TARIM SEKTÖRÜ KONYA İLİ YATIRIM KILAVUZU

Transkript

1

2

3 TARIM SEKTÖRÜ KONYA İLİ YATIRIM KILAVUZU 1

4 KONYA TEKNOKENT TEKNOLOJİ GELİŞTİRME HİZMETLERİ A.Ş. Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Safir Panorama Blok Kat 1 No:A1/120 Ardıçlı Mah Gürbulut Sok No 67 Selçuklu Konya, TURKİYE Tel: +90 (332) Faks: +90 (332) / info@konyateknokent.com.tr Baskı Yeri ve Yılı: Konya

5 İçindekiler ÖNSÖZ SUNUŞ I. GENEL BİLGİLER 1. Nüfus 2. Eğitim 3.Toprak ve Su Kaynakları 4. İklim 5. Enerji Potansiyeli 5.1.Güneş Enerjisi 5.2. Rüzgar Enerjisi 5.3. Jeotermal Kaynaklar 5.4. Biyogaz 6. Ulaştırma 7. Konya Ovası Projesi (KOP) ve KOP Bölge Kalkınma daresi 7.1. Konya Ovası Projesi (KOP) 7.2. Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi II. TARIM SEKTÖRÜ 1. Bitkisel Üretim 1.1. Tarla Bitkileri Yetiştiriciliği Tohumculuk 1.2. Bahçe Bitkileri Yetiştiriciliği Meyvecilik Sebzecilik Fidan Üretimi Örtü altı Sebzecilik Süs bitkileri Yetiştiriciliği Organik Tarım 2. Hayvansal Üretim Organize Hayvancılık Alanı Küçükbaş Hayvancılık Büyükbaş Hayvancılık Kümes Hayvancılığı Arıcılık Su Ürünleri Tarıma Dayalı İmalat Sanayi Tarıma Girdi Üreten İmalat Sanayi Tarım Makinaları İmalat Sanayi Tarım Kimyasalları Girdisini Tarımdan Alan Tarıma Dayalı İmalat Sanayi Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı Konya da Şeker Fabrikaları 43 III. TEŞVİK VE DESTEKLER Teşvik Sistemi Genel Teşvik Sistemi Bölgesel Teşvik Sistemi Büyük Ölçekli Yatırımların Teşvik Sistemi Stratejik Yatırımların Teşviği Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Tarımsal Faaliyetlere Yönelik Destekleri İpard Kırsal Kalkınma Programı Destekleri Diğer Destekler Ar-Ge destekleri Yatırımcılara Destek Sağlayan Birim ve Kuruluşlar Resmi Kurumlar, Odalar ve İlgili Kuruluşların İletişim Bilgileri 54 8.Hazine Taşınmazlarının Yatırımcıların Kullanımına Verilme Yöntemleri Konya İlinde Yatırımcıların Kullanımına Verilebilecek Hazine Arazileri 56 Ek-1 Konya daki Yatırımcıların Kullanımına Sunulabilir Hazineye Ait Seçilmiş Taşınmazın Kullanıma Uygunluk Durumu 3

6 ÖNSÖZ Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. şeref yılına hazırlık bağlamında Ülke genelinde yürütülen seferberliğe güçlü bir destek vermek ve Konya yı 2023 yılında bugün olduğundan daha özel bir yere eriştirecek adımlar atmak adına, var gücümüzle çalışıyoruz. Gücümüzün kaynağını, ildeki kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının üst düzey uyumu, birlikte çalışma azmi ve felsefe birliği oluşturmaktadır. Bu özelliğimiz sayesinde mevcut kaynaklarımızı, potansiyelimizi ve bölgesel dinamiklerimizi; ilimizin hızlı, sağlıklı, rasyonel ve sürdürülebilir gelişmesini sağlamak üzere etkin biçimde kullanabiliyoruz. Şüphesiz Konya, ekonomik faaliyetlerin çeşitliliği, güçlü ve hızlı gelişen ekonomisi ile Anadolu nun ortasında bir yıldız olarak parlamaktadır. Söz konusu tarım sektörü olunca Konya ili; genç ve nitelikli insan kaynağı, büyük bir pazarın tam ortasında yer alan stratejik konumu, yatırımcılara tahsis edilebilir geniş arazi varlığı, uygun ekoloji ve güçlü tarım kültürü, tarıma girdi veren güçlü sanayi ve nitelikli destekçi kurumları, gelişen modern meyvecilik ve bağcılığı, hızlı gelişen tohumculuk sektörü, modern hayvancılık potansiyeli, yatırımlara sağlanan önemli teşvik, destek ve muafiyetler ile yatırımcılar için tam bir fırsat kapısına dönüşmektedir. Özellikle merkezi hükümetin Konya ya yönelik; Konya Ovaları Projesi, Konya-Ankara Hızlı Tren projesi, Karapınar Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi, Konya Lojistik Merkezi gibi dev projelere imza atması; bu vizyonun yerel tarafından Konya Bilim Merkezi, Konya Teknokent, Konya İnovasyon Merkezi, kişilik Kongre Merkezi, kişilik stadyum gibi önemli projelerle desteklenmesi, Konya yı tam bir yatırım cenneti haline getirmiştir. Tarım sektörünü temelden etkileyen Konya Ovaları Projesi (KOP) ile, bir yandan Türkiye yüzölçümünün %8.5 ini, ülkemizdeki sulanabilir tarım arazilerinin de %13 üne eşit Konya Ovasına yılda 414 milyon m³ su aktarılmak suretiyle hektar arazi sulaması sağlanmakta, diğer yandan da mevcut sulama sistemi rehabilite edilerek, basınçlı sulama 4

7 Aydın Nezih Doğan Konya Valisi yöntemine geçilmektedir. Böylece tartışmasız tarımda sürdürülebilirlik sağlanmaktadır. Halen 1 milyon ton olan süt üretimini 2023 yılında 2 milyon tona çıkartmak, Konya yı nitelikli sütün merkezi yapmak istiyoruz. Bu amaca hizmet etmek üzere 25 milyon metrekare büyüklüğünde bir araziyi, Türkiye nin ilk ve en büyük Organize Hayvancılık Alanı olarak yatırımcının hizmetine sunmuş bulunuyoruz. Bitkisel üretimde verimi büyük ölçüde etkileyen kaliteli tohum üretimine büyük önem veriyoruz. Bugün buğday, arpa, patates ve hibrit ayçiçeği tohumu olmak üzere Türkiye tohum üretimini % 35'i ilimizde gerçekleştiriyoruz. Yeni kurulan, ülkemizin nitelikli tarım ve sağlıklı gıda alanına odaklanan ilk ve tek üniversitesi Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ile birlikte 5 üniversitemiz, yüz yıllık bir geçmişe sahip Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitümüz ve TİGEM e bağlı üç adet Tarım İşletmemizle ülkemizde güçlü bir tarımsal ar-ge kapasitesi oluşturduk. Bu geleneğimizi Konya Ticaret Borsasıyla işbirliği yaparak, Tohumculuk Sertifikasyon Laboratuvarı kurmak suretiyle geliştirmeye çalışıyoruz. Elinizdeki Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu aslında Konya tarımını tanıtmak için açılmış küçük bir penceredir. Kılavuzun ekinde yer alan Tarım Sektörü Yatırımları İçin 10 Neden kitapçığımız ise; gülistandan derlenmiş buket misali kısa sürede avantajlarımızı Sizlere tanıtan bir özettir. Özellikle Kılavuz, her ölçekte tarım yatırımları için uygun hazine arazileri ve bu arazilere uygun bitki türlerini göstermek bakımından alanında bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Nitekim İldeki araziler içinden 300 dekardan büyük alana sahip, seçilmiş 445 adet araziye ait bilgiler bu kılavuzda verilmiştir. MEVKA nın doğrudan faaliyet desteği programı kapsamında finanse edilen çalışmanın hazırlanmasında görev alan Teknokent in değerli akademisyenlerine, Konya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü personeline ve katkı sağlayan bütün diğer ilgililere şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca, çalışmanın tarım sektöründe İlimizde gerçekleştirilecek yatırımların artmasına destek olmasını ve bu sayede Konya nın ve Ülkemizin hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunmasını temenni ediyorum. Yurt dışındaki ve yurt içindeki potansiyel yatırımcıları, onlara her konuda destek sağlayacağımızı özellikle ifade ederek Konya mızın tarım sektörü yatırımlarına sunduğu önemli kaynak ve fırsatları değerlendirmek üzere Konya ya yatırım yapmaya davet ediyor, selam ve saygılarımı sunuyorum. 5

