TRANSATLANTİK EĞİLİMLER

Transkript

1 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER Temel Bulgular 14

2 Transatlantik Eğilimler 14 Ortakları

3 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 14 Önsöz 1 Özet 3 Araştırma Yöntemi Transatlantik İlişkiler Ekonomi, AB ve Göç 25 Krizin Ekonomik Etkisi 25 Avrupa Projesi nin Geleceği 26 Hareketlilik, Göç ve Entegrasyon Güvenlik Alanında Transatlantik İşbirliği 42 Bölgesel İşbirliği 42 NATO 44 İran 48 Avrupa nın Doğu Komşuları Rusya 53 Rusya nın Ekonomi ve Göçe Dair Görüşleri 53 Rusya nın Uluslararası İşbirliğine Dair Görüşleri 53 Rusya ve Avrupa nın Doğu Komşuları 55

4

5 Önsöz Bu araştırma, 02 de Dünya Görüşleri adıyla başlayan Transatlantik Eğilimler araştırmasının onüçüncüsüdür. On yıldan fazla bir süredir Transatlantik Eğilimler, dış politika güçlükleri, NATO ya destek, ekonomi ve diğer dünya güçlerinin yükselişi dahil bir dizi Atlantik aşırı konuda Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa kamuoyunun önde gelen kaynaklarından biri olmuştur. Araştırmanın sunduğu veriler politika yapıcılar, medya, düşünce kuruluşları ve akademisyenler için değerli bir araç haline gelmiştir. Özgün bir araştırma yaratmanın yanında Transatlantik Eğilimler in amacı transatlantik topluluğun üyeleri olarak ABD ve Avrupa nın stratejik politika hedefleri, amaçları ve değerleri üzerinde yapılan tartışmaları zenginleştirmektir. Araştırmalarımızda yansıtılan bu on üç yıl, ABD nin Irak müdahalelerine, ittifakın Afganistan daki rolüne ve küresel ekonomik krize dair Atlantik in iki yakasında uzun zamandır yaşanan ciddi görüş ayrılığıyla şekillenen çalkantılı bir dönem olmuştur. Araştırma, Atlantik in iki yakasındaki kamuoyunun tekrar yakınlaşmaya başladığı bu günlerde Avrupa da giderek derinleşen Kuzey Güney ayrımına da dikkat çekmektedir. Araştırma, önceki yıllarda gerçekleştirilen Transatlantik Eğilimler: Göç araştırmasını esas alarak bu sene de hareketlilik, göç ve entegrasyona dair verilere yer vermiştir. Bu senenin Transatlantik Eğilimler araştırmasına Yunanistan ve Rusya eklenmiştir. Bu nedenle verilerde fark edeceğiniz gibi dış politika, güvenlik ve ekonomi politikası konularında zorunlu eklemeler yapılması gerekmiştir. Rusya ve Yunanistan ın eklenmesi, küreselleşmiş bir dünyada transatlantik ilişkilere yönelik artan ilginin görüldüğü bu dönemde araştırmaya derinlik ve çeşitlilik katmıştır. Karen Donfried Başkan, Marshall Fonu Transatlantik Eğilimler 14 1

6 2 The German Marshall Fund of the United States

7 Özet OGeçen sene boyunca Atlantik in her iki yakasında politika yapıcılar, ekonomik kriz bir adım gerilemiş olsa da, giderek daha da ağırlaşan dış politika güçlükleri ile karşılaşmışlardır: Orta Doğu da kanlı savaşlar ve iç kargaşalar ve Ukrayna da gün geçtikçe kötüleşen bir çatışma. Bu duruma partizan siyasi bölünmeler ve vatandaşların uluslararası olaylara katılım iştahını sınırlayan ülke içi endişeler de eklenmiştir. Bu koşullar altında siyasetçiler ve halk, transatlantik işbirliği, NATO nun geleceği ve Avrupa Projesi, İran ın nükleer programına dair müzakereler, göç ve hareketliliğin dış politika ve güvenlik politikası üzerinde etkileri ve Batı nın Rusya ile olan ilişkilerine yönelik yük paylaşımı konusunda zorlu sorunlarla karşı karşıya gelmektedir. Transatlantik Eğilimler 14, ABD ve Avrupa arasındaki karmaşık ilişkiyi ve iki tarafın da bu güçlüklere verdiği tepkiyi ortaya koymaktadır. Bu senenin araştırması bazı önemli bulguları açığa çıkarmıştır. Bunlardan yedisi özellikle dikkat çekmektedir: Amerikalılar ve Avrupalılar transatlantik ilişkilerin geleceği hakkında aynı görüşe sahip değildir. Avrupalılar ın çoğunluğu (özellikle Almanlar) daha bağımsız bir yaklaşımı tercih etmektedir. İlk defa Amerikalılar ın çoğunluğu, Başkan Barack Obama nın uluslararası politikalarını onaylamamıştır. Kuzey-Güney bölünmesi Avrupa için sorun olmaya devam etmektedir ve dört Avrupalı nın üçü AB nin ekonomik krizle mücadele için yeterince uğraşmadığını söylemektedir. Avrupa da (Fransa hariç) çoğunluk, AB den ayrılmasındansa Birleşik Krallık ın endişelerine müsamaha gösterilmesini istemektedir. Transatlantik çoğunluk, Rusya ile çatışmanın devam etmesi riskine rağmen Ukrayna ya ekonomik ve siyasi desteğin sürdürülmesini istemektedir. Araştırmaya katılan Amerikalılar ın çoğunluğu Ukrayna ya NATO üyeliği verilmesini isterken, Avrupalılar ın çoğunluğu AB üyeliği tanınmasını talep etmektedir. Yanıt verenlerin üçte ikisi Rusya ya karşı daha güçlü yaptırımlar uygulanmasını desteklemektedir. Araştırmaya katılan Ruslar ın çoğunluğu AB ile çatışma riski bile olsa Rusya nın Ukrayna üzerindeki etkisini sürdürmesi gerektiğini söylemektedir. Amerikalılar ın çoğu yasadışı göçmenlere statülerini yasal hale getirme fırsatı tanınmasını isterken, bu grubun etkileyici bir çoğunluğu bunun vatandaşlığa giden yolu da içermesi gerektiğini belirtmiştir. Transatlantik İlişkiler: Önceki yıllarda olduğu gibi Atlantik in her iki yakasındaki çoğunluk birbiri hakkında olumlu görüşlere sahiptir ve küresel ilişkilerde ABD ve Avrupa nın güçlü liderliği olumlu karşılanmaktadır. Rusya veya Çin in liderlik rolü oynamasını her iki taraf da istememektedir; ancak Amerikalılar ın önemli bir azınlığı Rusya nın daha güçlü rolü olmasına sıcak yaklaşmaktadır. Avrupalılar ın çoğunluğu hala ülkelerinin ilişkilerde daha bağımsız bir yaklaşım benimsemesini istemektedir. Transatlantik Eğilimler 14 3

