6 14,4 36,5 16, ,6 11,8 38,5 13, ,3 7,3 42 8,5 TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ,8 14,1 27,3 16, ,4 18,8 27,9 20, ,5 13,1 29,1 14, ,8 8,4 30,1 9, ,8 6,9 26,8 7, ,9 17,9 31,2 20,8 TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ,7 17,4 25,4 20, ,5 15,1 26,8 17, ,0 11,8 31,8 14, ,9 12,7 29,6 14, ,0 21,3 27,5 22, ,9 21,1 29,2 22,7 Güneydoğu Anadolu ,7 15,8 30,1 19, ,3 17,4 30,0 20, ,9 12,4 33,2 14, ,3 11,7 32,1 13, ,2 12,4 30,8 14, ,1 14,5 34,3 16,7 Türkiye ,9 11,0 41,7 13, ,9 14,0 41,2 17, ,8 11,9 43,0 14, ,9 9,8 45,0 12, ,0 9,2 45,4 11, ,8 9,7 45,9 12 Kaynak: TÜİK, 2014 Not: İki bin kişiden az gözlem değerinde örnek büyüklüğü güvenilir tahminler için yeterli değildir. 19

24 Tablo 35: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Kurumsal Olmayan Sivil Nüfus +15 Yaş İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı, ( ) Düzey2 Bin Kişi Toplam Tarım Sanayi Hizmetler 2008 TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 5,93 7,83 7,18 4, TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 6,25 6,51 5,89 6, TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 6,85 7,23 6,19 7, TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 6,45 5,89 6,25 6,84 20

25 2012 TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 6,21 5,90 6,69 6, TRC 1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC 3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) GAP Toplam Türkiye GAP/Türkiye (%) 6,84 7,12 6,93 6,66 Kaynak: TÜİK, 2014 Hane Halkı İşgücü İstatistikleri 21

26 6.4. ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ Tablo 36: GAP Bölgesi ve Türkiye de Yol Uzunlukları (2003, 2008, 2011, 2013) (km) İller İl ve Devlet Yolu Otoyol Köy Yolu Demiryolu Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE Kaynak: TÜİK, 2014 Bölgesel Göstergeler 22

27 6.5. KÜLTÜR-TURİZM SEKTÖRÜ Turizm Tablo 37: Belediye Belgeli Konaklama Tesislerinde Geliş ve Geceleme Sayıları ( ) İller Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2008 Geceleme Sayısı / Toplam 2008 Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2010 Geceleme Sayısı / Toplam 2010 Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Adıyama n Batman Diyarbak ır Gaziante p Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ Türkiye % 4,45 0,82 5,75 2,34 0,34 4,05 2,31 0,50 3,21 1,48 0,27 2,73 Kaynak: TÜİK,

28 Tablo 37: Belediye Belgeli Konaklama Tesislerinde Geliş ve Geceleme Sayıları ( ) Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2011 Geceleme Sayısı / Toplam 2011 Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2012 Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2012 İller Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ 2,60 0,68 3,45 1,68 0,37 2,79 2,91 0,63 3,81 1,78 0,28 2,96 Türkiye % Kaynak: TÜİK, 2014 Bölgesel Göstergeler Tablo 37: Belediye Belgeli Konaklama Tesislerinde Geliş ve Geceleme Sayıları (2013) İller Tesise Geliş Sayısı / Toplam 2013 Geceleme Sayısı / Toplam 2013 Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ Türkiye % 4,23 1,98 5,04 2,54 0,80 3,87 Kaynak: TÜİK, 2014 Bölgesel Göstergeler 24

29 6.7. Kültür Tablo 38:Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı İstatistiği (2014 yılı Haziran Ayı Sonu) Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak Sivil Mimarlık Örneği Dinsel Yapılar Kültürel Yapılar İdari Yapılar Askeri Yapılar Endüstriyel ve Ticari Yapılar Mezarlıklar Şehitlikler Anıt ve Abideler Doğal Varlıklar Kalıntılar Korunmaya Alınan Sokaklar Toplam Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, İllere Göre Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı İstatistiği,

30

31 6.6.KIRSAL VE KENTSEL ALTYAPI Tablo 39: İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ve Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı ve Nüfusu, ( ) İller Toplam Belediye Sayısı Toplam Belediye Nüfusu İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Veren Belediye Sayısı İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Veren Belediye Nüfusu İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı (%) İçme ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı İçme ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusu İçme ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusu İçindeki Oranı (%) Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE GAP/Türkiye 6,04 6,37 8,78 9,30 5,89 6,39 8,80 8,82 9,98 0,00 3,57 4,87 3,86 6,47 44,44 0,00 (%) Kaynak: TÜİK, 2014 Bölgesel Göstergeler 27

32 Tablo 40: Belediyelerin İçme ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi Mevcut Durum, (2012) (1 000 m 3 /yıl) İller Toplam Tesis Sayısı Toplam Kapasite Toplam Arıtılan Miktar Fiziksel Arıtma Tesisi Sayısı Fizikse Arıtma Tesisi Kapasitesi Fiziksel Arıtma Tesisinde Arıtılan Miktar Konvansiyonel Arıtma Tesisi Sayısı Konvansiyonel Arıtma Tesisi Kapasitesi Konvansiyonel Arıtma Tesisinde Arıtılan Miktar Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE GAP/Türkiye (%) 3,49 8,51 7,13 3,80 1,44 0,09 3,79 8,84 7,37 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