8 SUNUŞ Konya Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu, Mevlana Kalkınma Ajansı tarafından 2011 Yılı Doğrudan Faaliyet Desteği Programı kapsamında desteklenen, yürütücüsü Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü olan Nolu Konya İli Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu Projesi kapsamında hazırlanmıştır. Projenin hizmet tedarikçisi Konya Teknokent Teknoloji Geliştirme Hizmetleri A.Ş. olup, Konya Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu, Konya Teknokent tarafından oluşturulan proje ekibi tarafından hazırlanmıştır. Konya Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu, Konya İlinin tarım alanındaki potansiyelinin ve tarım sektörüne sunduğu imkanların en etkin biçimde değerlendirilmesi, bu yolla bölgeye yeni tarım yatırımlarının çekilmesi, tarımsal üretiminin ve istihdamının artırılması, tarımdan elde edilecek gelirin ve ihracatın artırılması, bunun sonucunda bölgenin ve ülkemizin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkı sağlanması amacıyla hazırlanmıştır. Kılavuzun öncelikli amaçlarından biri de bölgedeki hazine arazilerinin il sınırları içinde tarım sektöründe yatırım yapmayı düşünen potansiyel yatırımcılar tarafından etkin biçimde kullanımının sağlanmasıdır. Konya Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu, il sınırları içinde tarım veya tarıma dayalı sanayi sektöründe yatırım yapmayı düşünen potansiyel yatırımcılara aşağıdaki konularda bilgiler sunmaktadır: İlimizde tarım sektörünün alt sektörler bazında mevcut durum analizi ve ilin tarım ve tarıma dayalı sanayi sektörünün gelişimini destekleyici potansiyelini ifade eden sosyoekonomik göstergeler, İlimizde, tarım sektörünün gelişimi konusundaki güçlü yönleri ile ilin tarım sektörünün gelişmesi konusunda sunduğu imkânlar ve fırsatlar, İlimizde tarım yatırımı yapmayı düşünen yatırımcıların yararlanabileceği uluslararası, ulusal ve bölgesel düzeydeki muafiyet ve destekler, İlde tarım yatırımı yapmayı düşünen potansiyel yatırımcılara tahsis edilebilecek hazine arazilerinin il ve ilçeler bazında envanteri ve hazine arazilerinin yatırımcıların kullanımına sunulması konusundaki mevzuat, Konya ilindeki yatırımcılara tahsis edilmeyi bekleyen, tapu kaydına göre orman veya mera niteliği olmayan, toplulaştırma alanına girmeyen ve üzerinde herhangi bir işlem olmayan toplam 300 dekardan büyük ve komşu parseller de dahil 445 adet hazine arazisinin hangi yatırımlara uygun olduğu konusunda bilgiler sunulmaktadır. Genel Bilgiler başlıklı bölümde; tarım sektöründe yatırım yapmak isteyen potansiyel yatırımcılara yönelik olarak Konya ilinin coğrafi özellikleri, nüfus, eğitim, toprak ve su kaynakları, iklim, enerji potansiyeli, ulaştırma ve KOP Projesi konuları özetlenmektedir. Tarım Sektörü başlıklı bölümde; Konya ilinde tarım sektörünün ve tarıma bağlı/dayalı sanayi sektörlerinin mevcut durumu istatistiki bilgiler verilerek özetlenmekte, verilen bilgiler esas alınarak Konya nın potansiyel yatırımcılara sunduğu fırsat ve imkanlar vurgulanmaktadır. İldeki tarım sektörünün alt sektörler bazında mevcut durum analizi ve ilin tarım sektörünün gelişimini destekleyici potansiyelini ifade eden sosyoekonomik göstergeler öncelikli olarak Mevlana Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanmış olan TR52 Düzey II Bölgesi Bölge Planı ve Mevlana Kalkınma Ajansı tarafından hazırlattırılan TR52 Düzey II Bölgesi 2023 Vizyonu Raporu, Konya Ticaret Odası tarafından yürütülüp Mevlana Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen Konya İli Yatırım Ön Fizibilite Raporu projesi kapsamında hazırlanmış olan Konya İli Uygun Yatırım Alanları raporundan, Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve TÜİK veri tabanından alınmıştır. Teşvik ve Destekler başlıklı bölümde; Konya ili sınırları içinde tarım sektörü yatırımı yapmak isteyen potansiyel yatırımcıların yararlanabileceği teşvik, muafiyet ve destekler özetlenmiştir. Bu kapsamda; Yatırımlarda Devlet- Yardımları Hakkında Karar kapsamındaki Genel Teşvik Sistemi ve Bölgesel Teşvikler, ihracatı artırıcı ve döviz kazandırıcı faaaliyetlere yönelik olarak uygulamaya konulan devlet destekleri ile tarım ve tarıma dayalı/bağlı yatırımlar için Ar-Ge, teknoloji geliştirme, girişimcilik, çevre ve araştırma sonuçlarını ticarileştirme konularında ilgili mevzuat kapsamında sunulan destek, muafiyet ve indirimler sıralanmıştır Yatırımcılara Destek Sağlayan Birim ve Kuruluşlar başlıklı bölümde; ilde yatırımcılara destek veren kurumların iletişim bilgileri özetlenmiştir. Hazine Taşınmazlarının Yatırımcıların Kullanımına Verilme Yöntemleri başlıklı bölümde; ülkemizdeki hazine arazilerinin yatırımcıların kullanımına verilmesi konusunda mevzuatlar sıralanarak Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması, kiraya verilmesi, ön izin verilmesi ve üzerlerinde irtifak hakkı kurulması, hazine taşınmazlarının Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ve Kamu Taşınmazlarının Yatırımlara Tahsisine İlişkin Usul ve Esasları Düzenleyen Yönetmelik 6