8 Amerika Birleşik Devletleri: Her dört Amerikalı dan üçü halen ekonomik krizden etkilenmeye devam ettiğini söylemektedir. ABD de yanıt verenler transatlantik ilişkiler konusunda farklı görüştedir. Siyasi parti tercihlere göre bakıldığında Demokratlar daha yakın bir ilişki isterken, Cumhuriyetçiler daha bağımsız bir yaklaşımı desteklemektedir. Amerikalılar AB nin daha güçlü bir küresel rolü olmasını da olumlu karşılamaktadır. Avrupa Birliği: Atlantik in her iki yakasında giderek büyüyen çoğunluklar AB nin daha güçlü bir küresel rolü olmasını istemektedir. AB içerisindeki çoğunluk, AB üyeliğinin, özellikle de AB nin bir arada hareket eden demokrasiler topluluğu olması nedeniyle, ülkeleri için iyi olduğunu söylemektedir. Avro nun üye devletlerin ekonomileri için kötü olduğu inancı ve AB nin giderek artan bütçe yetkisine yönelik eleştiriler giderek azalmaktadır. Güney Avrupa: Başarılı ekonomiler ile sorunlu ekonomiler arasındaki Kuzey-Güney ayrımı Avrupa da göze çarpmaya devam etmektedir. Kuzeyde ekonomik koşullar iyileşirken, ekonomik krizden kişisel olarak etkilendiklerini söyleyenlerin oranı Almanya da 14 puan, Hollanda da 7 puan, İsveç te 7 puan ve Birleşik Krallık ta 7 puan gerilemiştir. Güneydeki ülkelerin ise daha çok yol kat etmesi gerekmektedir: Yunanistan da %95, Portekiz de %91, İspanya da %81 ve İtalya da %72 halen ekonomik krizden etkilendiklerini belirtmektedir. Aynı zamanda bu ülkeler, Birleşik Krallık ile beraber, AB üyeliğinin ülkeleri için kötü olduğunu en çok dile getiren ülkeler olmuştur. Liderlere Destek: ABD de yanıt verenlerin çoğunluğu Başkan Barack Obama nın dış politikalarını ilk defa onaylamamaktadır. Avrupa da çoğunluk onaylamaya devam etse de, bir düşüş eğilimi vardır ve bu olumlu görüşlerin % azaldığı Almanya da özellikle göze çarpmaktadır. Avrupalılar ın kendi hükümetlerinin uluslararası politikalarına verdikleri destek istikrarlıdır ve pek çok ülkede olumludur. Ekonomik Politika: Atlantik in iki yakasında da kamuoyu ekonomik konular hakkında aşırı ölçüde endişelidir. Göç: İsveç, Polonya ve Rusya hariç transatlantik çoğunluklar hükümetlerinin göç konusundaki tutumunu desteklememektedir. Birleşik Devletler de yanıt verenler ülkelerindeki göçmen sayısı ile ilgili karışık duygular içindedir, ancak gerçek rakamlar kendilerine söylendiğinde görüşleri yumuşamıştır. Genellikle Avrupalılar, AB dışından gelen göç hakkında AB içindeki hareketliliğe ve Avrupa dan göçe kıyasla daha fazla endişe duymaktadır. ABD de yanıt verenlerin çoğu yasadışı göçmenlere ABD de yasal statü alabilme imkanı verilmesini istemektedir. Güvenlik Politikası: NATO, Polonya da çok ciddi bir artışla, Atlantik in iki yakasında da (Yunanistan da hariç) gerekli olarak görülmeye devam etmektedir. ABD ve Avrupa da çoğunluk, NATO nun kendi sınırlarının savunması ile ilgilenmesi gerektiğine katılırken, bölge dışı operasyonları ve başka ülkelere eğitim ve silah teminini onaylamamaktadır. Ancak hem Amerikalılar, hem de Avrupalılar Orta Doğu veya Çin ile ilgili bölgesel güvenlik işbirliği konusunda karışık duygulara sahiptir. Ukrayna: Transatlantik çoğunluk Rusya ile çatışmanın devam etmesine yol açma riskine rağmen Ukrayna ya ekonomik ve siyasi desteğin sürmesini istemektedir. Araştırmaya katılan 4 The German Marshall Fund of the United States

9 Amerikalılar ın çoğunluğu, Ukrayna ya NATO üyeliği verilmesini isterken, Avrupalılar ın çoğunluğu da AB üyeliği tanınmasını talep etmektedir. Üçte iki, Rusya ya karşı daha güçlü yaptırımları desteklerken, benzer bir oran (Polonya da hariç) Ukrayna ya askeri malzeme temin edilmesine karşı çıkmaktadır. Rusya: Rusya ve Rusya nın küresel liderliğine dair görüşler Atlantik in iki yakasında da olumsuzlaşmaya devam etmiştir. Ruslar da ABD ve Avrupa hakkında aynı şekilde düşünmektedir. Ruslar ın çoğu NATO ile Rusya arasında daha bağımsız bir ilişkiyi istemektedir. Beş Rus tan dördü ülkelerinin uluslararası politikalarını onaylamaktadır. Araştırmaya katılan Ruslar ın çoğunluğu, AB ile çatışma riski dahi olsa, ülkelerinin Ukrayna üzerindeki etkisini sürdürmesi gerektiğini söylemektedir. İran ve Afganistan: İran ın nükleer programı söz konusu olduğunda yaptırımlar, Atlantik in iki yakasında da çoğunluğun seçimi olmaya devam etmektedir. Benzer şekilde, ABD ve Avrupa da çoğunluk, NATO nun Afganistan gibi yerlerde istikrarı sağlamak için çaba göstermeye devam etmesini desteklemektedir. Çin: Amerikalılar ve Avrupalılar büyük ölçüde Çin in küresel liderlik rolünü istemedikleri görüşünü paylaşmakta, Çin hakkında da olumsuz düşünmektedir. Ancak Amerikalılar ın çoğunluğu Çin ile ikili düzeyde iş yapmak isterken, Avrupalılar, Çin ile kendi ülkelerinin ikili düzeyde çalışması ile diğer AB ülkeleri ile beraber hareket edilmesi arasında görüş ayrılığı yaşamaktadırlar. Almanya: ABD Ulusal Güvenlik Ajansı nın casusluğu konusunun ABD ile ilişkilerde ciddi bir gerilim kaynağı olduğu Almanya da yanıt verenler Amerika Birleşik Devletleri hakkında olumlu düşünmeye devam etmektedir; ancak gelecekteki işbirliği konusundaki düşüncelerde bir gerileme gözlenmektedir. İlk defa Almanlar ın çoğunluğu, 13 e göre 17 puan artışla, ABD den daha bağımsız bir yaklaşım benimsenmesini istemiştir. Polonya: Polonya da yanıt verenler ABD ye karşı yine sıcaktır ve özellikle Rusya ya karşı soğuktur. Avrupalılar a kıyasla Polonyalılar, Ukrayna ya AB ve NATO üyeliği verilmesi konusunda daha isteklidir ve Batı nın Ukrayna ya askeri malzeme göndermesini tek onaylayan Polonyalılar olmuştur. İsveç: İsveçliler uluslararası konulara müdahil olma konusuna olumlu bakmaktadır ve ekonomi hakkında da en az kötümser olanlardır. Araştırmaya katılan İsveçliler in çoğunluğu ülkelerinin NATO ya girmemesi gerektiğini söylemektedir ancak bunu söyleyenlerin sayısı 12 den beri yavaş yavaş azalmaktadır. Türkiye: Transatlantik ilişkilere son yıllarda en az angaje olan Türkler, AB ve NATO ile çok sayıda cephede yeniden angaje olmak için daha istekli görünmektedir. 06 dan beri ilk defa Türkler in çoğunluğu AB üyeliğinin ülkeleri için iyi olacağına inanmaktadır. Transatlantik Eğilimler 14 5

