Türkiye. Yat r m Teflvik Uygulamalar

Transkript

1

2

3 Türkiye

4 Bu kitapç k Türkiye de yat r m yapmay düflünenlere yard mc olmak için haz rlanm flt r. Türkiye içinde ve d fl ndaki bireyleri ve flirketleri bilgilendirmek amac yla Türkiye içindeki en yayg n yat r m çeflitleri anlat lm flt r. Bu doküman, Türkiye de Aral k 2003 itibariyle yürürlükte olan vergi kanunlar ve uygulamalar göz önüne al narak haz rlanm flt r. Bu kitapç k yat r m konusunda tavsiye vermekten ziyade daha çok aç klay c niteli e sahiptir. Okuyucular m za bir karar vermeden önce bir profesyonele dan flmalar n önemle tavsiye ediyoruz. Ayr ca Türkiye deki vergi düzenlemelerinin s kl kla de iflti inin de göz önüne al nmas gerekmektedir. Daha fazla bilgi için, lütfen Türkiye deki PricewaterhouseCoopers ofisi ile görüflün PricewaterhouseCoopers

5 Ç NDEK LER I. Türkiye deki na Genel Bak fl 5 II. Devlet Yard mlar 6 A. Genel Gereklilikler 6 1. Yat r m Teflvik Belgesi (YTB) 6 2. Bölgesel ve Sektörel S n fland rma Bölgelerin S n fland r lmas Özellikli Yat r mlar 7 3. Asgari Sabit Yat r m ve Gerekli Sermaye Tutarlar 7 4. Prosedürsel fiartlar 8 5. YTB nin Revizesi ve Uzat lmas Revize Uzatma Yat r mlar n Tamamlanmas 10 B. Sa lanan Devlet Yard mlar Gümrük Vergisi ve Fon stisnas Yat r m ndirimi Yat r m ndirimi Matrah ve Oran Kabul Edilebilir Harcamalar Yat r m ndiriminin Endekslenmesi Sabit Varl klar n Sat fl KDV Primi ve stisnas Türkiye de KDV Makine ve Teçhizat için KDV stisnas Damga Vergisi ve Harç stisnas Yat r m Teflvik Fonundan Kredi Tahsisi Küçük ve Orta Büyüklükteki flletmelere Yönelik Teflvikler 16

6 III. Ola anüstü Hal Bölgesindeki ve Kalk nmada Öncelikli Yörelerdeki Yat r mlara Yönelik Teflvikler Say l Kanunun Amac Bölgesel S n fland rma Gelir Ve Kurumlar Vergisi stisnas Di er Teflvikler Say l Kanun Çerçevesinde Bedelsiz Yat r m Yeri Tahsisi 19 IV. Serbest Bölgelerde Sa lanan Teflvikler Gelir Ve Kurumlar Vergisi KDV Gümrük Vergisi Damga Vergisi Kaynak Kullan m n Destekleme Fonu Di er Vergi, Resim Ve Harç Uygulamalar 21 V. Damga Vergisi Ve Harç Muafiyeti Say l Kanun 22 VI. Yap- fllet-devret (Y D) ve Yap- fllet (Y ) Yap- fllet-devret Modeli Yap- fllet Modeli 23 VII. Teknoparklarda Uygulanan Teflvikler 24 VIII. Uluslararas Gemi Siciline Kay tl Gemilerin flletilmesinde ve Devrinde Elde Edilecek Kazançlara Uygulanan Vergisel Teflvik 25 Ek I Geliflmifl Yörelerde Tüm Yat r m Cinsleri çin Teflvik Belgesi Düzenlenebilecek Konular 26 Ek II YTB Uygulamalar Yetkili Odalarca fllemlerden Geçirilecek Yat r mlar 28 Ek III fiu Anda Faaliyette Olan Serbest Bölgeler 29 4

7 I. Türkiye deki na Genel Bak fl Türkiye deki yat r m teflvik uygulamalar flu ana bafll klar alt nda s n fland r labilir; Yat r mlarda Devlet Yard mlar, Az Geliflmifl ve Geliflmekte Olan Bölgelere Yönelik Teflvikler, Serbest Bölgelerde Sa lanan Teflvikler hracat fllemlerinde Vergi, Resim, Harç stisnas Uygulamalar Gümrük fllemlerinde Sa lanan Teflvikler ve Avantajlar (Örn: Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri, Basitlefltirilmifl Usuller, Elleçleme fllemleri, Ba lay c Tarife Bilgisi Alma Hakk...) Ar-Ge Yard mlar Çevre Koruma Yard mlar Yurtiçi, Yurtd fl Uluslararas htisas Fuarlar Yard mlar Patent, Faydal Model Belgesi ve Endüstriyel Tasar m Tescili Harcamalar n n Desteklenmesi Yurtd fl Ofis-Ma aza, flletme-marka Tan t m Faaliyetleri Yard mlar Uluslararas Gemi Siciline Kay tl Gemilerin flletilmesinden ve Devrinden Edilecek Kazançlara Yönelik Teflvik Devlet Yard mlar n n öncelikli amac bölgeler aras eflitsizlikleri kald rmak, sermayenin yap land r lmas na devlet taraf ndan kat l m n artt r lmas ve istihdam artt r c yöndeki giriflimleri desteklemektir. Ayr ca bu yat r mlar, yabanc sermayenin ülkeye giriflini sa layarak, geliflmifl ve uygun teknolojiyi yaratmakta ve uluslararas yükümlülükleri ihlal etmeden rekabeti sa layacak giriflimleri kolaylaflt rmaktad r. Az geliflmifl ve geliflmekte olan bölgelerdeki yard mlar istihdam vergi istisnas ve yat r mc lara tahsis edilecek olan arazi ile artt rmay hedeflemektedirler. Serbest Bölgeler, Türkiye s n rlar içinde yer almas na ra men, birçok vergi ve gümrük uygulamas aç s ndan ülke s n rlar n n d fl nda kabul edilen bölgelerdir. Serbest Bölge Kanunu yla sa lanan avantajlar ana hatlar yla, bireyler ve kurumlar için vergi istisnas n, ithalatta ve eflya teslimlerinde KDV istisnas n ve eflyalar n Serbest Bölge ye giriflinde gümrük vergisi istisnas n içermektedir. * * Serbest Bölgeler kitapç m za adresinden ulaflabilirsiniz. 5

8 II. Devlet Yard mlar Genel olarak, devlet yard mlar vergisel ya da vergisel olmayan teflvikler olarak s n fland r labilir. Vergisel teflvikler, gümrük vergisi ve harç istisnas n, %40 oran nda yat r m indirimini, KDV istisnas n, ve damga vergisi ve harç istisnas n içermektedir. Vergisel olmayan teflvikler ise, arazi tahsisini ve Yat r m Teflvik Fonundan sa lanacak krediyi içermektedir. A. Genel Gereklilikler I. Yat r m Teflvik Belgesi Yat r m indirimi d fl ndaki yat r mlarda devlet yard mlar ndan yaralanman n öncelikli flart, Yat r m Teflvik Belgesi (YTB) sahibi olmakt r. YTB, Hazine Müsteflarl nca (Hazine) yat r mc lara yat r mlar sebebiyle verilen ve yat r m indirimi d fl ndaki vergisel avantajlardan faydalanabilmeyi sa layan belgedir. Afla da bu vergisel avantajlardan yararlanmak amac yla YTB verirken dikkate al nan bölgesel kategorileri ve devam nda da baflvuru ile ilgili prosedürler yeralmaktad r. 2. Bölgesel ve Sektörel S n fland rmalar 2.1 Bölgelerin S n fland r lmas Türkiye de bulunan bölgeler, yard mlarla ilgili yasal düzenlemeler de göz önüne al narak, afla daki öncelik gruplar na ayr lm flt r. Geliflmifl bölgeler stanbul ve Kocaeli flehirlerini ve il s n rlar n, Ankara, zmir, Bursa, Adana ve Antalya gibi metropoliten alanlar (Büyükflehir Belediyesi s n rlar içi) içermektedir. Kalk nmada öncelikli yöre kapsam ndaki iller, Ad yaman, A r, Aksaray, Amasya, Ardahan, Artvin, Bart n, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada dahil) Çank r, Çorum, Diyarbak r, Elaz, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüflhane, Hakkari, I d r, Kahramanmarafl, Karabük, Karaman, Kars, Kastamonu, K r kkale, K rflehir, Kilis,,Malatya, Mardin, Mufl, Nevflehir, Ni de, Ordu, Osmaniye, Rize, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, fianl urfa, fi rnak, Tokat, Trabzon, Tunceli, Van, Yozgat ve Zonguldak illerini içermektedir. Normal bölgeler yukar belirtilmeyenlerin d fl nda kalanlard r. 6

