TÜRKiYE/DE SAGLIK HARCAMALARI N 1 N EKONOMETRiK ANALiZi:
|
|
- Osman Durmaz
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 EKONOMIK YAKLAŞlM TÜRKiYE/DE SAGLIK HARCAMALARI N 1 N EKONOMETRiK ANALiZi: EŞBÜTÜNLEŞME TESTi** Şen ay Üçdoğruk *!.GiRiŞ Son yıllarda gelişmekte olan çeşitli ülkelerde sağlık harcamalarında ortaya çıkan artışı incelemek için sağlık ekonomistleri birçok çalışmalar yapmaktadır. Özellikle uluslararası verilere dayanan söz konusu araştırmalar ülkeler arasında sağlık harcamalarındaki farklıları belirlemeye çalışmaktadır (Milne ve Molana, ı992; Murthy, ı992; Hitiris ve Posnett, ı992). Ayrıca ülke bazında sağlık harcamalarıyla ilgili çalışmalarda yapılmıştır (Murthy ve Ukpolo, ı994). Bu çalışmanın amacı da uzun dönemde Türkiye'de ı96ı-ı992 döneminde sağlık sektöründe sağlık harcamalarını belirleyen değişkenleri tayin etmeye çalışmaktır. Makalenin takip eden aşamaları şöyledir: Önce sağlık harcamalarıyla ilgili teorik bilgi verilecektir. Geliştirilmiş Dickey Fuller (ADF) (Dickey ve Fuller, ı98ı) testini kullanarak sağlık harcamaları, fert başına gayri safi milli hasıla, genç ve orta yaşlı nüfusun toplam nüfusuna oranı, 65 ve üstü yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranı olarak belirlenen değişkeniikierin zaman serisi özellikleri değerlendirilecektir. Çok değişkenli eş bütünleşme (Johansen, ı 988) metodu kullanılarak bütünleşen vektör sayısı saptanacak ve çeşitli sağlık harcamaları belirleyicilerinin etkilerini tayin etmek için anlamlı bir eş bütünleşme denklemi seçilmeye çalışılacaktır (Johansen ve Juselius, 1990). Son olarak uzun dönemli denge ile kısa vadeli dinamiği birleştirmede bir hata düzeltme modeli tahmin edilecektir (bkz. s. ı2). 2. Cumhuriyet Döneminden Günümüze Sağlik Sektörü İlk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Cumhuriyet sınırları içinde yaklaşık ı 3 milyon kişi yaşamaktaydı. Yüzölçümü km 2 civarında olan ülkemizin nüfusu savaşların yanında özellikle salgın ıoı hastalıkların etkisiyle devamlı azalma sürecinde olmuş- * Yrd. Doç. Dr., D.E.Ü.,i.I.B.F., Ekonometri Bölümü. **Değerli katkılarından dolayı Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Kıvılcım METIN'e teşekkür ederim. Ekonomik Yaklaşım, Cilt 7, Sayı 21, Yaz 1996
2 102 Şenay Üçdoğruk tur. Cumhuriyet döneminde zührevi ve salgın hastalıkların önlenmesi ölçüsünde ortalama insan ömrü artış sürecine girmiştir ve 1930'larda genç nüfus bulaşıcı hastalıklardan etkilenmekteydi ve ortalama yaşam süreci kırk yaşın altındaydı. Bu hastalıklada sağlam bir mücadele anlayışı uygulanarak, refah düzeyindeki artış ve toplum hijyenine verilen ö nem çerçevesinde özellikle 1960'larda itaberen bulaşıcı hastalıklar kesin tedavi sürecine girmiş, böylece toplumun gündemindeki birincil sırasını kaybetmiştir. Ortalama yaşam süresi, Cumhuriyetin ilk yıllarına göre önemli artışlar göstermiş, bebek ve genç nüfusun ö lümünün azalması ve yaşlı sayılabilecek bir nüfus kuşağının oluşumuyla ülkemiz nüfusu 60 milyona tırmanabilmiştir. Nüfusun bu miktara ulaşmasında aile planlanması ve diğer doğum kontrol yöntemlerinin yeterince uygulanamadığını da ifade etmek gerekir. 1990'ların başında ülkemiz gayri safi milli hasıla cari fiyatlarla 1,2 katrilyon liraya, konsolide bütçe ödenekleri de fonlar hariç olmak üzere 367 trilyon liraya ulaşmıştır. Sağlık sektörü bazında tedavi hizmetlerine yönelik harcama toplamı 1992 ve 1993 yılları itibariyle sırasıyla 25 ve 47 trilyon lira civarındadır. Bunların toplam bütçe ödenekleri ve GSMH rakamları içindeki payları sırasıyla %7 ve %4 düzeyindedir. 3. Sağ/tk Hizmetleri Etkinlik Göstergeleri Sağlık Hizmetlerinin uluslararası düzeyde bir değerlendirilmesinin yapılabilmesi için sağlıkla ilgili olan alt sistemlerdeki bazı verilerin temel alınması ilke olarak benimsenmiştir. Sağlık hizmetleri etkinlik göstergeleri,.demografik göstergeler,.nüfus göstergeleri,.yaşam göstergeleri,.ekonomik göstergeler,.hastane göstergeleri,.sağlık insangücü göstergeleri olmak üzere dört ana grup altında toplanabilir (Yeğinboy Y. ve E. Yeğinboy 1993): Nüfus Göstergeleri Bir ülkede bireylerin beslenme, giyinme, konut, eğitim, sağlık, kültür, eğlence ve dinlenme gereksinmelerini karşılayacak önemler alınırken, gözönünde tutulan temel sorunlardan biri nüfus sorunları olmaktadır. Nüfus göstergelerinin sağlık ile ilgili belirlenme amaçları; sağlık hizmetleri planlamasına yardımcı olması, sağlık profillerinin belirlenmesi, sosyal refah harcamalarından birisi olan sağlık harcamalarının nüfus artışı ile doğrudan i lişkinin bulunması, hızla artan nüfusun ülkedeki sağlık hizmetlerine olan talebinin tahmini, sağlık kuruluşlarının ilerideki nüfus projeksiyonlarına göre kapasitelerinin planlanması, genel doğurganlık oranının çocuk sağlığı, çocuk ölümleri ve ana sağlığı açısından sağlık hizmetleri üzerinde etkisinin bulunması biçiminde belirtilebilir.
