Test. Yerküre nin Şekli ve Hareketleri BÖLÜM 4

Transkript

1 Yerküre nin Şekli ve Hareketleri 1. Dünya ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden yanlış olan hangisidir? A) Dünya, ekseni etrafındaki bir turluk dönüş hareketini 24 saatte tamamlar. B) Dünya ekseni etrafındaki hareketini doğudan batıya doğru yapar. C) Dünya, Güneş in etrafında elips şeklinde bir yörüngede hareket eder. D) Dünya nın ekseni yörüngesi üzerinde sağa doğru eğiktir. E) Dünya nın şekli, kutuplarından basık Ekvator dan şişkin bir özellik gösterir. Test 1 4. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın batıdan doğuya doğru döndüğünü kanıtlar? A) Güneş in İzmir de Ankara dan sonra doğması B) Yaz mevsiminin Kuzey Yarım Küre de Güney Yarım Küre den uzun sürmesi C) 21 Mart ta, Türkiye de gece ve gündüz sürelerinin eşit olması D) 3 Doğu boylamındaki Kütahya ve İzmit te yerel saatlerin aynı olması E) Türkiye de dört mevsimin belirgin olarak yaşanması 2. Aşağıdakilerden hangisi Dünya nın yanda görülen şeklinin ortaya çıkardığı bir sonuç değildir? A) Aynı anda bir yarısının aydınlık diğer yarısının karanlık olması B) Ardışık iki meridyen arasındaki kuş uçuşu mesafenin kutuplara doğru azalması C) ve gündüzün birbirini takip etmesi D) Paralel dairelerinin çevre uzunluklarının kutuplara doğru azalması E) Cisimlerin gölge boyu uzunluklarının kutuplara doğru artması 5. ve gündüz süreleri arasındaki fark Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe artar. ve gündüz süreleri arasındaki fark Ekvator da 12 saatken, kutuplarda bu fark 6 aya kadar uzar. Yukarıdaki şekilde belirtilen noktalardan hangisinde gece ve gündüz süreleri arasındaki fark yıl boyunca en fazladır? A) I B) II C) III D) IV E) V 3. Aşağıdakilerden hangisi bir yıl boyunca değişmez? A) Herhangi bir enlemde aydınlanma süresi B) Güneş ışınlarının Ekvator a geliş açısı C) Dünya nın Güneş e uzaklığı D) Herhangi bir enlemdeki sıcaklık E) Dünya nın ekseni etrafındaki dönüş hızı 6. Dünya nın şekli ve hareketleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Günlük hareket, okyanus akıntılarının yönlerinde sapmalara neden olur. B) Ekseni çevresindeki hareketi, Dünya nın şeklinin geoit olmasını sağlamıştır. C) Geoit şeklinin sonucunda yer çekimi kutuplara doğru artar. D) Eksen etrafındaki dönüşü gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde uzayıp kısalmasına neden olur. E) Yörünge hareketi sırasında mevsimler oluşur B 2. C 3. E 4. A 5. E 6. D

2 7. Dünya nın şekli küre olmayıp kutuplardan basık, Ekvator dan şişkince bir görünümdedir. Dünya nın kendine özgü olan bu şekline geoid adı verilir. Aşağıdakilerden hangisi Dünya nın şeklinin kutuplardan basık olduğunu kanıtlar? A) ve gündüzün oluşması 9. Bir yerdeki cisimlerin gölge boyu yıl ve gün içinde değişim göstermektedir. Buna göre, gün içinde gölge boyunun değişmesi ile aşağıdakilerden hangisinin oluşumunun aynı nedene bağlı olduğu söylenebilir? A) Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık değerlerinin azalması B) Kara ve denizlerin yıl içinde farklı ısınıp soğuması C) Ege kıyılarında meltem rüzgârlarının oluşması D) ve gündüz sürelerinin yıl içinde uzayıp kısalması E) Kutuplar ve yakın çevresinde buzul etkilerinin görülmesi BÖLÜM 4 B) Sürekli olarak batıya gidilerek doğuya ulaşılması C) Yükseldikçe görüş alanın genişlemesi D) Güneş in ilk önce doğudan doğması E) Yer çekimi kuvvetinin en az Ekvator da olması 8. Ardışık iki meridyen arasındaki mesafe Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe azalmasına rağmen zaman farkı her yerde 4 dakikadır. 10. I. Yer çekiminin Ekvator dan kutuplara gidildikçe artması II. Çizgisel hızın en fazla Ekvator da olması III. Sıcaklığın Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalması IV. Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından fazla olması V. Termik kökenli basınç merkezlerinin oluşması Yukarıdakilerden hangileri Dünya nın şeklinin Ekvator dan şişkin kutuplardan basık olmasını ispatlayan sonuçlarındandır? A) I III B) I IV C) II III D) II V E) IV V Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya nın yörüngesinin elips şeklinde olması B) Dünya nın Ekvator ile yörünge düzlemi arasındaki açının olması C) Dünya nın çizgisel hızının kutuplara doğru azalması D) Dünya nın ekseni etrafındaki hareketini batıdan doğuya doğru yapması E) Dünya nın şeklinin küre olmaması 11. Dünya nın ekseni, yörüngesi üzerinde sağa doğru eğiktir. I. ve gündüz oluşumu II. ve gündüz sürelerinin yıl boyunca değişmesi III. Mevsimlerin oluşması IV. Güneş in doğuş ve batış noktalarının yıl boyunca değişmesi Yukarıdakilerden hangileri eksen eğikliğine bağlı olarak gerçekleşmez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I III D) II IV E) III IV 7. E 8. C 9. C 10. B 11. A 127