33 Kanalizasyon ve Atıksu Arıtma Tesisi Tablo 41: Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu, 2012 Kanalizasyon Kanalizasyon Kanalizasyon şebekesi ile Toplam Toplam İller şebekesi ile şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı belediye nüfusu hizmet verilen hizmet verilen nüfusun belediye sayısı belediye nüfusu belediye nüfusu içindeki oranı (%) Arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye sayısı Arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye nüfusu Arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/Türkiye ( %) 6,37 9, ,62 2,98 6,67 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

34 Tablo 42: Atıksu Arıtma Tesislerinin GAP Bölgesi ile Türkiye Karşılaştırmalı Oranları, (2012) Anket Fiziksel Fiziksel Toplam Fiziksel Biyolojik uygulan Toplam arıtma arıtma Toplam arıtılan arıtma arıtma İller an tesis tesisi tesisinde kapasite miktar tesisi tesisi belediye sayısı kapasites arıtılan sayısı sayısı sayısı i miktar Biyolojik arıtma tesisi kapasites i Biyolojik arıtma tesisinde arıtılan miktar Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ Türkiye (%) 6,37 3,26 5,23 4,95 8,77 4,38 5,01 2,86 9,70 9,75 Kaynak: Bölgesel Göstergeler, TÜİK 2014 (1) Faal olmayan atıksu arıtma tesislerinin kapasiteleri de dâhil edilmiştir. (2) Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir EĞİTİM SEKTÖRÜ Tablo 43: GAP Bölgesi ve Türkiye Karşılaştırmalı Eğitim İstatistikleri ( ) Okul Öncesi İlköğretim Ortaöğretim İller Okul Öğretme Okul Öğretm Okul Öğretme Öğrenci Öğrenci Öğrenci Sayısı n Sayısı en Sayısı n Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Bölgesi Türkiye GAP/ Türkiye % 13,43 13,94 10,91 17,42 15,48 12,30 6,37 10,89 7,66 Kaynaklar: TÜİK 2011/2012 Öğretim Yılı * Özel Eğitim Dâhil * Mesleki ve Teknik Liseler Dâhil 30

35 Tablo 44: GAP Bölgesi nde Öğretim Dönemi Okullaşma Oranları Okul Öncesi Eğitimde İlköğretim Eğitimde Ortaöğretim Eğitimde Okullaşma Oranı (%) Okullaşma Oranı (%) Okullaşma Oranı (%) İller Adıyaman 29,78 31,49 37,42 62,27 96,06 97,67 98,08 98,71 48,22 57,26 58,97 61,7 Batman 33,22 32,85 32,77 46,47 94,12 97,08 97,76 99,32 38,63 45,63 47,35 50,09 Diyarbakır 30,8 36,66 39,21 55,88 94,72 99,86 98,53 99,29 37,03 44,65 45,11 48,33 Gaziantep 23,24 24,41 25,14 45,42 97,77 99,18 99,12 99,37 46,2 53,42 54,94 56,65 Kilis 42,25 45,68 40,53 59,45 94,02 96,57 97,13 97,82 52,82 61,08 63,80 66,52 Mardin 22,75 28,6 28,51 47,07 90,68 96,11 96,78 97,81 34,73 40,7 42,71 45,18 Siirt 41,8 44,97 46,52 72,58 91,72 95,54 97,09 98,15 32,47 37,69 38,11 41,17 Şanlıurfa 21,59 63,88 67,47 66,24 91,3 96,28 97,34 98,56 25,71 32,1 34,05 37,77 Şırnak 26,79 29,5 29,64 42,49 90,67 95,69 97,02 98,43 28,32 34,29 35,28 39,26 Türkiye 38,55 43,1 65,16 96,49 98,17 98,41 98,67 58,52 64,95 66,07 67,37 Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri Öğretim Yılı 1) Okul Öncesi 4-5 yaş grubu alınmıştır. 2) Okul Öncesi Eğitimde net rakamlar kullanılmıştır 6.8. SAĞLIK SEKTÖRÜ Tablo 45: GAP Bölgesi ve Türkiye de Hastane ve Yatak Sayıları (2013) HASTANE SAYISI YATAK SAYISI İller Kamu Özel Kamu Özel Üniversite Toplam Üniversite Hastanesi Hastane Hastanesi Hastane Toplam Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP TÜRKİYE Kaynak: 2014,TÜİK Tablo 46: GAP Bölgesi ve Türkiye de On bin Kişi başına Düşen Yatak Sayısı (2013) 10 Bin Kişi Başına İller Nüfus (2013) Toplam Yatak Sayısı Toplam Hastane Yatak Sayısı Adıyaman ,1 Batman ,2 Diyarbakır ,2 Gaziantep ,1 Kilis ,1 Mardin ,4 Siirt ,2 Şanlıurfa ,0 Şırnak ,4 GAP ,2 TÜRKİYE ,4 Kaynak: 2014, TÜİK 31

36 Tablo 47: GAP Bölgesi nde Sağlık Personel Sayıları (2013) İller Uzman Pratisye Asistan Diş Sağlık Eczacı Hekim n Hekim Hekim Hekimi Memuru Hemşire Ebe Adıyaman Batman Diyarbakır Gaziantep Kilis Mardin Siirt Şanlıurfa Şırnak GAP Türkiye GAP/ Türkiye (%) 6,80 10,90 3,95 4,82 6,81 8,28 8,12 7,47 Kaynak: TÜİK,