Asansörlerde ve Yürüyen Merdivenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği. Bakım Çalışmaları

Transkript

1 Asansörlerde ve Yürüyen Merdivenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Bakım Çalışmaları

2 Önce Güvenlik İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ne göre; İş Ekipmanları güvenli olmalıdır. İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri alır.

3 Önce Güvenlik İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ne göre; İş Ekipmanları mevzuatına uygun olarak; İmal edilmeli, Piyasaya arz edilmeli, Bakımları yapılmalı, Periyodik kontrolleri yapılmalıdır.

4 Önce Güvenlik İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ne göre; İş Ekipmanları için mevzuatına uygun olarak; Çalışanlara kullanma talimatı sağlanmalıdır. Çalışanlara eğitim sağlanmalıdır.

5 Neden Önce Güvenlik?

6 Gazetelerden

7 Gazetelerden

8 Emsal Mahkeme Kararı T.C. YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ Karar No. 2011/8407 Ceza Mahkemesinin hükme esas aldığı tarihli bilirkişi raporuna göre asansörün işletme ruhsatının olmadığı, yıllık kontrollerinin yaptırılmadığı, yetki belgesi olmayan personele asansörün bakım ve kontrol işlerinin yaptırıldığı ve eksik halat kelepçesi ve düzgün çalışmayan paraşüt fren sistemi ile asansörün çalışmasına izin verildiği anlaşılmaktadır. Site yönetim kurulu kusurları nedeniyle yönetim kurulu başkanı ile birlikte sorumlu tutulmaları gerekir. Davalı site yönetim kurulu başkanının mahkum olması diğer yönetim kurulu üyelerini sorumluluktan kurtarmaz. Davalı asansör bakım şirketinin elemanları da kusurlu bulunmuş olup çalışanlarının ihmal ve kusurlarından dolayı şirket olarak sorumlu olması gerekir. Site yönetim kurulu başkanı. yanında yönetim kurulu üyelerinin ayrıca Asansör Ltd.Şti.'nin de diğer sorumlu tutulan davalılar ile birlikte uğranılan zarardan müteselsilen sorumlu tutulmaları belirtilmiştir.

9 Asansör Mevzuatı Nedir?

10 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği nde Asansör

11 Asansör Yönetmeliği 31 Ocak 2007 tarihli sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) nin amacı; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörler ve bunlara ait güvenlik aksamlarının piyasaya arz edilmeden önce karşılamaları gereken temel sağlık ve güvenlik gereklerini belirlemektir.

12 Asansör Yönetmeliği Ek I ASANSÖR VE GÜVENLİK AKSAMININ TASARIMI VE YAPIMI İLE İLGİLİ TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ BAZI MADDELER 1.4. Yüklemenin kontrolü (aşırı hız dahil) Asansörler, hesaplanan yük aşıldığında normal çalışmasını önleyecek şekilde tasarlanmalı, imal edilmeli ve montajı yapılmalıdır Asansörler bir aşırı hız sınırlayıcı cihaz ile teçhiz edilmelidir Asansör kabini, elektrik kesintisi veya aksamın arızalanması hallerinde, kabinin serbest düşmesini veya kumanda edilemeyen yukarı doğru hareketi engelleyen tertibata sahip olmalıdır.

13 Asansör Yönetmeliği Ek IV GÜVENLİK AKSAMININ LİSTESİ 1. Durak kapılarını kilitleme tertibatları. 2. Ek I in 3.2 numaralı paragrafında bahsi geçen düşmeleri engelleyen ve kabinin düşme veya kontrolsüz yukarı doğru hareketlerini önleyen tertibatlar. 3. Aşırı hız sınırlayıcı tertibatlar. 4. (a) Enerji depolayan tamponlar: - Doğrusal olmayanlar, - Veya geri dönme hareketi tamponlanmış olanlar. (b) Enerji harcayan tamponlar. 5. Düşmeleri önleyen düzenek olarak kullanıldığı durumlarda, hidrolik güç devrelerinin kaldırıcılarına bağlanan güvenlik cihazları. 6. Elektronik aksamları içeren güvenlik şalterleri şeklindeki elektrikli güvenlik ekipmanları.

