Termik Santrallerden Çıkan Atık Enerji ile Isıtılan Seralarda Sebze Yetiştirilmesi

Transkript

1 Termik Santrallerden Çıkan Atık Enerji ile Isıtılan Seralarda Sebze Yetiştirilmesi Prof. Dr. H. Yıldız DAŞGAN Çukurova Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü

2 Elektrik enerjisi elde etmek için çeşitli enerji kaynakları kullanılmaktadır. Bunlar: Termik kaynaklar Hidrolik kaynaklar Nükleer kaynaklar Güneş, rüzgâr, jeotermal gibi diğer kaynaklardır.

3 Termik santraller, enerji santrallerinin bir türüdür, Yanmayla ortaya çıkan ısı enerjisinden elektrik enerjisi üreten merkezlerdir, Kömür, fuel-oil, motorin veya doğalgaz gibi fosil yakıtların yakılması yoluyla elektrik üretirler, Bu tip santraller, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de enerji açığını kapatmakta görev üstlenmeye devam etmektedir.

4 Ülkemizde elektrik üretiminin yaklaşık %60 ı termik santrallerden elde edilmektedir ve başlıca kaynak linyit kullanılmaktadır. Bu termik santrallerin sayıları 30 dan fazladır. Ayrıca özel sektöre ait salt kendi tesisleri için elektrik enerjisi üreten irili ufaklı pek çok termik santraller de bulunmaktadır.

5

6 Termik santralın bilançosu incelendiğinde, üretilen bir kilowatt için 4000 kilojoule dan fazla bir enerjinin soğutma suyuna harcandığı bildirilmektedir Soğutma suyu bir akarsudan alınırsa, bu suyun en çok 7-10 o C arasında ısıtılmasına izin verilmektedir; bu da büyük bir debi gerektirmektedir.

7 Sözgelimi, 600 megawattlık bir enerji grubunda soğutma için saniyede 22 metreküp su gerekir. Bu nedenlerden ötürü, büyük santraller ancak debisi yüksek akarsuların üzerinde ya da deniz kıyısında kurulmaktadır. Bu durum da; termik santrallerin soğutma nedeniyle yol açtığı ısı artışı, su bitkileri hayvanları ve diğer canlılar için ciddi sorunlar yaratmaktadır.

8 Klasik termik elektrik santrallerinde, kullanılan kömürün sahip olduğu ısıl enerjinin %35-38 kadarı elektrik enerjisine dönüştürülebilmektedir. Şekil 'den görüldüğü üzere, soğutma suyuna olan ısı kaybı %49 oranındadır. Yakılan kömürden açığa çıkan ısının yaklaşık yarısı, yoğuşturucu vasıtasıyla deniz suyuna veya akarsuya aktarılmaktadır.

9 Yapılan bir araştırmada; Zonguldak-Çatalağzı Termik Santarelinde Soğutma Amaçlı Kullanılan Deniz Suyunun Yoğuşturucuya Giriş ve Çıkış Sıcaklıklarının, Aylık Ortalamalarının, Yıl Boyunca Değişimi incelenmiştir; Şekilden görüldüğü gibi soğutma suyu çıkış sıcaklığı C arasında değişmiştir.

10 Başka bir çalışmada; Manisa daki, Soma-B termik santralinde ise soğutma suyu sıcaklığı o C olduğu bildirilmektedir (EÜŞA, 2004).

11 Seralarda ısıtma için kalorifer suyu kaç derece olmalıdır? Seranın kurulduğu bölge, yetiştirilen bitki, seranın yapısal özellikleri gibi koşullara bağlı olarak, sıcak sulu basınçsız sistemde, suyun kazandan çıkış sıcaklığı C arasında olabilir.

12 SERALAR Sıcak iklim seven yazlık sebzelerin, doğal mevsimi dışında, kış aylarında ısıtılarak Sezon dışı üretimine olanak sağlayan, iklim kontrollü yetiştiricilik yerleridir. Tarımda bitkisel üretim dalları içerisinde birim alandan en yüksek verimlilik ve gelir getiren üretim şeklidir. Ülkemizde sera sebzelerine olan iç talep yüksektir.

13 SERALARDA Isıtma, Serinletme-Soğutma, Havalandırma, Nemlendirme, Işıklandırma, CO 2 gübrelemesi gibi çevresel faktörler istenildiği biçimde kontrol edilebilmektedir.

14 Türkiye de ha dan fazla sera alanı vardır

15 Seralarda Yetiştirilen Ürün Grubları (2008) Süs Bitkisi; % 4 Meyve; %6 Sebze; % 90 Seralarda Yetiştirilen Sebzelerin Dağılımı (2008) Patlıcan 8% 5% Diğer Biber 12% Hıyar 15% Domates 60%

16 SERALARDA VERİMLİLİK Bir üretim sezonunda, Eylül-Haziran arasında 10 aylık dönemde 1 dekardan seradan: Domateste 20 ton Hıyarda 40 ton Biberde 15 ton Patlıcanda 12 ton

17 Topraksız Yetiştiricilik teknikleri kullanıldığında, Kök bölgesi kontrolü %100 yapılabildiği için bitkilerin verimliliği %30-40 daha artmaktadır.

18 SERADA ÜRETİM MASRAFLARI Isıtma, İşcilik, Fide, Gübre, İlaç, Paketleme, Diğer ISITMA MASRAFLARI %30-50 ARASINDA ORTALAMA %40 GİBİ EN BÜYÜK PAYI OLUŞTURMAKTADIR.

19 Seralarda sıcak suyun kullanıldığı merkezi kalorifer sistemleri, borulu veya sıcak üflemeli sistemler olarak kullanılmaktadır.

20

21

22

23

24 TEŞEKKÜR EDERİM