9 2.2 Özellikli Yat r mlar Devlet yard mlar ndan yararlanacak yat r mlar Normal ve Kalk nmada Öncelikli Yöreler ile Sanayi ve Ticaret Bakanl nca belirlenen Organize Sanayi Bölgelerinde gerçeklefltirilebilmektedir. Ancak, geliflmifl bölgelerde sadece Ek-I de listelenen özel sektörlerde yap lan yat r mlar, yat r m teflvikten yararlanabilmektedir. 3. Asgari Sabit Yat r m ve Gerekli Sermaye Tutarlar Bir YTB ne ba lanabilmesi için gerekli asgari sabit yat r m tutarlar (küçük ve orta ölçekli iflletmelerin haricinde), afla da belirtilmifltir: Kalk nmada Öncelikli Yöreler : 200 milyar TL Normal ve Geliflmifl Yöreler : 400 milyar TL Finansal kiralama flirketleri taraf ndan yap lacak YTB baflvurular nda asgari yat r m tutarlar yukar da belirtilen tutarlar n %25 idir. Bunlara ilave olarak, yat r m finanse etmede kullan lan öz sermaye-toplam yat r m oran n olmas gereken minimum de erler afla da belirtilmifltir: Teflvik belgesi kapsam ndaki yat r mlar n finansman nda uygulanabilecek asgari özkaynak oran %20'dir. Ancak, a) Yap- fllet veya Yap- fllet-devret modeli çerçevesinde gerçeklefltirilecek yat r mlarda, b) Kamu kurum ve kurulufllar n n yapacaklar yat r mlarda, c) Finansal kiralama flirketlerinin yapacaklar kiralama yat r mlar nda, d) Tersane, gemi infla ve yat infla yat r mlar nda, e) Uçak ve helikopter ithali yat r mlar nda, bu s n ra ba l kal nmaz. Yap- fllet veya Yap- fllet-devret modeli ile gerçeklefltirilecek yat r mlarda ilgili mevzuat nda asgari özkaynak oran belirlenmifl ise bu oran dikkate al n r. Teflvik belgesinde "yat r m n finansman " bafll alt nda "yabanc kaynaklar" bölümünde yer alan iç kredi, d fl kredi ve döviz kredisinin karfl s nda yaz lan tutarlar n kullan lmas esas olmakla birlikte, firma taraf ndan talep edilmesi halinde teflvik belgelerinde öngörülen özkaynak ve yabanc kaynak oran n bozmamak ve yabanc kaynaklar bölümünde yer alan toplam tutar n Maliye Bakanl nca her y l belirlenen yeniden de erleme oranlar dikkate al nmak (bir önceki y l yeniden de erleme oran iki kat uygulanmak) suretiyle tespit edilecek de erini aflmamak kayd yla, iç kredi, döviz kredisi ve/veya d fl kredi bankalarca veya özel finans kurumlar nca do rudan kulland r labilir. 7

10 4. Yat r m Teflvik Belgesi için Gerekli Baflvuru fiartlar Teflvik belgesi düzenlenebilmesi için gerçek kifliler, adi ortakl klar, sermaye flirketleri, kooperatifler, ifl ortakl klar (adi ortakl k), kamu kurum ve kurulufllar (genel ve katma bütçeli kurum ve kurulufllar, il özel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi teflebbüsleri ile bunlar n sermaye bileflimindeki hisse oranlar %50'yi geçen kurum ve kurulufllar) ve kamu kuruluflu niteli indeki meslek kurulufllar, dernekler ve vak flar ile yurt d fl ndaki yabanc flirketlerin Türkiye'deki flubeleri müracaat edebilir. Kurulacak flirketler ad na ve tamamlanm fl yat r mlara iliflkin olarak teflvik belgesi düzenlenmez. Ancak, yabanc sermayeli yat r mlarda kurulacak anonim ve limited flirketler ile kurulacak flubeler için müracaat edilebilir. Yabanc ortakl anonim flirketler veya flubeleri YTB için Yabanc Sermaye Genel Müdürlü üne baflvurabilir. Tutar 4 trilyon TL nin alt nda olan ve Ek-2 de listelenen üretim ve tar m sanayii ile ilgili yat r mlar için do rudan ilgili bölgede bulunan Sanayi Odalar na baflvurulabilir. Di er baflvurular do rudan Hazine Müsteflarl na yap lmal d r. Yard mlardan faydalanmak isteyen yat r mc lar n müracaat nda aranacak belgeler: Bir nüsha yat r m bilgi formu, Müsteflarl a yap lacak müracaatlarda; - kalk nmada öncelikli yörelerde yap lacak yat r mlarda 200 milyon Türk Liras, - normal ve geliflmifl yörelerde yap lacak yat r mlarda 400 milyon Türk Liras tutar ndaki mebla n, saymanl n Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas nezdindeki hesab na yat r ld na dair makbuzun ikinci nüshas, odalara yap lacak müracaatlarda ise; - yukar da belirtilen mebla n 100 milyon Türk Liras tutar ndaki k sm n n ilgili odan n hesab na yat r ld n gösterir makbuz nüshas ile - bakiye k sm n n saymanl n Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas nezdindeki hesab na yat r ld na dair makbuzun ikinci nüshas, thal edilen ve yerli al nan makina ve teçhizat için haz rlanm fl global listeler, Yerli ve ithal makinalar de erlendirilmesi için gerekli olan makina ve teçhizat n proforma faturalar ve kataloglar, Geçerli Kapasite Raporu (tevsi, modernizasyon vb.) Turizm yat r mlar için turizm yat r m belgesi, e itim yat r mlar için Milli E itim Bakanl ndan al nan Kurum Kurulufl Belgesi, Yap -inflaat yat r mlar için yetkili birimden sa lanan ifl durum belgesi, 8

