TEKNOLOJİ İLE GELEN YENİLİK. Teknik Katalog

Transkript

1 TEKNOLOJİ İLE GELEN YENİLİK Teknik Katalog

2 D KKAT! Bu katologda yer alan lastikler yalnızca belirtilen kullanım alanları içindir. Farklı her türlü uygulamadan kaçınınız. YANLIŞ VEYA UYGUNSUZ KULLANILAN LASTİKLER TEHLİKE YARATABİLİR. Bu kullanıcı katoloğu lastiklerin doğru şekilde kullanımına yönelik kolay anlaşılabilir bilgileri içermektedir, verilen bilgiler periyodik olarak güncellenecektir. Uluslararası kullanıma yönelik bilgiler içeren bu katolog, mutlaka göz önünde bulundurulması gereken yasalar dahilindeki kullanım bilgilerini içermemektedir. Bakım ve saklama koşulları için gerekli işlemler üreticinin verdiği şekilde uygulanmalıdır. Özel durumlarda, lütfen kullanılmamış veya az kullanılmış lastiklerin ömürlerini dikkate alınız. Taban ve yanaklarda bulunan çatlama veya yarılmalar, karkas deformasyonuna ek olarak lastikte yaşlanma belirtileri olarak gözlemlenebilir. Ömrünü tamamlamış lastikler farklı uygulamalarda kullanılmadan önce mutlaka uzmanlar tarafından kontrol edilmelidir. Kullanım hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için lütfen size en yakın Pirelli temsilcisiyle bağlantıya geçin veya Pirelli ye ulaşın. Çağrı Merkezi: Türk Pirelli Lastikleri A.Ş. Dikilitaş Mah. Hakkı Yeten Cad. BJK Süleyman Seba Kompleksi Selenium Plaza No: 10-C Kat: Beşiktaş / İstanbul

3 İÇİNDEKİLER Ürün Segmentasyonu 02 Mevcut Araç Tipleri 03 Ürünler ve Teknik Bilgiler 04 Teknik Tavsiyeler 28 1

4 ÜRÜN SEGMENTASYONU Mevcut Pirelli desen yelpazesi aşağıda görüldüğü gibi uygun aks pozisyonunda kullanılabilecek şekilde sınıflandırılmıştır. ARKA LASTİKLER ÖN LASTİKLER İMPLEMENTLER MB39 TM99 TM95 AGRAR GG1 GG4 TD27 TD310 IM110 AN77 RA28 2

5 MEVCUT ARAÇ TİPLERİ Traktörler Biçerdöverler Sprinkler İmplementler Römorklar İlaçlayıcılar 3

6 TD27 Zorlu ve güç gerektiren koşullara uygun traktör ön lastiği. Farklı koşullarda yapısal kararlılığını sürdürerek her türlü makinede/araçta optimum performans sunar ve maksimum kullanım kolaylığı sağlar. TD310 Yüksek dayanıklılığa sahip taban profili sayesinde, çift sürme esnasında yüksek hızlarda çalışabilmeyi sağlar. Sağlam karkas yapısı ve dayanıklı taban karışımı her türlü koşulda uygun kullanım olanağı sağlar. 4

7 ÖLÇÜ TABLOLARI / YÜKLER / BASINÇLAR ÖN LASTİKLER Lastik Ölçüsü Yük Endeksi Desen Genişlik (mm) Çap (mm) Statik Yarıçap (mm) Lastik Dönme Çevresi (mm) Yük (kg) Basınç (bar) Hız (km/sa) Kullanılan jantlar İç Lastik PR TD PR TD E D KA E 16 L290 6 PR TD PR TD E KA E F - 5K 16 L350 8 PR TD PR TD PR TD E KA 4.00E F 5K F 16 L PR TD F F - 5K 6.00F - 6LB 16 L430 6 PR TD PR TD F F - 5K 6.00F - 6LB 16 L PR TD PR TD E E F 19 L395 5

8 MB39 MB39 lastiği ekin arazilerindeki tüm uygulamalarda kullanılmaya uygun olarak tasarlanmıştır. Delinme ve yırtılmaya karşı yüksek dayanıklılık sağlayan taban ve yanak yapısı özel kauçuk karışımı kullanılarak üretilmiştir. Yüzeydeki ağırlık dağılımını düzenleyerek üzerinde çalıştığı toprağı sıkıştırmadan ilerler. TM99 Orta ve orta-yüksek beygir güçlü traktörlerin zorlu koşullarda kullanımına uygun olarak üretilmiştir, asfaltta çekiş için idealdir. Ekstra yüksek dayanıklı çapraz katlı yapısı yorulma ve darbelere karşı yüksek dayanıklılık gösterir. Taban deseni mükemmel çekiş sağlar. TM95 TM95 her türlü zemin yapısında ve her türlü koşulda kullanıma uygun olarak tasarlanmıştır. Kendine özgü ve yenilikçi taban tasarımı ile mükemmel çekiş lastiğidir. Kendi kendini temizleyebilme yeteneği sayesinde yüksek çekiş gücü sağlar. Bu sayede kısa-uzun şekillerde farklılaşan kanalları yatay ve dikey titreşimleri sönümleyerek mükemmel kullanım kolaylığı sağlar. 6

