Kimya Lisans Öğrencileri Araştırma Projesi Eğitimi Çalıştayı KİMYA-2 ( Çalıştay 2011) http://maycalistaylari.comu.edu.tr Koordinatör; Prof. Dr. Mehmet AY (ÇOMÜ)
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE Prof. Dr. Mehmet AY 21 TEMMUZ 2011 Kepez/Çanakkale
BİLİM NEDİR? Bilim; niçin, merak ve amaç besleyen bir olgu! Bilim; bilimsel bilgiyi üretme ve kullanma işlevi! 3
Bilimsel Bilgi Nedir? Bilimsel yöntemler kullanarak sağlanan değerlendirilebilir/anlamlı veriler! Einstein bilimi, her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabası olarak tanımlar. 4
Bilimin Amacı Nedir? Tanımlanabilir olgu bulma! Olgunun farkına varıp açıklayabilme! Olguyu olumlu yönde denetleyebilme! 5
1. KURAM Bilimin Araçları Nelerdir? 2. DEĞİŞKEN Bağımlı Bağımsız Ara 3. İLİŞKİ İlişkilendirme Sebep-Sonuç Deneysel Yarı Deneysel 6
Bilimin Araçları Nelerdir? 4. DENENCE/HİPOTEZ 5. DENENCELERİN SINANMASI/HİPOTEZ TEST ETME 6. SAYISALLAŞTIRMA 7. VERİ/ DATA 8. BULGU 7
Ölçme Neden Gereklidir? Analiz yapabilmek/indirgemek Sayı dilinde tercüme yapabilmek Görünmeyeni görebilmek 8
Ölçme Araçlarının Özellikleri Nelerdir? Evrensel geçerlilik Tekrarlanabilirlik Güvenilirlik 9
İstatistik Neden Gereklidir? Verilerin anlamlı sonuçlara dönüştürülmesi için gereklidir. Normal Dağılım 10
Veri Türleri ve Değişkenler Sınıflama/ Nominal Ordinal Kategorik Sıralama Dereceleme Eşit Aralıklı Eşit Aralıklı Oranlı Sürekli 11
Sonuçlar/Bulgular Mutlak ve Kesin midir? Kuram Varsayım/Denence-Hipotez deneme Varsayım Yenileme Doğrulanmış Veri-Bulgu 12
Bilim Günlük Yaşamın Neresindedir? Geri Bildirim 13
Araştırma Nedir? Arama; öğrenme, bilinmeyeni bilinir yapma sürecidir. Araştırma; içerikte yanıtlanmamış tek bir soru bile bırakmayacak şekilde bir araya getirilmiş birbirini tamamlayan bilgiler ve fikirler birliğidir. Bilimsel araştırma; problemlere ya da sorunlara güvenilir çözümler arama amacıyla planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, analizi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir. 14
Bilimsel araştırma; açık anlaşılır güvenilir gerçekçi düzenli mantık çerçevesinde doğru olmalıdır. Bilimsel araştırmaların sonucunda bilimsel bilgi elde edilir. 15
Araştırma Ne ile Olur? Araştırmalar bilimsel yöntemlerle gerçekleştirilir. Önce fikir ortaya konur, sonra araştırma yöntemleriyle uygulama gerçekleştirilir; Araştırma olmadan bilim olmaz. Araştırma PROJE ile olur 16
Proje Nedir? o Ne, Niçin? o Kiminle? o Ne Zaman? o Nasıl? o Nerede? o Ne Kadar? o Ne Oldu? : Amaç/ Ürün : Ekip/ Yönetici : Başlangıç- Bitiş Tarihleri/Takvim/ İş Akışı : Yöntem/ Süreç/ İşleyiş : Yapılacak İşler Listesi (Yapılacak işler, tarihler, yer, sorumlular çizelgesi, malzeme ve satın alma, ölçmeler, sayısallaştırma) :Bütçe : Sonuç değerlendirme» Sonuç/Ürün Ölçümlerin Analizi» Etkililik: Hedefe ne ölçüde ulaşıldı?» Verimlilik: Sonuç ve maliyetlerin birlikte değerlendirilmesi 17
Proje yapmaya karar verdikten sonra; Proje konusu bulma, Hayal gücü, Araştırma, Birikim süreçleri, Projenin yürütülmesi, Rapor yazımı, Değerlendirme süreçleri takip edilir. 18
o Ne, Niçin? Proje Nedir? : Amaç/ Ürün HİZMET SOMUT ÜRÜN Ölçülebilir Çözüm Net Tanım 19
