7 İKLİM 7 BÖLGE- MAHALLE GÜNEYDOĞU ANADOLU / MARDİN ARTUKLU ULUSAL MİMARİ VE KENTSEL TASARIM YARIŞMASI PROJE HİKAYESİ

Transkript

1 İKLİM 7 BÖLGE- MAHALLE GÜNEYDOĞU ANADOLU / MARDİN ARTUKLU ULUSAL MİMARİ VE KENTSEL TASARIM YARIŞMASI PROJE HİKAYESİ 1.YER Güneydoğu yönünde alçalan bir topoğrafyaya sahip, lineer, yaklaşık 1200 metre uzunlukta bir alan. Arazinin alt ve üst kotları arasında metre arasında değişen bir kot farkı bulunmakta. Alanın alt kotunda hattı içtima geçiyor. Doğa tipik Güneydoğu: yer yer kayalık ve kıraç. Yakınlarda ülkenin her yerinde görülen, kimliksiz apartman yapıları ile dolmaya başlamış. Bunlar yabani otlar gibi etrafı sararak YER'e doğru hızla yaklaşıyorlar. Karşıda, çok da uzakta olmayan bir tepe yükseliyor. Tepenin bu yüzü bir ipucu vermiyor. Ama diğer yüzünde, bölgenin en karakteristik kentsel dokularından biri olan, kadim kent Mardin, tüm güzelliğiyle yükseliyor.

2 AKTÖRLER Küreselleşen dünya insan hayatlarını da tipleştirmeye başladı. Otomobil olmazsa olmazımız. Hatta o kadar ki elimizden gelse oturma odamıza bile arabayla park edeceğiz. Aktörlerimiz ülkedeki gelişmeleri ve dünyada olan biteni olabildiğince takip ediyor. Çok fazla kitap okumuyor, ama internet kullanıcısı ve bilgisayar ve mobil cihazlar ile sürekli online. Çok iyi olmasa da yabancı dil biliyor. Çocuklarının ise çok daha iyi dil bilmesini istiyor. Bunun için elinden gelen fedakarlığı yapmaktan da kaçınmıyor. Hayat şartları nedeniyle karı-kocanın ikisi de çalışıyor. Bu durum eve ait işlerin paylaşılmasını beraberinde getiriyor. Ama artık eskisi gibi salça, tarhana gibi kışlık hazırlıklara vakit yok. İhtiyaç da yok. Evin düzenli olması önemli. Misafir sık geliyor. Ev sahiplerinin biraz düzen takıntısı var. Film ve dizilerde olduğu gibi salonda yaşamayı pek anlamıyorlar. Bir oturma odasına ihtiyaç duyuyorlar. Artık damda da yatmıyorlar. Ama eski oturdukları apartman dairesindeki, masa bile sığmayan, daracık balkonunu da sıkıntıyla hatırlıyorlar. Üniversite çağındaki oğullarının dersleri gayet iyi gidiyor. Ama oğlanın ayrı evde oturmak istemesine de biraz kızıyorlar. Alt kattaki öğretmen hanımın tayininin çıktığını duydular. O daireyi kiralarsalar, oğlan da yakınlarında olur diye gizliden planları var. 3.MEKAN Eğime rağmen araziyi boydan boya kat eden yaya sokağı tüm yerleşimin canı, ciğeri. Yer yer biraz yokuş çıkılıp inilse de tekerlekli sandalye ile dolaşılacak rahatlıkta bir yol burası. En büyük özelliği de otomobil gürültüsünden, ekzos kokusundan tamamen uzak olması. Sokak tali sokaklara bağlanıyor, tali sokaklar da araç yollarına. En fazla metre yürünerek bir araca ulaşabiliyorsunuz. Sokaklar karşı tepenin arkasındaki, kadim yerleşim Mardin'den izler taşıyor. Ama orayı aynen taklit edeceğim diye de çabalamıyor.