11 Madencilik yat r mlar için, Maden flletme Ruhsat n n ve zninin noter onayl kopyas (Yabanc sermayeli kurulacak flirketler ad na yap lan baflvurularda aranmaz), fiirketi temsil ve ilzama yetkili kiflilere ait noter tasdikli imza sirküleri, fiirket kuruluflunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi as llar veya tasdikli örnekleri (kurulacak flirket ad na yap lan yabanc sermayeli yat r mlara ait müracaatlarda aranmaz). Ve Müsteflarl n yat r m türüne ba l olarak gerekli gördü ü her türlü doküman. Teflviklerden yararlanmak isteyen yat r mc lar n, YTB için yukar da belirtilen dokümanlar ve bilgiler ile birlikte yetkili birimlere baflvurmalar gerekmektedir. Arsa, bina, inflaat, makina ve teçhizat ile ilgili miktarlar da yat r mc n n verece i bilgiler aras nda yer almal d r. Tafl mac l k yat r mlar d fl ndaki yat r mlar ile ilgili baflvurularda onaylanm fl yerli ve ithal makina ve teçhizat (otomobiller, uçaklar ve helikopterler hariç) listeleri eklenmelidir. 5. YTB nin Revizesi ve Yat r m Süresinin Uzat lmas YTB nce sa lanan teflviklerden yararlanmak için YTB nde belirtilen karakteristik de erlere, flartlara ve zaman k s tlamalar na uymak gerekmektedir. Ancak, bu de erler belirli flartlarda revize edilebilir. 5.1 Revize YTB de kay tl olan de erler nihai de erler olmay p, yat r m n her aflamas nda tevsik edilen bilgi ve belgelere istinaden yap lacak de erlendirme sonucunda teflvik belgesini düzenleyen merci taraf ndan de ifliklik yap labilir. Teflvik belgesinin sabit yat r m tutar nda 100% ün üzerinde meydana gelecek art fl ya da 50% nin üzerindeki azal fllarda yat r mc lar, belgenin halen geçerli olmas kayd yla teflvik belgesini düzenleyen merciye müracaat ederek, YTB nin revizesini talep edebilir. Ancak, yat r m indirimi ve/veya kredi kullan m aç s ndan yat r mc lar n talep etmeleri halinde 100% ya da 50% oranlar na ba l kalmaks z n teflvik belgesi revize edilebilir. Tamamlama vizesi esnas nda gerçekleflme de erlerinin üzerinde yat r m indirimi veya vergi, resim ve harç istisnas ve kaynak kullan m n destekleme fonu istisnas ndan yararland n n tespit edilmesi halinde fazladan uygulanan destek unsurlar 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. 9

12 5.2 Uzatma Geçerli mevzuat uyar nca YTB de belirtilen süre dahilinde yat r mlar n tamamlanmamas durumunda, yat r m süresi bir kereye tabi olmak üzere Teflvik Belgesinde verilen orijinal yat r m süresinin yar s kadar uzat labilir. Yat r m n gerçekleflme durumu, alt flar ayl k dönemler halinde teflvik belgesini düzenleyen ilgili merciye bildirilir. Müsteflarl a veya yat r m n bulundu u ildeki odaya veya yat r m n bulundu u ile en yak n kambiyo müdürlü üne, teflvik belgesi müracaat odalarca de erlendirilen belgelerde ise ilgili odaya yat r m süresinin bitimini izleyen en geç üç ay içerisinde yat r m takip formu ile birlikte süre uzat m talebinde bulunulabilir. Ancak, süre uzat m taleplerinin yukar da belirtilen mercilere yat r m süresinin bitimini müteakip üç aydan sonra yap lmas halinde, önemli ölçüde yat r m harcamas yap ld n tevsik eden bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi durumunda ek süre verilebilir. Öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip alt ay içinde yat r m n tamamlama vizesinin yap lmamas durumunda daha önce yararlan lan teflvikler cezalar ile birlikte geri al n r. 6. Yat r mlar n Tamamlanmas Yat r mc lar n, teflvik belgesinde öngörülen süre veya ek süre bitimini izleyen alt ay içinde tamamlama vizesi için teflvik belgesi müracaat n de erlendiren mercie baflvurmalar zorunludur. Teflvik belgesi kapsam nda gerçeklefltirilen yat r m n tamamlama vizesi ifllemleri, teflvik belgesi müracaat n de erlendiren merci taraf ndan yap l r. Müsteflarl a yap lan müracaatlara istinaden Müsteflarl k, tamamlama vizesi ifllemleri için yat r m n bulundu u ildeki valili i veya ilgili oday görevlendirebilir. Tamamlama vizesi ifllemleri, raporun ilgili merci taraf ndan Müsteflarl a gönderilmesi sonucunda Müsteflarl kça yap l r. YTB de belirtilen çevre koruma ile ilgili koflullar n yerine getirilmemesi durumunda, tamamlama vizesi onaylanmayacakt r. Ancak, yat r m bölgesinde kurulmufl Organize Sanayi Bölgesi otoriteleri yine bu Organize Sanayi Bölgesinde çevre koruma ile ilgili bir tesis kurulmas n üstleniyorlarsa, tamamlama vizesi onay yap lacakt r. Ekspertiz ifllemlerinin kamu kurulufllar nca yap lmas durumunda, görevlendirilecek ekspertizlerin yol ve konaklama giderleri yat r mc taraf ndan karfl lanacakt r. Yat r m teflvik mevzuat na uyulmamas, YTB de belirtilen flartlar n ve özelliklerin yerine getirilmemesi, de ifliklik yap lmas, yat r m n bütünlü ünün bozulmas ve devlet yard mlar ile ilgili belgeler üzerinde tahrifat yap lmas durumunda yard m bütün olarak veya k smi olarak iptal edilir ve Müsteflarl a geri ödenir. 10

13 B. Sa lanacak Devlet Yard mlar 1. Gümrük Vergisi ve Fon stisnas Teflvik belgesi kapsam ndaki makine ve teçhizat ithalat, yürürlükteki thalat Rejimi Karar gere ince ödenmesi gereken Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonundan istisnad r. Bu istisnadan faydalanabilmek için, ilgili makina ve teçhizat n YTB ekinde listelenmifl olmas gerekmektedir. Ancak, binek araçlar, otobüs (iki katl otobüsler dahil), çekici (Euro I, Euro II, Euro III veya Euro IV normlar na uygun yeflil motoru haiz olanlar hariç), treyler (frigorifik olanlar hariç), yedek parça, mobilya, yat (motorbotlar dahil), kamyon (off road-truck tipi ile karayoluna ç kmas mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar hariç), transmikser, kesintisiz güç kayna, beton santral, forklift, beton pompas, inflaat malzemeleri, porselenden ve seramikten mamul sofra ve mutfak eflyas n n teflvik belgesi kapsam nda ithal edilmesi durumunda yürürlükteki thalat Rejimi Karar nda öngörülen oranlarda Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonu tahsil edilir. Eski, Kullan lm fl veya Yenilefltirilmifl Olarak thal Edilebilecek Maddelere liflkin Tebli hükümleri uyar nca ithali mümkün olan kullan lm fl makine ve teçhizat (karayolu nakil vas talar hariç), bölgesel ve sektörel k s tlamalar da göz önüne al narak proje baz nda yap lacak de erlendirme sonucunda teflvik belgesi kapsam na dahil edilebilir. thalat Rejimi Karar uyar nca D fl Ticaret Müsteflarl 'ndan al nacak yaz yla ithaline izin verilen münferit kullan lm fl makine ve teçhizat da bölgesel ve sektörel k s tlamalar dikkate al nmak suretiyle, proje baz nda yap lacak de erlendirme sonucunda teflvik belgesi kapsam na al narak destek unsurlar ndan yararland r labilir. Teflvik belgesi kapsam ithal makine ve teçhizat n 5 y l, yerli makine ve teçhizat n ise 2 y l süre ile Müsteflarl n izni olmaks z n devir, temlik, sat fl ve ihrac yap lamaz. Bu flart n sa lanmamas durumunda, ithalat s ras nda istisnadan yararlanan gümrük vergisi, harç ve yükümlülükler taraflarca geri ödenir. Yerli makine ve teçhizat için sa lanan yard mlar, belirtilen koflulun yerine getirilmemesi durumunda geri al n r. 11

