TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ

Transkript

1 TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ SU ARITMA EKİPMANLARI SEMİNERİ MAKRO ÇEVRE KORUMA 1

2 SU NEDEN ARITILIR? Mevcut su kaynaklarının kirlenmesini engellemek Atık suyu tekrar kullanılabilir hale getirebilmek için su arıtılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 2

3 Su arıtımı genel olarak; Atık su Arıtımı ve Temiz Su Arıtımı olmak üzere ikiye ayrılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 3

4 ATIK SU ARITIMI İnsanların günlük kullanımları ve çeşitli sanayi kuruluşları üretim prosesleri kaynaklı ve herhangi bir arıtmaya tabi tutulmadan deşarj edilemeyecek veya kullanılamayacak olan suların arıtılmasıdır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 4

5 ATIKSU ARITIM TÜRLERİ EVSEL NİTELİKLİ ATIKSU ARITIMI ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITIMI MAKRO ÇEVRE KORUMA 5

6 GENEL ATIKSU ARITIM EKİPMANLARI IZGARALAR KUM TUTUCULAR YAĞ TUTUCULAR HAVALANDIRICILAR HAVA DAĞITIM EKİPMANLARI SIYIRICILAR SUSUZLAŞTIRMA EKİPMANLARI KONTROL EKİPMANLARI MAKRO ÇEVRE KORUMA 6

7 ÜNİTELERE GENEL BİR BAKIŞ HAM ATIKSU GİRİŞİ ÖN ARITIM A Ön Arıtım Atıkları ( kum, paçavra, vs..) ÇÖKELTME BİRİNCİL Dolgu Malzemesi Olarak B Ön Çökeltme Çamuru Biyolojik Arıtım Ünitesi İKİNCİL Atıksu Arıtım Atıkları Çamurun İşlenmesi Ve Uzaklaştırılması C İkinci Çökeltim Çamuru ÇÖKELTME Clarifier ARITILMIŞ SUYUN UZAKLAŞTIRILMASI DEZENFEKSİYON MAKRO ÇEVRE KORUMA 7

8 ÖN ARITIM IZGARALAR KUMUN UZAKLAŞTIRILMASI MAKRO ÇEVRE KORUMA 8

9 IZGARALAR IZGARALAR KABA IZGARALAR mm MİKROIZGARA >0.5 mm İNCE IZGARALAR mm Elle Temizlemeli Mekanik Temizlemeli Statik Elek Döner Elek Step Zincir Tahrikli Hareketli Tırmık Vidalı Elek Konveyör Bantlı MAKRO ÇEVRE KORUMA 9

10 Izgaralar Ön Arıtımda kaba ve ince ızgaralar kullanılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 10

11 Izgaralar Neden Kullanılır? Pompa vana ve borulardaki tıkanıklıkları önlemek için MAKRO ÇEVRE KORUMA 11

12 MAKRO ÇEVRE KORUMA 12

13 KABA IZGARA ÇEŞİTLERİ MANUEL TEMİZLEMELİ KABA IZGARA SONSUZ ZİNCİRLİ TIRMIKLI MEKANİK IZGARA DAİRESEL TEMİZLEMELİ IZGARA ROTOMAT TİPİ IZGARA VİDALI ELEK TAMBUR ELEK IZGARA MAKRO ÇEVRE KORUMA 13

14 KUMUN AYIRICILAR Kumun Uzaklaştırılması Vana ve boruların tıkanmasını v.s. Borulardaki aşınmalar Bioreaktör tanklarındaki birikmeler Çamur pompalarının tıkanması Gibi olumsuzlukları önlemek için gereklidir ve temel arıtım ünitesidir. MAKRO ÇEVRE KORUMA 14

15 Kum Tutucular Genel olarak kum tutucu havuzlar, ön çökeltmeden önce ve ızgaralardan sonra kullanılır. Kum tutucularda iki işlem vardır. Kumun alınması Kumun yıkanması ve ayrılması MAKRO ÇEVRE KORUMA 15