3 1. Yerküre nin Şekli ve Hareketleri 4. Güneş ışınlarının Yengeç dönencesine dik olarak düştüğü gün aşağıdaki enlemlerden hangisinde bulunan cisimlerin gölge boyu en kısa olur? A) 62 Kuzey B) 12 Güney C) 15 Kuzey D) 29 Güney E) 33 Kuzey Test 2 Dünya yukarıdaki şekilde gösterilen konumdayken, yeryüzünde aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez? 5. Aşağıdaki grafikte, beş farklı merkezin 21 Haziran günündeki gece ve gündüz uzunlukları gösterilmiştir. A) Kuzey Yarım Küre de yaz başlangıcıdır. B) Yengeç dönencesi üzerinde yıl içindeki en uzun gündüz süresi yaşanır. C) Kuzey Yarım Küre de gölge boyları en kısadır. D) Ekvator üzerindeki cisimlerin gölgelerinin yönü kuzeye doğrudur. E) Güneş ışınlarının atmosferde en az tutulmaya uğradıkları yer Yengeç dönencesidir. 2. I. Yerel saat farkları II. Mevsim sürelerinin eşit olmaması III. Sürekli rüzgârların yönünde sapmaların görülmesi Buna göre, hangi merkezin Kuzey Kutup Dairesi ne daha yakın olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V IV. Paralellerin uzunluklarının kutuplara doğru gidildikçe azalması V. Aydınlanma dairesinin yıl boyunca yer değiştirmesi Yukarıdaki olaylardan hangileri, Dünya nın günlük hareketinin sonucu oluşur? A) I II B) I III C) II III D) III IV E) IV V 3. Aşağıda verilen tarihlerin hangisinde Türkiye de gece ve gündüz süreleri arasındaki fark en azdır? A) 24 Eylül B) 21 Aralık C) 4 Temmuz D) 1 Ocak E) 21 Haziran 6. Türkiye de aşağıdaki tarihlerin hangisinden sonra gündüz süresi gece süresinden daha uzun olmaya başlar? A) 21 Aralık B) 21 Haziran C) 3 Ocak D) 23 Eylül E) 21 Mart 7. Yatay düzleme dik olarak yerleştirilen bir çubuğun gölge uzunluğunun yıl içerisinde iki kere sıfır olabilmesi için, aşağıdaki enlemlerden hangisi üzerinden bulunması gerekir? A) 13 Güney B) 55 Güney C) 35 Kuzey D) Kuzey E) Güney D 2. B 3. A 4. C 5. B 6. E 7. A

