1. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Primlerine İlişkin Yükümlülükler

Transkript

1 SİGORTA REHBERİ

2 Prim Matrahına Dahil Olan ve Olmayan Ödemeler 1. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Primlerine İlişkin Yükümlülükler 1. 1 Prime Esas Kazançlar Hizmet akdi ile çalışan sigortalılar ile kamu idarelerinde çalışanların prime esas kazançlarının hesabında; - Hak edilen ücretlerin, (hak edildiği ayda) - Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların, (Özel Sağlık ve Bireysel Emeklilik Sigortalarında Asgari ücretin %30 unu geçmeyen tutar hariç) - İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır. Ancak, ücret alan aynı zamanda işveren ise, beyan edeceği aylık kazancı, çalıştırdığı sigortalıların kazancının en yükseğinden az olmayacaktır. 1.2 Prime Tabi Olmayan Ödemeler - Ayni yardımlar - Ölüm, doğum ve evlenme yardımları - Görev yollukları - Seyyar görev tazminatı - Kıdem tazminatı - İş sonu tazminatı - Kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme - Keşif ücreti - İhbar ve kasa tazminatları - Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek; Yemek, Çocuk, Aile zamları - İşverenler tarafından sigortalılar için; Özel sağlık sigortalarına, Bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen prim ve katkı payları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. Yukarıda sayılanlar dışında, her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanç sayılır ve prim kesintisine tabi tutulur. 1.3 Prime Esas Kazancın Maledileceği Aylar - Ücretler hak edildikleri aya, - Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir.

3 Ancak ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, Kanunun 82 nci maddesi hükmü de dikkate alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dâhil edilir. SSK Prim Oranları Malulluk, yaşlılık ve ölüm sigortalarında prim oranı : % 20 Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı : % 1 ila % 6,5 Genel Sağlık Sigortası Prim Oranı : % 12,5 Sosyal Güvenlik Destek Prim Oranı : % 31 - % 36,5 İşsizlik Sigortası Prim Oranı : % 4 % 1 Sigortalı Payı % 2 İşveren Payı % 1 Devlet Payı (İşsizlik Sigortası prim oranlarında herhangi bir değişiklik olmamıştır.) 506 Sayılı Kanun ile 5510 Sayılı Kanuna göre karşılaştırmalı prim oranları tablosu aşağıdaki gibidir. 506 SAYILI KANUNA GÖRE 5510 SAYILI KANUNA GÖRE PRİM ORANLARI PRİM ORANLARI SİGORTA KOLLARI (%) SİGORTA KOLLARI (%) İş Kazası ve Meslek Hastalığı (%1,5 7) Sigortalı İşveren Devlet - 1,5-7 - Analık (%1) Kısa Vadeli Sigorta Kolları (%1 6,5) Sigortalı İşveren Devlet - 1 6,5 -

4 Hastalık (%11) Malullük, Yaşlılık ve Ölüm (MYÖ) (%20) İşsizlik Sigortası Primi (%4) TOPLAM Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) (%30) SGDP TOPLAM Malullük, Yaşlılık ve Ölüm (MYÖ) (% ) İşsizlik Sigortası Primi (%4) Genel Sağlık Sigortası (%12,5 +..) 9 11 (11-5=6 İstihdam Paketi ile) Kurumun ay itibarıyla tahsil ettiği malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar (5510 Sayılı Kanunun 81 inci maddesi) ,5 Kurumun ay itibarıyla tahsil ettiği genel sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar (5510 Sayılı Kanuun 81 inci maddesi) 15 21, ,5-27 TOPLAM 36, ,5-42 Sosyal Güvenlik 7,5 22,5 - Destek Primi 7,5 23, (SGDP) (%31 36,5) 30 SGDP TOPLAM 31 36,5 Yukarıda görüldüğü gibi, yeni kanun döneminde ödenmesi gereken sigorta primlerinin adları ve oranları değişiyor ama nihai olarak ödenmesi gereken primlerde bir değişiklik olmuyor. Ancak sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışan emekli sigortalılar için 5510 Sayılı Kanun un Geçici 14 üncü maddesine göre % 1 6,5 oranında artış olmaktadır. Prim Beyanı ve Ödeme Süreleri Ekim 2008 Tarihinden İtibaren Aylık Sigorta Prim Ve Hizmet Belgelerinin Kuruma Verilme Şekli Ve Süresi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran; Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23 ünde,