3 EKONOMIK Y AKLAŞIM Yaş am Göstergeleri 103 Bir ülkenin benimsemiş olduğu sağlık politikalarının uygulanma etkinliğini belirlemede yaşam göstergelir önemli yer tutmaktadır. Sağlıkla ilgili belirlenme amaçları; ülkedeki halk hizmetlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi ülkedeki mevcut olan ve gelecekteki sağlık ve refah düzeylerinin belirlenmesi, ülke insaniarına gerekli beslenme koşulları sağlanarak yaşam süresinin uzatılması, ülkedeki çevre sağlığı koşullarının mevcut durumunun belirlenmesi ve bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, belirlenme standartlarını olumsuz yönde aşan oranlarda görülebilen doğum ve ölüm oranlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi biçiminde belirtilebilir. Ekonomik Göstergeler Bir ülkenin ekonomik refah düzeyinin yükselmesinde toplumun sağlık ve yaşam düzeyinin etkisinin büyük önemi vardır. Ekonomik göstergelerin sağlıkla ilgili belirlenme amaçları; ekonomik etkinliğin düzeyinin belirlenmesi, toplam sağlık harcamalarının topluma yansıması olan sağlık göstergeleri, toplumun kalkınma düzeyini belirleyen temel faktörlerdir. Özellikle genel sağlık sigortası açısından bir sosyo ekonomik değerlendirmeye olanak sağlar. Ayrıca kamu harcamaları içerisinde sağlık harcamalannın payı ülkenin sağlık hizmetlerine verdiği önemi göstermektedir. Fert başına milli hasılanın yüksek olması, insanlara sadece daha iyi beslenme, barınma ve giyinme olanağı vermekle kalmayacaktır. Gelir düzeyinin yükseltilmesi topluma daha dengeli bir gelir dağılımını ve yüksek istihdam düzeyini gerçekleştirme, ayrıca eğitim, sağlık ve diğer kamu hizmetlerini iyileştirme ve yaygınlaştırma olanağı sağlayacaktır. Toplam sağlık harcamaları, devletin vatandaşlarının sağlıkla ilgili sorunlarını çözebilmek ve sağlıklarını sürdürebilmek amacıyla yaptığı harcamalardır. Bu harcamalar birinci düzey sağlık hizmetleri ile ikinci düzey sağlık hizmetlerine ait tıbbi tanı, ürün ve hizmetler için devlet tarafından yapılan harcamaları kapsamaktadır. Devlet bütçesi harcama göstergelerinin sağlıkla ilgili belirlenme amaçları; toplam devlet harcamaları içerisinde yer alan giderlerden sağlık harcamalarının ülke halkının sağlığına verilen önemi belirtmesi; sağlık harcamalarının toplam harcamalar içinde aldığı pay ve birey başına yapmış olduğu ortalama sağlık harcamalarının refah düzeyiyle yakından ilgisi bulunması, refah düzeyinin yükselmesi ile bireylere daha çağdaş sağlık hizmetlerin sunulması biçiminde belirtilebilir. Hastane Göstergeleri İkinci düzey sağlık hizmetlerinin sunulduğu yataklı tedavi kurumları içerisinde hastaneler büyük paya sahipir. Hastane göstergelerinin sağlıkla ilgili belirlenme amaçları; sağlık hizmetlerinin sunulmasındaki teknik etkenliği göstermesi, hastanelerin maliyet- hasıla- etkinlik belirlemesine ait bilgileri vermesi, hastanelere kabul edilen nüfusun niteliğinin belir-
4 104 Şenay Üçdoğruk lenmesi, hastanelerdeki kapasite kullanım düzeylerini göstermesi, hastanelerden çıkan hastaların niceliğini belirtmesi, hastanelerdeki yatak işgal oranı ve bir hastanın ortalama kalış gün sayısı; nüfusa düşen hasta yatağının saptanabilmesi için sağlık planlamacıları açısından önemli araçlar olması biçiminde belirtilebilir. Türkiye' de sağlık harcamalarındaki bu artışların nedenleri arasında ilk sıraları nüfus ve gayrisafi milli hasıla almaktadır. Benzer biçimde Hitiris -Posnett (1992); Murthy ve Ukpolo (1994) çalışmalarda sözü edilen değişkenleri kullanmışlardır. Sağlık ekonomistlerine göre nüfus ve gelir değişkenleri sağlık harcamalarıyla pozitif yönde değişmektedir (Hitiris ve Posnett, 1992; Murthy ve Ukpolo, 1994; Culyer, 1990; Jönsson, 1990) 4. Model Spesifikasyonu: Birim Kök Testi Eşbütünleşme Analizi Hata Düzeltme Modeli (ECM) Yukarıda açıklamalardan sonra demografik göstergelerden nüfus ve yaş, ekonomik göstergelerden ise fert başına gayri safi milli hasıla değişkenleri çalışmada aşağıdaki gibi tanımlanmıştır. Sağlık ekonomisinde sağlık harcamalarını (saghar) belirleyen değişkenler fert başına gayri safi milli hasıla (fgsmh), 65 ve üstü yaşlı sayısının toplam nüfusa oranı (y65), genç ve orta yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranı (gene) şeklinde ifade edilmiştir. (Genç) değiş" keni 65 yaş ve üstü nüfusun toplam nüfustan çıkartılmasıyla elde edilmiştir. Bu değişkenleri kullanarak sağlık harcamaları fonksiyonu çift taraflı logaritma biçimde ifade edilebilir: lsaghar = f (lfgsm, ly65, lgenc) (1) Sağlık harcamaları tüm değişkenlere pozitif bir ilişki içindedir. Bu teorik çerçeve kullanılarak uygulamalı modeli ileride tahmin edilmiştir. Tahminde kullanılan veriler T.C. Maliye ve Gümrük Bakanhğı'nın Sağlık Hizmetleri ( ) ile DİE'nün İstatistik Göstergelerden elde edilmiştir. Birim Kök Testi (1) numaralı denklemi tahmin etmeden önce, denklemde kullanılan değişkenierin düzeylerinde durağan olup olmadığından emin olmak gerekir. Zaman serilerini ve onların istatistik-. sel özelliklerini türeten (ortalama ve varyans) bir mekanizma mevcuttur. Zaman serilerinin ortalama ve varsayıları zaman içinde sabitse bu serilere zayıf durağan seriler denir. Genelde iktisadi seriler durağan değildir (Nelson ve Plasser, 1992). Bu serileri durağan hale getirmek i çin fark alma işlemi uygulanmalıdır. Örneğin durağan olmayan bir serinin "k" defa farkı alınırsa bu seriye I(k) k'ıncı dereceden farkı alınmış (bütünleşik) seri denir. Seri durağan hale geldiğinde l(o)'dır. Bu seriler otoregressif yapıda white-noise hata terimlerine sahiptir.
