TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ

Transkript

1 Değişiklik Numarası: /09/2011

2 İÇİNDEKİLER 1 ŞEKİL LİSTESİ... 4 TABLO LİSTESİ KAPSAM Dokümana Genel Bakış Şekillerin Anlamları, Kısaltmalar Şekillerin Anlamları Kısaltmalar MİRASÇILIK BELGESİ VERİLEMEYECEK DURUMLAR Mirasçılık Belgesi Verilemeyecek Durumlarda Noterde Uygulanacak Usul MİRASÇILIK BELGESİ HAZIRLANMASI Şekil Kuralları Esas Kuralları Ücretlendirilmesi YASAL MİRASÇILARIN TANIMI VE PAYLARI Birinci Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanun 495.Madde) Birinci Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu İkinci Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanunu 496. Madde) İkinci Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu Üçüncü Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanun un 497.Maddesi) Üçüncü Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu GAİBLİK (4721 Sayılı Medeni Kanununa Göre) Gaibin Mirasçılık Durumu Gaibin Hem Miras Bırakan, Hem Mirasçı Olması DEVLETİN MİRASÇILIĞI (4721 Sayılı Medeni Kanun 501. Madde) YÜRÜRLÜK DÖNEMİNE GÖRE KARŞILAŞTIRMALI TÜRK MİRAS MEVZUATI Bu doküman, Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından hazırlanan Doküman Oluşturma Standartları içerisinde yazılan kurallar doğrultusunda oluşturulmuştur. 3/48 TASLAKTIR

3 ŞEKİL LİSTESİ Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil Şekil /48 TASLAKTIR

4 TABLO LİSTESİ Tablo 1: Şekillerin Anlamları... 6 Tablo 2: Kısaltmaların Anlamları... 7 Tablo 3: Yürürlük Dönemine Göre Karşılaştırmalı Türk Miras Mevzuatı /48 TASLAKTIR

5 1 KAPSAM 1.1 Dokümana Genel Bakış Bu doküman Mirasçılık Belgesi düzenleme ile ilgili verilecek eğitimlerde kullanılmak üzere hazırlanmıştır. 1.2 Şekillerin Anlamları, Kısaltmalar Şekillerin Anlamları Şekil Anlamı Miras bırakan Erkek Kadın Miras Bırakandan Önce Ölenler Evlilik Bağı Evlilik Dışı Bağı Evlatlık İlişkisi Tablo 1: Şekillerin Anlamları 6/48 TASLAKTIR

6 1.2.2 Kısaltmalar Kısaltma Anlamı M Miras Bırakan Ç Çocuk E Eş B Baba A Anne BB Büyük Baba BA Büyük Anne S Amca H Hala K Kardeş D Dayı T Teyze N NÇ Torun Torun Çocuğu NVİGM Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Tablo 2: Kısaltmaların Anlamları 7/48 TASLAKTIR

