T.C. Dicle Kalkınma Ajansı RAKAMLARLA MARDİN

Transkript

1 T.C. Dicle Kalkınma Ajansı RAKAMLARLA MARDİN 20

2

3 Rakamlarla T.C. Dicle Kalkınma Ajansı Yatırım Destek Ofisi 20

4

5 RAKAMLARLA MARDİN İçindekiler İçindekiler TABLO LİSTESİ... 4 ŞEKIL LİSTESI... 5 HARİTA LİSTESİ GENEL BİLGİLER VE TEMEL GÖSTERGELER Temel Göstergeler SOSYAL YAPI Nüfus & Demografi Eğitim Ve Kültür & Spor Eğitim Kültür&Spor Sağlık EKONOMİK DURUM Genel Ekonomik Durum İstihdam Tarım Ve Hayvancılık Sanayi Ticaret Turizm ÇEVRE VE ALTYAPI Genel Göstergeler Ulaştırma

6 Tablo Listesi Tablo : Temel Göstergeler...7 Tablo 2 : Belediye, İlçe Ve Köy Sayısı, Tablo 3 : Sosyoekonomik Gelişmişlik...8 Tablo 4 : URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde, Tablo 5 : EDAM Rekabet Endeksi nde, Tablo 6 : İllerin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri...9 Tablo 7 : Dicle İlçelerinin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri...0 Tablo 8 : Yılları Arasındaki Nüfus Büyüklükleri... Tablo 9 : İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi Ve Belde/Köy Nüfusu, Tablo 0: Göç Göstergeleri...2 Tablo : Ve Diğer İller Arasındaki Göç...3 Tablo 2: Nüfus Projeksiyonu...4 Tablo 3: İlçelerdeki Ortalama Hanehalkı Büyüklükleri...4 Tablo 4: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane Halkı Büyüklükleri...4 Tablo 5: Yaş Bağımlılık Oranı...5 Tablo 6: Doğurganlık Hızı( )...5 Tablo 7: Eğitim Sektörü Gelişmişliği...6 Tablo 8: İlköğretim Ve Ortaöğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı...6 Tablo 9: Okuryazarlık Göstergeleri...6 Tablo 20: Okullaşma Oranı (%)...7 Tablo 2: Öğretim Yılı Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı...8 Tablo 22: Kültür Göstergeleri, Tablo 23: Basın Yayın Göstergeleri...8 Tablo 24: Spor Göstergeleri...8 Tablo 25: Sağlık Sektörü Gelişmişliği...9 Tablo 26: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı...9 Tablo 27: Hastanelerin Dağılımı Ve Yatak Sayısı...9 Tablo 28: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı...20 Tablo 29: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer...2 Tablo 30: GSYİH Göstergeleri...22 Tablo 3: Kamu Yatırımları (TL)...22 Tablo 32: de Kurulan Ve Kapanan Şirket Ve Kooperatifler...22 Tablo 33: 2009 Yılında de Verilen KOBİ Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı...22 Tablo 34: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, Tablo 35: Tarım Alanları Sınıflaması (2009, Hektar)...24 Tablo 36: Arazi Dağılımı(Ha), Tablo 37: Tarla Bitkileri Ekili Alanları(Ha), Üretim Miktarları...25 Tablo 38: Tarla Bitkileri Üretimi, Tablo 39: TR, DİCLE Ve Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları (2009,Ton)...26 Tablo 40: TR, DİCLE ve Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton)...26 Tablo 4: Hayvan Sayısı, Tablo 42: Hayvansal Üretim...26 Tablo 43: İli Sanayi Envanteri, Tablo 44: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları...28 Tablo 45: OSB Hakkında Genel Bilgiler...28 Tablo 46: KSS Genel Bilgiler...28 Tablo 47: Sektörlere Göre Açılan İşletmelerin Sayı Ve Sermayeleri...28 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