o Kiminle? Proje Nedir? : Proje Ekibi Yönetici Ekip Üyelerinin Özellikleri/İsimleri ve Görev Dağılımları İstihdam Edilecek Kişilerin Özellikleri Görev Tanımları Kişi/Saat Maliyetleri 20
o Ne Zaman? Proje Nedir? : Projenin Süresi Başlangıç/Bitiş Tarihleri Ara Aşamaların Tarihleri 21
o Nasıl? Nerede? Proje Nedir? Yöntem/Süreç/İşleyiş Yapılacak İşler Listesi İş Akışı/Etkinlik şeması İşler Tarihler Yer Sorumlular Malzeme/Satın alma Geri Bildirim Yolları (Sayısallaştırma/Ölçme) 22
o Ne Kadar? Proje Nedir? İş akış şemasının maliyetlerinin çıkartılması Ek giderler (varsa) eklenmesi (K.D.V. gibi) %20 lik hata payı eklenmesi Toplam ve kalemlere göre maliyetlerin hesaplanması 23
Proje Nedir? o Ne Oldu? : Sonuç değerlendirme Sonuçların ölçülmesi Süreç ve sonuçlara ait ölçümlerin analizi Etkililik : Verimlilik : Amaçlara ne ölçüde ulaşıldı? Bu sonuç bu maliyetle karşılaştırıldığında durum nedir? RAPOR YAZILMASI 24
Proje Nedir? ZAMAN KAYNAKLAR Görev ve Faaliyetler 25
SONUÇ OLARAK!!! Proje çalışmaları toplumsal yarar sağlamaya dönük olmalıdır. Projeler yaratıcı, bilimsel, uygulanabilir, açık ve anlaşılır olmalıdır. Projelerde, problemin tanımı, amacı, hedefleri ve faaliyetleri arasında anlamlı ilişki kurulmalıdır. 26
Projeler sürdürülebilir olmalıdır. Projeler, proje hazırlayanların özgün eseri olmalı ve daha önce herhangi bir yarışmaya katılmamış olmalıdır. Projeler, alanında yeni, özgün ve estetik bakış açısı getirmelidir. Proje sonucunda, proje amaç ve hedeflerine ulaşıldığı bilimsel olarak gösterilmelidir. 27
PROJE DOKÜMANTASYONU KULLANIM KILAVUZU Proje Dokümantasyonu aşağıdaki belgelerden oluşmaktadır: KAPAK SAYFASI AMAÇ ETKiNLiK SAYFASI PLANLAMA TABLOSU PROJE DETAYLARI TABLOSU DEĞERLENDiRME FORMU 28
PROJE DOKÜMANTASYONU KULLANIM KILAVUZU KAPAK SAYFASI: Projenin adı yazılı olan kapak sayfasının ilgili bölümlerine, Gurubunuzun Adını Ve Gurup üyelerinizin isim-soyad ve iletişim bilgilerini kaydediniz. AMAÇ ETKiNLiK SAYFASI: Bu sayfada gurubunuzun Amaçları ve Etkinlikleri yazmanız için iki ayrı bölüm mevcuttur. Amaçlar bölümüne gurubunuzun, ulaşmak istediği hedefleri, çalışmalarınızın sonucunda ortaya çıkaracağınız ürün ve hizmetleri listeleyiniz. Etkinlikler bölümünde ise, amaçlar bölümünde sıraladığınız hedeflere/ürünlere ulaşabilmek için yapmayı düşündüğünüz etkinlikleri/faaliyetleri listeleyiniz. 29
PROJE DOKÜMANTASYONU KULLANIM KILAVUZU PROJE DETAYLARI TABLOSU: Öncelikle Tablonun adının yazdığı başlığın noktalı bölümüne gurup adını kaydedin. Amaç Etkinlik sayfasının Etkinlikler bölümünde listelemiş olduğunuz etkinlikleri, Proje Detayları Tablosunun Etkinlikler sütununa sıralayın. Ardından her bir etkinliğin, sorumlularını, düzenleneceği yeri, gerekli malzemelerini ve düşünülen maliyetini tablonun ilgili bölümlerine kaydedin. 30
PROJE DOKÜMANTASYONU KULLANIM KILAVUZU DEĞERLENDiRME FORMU: Öncelikle Formun adının yazdığı başlığın noktalı bölümüne gurup adını kaydedin. Gurubunuzun her bir etkinliğini, formda yazan beş parametreye göre, 1 den 5 e kadar olan puanlardan uygun olanı seçerek işaretleyin. Toplam puanınızı formun alt kısmına kaydedin. NOT : Proje dokümantasyonu hazırlanırken kullanılan belgeleri, gerekli olduğunda çoğaltarak kullanabilirsiniz. 31