10 Araştırmanın Temel Bulguları Transatlantik İlişkiler Atlantik in her iki yakasında da çoğu kişi ekonomik sorunları ülkelerinin karşılaştığı en önemli konu olarak nitelendirmiştir. Amerikalılar bu soruya basitçe ekonomi cevabını verirken, Avrupalılar ekonomi ve işsizlik arasında bölünmüştür. AB de yanıt verenlerin yarısından fazlası (%56), Amerika Birleşik Devletleri nin dünyada güçlü bir lider olmasını istemektedir. Bu yanıt 13 e göre neredeyse değişmeden kalmıştır. ABD ye dair olumlu görüşler 13 e göre Avrupa da üç yüzde puanı düşmüştür ancak yine de Avrupalılar ın %67 si ABD hakkında olumlu görüşlere sahip olmaya devam etmektedir. Öte yandan ABD ye yönelik olumlu görüşler, Almanya da 13 de %68 iken, bu sene %58 e düşmüştür. Atlantik in her iki yakasında giderek büyüyen bir çoğunluk Avrupa Birliği nin güçlü liderliğini istediğini belirtmektedir. Dört Amerikalı nın neredeyse üçü (13 e göre 13 yüzde puanı artışla, %70) ve yanıt veren Avrupalılar ın %73 ü bu görüştedir. AB ye yönelik olumlu görüşler ABD de yedi yüzde puanı artarak %57 olmuştur. Avrupa da yanıt verenlerin %65 i bu konuda olumlu görüş bildirmiştir. Türkler in yüzde kırk beşi (13 e göre on yüzde puanı artışla) AB ye dair görüşlerini olumlu olarak tanımlarken, %31 (13 e göre beş yüzde puanı artışla) AB liderliğini istediğini söylemiştir. Rusya nın liderlik rolü sorulduğunda Avrupa da yanıt verenlerin %68 i Rusya nın küresel liderlik rolünü istemediklerini belirtmiştir. ABD de yanıt verenlerin yüzde elli üçü Rusya nın liderlik rolünü istemezken, %39 daha güçlü bir rol oynamasını desteklemiştir. Avrupa da yanıt verenlerin %65 i Çin in liderlik rolünü istemezken, Amerikalılar da bu oran 13 e göre sekiz yüzde puanı artışla %55, Türkler de ise %70 olmuştur. ABD de yanıt verenlerin %34 ü Çin için olumlu görüşlere sahipken, Avrupalılar ın %35 i bu görüşe katılmaktadır. Amerikalılar ın yüzde kırk üçü Obama nın uluslararası politikalarını desteklerken, geçen seneye göre dokuz yüzde puanı artışla %53, bu görüşe katılmamaktadır. Avrupa da Obama nın uluslararası politikalarını destekleyenlerin oranı 13 e göre (%69) beş yüzde puanı düşüşle %64 olmuştur. Almanya da Obama nın uluslararası politikalarına destek 13 de %76 iken, bu sene %56 ya gerilemiştir. Onaylamayanların oranı 13 e göre 19 yüzde puanı artarak %38 e çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa Birliği arasındaki ortaklık daha yakınlaşmalı mı diye sorulduğunda yanıtlar Atlantik in iki yakasında da bölünmüştür. ABD de yanıt verenlerin %34 ü (beş yüzde puanı artışla) ilişkilerin daha yakın olmasını isterken, %27 aynı düzeyde kalmasını arzu etmektedir. Yüzde otuz üç ise, ABD nin daha bağımsız bir yaklaşım benimsemesini desteklemektedir. Ancak Avrupa da 13 e göre sekiz yüzde puanı artışla %50, ülkelerinin daha bağımsız bir yaklaşım benimsediğini görmek istemektedir. 6 The German Marshall Fund of the United States

11 Bu değişim özellikle Almanya da belirgindir: Almanların yüzde 57 si (13 e göre 17 yüzde puanı artışla) ülkelerinin daha bağımsız hale gelmesini istemektedir. Ekonomi, AB ve Göç Amerikalılar halen ekonomik krizden etkilendiklerini düşünürken (%73), Avrupa da buna ilişkin rakam 13 e göre yedi puan gerileyerek %58 olmuştur. Yunanistan da (%95), Portekiz de (%91) ve İspanya da (%81) istikrarlı bir çoğunluk kişisel olarak krizden etkilendiğini belirtirken, Birleşik Krallık, Polonya, Hollanda, İsveç ve Almanya daki rakamlar azalmıştır. Avrupa da yanıt verenlerin çoğunluğu (%73), AB nin krizle yeterince mücadele etmediğini düşünmektedir. En çok etkilenen AB ülkeleri özellikle daha fazla hayal kırıklığına uğrayanlar olmuştur: İspanya da (%88) ve İtalya da (%87) büyük çoğunluk AB nin yeterince çabalamadığına inanırken, AB nin çabalarını yeterli görenlerin oranı en yüksek Almanya dadır (%34 AB nin çabalarını yeterli görürken, %60 çabaları yetersiz görmektedir). Avrupalılar ın çoğunluğu (%66) krizden en fazla etkilenmiş olan ülkelerin kendi ekonomilerini düzeltmek için yeterince çaba göstermediğini düşünmektedir. AB de yanıt verenlerin çoğunluğu (%65) AB üyeliğinin ülkeleri için faydalı olduğunu düşünmektedir. Bu görüşü en az destekleyenler, üye olsalardı iyi mi olurdu şeklinde soru sorulan Türkler olmuştur (%53). AB üyeliğinin ülkeleri için iyi olduğunu söyleyenler arasında çoğu kişi (%31) bunun nedenini AB nin beraber hareket eden bir demokrasiler topluluğu olması ile açıklamıştır. Yüzde yirmi yedi Avrupa Birliği sınırları içerisinde serbest dolaşım, iş ve eğitim imkanı olmasından dolayı üyeliğin yararlı olduğunu düşünmektedir. Avrupa Birliği üyeliğinin ülkeleri için kötü olduğuna inananlar arasında yanıt verenlerin %45 i bunun nedenini AB nin ulusal ekonomilerine zarar vermesi olarak açıklamıştır. Bu yanıt özellikle İtalya (%66) ve Portekiz de (%56) daha çok tercih edilmiştir. Araştırmanın yapıldığı hemen her ülkede çoğunluk, Avro nun ekonomileri için kötü olduğuna (üye olmayan ülkelerde de kötü olacağına) inanmaktadır. AB genelinde böyle düşünenlerin oranı %56 dır. Ancak İtalya ve İspanya hariç Avro nun ekonomileri için kötü olduğunu söyleyenlerin sayısında 13 düzeylerine kıyasla her ülkede düşüş görülmüştür. Örneğin, Fransa da 13 yüzde puanı düşüşle bu oran %51 olmuştur. Avrupalı yanıt verenlerin yüzde otuz yedisi Avro nun ekonomileri için iyi olduğuna inanmaktadır. Almanya da çoğunluk (%60), Hollanda da ise çoğu kişi (%47) bunu desteklemektedir. Araştırmanın yapıldığı her ülkede (Fransa hariç) Birleşik Krallık ın AB yi terk etmesindense, diğer AB üye devletlerinin İngilizler in endişelerini gidermek için daha çok şey yapması gerektiği ifadesi paylaşılmaktadır. AB genelinde %51 bu görüşü paylaşırken, %38 Birleşik Krallık ın AB yi terk etmesini istemektedir. Atlantik in her iki yakasında da yanıt verenler, hükümetlerinin dış göçle ilgili tutumunu onaylamamaktadır (Amerikalılar: %71, Avrupalılar: %60). Yanıt veren İspanyollar en Transatlantik Eğilimler 14 7