7 RAKAMLARLA MARDİN Tablo Listesi Tablo 48: Kişi Başına İhracat Ve İthalat (ABD Doları), Tablo 49: Biten ve Devam Eden KSS ve İşyeri Kapasiteleri...29 Tablo 50: Yılları Arasında İhracat Ve İthalat Değerleri...29 Tablo 5: Sektörel Bazda İhracat Değerleri, Tablo 52: 2009 Yılına Ait Tesis Sayıları, Oda Ve Yatak Sayısı...30 Tablo 53: Yıldızlı Otel Sayıları...3 Tablo 54: Turizm İşletme Ve Belediye Belgeli Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranları, Tablo 55: Ve İlçelerin Alanları, Tablo 56: Yüz Ölçüm Ve Rakım Değerleri, Tablo 57: İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi Ve Arıtma Tesisleri, Tablo 58: Belediye Atıksu İstatistikleri, Tablo 59: Belediye Atık İstatistikleri, Tablo 60: Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi, Tablo 6: Erişebilirlik Endeksleri Tablo 62: Ağ Durumu (Km)...36 Tablo 63: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (Km)...36 Tablo 64: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı, Şekil Listesi Şekil : Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı... 2 Şekil 2: (5 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı... 7 Şekil 3: İşgücü Göstergeleri, Şekil 4: İstihdamda Sektör Payları Şekil 5: Üretimde Olan İşletme Sayısı Şekil 6: de Faaliyet Gösteren İthalatçı Ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı Şekil 7: de Yıllarında Sektörel Bazda İhracat Değerleri ($)... 3 Harita Listesi Harita : Nüfus Artış Hızına Göre İller ( )... 2 Harita 2: Net Göç Hızı( ) ( )

8

9 RAKAMLARLA MARDİN. GENEL BİLGİLER VE TEMEL GÖSTERGELER. Temel Göstergeler Tablo : Temel Göstergeler Gösterge Yıl İl Sırası TRC3 TR , 85 0,58 76,8 29,4 2, ,62 0,63 8,52 4, Nüfus (kişi) Yıllık Nüfus Artış Hızı2009_200( ) Nüfus Yoğunluğu(Kişi/Km2) Şehir Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı Yaş Bağımlılık Oranı (%) Net Göç Hızı ( ) İşsizlik Oranı (%) İlköğretimde Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Yüz Bin Kişi Başına Hastane Yatak Sayısı Bin Kişi Başına Halk Kütüphanelerinden Yararlanma Sayısı On Bin Kişi Başına Sinema Koltuk Sayısı Bld. Kişi Başına Temin Edilen Günlük Su Miktarı (Litre/KişiGün) Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (Kwh) Bin Kişi Başına Özel Otomobil Sayısı Bir Milyon Nüfusta Trafik Kazası Sayısı Kişi Başına GSYH (TL) Kişi Başına İthalat ($) Kişi Başına İhracat ($) Kişi Başına Bitkisel Üretim Değeri (TL) Kişi Başına Canlı Hayvan Değeri (TL) Kişi Başına Hayvansal Ürünler Değeri (TL) ,79 0,76 48, Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

10 Tablo 2: Belediye, İlçe Ve Köy Sayısı, 200 Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı TRC3 (, Batman, Şırnak, Siirt) Türkiye Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 20 Tablo 3: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası TRC 3 Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası (996) Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası (2003) /26 Kaynak: DPT Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi Çalışmaları, (76 İl İçin 996 Yılı, 8 İl İçin 2003 Yılı Sıralamaları) Tablo 4: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde, Endeks Adı Endeks Değeri Endeks Sıralaması. İl Endeks Değeri İller Arası Rekabetçilik Endeksi Beşeri Sermaye Ve Yaşam Kalitesi Markalaşma Becerisi Ve Yenilikçilik Ticaret Becerisi Ve Üretim Potansiyeli Erişebilirlik 2,63 5,98 0,4 7,68 26,7 60,00 80,00 50,00 23,00 54,00 İstanbul Ankara İstanbul İstanbul İstanbul 86,0 67,52 00,00 87,64 94,58 Kaynak: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi, 200 Tablo 5: EDAM Rekabet Endeksi nde, 2009 Rekabetçilik Göstergeleri Endeks Değeri Endeks Sıralaması. İl Endeks Değeri Rekabet Ekonomik Etkinlik Ve Canlılık Endeksi Emek Piyasaları İnsani Sermaye Yaratıcı Sermaye Sosyal Sermaye Fiziki Altyapı Ankara İstanbul İstanbul Ankara Ankara Ankara İstanbul Kaynak: Ekonomi ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi (EDAM) VE Deloitte Türkiye, 2009 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

11 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 6: İllerin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri Sosyoekonomik Sosyal Ekonomik Turizm Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks 2 3 İstanbul Ankara İzmir Ankara İstanbul İzmir İstanbul Ankara İzmir Antalya İstanbul Muğla Batman Siirt Şırnak Batman Siirt Şırnak Batman Şırnak Siirt Batman Şırnak Siirt Kaynak: DİKA Dicle Bölgesi Rekabet Analizi