16 Kumun Uzaklaştırılması Kumu alınmış atık su Izgaradan geçmiş atık su Kum Yıkama suyu Yıkanmış kum Kumu alınmış su Vidalı Taşıyıcı Kumun ayrılması MAKRO ÇEVRE KORUMA 16

17 KUM TUTUCU ÇEŞİTLERİ Genel olarak, Yatay akışlı Havalandırmalı Vorteks tip. MAKRO ÇEVRE KORUMA 17

18 Yatay Akışlı Kum Tutucu Havuzları En basit metottur. Dikdörtgen bir havuz içerisinde atık suyu belli bir hızda geçirme esasına dayanır. Hız 0.3 m/s sabit hızda tutulur. Bu hızda, ağır kum partikülleri çökelir ve daha hafif organik maddeler kalır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 18

19 Havalandırmalı Kum Tutucu Kum tutucu havuz kenarlarına yerleştirilen havalandırıcılar, atık suya spiral bir dönme sağlar. Ağır partiküller dibe çökerken, hafif organik yükler yüzeyde kalır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 19

20 Vorteks Tip Kum Tutucular Dairesel tankın merkezinde kumu yakalamak için, mekanik olarak bir girdap yaratmak esasına dayanır. Kumun Uzaklaştırılması Kum havuz dibindeki huniden uzaklaştırılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 20

21 YAĞ AYIRICILAR YAĞ TUTUCU BOYUT TABLOSU TİP OS - 2 OS -3 OS -4 OS -5 OS -6 Akış Debisi (l/san.) Kapasit e(l) a b c d DN Bütün Ölçüler Milimetre olup tablo bilgi içindir. MAKRO gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. OS - 7 OS - 9 OS - 12 OS - 15 OS - 20 MAKRO ÇEVRE KORUMA 21

22 HAVALANDIRICILAR Atık suların havalandırılması başlıca iki yolla yapılmaktadır. 1. Havuz tabanına yerleştirilen gözenekli hava dağıtıcılar 2. Mekanik havalandırma MAKRO ÇEVRE KORUMA 22

23 HAVA DAĞITICILAR DİFÜZÖRLER Atık suya gaz transferi, havalandırma havuzu içerisindeki değişik büyüklüklerdeki delikler vasıtası ile hava verilmesi ile yapılır. Basınçlı hava difüzörlere blower (hava körüğü) sayesinde verilir. MAKRO ÇEVRE KORUMA 23

24 BLOWER ÇEŞİTLERİ Tek Kademeli Tek Fanlı Santrifüj Blower Tek Kademeli Çift Fanlı Çift Kademeli Çift Fanlı MAKRO ÇEVRE KORUMA 24

25 DİFÜZÖRLER Birçok tip difüzör kullanılabilir. Boru tip, Disk tip vs. MAKRO ÇEVRE KORUMA 25

26 MEKANİK HAVALANDIRICILAR Mekanik havalandırma suya çok az batmış dönen kanatlar vasıtası ile yapılır. Suyun damla veya film halinde su yüzeyine dağılması hava ve su arasında oksijen transferini sağlayacak geniş bir yüzey alanı yaratır. Film ve damlacıkların su kütlesine dönmesiyle yüzeyde tutulan gaz su kütlesiyle karışır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 26

27 Mekanik Havalandırıcı Türleri Dikey milli havalandırıcılar Dikey Milli Yüzer Tip Havalandırıcılar Yatay Milli Fırça Tip Havalandırıcılar Yatay Milli Disk Tip Havalandırıcılar MAKRO ÇEVRE KORUMA 27

28 BİO MAK DİKEY MİLLİ HAVALANDIRICI SEÇİM TABLOSU. TİP GÜÇ (kw) FAN ÇAPI (cm) FAN DEVRİ rpm ÇEVRE HIZI (m/s) FAN DERİN. (m) O 2 VERİMİ kg/h ETKİLİ DER. (m) BMSA ,7 80 2, BMSA ,6 80 4, BMSA ,5 80 5, BMSA ,6 80 7, BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , BMSA , , MALZEME ÖZELLİKLERİ FAN / IMPELLER SAFT / SHAFT ŞASE / BASE PLATE Karbon çelik + Epoksi korumalı (istenirse galvaniz veya paslanmaz çelik) St 50 + Epoksi korumalı (veya istenirse paslanmaz çelik) Karbon çelik + Epoksi korumalı MAKRO ÇEVRE KORUMA 28