5 EKONOMIK YAKLAŞlM 105 Durağan olmayan seriler farklı bir yöntemle analiz edilir. Birim köke sahip otoregressif model Burada ~=1 dir ve durağanlık ihlal edilmiştir. (2) numaralı denklem rassal yürüyüş modelidir. (a =1= 0). Herhangi bir süreç birim kök değilse I (O) olarak adlandırılır. (2) (3) X rassal yürüyüş modeliyse, DW test değeri çok küçüktür. X 1, white noise ise DW iki civarındadır. Değişkenierin farklarının kaçıncı sıradan olduğu Dickey ve Fuller'e (1981) dayanarak yapılır. I(1) testi için: p fı.xt=~x 1 _ 1 +Li=IoiAX 1 _i+c+u 1 (4) Burada p, hata terimi u 1 'leri white noise yapmak için gerekli gecikme işlemeisi sayısını göstermektedir. A,X değişkenin birinci dereceden farkını ifade eder. Dickey Fuller testi iki şekilde yorumlanabilir. İlki Geliştirilmiş Dickey Fuller (ADF) testi olup, EKK tahmin edici ~ parametresine aitt testine dayanır. İkincisi Dickey-Fuller (DF) testi olup, (o = O) iken DF istatistiği ~'ya ait t oranına eşittir. Boş hipotez H 0 : X 1 -I(l) dir. Eğer~ negatif ve anlamlı bir biçimde sıfırdan farklıysa H 0 reddedilir (Fuller, 1976), X 1 serisi durağandır ve I (O)'dır (Metin, 1994). Eşbütünleşme Analizi Çalışmada kullanılan yöntem Johansen (1988) tarafından geliştirilen tekniktir. Modelde, xl' Nx 1 boyutlu bir zaman serisi vektörüdür. Burada c sabit terim,q 1 ise deterministik kukla değişkenleri (trend ve mevsimlik) temsil etmektedir. (5)
6 106 Şenay Üçdoğruk ifadesi ise, gecikme işlemeisi L'nin matris polinomudur. v 1 ise ortalaması sıfır, varyan Q olan normal dağılımı sahip, sabit varyanslı serisel korelasyonsuz hata terimidir. sı Vekör otoregresyon (V AR) modelini kullanarak bütün değişkenleri (x'ıleri) kendi geçmiş değerleri ve deterministik değişken üzerine koşullandırarak ifade etmek mümkündür: Johansen'in modeli parametrik olarak yazılacak olursa p-1 Dxı=-Li=l 1ti Dxı-i+1txt-i+l +c+t+dq+eı (6) burada Hatta terimi E 1 t= (l,...,t) p boyutlu bağımsız ortalaması sıfır, varyanı L olan, durağan gaussian değişkenlerdir. 1t=<X ~ uzun dönem tepki matrisidir. a ve ~ matrisleri Nxr boyutlu olup, N değişken sayısını r ise eşbütünleşme vektör sayısını vermektedir. a matrisi yükleme matrisidir ve her denklemde her eş bütünleşme vektörüne atanan ağırlığı verir.a matrisi yükleme matrisidir ve her denklemde her eş bütünleşme vektörüne atanan ağırlığı verir. ~ matrisi katsayı matrisidir. ~ matrisi (7) numaralı eşitlikte, r sayıda en büyük istatistiki o larak anlamlı özdeğerlerin oluşturduğu öz vektörler tarafından tahmin edilir. (7) Yukarıda eşitlikte S 00, ll X 1 _ 1,...,L'lXt-k+l üzerindeki regresyonundan elde edilen artık moment matrisi ve Skk,Xı-k'nın L'lXt-k+l üzerindeki regresyonundan elde edilen artık moment matrisi'dir. S 0 k, çapraz ürün moment matrisidir. Bu özdeğerleri kullanarak eşbütünleşme vektör scıyısı benzerlik oranı test istatistiği (8) yardımıyla test edilir. p 1\ -TLr+l ln(l-!li). Bu istatistiğe iz testi denir. Burada (8)
7 EKONOMIK Y AK~IM 107 A A llr+ı,...,jlp p-r sayıda en küçük öz değerleridir. Ayrıca maksimum öz değer testi A (-Tl n Cl-ll)) (9) ifadesine dayanır ve sıfır hipotezi r sayıda eş bütünleşme vektörünün r+ 1 sayıdaki alternatif karşısında test edilmesidir. Bu testierin kritik değerleri Johansen ve Juselius (1990) tarafından tablolaştırılmıştır. Hata Düzeltme Modeli (HDM) EKKY durağan bir çerçevede geliştirilmiştir. Dolayısıyla durağan olmayan bir değişken seti ile kurulan bir model eğer EKKY kullanılarak tahmin edilirse herhangi bir şoktan sonra değişkenler ıraksayabilirler. Bu sorunu çözmenin yolu değişkenierin farklarını alarak durağanlaştırmaktır. Ancak serilere ait bilgi kaybıda söz konusudur. Böyle bir süreçte değişkenierin uzun dönem denge bilgileri yitirilmektedir. Ekonomik teoriler uzun dönem i lişkileri üzerine kurulmuştur. Eğer modeller tamamen kısa dönem ilişkiler üzerine kurulursa dönem denge ilişkisi üzerine bir şey söylemek mümkün olmayacaktır. Herhangi HDM ancak tüm değişkenler I (1) ve teorik ilişki sıfırdan farklı bir eşbütünleşik vektörü oluşturuyorsa hatasız parametre üretilebilir. HDM; iki aşamalı tahmin süreci (Engle-Granger) ve dinamik bir otoregressif dağıtılmış gecikmeli sürecinin yeniden parametreleştirilmesi ile elde edilen hata düzeltme mekanizmaları biçiminde uygulanabilir. Burada sadece kısaca Engle - Granger yaklaşımı üzerinde durulacaktır: Tahmin edilen durağan regresyondaki denge hata terimi hata düzeltme terimli olarak ele alınır (eşbütünleşme vektöründen) ve doğrudan EKKY uygulanır. Bu denklemde E 1 durağan regresyondan elde edilmiş denge hata terimidir. 5. Deneysel Sonuçlar Bu bölümde önce değişkenierin zaman serisi özellikleri araştırılmıştır. Sonra Johansen yöntemi ile sağlık harcamaları tahmin edilmiş ve takip eden süreçte hata düzeltme modeli uygulanmıştır.