5 Resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7 sinde, saat a kadar e-sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar, Kuruma, e-sigorta kanalıyla gönderilebilecektir. Diğer taraftan, bazı özel nitelikteki işyeri işverenleri ayın 15 i ila müteakip ayın 14 ü arasında; bazı resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise ayın 1 i ila 30 u arasında ücret alan sigortalılar çalıştırdığından, bu nitelikteki işyeri işverenlerince; Ayın 1 i ila 30 u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23 ünde, Ayın 15 i ila müteakip ayın 14 ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7 sinde, Kuruma gönderilecektir. Örnek 1- Özel sektör işverenlerince 2008/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 23/11/2008 tarihinin Pazar gününe rastlaması nedeniyle en geç 24/11/2008 Pazartesi gününe kadar, 2008/Kasım ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin ise en geç 23/12/2008 Salı gününe kadar Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Yasal süresi geçtikten sonra düzenlenecek olan aylık prim vehizmet belgeleri kuruma elden verilir veya posta kanalı ile gönderilir Ekim 2008 Tarihinden İtibaren Primlerin Ödeme Süresi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştıran işverenler, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek, kendi hissesine isabet eden prim tutarlarını da bu tutarlara ekleyerek en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyeceklerdir. Ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde ise, prim tutarları, en geç son günü izleyen ilk iş günü içinde Kuruma ödenecektir. Örnek 1- Özel nitelikteki A Limited Şirketi, 2008/Kasım ayında çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini en geç 31/12/2008 tarihine kadar, 2008/Aralık ayında çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini ise 31/1/2009 tarihinin Cumartesine rastlaması nedeniyle 2/2/2009 Pazartesi günü ödeyecektir Primlerin Ödenmesinden İşverenle Birlikte Sorumlu Tutulanlar Kurumun prim ve diğer alacaklarının süresi içinde ödenmemesi halinde, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır.

6 Kamu idarelerinin Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin düzenlenmesi, verilmesi ve ödenmesi hakkında açıklamalarınında yer aldığı tebliğin son bölümü ortak hükümlere ayrılmış olup, Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin yasal süresi içinde verilmemesi durumunda uygulanacak idari para cezaları ve süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı hakkında açıklamalar yer almaktadır. Sosyal Sigortalar Kurumuna Yapılacak Bildirimler ve Süreleri tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 5510 Sayılı Kanun Gereğince Sigortalı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı Kurma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakkında Tebliğ ile düzenlenmiştir. A.Sigortalılığın Başlangıcı ve Bildirim Yükümlülükleri 1. Hizmet akdi ile çalışanların, işverenlerce bildirimleri; 1.1 Daha önce tescil edilmiş iş yerlerinde yeni işe başlayanların, çalışmaya başladıkları tarihten önce, 1.2 İnşaat, balıkçılık, tarım iş yerlerinde hizmet akdi ile işe başlatılacak sigortalılar için en geç çalışmaya başlatıldığı gün 1.3 Yeni tescil edilecek iş yerlerinde, ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu 1 aylık sürenin dolduğu tarihe kadar 1.4 Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar 1 ay içinde Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile kuruma elektronik ortamda bildirilecektir. 1.5 Sigortalı bildirimi ve tescili işlemlerini kurumca belirtilen şekilde ve süresinde yapmayan işverenler adına 5510 Sayılı Kanunun 102.maddesi a-1 fıkrasına göre herbir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. 2. Hizmet Akdine Tabi Çalışanların Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin E-Sigorta Yoluyla Bildirilmesi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini zorunlu olarak e-sigorta yoluyla verenler; 1. 01/11/2008 tarihinden itibaren sigortalı tekrar işe giriş bildirgesini, 2. 01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgesini zorunlu olarak e-sigorta yoluyla internet üzerinden vereceklerdir. Aylık prim ve hizmet belgesini e-sigorta yoluyla bildirme zorunluluğu olmayan işverenler sigortalı ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgesini kağıt ortamında Kuruma verebilecekleri gibi e-sigorta yoluyla da Kuruma bildirileceklerdir.