29 SIYIRICILAR Tank tabanına çöken aktif çamur ve katı partiküllerin belli bir noktada toplanıp uzaklaştırılmalarını kolaylaştırmak amacıyla kullanılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 29

30 SIYIRICI TÜRLERİ DÖNER KÖPRÜLÜ SIYIRICILAR SABİT KÖPRÜLÜ SIYIRICILAR DOĞRUSAL SIYIRICILAR MAKRO ÇEVRE KORUMA 30

31 Döner Köprülü Sıyırıcılar Havuz merkezinde bulunan taşıyıcı yapıya monte edilen merkez yapısı, çelik imalat döner köprü ve yürüyüş düzeninden oluşur. Tabanda biriken çamur, merkezdeki çamur hunisine sıyrılabileceği gibi, emme boruları ile merkez yapı içindeki boru hattına da terfi edilebilir. MAKRO ÇEVRE KORUMA 31

32 Döner Köprülü Sıyırıcı BİO MAK DÖNER KÖPRÜLÜ SIYIRICILAR SEÇİM TABLOSU MODEL RBS 7 15 RBS RBS HAVUZ ÇAPI m m m HAVUZ DUVAR KALINLIĞI 30 cm 30 cm 40 cm ÇAMUR KONİSİ ÜST ÇAPI m m m HAVA PAYI 50 cm 100 cm 120 cm ÇEVRESEL HIZ Motor gücü / kw ,1 kw MALZEME ÖZELLİKLERİ Döner Köprü Tekerlek Sıyırıcı cm/s ,0 kw Karbon çelik + epoksi korumalı (istenirse galvaniz veya paslanmaz çelik) Polyamid veya kauçuk Karbon çelik + epoksi korumalı (istenirse galvaniz veya paslanmaz çelik) MAKRO ÇEVRE KORUMA 32

33 Sabit Köprülü Sıyırıcılar ÇOĞUNLUKLA ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRICILARDA KULLANILIR SABİT KÖPRÜLÜ SIYIRICILAR FIXED BRIDGE SCRAPERS MODEL CDFBS - 3 CDFBS - 4 CDFBS - 5 CDFBS-6 CDFBS - 7 HAVUZ ÇAPI (m) TANK DIAMETER ÇAMUR KONİSİ ÇAPI SLUDGE CONE DIAMETER ÜST (m) UPPER ALT (m) LOWER DEFLEKTÖR ÇAPI (m) DEFLECTOR DIAMETER ÇEVRESEL HIZ PERIPHERAL SPEED min. 2 cm/s max. 6 cm/s MAKRO ÇEVRE KORUMA 33

34 Doğrusal Sıyırıcılar Dikdörtgen kesitli havuzlarda kullanılan doğrusal sıyırıcılar, çoğunlukla ön arıtma tesisinde, kum ve yağ tutucu olarak tercih edilmektedir. Tabana çökelen çamurun uzaklaştırılması, air-lift sistemi ile yapılabileceği gibi, köprü üzerinde gezen bir pompa vasıtasıyla da gerçekleştirilebilir. Kum ve köpük ayırıcı olarak kullanılmakta olan bu tip sıyırıcılar sistem verilerine ve havuz ölçülerine uygun olarak tasarlanmakta ve imal edilmektedir. zincirli tip doğrusal sıyırıcılarda imal edilmektedir. Bu tip sıyırıcılarda tahrik sistemine elektrik bağlantısı motorlu kablo makarası ile sağlanmaktadır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 34