4 8. Güneş ışınlarının yeryüzündeki bir noktaya yıl boyunca farklı açılarla düşmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya nın şeklinin küresel olması B) Dünya nın ekseni etrafında dönmesi C) Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması D) Dünya nın günlük hareketini batıdan doğuya doğru yapması E) Dünya nın yörüngesinin elips şeklinde olması 11. ve gündüz sürelerinin Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe değişmesinin nedeni, aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya nın, Ekvator dan şişkin kutuplardan basık bir şekle sahip olması B) Dünya nın ekseni etrafında dönmesi C) Dünya nın sadece Güneş değil Ay ın da çekim kuvvetinin etkisinde kalması D) Dünya nın ekseninin eğik olması E) Dünya nın yörüngesinin elips şeklinde olması BÖLÜM 4 9. Aşağıda Dünya nın günlük hareketinin ve Güneş in etrafındaki hareketinin ortaya çıkardığı bazı sonuçlar verilmiştir. I. ve gündüzün birbirini izlemesi 12. Kuzey enlem derecelerine sahip bir ülkede cisimlerin saat de oluşan gölgelerinin yıl boyunca kuzeye düştüğü gözlenmiştir. II. III. Mevsimlerin oluşması Güneş in doğudan doğması Buna göre, bu ülke ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin kesinlikle doğru olduğu söylenebilir? IV. ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesi V. Güneş in doğuş ve batış saatlerinin yıl boyunca değişmesi Bunların arasında, Dünya nın Güneş etrafındaki hareketi sırasında ortaya çıkan sonuçları gruplandırırsak hangileri dışarıda kalır? A) I II B) I III A) Kutup rüzgârlarının etkisinde olduğu B) Oğlak dönencesi ile Ekvator arasında olduğu C) Orta kuşakta olduğu D) Deniz seviyesine yakın yükseltide olduğu E) Yengeç dönencesinin kuzeyinde olduğu C) II III D) III IV 10. İstanbul E) IV V 13. Aşağıdakilerden hangisi, 33 Güney enleminde yer alan bir merkezde yatay düzleme dikilmiş çubuğun, yıllık gölge boyu değişim grafiğini gösterir? Ankara Iğdır İzmir Antalya Yukarıdaki haritada verilen merkezlerden hangisinde gece ve gündüz süreleri arasındaki fark sırasıyla en az ve en fazladır? En az En fazla A) İzmir Iğdır B) Antalya İstanbul C) Ankara İzmir D) Ankara Antalya E) İstanbul Antalya 8. C 9. B 10. B 11. D 12. E 13. D 129

5 1. Yerküre nin Şekli ve Hareketleri İzmir Antalya Ankara Samsun Van Haziran ayının herhangi bir günün öğle vaktinde, merkezlerin yatay düzlem üzerine dik olarak yerleştirilen bir çubuğun gölge uzunluğu hangi ilimizde daha kısadır? A) Ankara B) Samsun C) Antalya D) Van E) İzmir 4. Başlangıç meridyeni nin Yengeç dönencesini kestiği noktadan hareket eden bir gözlemci hangi tarihte hangi yöne doğru giderse gündüz süresinin kısaldığını görür? A) 21 Mart ta kuzeye doğru B) 28 Haziran da güneye doğru C) 12 Aralık ta batıya doğru D) 23 Eylül de güneye doğru E) 3 Temmuz da doğuya doğru Test 3 5. Dünya nın Güneş etrafındaki hareketi sırasında izlediği yol elips şeklindedir. 2. Orta kuşakla ilgili aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın Güneş etrafında izlediği yolun elips şeklinde olmasının ortaya çıkardığı sonuçlar arasında gösterilemez? A) Batı rüzgârları kuşağıdır. B) Mevsimler arası farklar belirgindir. C) Yıllık sıcaklık farkları fazladır. D) Güneş ışınları yatay yüzeylere dik açıyla düşmez. E) ve gündüz süreleri arasındaki farkın en az olduğu kuşaktır. A) Mevsimlerin oluşması B) Güneş e olan uzaklığın yıl içinde değişmesi C) Yörünge hareketi sırasında oluşan hızın değişmesi D) Kuzey Yarım Küre nin sonbahar ekinoksunun iki gün gecikmesi E) Şubat ayının diğer aylardan kısa sürmesi 3. Aşağıda bir cismin yıl içindeki gölge boyu değişim grafiği verilmiştir. 6. Bir öğrenci coğrafya dersinde öğretmenine Ekvator da 1110 km batıya giderseniz 10 meridyen geçmiş olursunuz, dediniz. Ancak Türkiye üzerinde 1110 km batıya gidirse 15 meridyen geçilmiş olur. Bu farklılık neden oluyor? diye sordu. Öğretmen ise: Çünkü... diye cevap verdi. Bu parçada öğretmenin verdiği yanıt hangisi olabilir? Buna göre, bu cismin bulunduğu merkezle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kuzey Yarım Küre nin Orta kuşağında yer alır B) En uzun gündüzü 21 Haziran da yaşar C) Ekvator un kuzeyinde bulunur D) Kış gün dönümünü 21 Aralık ta yaşar E) 21 Mart ta ve 23 Eylül de Güneş ışınlarını alma açıları aynıdır A) Dünya nın yörüngesi daire değil, elips şeklindedir. B) Dünya ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmektedir. C) Dünya nın ekseni yörünge düzlemine dik değil, eğiktir. D) Dünya küre şeklinde değil, geoit şeklindedir. E) Meridyenler arası mesafe kutuplara yaklaştıkça azalır C 2.E 3. A 4. B 5. A 6. E