9 kapsamında yatırımlara tahsisive taşınmazlarının tapu kanununun 6302 sayılı tapu kanunu ve kadastro kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin kanunla değiştirilen 35 ve 36. Maddeleri ne göre yabancılara satışı konularında bilgi verilerek hazine arazileri ile ilgili taleplerin İl Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğüne yapılması gerektiği belirtilmektedir. Konya İlinde Yatırımcıların Kullanımına Verilebilecek Hazine Arazileri başlıklı bölümde; Konya ilinde bulunan, potansiyel yatırımcıların kullanımına verilebilecek durumda olan hazine arazilerinin cinslerine, büyüklüğüne ve bulunduğu ilçeye göre dağılımı ile ilgili sayısal bilgiler sunulmuştur. Bu bölümde, Konya ilindeki yatırımcılara tahsis edilmeyi bekleyen, büyük alana sahip olan, tapu kaydına göre orman veya mera niteliği olmayan, toplulaştırma alanına girmeyen ve üzerinde herhangi bir işlem olmayan toplam 445 adet hazine arazisinin hangi yatırımlara uygun olduğu konusunda bilgiler sunulmuştur. Konya İli Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu Projesi kapsamında Konya ili sınırları içindeki hazine arazilerinden potansiyel yatırımcıların kullanımına sunulabilecek 300 dekardan büyük alana sahip ve bitişik durumdaki parseller içinden tapu kaydına göre orman veya mera niteliği olmayan, toplulaştırma alanı kapsamında bulunmayan 445 parsel seçilmiş, bu parseller bir teknik ekip tarafından yerinde gözlemlenerek her parsel için, Tapu kayıt bilgileri, Yola cephe durumu, ana yola uzaklık, tali yola uzaklık, en yakın yerleşim yerine uzaklık, ilçe merkezine uzaklık, OSB ye uzaklık bilgileri, Tarımsal yönden kullanımı engelleyen toprak derinliği, tuzluluk, taşlılık, kireçlilik, taban suyu, yer altı suyu, sulanabilirlik ve mevcut kullanılma durumu bilgileri, İmar planı, yerleşim yeri gelişme sınırları içinde olma şeklinde imar durumu ile ilgili bilgiler, Şebeke suyu, elektrik, doğalgaz, telekomünikasyon hizmeti temin edilebilirliği, yeraltı suyu çıkarmaya elverişlilik, sulama suyu temin edilebilirliği, demiryolu ulaşımı, istihdam edilecek genç nüfus potansiyeli bilgileri, En çok 10 km uzaklıktaki 300 da dan büyük diğer hazine arazilerinin ada ve parsel numaraları, 10 km yakınındaki tesisler ve yatırımlar, Parselin tarıma dayalı/yönelik sanayi yatırımı, diğer alanlarda sanayi yatırımı, turizm yatırımı, tarıma dayalı ticaret yatırımı, diğer alanlarda ticaret yatırımı, kültür ve inanç turizm yatırımı (yakında tarihi eser, ören yeri vb. var ise), sağlık ve termal turizm, ekolojik turizm (eko turizm)/ yayla turizmi, av turizmi/özel avlak, doğa sporları yatırımı (rafting, dağcılık, mağara turizmi, pentatlon, kayak, çim kayağı, yamaç paraşütü), sağlık yatırımı, eğitim yatırımı, rüzgâr enerjisi yatırımı, güneş enerjisi yatırımı, organik ürün yetiştiriciliği, seracılık/sebzecilik, meyvecilik/bağcılık, fidancılık, tohumculuk, tarla, kanatlı hayvancılık, büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık, su ürünleri üretimi, arıcılık amacıyla kullanılabilirliği konusunda bilgiler tespit edilmiş, yatırımcılar tarafından kullanılma potansiyeli yüksek olan parseller, konuyla ilgili öğretim üyeleri ve teknik ekipler tarafından ikinci kez ziyaret edilerek yapılan tespitin doğruluğu kontrol edilmiştir. Parsel bazında yapılan tespitlere ait Arazi Bilgi Formları nın birer kopyası Mevlana Kalkınma Ajansı Yatırım Destek Ofisine teslim edilmiştir. Ayrıca İl sınırları içindeki hazine arazilerinden potansiyel yatırımcıların kullanımına sunulabilecek olan 445 parselin köşe koordinatları ve tapu kayıt bilgileri Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımına girilerek parsellerin ilin haritası üzerinde görsel olarak izlenmesi sağlanmıştır. 445 parsel için Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) dosyası Mevlana Kalkınma Ajansı Yatırım Destek Ofisine teslim edilmiştir. Konya ili sınırları içinde yatırım yapmayı düşünen potansiyel yatırımcılar il sınırları içindeki hazine arazilerinden potansiyel yatırımcıların kullanımına sunulabilecek olan 445 parsel için parsel bazında tespit edilen bilgileri içeren Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) dosyasını Mevlana Kalkınma Ajansı Yatırım Destek Ofisinden ve ilgili kurumlardan temin edebileceklerdir. Konya Tarım Yatırım Kılavuzu, konuyla ilgili görsel öğelerle desteklenmiş olup harita, uydu görüntüsü, grafik, tablo ve şekil gibi çok sayıda görsel anlatım unsuru yer almıştır. Konya Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzunun hazırlanması sürecinde proje çalışmalarına özel önem atfeden, değerli fikirleri ile proje çalışmalarının etkin biçimde planlanması ve yürütülmesine önemli katkı ve yönlendirme sağlayan Konya Valisi Aydın Nezih Doğan a, projeye finansal destek sağlayan Mevlana Kalkınma Ajansına, projenin amacına uygun olarak yürütülmesi için gerekli yönlendirmeyi yapan Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Seyfettin Baydar a, proje ekibine, kamu kuruluşlarının proje çalışmalarına gerekli desteği sağlaması için koordinasyonu sağlayan Konya İl Planlama Müdürü Metin Özdil e, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne, Şehircilik ve Çevre İl Müdürlüğüne, Milli Emlak Müdürlüğüne, Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne ve kamu kuruluşlarının İlçe Müdürlüklerine teşekkürlerimizi arz ederiz. 7

10 Konya ili göller dahil yaklaşık km2 yüzölçümüyle Türkiye'nin en büyük ili olup ülke topraklarının yaklaşık olarak %5'ini kaplamaktadır. Topraklarının büyük bir bölümü İç Anadolu'nun yüksek düzlükleri üzerinde yeralan ilin yüzölçümü, göller hariç km2 dir. İlin ortalama yükseltisi m'dir. 8

11 I. GENEL BİLGİLER 9

12 1. NÜFUS Konya, 2012 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre ülke nüfusunun %2,71 ini oluşturan kişiyle iller arası nüfus sıralamasında 7. sırada yer almaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki Selçuklu, Meram ve Karatay ilçe Merkezlerinin Nüfusu ise ile Konya nüfus un %54 ünü oluşturmaktadır. Bu ilçeler haricinde Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli, Ilgın, Kulu ve Seydişehir İlçeleri nüfusları in üzerinde olan diğer ilçelerdir. Tablo 1. Konya ve Türkiye Yerleşim, Nüfus Verileri Gösterge Türkiye Konya Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Toplam Nüfus Şehir Nüfusunun Toplam Nüfus İçindeki Oranı (%) 77,2 76 Nüfus Yoğunluğu Toplam Yaş Bağımlılık Oranı (%) 48,4 51,5 Yıllık Nüfus Artış Hızı (Binde) 12 6,7 Cinsiyet Oranı (%) Erkek/Kadın Net Göç 0 3,668 Net Göç Hızı (%o) 0 1,79 İllerin Verdiği Göç İllerin Aldığı Göç Kaynak : ADNKS sonuçları,

13 Konya ilinde köy ve beldelerde yaşayanların nüfusu, toplam nüfusun yaklaşık %24 ini oluştururken; il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı %76 civarındadır. 24% 76% İl ve İlçe merkezleri nüfusu Belde ve Köy nüfusu Şekil 1. Konya ili belde-köy ve il ilçe merkezleri nüfus dağılımı yaş yaş yaş 5-9 yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş 90+ yaş Şekil 2. Konya İlinde Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılımı Kaynak : ADNKS Sonuçları, gov.tr EĞİTİM 2012 yılı ADNKS sayımı sonuçlarına göre, 6 yaş ve üzeri nüfus toplamı üzerinden, kadın nüfusun okuma-yazma oranı %93,51, erkek nüfusun okuma-yazma oranı %97,43 dir. Konya ili okur-yazarlık oranı (%95,44) bakımından Türkiye ortalamasının (%93,33) üzerinde bir değere sahiptir. Konya ilinde bulunan 4 üniversitede* lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim gören öğrenci sayısı , bu üniversitelerde görev yapan öğretim elemanı sayısı ise tür. Tablo 2. Konya daki Üniversitelerin Öğrenci ve Öğretim Elemanı Sayıları ( ) Gösterge Türkiye Konya Sıra Üniversite Önlisans, Lisans Öğrenci Sayısı Yükseköğretimde Okuyan Toplam Önlisans, Lisans Öğrenci Sayısı Yükseköğretim Mezun Toplamı Üniversitelerde Profesör Sayısı Üniversitelerde Doçent Sayısı Üniversitelerde Toplam Öğretim Elemanı Sayısı Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (Konya İlinin Ekonomik ve Sosyal Yapısına İlişkin Göstergeler,2012) * tarih ve 6492 sayılı kanunla Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi kurularak, ilde üniversite sayısı 5 olmuştur. 11