14 Asansör Standartları Asansör Yönetmeliği 95/16/AT, sabit bir mesafe boyunca belirli seviyelerde raylarda hizmet veren kabine sahip asansörleri kapsar. Asansör Yönetmeliği 95/16/AT ye göre tesis edilecek asansörler uyumlaştırılmış ulusal standartlara uyumlu olmalıdır. Bu standartlar şu şekildedir; * TS EN 81-1+A3 (Elektrikli Asansörler) * TS EN 81-2+A3 (Hidrolik Asansörler) Bu standartlara uygunluğun sağlanabilmesi için; kuyu, kuyu alt boşluğu, kuyu üst boşluğu ve makina dairesi ölçülerinin yapıda standartlara uygun inşa edilmesi gerekmektedir.

15 Asansör Standartları - 1

16 Asansör Standartları Standartların A3 revizyonu ile gelen en belirgin değişiklik; UCM: Unintended Car Movement Yani istem dışı kabin hareketine karşı korumadır.

17 Örnek UCM Çözümleri

18 Asansör Standartları - 2

19 Özelliklerine Göre Asansörler 1) Elektrikli asansörler, - Makine Daireli - Makine Dairesiz Not: Beyan yükü ve beyan hızı yüksek asansörler halen makine daireli olarak yapılabilmektedir. 2) Hidrolik asansörler, 3) Engelli asansörleri, 4) Pnömatik vakum asansörler. Asansör Yönetmeliği, beyan hızı 0,15 m/s ve altında olan asansörleri kapsamaz.

20 Asansör İçin Ölçüler Mimari projelerde dikkat edilmesi gereken hususlar; 1) Asansör beyan yükünün belirlenmesinde, yapının bulunduğu bölgenin İmar Yönetmeliği, 2) Asansör için çizilecek avan proje ve trafik hesapları, 3) Asansör standartları gereği bırakılması gereken mimari ölçüler. Bu ölçüler; * Kuyu Genişliği * Kuyu Derinliği * Kuyu Alt Boşluğu * Kuyu Üst Boşluğu * Makina Dairesi Erişim Yolu Ölçüleri * Makina Dairesi Ölçüleri Elektrikli Asansörler İçin Şematik Gösterim

21 Asansör İçin Ölçüler Yapının bulunduğu bölgenin İmar Yönetmeliği ve trafik hesabına göre belirlenen, asansör beyan yükü için gereken ölçüler; firmamızdan alınabileceği gibi TS 8237 ISO ve TS 8237 ISO standartlarından da alınabilir. Tanımlar: Asansör kuyusu: Kabinin, karşı ağırlıkların ve/veya hidrolik kaldırıcıların hareket ettiği boşluk. Makina dairesi: Makina veya makinaların ve/veya ilgili cihazların yerleştirildiği oda. Kuyu genişliği: Kabin genişliğine paralel olarak ölçülen, kuyu duvarları iç yüzeylerinin arasındaki yatay mesafe. Kuyu derinliği: Kuyunun genişliğine dik olarak ölçülen yatay mesafe. Kuyu üst boşluğu: Kabinin gittiği en üst durak seviyesinin üstündeki asansör kuyusu kısmı. Kuyu alt boşluğu: Kabinin gittiği en alt durak seviyesinin altındaki asansör kuyusu kısmı.

22 Asansör İçin Ölçüler

23 Asansör İçin Ölçüler Maksimum 1000 kg 13 kişi beyan yüklü, 1,00 m/s beyan hızlı asansör için gereken, minimum kuyu alt boşluğu ölçüsü 1500 mm dir. Kuyu alt boşluğu ölçüsü asansörün beyan yüküne ve hızına bağlı olarak değişir.

24 Asansör İçin Ölçüler Maksimum 1000 kg 13 kişi beyan yüklü, 1,00 m/s beyan hızlı asansör için gereken, minimum kuyu üst boşluğu ölçüsü 3800 mm dir. Kuyu alt boşluğu ölçüsü asansörün beyan yüküne ve hızına bağlı olarak değişir.

25 Kısmen Kapalı Kuyu a) Normal olarak insanların girebileceği yerlerde duvarlar aşağıda belirtilen durumlar için yeterli yükseklikte olmalıdır: Asansörün hareketli kısımları, şahıslar için tehlike yaratmamalıdır. Şahısların doğrudan veya elde tutulan cisimlerle asansörün güvenli çalışmasına müdahale etmesi engellenmelidir.

26 Kısmen Kapalı Kuyu Asansörün hareketli kısımlarına olan yatay mesafe 0,5 m den fazla ise, 2,5 m değeri, asansörün hareketli kısımlarına olan yatay mesafe 2,0 m olduğunda en az 1,1 m olacak şekilde tedricen azaltılabilir.

