Transkript

1

2 EKOLOJİK TARIM Ekolojik Tarım; Ekolojik sistemde hatalı uygulamalar sonucu kaybolan doğal dengeyi yeniden kurmayı hedefleyen. İnsana ve çevreye dost üretim sistemlerini içeren Sentetik ilaçlar ve gübrelerin kullanımını yasaklayan Organik ve yeşil gübreleme, münavebe, toprağın muhafazası, bitkinin direncini arttırma, parazit ve predatörlerden yararlanmayı tavsiye eden Kapalı bir sistemde oluşturulmasını talep eden Üretimde miktar artışının yanı sıra ürünün kalitesinin de yükselmesini amaçlayan bir üretim şeklidir.

3 Türkiye de 1984 yılında başlayan ekolojik tarım faaliyetlerine paralel olarak üretilen ekolojik ürünlerin kontrolü ve sertifikalandırılmasında yerli ve yabancı kuruluşlar görev almışlardır. Bu kuruluşlar, kontrol ve sertifikalandırma çalışmalarını, 24 Haziran 1991 tarihine kadar kendi ülkelerinde ve diğer ülkelerde uygulanmakta olan IFOAM (Uluslararası Organik Tarım Federasyonu) yönetmeliğini esas olarak gerçekleştirmişlerdir. Ülkemizde ise 18 Aralık 1994 tarihinde Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Ekolojik Metotlarla Üretilmesine dair sayılı yönetmelik Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Organik Tarım Kanunu ise 03 Aralık 2004 Tarih ve sayılı, Organik Tarım Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 10 Haziran 2005 Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

4 EKOTAR EKOTAR Kontrol ve Sertifikasyon Kuruluşu 2001 yılında Mersin de kurulmuştur. Tarım Bakanlığı tarafından yetkilendirilen EKOTAR Organik Tarım Yönetmeliği ne göre ve TS EN normlarına uygun olarak kontrol ve sertifikasyon faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. EKOTAR, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından TS EN standardına göre akredite edilmiştir. EKOTAR, bitkisel üretim, hayvancılık, arıcılık, su ürünleri, doğadan toplanan ürünler, bu ürünlerin girdileri ve organik ürün işleme konusunda kontrol ve sertifikasyon çalışmaları yapmaktadır. EKOTAR, Tarım Bakanlığından aldığı yetki gereğince İyi Tarım Uygulamaları konusunda da kontrol ve sertifikasyon faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.

5 EKOTAR ın verdiği sertifikalar yurt içinde ve İtalyan ortağı BioAgriCert aracılığıyla da Avrupa Birliği (AB) Ülkeleri, İsviçre (BIO SUISSE), Amerika (NOP), Japonya(JAS) gibi organik ürünlerin büyük oranda ihraç edildiği ülkelerde de geçerlidir. Ayrıca EKOTAR, IFOAM (International Federation of Organic Agriculture Movements-Uluslar arası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu) üyesidir.

6 TÜRKİYE DE EKOLOJİK TARIMDA KONTROL VE SERTİFİKA UYGULAMALARI

7 . ÜRETİCİNİN ORGANİK TARIM KONUSUNDA BİLGİ TOPLAMASI VE ORGANİK TARIM YAPMAYA KARAR VERMESİ YETKİLİ KURULUŞA BAŞVURU YAPMASI SÖZLEŞME YAPILMASI VE GEÇİŞ SÜRECİ İLK KONTROL YILLIK KONTROLLER GEÇİŞ SÜRECİNİN SONA ERMESİ NUMUNE ALMA VE ANALİZ ORGANİK ÜRÜN SERTİFİKASININ VERİLMESİ

8 1. Adım Ekolojik tarım metoduyla üretim yapmak isteyen üretici, şirket, birlik, dernek veya kooperatif öncelikle ekolojik tarımın ne olduğuna ve nasıl yapıldığına dair bilgi toplar ve organik tarım sistemine girmeye karar verir.

9 2. Adım Üretici telefonla arayarak, e-posta yollayarak, faks çekerek veya ofis ziyareti yaparak yetkili kuruluş ile iletişime geçer. Üretici başvuru formunu doldurur,üretim yapacağı yer hakkında ve ürün çeşidi konusunda Yetkili Kuruluşu bilgilendirir. Yetkili Kuruluşa verdiği bilgiler doğrultusunda kuruluş yetkilisi araziyi yerinde görerek arazinin organik tarım için uygun olup olmadığına karar verir.