7 3. Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar İçin Yapılacak Bildirimler ve Süreleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların sigortalılıkları, aşağıda belirtilen hallerden itibaren başlar. Bildirim tabloda belirtilen sürelerde ilgililerce yapılır. Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışan Ticari kazanç veya Serbest Meslek Kazancı olan Gerçek Usul veya Basit Usulde Mükellef Gelir Vergisinden muaf olanlar Şirket Ortakları - Kollektif şirket ortağı - Adi komondit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları - Donatma İştiraki Ortakları Anonim şirke yönetim kurulu üyesi olan ortakları - Limited Şirket ortağı - Sermayesi paylara bölünmüş komandit Sigorta Başlangıç Tarihi Mükellefiyetlerinin başlangıç tarihi itibariyle Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüklerine tescil edildiği tarih Vergi Mükellefiyetlerinin başladığı tarih Yönetim Kurulu üyeliğine seçildiği tarih Şirketin ticaret siciline tescil edildiği tarih Kim Tarafından Bildirileceği Vergi Dairelerince Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüklerince Sigorta Bildirim Süreleri 15 gün içinde 15 gün içinde Vergi Dairesince 15 gün içinde Şirket Yetkililerince Ticaret Sicil Memurluğunca 15 gün 15 gün

8 şirketlerin komandite ortakları Limited ve Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarından hisse devri alan yeni ortak Köy ve Mahalle Muhtarları Jokey ve Antranörler Ortaklar kurulunca devir karar tarihi itibariyle Muhtar Seçildikleri tarih itibariyle Lisans belgesine istinaden fiilen çalıştıkları tarihte Şirket Yetkililerince - Noter Devir Sözleşmesi - Pay Defter Sureti - Ticaret Sicil Gazetesi ibraz edilerek bildirilir. İl İlçe Mülki amirliklerince Türkiye Jokey Klubünce 15 gün 15 gün 1 ay Kurum, bildirimden itibaren bir ay içinde tescili yapılan kişilere sigortalılık hak ve yükümlülüklerinin başladığını ve iş kolu kodunu bildirir. - Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefleri ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortaklarından, sigortalılık niteliği taşıdıkları hâlde Kanunun yürürlük tarihinden önce kayıt ve tescilini yaptırmamış olanların sigortalılıkları, Kanunun yürürlük tarihi olan itibarıyla başlayacaktır ile Kanunun yürürlük tarihi olan tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri bulunmak kaydı ile sigortalının Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde ( tarihine kadar) talepte bulunması hâlinde, vergi mükellefiyet sürelerinin tamamı için esas kazancının % 32 si üzerinden borçlanma tutarı hesaplanır ve sigortalıya tebliğ edilir. Sigortalının kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi hâlinde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. -Sigortalıya tebliğ edilen borç tutarının bu süre içinde tam olarak ödenmemesi hâlinde ise bu süreler, sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve ödenen tutar kanuni faizi ile iade edilir. - Vergi mükellefiyet süreleri (veya esnaf sicili/meslek odası kaydı) bulunmak kaydı ile tarihine kadar talepte bulunmayanlar ile tarihleri arasını sigortalılık süresi olarak değerlendiremeyeceklerdir. Örnek: Serbest meslek kazancı nedeniyle 1998 yılında gelir vergisine tabi olan halen Bağ-Kur kaydı bulunmayan A şahsı tarihine kadar tarihleri arasındaki süreyi borçlanıp, sigortalılık süresi olarak kazanabilecektir tarihinden itibaren ise bu süreyi