12 olumsuz görüşe sahiptir (%77). İsveç te ise çoğunluk (%60) hükümetin göç konusundaki tutumunu onaylamaktadır. Göçmenlerin ülkelerine neden geldiği sorulduğunda çalışmak için cevabı Avrupalı yanıt verenlerin %61 i, Amerikalılar ın %70 i tarafından dile getirilmektedir. Sosyal yardımlardan yararlanma cevabı Avrupa da %41, ABD de %45 oranında verilmiştir. Türkler ise Türkiye ye göçün en önemli nedeninin sığınma talebi olduğunu düşünmektedir (%77). Yanıt verenlere göçmen sayısının çok mu olduğu sorulduğunda Amerikalılar ikiye bölünmüştür: %38 çok fazla derken, %36 çok ama çok fazla değil şeklinde yanıt vermiştir. Avrupalılar ın çoğu (%44) çok ama çok fazla değil demiştir. Ancak yanıt verenlere ülkelerindeki göçmen sayısına dair gerçek istatistikler gösterildiğinde (yanıt verenlerin yarısına gösterilmiştir) bu rakamlar önemli ölçüde değişmiştir: çok fazla bulanların oranı ABD de 17 yüzde puanı gerileyerek %21 e, Avrupa da 11 yüzde puanı düşerek %21 e inmiştir. Avrupa da çoğu kişi (%40) ülkelerinin mültecilere karşı politikalarının daha kısıtlayıcı olmasını isterken, ABD de yanıt verenlerin %38 i buna katılmakta; %34 ise mevcut politikaları doğru bulmaktadır. Atlantik in iki yakasında da sadece azınlık daha az kısıtlayıcı politikalar istemektedir (Avrupa da %21, ABD de %). Amerikalılar ın yüzde kırk beşi yasadışı göçmenlerin ABD de yasal statü alabilmelerini isterken, %27 anavatanlarına dönmeleri gerektiğini söylemektedir. Avrupa da çoğunluk AB içi göç için endişelenmemektedir (%55 endişe duymuyorken, %43 endişelenmektedir). Yanıt verenlerin %56 sı AB dışı göçten endişe duymaktadır. Portekiz de yanıt verenler AB içi göçten en çok endişe edenlerdir (%62). Yunanistan da yanıt verenler ise AB dışı göçten en çok endişe edenler olmuştur (%84). Amerika Birleşik Devletleri nde yanıt verenlerin yüzde elli biri ilk kuşak göçmenlerin iyi entegre olduğunu söylerken, Avrupalılar arasında görüş ayrılığı vardır: %48 iyi entegre olmadıklarını, %46 iyi entegre olduklarını düşünmektedir. Dışa göç Avrupa da sorun olarak nitelendirilirken (%58), ABD de yanıt verenlerin çoğunluğu (%66) bunu sorun olarak görmemektedir. Avrupa da yanıtlar değişkendir. Yunanistan da yanıt verenlerin %95 i, Portekiz de %93 ü ve İspanya da %87 si dışarıya göçün sorun olduğuna inanırken, Hollanda da (%13) ve İsveç te (%15) pek az kişi bu görüşe katılmaktadır. Güvenlik Alanında Transatlantik İşbirliği Çin ile ilişkiler yürütülürken kiminle beraber hareket edilmesi gerektiği sorulduğunda Avrupalılar görüş ayrılığına düşmüştür. Yüzde kırk iki diğer AB ülkeleri ile beraber hareket etmek isterken, %44 kendi ülkesinin Çin ile ilişkileri ikili düzeyde yürütmesini istemektedir. Avrupa da yanıt verenlerin sadece %9 u Çin ile ilişkilerde ABD ile beraber hareket etmek istemektedir. 8 The German Marshall Fund of the United States

13 Avrupa da yanıt verenler Orta Doğu konusunda da görüş ayrılığı yaşamaktadır: %44 diğer AB ülkeleri ile beraber hareket etmek isterken, %41 ilişkileri bağımsız yürütmek arzusundadır. Türkiye de çoğu kişi Orta Doğu ya karşı bağımsız bir yaklaşım benimsenmesini istemektedir (%46). Amerika Birleşik Devletleri nde çoğunluk (%53) Çin ile ikili düzeyde ilişki kurmak istemektedir. Amerikalılar ın %48 i Orta Doğu yla olan ilişkilerin bağımsız yürütülmesini tercih ederken, AB ile beraber hareket etmek isteyen Amerikalılar ın oranı %45 tir. Türkler in çoğu hala ülkelerinin yalnız hareket etmesini isterken (%33), AB ile işbirliği yapmak isteyenlerin sayısı 13 e göre yedi yüzde puanı artarak %28 olmuştur. NATO, Avrupa da yanıt verenlerin %61 i, Amerika da %58 i tarafından hala gerekli olarak nitelendirilmektedir. Hollanda da yanıt verenler bu görüşü en çok destekleyenler olmuştur (%81). Bu destekte en büyük değişiklik 15 yüzde puanı sıçramayla Polonya da olmuştur. Yunanistan, Avrupa Birliği içinde NATO yu çoğunluğun artık gerekli bulmadığı tek ülke olmuştur (%52). NATO nun ne çeşit misyonları olması gerektiği sorulduğunda Atlantik in her iki yakasında da çoğunluk, Avrupa nın sınırlarınının savunulması (Amerikalılar ın % 59 u ve Avrupalılar ın %73 ü) cevabını vermiştir. Ancak AB de ve ABD de yanıt verenler NATO nun ABD ve Avrupa dışında askeri operasyonlar yapıp yapmaması konusunda farklı görüşlere sahiptir. ABD de yanıt verenlerin çoğu (%49) ve Avrupa da çoğunluk (%51) böylesi askeri operasyonlara karşıdır. ABD de yanıt verenlerin çoğunluğu (%53) NATO nun diğer ülkelere eğitim ve silah temin etmesi fikrini desteklerken, Avrupalılar (%52) buna katılmamaktadır. Amerikalılar ın (%53) ve Avrupalılar ın (%57) çoğunluğu ve Türkler in çoğu (%43) NATO nun Afganistan gibi yerlerde istikrarı sağlama çabalarını onaylamaktadır. İran ın nükleer silah edinmesinin en iyi nasıl engelleneceği konusunda transatlantik görüşler istikrarlı kalmıştır. ABD de ve AB de yanıt verenlerin %32 si ekonomik yaptırımları tercih etmiştir. ABD de yanıt verenlerin ikinci tercihi bilgisayar sabotajı (%17) olurken, Avrupalılar ekonomik teşvikler sunulmasını (%21) tercih etmiştir. Askeri güç kullanımı sorulduğunda Avrupalılar ın %6 sı, Amerikalılar ın %12 si bunu ilk tercihleri olarak belirtmiştir. Ukrayna daki durumla ilgili olarak Atlantik in her iki yakasında da yanıt verenler, Rusya ile çatışmanın sürmesi riskine rağmen, Avrupa Birliği nin Ukrayna ya siyasi ve ekonomik destek vermeye devam etmesini istemektedir. ABD de %57 ve AB de %58 bu görüştedir. Araştırmanın yapıldığı tüm ülkeler içinde sadece Yunanistan da yanıt verenlerin çoğu bu görüşe katılmamaktadır (%49). Ukrayna nın NATO üyesi olup olmaması sorulduğunda ABD de çoğunluk (%68) olsun şeklinde yanıt verirken, Avrupalılar eşit şekilde bölünmüştür (%46 olsun, %47 olmasın demektedir). Avrupalılar ın yüzde elli ikisi AB nin Ukrayna ya üyelik teklif etmesini isterken, yanıt verenlerin %43 ü buna karşı çıkmaktadır. ABD de (%58) ve Avrupa da (%68) çoğunluk, hükümetlerinin Ukrayna ya ekonomik yardımı artırması görüşündedir. Transatlantik Eğilimler 14 9

14 Ancak Ukrayna ya askeri malzeme yollanması sorulduğunda Avrupalılar ın %71 i ve Amerikalılar ın %52 si buna karşı çıkmaktadır. Araştırmanın yapıldığı ülkeler içinde sadece Polonya da yanıt verenlerin çoğunluğu (%52) askeri malzeme yollanmasını onaylamıştır. ABD de (%64) ve Avrupa da (%61) yanıt verenlerin üçte ikisi Ukrayna ya yönelik hareketleri nedeniyle Rusya ya karşı daha güçlü ekonomik yaptırımlar uygulanmasını istemektedir. Rusya Araştırmaya katılan Avrupalılar ın yüzde altmış sekizi Rusya nın liderlik rolünü istemezken, Amerikalılar ın %53 ü bu görüştedir. Amerikalılar ın yüzde otuz dokuzu Rusya nın liderlik rolüne sıcak bakmaktadır. Amerikalılar ın yüzde yetmiş biri Rusya ile ilgili olumsuz görüşlere sahipken, Avrupalılar ın %68 i bu görüştedir. Rusya da yanıt verenlerin yüzde seksen biri ABD nin liderlik rolünü istemezken, %49 bunu hiç istememektedir. Yüzde altmış iki Avrupa nın liderlik rolünü de istememektedir. Ruslar ın yüzde seksen altısı Başkan Barack Obama nın uluslararası politikalarını onaylamazken, %87 Obama nın Rusya ile olan ilişkileri yürütme şeklini onaylamamaktadır. Yüzde seksen üç, Rus hükümetinin uluslararası politikaları ele alış şeklini onaylamaktadır. Ruslar ın yüzde yetmiş ikisi ABD ye olumsuz yaklaşırken, %52 AB hakkında olumsuz düşünmektedir. Rusya da yanıt verenlerin yüzde kırk yedisi Rusya ve NATO arasındaki ilişkinin daha bağımsız hale gelmesini isterken, %31 ilişkinin aynı kalmasını arzu etmektedir. Rusya nın uluslararası düzeyde kiminle beraber hareket etmesi gerektiği sorulduğunda Rusya da yanıt verenlerin %36 sı yükselen güçlerle derken, %29 Bağımsız Devletler Topluluğu, %14 AB üye devletleri ve %10 yalnız hareket etmelidir şeklinde yanıt vermiştir. Sadece %2 Rusya nın ABD ile beraber hareket etmesi gerektiğini söylemiştir. Yanıt veren Ruslar ın üçte ikisi (%64) Ukrayna hakkında olumsuz görüşlere sahip olduğunu bildirmiştir. Araştırmaya katılan Ruslar ın yüzde otuz altısı ülkelerinin Avrupa nın doğu komşularıyla ilgili tek başına hareket etmesini isterken, %22 bu konuda AB ve ABD ile beraber hareket edilmesini tercih etmektedir. Rus yanıt verenlerin yüzde elli üçü Avrupa Birliği ile çatışma riski pahasına Rusya nın Ukrayna üzerindeki kontrolünü sürdürmesi gerektiğine inanırken, %29 bu görüşe katılmamaktadır. 10 The German Marshall Fund of the United States

