MÜLLER KALIP SİSTEMİ BEDEN (38-41 YAKA) KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ KALIPLARININ ANTROPOMETRİK VE ERGONOMİK UYUMUNUN İNCELENMESİ, GELİŞTİRİLMESİ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ GİYİM ENDÜSTRİSİ VE GİYİM SANATLARI EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI GİYİM SANATLARI EĞİTİMİ BİLİM DALI MÜLLER KALIP SİSTEMİ 46-52 BEDEN (38-41 YAKA) KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ KALIPLARININ ANTROPOMETRİK VE ERGONOMİK UYUMUNUN İNCELENMESİ, GELİŞTİRİLMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN Yrd. Doç. Miyase ÇAĞDAŞ HAZIRLAYAN Burcu SEZER KONYA - 2006

ÖNSÖZ Giyim, çağlardan beri insanoğlunun temel gereksinimlerinden birisidir. Vücudu dış etkenlerden korumak için ortaya çıkan giyim; günümüzde estetik görünme, rahatlık, kullanışlılık, sosyal hayata uyum sağlama gibi değişik işlevler üstlenmiştir. Estetik, vücuda uyumlu ve kullanışlı bir giyim öncelikle insan anatomisi ve ergonomisine uygun temel kalıpların geliştirilmesiyle mümkündür. Kalıp sisteminin geliştirilmesi vücudun basitleştirilip, sayısal hale getirilmesi ile gerçekleşir. Bu noktada insan vücudunun antropometrik verileri devreye girer. Ancak ülkemiz insanlarına uygun standart ölçü tablolarının yeterli olmaması ve Türk insanının vücuduna uyumlu kalıp sisteminin henüz oluşturulmamış olması, satın alınan giysilerde vücuda uyum problemlerini de beraberinde getirmektedir. Ortalama otuz yıldır ülkemizde yaygın bir şekilde kullanılmakta olan Müller Kalıp Sistemi de ülkemiz insanının vücut formuna tam olarak uyum göstermemektedir. Bu durum gerek iç piyasaya çalışan işletmelerimizde, gerekse giyim alanında eğitim yapan mesleki okullarımızda temel problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmanın, bu tür problemlerle karşılaşan kişi ve kuruluşlara, giyim eğitimi veren ortaöğretim, yüksekokul, fakülte ve enstitülere mütevazı katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmada; 1987 yılında TSE kurumu tarafından yayımlanmış olan Türk Erkeğinin standart vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) erkek öğrenciler üzerinde denenip uyumsuzluklarının tespit edilmesi konu olarak ele alınmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde; yapılan çalışma ile ilgili alt başlıklar oluşturulmuş ve gerekli bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde; erkek giyimi ve erkek gömleğine, erkek vücudu anatomisine, antropometrik ölçü alma ve ergonomik açıdan kalıp hazırlama i

tekniklerine yer verilirken, üçüncü bölümde; Müller Kalıp Sistemi ile oluşturulan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği ve diğer kaynaklarda yer alan klasik erkek gömleği kalıp çizimlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde; araştırmanın yöntemi yer almaktadır. Beşinci bölümde; TSE kurumu tarafından yayımlanmış olan Türk Erkeği standart vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıpları, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) erkek öğrenciler üzerinde denenip, uyumsuzluklar tespit edilmiş ve elde edilen veriler tablolar halinde sunulmuştur. Altıncı bölümde ise; araştırmanın tartışma ve yorum kısmı bulunmaktadır. Yedinci bölümde; sonuç ve öneriler ile denenmiş, geliştirilmiş 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) klasik erkek gömleği kalıplarına yer verilmiştir. Araştırmayı olumlu ve sabırlı bir şekilde yönlendirerek, tecrübe ve katkılarını esirgemeyen danışman hocam Yrd. Doç. Miyase ÇAĞDAŞ a, sonsuz destek sağlayan aileme ve nişanlıma çok teşekkür ederim. Konya, 2006 Burcu SEZER ii