7 2 MİRASÇILIK BELGESİ VERİLEMEYECEK DURUMLAR 1) Mirasçılık belgesini isteyen Miras bırakanın yasal mirasçısı değil ise, 2) Miras bırakan Nüfus kayıtlarında ; SAĞ görünüyor ise, 3) Miras bırakan 743 Sayılı Medeni Kanunun tarihinde yürürlüğe girmesinden önce vefat etmiş ise, 4) Mirasçılık belgesi yabancı (Türk vatandaşlığından çıkanlar, çıkarılanlar ve çifte vatandaş olanlar da dahil) tarafından talep edilmesi (Noterlik Kanunu 71/B-3) veya yabancılık unsuru taşıması durumunda (Yönetmelik Taslağı 5. Madde), 5) Mirasçılık belgesi verilmesi yargılamayı gerektirirse (Noterlik Kanunu 71/B-3), a) Aynı anda ölenler birbirlerinin mirasçısı olamazlar. Bir kişinin diğerine mirasçı olabilmesi için kimin önce öldüğünün ispat edilmesi gerekir. Bu durum yargılamayı gerektireceği (Türk Medeni Kanunu Madde 29) için aynı anda ölenin mirasçısının diğerinden mirasçılık belgesi talep etmesi durumunda mirasçılık belgesi verilemeyecektir. b) Türk Medeni Kanunu 584. Madde uyarınca hakkında gaiplik kararı verilmiş miras bırakanın mirasçıları veya mirasında hak sahibi olan kişiler teminat göstermek zorunda oldukları için mirasçılık belgesi verilemeyecektir. c) 2828 Sayılı Kanun uyarınca Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunda, kuruma bağlı kuruluşlarda bakılmakta iken mirasçı bırakmaksızın vefat eden kimselerin mirası bu kuruma geçer. Kurumun mirasçılık belgesi talep etmesi durumunda yargılama gerektiğinden noterlikçe mirasçılık belgesi verilmez. d) Miras bırakanın 743 Sayılı Medeni Kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 3678 Sayılı Kanunun tarihinde yürürlüğe girmesinden önce vefat etmesi durumunda, sağ kalan eş alt soyla birlikte mirasçı ise ve belge talep tarihinde eş yaşıyorsa eşin seçimlik hakkı nedeniyle yargılamayı gerektirdiği için mirasçılık belgesi verilemez. e) Ölüme bağlı tasarrufların (Vasiyetname, vasiyetten rücu, mirastan feragat, mirasçılıktan çıkarma) miras bırakanın nüfus kaydına işlenmiş olması durumunda, yargılamayı gerektirdiği için mirasçılık belgesi verilmeyecektir f) Murisin tarihinden önce vefat etmesi durumunda gayri sahih nesepli çocuk varsa yargılamayı gerektirdiği için mirasçılık belgesi verilemeyecektir. 6) Bilirkişi incelemesi gerektiren durumlarda (Yönetmelik Taslağı.5.Madde), 7) Tanık dinlenmesini gerektiren durumlarda (Yönetmelik Taslağı 5. Madde), 8) Nüfus kayıtlarının yeterli olmaması durumunda (Noterlik Kanunu 71/B-3), 9) Soybağı evlat edinme ile kurulmaktadır. (4721 Sayılı Medeni Kanunun Madde 282/3) (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen bilgiye göre Türk Medeni Kanununun 314. maddesine istinaden evlatlık işlemi ile ilgili bilgiler noterlere açılamayacağı bildirildiğinden) şimdilik evlatlık olması durumunda mirasçılık belgesi verilemeyecektir. 8/48 TASLAKTIR

8 10) Miras bırakanın veya mirasçılardan birinin alacaklıları mahkemeden mirasçılık belgesi çıkarmak için yetki belgesi alması durumunda dahi bunlar yasal mirasçı olmadığı için mirasçılık belgesi verilemez. 2.1 Mirasçılık Belgesi Verilemeyecek Durumlarda Noterde Uygulanacak Usul Mirasçılık belgesi verilmesine engel bir durumun tespit edilmesi halinde red gerekçesi gösterilerek 2 nüsha Mirasçılık Belgesi Talep Red Formu hazırlanır. Bu formun bir nüshası talep edene verilir, bir nüshası ise noterlik dairesinde saklanır. 9/48 TASLAKTIR

9 3 MİRASÇILIK BELGESİ HAZIRLANMASI 3.1 Şekil Kuralları 1) Yetki: Mirasçılık belgesi her yer noterliğinden istenebilir. 2) İmza; Noterlik Kanunu 71/B-2 maddesinde..noterler, bu Kanunun 71/A maddesinde belirtilen işlemleri bizzat yaparlar. Ancak, noterlik dairesinde imza yetkisi verilmiş hukuk fakültesi mezunu görevli veya noter stajyeri mevcut ise bu işlemler onun tarafından da yapılabilir... hükmü yer almaktadır, bu nedenle Mirasçılık Belgesi yalnızca noter, imza yetkili hukuk fakültesi mezunu veya noter stajyeri tarafından imzalanır. 3) Mirasçılık Belgesi Soğuk damga ve resmi mühür ile mühürlenerek hazırlanır. 3.2 Esas Kuralları 1) Mirasçılık ve mirasın geçişi miras bırakanın ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir (4722 Sayılı Kanun 17.maddesi, 864 sayılı Kanuni Medeninin Sureti Meriyet ve Şekli Tatbiki Hakkındaki Kanununun 16. Maddesi). 2) Mirasçı olabilmek için miras bırakanın ölümü anında mirasa ehil olarak sağ olmak şarttır (4721 Sayılı Medeni Kanun 580/1). 3) Mirasın açıldığı anda sağ olan mirasçı sonradan ölürse, onun miras hakkı kendi mirasçılarına kalır (4721 Sayılı Medeni Kanun 580/2). 4) Cenin sağ doğmak koşuluyla mirasçı olur (4721 Sayılı Medeni Kanun 580/2). 5) Sağ kalan eşin mirasçılığı hariç, birinci zümrede mirasçı varsa diğer zümrelere miras düşmez. Birinci zümrede mirasçı yoksa ikinci zümreye, ikinci zümrede mirasçı yoksa üçüncü zümreye miras düşer. Bütün zümrelerde mirasçı yoksa sağ kalan eş de yoksa mirasın tamamı devlete kalır (4721 Sayılı Medeni Kanun). 6) Miras payları buçuklu hesaplanmaz. 7) Payların toplamı paydaya eşit olur. 8) Hiç mirasçısı bulunmayan miras bırakanın mirasının tamamı devlete kalır. 9) Mirasçılık belgesi süresiz olarak saklanır. 3.3 Ücretlendirilmesi 1) Ücret, Noterlik Ücret Tarifesinde ayrıca gösterilecek veya yönetmelikte belirlenecek. 2) Mirasçılık Belgesi'nden Harçlar Kanunu 2 Sayılı tarifesinin 11. maddesi uyarınca 38,20.TL (2011 yılı için) maktu harç alınır. 3) Mirasçılık Belgesi'nden Değerli Kağıt bedeli alınmaz. 4) Mirasçılık Belgesi'nden Damga Vergisi alınmaz. 4 YASAL MİRASÇILARIN TANIMI VE PAYLARI 4.1 Birinci Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanun 495.Madde) Miras bırakanın birinci derecede mirasçıları onun altsoyudur ve mirastan eşit olarak pay 10/48 TASLAKTIR