35 ÇAMURUN SUSUZLAŞTIRILMASI Çamur susuzlaştırma genellikle %15 ten fazla kuru katı madde içeren bir çamur keki oluşturmak üzere çamurdan suyun uzaklaştırılması olarak tanımlanır. Bu yolla uzaklaştırılacak çamur hacminde önemli miktarda azalma sağlanmaktadır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 35

36 Çamur Susuzlaştırılması BELT FİLTRE PRESLER FİLTRE PRESLER ÇAMUR KURUTMA YATAKLARI MAKRO ÇEVRE KORUMA 36

37 BELT PRESLER Belt-filtrepresler, özellikle yüksek çamur debisinin söz konusu olduğu yerlerde, sürekli çalışma prensibinden dolayı ekonomik bir susuzlaştırma yöntemi olarak yıllardır vazgeçilmezliğini korumuştur. MAKRO ÇEVRE KORUMA 37

38 BELT FİLTRE PRES AKIM DİYAGRAMI MAKRO ÇEVRE KORUMA 38

39 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI Alıcı ortam standartlarını sağlayan bir çıkış suyu üretebilmek için arıtma tesisinin uygun bir şekilde izlenmeli ve kontrol edilmelidir. Bunlar basit vanalardan, debi ölçerlerden, bilgisayar donanımlı karmaşık kontrol sistemlerine kadar değişen bir dizi ekipmandır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 39

40 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI SENSÖRLER ph, klor, AKM, Ç.O. gibi çeşitli parametrelerin ölçülebildiği ve bu değerlerin kullanılabilir hale dönüştürüldüğü cihazlardır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 40

41 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI DEBİ ÖLÇÜMÜ Debi ölçülmesi ve kontrol edilmesi gereken en önemli atık su parametrelerinden birisidir. Atık su debisi ölçümü genelde ya açık bir kanal ya da kapalı bir boru içerisinde yapılır. AÇIK KANALDA DEBİ ÖLÇÜMÜ Bu tür kanallarda debi, savaklar yardımı ile ölçülür. MAKRO ÇEVRE KORUMA 41

42 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI PARSHALL SAVAĞI MAKRO ÇEVRE KORUMA 42

43 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI TELESKOPİK VANALAR Boru üzerine monte edilen teleskopik vanalar, tankın içindeki su seviyesine bağlı olarak su girişini kontrol ederler. Derin kanallarda tercih edilirler. MAKRO ÇEVRE KORUMA 43

44 SÜREÇ ENSTRÜMANTASYONU VE KONTROL EKİPMANLARI KANAL KAPAKLARI Kanal kapakları, kanal verilerine ve maksimum su yüksekliğine göre gerekli mukavemet hesapları yapılarak projelendirme yapılmakta, paslanmaz çelik veya karbon çelik malzemeden imal edilmektedir. Kanala veya duvara monte edilebilen kanal kapakları manuel, elektrik motorlu veya pnömatik kontrollü imal edilebilmektedir. MAKRO ÇEVRE KORUMA 44

45 PAKET ATIKSU ARITMA TESİSLERİ İlk yatırım maliyetinin düşüklüğü ve farklı yerlerde kullanılabilmesi nedeniyle bir çok işletme tarafından tercih edilmektedir. Arıtma tesisi ünitelerinin bir çelik konstrüksiyon içerine yerleştirilmesiyle yapılır. MAKRO ÇEVRE KORUMA 45

46 PAKET ATIKSU ARITMA TESİSLERİ Paket tesisin düzenli çalışabilmesi için gerekli her türlü borulama, enstrümantasyon ve elektrik panosu, paketin üzerine monteli haldedir. Hava körüğü (blower), elektrik panosu ve klor dozlama pompasının bulunduğu ayrı bir kontrol odası, tasarlanan kompakt yapı içindedir. MAKRO ÇEVRE KORUMA 46

47 PAKET ATIKSU ARITMA TESİSLERİ BİO-MAK PAKET ATIKSU ARITMA TESİSİ BOYUT TABLOSU MODEL KAPASİTE m3/gün W (m) H (m) L (m) Alan (m2) BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK BİO-MAK MAKRO ÇEVRE KORUMA 47