15 Araştırma Yöntemi Araştırma anketi TNS Opinion tarafından, Polonya, Rusya ve Türkiye haricinde (bu ülkelerde telefon kullanımı daha düşük olduğundan yüz yüze görüşmeler yapılmıştır) tüm ülkelerde Bilgisayar Destekli Telefon Mülakatı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Rusya hariç tüm ülkelerde rastgele seçilen 18 yaş ve üstü yaklaşık 1000 erkek ve kadın ile görüşme yapılmıştır. Rusya da örneklem büyüklüğü 1500 olmuştur. Görüşmeler, 2 Haziran ile 25 Haziran 14 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın yapıldığı 13 ülkenin her birindeki ulusal örnekleme dayalı sonuçların %95 oranında güvenilir olduğu ve örnekleme ve rastgele hatalara bağlı hata payının artı eksi üç yüzde puanı olduğu söylenebilir. AB örnekleminin toplamına dayanan sonuçlar için ise hata marjı, artı/eksi bir yüzde puanıdır. Örnekleme bağlı hataların yanında, soruların yazılış tarzı ve araştırmanın gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan fiili zorluklar da kamuoyu araştırmalarının bulguları açısından hataya veya sapmaya neden olabilir. Geçen senelerin raporlarıyla tutarlılığı sağlayabilmek üzere 10 yılından önce ilk kez sorulan eğilimle ilgili sorular için ortalamalar, her bir ülkedeki erişkin nüfusun büyüklüğüne bağlı olarak ağırlıklandırılmıştır. 10 veya takip eden yıllardan itibaren sorulan yeni sorular için sonuçlar, örneklemin nüfusunun yaş, cinsiyet ve eğitim gibi karakteristiklere uyumlu olması için yine ağırlıklandırılmıştır. Verilerin işlenmesi tamamlandığında, araştırma ile ilgili veriler Michigan Üniversitesi Üniversitelerarası Siyasi ve Sosyal Araştırmalar Konsorsiyumu (Inter- University Consortium for Political and Social Research - ICPSR), Connecticut Üniversitesi Roper Kamuoyu Araştırmaları Merkezi (Roper Center for Public Opinion Research) ve GESIS Leibniz Sosyal Bilimler Enstitüsü ne (GESIS-Leibniz Institute for the Social Sciences) teslim edilmiş ve akademisyen ve diğer ilgili tarafların kullanımına açılmıştır. Araştırma yöntemine dair daha detaylı bilgiye ve verilere adresinden ulaşabilirsiniz. Avrupa Ortalamalarına Dair Notlar: Zaman içerisinde araştırmaya yeni Avrupa ülkeleri dahil edilmiştir. Yeni ülkelerin eklenmesi Avrupa çapındaki ortalamaları değiştirmişse de, istatistiksel açıdan önemli bir değişiklik yaratmamıştır. Bu nedenle, sunumun daha kolay olabilmesi için çok sayıda farklı ortalamalar tek bir ortalamanın parçasıymış gibi değerlendirilmiştir. Daha önceki yıllar için AB ortalamaları belirtildiğinde, için AB7, için AB8, için AB9 ve 14 için AB10 kullanılmıştır. Bildirilen Avrupa Ortalamaları AB İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, İtalya, Polonya ve Portekiz AB AB7 ile aynı + İspanya AB AB8 + İsveç AB10 14 AB9 + Yunanistan Transatlantik Eğilimler 14 11

16 Toplam Kapsam YIL KAPSAM AVRUPA KAPSAMI 02 ABD + E6 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık 03 ABD + E7 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz ABD + E10 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya ABD + E12 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya 11 ABD + E13 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya, İsveç 12 ABD + E13 + Rusya Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık 13 ABD + E12 Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya, Romanya, İsveç 14 ABD + E11 + Rusya Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, İspanya, İsveç 12 The German Marshall Fund of the United States

17 1 Transatlantik İlişkiler 08 in sonlarından beri Atlantik in her iki yakasında politika yapıcıları ve halkı sıkıştıran ekonomik kriz geçen sene içerisinde bir nebze hafiflerken, aynı durum Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa nın yükselen güçlerle ilgili endişeleri için de geçerli olmuştur. Bu süre içerisinde transatlantik ilişkilerde müttefiklerin Avrupa kıtasının güvenliğine yönelik taahhütleri, Rusya ile ilişkiler ve ABD Ulusal Güvenlik Ajansı ile ilgili iddialarla ortaya çıkan karşılıklı güven soruları da dahil geleneksel konular kamuoyunun dikkatini çekecek şekilde ön plana çıkmıştır. Ancak kamuoyu bölünmüş görünmektedir; bir taraf ulusal ekonomilerin durumu ve işsizlik gibi ülke içi konularla ilgilenirken, diğer taraf uluslararası endişeler ve krizlere odaklanmıştır. Bu koşullar altında Amerikalılar ve Avrupalılar, dikkat gerektiren küresel politika sorunları ile mücadelede Batı nın liderlik rolüne ihtiyaç olduğunu savunmaya devam etmekte ve Rusya ve Çin gibi Batı dışı güçlerden sakınmayı sürdürmektedir. Ancak buna rağmen ABD Başkanı Barack Obama nın pek çok politikası Avrupa da tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Çok sayıda Amerikalı, AB nin küresel mali krizin yarattığı ayrışmaları iyileştirme yetisini sorgulamakta, AB nin hem üye devletlerin hem de komşularının güvenliğini, dış tehlikelere karşı koruma konusunda liderlik yapamayabileceğinden endişe duymaktadır. Bu bölümde sorulan sorular liderlikle, ülkelerle, genel olarak hükümetlerin uluslararası politikalarıyla ve transatlantik ilişkilerin geleceğiyle ilgilidir. Almanya ve Polonya daki görüşler ile Atlantik in her iki yakasındaki partizan bölünme altta yatan başlıca eğilimlere işaret etmektedir. Ülke içi Endişeler Dış Politikadan Baskındır Ülkelerinin karşı karşıya olduğu en önemli sorun sorulduğunda Atlantik in her iki yakasında da çoğu kişi ekonomik endişelerden söz etmiştir. Ancak Amerikalılar (%28) ekonominin kendisinden daha çok söz ederken, Avrupalılar ekonomiyi (%26) ve işsizliği (%27) eşit ölçüde dile getirmişlerdir. 1 Avrupa içinde de önemli farklılıklar vardır: Fransız ve Yunanlı yanıt verenler ekonominin ülkelerinin karşı karşıya olduğu en önemli konu olduğunu düşünürken (sırasıyla %43 ve %49), yanıt veren Almanlar eğitimi tercih etmişlerdir (%). İngilizler daha çok göç demiştir (%25). Hollandalı yanıt verenler hem ekonomi hem de sağlık hizmetleri yanıtını vermişlerdir (ikisi de %29). Yanıt veren Polonyalı, İspanyol ve İtalyanlar daha çok işsizlik demişlerdir (sırasıyla %44. %43 ve %40). Dile getirilen endişeler içinde uluslararası istikrarsızlık en çok Rus yanıt verenlerce tercih edilmiştir (%22). Yanıt veren Türkler daha çok terörizm demiştir (%24). Pek az yanıt veren suçtan söz etmiştir ve çevre konusunun anlamlı bir ölçüde dile getirildiği tek ülke İsveç olmuştur (%17). Avrupa nın ABD nin Liderlik Rolüne Verdiği Destek Güçlü ama Dağılım Eşit Değil Avrupa nın Amerika nın liderlik rolüne yönelik desteği istikrarlıdır. Avrupalılar ın %56 sı - 13 e göre bir yüzde puanı artışla - Amerika Birleşik Devletleri nin küresel sorunlarda güçlü bir liderlik sergilemesini istemektedir. 13 e göre üç yüzde puanı düşüşle Almanlar ın 1 Soru 0: Sizce şu anda ülkenizin karşı karşıya olduğu en önemli sorun nedir? Transatlantik Eğilimler 14 13