10 alırlar (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 495/1). Miras Bırakan Kadının Altsoyu; 1) Kadından doğan çocuklar. Çocuk ile ana arasındaki soybağı doğumla kurulur (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/1). 2) Kadınlar tarafından evlat edinilenler. Soybağı evlat edinme ile kurulmaktadır (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/3). (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen bilgiye göre Türk Medeni Kanununun 314. Maddesine istinaden evlatlık işlemi ile ilgili bilgiler noterlere açılamayacağı bildirildiğinden). Şimdilik evlatlık olması durumunda mirasçılık belgesi verilemeyecektir. Miras Bırakan Erkeğin Altsoyu; 1) Evlilik içinde doğan çocukları (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/2). 2) Evlilik dışında doğmuş olmasına rağmen soybağı; ana ile evlilik, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olan çocukları (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/2). 3) Erkekler tarafından evlat edinilenler. Soybağı evlat edinme ile kurulmaktadır. (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/3) (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen bilgiye göre Türk Medeni Kanununun 314.maddesine istinaden evlatlık işlemi ile ilgili bilgiler noterlere açılamayacağı bildirildiğinden). Şimdilik evlatlık olması durumunda mirasçılık belgesi verilemeyecektir Birinci Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu Birinci zümre içinde doğrudan doğruya çocuklar mirasçıdır. Çocukların evlilik birliği içinde veya evlilik birliği dışında doğmuş olması aynı şekilde çocuğun evlat edinilmiş olması arasında bir fark söz konusu değildir. Kanun koyucu evlilik dışı çocuğun baba yönünden mirasçı olması için onun tanınmasını veya hakim hükmü ile soybağının kurulmasını aramıştır (Türk Medeni Kanunu 498. Madde); Ayrıca zaman zaman çıkartılan af kanunları ile babanın nüfusuna yazılan çocuklar açısından soy bağı kurulmuştur. 11/48 TASLAKTIR

11 Altsoy un Tek Başına Mirasçılığı 1) Altsoy un Tek Başına Mirasçılığı (3678 Sayılı Kanun ile Değişen 743.Sayılı Medeni Kanun, 4721 Sayılı Medeni Kanun a Göre); Altsoy a mirasın tamamı eşit olarak paylaştırılır. Bütün çocuklar mirastan eşit pay alır. Şekil 1 12/48 TASLAKTIR

12 2) Miras bırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Ancak altsoy sağ ise onların altsoyuna miras geçmez. Şekil 2 13/48 TASLAKTIR

13 3) Miras bırakanın evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olan çocuklar baba yönünden evlilik içinde doğmuş çocuklar gibi mirastan pay alırlar. Şekil 3 4) Evlâtlık (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 500); Evlatlık ve altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlâtlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 500/2). Soybağı evlat edinme ile kurulmaktadır (4721 Sayılı Medeni Kanun Madde 282/3). (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen bilgiye göre Türk Medeni Kanununun 314.maddesine istinaden evlatlık işlemi ile ilgili bilgiler noterlere açılamayacağı bildirildiğinden) Şimdilik evlatlık olması durumunda mirasçılık belgesi verilemeyecektir. 14/48 TASLAKTIR