6 7. Aşağıdaki şekilde Dünya nın Güneş etrafındaki hareketi gösterilmiştir. II. Konum 10. Dünya, sürekli olarak ekinokslar konumunda kalsaydı, aşağıdakilerden hangisi olmazdı? A) Ekvator daha sıcak olurdu. B) Matematik iklim kuşakları oluşmazdı. C) Aydınlanma dairesi sürekli olarak Dünya nın ekseni ile çakışık olurdu. D) Yer çekimi her yerde aynı olurdu. E) Bir cismin gölge uzunluğu yıl içinde hep aynı olurdu. BÖLÜM 4 I. Konum Dünya nın yıllık hareketi sırasında I. konumdan II. konumuna gelinceye kadar olan dönemde Kuzey Yarım Küre de aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez? A) Sonbahar ve kış mevsimleri yaşanmış olur. B) süreleri sürekli olarak kısalır. C) Gölge boyu uzunlukları önce uzar daha sonra kısalma gösterir. D) Kuzey Kutup Noktası sürekli olarak karanlıkta kalır. E) Güneş ışınlarının geliş açısı ilk önce azalırken sonra artmaya başlar. 11. Dünya nın yörüngesi daire şeklinde olsaydı aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmezdi? A) Mevsim süreleri eşit olurdu. B) Günöte ve Günberi tarihleri oluşmazdı. C) Dünya nın yörüngesindeki hızı hep aynı olurdu. D) ve gündüz süreleri hep eşit olurdu. E) Kuzey Yarım Küre nin sonbahar ekinoksu iki gün gecikmezdi. 8. İzmir deki bir cismin öğlen vakti gölgesinin yıl içinde eşit olduğu iki tarih, aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? A) 11 Haziran-30 Haziran B) 2 Mart-22 Mart C) 20 Eylül-26Eylül D) 3 Ocak-4Temmuz E) 20 Aralık- 30 Aralık 9. Dünya üzerindeki bir noktanın, Ekvator a olan uzaklığı kutuplara olan uzaklığına oranlandığında bu nokta için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Kuzey ya da Güney enlemindedir. B) 45 Kuzey ya da Güney enlemindedir. C) 1 Doğu ya da Batı boylamındadır. D) 45 Doğu ya da Batı boylamındadır. E) 1 Kuzey ya da Güney enlemindedir. 12. Ekvator un kuzeyinde yer alan X ve Y kentleri 5 Batı meridyeni üzerinde bulunmaktadır. Güney Yarım Küre nin kış gün dönümü tarihinde, X kentinde Güneş Y kentinden 2 saat önce batıyor, Y kentinde ise Güneş X kentine göre 2 saat önce doğuyor. Buna göre, X ve Y kentleri için aşağıdakilerden hangisi söylenirse yanlış olur? A) X ve Y kentlerinde öğle vakti aynı anda yaşanır. B) X ve Y kentlerinde Güneş in doğuş ve batış saatleri farklıdır. C) X kentinde gece süresi Y kentinden daha uzundur. D) X kenti Ekvator a Y kentinden daha yakındır. E) X kenti Başlangıç meridyenine Y kentinden daha yakındır. 7. B 8. C 9. B 10. D 11. D 12. E 131

7 13. Aşağıdaki şekilde, Dünya nın yörünge hareketi sırasında dört farklı konumu verilmiştir. 15. Aşağıdaki şekilde, aydınlanma dairesinin yılın her hangi bir gününde Dünya üzerinden geçişi gösterilmiştir. Buna göre, aşağıda verilen grafiklerden hangisi Dünya nın yörünge hareketi sırasındaki hızını doğru olarak ifade etmektedir? Buna göre, aydınlanma dairesinin Dünya üzerinden geçtiği günü ifade eden şekil aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) Aşağıdaki tarihlerden hangisinde Antalya dan Konya ya giden bir gözlemci, gündüz süresinin Konya da Antalya ya göre daha uzun olduğunu görür? A) 21 Temmuz B) 8 Ocak C) 11 Şubat D) 21 Aralık E) 15 Eylül 13. C 14.A 15. C 16. E 17. B 16. Türkiye de Güneş enerjisinden yararlanma süresi gündüz uzunluğuna bağlı olsaydı aşağıda verilen merkezlerden hangisinde yaz mevsiminde Güneş enerjisinden yararlanma olanağı daha fazla olurdu? A) Ankara B) Adana C) Bingöl D) İzmir E) Zonguldak Haziran ile 21 Aralık tarihleri arasında aşağıdakilerden hangisi Türkiye de gerçekleşmez? A) süresi sürekli uzar. B) Gölge boyları sürekli olarak kısalır. C) Sıcaklık değerleri sürekli değişir. D) ve gündüz süreleri arasındaki fark sürekli değişir. E) Güneş ışınlarının geliş açısı sürekli azalır.