8 108 Şenay Üçdoğruk Analiz değişkenierin kaçıncı sıradan farklarının alındığının belirlenmesi ile başlar. Tablo ı de birim kök boş hipotezi karşısında, değişkenierin durağanlığının test edildiği görülmektedir. Tabloya göre dört değişken için de birim kök kabul edilir. Bu durumda, değişkenierin birinci farklarda durağan olduğunu ifade etmek mümkündür. Tablo ı Değişkenierin Zaman Serisi Özellikleri (196ı ) Değişkenler Düzey Birinci Farklar lsaghar (1)** ly (1)* I gen c ı (1)* I gsmh (1)* *,**sırasıyla Mac Kinnon kritik değerlerine göre %1 ve %5 düzeyindeki Geliştirilmiş Dickey Puller istatistik değerleri ve dir. Bu bölümde sağlık harcamaları, çok değişkenli eşbütünleşme analizi kullanılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Tablo 2 Çok Değişkenli Eş bütünleşme Analiz Sonuçları ( ı ) (lsaghar, ly65, lgenc, lfgsmh) HO,Hl Maksimum Özdeğer İz Eş bütünleşme Vektör Sayısı Standartlaştırılmış Öz Değer Vektörler r=o, r~ 1!Sl, r~ 2 ıs2,r~ 3 ıs3,r=4 43.ıoa ı ı a Test istatistiğinin anlamlı olduğunu gösterir. Maksimum özdeğer ve trace testinin kritik değerleri %99 önem düzeyinde H 0 :r=0, sırasıyla H 1 r:~32.24 ve 54.46'ya karşıdır. Aynı testler sırasıyla H 0 : ıs 2 ve Hı :r~ ve Hı :r~ 35.65, H 0 :ıs2 ve Hı :~ ve 20.04, :ıs3 ve Hı :r= ve 6.65'dir H 0 Tablo 2, Johansen'in eşbütünleşme test sonuçlarını vermektedir. (1) numaralı denklemin eş-bütünleşme regresyonu Johansen'in en yüksek olabilirlik tekniği ile tahmin edilmiştir. Önce bir dönem gecikmeli bir V AR modeli oluşturmuş, model sabit, trend ve birinci dereceden bir gecikmeyle tanımlanmıştır. ı numaralı denklemdeki değişkenierin eş
9 EKONOMIK Y AKLAŞIM 109 bütünleşip bütünleşmediğini saptamak için sistemdeki eş bütünleşme vektör sayısını saptamak gereklidir. Burada ilgili istatistikler maksimum özdeğer testi ve istatistiğidir. Maksimum özdeğer testi H 0 :r=r 0 boş hipotezine karşı Ha : r=r 'i test ederken; iz testi H 0 : ~r 0 boş hipotezine karşı Ha : r>r 0 'ı test etmektedir. Burada r eşbütünleşme vektör sayısını göstermektedir. Tablo 2 incelendiğinde, sağlık harcamaları (saghar); y65, genç ve fgsmh değişkenleri arasında tanım olarak bir uzun dönemli ilişki olduğunu gösterir (maksimum öz değer testinin H 0 hipotezi reddedilirken, iz testinin H 0 hipotezi reddedilmemektedir. Bu itibarla, iz testi esas alınarak bir eşbütünleşme vektörü olabileceği üzerinde durulmuştur). Eşbütünleşme vektörü incelendiğinde, sağlık harcamaları değişkenin katsayısına göre normalize edildiğinde, tablonun son kolonu değişkenler arasındaki ilişkiyi gösterir. lsaghar= ly lgenç lfgsmh Parametrelerin işaretleri dikkate alındığında nüfus değişkenleri (ly65,!gene) ve fert başına gayrisafi milli hasıla değişkeninin (lfgsmh) pozitif işaretli olması beklentimizi doğrulamaktadır. Fert başına gayri safi milli hasıla değişkeni gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sağlık harcamalarının başlıca belirleyicilerinden biridir. Ayrıca eşbütünleşme regresyonunda elde edilen artıklar da durağandır. e 1 : (-3567)* Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki uzun dönemli denge ilişkisinin varlığı, eşbütünleşme regresyonuna yansıdığından eşbütünleşme regresyonundan elde edilen artıklar sistemin kısa-vadeli dinamiğini (bkz. Engle ve Granger, 1987) açıklama hata düzeltme terimi EC _ 1 1, olarak kullanılabilir. Böylece hata düzeltme terimi, Türkiye'de döneminde sağlık harcamalarındaki farklılıkları açıklamak için diagnostik test takımını sağlayan veri oluşturma sürecinin (DEP) hassas bir görüntüsünü yansıtır. Modele dahil edilen bütün değişkenler dı1rağandır, tümü I (O) dır (Tablo 3). Genelde, tahmin edilen hata düzeltme modeli, sistemdeki tüm durağan değişkenleri dahil eder. EC 1 _p hata düzeltme teriminin katsayısı 1 numaralı denklemde değişkenler arasındaki denge ilişkisinin geçerliliğini gösterir. Hata düzeltme teriminin katsayısı %7 önem düzeyinde sıfırdan farklıdır. Regresyon denklemindeki diagnostik testler hata terimiyle ilgili varsayımları sağlamaktadır. * ADF testinde kullanılan kritik değerdir. (a = 0.05)
10 110 Şenay Üçdoğruk Tablo 3* Hata Düzeltme Modeli Bağımlı Değişken :.1lsaghar Açıklayıcı değişken Parametre tahminleri Sabit.1ly gene.1lgsmh ECt-ı (0.431) [0.67] (-0.460) [0.64] (-0.623) [-0.53] (5.775) [0.00] (-1.830) [0.07] R 2 = AR 1-2 F (2,25)= [0.0835] ARCH 1 F (1,25) = [0.8953] Narmalik x 2 (2) = [0.1216] X? F(8.18) = [0.4079] (-1.830) [0.07] * Parantez içindeki değerler t istatistiğini, köşeli parantez içindeki değerler olasılıklarını göstermektedir. EC 1 _ 1, eşbütünleşme vektöründen elde edilen artıklardır. 6. Sonuç Çalışmada serilerin durağan olup olmadığı araştırılmış, birinci farklarda durağan oldukları saptanmıştır. Değişkenierin eşbütünleşik olduğu ve bir eşbütünleşme vektörüne sahip olduğu gözlenmiştir. Sonuçlar nüfus ve fert başına gelirini sağlık harcamalarını u zun dönemde ( ) belirleyen önemli değişkenler olduğunu çıkarmıştır. Türkiye'nin günümüze kadar izlenmiş olduğu sağlık politikalarının sonuçlarının bir değerlendirilmesinin yapılabilmesi için ulusal düzeyde bir incelemenin dışında, uluslararası düzeyde de belirlemelerin yapılması gerekir. Bu belirlemelerin yapılabilmesi için bazı ortak ölçüleri sağlayacak göstergeler saptanmalıdır. Sağlık hizmetlerinin sunumunda doğrudan ya da dalaylı olarak bir ülkenin demografisi, ekonomik koşulları, hastane olanakları,.. sağlık insan gücüyle yakın ilişkisi bulunmaktadır. Yapılacak uluslararası kıyaslamanın so~ nucunda Türkiye' nin konumunun anlaşılması gelecekteki sağlık sektörü politikahirının ve hedeflerinin belirlenmesine yardımcı olacaktır.