14 Miras bırakanın Tarihinden Sonra Vefat Etmesi Durumunda Sağ Kalan Eşin Altsoyla Mirasçılığı (3678 Sayılı Kanunla Değişen 743 Sayılı Medeni Kanun, 4721 Sayılı Medeni Kanuna Göre) Miras bırakanın altsoyu mirasın 3/4 ünü, sağ kalan eş ise 1/4 ünü alır. Şekil Miras bırakanın Tarihinden Önce Vefat Etmesi Durumunda Sağ Kalan Eşin Birinci Zümre İle Mirasçılığı (743 Sayılı Medeni Kanuna Göre) Sağ kalan eş altsoyla birlikte mirasçı ise sağ kalan eşin seçimlik hakkı nedeniyle yargılamayı gerektirdiğinden mirasçılık belgesi verilemeyecektir. 4.2 İkinci Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanunu 496. Madde) oluşur. İkinci zümre mirasçıları miras bırakanın ana babası ile ana babanın altsoylarından 1) Altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar. 2) Miras bırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. 3) Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. 15/48 TASLAKTIR

15 4.2.1 İkinci Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu Miras bırakanın Ana Babasının Tek Başına Mirasçılığı (743 Sayılı Medeni Kanun, 3678 Sayılı Kanunla Değişen 743 Sayılı Medeni Kanun, 4721 Sayılı Medeni Kanuna Göre); 1) Altsoyu bulunmayan miras bırakanın, ana-babası sağ ise; Mirası eşit olarak paylaşırlar. Şekil 5 16/48 TASLAKTIR

16 2) Ana veya babadan biri sağ ve miras bırakanın kardeşleri ile birlikte mirasçı ise; Sağ kalan ana ya da baba mirasın yarısını, ölen ana ya da babanın altsoyu ise mirasın diğer yarısını alır ve eşit olarak paylaşırlar. Şekil 6 17/48 TASLAKTIR

17 3) Ana ya da babadan biri sağ, miras bırakanın kardeşi yok; Sağ kalan ana ya da baba mirasın tamamını alır. Şekil 7 18/48 TASLAKTIR

18 Miras bırakanın Tarihinden Sonra Vefat Etmesi Durumunda Miras bırakanın Ana-Babasının Sağ Kalan Eşi İle Birlikte Mirasçılığı (3678 Sayılı Kanun la Değişen 743 Sayılı Medeni Kanun, 4721 Sayılı Medeni Kanun a Göre) 1) Sağ kalan eş mirasın yarısını (1/2) alır, miras bırakanın ana babası geriye kalan yarıyı (1/2) eşit olarak paylaşır. Şekil 8 19/48 TASLAKTIR

19 2) Ana babadan herhangi biri miras bırakandan önce ölmüş ise; Sağ kalan eş mirasın yarısını (1/2) alır, yaşayan ana veya baba 1/2 nin yarısını, ölen ana veya babaya isabet eden 1/2 nin yarısı ise kendi altsoyuna geçer. Şekil 9 20/48 TASLAKTIR

20 3) Ana babadan herhangi biri miras bırakandan önce ölmüş ise; altsoy yok ise ve sağ kalan eş mirasın yarısını (1/2) alır, mirasın diğer yarısı ise sağ kalan ana veya babaya kalır. Şekil 10 21/48 TASLAKTIR

21 Miras bırakanın Tarihinden Önce Vefat Etmesi Durumunda Ana Babanın Sağ Kalan Eş İle Birlikte Mirasçılığı (743 Sayılı Medeni Kanun) Sağ kalan eş miras bırakanın ana babası veya bunların altsoyu ile birlikte mirasçı ise; Sağ kalan eş terekeden 1/4 mülkiyet ile 1/2 intifa hakkını birlikte alır. Ana baba veya altsoyu ise 1/4 mülkiyet ile 1/2 çıplak mülkiyet alır. Şekil 11 (Anne-Baba) 22/48 TASLAKTIR

22 4.3 Üçüncü Zümredeki Mirasçılar (4721 Sayılı Medeni Kanun un 497.Maddesi) Büyük Ana Ve Büyük Baba Madde Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin miras bırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer tarafa geçer Üçüncü Zümredeki Mirasçıların Pay Durumu Miras bırakanın Büyük Anaları Büyük Babalarının Mirasçılığı (743 Sayılı Medeni Kanun, 3678 Sayılı Kanun la Değ. 743 Sayılı Medeni Kanun, 4721 Sayılı Medeni Kanun a Göre) 1) Miras bırakanın Büyük Analarının-Büyük Babalarının Tek Başına Mirasçılığı; i. Büyük Analar-Büyük Babalar Sağ; Mirası hepsi eşit olarak paylaşırlar. Şekil 12 23/48 TASLAKTIR