12 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Tablo 7: Dicle İlçelerinin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri Kaynak: DİKA Dicle Bölgesi Rekabet Analizi 200 İlçe/Merkezi Sosyoekonomik Sırası Sırası Sırası Sırası Sırası Sırası Sırası Endeksi Endeksi Endeksi Endeksi Endeksi Endeksi Endeksi Ekonomik Sosyal Tarım Alanı Büyükbaş Hayvancılık Küçükbaş Hayvancılık 2004 DPT Sosyoekonomik Batman Siirt Kızıltepe Şırnak Nusaybin Midyat Cizre Silopi Yeşilli Kurtalan Ömerli Aydınlar Mazıdağı Kozluk Derik Baykan Savur Hasankeyf Beşiri Gercüş Dargeçit Eruh Sason Beytüşşebap İdil Güçlükonak Uludere Şirvan Pervari Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Hayvancılık Sosyoekonomik Sosyoekonomik Sosyoekonomik Sosyoekonomik Sosyoekonomik Sosyoekonomik

13 RAKAMLARLA MARDİN 2. SOSYAL YAPI 2. Nüfus ve Demografi Tablo 8: Yılları Arasındaki Nüfus Büyüklükleri Türkiye (Milyon) /TR (%) ,6 44,7 56,5 67,8 72,6,27,26 0,89 0,93,03 Kaynak: ADNKS Tablo 9: İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi Ve Belde/Köy Nüfusu, 200 Derik Kızıltepe Merkez Mazıdağı Midyat Nusaybin Ömerli Savur Dargeçit Yeşilli Toplam İl/İlçe Merkezleri Belde/Köyler Toplam Kaynak: ADNKS

14 Şekil : Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı Kaynak: 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 0: Göç Göstergeleri Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı TR Sıralama Kaynak: 2000 Genel Nüfus Sayımı, 2008 ve 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Harita : Nüfus Artış Hızına Göre İller ( ) Kaynak: 2007, 2008, 2009, 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

15 RAKAMLARLA MARDİN Tablo : Ve Diğer İller Arasındaki Göç nin Aldığı Göç Toplam nin Verdiği Göç Toplam Adana.89 Adana 5.07 Ankara 696 Ankara.460 Antalya 435 Antalya 884 Bitlis 35 Bitlis 758 Diyarbakır.290 Diyarbakır 3.22 Gaziantep 257 Gaziantep 65 Mersin 903 Mersin.853 İstanbul İstanbul.200 İzmir.605 İzmir Siirt 60 Siirt 22 Şanlıurfa.008 Şanlıurfa.050 Van 93 Van 246 Batman 42 Batman.449 Şırnak 799 Şırnak 737 Kaynak: 2008, 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Harita : Nüfus Artış Hızına Göre İller ( ) Kaynak: 2007, 2008, 2009, 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı 3

16 Tablo 2: Nüfus Projeksiyonu Dicle TR 2009 Yılı Nüfusu 2003 Yılı Nüfusu Tahmini 2008 Yılı Nüfusu Tahmini 2023 Yılı Nüfusu Tahmini Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Kaynak: 2023 Yılı İçin İl ve Bölge Düzeylerinde Nüfus Projeksiyonu, Mehmet Karakaya, Doç. Dr. Sinan Yılmaz, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Bilimleri Enstitüsü, 2008 Tablo 3: İlçelerdeki Ortalama Hanehalkı Büyüklükleri İlçe Adı Şehir Köy Toplam Derik Kızıltepe Merkez Mazıdağı Midyat Nusaybin Ömerli Savur Dargeçit Yeşilli 6,37 7,7 5,09 6,24 6,05 6,88 4,93 5,36 6,92 8,67 8,8 8,34 7,39 8,23 6,49 6,82 6,05 6,96 7,52 7,58 7,47 7,56 5,79 7,49 6,26 6,87 5,53 6,53 7,20 8,43 Kaynak: 2009 ADNKS Tablo 4: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane Halkı Büyüklükleri Türkiye Kaynak: DİE, Il Göstergeleri , 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

17 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 5: Yaş Bağımlılık Oranı Dicle TR Yaş Bağımlılık Oranı (%) 77, Kaynak: 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 6: Doğurganlık Hızı( ) Yıl Dicle TR Genel Doğurganlık Hızı* Toplam Doğurganlık Hızı* ,25 4,98 3, Kaynak: 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı *544 Yaş Arasındaki Her.000 Kadına Düşen Doğum Sayısını İfade Etmektedir. **Yaşa Özel Doğurganlık Hızları Toplamının (5) İle Çarpımı Sonucu Elde Edilmektedir. Yaş bağımlılık oranı: 04 yaş ve 65 yaş ve daha yukarıdaki nüfusun, 564 yaş grubundaki nüfusa oranının yüzde olarak ifadesidir. 5