ÖZET Erkek giyimi içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olan klasik erkek gömleği, bireyin kendisini gömleği giydiğinde iyi hissetmesi için rahat, kullanışlı, estetik, sağlıklı ve şık olmalıdır. Ergonomik ve estetik açıdan başarılı bir gömlek, öncelikle vücudun geometrik yapısına ve antropometrik verilerine dayanan düzgün, standart kalıpların geliştirilmesi ile elde edilebilir. Hissedilen bu ihtiyaç üzerine yapılan bu araştırmada, Türk Standartları Enstitüsünün belirlemiş olduğu Türk erkeği vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip klasik erkek gömleğinin, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrenciler üzerinde denenip, elde edilen verilere paralel olarak klasik erkek gömleği kalıplarının geliştirilmesi düşünülmüştür. Araştırmanın birinci bölümde; problem, amaç, alt amaçlar, denenceler, araştırmanın önemi, sayıltılar, sınırlılıklar ve tanımlara yer verilmiştir. İkinci bölümde; ilgili yayın ve araştırmalardan söz edilip, erkek gömleği ve erkek giyimi sınıflandırılmış, erkek gömleği seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalara yer verilmiştir, ayrıca gelişimini tamamlamış erkek vücudu anatomisi, beden oranları ile erkek vücut tiplerinden ve duruşlarından bahsedilmiştir. Antropometri ve antropometrik ölçü almanın önemi, ölçü alınırken dikkat edilecek noktalar, erkek gömleğinde ölçü alma teknikleri, Türk erkeğinin standart ölçü tabloları, ergonomi, ergonomik açıdan kalıbın tanımı ve önemi, kalıp çiziminde temel ilkeler ve kalıp hazırlamada kullanılan yöntemlere yer verilirken; Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıp çizimleri ve ulaşılan diğer kaynaklarda yer alan klasik erkek gömleği kalıp çizimlerine yer verilmiştir. Araştırma tarama modelli olup, random yöntemiyle seçilen, her bedende 100 kişi olmak üzere toplam 400 kişi araştırmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Örneklem grubundan toplanan veriler, bilgisayar ortamına aktarılarak üzerinde gerekli istatistiki iii

çalışmalar yapılmış, elde edilen sonuçlar tablo haline getirilerek, alınan ölçülerin grafikleri oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip klasik erkek gömlekleri, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrencilere tam olarak uyum sağlamamaktadır. Otuz yıl önce Alman insanının anatomik özelliklerine göre hazırlanan Müller Kalıp Sisteminin günümüz Türk erkek öğrencilerine uymamasının nedeni, Türk erkeğinin farklı anatomik yapısı olabilir. Beslenme, kalıtım ve çevre gibi faktörlerin anatomik yapı üzerinde etkisi olduğu düşünülebilir. Elde edilen sonuçtan yola çıkılarak, araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi sportmen tip klasik erkek gömlekleri geliştirilmiş, geliştirilen gömlek kalıpları sportmen tip erkek öğrenciler üzerinde tekrar denenmiş ve herhangi bir problemle karşılaşılmamıştır. iv

SUMMARY Classic men shirt that is of importance for men clothing must be comfortable, useful, aesthetic, sound and fashionable in order to make man feel himself good when he wears it. A perfect shirt with regard to ergonomy and aesthetic can be produced by developing well-arranged and standard patterns based on geometrical constitution of the body and anthropometric data of it. After the study due to this need, in accordance with the size of turkish men set out by turkish standards ınstitution, after trying sport classic shirt prepared with the Müller Pattern System in the size of 46, 48, 50, 52 ( size 38, 39, 40, 41 collar ) on sportsmen type schoolboys, who have those size, it has been considered to develop the patterns of classic men shirt in parallel with the data obtained. Publications and studies related to problems, purpose, subpurposes, hypothesises, importance of the study, hypothesizers, restrictions have been included in the first part of the study. In the second part, men shirt and men clothing have been classified and the points needed to be paid attention in men shirt s choice have been included and also been mentioned about men s body types and postures, size rates and the anatomy of full-grown man s body. Importance of antropometry and antropometric measuring, points needed to be careful while measuring, measuring technics for men shirts, standard size tables of Turkish men, ergonomy, pattern s description and its importance in point of ergonomy, basic principles for pattern design and methods used for preparing patterns have been included, too; pattern designs of classic men shirt prepared with the Müller Pattern System in the size of 46, 48, 50, 52 (size 38, 39, 40, 41 collar) and pattern designs for classic men shirt which are present in other sources. This is a scanning-type study and it consists of totally 400 men, 100 of them in all sizes; those 400 men have been selected by random method and that is a small group as a sample. On computer, required statistical works have been done on the data collected from that group, the results have been shown in a table and histograms of the measurements have been formed. v