14 0-4 yaş 5-9 yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş 90+ yaş Şekil 3. Nüfusun Eğitim Durumuna Göre Dağılımı (2012) Kaynak : 3. VE SU KAYNAKLARI Konya ilinin toplam ha alanının içerisinde, ha (%63,4) ü düzlük, ha (%32,0) lık kısmı dağlık, ha (%4,5) i sulak alandan oluşmaktadır. İlin güneydoğu- kuzeybatı ekseninde yeralan dağlık kesim ile ovalık alanlar farklı iklim ve coğrafik özellikler göstermektedir. Konya ili, ha işlenen tarım alanı, ha nadas alanı, ha meyve alanı ve ha sebze alanı, ha tarla bitkileri üretim alanı varlığı ile ülke gıda üretimi açısından stratejik konumda yer almaktadır (TUİK 2012). Şekil 4. Tarım Alanları (Konya/TR) Şekil 5. Nadas Alanı (Konya/TR) Şekil 6. Sulanan Alan (Konya/TR) Şekil 7. Kullanılabilir Su Kaynakları (Konya/TR) Konya ilinin ha toplam tarım arazi varlığının, %29 luk kısmına karşılık gelen ha tarım arazisi sulanmaktadır. Sulanan tarım alanlarının yarısı yeraltı suyundan, diğer kısmı da yerüstü su kaynaklarından sulanmaktadır. 12

15 Tablo 3. Konya İlinde Kullanılabilir Sulama Suyu Potansiyeli (hm 3 /yıl) Yerüstü Suyu Uludere Beyşehir gölü Çavuş deresi Süberte çayı Çarşamba çayı Zanapa deresi May deresi Meram çayı Sille deresi İnsuyu deresi Göksu nehri Yunak Gökpınar deresi Ilgın deresi Bakırpınarı, Zengi, Beşgöz kaynakları Diğerleri Yeraltı Suyu TOPLAM SU POTANSİYELİ Doğal Göl Yüzeyleri Seddelemeli Rezervuar Yüzeyleri Baraj Rezervuarı Yüzeyleri Akarsu Yüzeyleri Gölet Rezervuarı Yüzeyleri TOPLAM SU YÜZEYLERİ Kaynak :DSİ 4.Bölge Müd ,0 hm³/yıl 143,2 hm³/yıl 446,0 hm³/yıl 37,4 hm³/yıl 117,9 hm³/yıl 164,8 hm³/yıl 233,6 hm³/yıl 53,6 hm³/yıl 51,0 hm³/yıl 2,0 hm³/yıl 14,7 hm³/yıl 818,7 hm³/yıl 223,2 hm³/yıl 124,0 hm³/yıl 36,4 hm³/yıl 472,5 hm³/yıl 1 508,0 hm³/yıl 4 447,0 hm³/yıl ha ha ha 71 ha 855 ha ha 13

16 4. İKLİM Konya sahip olduğu coğrafi konum itibariyle, yarı kurak iklim özelliklerine sahip karasal iklim kuşağında yer almaktadır. Uzun yıllar yağış ortalaması 330 mm olan Konya ili, Türkiye uzun yıllar yağış ortalaması olan 643 mm nin yarısı kadar yağış almaktadır. İlde yıllık yağış ortalaması 294,9 mm olan Karapınar ilçesi ile yıllık yağış ortalaması 764 mm olan Seydişehir arasında büyük bir değişim görülmektedir. Bu iklim yapısıyla Konya, değişik ekolojilere sahip birçok mikroklima bölgeye sahiptir. İlin en fazla yağış aldığı mevsim kış mevsimi olup Aralık Ocak ve Şubat ayları toplamı mm dir. En az yağışın düşdüğü aylar Aralık ve Ağustos aylarıdır. Bitki büyüme ve gelişimi açısından büyük öneme sahip olan, Nisan-Mayıs-Haziran aylarındaki yağışın toplam yağışa oranı il geneli ortalaması olarak ancak % 27,3 tür. İlde ortalama nispi nem % 61, sıcaklık ortalaması ise 10,9 C dir. Tablo 4. Konya İli Meteorolojik Verileri KONYA Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak: Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler ( ) Ortalama Sıcaklık ( C) -0,2 1,2 5, ,7 20,3 23,7 23,1 18,7 12,5 5,8 1,3 Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) 4,6 7 12,1 17,4 22,3 26,9 30,3 30,1 26, ,6 6,2 Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) -4,2-3,4 0,1 4,6 8, ,3 15,8 11,4 6,2 0,5-2,7 Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) 3,1 4, ,4 10,3 11,2 11 9,4 7,1 5,1 3,1 Ortalama Yağışlı Gün Sayısı 9,2 8,7 8,5 10,2 10,6 6,5 2,5 1,7 3 6,5 6,8 9,3 Aylık Toplam Yağış Miktarı Ortalaması (kg/ 33,3 25,2 25,8 38,1 41,1 23,9 7,8 5,8 10,4 33,6 33,8 41,4 m 2 ) Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler ( ) En Yüksek Sıcaklık ( C) 17,6 21,6 28,9 31,5 33,4 37,2 40,6 39,6 36,1 31,6 25,2 20,4 En Düşük Sıcaklık ( C) -25,8-26,6-15,8-8,6-1,2 3,2 7,5 6,7 1,2-7, ,4 Günlük Toplam En Yüksek Yağış Miktarı kg/m 2 Günlük En Hızlı Rüzgar km/s En Yüksek Kar cm

17 5. ENERJİ POTANSİYELİ 5.1. Güneş Enerjisi Enerji güvenliği, Türkiye ve dünyada öncelikli konular arasında yer almaktadır. Konya ili güneşlenme süresi, yatay yüzeye gelen toplam radyasyon değeri ve kullanılamayan geniş düz arazilerin varlığı nedeniyle güneş enerjisinden elektrik üretimi ön plana çıkmaya başlamıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) 2011 yılında ülke genelinde 600 MW Güneş Enerjisi Santrali (GES) kurulu güç kapasitesi tahsisi yapmıştır. Tahsis edilen toplam kurulu güç kapasitesinin %15 lik kısmına karşılık gelen 92 MW GES tahsisinin Konya iline yapılmış olması, bölgenin yenilenebilir enerji üretiminde öne çıkmasında atılmış önemli bir adımdır. Eylül 2012 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile Karapınar ilçesinde tarımsal amaçla kullanılamayan nitelikteki da alan, Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi (EİEB) ilan edilmiştir. Bu gelişmeler, Konya ilinin ülkenin yenilenebilir enerji merkezi olmasının önünü açmıştır. Şekil 8. Türkiye Güneşlenme Haritası Kaynak : Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası GEPA, Revziyon, EİEİ Genel Müdürlüğü (2012) Şekil 9. Konya Rüzgar Haritası 15