14 2. Yat r m ndirimi Yat r m indirimi, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri için bir çeflit vergi istisnas d r ve yat r m n tutar n n belli miktar n n vergi matrah ndan indirilmesi olarak tan mlanabilir tarihinde yürürlü e giren Yat r m ndirimi Uygulamalar ile ilgili son düzenlemeler flu flekildedir: 2.1 Yat r m indirimi matrah ve oran tarihinde yap lan de ifliklikler ile yat r m teflvik belgesi al nmas na gerek kalmadan, dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticari veya zirai kazançlar bilanço esas na göre tespit edilen vergiye tabi mükellefler (adi ortakl klar, kolektif ve adi komandit flirketler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil) faaliyetlerinde kullanmak üzere sat n ald klar veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadi k ymetlerin maliyet bedellerinin %40' n vergi matrahlar n n tespitinde ilgili kazançlar ndan yat r m indirimi istisnas olarak indirim konusu yapabilirler. 2.2 Uygun Harcamalar tarihinde yay mlanan Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun ile afla da aç klanan harcamalar ile ilgili olarak yat r m indiriminin hesaplanmayaca belirtilmifltir. Bu harcamalar d fl ndaki bütün harcamalar yat r m indiriminden faydalanabilmektedir: a. Bedeli 5 milyar liradan az olan iktisadi k ymetler (iktisadi ve teknik bak mdan bütünlük arz eden iktisadi k ymetler haddin afl l p afl lmad n n tespitinde bir bütün olarak dikkate al n r). b. Yurt içinde veya d fl nda daha önce kullan lm fl olan iktisadi k ymetler (yüzer havuzlar ile oniki yafl ndan küçük gemiler hariç). c. Gayri maddi haklar (yat r m indiriminden yararlanan iktisadi k ymetlerin kullan labilmesi için gerekli olan bilgisayar programlar hariç). d. Mal ve hizmet üretimi ile do rudan ilgili olmayan; alet, edevat, mefruflat ve büro demirbafllar. e. Bedelsiz olarak iktisap edilen iktisadi k ymetler. f. Sat n alma suretiyle iktisap edilen veya infla edilen binalar (mal ve hizmet üretim yeri olarak kullan lmak üzere infla edilenler hariç). g. Arazi veya arsalar. h. Binek otomobili ve benzeri kara tafl tlar, yat, kotra, tekne ve benzeri motorlu deniz araçlar ile uçak ve helikopter gibi hava tafl tlar (iflletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar hariç). i. Yurt d fl ndaki yat r mlarda kullan lmak üzere al nan iktisadi k ymetler. 12

15 Yat r m indirimi istisnas tutar n n hesaplanmas nda amortismana tabi iktisadi k ymetin maliyet bedeli esas al n r. Mallar n maliyet i, mülke kazanç ya da de er katan bütün ödemelerin toplam d r. Bu ödemler varl klar n sat n al nmas nda iflletmenin k ymetleri aras na dahil edildi i ve amortisman ayr lacak duruma geldi i güne kadar ortay ç kan kur farklar n, senetlerdeki faiz ödemelerini, tafl ma ve montaj giderlerini kümülatif olarak içermektedir. 2.3 Yat r m ndiriminin Endekslenmesi Yat r m indirimi uygulamas, yat r m harcamalar Türk Liras olarak belirtildi i y l kabul edilecektir. lgili y la ait vergilendirilebilir gelir gösterilmemesi nedeniyle vergiye tabi kardan vergi indirimi yap lamamas durumunda, vergi matrah ndan indirim konusu yap labilece i zamana kadar ileri at l r. Yat r m harcamalar n n yap ld y la iliflkin vergi matrah n n tespitinde, kazanc n yetersiz olmas nedeniyle dikkate al namayan istisna tutar, izleyen y llarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu y llar için belirlenen yeniden de erleme oran nda art r larak dikkate al n r. Yeniden de erlemenin kullan lmayan k s ma, bir sonraki vergi y l nda uygulanaca dikkate al nmal d r. Bu, enflasyonun/devalüasyonun etkilerinden bir ölçüde kurtulmay sa lar. 2.4 Sabit K ymetlerin Sat fl Yat r m indirimi istisnas na konu iktisadi k ymetleri, aktife al nd klar tarihten itibaren iki y l içinde elden ç karan mükellefler, bu iktisadi k ymetlerle ilgili olarak yat r m indirimi istisnas uygulama haklar n kaybederler. Bu durumda daha önce yararlan lan yat r m indirimi istisnas için herhangi bir ifllem yap lmaz. 3. KDV Primi ve stisnas 3.1 Türkiye de KDV Türkiye de mal ve hizmet teslimlerine uygulanan vergi oranlar %1, %8 ve %18 (genel oran) aras nda de iflir. Mal ve hizmetlerin ithalat da KDV ye tabidir. Türkiye deki KDV uygulamalar hakk nda daha fazla bilgi için lütfen PricewaterhouseCoopers KDV Rehber ine baflvurunuz.* 3.2 Makine ve Teçhizat için KDV stisnas KDV kanununa göre, YTB sahibi mükelleflere belge çerçevesinde makina ve teçhizat sat fl KDV den istisnad r. Bu istisna; YTB devrinde ya da YTB ad alt nda al nan makina ve teçhizat üzerinde uygulanabilir. * KDV rehberine adresinden ulaflabilirsiniz. 13

16 3065 say l Kanun un 13. Maddesinin (d) bendi hükmü uyar nca, KDV mükellefi olmayan yat r mc lara KDV istisnas öngörülmeyece inden, teflvik belgesi taleplerinin de erlendirilmesi s ras nda (tebli ile düzenleme yap l ncaya kadar) flirket ve kooperatifler d fl ndaki yat r mc lardan KDV mükellefi olup olmad n n tevsiki veya beyan ve tahaddütünün al nmas gerekmektedir. 4. Damga Vergisi ve Harç stisnas Yeni uygulama uyar nca, tarihinden geçerli olmak üzere, a. Anonim, eshaml komandit ve limited flirketlerin birleflme, devir ve bölünmeleri nedeniyle yap lacak ifllemler ile yurt içi ve yurt d fl kredi kurulufllar nca kulland r lan ve ortalama vadesi bir y l ve daha uzun süreli nakdi yat r m kredileri nedeniyle verilen teminatlarda ilgili ifllemelerin 492 say l Kanun uyar nca harca tabi tutulmayaca, b. Yurt içi ve yurt d fl kredi kurulufllar ndan temin edilen ve ortalama vadesi bir y l ve daha uzun süreli olan nakdi yat r m kredileri nedeniyle düzenlenen ka tlar n (kredilerin kullan mlar hariç) 488 say l Kanun uyar nca Damga Vergisinden istisna edilece i belirtilmifltir. Söz konusu de ifliklik uyar nca tarihi itibariyle teflvik belgesi düzenlenmesi flart aranmaks z n, yurt içi ve yurt d fl kredi kurulufllar ndan temin edilerek kulland r lan ve ortalama vadesi bir y l ve daha uzun süreli nakdi yat r m kredileri nedeniyle verilen teminatlarda ilgili ifllemler harçtan ve düzenlenen ka tlar Damga Vergisinden istisna edilecektir. Vergi Resim Harç stisnas (VRH ) ile ilgili kanun hükmü, yukar da belirtildi i üzere tarihinde yürürlü e girdi inden, bu tarihe kadar Hazine Müsteflarl Teflvik ve Uygulama Genel Müdürlü ü nce düzenlenen yat r m teflvik belgelerinde, yat r mc lar taraf ndan talep edilmesi halinde mevcut uygulamaya devam edilecektir. Mevcut uygulama ise flu flekildedir: Yat r mc n n, yat r m n tamamlanmas n müteakip 2 y l içinde 1,000 ABD Dolar tutar nda ihracat yapaca na dair taahhütte bulunmas kayd yla; fiirket kuruluflu, Teflvik belgesinde öngörülen özkaynak tutar n geçmemek üzere sermaye art r m, Teflvik belgesinde öngörülen yabanc kaynak tutar n geçmemek üzere, yurt içinden veya d fl ndan sa lanacak yat r m kredilerinin al nmas, Teflvik belgeli yat r ma iliflkin gayri menkullerin ve irtifak haklar n n ayni sermaye olarak konulmas halinde bunlar n flirket ad na tapuya tescili ifllemleri ve bu ifllerle ilgili olarak düzenlenecek ka tlar harçlardan istisnad r. 14