9 ÖLÇÜ TABLOLARI / YÜKLER / BASINÇLAR ARKA LASTİKLER Lastik Ölçüsü Yük Endeksi Desen Genişlik (mm) Çap (mm) Statik Yarıçap (mm) Lastik Dönme Çevresi (mm) Yük (kg) Basınç (bar) Hız (km/sa) Kullanılan jantlar İç Lastik TUBELESS 14 PR MB DW20A - DW18 DW20 - DW20B PR TM PR TM W11 - W9 - W10 DW10 - DW11 28 T PR TM PR TM W12 - W11 DW11 - DW12 28 T PR TM PR TM W12 - W11 36 T 760E PR TM W13 - W11 - W12 DW11 - DW12 8 PR TM DW13 28 T PR TM W15L - W14L DW14 - DW14L 8 PR TM DW15 - DW15L 30 T940 6 PR TM PR TM PR TM PR TM W16L - W15L DW15 - DW15L DW16 - DW16L 30 T PR TM PR TM DW20 - DW18 DW20A 30 T1230 7

10 IM110 Orta-düşük güçlü traktörler, römorklar, implementlerde kullanılmak için tasarlanmış olup, özel diş ve desen yapısı sayesinde mükemmel çekiş sağlar. Kullanım şartlarına farklı mukavemet gösterebilen yapısı sayesinde çekiş gücüne katkı sağlar, kendi kendini temizleyebilme özelliği sunar. AN77 Römorklarda ve yük taşıma için kullanılan tarımsal ekipmanlarda her türlü kullanıma uygun olarak tasarlanmıştır. Yapısal kararlılık, dayanıklılık ve her türlü araçta yüksek kullanım kolaylığı sağlar. RA28 RA28 tarımsal ekipman ve römorkların tahriksiz dingillerinde kullanıma uygun olarak tasarlanmıştır. Kendine özgü taban deseniyle, toprağı sıkıştırmadan ve yüzeye batmadan çalışabilme kabiliyeti sağlamasının yanı sıra düşük dönme direncine sahiptir. 8

11 ÖLÇÜ TABLOLARI / YÜKLER / BASINÇLAR İMPLEMENT / RÖMORK LASTİKLERİ Lastik Ölçüsü Yük Endeksi Desen Genişlik (mm) Çap (mm) Statik Yarıçap (mm) Lastik Dönme Çevresi (mm) Yük (kg) Basınç (bar) Hız (km/sa) Kullanılan jantlar İç Lastik PR IM PR IM D D 4J E - 4 1/2J 15 L PR AN S Z430 4 PR IM PR IM PR IM E E KA - 4 1/2-5K F 16 L PR RA F E 5.00F - 5K 12 PR RA F - 6LB 16 L430 9

12 AGRAR Römorklarda ve yük taşıma için kullanılan tarımsal ekipmanlarda her türlü kullanıma uygun olarak tasarlanmıştır. Yapısal kararlılık, dayanıklılık ve kullanım kolaylığı sağlar. GG1 Çapraz katlı yapıda olup, orta düzeyde aşındırıcılığa sahip ve kesici olmayan zeminlerde kullanılmak için tasarlanmıştır. Yüzeye batmadan çalışabilme kabiliyetinin yanı sıra yumuşak zeminlerde (örn. toprak, kum vb.) kullanıldığında yüksek km performası sağlar. GG1 aynı zamanda yükleyici forkliftler gibi yumuşak yüzey üzerinde çalışan ve yük taşımak için kullanılan kamyonların belirli modellerinde de kullanılmak üzere tasarlanmıştır. GG4 GG4 taban deseni çeşitli zemin uygulamalarında, kaldırma / taşıma ve yük taşıma işi yapan araçlarda kullanılmak için tasarlanmıştır. GG4 aynı zamanda yandan yükleyici forkliftler gibi yumuşak yüzey üzerinde çalışan ve yük taşımak için kullanılan kamyonların belirli modellerinde de kullanıma uygundur. Çapraz katlı yapıda olup, orta düzeyde aşındırıcılığa sahip ve kesici olmayan zeminlerde kullanıma uygun özel bir taban karışımına sahiptir. 10

13 ÖLÇÜ TABLOLARI / YÜKLER / BASINÇLAR ÇOK AMAÇLI KULLANIM LASTİKLERİ Lastik Ölçüsü Yük Endeksi Desen Genişlik (mm) Çap (mm) Statik Yarıçap (mm) Lastik Dönme Çevresi (mm) Yük (kg) Basınç (bar) Hız (km/sa) Kullanılan jantlar İç Lastik MPT 6 PR AGRAR F F F 18 L390 6 PR AGRAR MPT 6 PR GG PR GG SDC 18 L PR GG PR GG MPT 8 PR GG SDC SDC 18 T PR GG MPT TUBELESS 10 PR GG PR GG SDC SDC 20 T740 11

14 LASTİK YAPISI KARKAS TABAN DESENİ TOPUK LİNER (İÇ TABAKA) YANAK RADYAL VE ÇAPRAZ KATLI LASTİK ARASINDAKİ FARKLAR Çapraz katlı lastiklerde karkası oluşturan kord bezleri birbirine çapraz olarak yerleştirilmiştir. Radyal lastiklerde karkası oluşturan kord iplikleri lastiğin dönüş yönüne dik olacak şekilde yerleştirilmiştir. Ayrıca lastiğin taban kısmında, lastiği çevresel olarak saran kuşak bezleri bulunmaktadır. 12