27 Makina Dairesine Erişim Yolu Makina dairelerinin içine kadar olan geçiş yolları şu şekilde olmalıdır: a) Bir veya daha fazla, sabit olarak tesis edilmiş aydınlatma armatürleriyle yeterli şekilde aydınlatılmalıdır; b) Özel hacimlerden geçmeye gerek kalmadan, her zaman rahat ve güvenilir bir şekilde kullanılabilmelidir. Makina dairelerine erişim şahıslar için güvenli olmalıdır. Bu erişim tercihen normal basamakları olan sabit merdivenlerle sağlanmalıdır. Normal basamakları olan sabit merdiven konulmasının mümkün olmadığı durumlarda, standarda uygun portatif dayama merdiven sağlanmalıdır.

28 Erişim Yolu Portatif Merdivenleyse Maksimum merdiven yüksekliği 4 m. Merdiven sabitlenmiş, hareket etmiyor Merdiven 1,5 m den fazla ise; açısı yatayla Merdiven en az; genişlik: 35 cm - basamak derinliği: 2,5 cm. Düşey duran merdiven - duvar arası 15 cm / 150 kg taşır. Merdivenin sonunda kolaylık için en az 1 adet el tutamağı var. Merdiven çevresinde 1,5 m yatay mesafede merdiven boyun dan daha fazla yükseklikten düşme riski engellenmiş olmalıdır.

29 Makina Dairesi Yapısı Makina daireleri maruz kalacakları yük ve kuvvetlere dayanıklı, toz oluşturmayan malzemeden yapılmalıdır. Makina dairesinde çalışma alanları üzerinde en az 2 m serbest yükseklik bulunmalıdır. Makine dairesinde ki geçiş yolları üzerindeki serbest yükseklik en az 1,8 m olmalıdır.

30 Makina Dairesi Yapısı Makine dairesi kapıları; yanmaz malzemeden imal edilmiş, dışa doğru ve içeriden kilitsiz açılabilir şekilde olmalıdır.

31 Makina Dairesi Yapısı Makina dairesinde, farklı seviyedeki döşemeler arasında; 0,5 m den fazla bir yükseklik farkı varsa, korkulukları olan merdiven ve korkuluklar yapılmalıdır.

32 Makina Dairesi Yapısı İhtiyaca göre ağır asansör parçalarını kaldırmak için, makina dairesi tavanına veya taşıyıcı putrellere, bir veya birden fazla, uygun şekilde yerleştirilmiş, üzerlerine taşıma kapasiteleri yazılmış taşıyıcı veya kanca monte edilmelidir.

33 Makina Dairesi Yapısı Havalandırma panjurları; motorlar, kumanda cihazları ve elektrik kablolarını yeterince iyi biçimde toz, zararlı duman ve nemden koruyacak şekilde yapılmalıdır.

34 Elektrik Panosu Asansör kolon hattı kesitleri, motor akımına göre belirlenir. Kısa Bilgilerle; Elektrik panosunda yer alan 3 faz pako şalter 0 konumunda kilitlenebilir olmalıdır. Nötr kablo rengi açık mavi, topraklama çok telli sarı yeşil izoleli olmalıdır.

35 Aydınlatma Makine dairesi aydınlatması; zeminde minimum 200 lüks aydınlatma sağlanmalıdır. Makine dairesi aydınlatma anahtarı makina dairesi kapısına yakın ve uygun yükseklikte olmalıdır. Asansör kuyu aydınlatması; Kuyu alt boşluğu ve kuyu üst boşluğundan maksimum 50 cm uzaklığa, ayrıca her kata yerleştirilecek olan aydınlatma armatürleri, kattan ulaşılabilecek şekilde anahtarla yakılıp söndürülebilmelidir. Kuyu içerisinde minimum 50 lüks aydınlatma sağlanmalıdır.

36 Kuyu Alt Boşluğu Kuyu alt boşluğu tabanı kaymaz olmalıdır. Asansöre ait olmayan herhangi bir tesisat olmamalıdır. Su olmamalıdır. Temiz olmalıdır.

37 Ayırıcı Bölme Asansör kabin tavanı kenarının, bitişik asansörün hareketli kısmına (kabin, karşı ağırlık) olan yatay uzaklığı 0,5 m den az ise, ayırıcı bölme, tüm kuyu yüksekliğinde ve TS EN ISO standardına uygun olarak yapılmalıdır.

38 Ayırıcı Bölme

39 İşaretlemeler İkaz levhaları, işaretlemeler ve işletme talimatı standardın 15. maddesine göre sağlanmaktadır. Standartta belirtilmeyen hususlar Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine göre işaretlenmelidir.