18 2.2 Eğitim ve Kültür & Spor Eğitim Tablo 7: Eğitim Sektörü Gelişmişliği Dicle Bölgesi Endeks Değeri/Oran Türkiye Sıralaması Endeks Değeri/Oran Türkiye Sıralaması Eğitim Sektörü Gelişmişlik Endeksi Okuryazarlık Oranı Okuryazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın Nüfusa Oranı Üniversite Bitirenlerin 22 Ve Üstü Yaş Nüfusa Oranı İlköğretimde Okullaşma Oranı Liseler Okullaşma Oranı Mesleki Ve Teknik Liseler Okullaşma Oranı Kaynak: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Çalışması, (DPT 2003) Tablo 8: İlköğretim Ve Ortaöğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı Bölge Adı Dicle TR İlköğretim Toplam Ortaöğretim Genel Ortaöğretim Mesleki Ve Teknik Ortaöğretim Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, 200 Tablo 9: Okuryazarlık Göstergeleri Bölge Adı Dicle TR OkurYazar Oranı(%) OkurYazar Kadın Oranı(%) Kaynak: 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

19 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 20: Okullaşma Oranı (%) TR Okul Öncesi Brüt Net Brüt Net Toplam 45,2 29,7 48, 35,7 İlköğretim Erkek 57,4 37, 49, 34,9 Kadın 32,5 22,0 47,0 36,4 Toplam 4,5,0 36, 29,3 Ortaöğretim Yaş Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın 35 9,6 9,7 9,6 Brüt 06,4 05,9 06,9 59,7 73,2 45, ,6 28,8 28,4 Net 96, 96,4 95,8 40,7 48,9 32, 35 26,9 27,3 26,5 Brüt 06,5 07, 05,9 84,2 89, 79, ,6 39,2 37,9 Net 98,2 98,5 97,8 65,0 67,6 62,2 Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim TR Erkek 5,8,8 40, 32,6 Kadın 3,2 0, 32,0 25,8 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Örgün Eğitim İstatistikleri, 2009 Şekil 2: (5 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı Kaynak: TÜİK, 200 7

20 Tablo 2: Öğretim Yılı Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı Öğretim Elemanı Sayısı Bölge Adı Öğrenci Sayısı Prof. Doç. Y.Doç. Öğr. Arş. Grv. Grv. Diğer Toplam Artuklu Üniversitesi DİCLE Bölgesi Kaynak: T.C. Yüksek Öğretim Kurulu, Öğrenci Seçme Ve Yerleştirme Merkezi Kültür & Spor Tablo 22: Kültür Göstergeleri, 2009 Kütüphane Sayısı Sinema Salonu Sayısı Tiyatro Salon Sayısı Müze Sayısı Müze Ziyaretçi Sayısı Dicle Bölgesi GAP Bölgesi DİCLE/GAP (%) TR Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler 200, DİCLE Tablo 23 : Basın Yayın Göstergeleri Yerel Yerel Yerel Yerel Ulusal Ulusal Ulusal Ulusal Haber Gazete Dergi Radyo TV Gazete Radyo TV Ajansları Yaş Bağımlılık Oranı (%) Kaynak: 200 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 24: Spor Göstergeleri Dicle TR Spor Kulübü Spor Tesisi Sayısı Lisanslı Sporcu Sayısı ,7 29,3 29,6 Kaynak:, Batman, Şırnak ve Siirt Gençlik Ve Spor İl Müdürlükleri ve Valilik İl Brifingleri, 200 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

21 RAKAMLARLA MARDİN 2.3 Sağlık Tablo 25: Sağlık Sektörü Gelişmişliği Dicle Değer/Oran Türkiye Sıralaması Değer/Oran Türkiye Sıralaması Sağlık Sektörü Gelişmişlik Endeksi Bebek Ölüm Oranı ( ) On Bin Kişiye Düşen Hekim Sayısı On Bin Kişiye Düşen Diş Hekim Sayısı On Bin Kişiye Düşen Eczane Sayısı On Bin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı Kaynak: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Çalışması, (DPT, 2003) Tablo 26: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı Bölge Adı Dicle TR Sağlık Memuru Eczacı Hemşire Ebe Kaynak: Bölgesel Göstergeler TRC3, (TÜİK, 2009) Tablo 27: Hastanelerin Dağılımı ve Yatak Sayısı Sağlık Memuru Eczacı Hemşire Hastane Sayısı Hastane Yatak Sayısı Kaynak: İl Sağlık Müdürlükleri,