18 5.2. Rüzgar Enerjisi Konya merkezi ve civarında yapılan rüzgar enerjisi ölçme sistemlerinin verilerinden ve Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü verilerine göre, Konya iline kurulabilecek rüzgar enerjisi santrali kurulu güç kapsitesinin MW olduğu belirlenmiştir. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü 2010 yılı iller bazında Rüzgar Enerji Santrali Kurulabilir Alanlar Haritalarına göre Konya İlinde rüzgar enerjisi santrali kurulabilir alanlar; Konya İl Merkezi, Seydişehir, Derebucak, Akşehir, Doğanhisar ve Taşkent ilçeleridir. İlde, Seydişehir-Ardıçlı ve Çumra-Alibeyhüyüğü bölgelerine Rüzgar Enerjisi Santrali kurulması çalışmaları devam etmektedir Jeotermal Kaynaklar Konya yöresinde sıcaklığı 27,5 C ile 54,5 C arasında değişen sıcaklıkta kaynak ve kuyular mevcuttur. Bunlar Ilgın, Cihanbeyli, Beyşehir, Seydişehir, Tuzlukçu, Meram, Karapınar Hüyük, Ereğli ve İsmil de bulunmaktadır. Konya daki jeotermal su kaynakları turizm, sağlık, seracılık gibi farklı uygulamalarda kullanılabilir özelliktedir Biyogaz Almanya Federal Çevre, Doğa Koruma ve Reaktör Güvenliği Bakanlığı (BMU) ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın proje ortağı olduğu Türkiye Biyogaz Potansiyeli Raporunda; İl bazındaki verilere dayanılarak, tarımsal substratlar (gübre, tahıl sapları, nadas alanlarındaki enerji bitkileri, domates artıkları, şeker pancarı yaprakları) açısından yüksek biyogaz potansiyeline sahip şehirler belirlenmiştir. Tarımsal artıklardan gelen teorik biyogaz potansiyeli en yüksek iller: Konya, Sivas, Ankara, Şanlıurfa, Yozgat, Kayseri, Çorum, Eskisehir, Erzurum olarak tespit edilmiştir. Teknik biyogaz potansiyeli yüksek iller ise: Konya, Sivas, Ankara, Yozgat, Balıkesir, Bolu, Kayseri, Çorum, Sakarya ve Şanlıurfa dır. 6. ULAŞTIRMA Şekil 10.Konya İli Ulaşım Haritası 16

19 Konya İli, kuzey ve güney illeri ile doğu ve batı illeri arasında ulaşımı sağlayan önemli karayollarının kesiştiği bir merkez olup coğrafi konumu nedeniyle tarih boyunca önemli bir ticaret ve konaklama merkezi olmuştur. İl genelinde km. si devlet yolu, km. si il yolu, km. si köy yolu olmak üzere toplam km. karayolu ağı mevcuttur. Konya, Karayolları Genel Müdürlüğü Devlet ve İl Yolları Ağı içerisinde km yle en uzun paya sahip il konumundadır. İl merkezinden kuzey, kuzeybatı, batı, güney, doğu ve kuzeydoğu yönünde çıkan yollar Konya yı diğer illere bağlamaktadır. Bu yollardan Konya-Afyonkarahisar, Eskişehir-Bursa-İstanbul, Konya-Ankara karayolları Ankara ve Kuzeybatıda bulunan illerle, Konya-Aksaray yolu ilin Nevşehir ili ve kuzeydoğu illeriyle, batıya uzanan Konya-Beyşehir yolu ilin Isparta- Denizli-Aydın üzerinden İzmir bağlantısını sağlamaktadır. Güneydeki Konya-Karaman yolu ilin Mersin ve Adana ya ulaşımını sağlar. Ayrıca Ereğli, üzerinden Ankara-Adana karayoluna bağlanan yol ile de hem Adana ve güneydoğu illerine hem de Kayseri üzerinden Karadeniz illerine ulaşım sağlanmaktadır yılında açılan Konya-Antalya yolu ise Konya ve İç Anadolu Bölgesini en kısa mesafeden güney kıyılarına ulaştırmaktadır. Türkiye deki demiryolu ağının %6.1 i Konya ili sınırları içinden geçmekte olup ilin toplam demiryolu uzunluğu 590 kmdir. Konya-Ankara arasında her gün karşılıklı olarak 8 sefer yapan yüksek hızlı tren ile Konya-Ankara arasında seyahat iki saatin altında bir sürede gerçekleşmektedir yılı başında Konya-Eskişehir hızlı tren hattı faaliyete başlamıştır yılı sonuna kadar tamamlanacak olan Ankara-Konya-Eskişehir-İstanbul hızlı tren hattı sonrasında da Konya daha kapsamlı bir merkez haline gelecek ve ulaşım imkanları çok daha gelişecektir. Konya dan geçen trenler; İç Anadolu Mavi Treni, Toros Ekspresi ve Meram Ekspresi dir. Uluslararası trafiğe açık hudut kapısı statüsündeki Konya Havaalanı nın yıllık yolcu kapasitesi kişidir. Konya havaalanı son 5 yıllık dönemde hem yük hem de iniş-kalkış yapan uçak sayısı açısından Türkiye ortalamasının üstünde gelişme kaydetmiştir. Konya Havaalanı nın 2012 yılındaki iç hat yolcu sayısı , dış hat yolcu sayısı dür. 7. KONYA OVASI PROJESİ (KOP)VE KOP BÖLGE KALKINMA İDARESİ 7.1. Konya Ovası Projesi (KOP) Konya Ovası Projesi (KOP), ülkemizde uygulamaya konulan en önemli bölgesel projelerden birisidir. Ülkemizin ilk resmi sulama projesi olan ve başlangıçta Konya nın su ihtiyacını karşılamak için DSİ tarafından uygulanan projelere Konya Ovası Projesi, kısaca KOP denilmiştir. KOP bünyesinde DSİ 4. Bölge Müdürlüğü tarafından, gerçekleştirilecek muhtelif aşamalarda 16 adet depolama, baraj, gölet ve yeraltı suyu sulamaları ile içme-kullanma ve endüstri suyu ihtiyacının karşılanmasının yanında, hidroelektrik enerji ve çevre projeleri yer almaktadır. KOP Kapsamındaki Projeler ve Sulanacak Alanlar; Konya - Çumra Projesi ha, Ereğli Projesi ha, Ilgın Projesi ha, Karaman Projesi ha, Ayrancı Projesi ha, Sarayönü-Beşgözler Projesi ha, Beyşehir-Damlapınar Projesi ha, Gebere Projesi 930 ha, Akkaya Projesi ha, Gümüşler Projesi 414 ha, Murtaza Projesi ha, Uluırmak Projesi ha, Küçük Su Projeleri (YAS Dâhil) ha, İl Özel İdaresi ve Halk Sulamaları ha. KOP Kapsamındaki İçme Suyu ve Enerji Projeleri; Karaman Projesi - 22,1 hm³/yıl (İşletmede) Konya İçme Suyu Projesi hm³/yıl (30 hm³/yıl işletmede) Aksaray İçme Suyu Projesi - 12 hm³/yıl (işletmede) Enerji Projeleri 2.998,7 GWh/yıl 17