15 LASTİK İŞARETLERİ 1 - Lastik Üreticisi ve Lastik Deseni 2 - Nominal Kesit Genişliği *Not: 10.5 / Teknik serisi: Bu durumda 80 ölçüsü, nominal kesit genişliğinin % 80 nine denk geldiğine eşit olduğunu göstermektedir. 3 - Karkas Yapısı (-) Çapraz katlı (R) Radyal 4 - Nominal Jant Çapı 5 - Kullanım Tipi İç lastikli kullanım İç lastiksiz kullanım 6 - Yük Endeksi Konvansiyonel kullanımdaki kat muadili Radyal kullanımdaki yük indeksi 7 - Hız Kodu Radyal lastiklerde belirtilir. 13

16 EŞDEĞER ÖLÇÜ İŞARETLEMESİ Zirai grup lastikleri, geniş tabanlı düşük profilli lastiklerin kullanımı dolayısıyla, geçtiğimiz yıllar içinde değişikliğe uğramıştır. Bazı durumlarda aynı lastik için farklı işaretler görülebilir. TRAKTÖR ARKA LASTİKLERİ NOMİNAL KESİT GENİŞLİĞİ ESKİ ARA YENİ 7 7.2/ / / / / / / / / / TAM İŞARETLEME ÖRNEĞİ / İMPLEMENT LASTİKLERİ NOMİNAL KESİT GENİŞLİĞİ ESKİ YENİ / / / / / /

17 DÖNÜŞTÜRME TABLOLARI Aşağıdaki dönüştürme tablosunda hız ve yük endekslerine karşılık gelen göstergeler yer almaktadır. YÜK İNDEKSLERİNİN (LI) LASTİK BAŞINA TAŞIMA KAPASİTESİ (KG) ÇEVRİMİ LI Kg HIZ KODLARI (km/sa ve mph) Hız kodları A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 B C D E F G Km/sa mph

18 ÖLÇÜLER Tablolardaki değerler, janta bağlı, yeni ve doğru işletme basıncında çalışır durumdaki lastikler içindir. S = Genişlik ( Şişirilmiş bir lastiğin yanaktan yanağa kesit genişliği ) Eğer lastik belirtildiğinden daha dar ( veya geniş ) janta bağlanmışsa, kesit genişliği tablodaki veriler düşürülerek ( veya yükseltilerek ) elde edilir. OD = ( Yüklenmemiş lastiğin dış çapı ) Çap. Rstat = Statik yarıçapı ( tabloda verilen yük ve basınç değerlerinde ) Rc = Lastik dönme çevresi. ( Lastiğin asfalt yolda 1 tam dönüşte aldığı yol ) Çapraz Katlı S OD Rstat Rc % -2 + %4 % -1 + %1.5 ± %2 ± %2 ± %2 ± %0.5 ± %1.5 ± %1 Not: Tabloda verilen değerler kullanım esnasında farklılık gösterebilir. 16

19 ŞİŞİRME BASINCI Şişirme basınçları çevre sıcaklığına bağlı olarak değişebilen değerlerdir. Tablolarda verilen değerler, gösterilen yük ve hız değerleri için tavsiye edilen basınç değerleridir. Lastiğin çalışma anındaki basınç değeri ek ekipmanların kullanımına bağlı olarak oluşacak ilave yükler dolayısıyla aracın mekanik karakteristiklerine uygun olarak ayarlanmalıdır. Bu değerler kullanma şartlarına uygun olarak (asfaltta değişken hızlarda, tarlada yüksek tork gerektiren toprak işleme koşullarında veya düşük tork gerektiren ekim işlemlerinde) seçilen yük/basınç uygulama tabloları incelenerek elde edilebilir. Şişirme Basıncı P (bar) (1 bar=100 kpa). 17

20 YÜK KAPASİTELERİ (kg) Kg değerleri ile verilen yük kapasiteleri, araç tam yüklü iken elde edilen ve her lastiğe ayrı ayrı düşen ağırlıklar ile belirtilmelidir. Bu ağırlıklar taşınan her türlü ek ekipmanı içerecek şekilde olmalıdır. Her uygulama ve kullanım şekli için ayrı ayrı verilen değerler, gösterilen hız ve uygulama tiplerinde kabul edilebilir en yüksek yük değerleri için araç tipine bağlı olarak hesaplanmıştır. TARIMDA KULLANILAN TRAKTÖRLER TARIMDA KULLANILAN İMPLEMENTLER Hız Ön Lastik Arka Lastik Tahriksiz lastikler(*) Tahrik Lastikleri Çapraz Katlı Radyal Eksiz Ekli Eksiz Ekli PR A6 A8 HLV HLV HLV HLV Statik (+) (+) 2.00 yükleyici ve loderler için %25 lik ek basınç (*) Tahriksiz dingil lastikleri tahrikli dingillerde kullanıldığında yük kapasitesi %70 e düşürülmeli, şişirme basıncı ise %20 artırılmalıdır. ( ) Yüksek tork gerektirmeyen koşullarda 18