17 5. Fondan Kredi Tahsisi Bakanlar Kurulunun iznine göre Merkez Bankas nda oluflturulan fonun amac, yat r m finansman için düflük faizli kredi sa lamak amac yla, yat r mlar, ihracat ve ülkeye döviz girdisi sa layan aktiviteleri ve kredileri yönetmek ve teflvik etmektir. Fon dan; Araflt rma-gelifltirme (Ar-Ge) yat r mlar, Teknopark yat r mlar, teknoparklarda yap lacak yat r mlar, Çevre korumaya yönelik yat r mlar Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu veya TÜB TAK taraf ndan belirlenen öncelikli teknoloji alan ndaki yat r mlar, Bölgesel geliflmeye yönelik yat r mlar, Organize Sanayi Bölgesine tafl nacak yat r mlar Kalk nmada öncelikli yörelerde yap lacak imalat sanayi, tar msal sanayi ve madencilik yat r mlar. için kredi tahsisi yap labilir. Kredi kullan m için yat r m n kanunda belirtilen kriterleri yerine getirmesi gerekir. Krediler yeni makina ve teçhizat için verilir. Yat r m n amac na ulaflmas için kullan lan makina ve teçhizat d fl nda, kredinin kapsam : a) Ar-ge yat r mlar nda; münhas ran araflt rma ve gelifltirme faaliyeti için kullan lan makine ve teçhizat ile yaz l m giderlerinin %50'si, b) Çevre korumaya yönelik yat r mlarda; münhas ran çevre yat r m için gerekli bina-inflaat ve makine ve teçhizat giderlerinin %50'si, c) Öncelikli teknoloji alan nda yap lacak yat r mlarda, makine ve teçhizat ile yaz l m giderlerinin %50'si, d) Teknoloji gelifltirme bölgelerinde yap lacak yat r mlarda gerekli makine ve teçhizat ile yaz l m giderlerinin %50'si, e) Bölgesel geliflmeye yönelik yat r mlar kapsam ndaki illere ve geliflmifl yörelerden kalk nmada öncelikli yörelere ve özel amaçl bölgelere tafl nacak yat r mlarda söküm, nakliye ve montaj giderlerinin %50'si, f ) Bölgesel geliflmeye yönelik yat r mlarda faizsiz sabit yat r m tutar n n %30'udur. A r-ge yat r mlar, çevre korumaya yönelik yat r mlar, öncelikli teknoloji alan nda yap lacak yat r mlar, teknoloji gelifltirme bölgelerinde yap lacak yat r mlar, bölgesel geliflmeye yönelik yat r mlar kapsam ndaki illere ve geliflmifl yörelerden kalk nmada öncelikli yörelere ve özel amaçl bölgelere tafl nacak yat r mlar için tahsis edilecek kredi miktar 400 milyar Türk Liras n, kalk nmada öncelikli yörelerde imalat sanayi, tar msal sanayi ve madencilik konular nda yap lacak yat r mlar için tahsis edilecek yat r m kredisi miktar faizsiz sabit yat r m n %50'si kadar olup, bu miktar 500 milyar Türk Liras n, 15

18 arac bankaca iflletme sermayesi yetersizli i de dikkate al narak tespit edilecek iflletme kredisi miktar 200 milyar Türk Liras n, yat r m ve iflletme kredisinin birlikte kullan lmas halinde ise toplam kredi miktar 700 milyar Türk Liras n geçemez. Bölgesel geliflmeye yönelik yat r mlar için tahsis edilecek yat r m kredisi miktar ise 4,5 trilyon Türk Liras n geçemez. Kulland r lan kredilerin faiz oran ; yat r m kredilerinde %20, iflletme kredilerinde ise %30'dur. 6. Küçük ve Orta Büyüklükteki flletmeleri lgilendiren Teflvikler (KOB ) K O B l e re verilen teflvikler afla da sektörel ve bölgesel s n rlamalar belirtilmifl yat r mlar kapsar: malat ve tar msal sanayi sektöründe faaliyette bulunan iflletmelerden (ç rç r ve entegre olmayan paketleme yat r mlar hariç); arsa ve bina hariç, makine ve teçhizat, tesis, tafl t araç ve gereçleri, döfleme ve demirbafllar toplam n n net tutar 600 milyar Türk Liras n aflmayan ve maksimum 250 iflçi çal flt ran yat r mlar. (geliflmifl yörelerde araflt rma ve gelifltirme yat r mlar, çevre korumaya yönelik yat r mlar, teknoparklarda yap lacak yat r mlar ile Sanayi ve Ticaret Bakanl nca belirlenen özel organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinden oluflan organize küçük sanayi bölgeleri dahil organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinde yap lacak yat r mlar hariç komple yeni yat r mlar için KOB teflvik belgesi düzenlenmez.) Çanakkale ve çel k y fleridi ile Ürgüp, Avanos ve Nevflehir e ba l bölgeler hariç turizm yat r mlar, Kalk nmada öncelikli bölgelerde yap lan sa l k yat r mlar, Kalk nmada öncelikli yörelerde yap lacak e itim yat r mlar ile geliflmifl ve normal bölgelerde yap lacak ilk ve orta e itim yat r mlar na ait tevsi ve modernizasyon yat r mlar, Madencilik yat r mlar, Yaz l m gelifltirme, YTB kapsam ndaki KOB yat r mlar bina-inflaat harcamalar n içeren yat r mlar için 2 y l, di er durumlarda 1 y l içinde tamamlanmal d r. Küçük ve orta büyüklükteki iflletmelerin yararlanabilece i yard mlar: Yat r m dahilinde kullan lacak makina, teçhizat ve ham madde için yat r m ve iflletme kredisi tahsisi: 16

19 malat ve tar msal sanayi sektörlerinde yap lacak yat r mlar için sabit yat r m tutar n n afla da belirtilen oranlar nda yat r m kredisi tahsis edilir: Ölçek Kalk nmada Normal Yöre Geliflmifl Yöre Öncelikli Yöre Mikro (1-9 çal flan kifli say s ) %60 %50 %40 Küçük (10-49 çal flan kifli say s ) %50 %40 %30 Orta ( çal flan kifli say s ) %40 %30 %20 Yat r m kredisindeki (makina ve teçhizat al m için tahsis edilen krediler) faiz oran ; kalk nmada öncelikli yörelerde yap lacak yat r mlar için %10, di er yörelerde için %15 tir. flletme kredilerine (ham madde al m için kullan lan krediler) uygulanan faiz oranlar %15 ve %25 tir. Kredilerde vade maksimum 4 y l (yat r m kredileri) ve 2 y la (iflletme kredileri) kadar ç kabilir. Yat r m indirimi, Makine ve teçhizat al m için KDV istisnas Gümrük vergisi ve Toplu Konut Fonu istisnas (kullan lm fl makina ve teçhizat ithalat hariç), Vergi, resim ve harç istisnas 17