20 KOP Kapsamındaki (DSİ) Projelerin Son Durumu; İşletmeye Açılan Projeler ha, İnşaatı Devam Eden Projeler ha, Planlaması Tamamlanan Projeler ha, Yatırım Programında olan ha, Kooperatif Sulamaları ha, İl Özel İdaresi ve Halk Sulamaları ha, YAS dan Şahıslarca Sulanabilecek Alan ha. KOP kapsamında bulunan projelerin bir kısmı işletmede, bir kısmı inşa halinde, bir kısmının da planlama ve projeleri tamamlanmış olup, peyderpey yatırım programına alınacaktır. Diğer taraftan işletmede olan sulamalardan klasik sisteme sahip olan tesislerin sulama şebekelerinin kapalı sisteme dönüştürülmesi amacıyla rehabilitasyon projeleri geliştirilmektedir. Bütün bu projelerin gerçekleştirilmesi KOP Eylem Planı çerçevesinde 2020 yılına kadar tamamlanacaktır. Dış Havzalardan Konya Kapalı Havzasına Su Çevrilmesi ve Konya-Çumra 3. Merhale Projesi; KOP un en önemli ayağı ve en büyüğü Konya-Çumra projesidir. 3 Merhaleden oluşan Konya-Çumra projesinin en büyük ve en önemli kısmını da Konya-Çumra III. Merhale Projesi teşkil etmektedir. Konya-Çumra III. Merhale Projesi ile Yukarı Göksu Havzasının Akdeniz e boşalan sularının yıllık 414 milyon m3 ü inşa edilecek olan üç adet baraj ve Mavi Tünel vasıtasıyla Konya Kapalı Havzasına aktarılacaktır. Ayrıca proje ile Konya kentinin uzun vadeli içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 100 hm 3 / yıl su tahsis edilmiştir. Diğer taraftan projenin uygulanması ile Göksu Havzası ndan derive edilecek suların hidrolik enerji imkânlarından istifade etmek amacıyla toplam 50,6 MW Kurulu güçte üç adet HES inşa edilerek yıllık 147,5 GWh enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Konya-Çumra III. Merhale Projesi kapsamında yapımı devam eden Bozkır Barajı inşaatında % 47, Hotamış Depolaması inşaatında % 44, Afşar Hadimi Barajı inşaatında % 9, Afşar-Bağbaşı Hadimi Tüneli inşaatında % 29 ve Mavi Regülâtörü ve Apa-Hotamış İletim (AHİ) Kanalı inşaatında ise % 36 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli İnşaatı; Bağbaşı Barajı, Konya ili Hadim İlçesi Bağbaşı Kasabasının 1 km kuzeybatısında ve Göksu Nehri üzerinde inşa edilmektedir. Baraj; Göksu Nehri nin sularını Mavi Tüneli ne derive eden, regülatör ve depolama maksatlı kilit ünitedir. Göksu Havzası nda inşa edilecek Avşar ve Bozkır Barajlarının sularını iletim kanalı vasıtasıyla toplayarak, Mavi Tüneli ne verilmesini sağlayacaktır. Bu şekilde Bağbaşı Barajı nda depolanacak su, Mavi Tüneli ile, Göksu Havzası ndan Konya Kapalı Havzası na derive edilecek ve Konya Ovası nın önemli bir kısmı sulu tarıma açılacaktır. Konya - Çumra KOS 6 2. Kısım: Çumra ilçesinin doğusunda ve 2. Esas sulaması kapsamında yer almaktadır ha sahanın sulama şebekesinin borulu sisteme dönüştürülmüştür. Konya Beyşehir Damlapınar Barajı ile Damla Çayı üzerinde yapılacak olan barajdan, Doğanbey kasabası ve Damlapınar köyüne ait toplam ha sahanın borulu şebeke ile sulanması sağlanmıştır Yılında Yapımı Devam Eden Projeler; BSA ( Beyşehir - Suğla - Apa ) Kanalı (Mavi Boğaz) 2. Kısım İnşaatı: 2011 yılı içinde tamamlanmış olan BSA Kanalı I. Kısım İnşaatı işinin; mansabında bulunan ve 1. kısma ait kanalın mansap şartlarının sağlanabilmesi toprak kanal ıslahı, duvarlı kanal, 8 adet köprü ile kanalın devamında yamaç su alma yapıları, kavşut ve üzerindeki yol geçişleri için menfezlerin yapılması amaçlanmıştır. Fiziki gerçekleşme % 56 dır. Konya - Bozkır Barajı İnşaatı: Konya ili Bozkır ilçesi sınırları içerisinde ve Göksu Nehri üzerindedir. Bağbaşı Barajının memba kesimindeki Göksu Nehri sularının düzenlenerek Bağbaşı Barajına aktarılacaktır. Fiziki gerçekleşme % 47 dir. Afşar Hadimi Barajı İnşaatı: Konya ili Taşkent ilçesi Afşar Kasabası yakınında ve Ilıcapınar Deresi üzerindedir. Göksu havzasından derive edilecek suyu Afşar-Bağbaşı İletim Tüneli ile Bağbaşı Barajına regüle edecektir. Fiziki gerçekleşme % 9 dur. Afşar Bağbaşı Hadimi Tüneli İnşaatı: Afşar ve Bağbaşı Barajları arasında yer alır. Afşar ve Bağbaşı Barajları arasındaki kanal ve tünellerden müteşekkil derivasyon sistemi ile Afşar Barajı suyu yanında Taşkent, Kongul ve Hadim derelerinin akımları da Bağbaşı Barajına aktarılacaktır. Fiziki gerçekleşme % 29 dur. 18

21 Hotamış Depolaması İnşaatı: Konya ili, Çumra ilçesi sınırları içinde ilçe merkezinin 10 km güney doğusunda eski Hotamış Gölü üzerindedir. Mavi Tünel vasıtasıyla derive edilen Göksu Havzası suları, Beyşehir Gölü taşkınları, Çarşamba Çayı kış akımları ve sulamadan dönen suları toplayıp, sulamaya uygun olarak regüle edilecektir. Fiziki gerçekleşme % 47 dir. Mavi Regülatörü ve Apa-Hotamış İletim (AHİ) Kanalı İnşaatı: BSA kanalının km sinde yer almaktadır. Mavi Regülatörü ile BSA ve Mavi Tünelden gelen suların düzenlenerek AHİ kanalına verilmesi ve Mavi regülatörü ile çevrilen suyu Hotamış kanalına ve güzergahtaki sulamalara iletilmesi amaçlanmıştır. Fiziki gerçekleşme % 36 dır. Seydişehir Suğla Cazibe Sulaması ile BSA (Beyşehir-Suğla-Apa) Kanalı güzergâhı boyunca ve Suğla Depolamasının kuzeyinde yer alan hektar alan sulanacaktır. Fiziki gerçekleşme % 50 dir. Seydişehir Cazibe Sulaması ile BSA (Beyşehir-Suğla-Apa) Kanalı güzergâhı boyunca ve Suğla Depolamasının güneyinde yer alan ha alan sulanacaktır. Fiziki gerçekleşme % 50 dir. GÖL-SU Projesi kapsamında KOP Bölgesinde; 85 adet gölet bulunmaktadır. 22 adet göletin inşaatı devam etmekte olup, 3 adedi tamamlanmıştır. 36 adedin ihalesi yapılacaktır. 24 adedin de planlama ve projesi devam etmektedir. Konya ilinde ise, 48 adet gölet bulunmaktadır. 14 adet göletin inşaatı devam etmekte olup, 3 adedi tamamlanmıştır. 19 adedin ihalesi yapılacaktır. 12 adedin de planlama ve projesi devam etmektedir. Ayrıca, Konya Kapalı Havzasına komşu diğer havzalardan su aktarılması ile ilgili etüt çalışmaları ile mevcut yerüstü ve yeraltı suyu sulama şebekelerinin rehabilitasyonu ve yeraltı suyu kullanımında kontrolü sağlayacak tedbirlerin alınması konusunda çalışmalar da devam etmektedir Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (KOP İdaresi) Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerinden oluşan KOP Bölgesi nin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla, 8 Haziran 2011 tarihinde 642 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Kalkınma Bakanlığı nın bağlı bir kuruluşu ve merkezi bir teşkilat olarak kurulmuştur. Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi nin kurulmasıyla KOP, bir bölgesel kalkınma projesine dönüşmüştür. Proje, Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini içine alan ve Türkiye yüzölçümünün %8,3 üne karşılık gelen KOP Bölgesinde uygulanmaktadır. KOP Bölgesi, ülkemizdeki sulanan tarım arazilerinin de %17 sini kapsamaktadır. KOP İdaresi nin kuruluş amacı; KOP uygulamalarını yerinde koordine etmek; bölgedeki kalkınmaya yönelik yatırımların ve projelerin gerektirdiği araştırma, planlama, programlama, projelendirme, izleme, değerlendirme ve koordinasyon hizmetlerinin yerine getirilmesi suretiyle bu projelerin kapsadığı bölgelerin kalkınmasını hızlandırmaktır. İdare nin görevlerinden biri de; bölgelerinin gelişme potansiyeline, sorunlarına ve imkânlarına dair araştırma, etüt, proje ve incelemeler yapmak veya yaptırmaktır. KOP İdaresi tarafından, Bölge nin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla, Kalkınma Bakanlığı öncülüğünde, bakanlıklarla işbirliği içinde KOP Eylem Planı Taslağı hazırlama çalışmalarını yürütmektedir. Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu na sunulacak olan Taslak KOP Eylem Planı ile geçmişten gelen kültürel zenginlikten beslenerek; çevresel ve tarımsal sürdürülebilirliği hedefleyen modern tarım ve kırsal kalkınma altyapısının oluşturulması önceliğiyle; rekabetçi, kaliteli üretim yapan tarım-gıda sektörü, limanlara kara-demiryolları vasıtasıyla hızlı, ucuz erişebilen lojistik altyapısı ve etkin hava yolu ile güçlendirilmiş bir ulaştırma sektörü; enerji ihtiyacının bir kısmını kendi kaynaklarından üretebilen enerji sektörü ile kalkınan, rekabetçi imalat ve ticaret yapabilen; kültürel ve tarihi değerlerini koruyan, onları ulusal-uluslararası paylaşıma açabilen; nitelikli eğitim-sağlık hizmeti sunabilen, kırsal - kentsel alanda gelişmesini tamamlamış, sosyal hayatta katılımcı, yönetişimi esas alan, diğer bölge ve ülke coğrafyalarıyla etkileşim içinde bir bölge hedeflenmektedir. 19