21 JANTLAR Özellikle güçlü traktörlerde lastik topuklarının jant üzerine oturduğu alanda tırtık/çentiklerin olduğu kontrol edilmelidir. Bu tırtık ve çentikler sayesinde yüksek tork kullanımı durumunda lastiğin jant üzerinde dönmesi ve dolayısı ile iç lastik subapının kesilmesini engelleyecektir. Lastik topuk - jant oturma alanını epoksi türü boyalar ile boyamayınız. Jantlar kullanılmadan önce temiz, pastan arındırılmış ve harici bir etkenden dolayı zarar görmemiş olduğu kontrol edilmelidir. İÇ LASTİKLER Her ölçü için özel olarak belirtilen iç lastikler kullanılmalıdır. İç lastik bulundurmayan lastikler genellikle iç lastik kullanım zorluğunu giderici özelliktedir. İç lastik özellikleri; 38 T = Jant Çapı T = Valf Tipi 970 = İç Lastik Kesit Genişliği Aynı lastik için birden fazla iç lastiğin önerildiği koşullarda, jant ve/veya valf tipine özel önem göstermek gerekmektedir. Gerekli valf tipleri, iç lastik üzerinde aşağıda görüleceği gibi, mevcut işaretler yardımıyla belirlenebilir. C = Araç Tipi Valf (V2-01-1/TR13) L = Araç Tipi Valf (V2-01-2/TR15) T = Hava-Su Tipi Valf (V4-01-1/TR218 A) Z = Vidalı Valf 19

22 MEKANİK AVANS 4 çeker araçta çekiş gücünün avantajlarını tamamıyla kullanmak ve lastiklerin erken yıpranmasını önlemek amacıyla, ön aksın çevresel hızının arkadan daha yüksek olması gerekmektedir. Bu fark, genel olarak mekanik avans olarak isimlendirilir ve farklı traktör modelleri arasında değişiklik gösterebilmektedir. Ön lastikler normal olarak nadiren % +5 i geçen, genellikle % +1 ve % +4 arasında bir avansa sahiptir. Eğer şişirme basıncının avans değeri sabit kalacaksa üretici firma tarafından belirlenen sınırlar içerisinde tutulması gerekmektedir. Etki, avans değerinin değişmesi olacaktır. Basit bir matematiksel hesaplama kullanılarak, (RCf.MR)-RCr Mekanik Avans % = x 100 RCr Olduğu düşünülürse ön avans değerinin kontrol edilmesi mümkündür. Burada: RCf = Ön lastik dönme çevresi RCr = Arka lastik dönme çevresi MR = Traktör imalatçıları tarafından belirlenen sabit mekanik değerdir. Mekanik avansı kontrol etme gereği orijinal ekipman değiştirilirken ve traktör imalatçısı tarafından onaylanandan farklılık gösteren lastikler takarken ortaya çıkar. ( Bu kontrol ile sonradan ortaya çıkan mekanik arızalar, manevra güçlükleri ve hızlı lastik yıpranması ortadan kaldırılır. ) 20

23 ÇİFT LASTİK KULLANIMI Çift lastik kullanımı aşağıdaki avantajları sunmaktadır: Traktör veriminin geliştirilmesinin, çekişin artırılmasının ve toprak sıkıştırmasının azaltılmasının en ekonomik aracıdır. Ayrıca, azami genişlikte (tohumlama hazırlık çalışması için çift) ve aynı zamanda normal koşullarda (pullukla oluk açarken tek) çalışılmasına olanak sağladığından fazladan geniş tek lastik uygulamalarıyla karşılaştırıldığında daha esnektir. Düşük şişirme basıncında (0,4 bar a kadar) toplam yük kapasitesinde (tek yük x 1,76) tutarlı bir artış ile kullanıma olanak sağlamaktadır. Sonuç toprak üzerindeki basınçta büyük bir azalma ve makul bir şekilde düşük toprak sıkıştırması ile azami bir zemin temas alanıdır. Traktörün gücünün tam bir şekilde kullanılmasını sağlayarak, kayma ve lastik batmasında bir azalma ile çeker aksta artan denge sayesinde çekiş gücü artmaktadır. Yük ve şişirme seviyelerinin bu katalogdaki tablolarda verilen değerler temel alınarak farklı kullanım koşulları için belirlenmesi gerekmektedir. ÇİFT LASTİK MİNİMUM ARA MESAFESİ (A) STANDART SERİ GENİŞ SERİ Radyal Çapraz Katlı TM 700 Kesit Kesit mm inç mm inç mm inç