20 III. Ola anüstü Hal Bölgesi ve Kalk nmada Öncelikli Yörelerdeki Yat r mlar çin Teflvikler Say l Ola anüstü Hal Bölgesinde ve Kalk nma Öncelikli Yörelerde stihdam Yarat lmas ve Yat r mlar n Teflvik Edilmesi ile 193 Say l Gelir Vergisi Kanununda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanunun Amac Bu kanun ile, kalk nmada öncelikli ve ola anüstü hal bölgelerinde gerçeklefltirilecek yat r mlar için vergi teflviklerinin uygulanmas ve yat r mlarda bedelsiz kamu arsa ve arazisi temin etmek suretiyle yat r mlar n ve istihdam imkanlar n n art r lmas hedeflenmektedir. 2. Bölgesel S n fland rma Ola anüstü Hal Bölgesi ve Kalk nmada öncelikli bölgeler olarak tan mlanan Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbak r, Hakkari, Mardin, Mufl, Siirt, fi rnak, Tunceli ve Van Fert bafl na Gayri Safi Yurt çi Has la s 1,500 ABD Dolar n n alt nda olan ve sosyo-ekonomik geliflmifllik düzeyi Devlet Planlama Teflkilat Müsteflarl taraf ndan 0.5 ve daha düflük olarak belirlenmifl Ad yaman, A r, Ardahan, Bayburt, Erzurum, Gümüflhane, I d r, Kars, Ordu, fianl urfa ve Yozgat 4325 say l Kanun da belirtilen yard mlardan yararlanacakt r. 3. Gelir ve Kurumlar Vergisi stisnas Bu muafiyet, kalk nmada öncelikli ve az geliflmifl bölgelerde faaliyet gösteren çal flanlar üzerindeki vergi yükünü azaltmay /kald rmay amaçlar. Belirtilen bölgelerde ve tarihleri aras nda ifl kuran ve bu iflletmelerde en az 10 iflçi çal flt ran yat r mc lar, iflin bafllad y ldan sonraki (yat r m dönemi dahil) 5 vergilendirme dönemi için gelir ve kurumlar vergisinden istisnad rlar. Fakat, muafiyetin sadece belirtilen bölgelerde elde edilen gelire, minimum istihdam koflullar n n her bir vergilendirme döneminde yerine getirilmesi flart yla uygulanaca dikkate al nmal d r. Buna ilaveten, istisna sürecinin sonunda, minimum istihdam koflullar n n tarihine kadar yerine getirilmesi flart yla, yat r mc lar gelir veya kurumlar vergisi indirimlerinden yararlanabilirler. ndirim Oranlar miktarlar afla daki flekildedir: 10 kiflilik istihdam için % kiflilik istihdam için % 40 oran na her bir iflçi için kifli bafl na 0.5 puan eklemek suretiyle bulunur 18

21 51-+ kiflilik istihdam için % den önce kapsama dahil illerde iflyeri bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, tarihinden önce vermifl olduklar en son 4 ayl k sigorta prim bordrolar nda bildirdikleri iflçi say s na ilave olarak yeni ifle ald klar ve bu iflyerlerinde fiilen çal flt rd klar iflçi say s n n 10 ve daha fazla olmas halinde, tarihleri aras nda bu iflyerlerinden elde ettikleri kazançlar üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisine yukar da belirtilen oranlarda indirim uygulan r. 4. Di er Kriterler Say l Kanun Çerçevesinde Bedelsiz Yat r m Yeri Tahsisi Kalk nmada Öncelikli Bölgelerde (esasen Organize Sanayi Bölgelerinde yap lan yat r mlar) gerçeklefltirilecek ve bu sayede istihdam art fl sa layacak yat r mlar, Hazine ye ait olan tafl nmaz mallar n devrinden yararlanacaklard r. Belirtilen bölgelerde yat r m yapmak isteyen yat r mc lar, 5 sene boyunca en az 10 kiflilik istihdam sa lamal d rlar. 19

22 IV. Serbest Bölgelerde Sa lanan Teflvikler Serbest bölgeler Türkiye gümrük s n rlar d fl nda kabul edilmelerine ra men Türkiye içinde co rafi olarak belirlenmifl bölgelerdir. Serbest bölgeler; ihracat amaçl yat r m ve Türkiye de üretimi artt rman n, döviz ve teknoloji giriflini h zland rman n, d fl finans ve ticaret olanaklar n n kullan m n artt rman n yan s ra, Türkiye nin konumundan yararlanmak isteyen yat r mc lar desteklemek amac ile oluflturulmufllard r say l Kanun serbest bölgelerle ilgili olarak Türkiye deki ticaret ve sanayi projelerini gelifltirme amac yla haz rlanm flt r. Serbest bölgelerde faaliyet göstermek isteyen gerçek ve tüzel kifliler, Serbest Bölgeler Genel Müdürlü ü nden izin almal d rlar. Bu bölgelerdeki ifllemlerin Serbest Bölgeler Mevzuat na uygun oldu unu denetlemek için kurulmufl olan Bölge Müdürlü ü mevcuttur. fiu anda faaliyette olan serbest bölgeler ve yak n gelecekte faaliyete geçmesi beklenen bölgeler Ek 2 de belirtilmifltir. Serbest Bölgeler Kanunu na göre, serbest bölgelere sa lanan bafll ca teflvik ve muafiyetler afla da aç klanm flt r: 1. Gelir ve Kurumlar Vergisi Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar ve gelir, Türkiye dahil herhangi bir ülkeye transfer edilebilir. Serbest bölgelerde, gerçek ya da tüzel kifliler taraf ndan elde edilen g e l i r, kambiyo mevzuat na uygun olarak Türkiye ye gönderildi i zaman gelir ve kurumlar vergisi dahil her tür vergiden muaft r. Buna ilaveten, Serbest Bölgelerde hizmet karfl l ödenen maafllar da gelir vergisinden muaft r. 2. KDV Serbest Bölgelerde gerçeklefltirilen ifllemler KDV ye tabi de ildir. Türkiye den serbest bölgelere yap lan sat fllar ihracat olarak kabul edilir ve Serbest Bölge Firmalar ürünleri Türkiye den katma de er vergisi uygulanmam fl ihraç fiyat ndan alabilirler. Buna ek olarak, Türkiye deki bir Serbest Bölge den di er Serbest Bölgelere ve yurt d fl ndan Serbest Bölgelere giren ürünler KDV ye tabi de ildir. 20