22 20 II. TARIM SEKTÖRÜ

23 Konya ili toplam ha tarım alanı, farklı özelliklere sahip agroekolojik alt bölgeleri, coğrafi konumu ve ülkemizin toplam tarımsal üretime katkısı ile ülkemizin en önemli tarım merkezidir. Türkiye de ha olan işlenen tarım alanının %9,5 i, sulanan tarım alanların ise %10 u Konya il sınırları içinde bulunmaktadır. Konya da tarım sektörü, istihdam edilen nüfus, ürün çeşitliliği, üretim miktarı ve ülke tarımsal üretiminine önemli katkısıyla, ülke gıda güvenliği açısından önemli bir yere sahiptir. Tablo 5. Bazı Tarımsal Rakamlarla Konya nın Türkiye deki Yeri Türkiye Konya % Türkiye Sıralaması Toplam Tarım Alanı (hektar) ,00 1 Ekilen Tarla Alanı (hektar) ,56 1 Toplam İşlenen Tarım Alanı (hektar) ,55 1 Toplam Tahıl Miktarı (ton) ,13 1 Buğday Üretimi (ton) ,95 1 Arpa Üretimi (ton) ,85 1 Şekerpancarı Üretimi (ton) ,65 1 Kuru Fasulye (ton) ,29 1 Ayçiçeği (Yağlık - çerezlik) (ton) ,69 1 Haşhaş (Kapsül) ,9 1 Havuç Üretimi (ton) ,29 1 Mantar Üretimi (ton) ,88 3 Yumurta Tavuğu (adet) ,87 1 Tavuk Yumurtası (adet)* ,09 1 Toplam Süt (ton) ,93 1 Toplam Büyükbaş Süt (Sığır, Manda) (ton) ,82 2 Toplam Küçükbaş Süt (Koyun, Keçi) (ton) ,21 2 Toplam Büyükbaş Hayvan Sayısı (adet) ,61 2 Toplam Küçükbaş Hayvan Sayısı (adet) ,36 4 İnek Sayısı (2 yaş ve üzeri baş) ,81 2 Koyun Sayısı yerli ,31 2 Kaynak: , * 2012 yılı tahmini 21

24 1. BİTKİSEL ÜRETİM Tarla Bitkileri Sebze Meyve Bağ Nadas 36% 62% 0,5% 1,5% 1% Şekil 11. Konya İli Tarım Arazi Kullanım Oranları Konya da işlenen tarım arazisi varlığının %45,3 ünde tarla tarımı yapılmaktadır. Tarla bitkilerinin yanında son zamanlarda il genelinde sebze ve meyve türlerinin üretimi de artmaktadır. (TUİK 2012). Aşağıda ilin arazi kullanım dağılımı gösterilmektedir: Konya İli Tarım Arazi Kullanım Oranları Tablo 6. Konya da tarım alanlarının miktarları ve kullanımlarına göre dağılımı (%) KULLANIM ŞEKLİ ALAN (da) % % 1- İŞLENEN ARAZİ - Tarla arazisi ,5 28,7 - Nadas ,5 16,6 - Sebze ,5 - Meyve ,5 0,7 -Bağ ,5 0,2 TOPLAM ,7 2- ÇAYIR MER A ,7 3- ORMAN ,2 4- ÜRÜN GETİRMEYEN ALAN ,4 GENEL TOPLAM Kaynak: Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Yetiştiriciliği 22 Şekil 12. Konya İlinde Ekiliş Alanları Bakımında Öne Çıkan Tarla Bitkilerinin Oransal Dağılımı

25 Konya tarla bitkileri üretimi yönünden ülke çapında önemli paya sahiptir. Günümüzde tarla bitkilerinin geleneksel amaçla kullanımının yanında yüksek katma değerli ürünler elde edecek biçimde alternatif kullanım amaçları için değerlendirilmeleri önem kazanmıştır. İlde, hayvancılığın hızlı gelişimi, yem bitkileri üretiminde hızlı bir artışa yol açmaktadır. Konya ili Türkiye buğday üretiminin yaklaşık %7 sini, arpa üretiminin %11 ini, şeker pancarının %28 ini, kuru fasulyenin üretiminin % 29 unu, havuç üretiminin ise %67 sini ve haşhaş üretiminin % 22 sini üreterek, üretimde bu ürünlerde ilk sıradadır. Konya ili tarımsal ürün sıralamasına bakıldığında, geniş ve sulama kısıtı bulunan arazilerde hububat üretiminin yoğun olarak yapıldığı görülmektedir. Buğday ve arpa üretim alanlarının, toplam tarla arazilerinin içindeki payı %82,99 dur. Şeker pancarı, tercih edilen bir ürün olmasına karşın, üretim kotası ve sulama zorunluluğu nedeni ile tarla arazileri içinde %5.92 lik bir orana sahiptir. Bakliyat ve diğer tarla ürünlerinin ekimi %9.54 lük bir alanda gerçekleştirilmektedir. Ayrıca ayçiçeği, patates ve mısır bölgenin ürün deseninde ağırlıklarını arttıran ürünler olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Tablo 7. Konya İli Tarla Bitkileri Üretim Alanları İlçeler İşletme Sayısı Arazi Sayısı Alan (da) Konya (%) Türkiye (%) Ahırlı ,70 0,16 0,01 Akören ,20 0,83 0,08 Akşehir ,55 1,65 0,15 Altınekin ,03 4,83 0,44 Beyşehir ,48 2,18 0,20 Bozkır ,18 0,45 0,04 Cihanbeyli ,98 10,59 0,97 Çeltik ,42 2,35 0,21 Çumra ,55 6,79 0,62 Derbent ,40 0,46 0,04 Derebucak ,79 0, Doğanhisar ,03 0,94 0,09 Emirgazi ,22 2,75 0,25 Ereğli ,60 5,98 0,55 Güneysınır ,88 0,89 0,08 Hadim ,34 0,24 0,02 Halkapınar ,38 0,21 0,02 Hüyük ,99 0,85 0,08 Ilgın ,23 3,53 0,32 Kadınhanı ,11 5,51 0,50 Karapınar ,05 7,06 0,64 Karatay ,44 9,80 0,89 Kulu ,70 7,20 0,66 Meram ,08 2,39 0,22 Sarayönü ,27 8,27 0,75 Selçuklu ,45 3,42 0,31 Seydişehir ,39 1,16 0,11 Taşkent ,19 0,10 0,01 Tuzlukçu ,35 2,43 0,22 Yalıhüyük ,92 0,06 0,01 Yunak ,42 6,81 0,62 Toplam ,32 100,00 9,12 Kaynak: Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,