24 SUYLA DENGE SAĞLANMASI Traktör çeker tekerleklerinin dengesinin sağlanması lastiklerin içerisine su uygulanarak elde edilmektedir. Kış aylarında, su donduğunda suyun lastiklere zarar vermesinin önlenmesi için uygun miktarlarda antifrizin ilave edilmesi gerekmektedir. İster doğal kalsiyum klorid (CaC 2) isterse mavi ispirto kullanılabilir. Bu çözeltiler donma noktasını düşürmekte, lastiğe zarar vermemektedir. Aynı zamanda kalsiyum klorid dengeyi artırmaktadır. Su İlave Etme Talimatı: 1. Tekerleği kriko ile kaldırınız ve subabı en yüksek dikey konuma getiriniz. 2. Özel kapak anahtarını kullanarak kilit contasını sökünüz. 3. Subabın gövdesine takılı olan normal bir lastik hortum sayesinde lastiğin içerisine su doldurunuz. 4. Doldurma işlemi boyunca lastiğin içerisindeki havanın dışarıya kaçmasına olanak sağlamak amacıyla subaptan hortumu zaman zaman çıkartınız. 5. Su subaptan dışarıya çıkmaya başladığında doldurma işlemini durdurunuz. Eklenilen suyun miktarı yaklaşık olarak %75 olacaktır. Aşırı doldurmaktan kaçınmak ve subabın uygulanan suyun miktarını ayarlaması için lastiği döndürünüz. 6. Subap gövdesini sıkarak yerine geri yerleştiriniz ve önerilen basınca kadar hava ile şişiriniz. Su Boşaltma Talimatı: 1. Tekerleği kriko ile kaldırınız ve subabı en düşük dikey konuma getiriniz. 2. Kilit contasını sökünüz ve suyun dışarıya boşalmasını sağlayınız. 3. Kilit contasına uygun uzunlukta küçük bir lastik (boşaltma) hortumu ekleyiniz. Hortumu iç lastiğin içerisine sokunuz ve daha sonra contayı subabın gövdesi üzerindeki yerine sıkarak takınız. 4. Lastikleri hava ile şişiriniz. 5. Özel kapak anahtarı kullanarak iç subap gövdesini çıkartınız ve geriye kalan suyun lastiklerden boşalmasını sağlayınız. 6. Lastik hortumu çıkartınız, iç subap gövdesini yenisiyle değiştiriniz ve kilit contasını yerine sıkarak yerleştiriniz. 7. Önerilen basınca kadar hava ile şişiriniz. 22

25 ANTİFRİZ ÇÖZELTİSİ Aşağıdaki oranları genel kılavuz olarak kullanabilirsiniz. ÇÖZELTİNİN KULLANILABİLECEĞİ AZAMİ SICAKLIK Suya Litre Başına İlave Edilecek Miktar (kg) CaCI 2 ÇÖZELTİSİ Çözeltinin Ağırlığı (kg/litre) Suya Litre Başına İlave Edilecek Miktar (kg) %95 ALKOL ÇÖZELTİSİ Çözeltinin Ağırlığı (kg/litre) C C C Özellikle antifriz çözeltileri kullanıldığında, su ile denge sağlanırken aşağıdaki önlemlerin alınması gerekmektedir: Dirençli basınç göstergesi olan pompalar kullanınız. İşlemi yapan kişinin koruyucu gözlük, iş tulumu, botlar ve kauçuk eldivenler kullanmasını sağlayınız. Çözeltiyi suyun içerisine kalsiyum klorid dökerek ve çözülmesine yardımcı olmak için karışımı karıştırarak hazırlayınız. Kalsiyum klorid içerisine asla su dökmeyiniz; tehlikelidir. Doldurma ve boşaltma işlemleri tamamlandığında, aşındırıcı bir madde olan antifriz ile temas edebileceklerinden taşıtın bütün metal parçalarını dikkatli bir şekilde temizleyiniz. Lastik içerisinde kalan hava miktarı az olduğundan lastik basıncını sık sık kontrol ediniz. 23

26 TRAKTÖR ARKA LASTİKLERİNİN SUYLA DENGESİNİN SAĞLANMASI (RADYAL VE ÇAPRAZ KATLI YAPISINDA) ÖLÇÜ JANT ÇÖZELTİ LİTRESİ CaCl2 Miktarı ÇÖZELTİ (-20 C) Toplam Kütle F S W W W W W W W W W W 15 L W 15 L W 16 L DW DW 25 A W W W W W 15 L W W 15 L W 16 L W W 15 L W 16 L W W W W W W W W W 15 L W 16 L W 18 L W 18 L

27 JANTLAR, ÇEVRE ÇAPLARI Daha fazla detay için E.T.R.T.O. veri kitabına başvurunuz. W VE DW JANTLAR ÖLÇÜLER (mm) Jant A* G H P min min W W W 8 W 8 H (*) W 8 L 21.6 W ± 2.4 W W 10 H (*) (*) W 10 L 21.6 W W W W 14 L W 15 L ± 4.7 W 16 L W 18 L DW Dw ± DW DW DW 14 L ± 4.7 DW 16 L ( ) 36.5 DW 18 L ± 6.4 DW DW (*) W 8 H ve W 10 H jantlar için 0.33 mm ( ) DW jantlar için 28,6 mm Nominal Jant Çapı ( ) (1) 16 mm bilye içeren halatlar için göbek çevresi: π D1 ± 1.2 mm 5 ±1 Taper D1 ÇAPLAR Göbek Çevresi (mm) (1) Ball Ball Ölçüm Çapı D D Çapı (mm) Belirtilen Jant Çapı G H 5 ±1 A P D Diş aralığı, Diş açma max 1.6 min 0.2 min P 9.5 ± 0.8 DW jant çevresi 25