23 3. Gümrük Vergileri Genel olarak, üçüncü ülkelerden Türkiye ye ithal edilen mallar (Gümrük Birli i kapsam nda ithal edilen mallar hariç) gümrük vergisine tabidir. Fakat, Türkiye de, AB ülkelerinde ya da üçüncü ülkelerde üretilen mallar ya da serbest dolafl mda olan mallar, Serbest Bölgelere girerken gümrük vergisine tabi de ildirler. Serbest Bölgelerden Türkiye ye yap lan ithalat d fl ticaret rejimine tabidir. 4. Damga Vergisi Türk Vergi Kanunlar na göre, damga vergisi kontrat, anlaflma, akreditif, garanti mektubu, finansal tablolar ve maafl bordrosu gibi hemen hemen her türlü hukuksal belgeye uygulan r. Damga Vergisi oran, belge de erinin % % 0.75 oranlar aras nda de iflmekte ve ayr ca baz belirli durumlarda da vergi maktu tutarlar üzerinden ödenmektedir. Serbest Bölgelerde gerçeklefltirilen ifllemler Damga Ve rgisi nden muaft r. Fakat, sözleflmeler Türkiye de resmi mercilere bildirilecekse, damga vergisine tabidir. 5. Kaynak Kullan m Destekleme Fonu Kabul kredili ithalat, vadeli akreditif ya da nakit karfl l teslim ve yerel olarak ya da yurt d fl ndan elde edilen krediler (vadesi ortalama 1 y ldan fazla olan krediler hariç) %3 KKDF ye tabidir. Fakat, Serbest Bölge ye giren mallar ve vadesi ne olursa olsun al nan krediler KKDF den muaft r. 6. Di er vergi ve harçlar Özel Hesaba yap lan ödemeler ve ve sosyal güvenlik vergileri d fl nda di er hiçbir vergi ya da harç ödemeleri Serbest Bölgelerde geçerli de ildir. 21

24 V. Damga Vergisi Ve Harç Muafiyeti Say l Kanun 3505 Say l Kanun 3505 say l Kanun a göre, ihracat ve döviz sa lamaya yönelik yat r mlar afla da belirtilmifl olan yard mlardan yararlanacaklard r: hracat ifllemleri, Yat r m Teflvik Belgesi(YTB) kapsam nda döviz kazand r c faaliyetler ve YTB ile ba lant l olan ithalat ifllemleri, hracat veya döviz kazand rma taahhüdünde bulunulan ve yat r m teflvik belgesine ba lanm fl yat r mlar için al nan yat r m kredileri ile bu belge kapsam ndaki flirket kuruluflu ve sermaye art r m, gayrimenkullerin ve irtifak haklar n n aynî sermaye olarak konulmas halinde bunlar n flirket ad na tapuya tescil ifllemleri, ve bu ifllemler ile ilgili olarak düzenlenen ka tlar, tarihine kadar damga vergisinden ve harçlardan muaft r. 22

25 V I. Yap- fllet-devret (Y D) ve Yap- fllet (Y ) 1. Y D Modeli Bu uygulama ile, özel flirketlerin ileri teknoloji ve yüksek maddi kaynak gerektiren baz yat r m ve hizmetlerini Y D Modeli çerçevesinde yapmalar sa lanm flt r. lgili mevzuat dahilinde Yap- fllet-devret ve Yap- fllet modelleri gelifltirilmifltir. Y D modeli, ileri teknoloji ve yüksek maddi kaynak gerektiren, özellikle enerji ve altyap projeleri gibi projelerin gerçeklefltirilmesi için kullan lan bir finansman modelidir. Devlet, üretilen mal ya da hizmetleri belirli bir süre sonra belirli bir fiyattan alma garantisi verir. Bu süre 49 y l geçmez. Y D modeli afla da belirtilen yat r mlar n finansman nda kullan labilir: Köprüler Tüneller Barajlar Sulama Kanallar Su ar nd rma ve kanalizasyon sistemleri Haberleflme a lar Madencilik ifllemleri Fabrikalar Çevre kirlili i önleme sistemleri Otoyol ve demiryolu inflas Yeralt ve yerüstü otoparklar Deniz ve hava limanlar ve ilgili di er yat r mlar lgili kanunlara göre, Y D modeli kapsam ndaki projeler için gerçeklefltirilen ifllemler damga vergisi ve harçlardan muaft r. 2. Y Modeli Y D ve Y modelleri aras ndaki temel fark, yat r mc firman n yat r m n mülkiyetini sürdürmesi ve ilgili hizmetleri iflletme dönemi s ras nda sat n almas d r. Y modeli elektrik santrallar n n Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl n n izniyle, infla edilmesi ve iflletilmesi amac yla düzenlenmifltir. 23

26 VII. Teknoparklarda Uygulanan Teflvikler Teknoparklar n kurulmas ve iflletimi ile ilgili faaliyetler T.C. Baflbakanl k Hazine Müsteflarl n n uygun görece i teflviklerden yararland r l r. Teflviklerden yararlanmak için, Kurucu Kuruldan onay n al nmas ndan sonra flletme Yönetimince T.C. Baflbakanl k Hazine Müsteflarl 'na gereken baflvurunun yap lmas ve ifllemlerin tamamlanmas gerekmektedir. Teknoparklarda yer alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhas ran bu Bölgedeki yaz l m ve AR-GE ye dayal üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar, faaliyete geçilmesinden itibaren befl y l süre ile gelir ve kurumlar vergisinden istisnad r. Bakanlar Kurulu, seçilen, hedef al nan, belirli teknolojik alanlar ve ürünler için on y l kadar bu süreyi uzatabilir. Teknoparklarda çal flan araflt rmac, yaz l mc ve AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, Bölgenin Kurulufl tarihinden itibaren on y l süre ile her türlü vergiden istisnad r. Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerince teknoparklarda AR-GE faaliyetlerinde bulunan kifli, kurum veya kurulufllara makbuz karfl l sponsor olarak yap lan ba fl ve yard mlar toplam, 193 say l Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerinde belirtilen oran ve esaslar dahilinde indirime tabi tutulur. Türkiyede Faaliyet gösteren Teknoparklar: 1. Ankara Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 2. GOSB Teknopark Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 3. zmir Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 4. stanbul Teknik Üniversitesi Ar Teknokent Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 5. Hacettepe Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 6. Eskiflehir Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 7. Y ld z Teknik Üniversitesi Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 8. Kocaeli Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 9. stanbul Üniversitesi Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 10. Selçuk Üniversitesi Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 11. TUB TAK Marmara Teknoloji Gelifltirme Bölgesi 12. ODTÜ Teknopark 24

27 VIII. Uluslararas Gemi Siciline Kay tl Gemilerin flletilmesinde ve Devrinde Elde Edilecek Kazançlara Uygulanan Vergisel Teflvik Türk denizcili inin gelifltirilmesini h zland rmak ve ekonomiye katk s n artt rmak amac yla Türk Uluslararas Gemi Sicili oluflturulmufltur. Türkiye de yerleflik Türk ve Yabanc uyruklu gerçek kifliler ile Türkiye de Türk mevzuat na göre kurulmufl flirketlere ait gemiler ve yatlar Türk Uluslararas Gemi Siciline tescil ettirilmektedir. Söz konusu gemilerin iflletilmesinden ve devrinden do an kazançlar gelir ve kurumlar vergisi ile fonlardan, gemilerde çal flan personele ödenen ücretler ise gelir vergisinden istisnad r. Buna göre söz konusu sicile kay tl gemilerin iflletilmesi faaliyeti, - Gelir vergisi mükelleflerince (dar mükellefler dahil) yap lmas halinde gelir vergisine, - Kurumlar vergisi mükelleflerince (dar mükellefler dahil) yap lmas halinde kurumlar vergisine, tabi de ildir. Türk Uluslararas Gemi Siciline kay tl gemilerin devrinden elde edilen kazançlar da gelir ve kurumlar vergisine tabi de ildir. Ayr ca gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilen bu kazançlar tevkifata da tabi tutulmamaktad r. Ancak söz konusu gemi iflletmecili inden elde edilen kazançlar n ortaklara kar pay olarak da t lmas halinde, kurum kazanc n n tamamen veya k smen gemi iflletmecili inden elde edilip edilmedi ine bak lmaks z n, kar pay elde eden tam mükellef gerçek kifliler taraf ndan vergi alaca da hesaplanarak menkul sermaye irad olarak beyan edilmesi gerekmektedir. 25