23 Bir taraftaki BB veya BA dan biri ölü ve altsoyu yok ise; Ölene ait payın tamamı yanındaki sağ BB ya da BA ya geçer. Şekil 13 24/48 TASLAKTIR

24 ii. BA veya BB dan bir tarafta ikisi ölü ve altsoy yok ise; Mirasın tamamı diğer taraftaki BA - BB ya eşit olarak geçer. Şekil 14 25/48 TASLAKTIR

25 2) Miras bırakanın Büyük Analarının-Büyük Babalarının Altsoyları ile Birlikte Mirasçılığı; i. Bir yandaki BA veya BB dan biri ve ölü altsoy var ise; Ölenin payı altsoyuna eşit olarak geçer. Şekil 15 26/48 TASLAKTIR

26 ii. Bir yandaki BA veya BB dan ikisi ölü ve altsoy var ise; O yana isabet eden payların tamamı altsoya eşit olarak geçer. Şekil 16 27/48 TASLAKTIR

27 iii. Her iki taraftaki BA ve BB ların ikisi ölü ve altsoyları var ise; Payları kendi altsoylarına eşit olarak geçer. Şekil 17 28/48 TASLAKTIR

28 Sağ Kalan Eşin Miras bırakanın BA ve BB ları ile Birlikte Mirasçılığı 3 farklı dönem ve 3 farklı uygulama bulunmaktadır. Şöyle ki; 1) Miras bırakanın Tarihinden Sonra Vefat Etmesi Durumu(4721 Sayılı Medeni Kanuna Göre); BA ve BB ların veya bunların çocuklarının sağ kalan eş ile birlikte mirasçılığı (Miras bırakandan önce ölen BA-BB nin çocuğu da miras bırakandan önce ölmüşse onların çocuklarına miras intikal etmez). i. Sağ kalan eşin BA-BB ile birlikte mirasçılığı; BA-BB lerin hepsi sağ ise; Mirasın 3/4 ünü sağ kalan eş alır, 1/4 ise BA- BB lere eşit olarak kalır. Şekil 18 29/48 TASLAKTIR

29 Bir taraftaki BA veya BB dan biri ölü ve çocuğu yok ise; 3/4 Sağ kalan eşe,1/4 Pay ın dörtte birer payı sağ kalan BA-BB lara dağıtılır, ölene isabet eden 1/4 ün dörtte bir payı ise yanındaki sağ BB ya da BA ya geçer. Şekil 19 30/48 TASLAKTIR

30 BA veya BB dan bir tarafta ikisi ölü çocuğu yok ise; 3/4 sağ kalan eşe,1/4 ün tamamı diğer taraftaki BA-BB ye eşit olarak kalır. Şekil 20 31/48 TASLAKTIR

31 BA veya BB dan bir tarafta ikisi ölü çocukları yok ise diğer tarafın biri ölü çocuğu yok ise; 3/4 sağ kalan eşe, 1/4 ün tamamı diğer taraftaki sağ kalan BA ya da BB ya kalır. Şekil 21 32/48 TASLAKTIR

32 Üçüncü zümrenin tamamı ölü ve çocukları da yok ise mirasın tamamı sağ kalan eşe kalır. Şekil 22 33/48 TASLAKTIR

33 ii. Sağ kalan eşle birlikte BA-BB nin çocuğu mirasçı ise; Miras bırakandan önce ölen BA-BB nin çocuğu da miras bırakandan önce ölmüşse onların çocuklarına miras intikal etmez. Bir yandaki BA veya BB dan biri ölü ve çocuğu var ise; 3/4 Sağ kalan eşe,1/4 pay ın dörtte birer payı sağ kalan BA-BB lara dağıtılır, ölene isabet eden 1/4 ün dörtte bir payı ise kendi çocuklarına eşit olarak geçer. Şekil 23 34/48 TASLAKTIR

34 Bir yandaki BB ve BA nın ikisi ölü ve çocukları var ise; 3/4 sağ kalan eş alır, bir tarafta sağ kalan BA-BB 1/4 den dörtte birer pay alır, diğer tarafta ölen BA-BB nin 1/4 den dörtte birer paylarının tamamı kendi çocuklarına eşit olarak geçer. Şekil 24 35/48 TASLAKTIR