26 Şekil 13. Konya da Tarla Bitkileri Yetiştiriciliğinde İlk On İlçe Sıralaması (da) Kaynak: Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012 Konya, tıbbi ve aromatik bitkiler tarımında önemli potansiyel ve imkanlara sahiptir. Kekik, adaçayı v.b. aromatik bitkilerin yetiştirilmesi için toprak, iklim ve ekolojik yapı yönünden oldukça müsait şartlara sahip olan Konya, tıbbi ve aromatik bitkiler tarımı konusunda sözleşmeli üretim ve yatırım yapmayı düşünenlere önemli imkanlar sunmaktadır. Konya, yüksek katma değerli tarımsal ürünler ve sanayi ürünleri üretmek üzere yapılacak yeni yatırımlara önemli fırsatlar sunmaktadır. Örneğin, acıbakla(lüpen) üretiminde ülke ölçeğinde %97,1 paya sahip olan Konya nın ürettiği acıbaklanın hayvan yemi yerine medikal ve kozmetik sanayiinde değerlendirilmesini sağlayacak yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Konya ilinde ayçiçeği ve mısır üretiminde de her yıl üretim alanı ve miktarı artmaktadır. İlde yağlı tohum üretimi de tarla ürünleri üretiminde önemli bir ürün grubunu teşkil etmektedir. Yağlı tohum üretiminde ise ağırlıklı olarak ayçiçeği (yağlık), haşhaş (tohum) ve aspir üretimi yapılmaktadır yılı itibariyle, Türkiye ayçiçeği (yağlık) üretiminin %8.5 i, haşhaş (tohum) üretiminin %22 si ve aspir üretiminin ise %9 u Konya da üretilmiştir. Konya da yem bitkisi üretim alanlarında da her yıl artış gözlemlenmektedir. Toplam dekar alanda yem bitkileri yetiştirilmekte ve bu alanın %49,75 inde yonca üretimi yapılmaktadır. Üretilen yem bitkileri ekim alanında ikinci sırayı silajlık mısır alırken, bunu fiğ takip etmektedir. Konya da 2012 yılında dekardan alanda patates üretimi yapılmış olup, ton patates üretimi ile Niğde, İzmir ve Afyon illerinden sonra en fazla üretim yapılan 4. ildir. Yonca 15% Silajlık Mısır 54% Diğer Tek Yıllık Yem Bitkileri 30% Yapay Çayır Mera ve Korunga 1% Şekil 14. Yem Bitkileri Ekilişi Dağılımı 24

27 Tablo 8. Konya da Üretim Miktarı Olarak Öne Çıkan Başlıca Tarla Bitkileri ve Bunların Türkiye Üretimindeki Oranları Bitki Türü KONYA TÜRKİYE Alan (da) Üretim (ton) Alan (da) Üretim (ton) Konya/Türkiye (%) Buğday ,95 Arpa ,85 Şeker pancarı ,65 Ayçiçeği (Yağlık+Çerezlik) ,69 Patates ,59 Fasülye (Kuru) ,29 Nohut ,47 Mısır (Dane) ,78 Mısır (silaj) ,52 Yulaf ,11 Çavdar ,76 Haşhaş (tohum) ,9 Korunga (Y.Ot+K. Ot) ,64 Fiğ (Y.Ot) ,53 Yonca (Y.Ot+K.Ot) ,36 Mercimek (kırmızı) ,47 Mercimek (yeşil) ,46 Aspir ,99 Acı bakla ,16 Bezelye ,03 Domates (sofralık) ,51 Domates (salçalık) ,09 Buğday ,95 Arpa ,85 Kaynak:

28 Tohumculuk Konya İlinde tohumculuk faaliyetleri 1980 li yıllarda başlamış olup, önceleri sadece Altınova, Konuklar ve Gözlü Tarım İşletme Müdürlüklerinde hububat tohumluğu üretimi yapılırken, özel sektörün tohumculuğa girmesi ile son 10 yıl içerisinde tohumculuğun en fazla yapıldığı il olarak ülkemizde ve dünyada önemli bir üretim merkezi haline gelmiştir. Tohumluk üretiminde buğday, arpa, hibrit ayçiçeği, patates, aspir ve yembitkileri tohumlukları ilk sıralarda yer almaktadır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tohumluk üretimine, kullanımına verilen destekler ve 2006 yılında yürürlüğe giren 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu, sektöre ivme kazandırmış olup tohumluk üretimi ve kullanımını hızla arttırmıştır. Diğer illere göre tohumluk üretimi ve kullanımında en fazla artış Konya da olmuştur. Bu artışta Konya ilinde üretim parsellerinin büyük oluşu, bir çok bölgede sulama imkanının olması, özellikle ayçiçeği ve mısır gibi yabancı döllenen bitkilerde izolasyona uygun geniş üretim alanlarının oluşu, Konya ovasının sahip olduğu gece gündüz arası sıcaklık farklarının kaliteli tohumluk üretiminde faydalı olması, tarım teşkilatının ve çiftçilerin tohumluk üretiminde firmalarla uyumlu bir şekilde çalışması gibi nedenler önemli etkenler olarak ortaya çıkmaktadır. Tohumculuk ekim alanı ve üretim miktarlarında giderek artış görülmektedir. İlimizdeki tohumluk üretimi ülke üretiminin yaklaşık % ini teşkil etmektedir. İlimizdeki tohumculuk faaliyetlerinin yıllara göre rakamsal gelişimi tablo 9 da sunulmuştur: Tablo 9. Yıllara Göre Ekim Alanları ve Tohum Üretim Miktarları Yıl Ekilen Alan (da) Üretim Miktarı (Ton) ( Tahmini) ( Tahmini) Şekil 15. Türkiye ve Konya Tohum Üretimi ( ) Kaynak: Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, yılında ilimizde, 87 si ilimiz üreticisi 36 sı il dışı tohum üreticisi olmak üzere; 113 kuruluş tarafından adet Tohum Üretim Beyannamesi verilerek, da alanda ton sertifikalı tohumluk üretimi gerçekleştirilmiştir. Tablo 10. Konya ilinde Ürünlere Göre Sertifikalı Tohumluk Kullanımı Ürün Adı Çiftçi Sayısı Kullanılan Sertifikalı Tohumluk Miktarı (ton) Sertifikalı Tohumlukla Ekim Yapılan Alan (da) Arpa Buğday (Ekmeklik) Buğday (Makarnalık) Buğday (Tohumluk) Fiğ Kolza (Kanola) Macar Fiği Mercimek kırmızı ,6 Patates Tritikale Yonca Kaynak: Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,