10 Üretici başvuru formunda da belirtilen aşağıdaki belgeleri sözleşme imzalanmadan önce temin etmelidir. İstenilen Bilgi Ve Belgeler:» Müteşebbisin adı, adresi, T.C. kimlik numarası ve vergi numarasını içeren kimlik bilgi ve belgeleri,» Kadastro çalışması tamamlanmış alanlarda tapu kaydı, tamamlanmamış alanlarda ise araziye ait kroki,» Müracaat edilen arazinin veya arazinin kullanım hakkının kendine ait olduğuna dair bilgi ve belgeleri,» İşletmenin yeri ve konumu, planı, üretim akım şeması, ticaret odası kayıt belgesi» Gıda işleyen işyeri ise "Çalışma İzni ve Gıda Sicili Belgesi", "Üretim İzin Belgesi".

11 Orman ve doğal alanlardan ürün toplayacak müteşebbis, ürün toplamadan önce, bu alanların mülkiyetinin veya kullanma hakkının ait olduğu makamdan yazılı izin alır. Söz konusu alanlardan toplanan ürünler için geçiş süreci, alanın özelliğine göre, Yetkili Kuruluş tarafından belirlenir. Su ürünleri üretimi yapacak müteşebbis, kamuya ait alanda Su ürünleri üretimi yapacak müteşebbis, kamuya ait alanda üretim yapacaksa, ilgili kurumdan alınacak yazılı izin ile Yetkili Kuruluş a başvurarak sözleşme imzalar. Su ürünleri için geçiş sürecini tür özelliğine göre yetkilendirilmiş kuruluş belirler.

12 3. Adım Üretici ile Yetkili Kuruluş gerekli şartlar konusunda anlaştıktan sonra sözleşme imzalanır. Üretici gerekli belgeleri temin eder etmez süreç başlar ve üreticinin sisteme girdiği ilgili resmi kurumlara (Tarım Bakanlığı ve Tarım İl Müdürlüğü ne) iletilir. Üretici ile sözleşme yapılır. Karar verilen bir tarihte Üretici ile sözleşme yapılır. Karar verilen bir tarihte Yetkili Kuruluş ilk kontrolü gerçekleştirir.

13 Kontrol sırasında doldurulması gereken gerekli belgeler şunlardır :» İşletmenin adı, adresi, kapasite bilgileri, hukuki durumuna ait bilgi ve belgeler, sözleşme tarihi, imzalanan sözleşme metni, organik tarıma geçişin başladığı tarih, sözleşme tarihinden önce ki arazi geçmişine ait bilgiler,» İşletmenin faaliyet alanı,» İşletmede daha önce uygulanan üretim metodu,» İşletmenin ve işletme binalarının planları,» Arazi parselleri veya alana dair tüm plan ve krokiler» İşletmenin mevcut makine ve ekipman donanımı,» İşletmenin konumu, kullanılan depoların amaca uygunluğu,» Ürün münavebe planı,

14 » Kullanılacak tüm girdilere ait kayıt defterleri,» İşletmenin kendi ürünleri, ve dışarıdan satın aldığı ürünleri içeren belgeler» Ürünlerin depoya giriş ve çıkış belgeleri» Üretim aşamalarının şematik ve rakamsal belgeleri» Ambalajlama yapılan yer ve ambalajlama malzemesi belgeleri» Ürün sevkıyat belgeleri

15 » Tarımsal işletmenin hayvan varlığı ve mera alanları» Tohum ve fidanın nereden temin edildiği» Ürün hasat zamanı ve tahmini ürün miktarı» Analiz raporları

16 Ürün işleme tesislerinin kontrolleri sırasında;» İstenmeyen fumigasyon gazlarının kullanılıp kullanılmadığı» İşleme sırasında kullanılan katkı maddelerinin neler olduğu,» Hijyenik koşullara uyulup uyulmadığı,» Envanter kayıtları,» Tarımsal işletmelerden satın alınan ekolojik ürün miktarları ve sertifikaları,» Satılan ürün miktarı,» Etiketlerde yer alan bilgilerin yönetmeliğe uygunluğu,

17 4.Adım Organik tarıma yeni giren arazilerde geçiş süreci uygulanır. Organik Geçiş süreci, tek yıllık bitkiler de iki yıldır. Tek yıllık bitkiler de ekim tarihi göz önüne alınır. Çok yıllık bitkilerde geçiş süreci üç yıldır. Çok yıllık bitkilerde hasat tarihi göz önüne alınır. Kontrol ve sertifikasyon kuruluşu; arazinin önceki yıllardaki kullanım durumu, yapılan uygulamalar, bölgedeki genel durum ve yetiştirilen ürünler, risk durumları, konu ile ilgili müteşebbis kayıtları ve raporlarının incelenmesi neticesinde geçiş sürecini uzatabilir ya da kısaltabilir. Bitkisel üretimde organik tarıma başlanmasından on iki ay sonra elde edilen ürünler geçiş süreci ürünü olarak değerlendirilir. Geçiş süreci ürünü, "Organik tarım geçiş süreci ürünüdür" etiketiyle pazarlanır.