9 borçlanamayacaktır. Sonuç olarak; tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri (veya esnaf sicili/meslek odası kaydı) bulunmak şartı ile Bağ-Kur a kaydını yaptırmayanlar tarihine kadar tarihleri arasındaki süreyi borçlanıp, sigortalılık süresi olarak kazanabilecektir tarihinden itibaren ise bu süreyi borçlanamayacaklardır. 4. Kamu İdarelerinde Çalışanlar Göreve başladıkları tarihten itibaren sigortalı sayılarak bu tarihten itibaren 15 gün içinde bildirilirler. 5. Sigortalıların Kendilerini Bildirmeleri 5510 Sayılı Kanuna göre hizmet akdi ile çalışan sigortalılar, çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç 1 ay içinde Sigortalı Bildirim Belgesi ile Kuruma bildirmek zorundadırlar. Sigortalıların kendilerini bildirmemeleri aleyhine delil teşkil etmez. Sigortalılarının bildirimleri ile bu kişiler için işverenlerce yapılan bildirimlerde farklılık olması halinde yazışmalar sonucunda fark çözülmez ise kurumca yapılacak kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılır. 6. Kamu İdareleri ve Bankaların Sigortalılık Kontrolüne İlişkin Yükümlülükleri Kayıtdışı istihdamla daha etkin mücadele amacıyla Kamu idareleri ile bankalara, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğu tespit edilen kişileri, Kuruma bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde Kurumca ilgili kamu idaresi ve bankalara idari para cezası uygulanacaktır. 7.Sigortalılığı Sona Erenlerin Kuruma Bildirimi 7.1 Hizmet akdi ile çalışanların; -Hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde, - Kamu idarelerinde çalışanların; -Ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde, bu tarihi takip eden ayın ilk gününden, -Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde, Kuruma bildirilmesi gerekir Kendi nam ve hesabına çalışanların; -Vergi mükellefiyetlerinin veya faaliyetlerinin sona erdiği ya da oda kayıtlarının

10 silindiği tarihten itibaren kendileri, ilgili vergi dairesi, oda veya birlik ve şirket yetkilileri tarafından en geç 10 gün içinde, Kuruma bildirilecektir. 8. Hastalık ve Analık Hükümlerinin Uygulanmasında Sigortalılık Niteliğinin Sona Ermesi - Sigortalının ücretsiz izinli olması - Sigortalının greve iştirak etmesi - İşverenin Lokavt ilan etmesi hallerinin sona ermesini takip eden 10. günden başlayarak sigortalılık niteliği yitirilmiş olur. B. Sigortalılık Hallerinin Çakışması Sigortalıların 5510 Sayılı Kanunun 4. maddesinin (a), (b), (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmalarını gerektirecek şekilde sigortalı olmaları mümkün değildir. Sadece tebliğde belirtilen açıklamalar çerçevesinde birine öncelik verilir Sayılı Kanunun 4.maddesinin (b) bendi kapsamında (kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan) sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları iş yerinden, Kanunun 4.maddesi (a) bendi kapsamında (hizmet akdi ile çalışan olarak) sigortalı bildirilemezler. C. Anonim Şİrketlerin Kurucu Ortaklarının 6 Ay İçinde Başvurusu 01/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu kapsamında sigortalı sayılıp, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen anonim şirketlerin kurucu ortaklarından, 1/10/2008 tarihinden sonra sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin, 01/10/2008 tarihinden itibaren 6 ay içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise 01/10/2008 tarihi itibarıyla sona erer. D.İşyeri İle İlgili Yükümlülükler 1.İşyerinin Kuruma Bildirimi İşverenler; - Yeni işyeri açmaları halinde, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte, - İşyerinin nakli halinde, en geç nakil tarihini takip eden 10 gün içinde, - İşyerinin devri halinde, en geç devir tarihini takip eden 10 gün içinde, - İşyerinin miras yolu ile intikalinde ise, mirasçılar, ölüm tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde, İşyeri Bildirgesini Kuruma vereceklerdir. E.Kısa Vadeli Sigorta Kollarına İlişkin Yükümlülükler 1. İş kazası Bildirim Yükümlülüğü 1.1 Hizmet akdine tabi sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, kazadan sonraki üç iş günü içinde de Kuruma,

11 1.2 Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde; bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde Kuruma, 1.3 Kamu idarelerinde çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise; bunları çalıştıran işveren tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatına göre yetkili mercilere derhal ve en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde de Kuruma, İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ile internet veya doğrudan ya da posta yoluyla ilgili üniteye bildirecektir. 2.Meslek Hastalığı Bildirim Yükümlülüğü Meslek Hastalığı; 2.1 Hizmet akdi ile çalışanlar ve kamu idarelerinde çalışan sigortalılar bakımından, sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından, 2.2 Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalı bakımından ise kendisi tarafından, Bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç iş günü içinde, İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ile Kuruma bildirilecektir. Bildirim doğrudan veya posta ile ya da internet ortamında yapılabilecektir. 3.İş Kazası ve Meslek Hastalığında İşverenin Sorumluluğu sayılı Kanunun 21 inci maddesi uyarınca İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilecektir. Ancak, işverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınacaktır İş kazasının, Kanunda belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilecektir Ayrıca sağlık raporu alınması gereken ağır ve tehlikeli işlerde, rapor alınmadan sigortalı çalıştırılmasını engellemek için bu durumdakilerin işe girmeden önce mevcut olduğu tespit edilen hastalıkları nedeniyle ödenecek geçici işgörmezlik ödeneklerinin işverene ödettirileceği hususu da hükme bağlanmıştır. 4. İş Yeri Kayıt ve Belgelerini Saklama İş verenler, iş yeri sahipleri ve alt iş verenler, iş yeri ile ilgili tüm defter ve belgeleri, istenilmesi halinde, Kurum denetim ve kontrol memurlarına gösterilmek üzere, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak; - İşveren ve iş yeri sahipleri ile alt işverenler 10 yıl süre ile, - Kamu idareleri 30 yıl süre ile, - Tasfiye ve iflas memurları ise görevleri süresince,