11 EKONOMIK Y AKLAŞIM lll KAYNAKÇA Culyer A. J. (1990), "Cost Containment in Europe", Health CareSystemsin Transition, O ECD Social Policy Studies No: 7, Paris). Dickey, D.A. ve W.A. Fuller (1981), "The Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit root", Econometrica, Engle, R.F. ve C.W. Granger (1987), "Cointegration and Error Representation, Estimation and Testing", Econometrica, 55, Fuller, W.A. (1976), Introduction to Statistical Time Series, John Wiley, New York. Hitiris T. ve J. Posnett (1992), "The Determinants and Effects of Health Expenditure in Developed Countries", Journal of Health Economics, ll, Johansen, S. (1988), "Statistical Analysis of Cointegration Vectors", Journal of Economic Dynamics and Control, 12, Johansen, S.ve K. Juselius (1990), "Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration -with Applications to the Demand for Money", Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, Jönsson B. (1990), "What can Americans Learn from Europeans?", Health CareSystemsin Transition, OECD Social Policy Studies No: 7, Paris. Metin Kıvılcım (1994), "Dışsallığın Testi: Türkiye için Dar Para Talebi, (Ml) Örneği", D.E.Ü., 1.1.B.F. Dergisi,. 9, 1, Milne R.G. ve H. Molana (1991), "On the Effect of Relative Price on Demand Healt Care", Applied Economics, 23, Murthy N.R.V (1992), "Conversion Factory Instability in International Comparisons of Health Care Expenditures: Some Econometric Comments", Journal of Health Economics, ll, Murthy N.R.V. ve V. Ukpolo (1994), "Aggregate Health Care Expenditure in the United States: Evidence from Cointegration Tests," Applied Economics, 26, Nelson, C.R. ve C.l. Plosser (1982), "Trends and Random Walks in Macroeconomic Time Series: Some Evidence and Implications", Journal of Monetary Economics, 10, Phillips, P.C.B. ve P. Perron (1988), "Testing for a Unit Root in Time -Series Regression", Biometrica, 75, Schieber G. J. ve J.P. Poullier (1990). "Overview of International Companisons of Health Care Expenditures", Health Care Systems in Transition, OECD Social Policy Studies No. 7, Paris. T. C. Maliye ve Gümrük Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ( ). T.C. D.I.E, istatistik Göstergeler. Yeğinboy E.Y ve Yeğinboy (1993) Uluslararası Sağlık Hizmetleri Etkinlik Göstergelerinin Türkiye Açısından irdelenmesi, Sağlık Hizmetleri ve İşletmeleri Serisi:2, İzmir.
12 112 Şenay Üçdoğruk Abstract The Econometric Analysis of the Health Expenditures in Turkey: A Multicointegration Test. The main aim of this work is to estimate the Turkish health expenditures equation for the period of While estimating the long run term equation of the health expenditures, the techniques of multicointegration of Johansen are used. In addition to the short run dynamic adjusment equation, the error correction model of health expenditures is used. In this study, it is observed that the variables are cointegrated and have a cointegrated vector. It is found that the per capita ineome and the population are the important factors which intluence the health expenditures in the long run ( ).
TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET
TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde
DetaylıKONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*)
EKONOMİK YAKLAŞlM 71 KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*) Rahmi YAMAK* * Bayram GÜNGÖR * * * GiRiŞ Bir çok ülkede olduğu gibi, Türkiye'de de konut elektrik tüketiminin
DetaylıCAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if)
EKONOMIK Y AKLAŞIM 93 CAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if) BEKLEYiŞLERiN TESTi: TÜRKiYE ÖRNEGi I. Giriş K1vdCJm Metin İlker Muslu Cagan (1956) para talebi fonksiyonunu tanırularken enflasyonist
DetaylıTürkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal
DetaylıSığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği
Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi http://dergi.siirt.edu.tr/index.php/ziraat Araştırma Makalesi / Research Article Turk J Agric Res (2014) 1: 196-202 TÜTAD ISSN: 2148-2306 Sığır Sayısı, Süt Üretimi
DetaylıDIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ ( ): TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ (1968-2003): TÜRKİYE ÖRNEĞİ Bayram GÜNGÖR (*) Serdar KURT (**) Özet: Bu çalışmada, 1968-2003 dönemini kapsayan yıllık verilerle, Türkiye ekonomisinde dışa açıklık ve kalkınma
DetaylıTÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ
TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ Canan DAĞIDIR Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Göztepe Kampüsü İbrahim Üzümcü Binası Kadıköy/İstanbul
DetaylıPETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,
DetaylıZaman Serileri Ekonometrisine Giriş
Zaman Serileri Ekonometrisine Giriş Düzmece Bağlanım ve Eştümleşim Ekonometri 2 Konu 25 Sürüm 2,0 (Ekim 2011) UADMK Açık Lisans Bilgisi İşbu belge, Creative Commons Attribution-Non-Commercial ShareAlike
DetaylıE- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI
E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI DEVLETİN TÜKETİM HARCAMALARI VE ENFLASYON İLİŞKİNİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ 16 MAYIS 018 MARMARA ÜNİVERSİTESİ /İKTİSAT FAKÜLTESİ/İKTİSAT BÖLÜMÜ/İKTİSADİ
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ
TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ Doç.Dr. Muhsin KAR * Arş.Grv. Esra KINIK ** Özet Enerji ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki araştırmacıların
DetaylıCh. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans
Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri II Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında
DetaylıFaiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma
Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.
DetaylıİÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...
İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Regresyon Analizi... 1 1.2. Uygulama Alanları ve Veri Setleri... 2 1.3. Regresyon Analizinde Adımlar... 3 1.3.1. Problemin İfadesi... 3 1.3.2. Konu ile İlgili Potansiyel
DetaylıTürkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( )
B.E.A. TÜRKİYE DE AR-GE, PATENT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ (1970-2012) YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ 127 Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1970-2012) Mehmet KARAKAŞ 1* Mehmet ADAK
DetaylıEKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları
EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews
DetaylıTÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ
D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:20 Sayı:1, Yıl:2005, ss:103-122 TÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ Aydanur GACENER * ÖZET Kamu sektörünün toplam ekonomik faaliyetler içerisindeki payının,
DetaylıENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ
ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman
DetaylıEge University Working Papers in Economics 2006 http://www.iibf.ege.edu.tr/economics/tartisma
Ege University Working Papers in Economics 2006 http://www.iibf.ege.edu.tr/economics/tartisma YAPISAL KIRILMA ALTINDA PARA TALEBİNİN İSTİKRARI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ A. Nazif Çatık Working Paper No: 06 / December
DetaylıTÜRKİYE DE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI GERÇEKTEN İKİZ Mİ? KOENTEGRASYON VE NEDENSELLİK BULGULARI
TÜRKİYE DE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI GERÇEKTEN İKİZ Mİ? KOENTEGRASYON VE NEDENSELLİK BULGULARI Doç. Dr. Utku Utkulu Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ
ÖZET Ekonomi politikası açısından dış borçların sürdürülebilirliği, özellikle 1980 li yıllarda gelişmekte olan ülkelerin yaşadıkları borç krizinden sonra önem kazanmıştır. Borçlu bir ülkenin ödeyebilirlik
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June
DetaylıTÜRKİYE DE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI GERÇEKTEN İKİZ Mİ? KOENTEGRASYON VE NEDENSELLİK BULGULARI. Utku Utkulu (*) Özet
D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:18 Sayı:1, Yıl:2003, ss:45-61 TÜRKİYE DE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI GERÇEKTEN İKİZ Mİ? KOENTEGRASYON VE NEDENSELLİK BULGULARI Utku Utkulu (*) Özet Bu makale bütçe
DetaylıRebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey. Enerji Tüketiminde Rebound Etkisi: Türkiye Örneği
EconWorld2018@Amsterdam 24-26 July, 2018; Amsterdam, Netherlands Rebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey Recep Ulucak 1 ve Emrah Koçak 2 Abstract Energy plays an important role in economic
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Çok Değişkenli İstatistik EKO428 Bahar Ön Koşul Dersin Dili
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Çok Değişkenli İstatistik EKO428 Bahar 3+0 3 3 Ön Koşul Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Seçmeli Dersi Veren Öğretim Elemanı
DetaylıTürkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya
DetaylıTÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,
DetaylıEkonometri I VARSAYIMLARI
Ekonometri I ÇOK DEĞİŞKENLİ REGRESYON MODELİNİN VARSAYIMLARI Hüseyin Taştan Temmuz 23, 2006 İçindekiler 1 Varsayım MLR.1: Parametrelerde Doğrusallık 1 2 Varsayım MLR.2: Rassal Örnekleme 1 3 Varsayım MLR.3:
DetaylıTÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ
Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 9 () 2009: 25-259 TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF THE CASUAL RELATIONSHIP BETWEEN R&D EXPENDITURES
DetaylıNiğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s
Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 163-172. 163 SAĞLIK GÖSTERGELERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ahmet AY* 1 ÖZ Oktay KIZILKAYA** 2 Emrah KOÇAK*** 3 İçsel
DetaylıTÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:
Detaylı7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller. Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla.
7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla. Kaynak: TÜĐK dönemler gayri safi yurt içi hasıla düzeyi 1987-1 8680793 1987-2 9929354 1987-3 13560135 1987-4
DetaylıTürkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma
Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Türkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma Erdoğan GÜNEŞ1 Yasemin DEMİR2 O. Orkan ÖZER3 egunes@agri.ankara.edu.tr yasmndmr@gmail.com osman.ozer@adu.edu.tr
DetaylıTÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
SAKARYA İKTİSAT DERGİSİ CİLT 6, SAYI 2, 207, SS. 4-5 THE SAKARYA JOURNAL OF ECONOMICS, VOLUME 6, NUMBER 2, 207, PP. 4-5 TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Pınar
DetaylıGIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ
Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 20 2008 GIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ Doç. Dr. Muammer ŞİMŞEK Cumhuriyet Üniversitesi, Cumhuriyet M.Y.O., Sivas, msimsek@cumhuriyet.edu.tr Doç. Dr. Cem
DetaylıDÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRK TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BİR ANALİZ
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2016/2, Sayı:24 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2016/2, Number:24 DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME:
DetaylıAnahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Kointegrasyon,Granger Nedensellik Analizi
TÜRKĐYE DE ENFLASYON ĐLE GSYĐH ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN KOĐNTEGRASYON YÖNTEMĐYLE ĐNCELENMESĐ * ÖZET Bu çalışmada, Türkiye de enflasyon ile GSYĐH arasındaki ilişki kointegrasyon yöntemi kullanılarak 987:2004:3
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA HESAPLANAN ENDEKSLER ARASI İLİŞKİLER
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA HESAPLANAN ENDEKSLER ARASI İLİŞKİLER INTRA-INDEX CORRELATIONS CALCULATED IN ISTANBUL STOCK EXCHANGE Bekir ELMAS * Öz Hisse senedi endeksleri, borsada işlem gören hisse
DetaylıAvrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu
Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,
DetaylıAZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ
H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)
DetaylıAKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694 528X Sayı: 5 Ocak 2005
ZAMAN SERİLERİNDE SAHTE REGRESYON SORUNU VE REEL KAMU HARCAMALARINA YÖNELİK BİR EKONOMETRİK MODEL UYGULAMASI Nevin UZGÖREN * Ergin UZGÖREN ** ÖZET Zaman serisi verilerine dayalı ekonometrik analizlerde
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden
DetaylıÖrneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.
ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri
DetaylıGelir, İşsizlik ve Suç: Türkiye Üzerine Bir İnceleme *
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 27 Cilt: 44 Sayı:513 M. V. PAZARLIOĞLU - T. TURGUTLU 63 Gelir, İşsizlik ve Suç: Türkiye Üzerine Bir İnceleme * M. Vedat PAZARLIOĞLU 1 Timur TURGUTLU 2 1 Özet Suçun nedenleri,
DetaylıDumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 37 Temmuz 2013
TÜRKİYE DE SAĞLIK-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Şadan ÇALIŞKAN Doç. Dr., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü, sadan.caliskan@usak.edu.tr Mustafa KARABACAK Arş. Gör., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü,
DetaylıQUANTILE REGRESYON * Quantile Regression
QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression Fikriye KURTOĞLU İstatistik Anabilim Dalı Olcay ARSLAN İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada, Lineer Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler yöntemine
DetaylıTÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE
DetaylıEğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı
Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle
DetaylıTürkiye de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım
Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2). 1-9 2015 Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi http://iibfdergi.aksaray.edu.tr Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık
DetaylıTÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:
DetaylıİÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1 İstatistik 1 Yığın ve Örnek; Tümevarımcı ve Betimleyici İstatistik 1 Değişkenler: Kesikli ve Sürekli 1 Verilerin Yuvarlanması Bilimsel Gösterim Anlamlı Rakamlar
DetaylıTürkiye de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2014 Cilt:21 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA Türkiye de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
DetaylıSosyo Ekonomi. Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi
Sosyoekonomi / 2009-1 / 090104. Fatih YÜCEL Sosyo Ekonomi Ocak-Haziran 2009-1 Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi Fatih YÜCEL fatihyucel@nigde.edu.tr
DetaylıRASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ
Ekonometri ve İstatistik Sayı:11 2010 90 99 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ RASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ YRD. DOÇ. DR. UĞUR SİVRİ
DetaylıTÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 11 - S ayı/no: 3 : 135 148 (2011) TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN
DetaylıYeşim Kuştepeli ve Mustafa Bilman GİRİŞ Maliye politikası, bir ekonominin reel gayri safi milli hasılasındaki büyüme için çok önemli etki ve yaptırıml
İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2009, 119-130 TÜRKİYE DE VERGİLER VE BÜYÜME ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİSİ 1 Yeşim KUŞTEPELİ *, Mustafa BİLMAN ** ÖZET Vergiler tasarruf ve yatırım dürtülerini
DetaylıCourses Offered in the PhD Program
Courses Offered in the PhD Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 601 Advanced Topics in Public Finance Kamu Maliyesinde İleri Düzey Konular Elective Courses Course Code Course
DetaylıDÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ
İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ
DetaylıEkonomik Değişkenlerin Kadın ve Erkeğin Yaşam Süresine Etkisi The Effect of Economic Variables on Life Expectancy of Males and Females
Ekonomik Değişkenlerin Kadın ve Erkeğin Yaşam Süresine Etkisi The Effect of Economic Variables on Life Expectancy of Males and Females Dilek TEKER Okan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra
DetaylıKorelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon
Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon İçerik Korelasyon Korelasyon Türleri Korelasyon Katsayısı Regresyon KORELASYON Korelasyon iki ya da daha fazla değişken arasındaki doğrusal ilişkiyi gösterir.
Detaylı14 Ekim 2012. Ders Kitabı: Introductory Econometrics: A Modern Approach (2nd ed.) J. Wooldridge. 1 Yıldız Teknik Üniversitesi
ÇOK DEĞİŞKENLİ REGRESYON ANALİZİ: ÇIKARSAMA Hüseyin Taştan 1 1 Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ders Kitabı: Introductory Econometrics: A Modern Approach (2nd ed.) J. Wooldridge 14 Ekim 2012 Ekonometri
DetaylıĐşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt 1. Sayı ss ISSN:
Business and Economics Research Journal Volume 1. Number 3. 2010 pp. 57-68 www.berjournal.com Đşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ss. 57-68 ISSN: 1309-2448 Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi
DetaylıYrd. Doç. Dr. Mehmet Karaçuka
Dersin Adı DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Kodu ECO 84 Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi 5 Haftalık Ders Saati 1 Haftalık Uygulama
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: October 18, 2017 Accepted:
DetaylıYrd. Doç. Dr. Mehmet Güçlü
Dersin Adı DERS ÖĞRETİM PLANI Ekonometri I Dersin Kodu ECO 301 Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi 6 Haftalık Ders Saati 4 Haftalık
Detaylı3. TAHMİN En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1
3. TAHMİN 3.1. En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1 En Küçük Kareler (EKK) yöntemi, regresyon çözümlemesinde en yaygın olarak kullanılan, daha sonra ele alınacak bazı varsayımlar altında çok aranan istatistiki
DetaylıPETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, 2010 297 PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR
DetaylıSosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi Journal of Social Research and Behavioral Sciences
Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi Journal of Social Research and Behavioral Sciences ISSN:2149-178X Türkiye Ekonomisinin Makroekonomik Değişkenleri Üzerine Yapısal Kırılmalı ve Mevsimsel
DetaylıENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ Prof. Dr. Özcan Karahan 1 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi (okarahan@bandirma.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Olcay Çolak
DetaylıArticle Arrival Date: Published Date: Vol 3/ Issue 12 / pp:
SOCIAL SCIENCE DEVELOPMENT JOURNAL SSDjournal Open Access Refereed E-Journal & Refereed & Indexed http://www.ssdjournal.org / ssdjournal.editor@gmail.com Article Arrival Date: 28.6.218 Published Date:
Detaylı8. BÖLÜM: DEĞİŞEN VARYANS
8. BÖLÜM: DEĞİŞEN VARYANS Bu bölümde; Değişen Varyans Tespiti için Grafik Çizme Değişen Varyans Testi: Park Testi Değişen Varyans Testi: White Testi Değişen Varyans Probleminin Çözümü: Ağırlıklandırılmış
DetaylıREEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE
REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE BİLEŞE LERİ ARASI DAKİ UZU DÖ EM İLİŞKİ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin GÜRBÜZ * Yrd.Doç.Dr. Kamil ÇEKEROL ** ÖZET Bu makalede, döviz kuru değişiklikleri ile ticaret hadleri
DetaylıZaman Serisi Verileriyle Regresyon Analizi
Zaman Serisi Verileriyle Regresyon Analizi Hüseyin Taştan 1 1 Yıldız Teknik Üniversitesi Iktisat Bölümü Textbook: Introductory Econometrics (4th ed.) J. Wooldridge 13 Mart 2013 Ekonometri II: Zaman Serisi
DetaylıZaman Serileri-1. If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr.