40 Yürüyen Merdiven Mevzuatı Nedir?

41 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği nde Yürüyen Merdiven

42 Makine Emniyeti Yönetmeliği 2006/42/AT Ek I Makinaların tasarımı ve imali ile ilgili temel sağlık ve güvenlik kuralları Durdurma Normal durdurma Makinalara, makinanın tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumanda teçhizatı takılmalıdır. Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinaların fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı takılmalıdır, böylece makine güvenli duruma getirilir. Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip olmalıdır. Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.

43 Yürüyen Merdiven Standardı TS EN A1 Yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar için güvenlik - Bölüm 1: Yapım ve montaj Yürüyen Merdivenler montaj sahasına imalatı tamamlanmış olarak sevk edilir. Yürüyen Merdivenin uzunluğu; kat yüksekliği, eğim açısı ve yatay basamak sayısına göre değiştiğinden inşaat esnasında net veriler sağlanmalıdır. TS EN A1 standardına göre; Yürüyen merdivenlerin eğim açısı 35 o yi aşmamalıdır. 6 metreden fazla yüksekliklerde maksimum eğim açısı 30 o dir.

44 Ölçüler

45 Bakım Alanı

46 Bakım Kuralları Nelerdir?

47 Kanun ve Yönetmelikler Asansör servis hizmeti; Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliğine uygun olarak sağlanmalıdır. Bu yönetmelik 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 19. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

48 Bakım ASANSÖR BAKIMININ ASANSÖR FİRMASI TARAFINDAN YÜRÜTÜLMESİ YASAL BİR ZORUNLULUKTUR.

49 Yıllık Kontrol ASANSÖRLER İÇİN YILLIK PERİYODİK KONTROL YAPILMASI YASAL BİR ZORUNLULUKTUR. BU KONTROLÜ İLGİLİ MAHALLİ İDARENİN ANLAŞTIĞI A TİPİ MUAYENE KURULUŞLARI YAPAR.

50 TS EN Asansör Yönetmeliği 95/16/AT ye uygun olarak yapılan asansörlerin bakımları; TS EN Asansör ve yürüyen merdivenlerin bakımı - Bakım talimatları için kurallar standardına uygun olarak sağlanmalıdır.

51 TS EN TS EN e göre temel kurallar:

52 TS EN Asansörünüzde tehlikeli bir durum veya malzemelerde herhangi bir hasar tespit ettiğinizde asansörü hemen devre dışı bırakmalısınız.

53 TS EN Asansörünüzün bakımı için kilitli alanlardan geçilmesi gerekiyorsa, bu alanların anahtarlarını bakım personeline sağlamalısınız.

54 TS EN Asansörünüzün bakımı için kullanılan alanlardaki ve erişim yollarındaki herhangi bir değişikliği bakım personeline bildirmelisiniz.

55 TS EN Aşağıdaki durumlardan herhangi biri oluştuğunda, bu durumu asansör firmasına bildirmelisiniz: a) Tehlikeli durumlarda, b) Herhangi bir kurtarma müdahalesinden sonra, c) Asansörle ilgili işlem yapılmadan önce, d) Asansörün 3. kişiler tarafından denetlenmesi veya bakım dışında herhangi bir çalışma yapılmadan önce, e) Asansör uzun süreliğine servise kapatılmadan önce, f) Asansör uzun süre servise kapatıldığında, tekrar servise açılmadan önce,

56 TS EN Asansör Kullanım Kılavuzunu okuyunuz ve gerekli gördüğünüz hususlarda kullanıcılara da bilgi veriniz.

57 TS EN Asansörünüzde oluşabilecek önemli değişiklikler sonrası, bakımcı firmanızdan Risk Değerlendirmesi isteyiniz.

58 Güvenlik Devreleri Asansörün güvenlik (emniyet) devreleri çalışır durumda olmalıdır. Bu devreler kısa devre (şöntlü iken) asansör çalıştırılmamalıdır. Bu devrelerine örnekler: - Acil stop anahtarları, - Alt regülatör halat uzama kontağı, - Hız regülatörü kontağı, - Fren bloğu kontağı, - Kapı (kat ve kabin kapısı) kontakları, - Kuyu alt ve üst limitleri, - Halat gevşeme kontağı varsa halat gevşeme kontağı, -İmdat kapağı varsa imdat kapağı kontağı, - Hidrolik tampon varsa tampon kontakları, - Kuyuya açılan kapı kapak varsa denetleme kontakları, - Yavaşlama denetimi varsa yavaşlama denetim kontakları.