18 yüzde altmışı güçlü bir ABD liderliğini istediğini belirtirken, yanıt veren İsveçliler in %62 si, İngilizler in %65 i (ikisi de 13 e göre değişmemiştir) ve Hollandalılar ın %68 i (13 e göre dört yüzde puanı artışla) aynı düşüncededir. Polonyalı yanıt verenlerin yüzde altmış biri ABD nin liderliğini istemektedir. Bu, 13 den beri 11 yüzde puanı artış demektir ve 06 daki %39 dan sonra neredeyse sabit bir yükselişe işaret etmektedir. 2 Yunanistan ve İspanya bu konuda daha az isteklidir. Yanıt veren Yunanlılar ın sadece %31 i güçlü bir ABD liderliği isterken, 13 den beri dokuz yüzde puanı artışa ve 08 deki %18 olarak kaydedilen düşük noktadan 21 yüzde puanı artışa rağmen İspanyollar ın %39 u bu yanıtı vermiştir. Fransa, İtalya ve Portekiz de karışık duygular ifade edilmiştir. Fransa da yanıt verenlerin %51 i, İtalya da %55 i ve Portekiz de %53 ü güçlü bir ABD liderliği isterken, bu ülkelerde sırasıyla %48, %42 ve %37 bunu istememiştir. Türkiye de yanıt verenlerin yüzde yirmisi ABD nin liderlik rolünü istemektedir. 13 deki %21 e göre pek değişiklik olmamıştır ancak 07 deki düşük kaydedilen %7 ye göre artış söz konusudur. Yanıt veren Türkler in yüzde yetmiş biri güçlü bir ABD liderliğini istememektedir. Güçlü AB Liderliğine Destek Artıyor AB nin liderlik rolüne hali hazırda çoğunlukların destek verdiği ülkelerin dışında kalan hemen her ülkede yanıt verenler 13 e göre AB nin liderlik rolü için daha isteklidir. Genel olarak Avrupalı yanıt verenlerin yüzde yetmiş üçü (13 e göre iki yüzde puanı artışla) uluslararası konularda AB nin güçlü bir rolü olmasını istemektedir. Bazı ülkelerdeki sonuçlar özellikle dikkate değerdir: İspanyollar ın %65 i (13 e göre dokuz yüzde puanı artışla) güçlü bir AB liderliğini istemektedir ve neredeyse 12 düzeylerine (%67) dönüş söz konusudur. Polonyalı yanıt verenlerin %73 ü AB liderliğini istemektedir. Bu, 07 den (%76) beri tespit edilen en yüksek destek oranıdır. Yanıt veren İngilizler in de %62 si aynı görüştedir ve mevcut siyasi iklimde 13 e (%60) göre ciddi bir kaymanın görülmemesi ayrıca dikkate değerdir. Avrupa da yüzde kırk bir ile en çok İtalyanlar güçlü bir AB liderliğini çok istediklerini söylemişlerdir. 3 AB nin liderlik rolüne Avrupa da en az destek Yunanistan dan gelmiştir. Yunanlılar ın %59 u AB nin liderlik rolüne destek verirken, %38 i desteklememektedir. Türkler in ise yüzde otuz biri (06 da kaydedilen %35 ve 13 te kayedilen %26 ya kıyasla) AB nin güçlü liderlik rolünü istediğini belirtirken, %59 (13 de %63 idi) istemediğini ifade etmiştir. Belki de en çok göze çarpan ABD de alınan yanıtlardır. ABD de yanıt verenlerin yüzde yetmişi (13 e göre 13 yüzde puanı artışla) güçlü bir AB liderliğini isterken, 13 e göre 8 yüzde puanı düşüşle sadece %21 bunu istememektedir. Daha da önemlisi artış güçlü bir AB liderliğini çok isteyenler arasında olmuştur (13 e göre 11 yüzde puanı artışla, %32). 2 Soru 1a: ABD nin dünyada güçlü bir lider olması ne ölçüde istenmektedir? 3 Soru 1b: AB nin dünyada güçlü bir lider olması ne ölçüde istenmektedir? 14 The German Marshall Fund of the United States

19 100 Tablo 1: AB ye Karşın ABD Liderliği ABD de AB nin liderlik rolünü isteyenler AB de ABD nin liderlik rolünü isteyenler Yüzde S1a, 1b Avrupalılar ve Amerikalılar Rusya dan Uzak Durmaya Devam Ediyor... Atlantik in her iki yakasında da güçlü bir Rusya liderliğine destek zayıf olmuştur. ABD de yanıt verenlerin yüzde otuz dokuzu (13 de %40) Rusya nın liderlik rolünü isterken, 13 e göre yedi yüzde puanı artışla %53 bunu istememektedir. 13 e göre değişmeden kalarak ortalamada Avrupalılar ın %27 si Rusya nın liderlik rolünü isterken, 13 e göre üç yüzde puanı artışla %68 bunu istememektedir. 4 Polonyalı ve İspanyol yanıt verenler Rusya nın liderlik rolünü özellikle istemeyenler olmuşlardır (sırasıyla %81 ve %84). Ancak bu duygular çok sayıda ülkede baskın çoğunluklar tarafından da ifade edilmiştir: 13 e göre sekiz yüzde puanı artışla İsveç te %77, 13 e göre sekiz yüzde puanı artışla Fransa da %72 ve 13 e göre 15 yüzde puanı artışla Portekiz de %69. Almanya da 13 e göre daha az kişi Rusya nın liderlik rolünü istemediğini belirtmiştir (13 e göre 10 yüzde puanı düşüşle, %59). 13 e göre 11 yüzde puanı artışla daha fazla kişi de Rus liderliğini istediğini söylemiştir (%38). Sadece Yunanistan da çoğunluk Rusya nın liderlik rolünü istediğini söylemiştir. %52 isterken, %40 istemediğini belirtmiştir. Yanıt veren Türkler in yüzde on dördü Rusya nın liderlik rolünü isterken, %71 istemediğini söylemiştir. 4 Soru 1c: Rusya nın dünyada güçlü bir lider olması ne ölçüde istenmektedir? Transatlantik Eğilimler 14 15