22 Tablo 28: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı Dicle Türkiye Yüz Bin Kişi Başına Düşen Hastane Yatak Sayısı Yüz Bin Kişi Başına Düşen Uzman Hekim Sayısı Yüz Bin Kişi Başına Düşen Pratisyen Hekim ** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Diş Hekim ** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Memuru** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Hemşire** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Ebe** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Eczacı** Kaynak: TÜİK ADNKS Nüfus Sayımı, *2007, **2006 Verileridir. T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

23 RAKAMLARLA MARDİN 3. EKONOMİK DURUM 3. Genel Ekonomik Durum Tablo 29: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

24 Tablo 30: GSYİH Göstergeleri Dicle TR Dicle/TR (%) Cari Fiyatlarla Kişi Başına Düşen GSYİH($) ,5 Satın Alma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYH($) ,5 Kişi Başına GSYH Türkiye Sıralaması 68 24/26 Kaynak: Bölgesel İstatistikler TÜİK 200 Tablo 3: Kamu Yatırımları (TL) Dicle Türkiye /Dicle (%) /TR (%) ,4 0, ,38, ,62 0,98 Kaynak: Bölgesel İstatistikler TÜİK 200 Tablo 32: de Kurulan Ve Kapanan Şirket Ve Kooperatifler Kurulan Şirket Ve Kooperatif Toplam Sayısı Kapanan Şirket Ve Kooperatif Toplam Sayısı Kurulan Ticaret, Üniversite, İş Yeri Sayıları Kapanan Ticaret, Üniversite, İşyeri Sayıları Kaynak: TÜİK Tablo 33: 2009 Yılında de Verilen KOBİ Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı Belge Sayısı ( Adet) Sabit Yatırım (TL) İstihdam (Kişi) Tarım İmalat Hizmetler Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Yatırım Teşvik İstatistikleri, 200 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

25 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 34: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, 2009 Toplam Madencilik Ve Taşocakçılığı İmalat Elektrik, Gaz, Buhar Ve Sıcak Su Üretimi Ve Dağıtımı İnşaat Toptan Ve Perakende Ticaret; Motorlu Taşıt, Motosiklet, Kişisel ve Ev Eşyalarının Onarımı Dicle İlleri Türkiye *.283 * / Dicle (%) 39,0 * 43, * 34,8 40,9 /TR (%) 0,6 * 0,3 * 0,4 0,6 Oteller Ve Lokantalar Ulaştırma, Depolama Ve Haberleşme Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama Ve İş Faaliyetleri Eğitim Sağlık İşleri Ve Sosyal Hizmetler Diğer Sosyal, Toplumsal Ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri ,6 37,8 34,8 4,3 33,9 42,8 37,0 0,3,6 0,3 0,3 0,5 0,4 0,3 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 200. * TÜİK Gizlilik Yönetmeliği Gereğince Belirlenen Gizlilik İlkeleri Uyarınca Bireysel Verinin Toplulaştırılması İle Oluşturulan Veri Tablosunun Her Hangi Bir Hücresindeki İstatistiki Birim Sayısının Üçten Az Olması Veya Birim Sayısı Üç Ve Daha Fazla Olduğu Halde Bir Veya İki Birimin Hâkim Durumunda Olması Halinde İlgili Hücredeki Veri Gizli Kabul Edilir. 3.2 İstihdam Şekil 3: İşgücü Göstergeleri, 2009 İşsizlik Oranı İstihdam Oranı Kaynak: *TÜİK Veritabanı **EUROSTAT 23

26 Şekil 4: İstihdamda Sektör Payları Kaynak: GAP Sanayi Envanteri, Tarım ve Hayvancılık Tablo 35: Tarım Alanları Sınıflaması (2009, Hektar) Toplam Tarım Alanı Ekili Tarla Alanı Nadas Alanı Sebze Bahçeleri Alanı Meyve Alanı Dicle İlleri Türkiye / Dicle (%) 50,6 47,7 80,9 70,6 40,0 /TR (%),5,7,2, 0,7 Kaynak: TÜİK Tablo 36: Arazi Dağılımı (Ha),200 Tarım Alanı Orman Ve Fundalık Alan Çayır Ve Mera Alanı Tarım Dışı Ve Diğer Arazi Toplam Dicle Kaynak: Tarım İl Müdürlükleri T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