35 Her iki Taraftaki BA ve BB ların ikisi de ölü ve çocukları var ise; 3/4 sağ kalan eş alır, 1/4 den ölen BA-BB lerin payları kendi çocuklarına eşit olarak geçer. Şekil 25 36/48 TASLAKTIR

36 2) Miras bırakanın Tarihinden Sonra Tarihinden Önce Vefat Etmesi Durumunda Sağ Kalan Eşin BA ve BB İle Birlikte Mirasçılığı;( 3678 Sayılı Kanunla Değişik 743 Sayılı Medeni Kanun a Göre) i. BA-BB lerin hepsi sağ ise; Mirasın 3/4 ünü sağ kalan eş alır, 1/4 ise BA- BB lere eşit olarak kalır. Şekil 26 37/48 TASLAKTIR

37 ii. BA-BB den herhangi biri ölü ise payı (çocuğu veya alt soyu bulunsa dahi onlara intikal etmez) kendi yanındaki BA-BB.ya kalır. Şekil 27 38/48 TASLAKTIR

38 iii. Bir taraftaki BA-BB' nın her ikisi de ölmüşse payları; (çocukları veya altsoyu bulunsa dahi onlara intikal etmez ) diğer taraftaki BB-BA'ya eşit olarak kalır. Şekil 28 39/48 TASLAKTIR

39 iv. BA-BB'lerin hepsinin ölmesi durumunda (BA-BB.lerin çocukları veya altsoyu bulunsa dahi onlara intikal etmez )mirasın tamamı sağ kalan eşe kalır. Şekil 29 40/48 TASLAKTIR

40 3) Miras Bırakanın Tarihinden Sonra Tarihinden Önce Vefat Etmesi Durumu (743 Sayılı Medeni Kanuna Göre) Sağ kalan eş terekeden 1/2 mülkiyet ile1/4 intifa hakkını birlikte alır. Büyükbabalar,büyükanalar veya altsoyları ise 1/4 mülkiyet ile 1/4 çıplak mülkiyeti alır. Şekil 30 41/48 TASLAKTIR

41 5 GAİBLİK (4721 Sayılı Medeni Kanununa Göre) Gaiplik kararı, hâkimin bildirmesi üzerine, ölüm kütüğüne kaydolunur ( Türk Medeni Kanunu Madde 45). Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur (Türk Medeni Kanunu Madde 35/2). Mahkemece gaipliğe karar verilmesi durumunda ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır (Türk Medeni Kanunu Madde 35/1). 5.1 Gaibin Mirasçılık Durumu Ortada bulunmayan ve mirasın açıldığı anda sağ olup olmadığı ispat edilemeyen mirasçının miras payı resmen yönetilir. Mirasın açıldığı anda ortada bulunmayanın sağ olmaması hâlinde onun miras payı kendilerine kalacak olanlar, gaipliğe ilişkin sürelere ve usule uyarak o kimsenin gaipliğine karar verilmesini ve miras payının kendilerine teslimini isteyebilirler. Miras payının teslimi, gaipliğine karar verilen kimsenin mirasının mirasçılara teslimine ilişkin kurallara tâbidir (Türk Medeni Kanunu Madde586) Gaibin Hem Miras Bırakan, Hem Mirasçı Olması Gaibin mirasçıları tereke mallarını teslim aldıktan sonra gaibe bir miras düşerse, ona düşen miras payı gaiplik sebebiyle kendilerine kalacak olanlar, ayrıca bir gaiplik kararı almak zorunda kalmaksızın bu miras payının teslimini isteyebilirler. Gaibe düşen miras payını teslim alanların elde ettikleri gaiplik kararına aynı şekilde gaibin mirasçıları da dayanabilirler (Türk Medeni Kanunu Madde 587). 42/48 TASLAKTIR

42 6 DEVLETİN MİRASÇILIĞI (4721 Sayılı Medeni Kanun 501. Madde) Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirasının tamamı devlete geçer. Miras bırakanın 743 Sayılı Medeni Kanunun da değişiklik yapan 3678 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih olan tarihinden önce vefat etmesi durumunda; Miras bırakanın büyük baba ve büyük analarının baba ve anaları yaşıyorsa bunların, ölmüşlerse bunların erkek ve kız kardeşlerinin 1/2 intifa hakkı baki kalmak üzere mirasının tamamı devlete kalır. 43/48 TASLAKTIR