12 saklamak zorundadırlar. Gecikme Zamları ve İdari Para Cezaları Gecikme Zamları ve İdari Para Cezaları 5510 Sayılı Kanunda cezalar aşağıdaki gibidir 1. İdari Para Cezaları (5510 Sayılı Kanunun 102.maddesi) 2. Gecikme Cezası (Aylık %3) (5510 Sayılı Kanunun 89.maddesi) 3. Gecikme Zammı (5510 Sayılı Kanunun 89.maddesi) (Devlet İç Borçlanma senetlerinin aylıklık ortalama faizi (DİBS) ) 1. Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde verilmemesi durumunda uygulanacak idari para cezaları 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; Kanunun 86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için; - Belgenin asıl olması halinde aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin beşte biri tutarında, (729 / 5 = 145,8 YTL) 145,8 x Sigortalı Sayısı = İdari Para Cezası (1458 TL den fazla olmamak şartı ile) - Belgenin ek olması halinde, aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin sekizde biri tutarında, (729 / 8 = 91,13 TL) 91,13 x Sigortalı Sayısı = İdari Para Cezası (1458 TL den fazla olmamak şartı ile) - Ek belgenin 86 ncı maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin yarısı tutarında, (729 / 2 = 364,5 YTL) 364,5 x Sigortalı Sayısı = İdari Para Cezası (1458 TL den fazla olmamak şartı ile) - Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgarî ücretin iki katı tutarında, (729 X 2 = 1458 TL) idarî para cezası uygulanır. hükmü yer almaktadır. İdari Para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi

13 durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir. İdari para cezalarının, kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörtte birlik ceza tutarı, gecikme cezası ve gecikme zammı dikkate alınarak tahsil edilecektir. Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmeyen idari para cezaları, hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir. İdari para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tabilidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlayacaktır. 2. Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Kanunun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır. Örnek: (A) Kamu idaresince 15/10/ /11/2008 ayına ilişkin olarak düzenlenen asıl mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı tahakkuk eden 2.000,00-YTL tutarındaki sigorta priminin tarihine kadar ödenmesi gerektiği halde 17/12/2008 tarihinde ödenmiştir. Devlet iç borçlanma senetlerine uygulanan faiz oranın (DİBS) da Ekim ayı için 1.25 Kasım ayı için 1,35 olması halinde, toplam borç aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: 1/11/ /11/2008 Dönemi : 2.000,00 x % 3 = 60,00 (Gecikme cezası) 2.000, ,00 = 2.060,00 (Gecikme cezalı borç) 2.060,00 x % 1,25 = 25,75 (Gecikme zammı) 2.060, ,75 = 2.085,75 Toplam Borç 1/12/ /12/2008 Dönemi: 2.085,75 x % 3 = 62,57 (Gecikme cezası ) 2.085, ,57 = 2.148,32 (Gecikme cezalı borç) 2.148,32 x 1,35 x 17/3000 = 16,43 (Gecikme zammı) 2.148, ,43 = 2.164,75 Toplam Borç 3. Primlerin Ödenmesinden İşverenle Birlikte Sorumlu Tutulanlar Kurumun prim ve diğer alacaklarının süresi içinde ödenmemesi halinde, kamu idarelerinin tahakkuk ve

14 tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır. Buna göre, sigorta primlerinin ödenmemesi halinde - Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri - Üst düzey Yönetici ve Yetkililer - Kanuni Temsilciler aleyhine kurumca icra takibine geçilecektir