YILLARINA AİT RAMAZAN, ŞEVVAL VE ZİLHİCCE AYLARI HİLAL GÖZLEM RAPORU

Transkript

1 YILLARINA AİT RAMAZAN, ŞEVVAL VE ZİLHİCCE AYLARI HİLAL GÖZLEM RAPORU HAZIRLAYANLAR İlhami Aşıkkaya Hümeyra Nur İşlek Gürhan Eren

2 I-GİRİŞ A. Amaç B. Kapsam C. Yöntem D. İlişkili Birimler II- HİLAL GÖZLEM FAALİYETLERİ A. Gözlemler Öncesi Eğitim B. Hilal Gözlemlerinde Kullanılacak Hesaplar C. Ramazan Hilali Gözlem Faaliyetleri D. Şevval Hilali Gözlem Faaliyetleri E. Zilhicce Hilali Gözlem Faaliyetleri III-SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 1

3 I-GİRİŞ A. AMAÇ Kameri ayların ve dini günlerin başlangıç ve bitişlerini doğru belirleyebilmek için, Ay ın gökyüzünde görünür hareketlerini çok hassas bir şekilde hesaplamak gerekmektedir. Hesaplama sonuçlarına göre de kameri ayın başlaması veya bitmesine karar verilmelidir. Bu çalışmalar ise gözlemler ile desteklenmelidir. Ay, Dünya etrafında belirli bir yörünge üzerinde dolanmakta ve bunu yaklaşık 29,5 günde tamamlamaktadır. Ay, yörünge üzerinde her dolanmasında bir kez güneş ve dünyanın arasına girerek aynı hizada bulunmaktadır. Güneş, Ay ve Dünya üçlüsünün aynı doğrultuya geldiği bu ana içtima veya kavuşum denilmektedir. Dinimizde kameri ayların başlangıcı Peygamberimizin hadisi şerifi gereğince, hilalin bizzat insan gözü tarafından görülebilmesi ile belirlenmektedir. İçtima anında ayın karanlık yüzü dünyaya dönük olduğu için dünyanın hiçbir yerinden ay kesinlikle görülememektedir. Nitekim 1978 yılında İstanbul da yapılan Ru yet-i Hilal konferansında alınan kararlar gereği, Ay ın hilal olarak görülebilmesi için; içtima pozisyonundan en az 8º ayrılması, güneş battığı anda en az 5º ufkun üstünde olmasının gerekli olduğu görüşü benimsenmiştir. Bu kriterlerden bir tanesi gerçekleşmez ise çıplak gözle ilk gün hilalini görebilmek imkânsız olur. Kameri ayın başlaması için hilalin Dünya nın herhangi bir yerinden görülmesi yeterlidir. Bütün bu kriterler göz önüne alınarak yapılan hesapların da gözlemler ile teyit edilmesi gerekmektedir. Bu sebeple; 2011 yılında 81 il, 2012 yılında 21 il, 2013 yılında 24 il ve 2014 yılında 23 ilde Ramazan, Şevval ve Zilhicce hilallerinin gözlemleri İl Müftülüklerinin koordinesinde yapılmıştır. B. KAPSAM Bu yazı; Miladi / Hicri yılları Ramazan, Şevval ve Zilhicce ayları için, yurtiçinde Astronomlarımızın öngörmesi sonucu İl Müftülükleri tarafından yapılan hilal gözlem çalışmalarının sonuçlarını kapsamaktadır. C. YÖNTEM Hesaplama, Eğitim, Yazışma, Veri toplama, Derleme, Analiz Verilerin değerlendirilmesi. 2

4 D. İLİŞKİLİ BİRİMLER Gözlem faaliyetleri merkez ve taşra teşkilatı tarafından gerçekleştirilmiştir. II- HİLAL GÖZETLENMESİ FAALİYETLERİ A. GÖZLEMLER ÖNCESİ EĞİTİM Ramazan ayının başlangıcı ve Bayram günlerinin tespiti konusunda kamuoyunun aydınlatılması açısından Kameri aybaşları hesaplarının gözlem yolu ile tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple 2011, 2012 ve 2013 yıllarında bazı Müftülüklerimiz tarafından hilal gözlemleri yapılmıştır. Fakat gözlem sonuçları ile ilgili Birimimize gelen raporlardan diğer müftülüklerimizin gözlem çalışmalarına gerekli hassasiyeti göstermediği anlaşılmıştır. Bu amaçla Miladi 2014/Hicri 1435 yılı Ramazan, Şevval ve Zilhicce aylarının hilal gözlemlerinin görev verilen tüm müftülükler tarafından ve daha bilimsel yapılmasını sağlamak için coğrafi konumlarına göre tespit edilen 23 ilden müftülüklerin uygun gördüğü 23 kişiye 31 Mayıs 2014 tarihinde hem teorik hem de pratik eğitim verilmiştir. 3