20 100 Tablo 2: Kimin Küresel Liderlik Rolü İsteniyor? Yüzde ABD AB Rusya Çin ABD de AB de Türkiye de S1a-d...ve Aynısı Çin için de Geçerli Hem Avrupa da hem de Amerika da yanıt verenlere Çin in liderlik rolü sorulduğunda benzer karşıt görüşler tespit edilmiştir. ABD de yanıt verenlerin yüzde otuz sekizi (13 e göre dört yüzde puanı düşüşle) güçlü Çin liderliğini isterken, 13 e göre sekiz yüzde puanı artışla %55 bunu istememektedir. Avrupa da 13 e göre iki yüzde puanı artışla %28 Çin in liderlik rolünü isterken, 13 deki gibi %65 bunu istememektedir. 5 Avrupa da Çin in liderlik rolünü isteyenler arasındaki en yüksek oran (%53) ve istemeyenler arasındaki en düşük oran (%39) yine Yunanistan da kaydedilmiştir. Hollandalı ve İngiliz yanıt verenler de bu konuda görece olumlu düşünmektedir (sırasıyla %45 ve %41 istemektedir). Polonya ve İspanya da yanıt verenler Çin e karşı özellikle olumsuzdur. Polonya da sadece %13 ve İspanya da sadece %16 Çin in liderlik rolünü isterken, sırasıyla %69 ve %80 bunu istememektedir. Türkiye de yanıt verenlerin yüzde on altısı (13 e göre bir yüzde puanı artışla) Çin in liderlik rolünü isterken, 13 e göre iki yüzde puanı düşüşle %70 bunu istememektedir. 5 Soru 1d: Çin in dünyada güçlü bir lider olması ne ölçüde istenmektedir? 16 The German Marshall Fund of the United States

21 Parti Tercihine Göre Transatlantik İlişkiler Hakkında Görüşler 14 de araştırmaya katılan Amerikalılar ın görüşleri bölünmüştür: bazıları daha yakın transatlantik ilişkiler isterken (%34), bazıları mevcut durumu tercih etmekte (%27), bazıları da ABD nin daha bağımsız bir yaklaşım benimsemesini istemektedir (%33). Bu ayrım yanıt verenlerin parti tercihlerine göre sınıflandırılmasıyla daha da belirginleşmektedir. Demokrat olduğunu veya Demokrat Parti ye yakın olduğunu söyleyenlerin yüzde kırkı daha yakın ilişkiler isterken, bu oran Cumhuriyetçi olduğunu veya Cumhuriyetçi Parti ye yakın olduğunu söyleyenler arasında %27 dir. Buna karşın Cumhuriyetçiler in %43 ü daha bağımsız transatlantik ilişkiler istemekteyken, Demokratlar ın %24 ü buna katılmaktadır. 1 Bu hiç bir şekilde yeni bir gelişme değildir; ancak ayrışmanın yoğunluğu farklılık göstermektedir. 13 de Cumhuriyetçiler in %42 si daha bağımsız bir ilişki isterken, Demokratlar ın %22 si bunu onaylamıştır. Cumhuriyetçiler in %30 u ve Demokratlar ın %38 i daha yakın ilişkiler istemiştir. 10 da Cumhuriyetçiler in %38 i ve Demokratlar ın %60 ı daha yakın ilişkiler isterken, Cumhuriyetçiler in %34 ü ve Demokratlar ın sadece %16 sı daha fazla bağımsızlık talep etmişlerdir. Bu eğilim, tersine olmakla beraber, Avrupa da da mevcuttur. Almanya da merkez sağ koalisyon ortağı Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) içinde %27 daha yakın bir ilişki isterken; merkez sol koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) içinde daha yakın ilişki isteyenlerin oranı sadece %17 olmuştur. Aynı zamanda CDU üyelerinin %47 si ve SDP üyelerinin %54 ü daha fazla bağımsızlık talep etmektedir. Fransa da merkez sağdaki Halk Hareketi Birliği (UPM) eşit şekilde bölünmüştür; %42 daha yakın ilişkiler, %44 bağımsızlık istemektedir. Öte yandan Sosyalist Parti içinde %56 daha fazla bağımsızlığı tercih ederken, %29 daha yakın ilişkiler istemektedir. 1 Bu rakamlar Soru 5 e verilen yanıtların siyasi parti tercihleriyle çapraz tablolanmasıyla hesaplanmıştır. Obama nın Dış Politikasına Destek Azalmaya Devam Ediyor... Başkan Obama nın uluslararası ilişkileri ele alış şekline destek, 09 da seçim sonrası kayedilen yüksek değerlerden sonra, hem ABD de hem Avrupa da inişe geçmiştir. Amerikalılar ın yüzde kırk üçü (13 e göre yedi yüzde puanı düşüşle) Obama nın uluslararası politikalarını onaylarken, %53 (13 e göre dokuz yüzde puanı artışla) onaylamamaktadır. Transatlantik Eğilimler araştırmasında bu görüş ilk defa ABD de çoğunluk tarafından ifade edilmiştir. 6 Avrupa da %64 (13 e göre beş yüzde puanı, 09 a göre 21 yüzde puanı düşüşle) Obama nın uluslararası politikalarına destek vermektedir. Bazı ülkelerde destek daha da azdır: yanıt veren Yunanlılar ın sadece %33 ü Obama nın politikalarını desteklerken, %60 desteklememektedir. İspanyollar ın %34 ü desteklemezken, %55 desteklemektedir. Ancak en önemli kayma Obama nın uluslararası politikalarına verilen desteğin 13 e göre yüzde puanı düştüğü Almanya da olmuştur (%56). Obama nın uluslararası politiklarına destek vermeyen Almanlar ın oranı 13 e göre 19 yüzde puanı artışla %38 olmuştur. 13 e göre yedi yüzde puanı düşüşle Portekiz de yanıt verenlerin yüzde altmış sekizi Obama nın uluslararası politikalarını onayladıklarını söylemektedir. Obama nın Polonya daki popülerliği 12 yılında kaydedilen düşük orandan (%49) sonra artmaya devam ederek bu sene %68 e ulaşmıştır. İtalyan ve Hollandalı yanıt verenler en olumlu izlenimlere sahiptir. İki ülkede de yanıt verenlerin %74 ü olumlu görüş bildirmişlerdir. 6 Soru 2.1: ABD Başkanı Barack Obama nın uluslararası politikaları ele alış şeklini onaylıyor musunuz veya onaylamıyor musunuz? Transatlantik Eğilimler 14 17

22 100 Tablo 3: Başkan Obama ya Destek Yüzde İtalya Hollanda Fransa Polonya Portekiz *İsveç verileri 11, Rusya verileri 12 dendir AB *İsveç Birleşik Krallık Almanya İspanya ABD Türkiye Yunanistan *Rusya 7 S2.1 Türkiye de yanıt verenlerin yüzde otuz dördü (13 e göre bir yüzde puanı düşüşle) Obama nın uluslararası politikalarını onayladığını söylerken, geçen seneye göre dört yüzde puanı artışla %57 onaylamadığını ifade etmiştir.... Vatandaşların Kendi Hükümetlerine Desteği İstikrarlı Araştırmaya katılanların kendi hükümetlerinin uluslararası politikaları hakkındaki görüşleri fazla değişiklik göstermemiştir. Avrupalılar ın yüzde elli ikisi, 13 e göre iki yüzde puanı artışla, hükümetlerinin uluslararası politikasını onaylarken, 13 e göre üç yüzde puanı düşüşle %42 onaylamamaktadır. 7 Ancak Avrupa da bir farklılaşma mevcuttur. Polonya da %52 (13 e göre 14 yüzde puanı artışla) hükümetlerinin uluslararası politikalarını desteklemektedir. Hükümetler İtalya ve Birleşik Krallık ta da destek kazanmıştır: geçen seneye göre altı yüzde puanı artışla İtalya da %51 ve yedi yüzde puanı artışla Birleşik Krallık ta %51 olumlu görüş bildirmiştir. 13 e göre altı yüzde puanı artış da olsa İspanya da politikalara destek verenlerin oranı %33 te kalmıştır. Almanya da yanıt verenlerin %68 i hükümetlerinin uluslararası politikalarını onaylamaktadır ama 13 e göre dokuz yüzde puanı düşüş söz konusudur. Yunanistan da sadece %28 hükümetlerinin uluslararası politikalarına destek verirken, %66 onaylamamaktadır. 7 Soru 3.1: Hükümetinizin uluslararası politikaları ele alış şeklini onaylıyor musunuz, onaylamıyor musunuz? 18 The German Marshall Fund of the United States