27 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 37: Tarla Bitkileri Ekili Alanları (Ha), Üretim Miktarları Tarla Bitkileri Dicle TR Dicle/TR (%) Toplam Ekilen Tarla Alanı Toplam Üretim Baklagiller Endüstriyel Bitkiler Tahıllar Yaglı Tohumlar Yem Bitkileri Yumru Bitkiler Toplam Baklagiller Endüstriyel Bitkiler Tahıllar Yaglı Tohumlar Yem Bitkileri Yumru Bitkiler Toplam ,92 3,79 3,84 2,30,90 0,07 3,7 7,22 0,72 4,2 2,6,6 0,03 2,3 Kaynak: TÜİK Tablo 38: Tarla Bitkileri Üretimi, 2009 Toplam Üretim (Ton) Baklagiller Dane Burçak Mercimek Dane Fiğ Nohut Kuru Fasulye Endüstriyel Bitkiler Pamuk Tütün Tahıllar Dane Mısır Buğday Arpa Çeltik Yağlı Tohumlar Çiğit Aspir Susam Yerfıstığı Ayçiçeği Yem Bitkileri Burçak Fiğ Korunga Yonca Silajlık Mısır Yumru Bitkiler Kuru Soğan Kuru Sarımsak Patates Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2009 Dicle TR /Dicle (%) /TR (%) ,3 00,0 68,5 5,3 4,2 63,2 89,4 89,3 0,0 49,7 89,4 39, 49,3 00,0 88,2 89,3 0,2 0,0 0,0 0,0 5,8 5,,0 0,0 3,8 5,8 44,6 40,0 82,8 00,0 4,9 30, 6,8 0, 0,5 0,0 0,6 5,4 0,0 2,0 5,5,8, 0, 2,3 5,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0, 9,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0, 0,0 25

28 Tablo 39: TR, DİCLE Ve Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları (2009, Ton) Toplam Üretim Dicle TR Dicle/TR (%) Baklagil Sebzeler Meyvesi Yenen Sebzeler SoğansıYumruKök Sebzeler Yaprağı Yenen Sebzeler Diğer Sebzeler Sebze Bitkileri ,2,06 0,38 0,4 0,00 0,93 Kaynak: TÜİK Tablo 40: TR, DİCLE ve Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009, Ton) Toplam Üretim Dicle TR Dicle/TR (%) İçecek Bitkileri Sert Kabuklular Taş Çekirdekliler Turunçgiller Üzüm Ve Üzümsüler Yumuşak Çekirdekliler Zeytin Meyve Bitkileri ,00,76 0,2 0,00 2,76 0, 0,25 0,98 Kaynak: TÜİK Tablo 4: Hayvan Sayısı, 2009 Büyükbaş Hayvan Sayısı Küçükbaş Hayvan Sayısı Kümes Hayvanı Sayısı Kovan Sayısı Dicle TR /Dicle(%) /TR(%) , 26,8 36,5 30,0 0,6,9 0, 0,5 Kaynak: TÜİK Tablo 42: Hayvansal Üretim DİCLE TR DİCLE/TR (%) Süt Üretimi Bal Üretimi Kırmızı Et Üretimi , , , , , , Kaynak: TÜİK T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

29 RAKAMLARLA MARDİN 3.4 Sanayi Tablo 43: İli Sanayi Envanteri, 2009 Üretimde Olan İşletme Sayısı Kurulu Kapasite (Ton/Yıl) Fiili Kapasite (Ton/Yıl) Kapasite Kullanım Oranı (%) İstihdam Gıda, İçki, Tütün Sanayi Sanayi Envanteri Kimya, Petrol, Kauçuk, Plastik Sanayi Tekstil, Giyim, Deri Sanayii Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi Metal Eşya Ve Orman Ve Makine Teçhizatı Kâğıt Ürünleri Toplam Sanayii Sanayii Kaynak: GAP Sanayi Envanteri, 2009 Şekil 5: Üretimde Olan İşletme Sayısı Kaynak: GAP Sanayi Envanteri,

30 Tablo 44: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları Artış Oranı (%) Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Tablo 45: OSB Hakkında Genel Bilgiler BaşlamaBitiş Tarihi Büyüklüğü (Ha) Toplam Sanayi Parsel Sayısı Tahsis Edilen Sanayi Parsel Sayısı Tahsis Edilecek Sanayi Parsel Sayısı Üretimde Firma Sayısı İnşaa Halindeki Firma Sayısı Kapalı/Faaliyete Ara Vermiş Firma Sayısı Kaynak: OSBÜK OSB Bilgi Sitesi, Organize Sanayi Bölge Müdürlükleri Tablo 46: KSS Genel Bilgiler Merkez Kızıltepe Nusaybin Kuruluş İşyeri Kapasitesi Faal İşyeri Sayısı Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü (2009) Tablo 47: Sektörlere Göre Açılan İşletmelerin Sayı ve Sermayeleri İmalat/Sayı İmalat/Sermaye (Bin TL) Maden.Taşoc./Sayı Maden.Taşoc./Sermaye (Bin TL) Toplam/Sayı Toplam/Sermaye (Bin TL) Kaynak: TÜİK T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