5 B. HİLAL GÖZLEMLERİNDE KULLANILACAK HESAPLAR Sosyal ve Kültürel İçerikli Din Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından gözlem yapılacak il ve ilçelerine ait güneş ve ay doğuş-batış zamanları ile güneşe göre ayın aldığı pozisyonları gösteren açı değerleri 1978 yılı Ru yet-i Hilal Konferansı kriterlerine göre hesaplanıp açıklamalı çizelgeler halinde hazırlanarak illere gönderilmiştir. Aşağıda Tablo-1 de Ankara örneği gösterilmiş ve her yerleşim yeri için tek tek Ramazan, Şevval ve Zilhicce ayları hilal gözlem değerleri hesaplanmıştır. Tablo 1 Kameri ayın başlangıcını belirleyecek olan hilalin görülmesi için gözlem çalışmalarının güneş batış vaktinden yarım saat önce başlayıp gönderilen çizelgelerdeki ay batış vaktine kadar yapılması gerekmektedir. Ufukta gözlem yapılacak yön güneşin battığı noktanın çevresi olmalıdır. 4

6 Bu bilgilerden yararlanılarak müftülükler tarafından şehrin en uygun yerlerinden (mümkünse yüksek dağlarda) veya en uygun herhangi bir ilçesinden heyetlerle ru yet yapılması, ru yet çalışmalarının ise kameri aybaşından iki gün önce başlanarak hilal görülene kadar devam etmesi istenmiştir. Bu konuyla ilgilenen meslektaşlarımızın ve halkın iştirakine imkân sağlanması sonucu detaylı raporların tutulması talep edilmiştir. İl müftülükleri tarafından gerçekleştirilen Ramazan, Şevval ve Zilhicce hilal gözlem faaliyetleri neticesinde hazırlanan raporlar veya faks yoluyla Sosyal ve Kültürel İçerikli Din Hizmetleri Daire Başkanlığına iletilmiştir. C YILLARINA AİT RAMAZAN HİLALİ GÖZLEM FAALİYETLERİ Ru'yet-i Hilal Konferansı Kararları gereği yapılan hesaplara göre hilalin ilk defa görüleceği yeri gösteren haritalar çizilerek kameri ayların ilk günlerinin tarihleri ilan edilmektedir. Haritaların üzerindeki tarih ve saatler Greenwich'e göre hesaplanmıştır. Kırmızı çizgilerin dışında kalan yerlerde hilali görmek o gün için mümkün değildir. Buralarda hilal ancak ertesi gün görülebilir. Hilalin ilk defa görülebileceği yerler iki kırmızı eğri çizginin arasında sarı renk ile gösterilmiştir yılları Ramazan, Şevval ve Zilhicce ayları için hazırlanmış olan haritalara göre ve hilal görülebilirlik hesaplarına göre yapılan gözlemler ile ilgili Tablo-2 aşağıdaki şekildedir: 5

7 RAMAZAN 34 yerde gözlem yapıldı 19 yerde gözlem yapıldı 23 yerde gözlem yapıldı 24 yerde gözlem yapıldı 16 yerde hilal görüldü 2 yerde hilal görüldü 1 yerde hilal görüldü 1 yerde hilal görüldü ŞEVVAL 23 yerde gözlem yapıldı 19 yerde gözlem yapıldı 17 yerde gözlem yapıldı 26 yerde gözlem yapıldı 1 yerde hilal görüldü 7 yerde hilal görüldü 1 yerde hilal görüldü 2 yerde hilal görüldü ZİLHİCCE Tablo 2 17 yerde gözlem yapıldı 9 yerde gözlem yapıldı 16 yerde gözlem yapıldı 25 yerde gözlem yapıldı 9 yerde hilal görüldü 4 yerde hilal görüldü 4 yerde hilal görüldü 3 yerde hilal görüldü 74 GÖZLEMİN 26 SINDA 47 GÖZLEMİN 13 ÜNDE 56 GÖZLEMİN 6 SINDA 75 GÖZLEMİN 6 SINDA OPLAM GÖRÜLDÜ GÖRÜLDÜ GÖRÜLDÜ GÖRÜLDÜ ENEL TOPLAM 254 GÖZLEMİN 52 SİNDE HİLAL GÖRÜLDÜ