Zaman Serileri-1 If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören Zaman Serisi nedir? Kronolojik sırayla elde edilen verilere
DetaylıKamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye,
Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye, 1969-2003 Bilge KÖKSEL TAN 1, Merter MERT 2 ve Zeynel Abidin ÖZDEMİR 3, Özet Bu çalışmanın amacı, milli gelirden kamu harcamalarına doğru
DetaylıREGRESYON ANALİZİ VE UYGULAMA. Yrd. Doç. Dr. Hidayet Takcı
REGRESYON ANALİZİ VE UYGULAMA Yrd. Doç. Dr. Hidayet Takcı htakci@cumhuriyet.edu.tr Sunum içeriği Bu sunumda; Lojistik regresyon konu anlatımı Basit doğrusal regresyon problem çözümleme Excel yardımıyla
DetaylıTürkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi *
U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 47-56 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University) Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * Gülistan
DetaylıTÜRKİYE DE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:KO- ENTEGRASYON ANALİZİ (1980-2006)
KMU İİBF Dergisi Yıl:10 Sayı:14 Aralık/2008 TÜRKİYE DE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:KO- ENTEGRASYON ANALİZİ (1980-2006) Özet Yusuf BAYRAKTUTAN * İbrahim ARSLAN ** 20.yüzyılda
DetaylıHAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ
Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü
ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Ferda Yerdelen Tatoğlu Doğum Tarihi: 25 07 1978 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ekonometri İstanbul Üniversitesi 1998 Y. Lisans Ekonometri İstanbul Universitesi
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 2011 91
C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 2011 91 TÜRKİYE NİN YURTDIŞI TURİZM TALEBİ Harun UÇAK * Özet Bilgi, iletiģim ve ulaģım teknolojilerinde yaģanan geliģmelerin beraberinde getirdiği
DetaylıDÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ
DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ Doç. Dr. Utku ALTUNÖZ utkual@hotmail.com ÖZET Çalışmada döviz kuru ile hisse senedi arasındaki ilişki
DetaylıİÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM STATA PAKET PROGRAMINA GİRİŞ
3. BASKIYA ÖNSÖZ İleri Panel Veri Analizi kitabının 2012 yılında çıkan ilk baskısının çok hızlı tükenmesi üzerine, 2013 yılında çok daha fazla adetle ikinci baskısı yapılmıştır. Kitabın ikinci baskısı
DetaylıHİSSE SENEDİ PİYASASI VE REEL EKONOMİK FAALİYETLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.333-348. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2011,
DetaylıTürkiye nin Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi. Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU. Araş. Gör.
Sosyal Bilimler 7/2 (29) s.45-58 SOSYAL BİLİMLER Yıl : 29 Cilt: 7 Sayı :2 Celal Bayar Üniversitesi S.B.E. Türkiye nin 1983 24 Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU
DetaylıTürkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi
Yayın Geliş Tarihi: 05.05.2017 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 06.08.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 369-395
DetaylıYrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü,
ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 3, Mart 2016, s. 85-96 Yrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, erhoca-346@hotmail.com Yrd. Doç. Dr. Dilek ŞAHİN Cumhuriyet
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURTİÇİ YATIRIMLAR ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURTİÇİ YATIRIMLAR ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Özet Bu makalenin amacı, doğrudan
DetaylıÜSTEL DÜZLEŞTİRME YÖNTEMİ
ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ Bu bölüme kadar anlatılan yöntemler zaman içinde değişmeyen parametre varsayımına uygun serilerin tahminlerinde kullanılmaktaydı. Bu tür seriler deterministik
DetaylıDİNAMİK PANEL VERİ MODELLERİ. FYT Panel Veri Ekonometrisi 1
DİNAMİK PANEL VERİ MODELLERİ FYT Panel Veri Ekonometrisi 1 Dinamik panel veri modeli (tek gecikme için) aşağıdaki gibi gösterilebilir; y it y it 1 x v it ' it i Gecikmeli bağımlı değişkenden başka açıklayıcı
Detaylıİktisadi Büyüme ve Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi
İktisadi Büyüme ve Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi Doç. Dr. Murat Nişancı mnisanci@erzincan.edu.tr Yrd. Doç. Dr. Metin Uçar mucar24@yahoo.com Yrd. Doç. Dr. İlyas Karabıyık ikarabiyik@erzincan.edu.tr
DetaylıÖrnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.
Örnek Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. i. ii. X 1 2 3 4 1 2 3 4 Y 2 3 4 5 4 3 2 1 Örnek Aşağıdaki veri
DetaylıTürkiye de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki *
Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Türkiye de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki * Özge KORKMAZ 1 Abdülkadir
DetaylıEğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama
Iğd Üniv Sos Bil Der / Igd Univ Jour Soc Sci Sayı / No. 10, Ekim / October 2016: 189-204 Araştırma Makalesi / Research Article Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine
DetaylıNo: 2013-15 / 04 Haziran, 2013 EKONOMİ NOTLARI. Gecelik Vadede Kur Takası ve BIST Repo Faizleri Arasındaki İlişki 1
EKONOMİ NOTLARI Gecelik Vadede Kur Takası ve BIST Repo Faizleri Arasındaki İlişki 1 Doruk Küçüksaraç Özgür Özel Abstract: This note explores the interaction between the overnight currency swap rates (Turkish
DetaylıTÜRKİYE DE AR GE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ
Journal of Yasar University 2010 20(5) 3320 3330 TÜRKİYE DE AR GE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ RESEARCH AND DEVELOPMENT INVESTMENTS IN TURKEY AND THE RELATIONSHIP
DetaylıTürkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi. Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK
Türkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK Sunu Planı Giriş Bu bölümde İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili
Detaylı