Siphonaptera (Pireler)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Siphonaptera (Pireler)"

Turgay Şamdereli
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Siphonaptera (Pireler)

2 Siphonaptera (Pireler) Konak özellikleri Zorunlu-fakültatif ektoparazitlerdir. Tür Pulex irritans Xenopsylla cheopis Ctenocephalides canis Ctenocephalides felis Spilopsyllus cuniculi Nasopsyllus segnis Ceratophyllus gallinae Echidnophaga gallinacea Tunga penetrans Konak ve tercih sırası İnsan, evcil hayvanlar Rat, kemiriciler, insan Köpek, insan Kedi, insan Tavşan, insan Rat, insan Kanatlı, insan Kanatlı, köpek, insan İnsan ve bir çok hayvan

3 Siphonaptera Morfoloji Erişkinler: mm uzunlukta, koyu kahverengi latero-lateral basık ve kanatsız, ağız organelleri delip-emici tipte Genal ve/veya pronotal taraklar olabilir Yumurtalar: yaklaşık 0.5 mm uzunlukta oval, beyaz. Yumurtalar üzerinde yapışkan madde yok Larvalar: yaklaşık 6 mm uzunlukta, tüylü kurtçuk benzeri, krem-sarımsı renkte Pupa: yaklaşık 4x2mm boyutlarda, etrafında gevşek yünsü bir kokon vardır. Kokon genellikle toz ve kum taneleri ile bulaşık olduğundan ayırt edilmesi zordur

4 1) Erişkin pire 2) Yumurta 3) Larva 4) (KT): Pupa (Kokon) Kum taneleri ve toz ile kaplı PG: Pygidium ST: Stigma A: Anten O: Ocellus (Göz) Beslenme şekli ve biyolojileri: - Fakültatif obligat ektoparazit - Kan emerek beslenirler ( ve ) -Holometabol gelişme - Yumurta, larva ve pupa çevrede - Erişkinler konakta ve çevrede Patojen etkileri: -Pire alerjisi -Vektörlük -Veba -Tularemi -Dipylidium -Hymenolepis -Dipetalonema

5 CA: Caput PR: Pronotum - Prothorax OC: Ocellus (Göz) AT: Anten AÇ: Anten Çukurluğu SE: Setae (Duyu kılı) PT: Pronotal tarak (Ctenidium) GT: Genal tarak (Ctenidium)

6 Siphonaptera: yaşam döngüsü Holometabol gelişirler Erişkinler kan emerek beslenir. Yumurtalar konağın yattığı yerlere veya çevresine bırakılır. Larvalar kurumuş kan, erişkin pire dışkısı veya çevredeki deri döküntüleri ile beslenir. Larvalar C arasındaki ısılarda gelişebilir Pupa dönemi dayanıklı olup 200 gün kadar sürebilir Pupadan yeni çıkan erişkinler titreşim, konak ısısı ve CO2 gibi uyarılar etkisi ile aktif hale gelir. Erişkinler beslenmedikleri sürece konak üzerinde veya çevrede hareket halindedirler, konağa bağımlılıkları yoktur (3-4 günde bir 2-10 dk kan emerler) Hayat döngüsü günde tamamlanır, çevre şartlarına bağlı olarak 20 haftaya kadar da uzayabilir.

7 Siphonaptera: klinik semptomlar Pire ısırığına bağlı irritasyon hayvanlarda aşırı hareketlilik, kaşınma, kendini ısırma ve kıllarda dökülmeye neden olur. Pirelerin ısırdıkları yerlerde kabuklu papüller oluşur Ağır enfestasyonlarda anemi gözlenebilir. Pire allerjisi (Flea bite hypersensitivity; Flea Allergy Dermatitis=FAD) Köpeklerde sık gözlenir Pire tükrük salgısına karşı oluşan allerjik reaksiyondur Lumbo-sacral bölge, abdomen, boyun ve arka bacakların iç yüzünde kaşıntı ve buna bağlı allopesi görülür; Lumbo-sacral bölgede pire ısırıklarına bağlı palpe edilebilir kabuklu papüller oluşur. Sekonder seborrhea, Staphylococcus enfeksiyonları ve pyotravmatik dermatit gözlenebilir Uzun süreli olgularda hiperpigmentasyon, hiperkeratinizasyon, akantosis, likenifikasyon oluşabilir

8 Siphonaptera: tanı Konak derisinin muayenesinde hızlı şekilde hareket eden pireleri veya bunların koyu kahverengi dışkılarını görmek tanı için yeterli olabilir (küçük granüller şeklindeki dışkılar ıslak bir peçete üzerine konduğunda kırmızı kan lekeleri bırakırlar) Karnivorlarda dışkı muayenesinde Dipylidium yumurtalarının görülmesi pire enfestasyonuna işaret olabilir. Pire allerjisi: genellikle bu durumlarda hayvan üzerinde çok az sayıda pire vardır, bu nedenle tanı daha çok lezyonların şekli ve oluşum yerleri göz önünde bulundurularak konur. Kesin tanı için intradermal allerji testleri yapılabilir

9 Siphonaptera: tedavi Hayvanın ilaçlanması: Çevredeki bütün hayvanlar ilaçlanmalıdır İnsektisid banyoları (bir hafta arayla bir kaç defa) veya Spot-on uygulamalar IGR (Insect growth regulator ve IDI (Insect development inhibitor) ler Kedi ve köpeklerde pire tasmaları koruyucu amaçla kullanılabilir Pire allerjisinin tedavisi Pirelerin uzaklaştırılmasına yönelik uygulamalara ek olarak antienflamatuar ve antibiotik tedavisi uygulanmalıdır. Ek uygulamalar: Karnivorlarda Dipylidium enf. olasılığına karşın antihelmintik ilaçlar da uygulanabilir. Çevre ilaçlaması (mutlaka yapılmalıdır) Halılar, hayvanların yattığı yerler yıkanmalı, sıkça elektrik süpürgesi ile süpürülerek toplanan tozlar imha edilmeli. Evde toprak bulunan saksı vb gibi yerlere toz insektisidler serpilebilir Sıklıkla köpek gezdirilen parklar ilaçlı sularla pulverize edilmeli

Benzer belgeler

Phthiraptera (Bitler)

Phthiraptera (Bitler) Phthiraptera (Bitler) Taksonomi Anaç: Arthropoda Anaç bölümü: Antennata Sınıf: Insecta Dizi: Phthiraptera Dizi böl: Mallophaga (yapağı/kıl bitleri) Dizi böl.:anoplura (Kan emen bitler)