23 Tablo 4: Kendi Hükümetine Destek Onaylamayanlar Onaylayanlar Yüzde Rusya İsveç Almanya Hollanda AB Polonya Birleşik Krallık İtalya Fransa Türkiye Portekiz ABD İspanya Yunanistan S3.1 Türkiye de yanıt verenlerin görüşleri bölünmüştür: 13 e göre dört yüzde puanı düşüşle %47 hükümetlerinin uluslararası politikalarını onaylarken, %47 onaylamamaktadır. ABD ve AB için Olumlu Görüşler Devam Ediyor; Çin ve Rusya için bu Görüşler Geçerli Değil Obama nın uluslararası politikalarına destek Avrupa da bile azalırken; ABD nin genel olarak popülerliği devam etmektedir: 13 e göre üç yüzde puanı düşüşle Avrupalılar ın %67 si Amerika Birleşik Devletleri hakkında olumlu izlenimleri olduğunu söylerken, 13 de %26 dan %29 a artan bir kesim izlenimlerinin olumsuz olduğunu bildirmiştir. 8 Polonyalı, Hollandalı ve Fransız yanıt verenler ABD yi özellikle olumlu bulmaktadır. Sırasıyla %78, %75 ve %73 olumlu görüştedir. Ancak Yunanlı yanıt verenlerin sadece %40 ı buna katılmaktadır ve %55 olumsuz görüş bildirmiştir. Almanya da ABD ye dair olumlu görüşler 13 e göre on yüzde puanı düşerek %58 olmuştur; olumsuz görüşler ise 13 e göre on yüzde puanı artışla %40 olarak kayedilmiştir. Türkler in yüzde otuz biri, 13 e göre bir yüzde puanı düşüşle, Amerika Birleşik Devletleri hakkında olumlu görüşleri olduğunu söylemektedir. 8 Soru 4.1 3, 5: Lütfen bana ABD /Avrupa / Çin / Türkiye hakkındaki görüşünüz olumlu mu, biraz olumlu mu, biraz olumsuz mu veya çok mu olumsuz söyleyiniz. Transatlantik Eğilimler 14 19

24 100 Tablo 5: Dünya Güçleri Hakkında Olumlu Görüşler ABD Yüzde AB Rusya Çin ABD de AB de Türkiye de S Tablo 6: ABD AB Ortaklığının Geleceği Yüzde Daha yakın olsun Aynı kalsın Daha bağımsız yaklaşım Yunanistan İtalya İspanya Almanya Portekiz Fransa AB Hollanda Birleşik Krallık İsveç Türkiye ABD Polonya S5 The German Marshall Fund of the United States

25 Polonya da Transatlantik İlişkiler Sağlıklıdır Polonyalılar, komşularıyla ve ABD yle çalışmak için daha istekli görünmektedirler. Daha yakın transatlantik ilişkiler isteyen Polonyalılar ın sayısında geçen seneye göre hafif bir artış olmuştur (beş yüzde puanı artışla 37 ve bu değer Avrupa nın en yükseği olmuştur) ama NATO desteğinde daha da güçlü bir artış yaşanmıştır. On beş yüzde puanı artışla yanıt verenlerin %62 si ittifakın ulusal güvenlik için hala gerekli olduğunu söylerken, bu rakam 02 de kaydedilen %64 ten sonra en yüksek oran olmuştur. Polonyalılar ABD nin liderlik rolüne daha fazla destek vermektedir (13 e göre 11 yüzde puanı artışla, %61) ve kendi hükümetlerinin uluslararası politikalarına verdikleri onayı da tekrar dile getirmişlerdir (13 e göre 14 yüzde puanı artışla, %52). 1 Polonyalılar ın ittifaklarının daha güçlü olmasıyla 13 e kıyasla neden daha fazla ilgilendiklerini anlamak o kadar da zor değildir: Polonyalılar ın Rusya hakkındaki olumlu görüşleri 11 yüzde puanı düşerek %19 (İsveç ten (%14) sonra Avrupa daki en düşük rakam) olmuştur ve %81 i Rusya nın liderlik rolünü de istememektedir. Ayrıca Ukrayna daki olaylar Polonyalılar ı çok sarsmıştır. %56 (Avrupa da en yüksek), Ukrayna ile ilgili olumlu görüşlere sahipken, %67 Avrupa Birliği nin, Rusya ile çatışmanın sürmesi anlamına dahi gelse, Ukrayna ya yönelik desteğini sürdürmesini istemektedir (%73 ile bu görüşü paylaşan İsveç ten sonra Avrupa da ikinci ülke). Polonyalı yanıt verenler özellikle de krizle mücadele taktikleri açısından katıdır. ABD hariç tüm diğer ülkelere oranla en büyük çoğunluk (%63) Ukrayna ya NATO üyeliği verilmesini isterken, bu soru için araştırmada alınan en yüksek oranda kişi de (%69) AB üyeliği teklif edilmesini desteklemektedir. Polonyalılar aynı zamanda Ukrayna ya ekonomik yardım teklif edilmesini (%78) ve Rusya ya karşı daha güçlü yaptırımlar uygulanmasını (%77) en çok isteyenler olmuştur. Ukrayna ya askeri malzeme ve ekipman yollanmasını çoğunluğun desteklediği tek ülke de Polonya olmuştur (%52). 1 Bu kutucukta atıfta bulunulan sorular şunlar: 5.10 (Bazı insanlar NATO nun hala ülkenin güvenliği için gerekli olduğunu düşünüyor. Diğerleri artık gerekli değil diyor. Bu görüşlerden hangisi size daha yakındır?) 1.a c. 4.6 (Ukrayna ya destek). 16a (Rusya ile çatışmanın artma riskine rağmen Avrupa Birliği Ukrayna ya siyasi ve ekonomik desteği sürdürmeli mi?) ve 16b. 1.5 (AB ve ABD nin Rusya nın Ukrayna daki hareketlerine karşı nasıl tepki vermesini istiyorsunuz? Aşağıda verilen her bir seçenek için olumlu mu olumsuz mu düşündüğünüzü söyleyiniz: Ukrayna ya NATO üyeliği teklif edilsin / Ukrayna ya AB üyeliği teklif edilsin / Ukrayna ya ekonomik yardım artırılsın / Ukrayna ya askeri malzeme ve ekipman yollansın / Rusya ya daha güçlü ekonomik yaptırımlar uygulansın) Avrupa Birliği ne dair görüşler büyük ölçüde aynı kalmıştır: geçen seneye göre yedi yüzde puanı artışla ABD de yanıt verenlerin %57 si olumlu görüşteyken, 13 e göre bir yüzde puanı düşüşle Avrupalılar ın %65 i de bu görüşte olduklarını söylemiştir. Genel olarak münferit Avrupa ülkelerinde de görüşler istikrarlıdır: İspanya olumlu görüşlerde beş yüzde puanı artışla toplamda %64 e ulaşarak en önemli kaymayı ortaya koymuştur. Polonyalı ve Alman yanıt verenler AB ile ilgili en olumlu görüşleri ortaya koyanlardır (sırasıyla %76 ve %75). Yunanlı (%51) ve İngiliz (%43) yanıt verenlerse görüşlerini olumsuz olarak nitelendirmişlerdir. Sadece Türkiye de görüşler fark edilir derecede değişmiştir. 13 e göre on yüzde puanı artışla Türkler in yüzde kırk beşi, AB ile ilgili olumlu düşündüğünü söylerken, dokuz yüzde puanı düşüşle %51 olumsuz görüşte olduğunu söylemiştir. Çin ile ilgili sorular sorulduğunda Amerikalılar ve Avrupalılar daha ihtiyatlı görüşler bildirirken, Amerikalılar ın %34 ü, geçen seneye göre iki yüzde puanı artışla, olumlu düşündüğünü söylemiş, 13 e göre dört yüzde puanı artışla Avrupalılar ın %35 i bu görüşe katılmıştır. Avrupa içerisinde Çin hakkında en olumlu düşünenler %62 ile Yunanlılar olmuştur. Onları Transatlantik Eğilimler 14 21