28 KANALLI JANTLAR ÖLÇÜLER (mm) Jant A ± 1.5 G H min 2.50 A A 2.50 C B D B D 5 ±1 G H 3.50 D * Jantlar için J E KA E /2 J /2 K J K JA KB F I ÇAPLAR (mm) 5.50 F /2 J Nominal Jant Çapı ( ) D Çapı (mm) 5 1 /2 K /2 L L ( ) 6 LB F S LB LB (*) Düz tırnak yuvası olan jant ( ) 7.00 ve 9.00 jantları için D çapı: D=

29 BÖLÜNMÜŞ JANTLAR ÖLÇÜLER (mm) Jant A ± 1.6 G P min A ± ± P 5 ±1 G 2.50 C D D 3.75 I E Geçerli 6.00 G ÇAPLAR (mm) Nominal jant çapı D Çapı (mm) SÖKÜLEBİLİR SEGMANLI DÜZ TABANLI JANTLAR ÖLÇÜLER VE ÇAPLAR (mm) Jant A ± 3.2 G ± 1.5 Jant Çapı D Çapı (mm) A 5.00 S G 6.00 T S ( ) D ( ) Flat base (F.B.) 5 TIRNAK YUVALI VE SÖKÜLEBİLİR SEGMANLI JANTLAR ÖLÇÜLER (mm) Jant A ± 3.2 G ± 1.2 P min A 5.50 F S.D.C G P 5 ± G S.D.C H S.D.C D S.D.C. jantlar 11 S.D.C ± S.D.C ± ÇAPLAR (mm) Nominal jant çapı D Çapı (mm)

30 LASTİK KULLANIMINA YÖNELİK BAZI PRATİK ÖNERİLER GİRİŞ Lastikler, taşıt ve yol arasındaki bağlantıyı sağlamalarından dolayı yüksek öneme sahip sistemlerdir. Bu nedenle, lastiklerin her zaman iyi koşulda saklanmaları ve değiştirilme zamanları geldiğinde yerlerine doğru lastiklerin takılması olağanüstü önem taşır. Orijinal donanım olarak aracınıza takılan lastikler aracın işleyişinin bütün yönleri göz önünde bulundurularak araç ve lastik üreticileri tarafından seçilmiştir. Güvenlik, araç davranışı ve mesafe üzerindeki etkileri göz önünde bulundurulduğunda öncelikle lastik veya araç üreticisinden tavsiye alınmaksızın lastik boyutunda, yükünde ve hız sınıfında herhangi bir değişiklik yapılmaması gerekmektedir. Depolama Lastikleri ısı ve ozon kaynaklarından uzak tutunuz. Lastiklerin doğrudan güneş ışığına uzun süre maruz kalmasını önleyiniz. Lastiklerin gres, petrol, uçucu eritici maddeler veya lastiği bozabilecek olan diğer kaynaklarla temas etmelerini önleyiniz. İç lastik bulundurmayan lastiklerin (ister radyal isterse çapraz kuşaklı lastik olsun) yatay olarak depolanmasını önleyiniz; sadece küçük boyutlu lastikler düz olarak istiflenebilir ve depolanabilir. (azami 6 aylık bir sürede) Lastikler jantlar üzerine takılı olarak depolandığında mevcut basıncını düşürünüz. Stokta atıl kalmasını engelleyiniz. Depolanan lastiğin içinde su veya nem olmadığından emin olunuz. İç lastiklerin ve kolanların kesinlikle asılmaması ancak daima raflarda depolanması gerekmektedir. Lastik Seçimi ve Değiştirme Bir traktör veya zirai ekipman için aks başına kabul edilebilir azami yük, genel olarak orijinal ekipman üzerinden veya özel kullanımlar için (örneğin dar lastikler) seçilen lastik boyutu ile belirlenmektedir. Değişen lastiklerin eski çalışma koşulları dahil olmak üzere mevcut kullanıma uygun olması gerekmektedir. Aşırı yükleme veya lastik için izin verilenden daha yüksek hızda kullanım, lastiğin erken bozulmasına ve aşırı ısınmaya neden olmaktadır. Kullanılmış lastiklerin önceki kullanım koşulları bilinmiyorsa takılmamalıdır. Lastik değişimi ile ilgili olarak lastik üreticileri veya lastik uzmanlarından tavsiye almak her zaman önemlidir. Şişirme Basıncı Doğru basınç değerlerinin korunması verimli ve güvenli bir kullanım için son derece önemlidir. Doğru basınç için benimsenecek olan değer her bir aks üzerindeki yük düzenlemesine ve taşıtın, lastiğin azami yük kapasitesinde çalışmasına tekabül eden değer olacaktır. Yanlış Basıncın Etkileri; Lastik Üzerinde Düşük basınç aşırı ısınmaya neden olur ve bir lastiğin ömrünü fazlasıyla kısaltabilmektedir. Yol tutuşunu azaltmasının yanısıra düzensiz aşınmaya, iç hasara, tırnakların oturmamasına ve en sonunda lastiğin parçalanmasına dahi neden olabilmektedir. Aşırı şişirme lastiğin darbe hasarına karşı daha dayanıksız olmasına neden olmaktadır ve bazı durumlarda 28