18 Kontrol yılda en az bir kere yapılır. Gerek duyulduğunda habersiz kontroller yapılabilir. Kontrolörler üreticiyi ;» İlaçlama» Gübreleme» Hasat ve kurutma gibi üretimin kritik devrelerinde haberli ve habersiz olarak üreticileri ziyaret etmektedirler. Ziyaretlerde üreticilerin ekolojik üretim yaptıkları parseller ve depolar kontrol edilip gerektiğinde kalıntı analizi için numuneler alınmaktadır.

19 5 ve 6. Adım Geçiş süreci sona erdikten sonra yetkili kuruluş kontrolörü denetim esnasında organik sürece geçmeye hak kazanmış olan üründen numune alır. Numune analizi ISO EN e göre uluslar arası standartlara göre akredite olmuş laboratuarlarda yapılır. Analiz sonucu olumlu ise üretici sertifikasyon süreci başlar.

20 7. Adım Sertifikasyon süreci: Sertifikasyon Komitesi; Kontrol raporlarını inceler. Analiz sonuçlarını değerlendirir. Üretici dosyasını inceler. Komite tarafından Ekolojik kurallara uygun olarak üretildiğine karar verilen ürünlere; organik ürün sertifikası verilir. Verilen sertifika ile ürünün ekolojik tarım metodu ile üretilmiş olduğu garanti edilerek iç ve dış pazarda satışa sunulmaktadır.

21 Ürünün geldiği aşamaya göre;» Müteşebbis Sertifikası (Master)» Ürün Sertifikası (Parti) düzenlenir. Sertifikada; Sertifika tarihi, Sertifika numarası, Kontrol ve sertifikasyon kuruluşunun adı, logosu ve Bakanlıkça verilen kod numarası, Üretici Kod Numarası ve Adresi, Ürünün adı ve özelliği, Sertifikalanma Statüsü, Ürün Miktarı, Hasat Yılı,

22 Üretim Yılı, Ürünün Kaynağı, Sözleşme Numarası, Fatura No su ve Tarihi, Sevk İrsaliye No su ve Tarihi, Ambalaj Tipi ve Adedi, Parti No su ve Kalibresi, Alıcı Ülke, Alıcı Müteşebbis Adı ve Adresi, Gönderen Ülke, Gönderen Müteşebbis Adı ve Adresi Sertifika Onay Tarihi belirtilir.

23 Sertifika Örnekleri

24 Ürün Etiketinde Yer Alması Gereken Bilgiler 1) Ürün adı ve sertifika statüsü belirtilmelidir. 2) Ürünün hasat yılı, üretim tarihi, kime ait olduğu ve Organik Tarım Yönetmeliğine uygun olarak üretilmiş olduğu belirtilmelidir. 3) Yurt içinde pazarlanan organik ürünlerin üzerinde, organik ürün logosu kullanılmalıdır. 4) Yetkilendirilmiş kuruluşun adı, kod numarası, sertifika numarası ve logosu bulunmalıdır. 5) Ürün içindeki maddeler, ağırlıklarının azalış düzenine göre liste halinde sıralanmalıdır. 6) Ürünün menşei belirtilmelidir. 7) Ürünün üretim yeri, üretim ve son kullanma tarihi belirtilmelidir 8) İthal edilmiş ürünlerde Türkçe etiket bilgileri yer almalıdır. 9) Etiket üzerinde, "organik tarım geçiş süreci ürünüdür." cümlesinde, "organik" ifadesi, "geçiş süreci" ifadesiyle aynı renk, punto ve yazım tarzında olmalıdır.

25 Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilecek ürünler için AB, ABD için NOP Japonya için JAS İsviçre için BIOSUISSE Türkiye için TR Ve ayrıca İyi Tarım Uygulamaları (İTU) Sertifikası verilmektedir.

26 A.MENDERES BUL. DENİS APT. 36/ MERSİN TEL : FAKS : ZİRAAT MÜHENDİSLERİ SİTESİ 4.BLOK NO:9 YILDIZ ÇANKAYA / ANKARA TEL : FAKS: info@eko-tar.com VAHAP ERYILMAZ