8 Denizli Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği finansmanı ile alınan gelişmiş bir teleskop ile ilin en yüksek tepesi olan ve Orman Bölge Müdürlüğünün gözetleme kulesi bulunan 1800 m rakımlı Çökelez dağında gözlemler yapmışlardır. Ayrıca teleskop haricindeki uzmanların yanlarında getirdikleri, dürbün ve kameralarla, gök cisimlerinin hareketlerini izleme imkanı veren stellarium bilgisayar programından da yararlanmışlardır. Başkanlığımız tarafından gönderilen Denizli ili için hesaplanılmış hilal gözlem değerlerinin doğruluğunu hem alet ile hem de çıplak göz ile oldukça bilimsel bir şekilde teyit etmişlerdir. Rapordan alıntı yaptığımızda pazartesi Ramazan ayının birinci günü yapılan gözetlemede güneşin saat 20,00 da ufukta kaybolmasından 8 dakika sonra hilal teleskop yardımı ile görülmüştür. 20,08 sularında teleskop yardımı ile görülen hilal 10 dakika geçtikten sonra çıplak gözle de görülür hale gelmiş saat 20,26 ya kadar görülmüş daha sonra ufuktaki sis tabakasında kaybolmuştur. Fotoğraf aşağıdaki şekildedir: Fotoğraf yılında Başkanlığımız Astronomları Zilhicce hilalinin gözlenmesi amacıyla Güney Afrika Cumhuriyeti nin şehri olan Cape Town a hilal gözlem çalışması yapmak için gitmişlerdir. Hilal görülebilirlik kriterlerinin sağlandığı bu yerde hilal gözlemi yapılmış maalesef havanın bulutlu olması sebebiyle birinci günün hilali görülememiştir. Ertesi gün gözlem çalışmaları devam etmiş ve hilal gözlenmiştir. Hilalin görüldüğü yerin güneşin battığı noktadan epey yüksekte ve hilalin ufukta kalma süresinin fazla olması sebebiyle gözlenen hilalin ikinci günün hilali olduğu belirlenmiştir. Bu gözlem sürecindeki fotoğraflar aşağıdaki şekildedir:

9 5 Ekim 2013 Cumartesi günü Cape Town da havanın çok bulutlu olması sebebiyle gözlem yapılamayacağı anlaşılmıştır. 350 km uzaklıkta bulunan Sutherland daki ulusal rasathaneye gidilerek 1700 km yükseklikte hilal gözlemi yapılmıştır. Hava açık olmasına rağmen güneşin battığı yerde 6 derecelik bulut tabakasının olması sebebiyle hilal görülememiştir. 6 Ekim 2013 Pazar günü Cape Town da hava tamamen bulutsuz ve temiz olduğundan Signal Hill tepesinden hilal gözlemi yapılmıştır yılında 31 Ocakta Başkanlığımız Astronomları A.Ü.F.F. Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümüne bağlı Ahlatlıbel Rasathanesinden Rebiülahir hilalinin gözlemini yapmışlardır. Çıplak gözle hilal görülmüştür. Aşağıdaki fotoğraf çekilmiştir: 1

10 Fotoğraf 2 25 Eylülde Başkanlığımız Astronomları ile Kurul Uzmanı Dr. Mustafa Bülent Dadaş dan müteşekkil bir gözlem heyeti Bala Beynam Ormanlarına giderek Zilhicce Hilal gözlemi yapmıştır. Hilal dürbünle görülmüştür. III- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Başkanlığımız 1978 yılında yapılan Ru yet-i Hilal Konferansında alınan kararlar gereği kameri aybaşlarını tespit etmektedir. Kameri ayların ilk günü hilalin dünyanın herhangi bir yerinden ilk defa görülmesiyle başlamaktadır. Bu kriterlere göre gözlem yapılacak yerlerin önceden hilal görülebilirlik hesapları yapılmakta ve gözlem ekiplerine gönderilmektedir yıllarında yapılan gözlemlerde bu kriterlere uymayan bir sonuç gelmemiştir. Bu zaman zarfında yapılan 254 gözlem sadece hilalin görüldüğü yerlerde değil görülmeyen yerlerde de yapılmıştır. Kimi görülmeyen, kimi de hava şartlarının uygun olmadığı yerler olduğu için toplam gözlemlerin 52 sinde hilal görülmüştür. Hilal gözlemlerinin hem önemi açısından hem de bilimselliği açısından daha bilinçli bir şekilde yapılması amacıyla 2014 yılında eğitim de verilmiştir. Hilal gözlem çalışmalarına yurtiçinde aynı 23 il ile devam edileceği gibi 2015 yılında yurtdışında da gözlem çalışmalarının yapılması sağlanacaktır. Yurtdışında hilal gözlemleri yaptırılacak şehirler şunlardır: - Washington - Sydney - Mekke - Lefkoşe - Nouakchott - Aşkabat - Bakü 2

11 - Tokyo - Moskova - Köln Ayrıca Başkanlığımız Astronomları tarafından da aşağıdaki yer ve tarihlerde hilal gözlem çalışmaları yapılacaktır: C.evvel Türkiye Recep Türkiye Şaban Moritanya Ramazan TUG Zilkade Moritanya Muharrem Moritanya Safer Türkiye 3