31 jantın biçiminin bozulması veya hatta bir lastiğin patlamasıyla sonuçlanabilmektedir. Yanlış hava basıncı aşağıdaki maddelerin artmasına neden olur : Hızlı ve düzensiz aşınma Çatlama, parçalanma ve patlama Performans bozukluğu ve güvensiz kullanımla sonuçlanan taşıt dengesizliği Daha yüksek yakıt tüketimi Azalan sürüş konforu Su ile yüklü lastiklerin hava basıncı iki haftada bir düzenli olarak, sadece soğuk iken kontrol edilmelidir. Son bir saattir kullanılmayan veya 2-3 km den az yol yapmış olan lastikler soğuk olarak kabul edilebilir. Lastiklerin şişirme basınç değerlerinde araç üreticisinin önerdiği hava basıncı değeri esas alınmalıdır. Kullanılan sübap kapağı valf yapısına uygun olmalıdır. Lastik Sökme ve Takma Bu tür işlemleri sadece uygun aletler ve metodlar kullanan özel olarak eğitilmiş uzmanlar kontrolünde gerçekleştiriniz. Nitelikli personel tarafından gerçekleştirilmediğinde bu işlemler lastikte ve jantta zedelenme veya hasara neden olabilir. Lastiğe ya da janta daha sonraki kullanım esnasında kırılacak veya zedelenecek şekilde bir hasar verebilir. Bu işlemlerin bir uzman tarafından gerçekleştirilemeyeceği istisnai durumlarda, sökme ve takma işleminin özel olarak verilen talimatlar takip edilerek dikkatli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Janta uygunluğa ve lastiğin merkezlenmesine özellikle dikkat edilmelidir. Şişirme boyunca, önerilen basıncı aşmayınız. Şüphe veya herhangi bir güçlük olması durumunda bir uzmanla temasa geçiniz. Aynı yapıda, desende ve boyuttaki lastikleri aracın aynı dingili üzerinde kullanınız. Çift lastik takmak için sadece aynı boyutta, yapıda ve diş derinliğindeki lastikleri kullanınız ve kullanılan boyut için belirtilen çift lastik aralığına riayet ediniz. Yeni lastiklerle, başka herhangi bir parçanın da (iç lastik, kolan, subap sızdırmazlık halkası) yeni olması gerekmektedir. Kullanılmış lastikleri hem dışsal hem içsel olarak kontrol ediniz. Oksitlenmiş, biçimi değişmiş, hasarlı, kaynaklı jant ve jant parçalarını kullanmamaya özen gösteriniz. Takma ve çıkartma işlemleri boyunca lastiğe, iç lastiğe veya diğer lastik parçalarına zarar vermemek için dikkatli olunuz. Lastiği çıkartmadan önce supap mekanizmasını çıkartarak lastiğin havasını tamamen boşaltınız. Daima uygun özel donanım, alet ve onaylı lastik yağlayıcısı kullanınız (asla silikon veya hammaddesi petrol olan yağlayıcılar kullanmayınız). Jant ve lastik arasındaki temas alanını ve lastik tırnak alanını temizleyiniz. Su, nem, yabancı maddeler veya herhangi bir toz olmaması için lastiğin ve jantın içerisini kontrol ediniz. Lastiğin, iç lastiğin ve kolanın doğru şekilde birbirine uygun olup olmadığını kontrol ediniz. İç lastikli tip lastik için tekerlek ve iç lastik arasında hava olmadığından kesinlikle emin olunuz. İç lastik kullanılan lastiklerde iç lastiğin buruşup katlanmasını önlemek için yerine yerleştirilmeden önce hafifçe pudralanması ve şişirilmesi önerilmektedir. Lastiğin jant üzerinde merkezlendiğinden emin olunuz. Tırnakların doğru şekilde oturabilmesi için şişirme boyunca izin verilen azami değerleri asla aşmayınız (traktör çeker tekerlekleri için 3,5 bar). 29