28 Ek I Geliflmifl yörelerde tüm yat r m cinsleri için teflvik belgesi düzenlenebilecek konular: 1. E itim yat r mlar, 2. Sa l k yat r mlar, 3. Turizm yat r mlar, 4. Elektronik sanayi yat r mlar, 5. Çevre korumaya yönelik yat r mlar, 6. Öncelikli teknoloji alan nda yap lacak yat r mlar, 7. Teknoloji gelifltirme bölgelerinde yap lacak yat r mlar, 8. Ar-Ge yat r mlar, 9. Enerji dahil altyap yat r mlar, 10. Tersane yat r mlar (gemi infla, yüzer havuzlar dahil bak m ve onar m tesisleri), 11. Gemi ve yat infla yat r mlar, 12. Maden istihrac na yönelik yat r mlar, 13. Biliflim teknolojisi yat r mlar, 14. Yaz l m gelifltirme yat r mlar, 15. Uçak ve helikopter yat r mlar, 16. Genel amaçl rehabilitasyon merkezleri (zihinsel ve bedensel engelli çocuklar ile yafll lar için rehabilitasyon merkezleri dahil) ve huzurevleri yat r mlar, 17. Uluslararas rekabet gücü kazand racak, yüksek teknoloji gerektiren, katma de eri yüksek, vergi gelirleri ve istihdam art r c özelliklerden en az ikisini içeren ve 250 milyon ABD Dolar karfl l Türk Liras n aflan s nai yat r mlar, 18. Yüksek teknoloji gerektiren, katma de eri yüksek, vergi gelirlerini ve istihdam art rma özelliklerden bir veya birden fazlas n içeren ve sabit yat r m tutar 50 milyon ABD Dolar karfl l Türk Liras n n üzerindeki Müsteflarl kça uygun görülecek yat r mlar, 19. Fuar ve Sergi Merkezleri Yat r mlar, 20. Müze, Kongre, Kültür ve Gösteri Merkezleri Yat r mlar, 21. Spor Kompleksi Yat r mlar, 22. So uk Hava Depolar veya Antrepo Yat r mlar, 23. Yurt D fl na Yönelik Tedarik Zinciri Hizmetleri (Lojistik) Yat r mlar, 24. Kara, Deniz, Hava ve Demiryolu Kombine Konteyner Tafl mac l Yat r mlar, 25. Uluslar aras Yolcu Tafl mac l na Yönelik Otobüs Yat r mlar, 26. Havaalan Yer Hizmetleri Yat r mlar, 27. Radyo, Televizyon, Veri Yay nc l Hizmetlerine Yönelik Yat r mlar ile Haberleflme Yat r mlar, 28. Elektronik Rehberlik Hizmetleri Yat r mlar, 29. Ürünlerin Tasar m, Testi ve Kalite Kontrolü ile Kalibrasyon, Klasland rma ve Sertifikaland rma Hizmetleri Yat r mlar, 30. laç Sanayi Yat r mlar, 31. K ymetli Metal ve Tafl flleme Yat r mlar, 26

29 32. S nai Kal p Üretimi Yat r mlar, 33. Bas n ve Bas m Sanayi Yat r mlar, 34. Zemin Etüdü ve Islah na Yönelik Hizmet Yat r mlar, 35. Fotogrametrik Usullerle Harita Yap m Yat r mlar, 36. Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Yat r mlar, 37. Liman, skele, R ht m ve Bal kç Bar na Yat r mlar, 38. Liman, skele ve R ht m Hizmetleri Yat r mlar, 39. Römorkaj ve Klavuzluk Hizmetleri Yat r mlar, 40. Demiryollar n n Kiralanmas Suretiyle Yük ve Eflya Tafl mac l Yat r mlar, 41. Belediye ve l Özel dareleri Taraf ndan Gerçeklefltirilecek Toplu Ulafl m ve Hizmet Yat r mlar, 42. fl Makinalar n n Servis Bak m ve Onar m stasyonlar Yat r mlar, 43. Otomasyon Yat r mlar, 44. Mevcut Otomotiv Üretim Tesisleri çerisinde Yer Tahsis Edilmek Suretiyle Bu Tesislerde Üretilen Ürünlere Ara Mal Sa layacak Yan Sanayi Yat r mlar, 45. Turizm, fuar ve sergi merkezleri, kongre-kültür-gösteri merkezleri, sa l k-spor merkezleri gibi birden fazla hizmet üretiminin birlikte gerçeklefltirilece i hizmet kompleksi yat r mlar. 46. Petrol da t m flirketlerinin muhtelif illerdeki ana depo ve dolum tesislerinde petrol ve türevlerinin kalitesinin yükseltilmesine yönelik tafl t araçlar hariç yap lacak hizmet yat r mlar 27

30 Ek II malat Yat r mlar G da ve çki Orman ürünleri Dokuma ve giyim Deri ve Kösele Ka t Kimya Lastik-plastik Cam ve cam ürünleri Demird fl metaller Madeni ürünler Makina imalat Tafl t araçlar ve ilgili yan sanayi (gemi ve yat yat r mlar hariç) Elektrikli ve elektriksiz makinalar Meslek-bilim-ölçü-optik-donan m Elektronik Çimento Kil ve çimento ürünleri Ambalaj malzemesi Sabit ve ofis teçhizat üretimi Tar msal Sanayi Yat r mlar Entegre et ve et ürünleri Entegre süt ve süt ürünleri Olta yemi ürünleri Tar m ürünlerinin ifllenmesi 28

31 Ek III I fiu anda faaliyette olan Serbest Ticaret Bölgeleri Mersin (1987) Antalya (1987) Ege (1990) stanbul Atatürk Havaliman (1990) Trabzon (1992) stanbul Deri ve Endüstri (1995) Do u Anadolu (1995) Mardin (1995) MKB Uluslararas Menkul K ymetler (1997) zmir Menemen Deri (1998) Rize (1998) Samsun (1998) stanbul Trakya (1998) Kayseri (1998) Avrupa (1999) Gaziantep (1999) Adana-Yumurtal k (1999) Bursa (2001) Denizli (2000) Kocaeli (2001) Tübitak-Marmara Araflt rma Merkezi Teknoloji (2002) II Yerleri ve s n rlar Bakanlar Kurulu Karar ile aç klanm fl olan Serbest Bölgeler: stanbul K y Bankac l, Zonguldak-Filyos, pekyolu Vadisi, 29

32 PricewaterhouseCoopers Türkiye Ofisi ve Kontaklar Süleyman Seba Cad. No: 48, BJK Plaza, B Blok K Akaretler, Befliktafl- stanbul Telefon : (212) Faks : (212) Büyükdere Cad. No: 111, Kat Gayrettepe, stanbul Telefon : (212) Faks : (212) Paris Cad. No:12/ Kavakl dere, Ankara Telefon : (312) Faks : (312) Hürriyet Bulvar No:4/1 Kat 6/605, Kavala Plaza Alsancak, zmir Telefon : (232) Faks : (232) Kontak simler : Erdo an Öcal, Vergi Orta Tel : (212) Faks : (212) erdogan.ocal@tr.pwc.com : Yüksel Toparlak, K demli Müdür Tel : (212) Faks : (212) yuksel.toparlak@tr.pwc.com : Cenk Ulu, Müdür Tel : (212) Faks : (212) cenk.ulu@tr.pwc.com 30

33 NOTLAR 31

34 NOTLAR 32

35