31 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 48: Kişi Başına İhracat Ve İthalat (ABD Doları), 2009 Bölge Adı Dicle Türkiye Kişi Başına İhracat Kişi Başına İthalat Kaynak: TÜİK 3.5 Ticaret Tablo 49: Biten ve Devam Eden KSS Adet ve İşyeri Kapasiteleri Biten Devam Eden Adet İşyeri Kapasitesi Adet İşyeri Kapasitesi Kızıltepe Nusaybin GAP KÖY ler TR Kaynak: Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı, Sanayi Ve Ticaret İl Müdürlükleri Verileri, 200 Yatırım Programı Tablo 50: Yılları Arasında İhracat ve İthalat Değerleri Yıl İhracat Değeri TR İhracat Değeri ($) /TR ($) TR İthalat Değeri İthalat Değeri ($) /TR ($) 0,30 0,33 0, ,04 0,03 0, , ,05 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi 29

32 Şekil 6: de Faaliyet Gösteren İthalatçı ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi, Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği Tablo 5: Sektörel Bazda İhracat Değerleri, 200 Sektörler ($) Türkiye ($) /TR (%) Tarım Sanayi Madencilik Toplam ,9 0,2 0,4 0,3 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

33 RAKAMLARLA MARDİN Şekil 7: de Yıllarında Sektörel Bazda İhracat Değerleri ($) Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi, Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği 3.6 Turizm Tablo 52: 2009 Yılına Ait Tesis Sayıları, Oda Ve Yatak Sayısı MARDİN DİCLE GAP TR Turizm Yatırım Belgeli Turizm İşletmesi Belgeli Belediye Belgeli Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Kaynak: Kültür Ve Turizm Bakanlığı, 200 Tablo 53: Yıldızlı Otel Sayıları Kuruluş İşyeri Kapasitesi Faal İşyeri Sayısı 3 2 Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü (2009) 3

34 Tablo 54: Turizm İşletme Ve Belediye Belgeli Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranları, 2009 Merkez Kızıltepe Midyat Tesis Sayısı Turizm Yatırım Belgeli Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Turizm İşletmesi Belgeli Belediye Belgeli Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı,4,5,,0,6,6 Oda Sayısı,4,5, 4,5 2,7 2,3 Nusaybin Toplam ,,0,4,4,,0,6, TR ,2 4,0,9,6 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 200 Yatak Sayısı,4,5, 4,2 2,6 2,3,,0,5,6 3, 2,2 Tesis Sayısı 4,0 6,6 0,7 0,,4,0,,7 2,6 4,0 35,4 5,6 Belediye Belgeli Oda Sayısı 3,8 33,3 4,9 4,5 46,4 22,7,9 3,8 28,4 24,9 3,5 7,2 Yatak Sayısı 35,8 39,9 5,6 4,6 47,9 23,8 3,0 5,5 3, 28,9 48,9 32,8 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

35 RAKAMLARLA MARDİN 4. ÇEVRE VE ALTYAPI 4. Genel Göstergeler Tablo 55: Ve İlçelerin Alanları, 2002 Bölge Adı Alan (Km²) Bölge/TR (%) Merkez Dargeçit Derik Kızıltepe Mazıdağı Midyat Nusaybin Ömerli Savur Yeşilli (Toplam) DİCLE Türkiye 969,06 538,94 323,30 46,37 854,57 054,25 69,5 400,48 03,82 48,0 8806, , ,38 0,2 0,07 0,7 0,8 0, 0,3 0,5 0,05 0,3 0,0,2 3,33 00,00 Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler, 20 Tablo 56: Yüz Ölçüm Ve Rakım Değerleri, 2002 Alan (Km²) Yüzde (%) İller Arası Büyüklük Sıralaması (8) Rakım (M) (%) 8806,04, Dicle 26090, 3,33 TR ,4 00 Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler,