3 15222 Güneydoğu'nun yakıcı güneşinden koruyan, gölge veren, yer yer yüksek duvarlar; duvarın arkasından taşan sarmaşıklar; büyük kentlerdeki gibi asfalt ile değil de, yörenin sert taşıyla kaplı kaldırımlar ben yeniyim ama buraya aidim diye bağırmadan sesleniyor. Yaya sokağının başrolünü yüklendiği mekan, ilk bakışta aynı olsa bile sürekli farklılaşıyor. Evlerin arasından geçiyor; kah bakkal, manav ve kırtasiye gibi dükkanların olduğu, ya da önünde tentelerin yer aldığı, masaların sokağa taştığı ve mutlu kahkahaların yükseldiği kahvehanenin bulunduğu meydancık da genişliyor; bazen ufku açılıyor, kadim kentin yükseldiği tepeyi hissettiriyor; bazen genleşiyor ve mis gibi kokan ekmeğin çıktığı fırının, günlük sebze ve meyvelerin bulunduğu mahalle halinin; ara sıra yeni gelen filmlerin de gösterildiği, gençlerin tiyatro çalıştığı, yaşlıların sanat müziği korosunun bulunduğu halk eğitim merkezi'nin ve cumaları tıklım tıkış dolan cami'nin de yükseldiği, en fazla 10 dakika yürünerek ulaşılan çarşı ya dönüşüyor. Mekanın çeperlerini oluşturan yapılar aslında yeni ama sanki yıllardır oradaymışlar gibi. Kadim kentten izler barındırıyor. Topoğrafyanın adeta bir uzantısı: Az katlı; yörenin doğal taşı ile kaplı; kübik geometriye sahip; gölge veren duvarları var; duvarların arkasında korunaklı avlulara sahip. Yörenin yakıcı güneşi nedeniyle pencereler çok büyük değil. Terasa açılan boşluklar büyük, ama onlar da geniş teras saçakları ile gölgelendirilmiş. 4.AMAÇ VE SONUÇ Yer, Aktörler ve Mekan bir bütünü oluştururlar. Bütün ise Mahalle kavramı ile dilimizde tanımlanır. Mahalle salt bir kent parçası değildir. Bir yaşam bütünüdür. Aidiyet ise bu yaşamın temel yapı taşıdır. Mahalle gated comunity yani, kapalı yaşam alanı değildir. Bütünün, kentin bir parçasıdır. Mahalleyi oluşturan parçalar homojen değildir. Yer değişkendir. Aktörler farklılık gösterir ve farklı beklentilere ve eğilimlere sahiptirler. Mekan da tek tipten türemiş olmasına karşın farklılıklar ve sürprizler barındırır. Dolayısıyla mahalle farklılıkların barındığı YAŞAM ÇEVRESİDİR.

4 15222 MİMARİ VE KENTSEL TASARIM RAPORU Alanın topoğrafyasına paralel uzanan yaya sokağı üzerinde gelişen kentsel kurgunun temel özelliği yaya öncelikli bir yaşam oluşturma çabasıdır. Topoğrafya nedeniyle yaya sokağı eksenel kırılmalara uğramakta, bu kırılmalar da farklı mekansal büyüklüklerin de katkısıyla zengin perspektifler sunmaktadır. Alanın geometrik merkezi, aynı zamanda çevredeki imar planı verisi olarak ortaya çıkan kentsel ekipmanın da yoğunlaştığı bir noktadır. Bu merkez mahalle nin çarşı işlevini karşılamakta ve kentsel süreklilik içinde çevredeki işlevlerle de beslenmektedir. Çarşı salt ticari programlarla oluşmamaktadır. Semt hali, çeşitli büyüklükte dükkanlar, ptt, bankalar, kültürel işlev yüklenen Halk Eğitim Merkezi, muhtarlık ofisi ve Cami çarşı içinde yer alan işlevlerdir. Çarşı dışında yaya sokağı üzerinde yer yer alt merkezler de oluşturulmuştur. Buralarda kahvehane, manav, bakkal, spor merkezi ve kreş gibi işlevler yer almaktadır. Yaya sokağının çeperlerinde konutlar yer almaktadır. Bölgenin teraslanmış mimari karakterini sürdüren, kademelere oturan bir düzende ele alınan konutlar, parçalı dokusu ve kübik tektoniği ile ortaya çıkmaktadır. Temelde bir merdiven etrafında yer alan 4 konuttan oluşan çekirdek blok, farklı büyüklükte konutlar ve arazi topoğafyasının olanakları ile çok çeşitli alternatifler yaratmakta ve değişerek zenginleşmektedir. Konut sektöründeki deyimler kullanılırsa bloklarda 4+1 (dupleks), 3+1, 2+1 ve 1+1 konutlar bulunmakta, bu konutlar aralarında avlular bırakarak alçak katlı, yoğun bir doku oluşturmaktadır.

5 15222 Konutlar genelde 2, en fazla 3 katlı olarak düzenlenmiştir. Bunların biraraya gelişleri üçüncü boyutta da çeşitlenmeler yaratmakta ve çok zengin mekansal deneyimler sunmaktadır. Yaya sokağı üzerindeki bazı noktalarda, meydancıklar oluşturularak, küçük alt merkezler tasarlanmış, zemin kattaki bazı konutlar ticari işlevlere dönüştürülmüş, böylece tip bloklar işlevsel olarak da dönüştürülmüştür. Bütün bunlar saçaklar ve tentelerle desteklenmiş ve sokak yaşantısı zengin bir kentsel deneyime dönüştürülmüştür. Alan üzerindeki bazı yapılar yeşil doku altında yok edilmiş ve mekandaki kütlesel varlıkları azaltılmıştır. Çarşı ise tam tersi ortaya çıkarılmış ve mütevazi ölçekte bir cami ile sonlandırılmıştır. Yapılar esas olarak betonarme karkas olarak inşa edilecektir. Yapı yüzlerinde yerel taş yüzeyler kullanılacak ve yer ile olan aidiyet duygusu beslenecektir.

6 KONUT ADETLERİ ve METREKARE HESAPLARI KONUT TİPİ KONUT ADEDİ KONUT ALANI TOPLAM m² TOPLAM DİĞER ALANLAR METREKARE HESAPLARI CAMİİ 529 ÇARŞI 1835 SPOR MERKEZİ 180 HALK EĞİTİM MERKEZİ 1617 DÜKKAN 1196 TOPLAM m² 5357 EMSAL HESABI TOPLAM İNŞAAT ALANI ARSA ALANI EMSAL 0.40

7

8

9

10

11