43 7 YÜRÜRLÜK DÖNEMİNE GÖRE KARŞILAŞTIRMALI TÜRK MİRAS MEVZUATI A TARİHLERİ ARASI DÖNEMDEKİ MEVZUAT B TARİHİLERİ ARASI DÖNEMDEKİ MEVZUAT C DEN BU YANA YÜRÜRLÜLÜKTE MEVZUAT ( 743 S.K.G.) (3678S.K.İ. DEĞ.) (4721 S.T.M.K.NUN MİRASLA İLGİLİ HÜKÜMLERİ ) KANUNİ MİRASÇILAR KANUNİ MİRASÇILAR YASAL MİRASÇILAR A) HISIMLAR A) HISIMLAR A) Kan Hısımları I - FÜRU I - FÜRU I - Altsoy MADDE Birinci derecede mirasçılar, müteveffanın füruudur. Çocuklar, müsavat üzere mirasçıdır. Müteveffa dan evvel vefat etmiş çocuklar, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar. MADDE Birinci derecede mirasçılar, müteveffanın füruudur. Çocuklar, müsavat üzere mirasçıdır. Müteveffadan evvel vefat etmiş çocuklar, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar. MADDE 495 Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. Çocuklar, eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakan önce ölmüş olan çocukların yerini, her dereceden halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. II - BABA VE ANA II - BABA VE ANA II Ana ve Baba MADDE Füruu olmayan müteveffanın mirasçısı, baba ve anasıdır. Bunlar müsavat üzere mirasçıdırlar. Müteveffadan evvel vefat etmiş olan baba ve ana, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar. Bir tarafta hiç bir mirasçı bulunmadığı takdirde bütün miras diğer tarafın mirasçılarına intikal eder. MADDE Füruu olmayan müteveffanın mirasçısı, baba ve anasıdır. Bunlar müsavat üzere mirasçıdırlar. Müteveffadan evvel vefat etmiş olan baba ve ana, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar. Bir tarafta hiç bir mirasçı bulunmadığı takdirde bütün miras diğer tarafın mirasçılarına intikal eder. MADDE 496 Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana babanın yerlerini her dereceden halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Bir tarafta hiç bir mirasçı bulunmadığı takdirde bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. III - BÜYÜK BABA VE BÜYÜK ANA III - BÜYÜK BABA VE BÜYÜK ANA III Büyük ana ve büyük baba 44/48 TASLAKTIR

44 MADDE Füruu, baba ve anası ve bunların füruu bulunmaksızın vefat eden kimsenin mirasçısı, büyük baba ve büyük anasıdır. Bunlar, müsavat üzere mirasçıdırlar MADDE Füruu, baba ve anası ve bunların füruu bulunmaksızın vefat eden kimsenin mirasçısı, büyük baba ve büyük anasıdır. Bunlar, müsavat üzere mirasçıdırlar. MADDE 497 Altsoyu,ana ve babası ve onların Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, Büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar. Müteveffadan evvel vefat etmiş olan büyükbaba ve büyükana, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunur. (Değişik 2.fıkra: Tarih 3678 S.K. la) Miras bırakandan evvel vefat etmiş olan büyükbaba ve büyükana, sağ kalan eş bulunmadığı takdirde, her tabakada halefiyet yoluyla mirasçı olan füruları tarafından temsil olunur. Mirasbırakan- dan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini her dereceden halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Baba veya ana tarafından olan büyükbaba veya büyükanadan biri, füruu olmaksızın vefat ettiği halde hissesi aynı taraftaki mirasçılara intikal eder. Baba veya ana tarafından olan büyükbaba veya büyükanadan biri, füruu olmaksızın vefat ettiği halde hissesi aynı taraftaki mirasçılara intikal eder. Ana ve baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır. Baba veya ana tarafından olan büyükbaba ve büyükana, füru bırakmaksızın vefat ettikleri halde; bütün miras diğer taraftaki mirasçılara intikal eder. Baba veya ana tarafından olan büyükbaba ve büyükana, füru bırakmaksızın vefat ettikleri halde; bütün miras diğer taraftaki mirasçılara intikal eder. Ana ve baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin mirasbırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna, ; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer tarafa geçer. IV - BÜYÜK BABA VE BÜYÜK ANANIN BABA ANALARI IV - BÜYÜK BABA VE BÜYÜK ANANIN BABA ANALARI 45/48 TASLAKTIR