59 24 Saat Çift Yönlü Haberleşme 24 Saat çift yönlü haberleşme yapının durumuna göre dahili veya harici hat ile sağlanmalıdır. Asansör sahibi, çift yönlü iletişim araçlarının etkin olması ve tesis kullanılabilir olduğu sürece, kurtarma servisiyle 24 saat bağlantı kurulabilirliği sağlaması gerekmektedir. Asansör sahibi, çift yönlü iletişim araçları kullanım dışı kaldığında, asansörü servise kapatmalıdır.

60 TS EN Avrupa Birliği eski asansörlerin güvenliğinin iyileştirilmesine yönelik 95/216/EC direktifini kabul etmiştir. EN standardı kısaca SNEL olarak anılmıştır. SNEL - Safety Norm for Existing Lifts; Eski Asansörler için Güvenlik Normudur. TS EN 81-80; Asansörler - Yapım ve Montaj İçin Güvenlik Kuralları - Mevcut Asansörler - Bölüm 80: Mevcut Yolcu ve Yük Asansörlerinin Güvenliğini Geliştirme Kuralları standardıdır. TSE tarafından Aralık 2006 da Türk Standardı olarak kabul edilmiştir. TS EN 81-1 ve TS EN 81-2 standardı öncesinde yapılmış eski asansörlerin güvenliklerinin iyileştirilmesi için (özellikle eski asansörleri özürlülerinde kullanılacağı düşünülerek) hazırlanmış olan TS EN standardı iyileştirme için kılavuz niteliğindedir.

61 Bakım İçin Örnek Risk Değerlendirmesi

62 Risk Değerlendirme Metodu

65

66

67 Önlemler

68 Önlemler

69 Kurtarma Eğitimi

70 Kurtarma Eğitimi ASANSÖR İŞLETME ve BAKIM YÖNETMELİĞİ Madde 8: d) Bakımı yapan firma, bina sorumlusunun, iki kişiden az olmamak üzere asansör sayısını dikkate alarak belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda eğitim vermek zorundadır. Verilen bu eğitim bir tutanakla kayıt altına alınacaktır. Ayrıca kurtarma çalışmalarını içeren talimat, kurtarma çalışmasını yapacak olanların kolaylıkla görebilecekleri yerlerde muhafaza edilecektir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişilerin değişmesi halinde yeni görevlilere eğitim verilmesini sağlayacaktır.

71 Risklere Dikkat Asansörünüzün, emniyetini garanti edecek düzenli aylık bakımı mutlaka Asansör Firması veya onun Yetkili Servisine yaptırmalısınız. Bina sorumlusu olarak, bakım ile ilgili yasal düzenlemeleri mutlaka yerine getirmelisiniz. Suya temas eden elektrik devreleri tehlikeye neden olacağından; ASANSÖR KAPILARI ETRAFINDA KESİNLİKLE SULU TEMİZLİK YAPILMAMALIDIR. Otomatik kapılı asansörlerde kapı kanalları temiz tutulmalıdır. Bu temizlik için fırça, basınçlı hava veya elektrik süpürgesi kullanılmalıdır.

72 Risklere Dikkat Asansörde mahsur kalanlar, kurtarma eğitimi almış kişiler tarafından kurtarılmalıdır. Kurtarma talimatına mutlaka uyunuz. Kabin içerisinde kalanları, mutlaka durak kapılarından ve kabini kat seviyesine alarak kurtarınız. Kurtarma çalışması sonrası tüm kat kapılarının kilitli olduğuna emin olunuz. Bilinçsiz olarak verilen kapı açma anahtarının çok büyük tehlikelere yol açacağını unutmayınız.

73 KURTARMA EĞİTİMİ ÖNCESİ UNUTULMAMASI GEREKEN; ASANSÖRE MÜDAHALE EDERKEN ÖNCELİKLE GÜVENLİK TEDBİRLERİ ALINMALIDIR.

74 Örnek Kurtarma Talimatı

75 Örnek Kurtarma Talimatı

76 Şimdi Resimlere Bakalım Hangi Ortam Bakımcı İçin Güvenlidir?

77 ESKİ MAKİNA DAİRESİ

80 YENİ MAKİNA DAİRESİ

83

84 İletişim Bilgilerimiz İvedik OSB Sokak No: Ostim - Yenimahalle / ANKARA Tel: (PBX) Faks: info@starasansor.com Web:

85 SON TEŞEKKÜR EDERİZ.