36 Tablo 57: İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi Ve Arıtma Tesisleri, 2008 Dicle TR 8806, , ,4,2 3, Belediyeler Tarafından Arıtılan İçme ve Kullanma Suyu Miktarı (000M3/Yıl) Belediyelerde İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yüzey Suyu Miktarı (000M3/Yıl) Belediyelerde İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yeraltı Suyu Miktarı (000M3/Yıl) Su Temini için Belediyelerin Toplam Yatırım Harcamaları (YTL) Dicle TR Kaynak: TÜİK, 200 Tablo 58: Belediye Atıksu İstatistikleri, 2008 Dicle Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) Belediyelerde Kişi Başı Günlük Atıksu Miktarı (Litre/ Kişi Gün) Belediyelerde Kanalizasyon Şebekesinden Deşarj Edilen Atıksu Miktarı (000 Metreküp/Yıl) Belediyeler Tarafından Arıtılan Atıksu Miktarı (000 Metreküp/ Yıl) Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Belediye Nüfusu İçindeki Payı (%) Belediyelerdeki Toplam Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı TR Dicle TR 88 Belediyelerdeki Fiziksel Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Belediyelerdeki Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Belediyelerdeki Gelişmiş Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Doğal Arıtma Sistemi Sayısı 7 56 Atıksuların Toplanması Ve Arıtımı İçin Belediyelerin Toplam Yatırım Harcamaları (YTL) Kaynak: TÜİK, 200 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

37 RAKAMLARLA MARDİN Tablo 59: Belediye Atık İstatistikleri, 2008 Kişi Başı Ortalama Belediye atık Miktarı (Kg/KişiGün) Atık Hizmeti Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı (%) Atık Hizmeti Verilen Belediye Nüfusunun Belediye Nüfusuna Oranı (%) Belediye Tarafından Ya Da Belediye Adına Toplanan Atık Miktarı (000 Ton Yakma Tesislerinde Yakılan Belediye Atık Miktarı (000 Ton) Dicle TR Çöp Depolama Sahalarında Bertaraf Edilen Belediye Atık Miktarı (000 Ton) Belediyelerdeki Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Diğer Bertaraf (Çöp Depolama Sahası Ve Yakma Tesisi Hariç) (000 Ton) Yakma Tesisi Sayısı Yakma Tesisi Kapasitesi Dicle TR Kaynak: TÜİK, 200 Tablo 60: Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi, 2009 Toplam Tüketim (Mwh) Resmi Daire (Mwh) Sanayi İşletmesi (Mwh) Ticarethane (Mwh) Mesken (Mwh) Tarımsal sulama (Mwh) Şantiye (Mwh) Sokak Aydınlatma (Mwh) Diğer (Mwh) Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (Kwh) Kişi Başına Sanayi Elektrik Tüketimi (Kwh) Kişi Başına Mesken Elektrik Tüketimi (Kwh) Dicle TR /Dicle (&) 4,24 27,90 38,70 34,32 3,42 96,67 48,52 36,66 0,08 03,30 8,3 /TR (&) 0,48 0,63 0,33 0,20 0,33 4,40,04,20 46,99 32,23 3,5 Kaynak: TÜİK,

38 4.2 Ulaştırma Tablo 6: Erişebilirlik Endeksleri İL Endeksi nde Endeksi nde Endeksi nde Erişilebilirlik Alt Endeksi Bazında Erişilebilirlik Alt Endeksi Bazında Erişilebilirlik Alt Endeksi Bazında Sıra Ve Puan Sıra Ve Puanı Sıra Ve Puan Sıralama Puan Sıralama Puan Sıralama Puan Kaynak: URAK, 200 Tablo 62: Ağ Durumu (Km) Dicle Otoyol Devlet Yolu Bölünmüş Yol (Devlet Yolu) İl Yolu Bölünmüş Yol Bölünmüş Yol (İl Yolu) Toplam Toplam TR Kaynak: KGM, 200 Tablo 63: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (Km) Asfalt Betonu Sathi Kaplama (Asfalt) Stabilize Toprak Diğer Kaynak: KGM, 200 Tablo 64: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı, 200 Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Yol Ve İş Makineleri Özel Amaçlı Taşıtlar Traktör Bin Kişi Başına Otomobil Sayısı Dicle TR /Dicle (&) 43,59 39,57 46,62 36,56 34,7 4,69 29,6 49,25 5,79 /TR (&) 0,22 0,78 0,20 0,39,40 0,20 0,55 0,50 2,57 Kaynak: TÜİK, 200 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

39 NOTLAR

40 NOTLAR

41 NOTLAR

42 Tasarım: A N K A R A Cinnah Caddesi Güneş Sokak 7/2 Çankaya T F İ S T A N B U L Akatlar Mah. Hare Sokak No: 6 Beşiktaş T F

43

44 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Savurkapı Mah. Nusaybin Cad. No:3 Meydanbaşı Mevkii MARDİN Tel: Faks: info@dika.org.tr MARDİN YATIRIM DESTEK OFİSİ Ravza Caddesi Akkent Sitesi 4.Blok No:7 Yenişehir/MARDİN Tel/Faks: +90 (482) mardin_ydo@dika.org.tr info@dika.org.tr