45 MADDE 442 Müteveffanın son derecedeki kan mirasçıları büyük babaları, büyük anaları ile onların fürularıdır. Şu kadar ki, büyük babalar ve büyük anaların baba ve analarından her biri, kendi füruları müteveffanın vefatında sağ bulunsa idiler onlara ne hisse isabet edecek idiyse o hissenin intifa hakkında nail olurlar. MADDE (14 Kasım 1990 tarih ve 3678 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.) İntifa hakkına malik olan kimse, müteveffadan evvel vefat etmiş bulunur ise bu hak, müteveffanın büyük baba ve büyük analarının erkek ve kız kardeşlerine intikal eder. V - SAHİH OLMAYAN NESEPTE MİRAS MADDE (Değişik: Tarih 3678 Sayılı Kanun la)nesebi sahih olmayan hısımlar, nesebi sahih hısımlar gibi mirasçılık hakkını haizdir. IV Evlilik dışı hısımlar MADDE 498 Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmü ile kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar. B) KARI KOCADAN SAĞ KALAN EŞ B) SAĞ KALAN EŞ B) Sağ kalan eş I - HAKKI MADDE 444 Müteveffanın karı veya kocası, füruu ile içtima ettikte muhayyerdir; dilerse terekeden yarısının intifa hakkını, dilerse dörtte birinin mülkiyetini alır. I HAKKI MADDE (Değ.k: T S.K.la) Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu mirasçılara göre miras bırakana aşağıdaki oranlar da mirasçı olur. 1. Miras bırakanın füruu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri, MADDE Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur: 1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri, 46/48 TASLAKTIR

46 Müteveffanın babası, anası veya bunların füruu ile içtima eden karı veya koca, mirastan dörtte birinin mülkiyeti ile beraber yarısının intifa hakkına 2. Miras bırakanın ana ve baba veya bunların füruu ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı, 2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı, ve büyükbabaları büyükanları veya bunların fürularıyla içtima eden karı veya koca, terekeden yarısının mülkiyeti ile beraber dörtte birinin intifa hakkına ve bunlar da yoksa bütün mirasın mülkiyetine sahip olur 3. Miras bırakanın büyükbaba veya büyükanları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü Bunlar da yoksa mirasın tümü eşe kalır. Sağ kalan eşin büyükbaba ve büyük analarla birlikte mirasçı olması durumunda; baba veya ana tarafından olan büyükbaba veya büyükanadan biri vefat etmiş ise hissesi aynı taraftaki büyükbaba veya büyükanaya, bir taraftaki büyükbaba ve büyükananın vefat etmiş olması halinde ise bunların hissesi diğer tarafa intikal eder. 3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyükbabaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır. C) EVLATLIĞA ALINAN ÇOCUK MADDE Evlâtlık ve füruu, kendisini evlât edinen kimseye; nesebi sahih füruu gibi mirasçı olurlar. Evlât edinen bir kimse ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar. C) EVLATLIĞA ALINAN ÇOCUK C) Evlatlık MADDE Evlâtlık ve füruu, kendisini evlât edinen kimseye; nesebi sahih füruu gibi mirasçı olurlar. Evlât edinen bir kimse ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar. MADDE 500- Evlâtlık ve altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar. D) HAZİNE D) HAZİNE D) Devlet MADDE Mirasçı bırakmaksızın vefat eden kimsenin mirası büyük babalar ve büyük anaların baba ve analarıyla erkek ve kız kardeşlerinin intifa hakları baki kalmak üzere Devlete intikal eder. MADDE (Değişik: Tarih 3678 Sayılı Kanun la) Mirasçı bırakmaksızın vefat eden kimsenin mirası Devlete intikal eder. MADDE Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası Devlete geçer. 47/48 TASLAKTIR

47 E) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunun Mirasçılığı 2828 SAYILI KANUN MADDE 28- Sosyal hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunda, Kuruma bağlı kuruluşlarda bakılmakta iken mirasçı bırakmaksızın ölen kimselerin mirası bu Kuruma geçer. Kurum terekenin borcundan ancak kendisine geçen mallar ölçüsünde sorumlu olur. F- Mirasçısız Tereke 2675 Sayılı Kanun Madde 8- Türkiye de bulunan mirasçısız tereke Devlete kalır. Tablo 3: Yürürlük Dönemine Göre Karşılaştırmalı Türk Miras Mevzuatı 48/48 TASLAKTIR