Bilimsel Araştırma Projesi Yaparken TÜBİTAK YÖNERGELERİ 32
TÜBİTAK Ar-Ge DESTEKLERi SANAYİ Ar-Ge PROJE DESTEKLERİ Ülkemiz sanayi kuruluşlarının Ar-Ge ye daha fazla kaynak ayırmasını özendirmek,sanayi kuruluşlarının kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın işbirlikleri ve ortaklıklar sağlamasını teşvik etmek amacıyla Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından destek programları yürütülmektedir. Destek Programları: 1501 - Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme Programı 1503 - Proje Pazarları Destekleme Programı 1507 - KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı 1508 - Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 33
AKADEMİK Ar-Ge DESTEKLERİ TÜBİTAK, akademik araştırma projeleriyle sanayi ve kamu kuruluşlarına ait Ar-Ge projelerini desteklemekte, toplantı ve yayınları teşvik etmekte, geleceğin bilim insanlarına öğrenim hayatları boyunca burslar vermekte ve bilim, teknoloji ve yenilik alanlarında uluslararası işbirliği olanakları oluşturmaktadır. Destek Programları: 1001 - Araştırma Projeleri 1002 - Hızlı Destek 1008 - Patent 1010 - EVRENA 1011 - Uluslararası Projeler 1301 - İŞBAP 3501 - Kariyer Programları 34
KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007); kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarını karşılamaya ya da sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemeye yönelik bir programdır. Program kapsamında; kamu kuruluşları, üniversiteler, özel kuruluşlar ya da kamu Ar-Ge birimleriyle birlikte hazırladıkları proje önerileri sunulmaktadır. 1007 - Kamu Projeleri 35
BİLİM VE TOPLUM PROJE DESTEKLERİ Bilim ve Toplum Proje Destekleme Programının temel amacı, bilimsel oluşum, kavram ve yeniliklerin topluma tanıtılmasını, öğretilmesini ve sevdirilmesini sağlamak, zamanla bu konuların ülke gündemine alınmasıve böylelikle bilim kültürünün ülkemizde yaygınlaştırılması amacıyla proje önerileri hazırlanmasını sağlamak, kabul edilen projeleri desteklemektir. Programa kamu kurum/kuruluş ve üniversite çalışanları başvurabilmektedir. Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları - 4004 Bilim Merkezi Kurulması - 4003 36
37
2209 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ/YURT DIŞI ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI AMAÇ:Üniversitelerimizin Doğa Bilimleri, Mühendislik ve Teknoloji, Tıbbi Bilimler, Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler alanlarıyla ilgili bölümlerde öğrenim görmekte lisans öğrencilerini projeler yoluyla araştırma yapmaya teşvik etmek BAŞVURU KOŞULLARI, DESTEK SÜRESİ ve MİKTARLARI: Proje önerileri birden fazla öğrenci tarafından hazırlanmışsa öğrencilerden biri Proje Yürütücüsü olarak TÜBİTAK a karşı sorumludur. Bu programdan desteklenmiş fakat henüz başvuru tamamlanmamış bir projede görev yapan öğrenci/öğrenciler yeni bir başvuru yapamaz. Projeler en çok bir yıllık süre boyunca desteklenir. Destek süresinin başlangıcından itibaren ilk dört ay içinde projedeki gelişmeleri anlatan bir ara rapor, destek süresinin bitiminden önce kesin rapor TÜBİTAK-BİDEB e verilir. 38 2010 Yılı için öngörülen destek miktarı proje başına en çok 2.000. TL dir.