32 Lastik şişirmesi boyunca -- Güvenli bir mesafede durunuz. -- Mümkünse daima duvara bağlı veya tespit zincirleri olan bir güvenlik kafesi kullanınız. -- Şişirme işlemi boyunca gövdenin hiçbir parçasının supap mekanizması veya kapakların olası yörüngesi içerisinde olmadığından emin olunuz. -- Yerde havasız duran lastiğin üzerinde lastik şişirme donanımını bırakmayınız. -- Uygun basınç sınırlamalı ölçü aletlerinin kullanılması tavsiye edilmektedir. -- Nem/kir girmesini önlemek için basınçlı hava hattında bir filtre veya nem önleyici (veya kurutucu) kullanınız. Supapların jant, fren kampanası veya diğer sabit mekanik parçalara temas etmediğinden emin olunuz. Kullanım ve Bakım Sürüş karakteristiğini ve hızını; aracın yükü, çevresel koşullar ve yol koşullarına uygun olarak ayarlayınız. Uygun bir yük dağılımıyla, bölgesel veya aşırı yükten kaçınınız. Aşırı yük lastik ömrünü olumsuz etkilemektedir. Lastik takıldıktan sonraki ilk 3 saat içinde ve sonrasında düzenli aralıklarla cıvata somunlarının hala sıkı olup olmadığını mutlaka kontrol ediniz. Kalibre edilmiş ve uygun ölçü aletleri kullanınız. Lastiğin genel olarak hidrokarbon (yağ, mazot, gres, vb.) maddelerle temasına izin vermeyiniz. Bir taşıt üzerindeki lastiklerin, -- Düzensiz aşınma göstergesi olarak, kesikler, bölgesel biçim bozuklukları ve yabancı maddeler (çakıl, hurda, metal vb.) için lastik kanallarına, -- Kesikler, çatlaklar, darbe hasarı, sıyrık ve yerel biçim değişiklikleri için yanaklarına, -- Sürtünme belirtileri, jant hasarı, yanlış montaj için lastik sırtı/jant bölgesine, -- Çatlaklar, aşınma, yerel biçim bozuklukları ve yabancı maddeler için çift lastikler arasına özellikle dikkat gösterilerek incelenmesi gerekmektedir. Çift lastikler arasında nesneler varsa, her şeyden önce her iki lastiğin de havasını indiriniz. Bunun gibi herhangi bir hasar olması durumunda, lastiğin bir uzman tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Eğer bir lastik ağır bir darbeye maruz kaldıysa, gözle görülür herhangi bir hasar yoksa dahi hasar lastiğin ömrünü ciddi bir şekilde kısaltabileceğinden bu lastiğin bir uzmana gösterilmesi gerekmektedir. Bir delinme sonrasında, mümkün olan en kısa sürede sökülmesi gerekmektedir, çünkü düşük basınçta çalışması yapısal bozukluğa neden olabilir. Delinmiş olan bir lastik ikincil hasarı kontrol etmek için mutlaka taşıttan sökülmelidir. Lastiğin onarılması gerekiyorsa ve yapısal olarak daha fazla deformasyonun önlenmesi amacıyla mümkün olan en kısa sürede bir lastik uzmanı tarafından onarılması gerekmektedir. Her türlü lastik tamir işlemi, bir lastik uzmanından hizmet alarak yapılmalıdır. Diğer Bilgiler Kullanılmamış veya ara sıra kullanılmış olsalar dahi lastikler yaşlanmaktadır. Bazı durumlarda lastik gövdesinin biçim değiştirmesinin eşlik ettiği lastik yanağının çatlaması yaşlanmanın kanıtıdır. Eski ve yaşlı lastiklerin daha fazla kullanıma uygun olup olmadıklarının belirlenmesi için lastik uzmanı tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Uzun süre boyunca park halinde olan taşıtlara takılan lastikler, hareket halindeki araçlara göre daha hızlı bir şekilde yaşlanma ve çatlama eğiliminde olacaklardır. Bu gibi durumlarda, lastiklerin kriko ile kaldırılıp ağırlıktan kurtarılması ve doğrudan güneş ışığından korunması önemlidir. 30

33 LASTİK SÖKME VE TAKMA Dikkat Edilecek Hususlar: Seçilen lastiklerin kullanım koşullarına uygun olup olmadıklarını kontrol ediniz. Lastik ölçü ve değerlerinin (yük indeksi, hava basıncı vs.) araç üreticisi tarafından onaylanmış olmasını kontrol ediniz. Lastiklerin hareket halindeyken aracın herhangi bir mekanik parçasını engelleyip engellemediğini kontrol ediniz. 4 Çekişli traktörler söz konusu ise, yuvarlanma çevre uzunluğunun mekanik oranlara uygun olup olmadığını kontrol ediniz. Farklı boyut, sırt deseni, yapı veya yıpranma derecesine sahip lastiklerin aynı dingildeki (aks) kullanımından kaçınınız. Zirai lastikler, tarla işleriyle ilgili işlemlerde (pullukla kazma, ekme, mahsul işleme, hasat, nakliye vb.) kullanılan çeşitli taşıtlarda kullanılmak üzere özellikle tasarlanmıştır. Taşıtların ve uygulamaların özellikleri oldukça değişkenlik göstermektedir. Ekte en önemli olanlar için en uygun lastiğin ve doğru basınç ayarlarının seçilmesinde kullanılacak olan temel kriterlerin bir listesini bulabilirsiniz. Çift Lastik Kullanımı Çift lastik kullanımı aşağıdaki avantajları sunmaktadır: Traktörün daha verimli kullanılması için, çekişin artırılması ve toprak sıkıştırmasının azaltılmasının en ekonomik aracıdır. Ayrıca, azami genişlikte (tohumlama hazırlık çalışması için çift) ve normal koşullarda (pullukla oluk açarken tek) çalışılmasına olanak sağladığından, tek olarak kullanılan geniş lastik uygulamalarıyla karşılaştırıldığında daha esnektir. Düşük şişirme basıncında (0,4 bar a kadar) toplam yük kapasitesinde (tek yük x 1,76) dengeli bir artış ile kullanıma olanak sağlamaktadır. Sonuç toprak üzerindeki basınçta büyük bir azalma ve makul bir şekilde düşük toprak sıkıştırması ile azami bir zemin temas alanıdır. Traktörün gücünün tam bir şekilde kullanılmasına olanak verirken, kayma ve lastik batmasında bir azalma ile çeker aksta artan denge sayesinde çekiş gücünde artma sağlamaktadır. Yük ve şişirme seviyelerinin bu katalogtaki tablolarda verilen değerler temel alınarak farklı her bir kullanma koşulu için belirlenmesi gerekmektedir. 31

34

35

36