2229 -LİSANS VE LİSANS ÖNCESİ, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLERE YÖNELİK BİLİMSEL ETKİNLİKLERİ DESTEKLEME PROGRAMI Üniversite öğretim üyeleri ya da alanlarında en az 10 yıl deneyimi olan araştırmacıların, İlk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik olarak yapmayı planladıkları bilim danışmanlığı seminerleri ve benzeri toplantılar, İlk ve ortaöğretim öğrencileriyle lisans öğrencilerinden üstün başarı gösterenleri çalışmalar yapmak, yönlendirmek ve çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla düzenlenecek bilim kampları, doğa eğitimleri, teorik ve uygulamalı yaz ve kış bilim okulları desteklenir. 39
DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Özgünlük ve Yaratıcılık (% 35) Bilimsel Yöntem (%20) Tutarlılık ve Katkı (%10) Özümseme ve Hâkimiyet (%10) Uygulanabilirlik (%10) Kaynak Taraması (%5) Sonuç ve Açıklık (%10) TOPLAM (%100) 40
YARIŞMANIN TEMEL AMACI Genç beyinlerin bilimsel düşünmeye teşvik edilmesi, Geleceğin bilim insanı olma potansiyeline sahip gençlerin keşfedilmesi 41
Projenin Hedefleri Fen Bilimleri alanında yaratıcılığa teşvik etmek Gizli kalmış yeteneklerin desteklenerek geliştirilmesine ortam hazırlamak Ülkenin geleceğini yönlendirecek, bilimsel alanlarda özgün ve farklı düşünceler ortaya koyabilen özgüveni gelişmiş bireyler yetiştirilmesine katkıda bulunmaktır 42
Değerlendirme Öğrencinin fikri Basit fakat ilginç ve pratik bir çözüme yönelik olabilir Üniversite desteği olabilir fakat bilgi alma ya da laboratuvar kullanma ile sınırlı olmalıdır. 43
Proje Raporu Proje Adı Proje Amacı Giriş- Benzer çalışmalardan ayırt edici yön Yöntem, Nerede? Kimin tarafından? Ne kadar sürede? Kaç kez? Nasıl? Vs. veri çizelgeleri, grafikler, analiz hesaplamalar (en uygun gösterim yöntemi ile) Sonuçlar ve tartışma-sayısal/sözel, grafik gösterim. Sınırlılıklar, etkililik, öneriler. Kaynaklar 44
TÜBİTAK Uyarıyor!!! Orijinallik ve yaratıcılık Etik Beceri, dikkat ve özen İlişkilendirme ve açıklık Çalışma süreci 45
Konu Seçimi Orijinal, yeni olabilir ama öğrenciye ait olmalı!!! Merak, araştırma, uzmanlardan bilgi, kritik düşünce, yaratıcılık ve azim..!!! 46
www.sciencebuddies.org İlgili Öğrenciler, Öğretmenler, Aileler için; Ücretsiz 1000 in üzerinde Bilimsel Proje Fikri Proje Rehberi Proje Cevapları ve Araçlar 47
www.sciencebuddies.org Çalıştaylarımın çoğunda sizin sitenize yönlendirme yaptım. Herkes projeler için fikir bulmak istiyor; siteniz harika! -Joyce Bervaldi, Board Üyesi, Florida Fen Öğretmenleri Kurumu ve Eski Müdürü (10 yıl), Güney Florida Bölgesel Bilim ve Mühendislik Fuarı, FL Science Buddies web siteniz hayatımı kurtarıyor! Böylesine değerli bir kaynak için teşekkürler. Hepimiz sizi çok tebrik ediyoruz. Sizin büyük yardımınız olmadan bu büyük işi başarabileceğimizi sanmıyorum. Tekrar teşekkürler! -Christina Bulbenko, Gardner Street Okulu, Los Angeles, CA 48
Bilimsel Araştırma İşleyişi (Projelendirme) Zaman çizelgesi (ne zaman?, ne kadar?...) Deneyleri planlama (nasıl?, ne ile? kiminle? ne kadara?..) Danışmanınızla fikir alışverişi (kiminle? Nasıl?...) Sonuçları inceleme (değerlendirme) Yazarken...Günlük tutabilirsiniz 49
Bilimsel Araştırma Raporu Başlık İçerik Listesi Giriş Kaynak Bilgisi Deneysel Çalışma Sonuçlar ve Tartışma Teşekkür 50
51
NEYMİŞ!!??? Gelecek bilgi tüketenlerin değil, tüketeceği bilgiyi üretenlerindir!!! 52
53