According to the data obtained from the study, the classic sport men shirts, which have been prepared with the Müller Pattern System in the size 46, 48, 50, 52 (size 38, 39, 40, 41 collar), don t suit sportsmen schoolboys perfectly. The reason why the Müller System, which was prepared for anatomic characteristics of German people thirty years ago, doesn t suit present Turkish schoolboys can be considered as the different anatomical physique of Turkish men. ıt has been considered that nutrition, genetic heritage and environment can be effective on the anatomical physique. By the result of the study, in accordance with the data as a result of the study, sportsmen type classic men shirts with the Müller Pattern System has been developed and they have been tried on sportsmen type schoolboy again and no problem has been met. vi

İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ...i ÖZET...iii SUMMARY...v İÇİNDEKİLER...vii TABLOLAR LİSTESİ...xxii ŞEKİLLER LİSTESİ...xxviii ÇİZİMLER LİSTESİ...xxix KISALTMALAR...xxxi BÖLÜM I...1 GİRİŞ...1 Problem...1 Amaç...5 Alt Amaçlar...5 Denenceler...6 Araştırmanın Önemi...7 Sayıtlılar...8 Sınırlılıklar...8 Tanımlar...9 BÖLÜM II...10 İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR...10 2.1. Erkek Giyimi ve Erkek Gömleği...10 2.1.1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması...10 2.1.1.1. İç Giyim...11 2.1.1.2. Dış Giyim...11 2.1.1.3. Üst Giyim...12 2.1.1.4. Özel Amaçlı Giyim...12 2.1.2. Erkek Gömleği...13 vii

Sayfa No 2.1.2.1. Erkek Gömleğinin Tanımı...13 2.1.2.2. Erkek Gömleğinin Tarihçesi...14 2.1.2.3. Erkek Gömleğinin Sınıflandırılması...17 2.1.2.3.1. Gömleğin Giyecek Kişiye Göre Sınıflandırılması...17 2.1.2.3.2. Erkek Gömleğinin Giyildiği Yere ve Zamana Göre Sınıflandırılması...18 2.1.2.4. Erkek Gömleği Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar.18 2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomisi...20 2.2.1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomik Özellikleri...20 2.2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Beden Oranları...21 2.2.3. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Tipleri...24 2.2.4. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Duruşları...29 2.3. Antropometrinin ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı, Önemi, Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar ve Ölçü Alma Teknikleri...32 2.3.1. Antropometri ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı...32 2.3.1.1. Antropometrinin Tanımı...32 2.3.1.2. Ölçü Alma ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı...32 2.3.2. Antropometrik Ölçü Almanın Önemi...33 2.3.3. Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar...34 2.3.4. Erkek Gömleğinde Antropometrik Ölçü Alma Teknikleri...35 2.3.5. Vücut Tiplerine Göre Türk Erkeğinin Standart Vücut Ölçü Tabloları...39 2.4. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı, Önemi, Kalıp Çiziminde Temel İlkeler ve Kalıp Hazırlamada Kullanılan Yöntemler...41 2.4.1. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı...41 2.4.1.1. Ergonominin Tanımı...41 2.4.1.2. Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı...42 2.4.2. Ergonomik Açıdan Erkek Gömleğinde Kalıbın Önemi...43 2.4.3. Kalıp Çiziminde Temel İlkeler...44 2.4.4. Kalıp Elde Etmede Kullanılan Yöntemler...45 viii

Sayfa No 2.4.4.1. Sistemli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme...45 2.4.4.2. Hazır Kalıp Kullanarak Kalıp Elde Etme...45 2.4.4.3. Drapaj Yöntemi İle Kalıp Elde Etme...46 2.4.4.4. Pratik Yöntem İle Kalıp Elde Etme...46 2.4.4.5. Giysi Üzerinden Kalıp Elde Etme...47 2.4.4.6. Bilgisayar Destekli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme.47 2.5. İlgili Yayın ve Araştırmalar...48 BÖLÜM III...50 MÜLLER KALIP SİSTEMİ 46,48,50,52 BEDEN (38,39,40,41 YAKA) VE KAYNAKLARDA BULUNAN KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ KALIP ÖLÇÜLERİ VE KALIP ÇİZİMLERİ...50 3.1. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...50 3.2. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...51 3.3. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991)...52 3.4. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...53 3.5. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991)...54 3.6. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...55 3.7. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...56 3.8. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991)...57 3.9. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...58 ix

Sayfa No 3.10. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991)...59 3.11. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...60 3.12. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...61 3.13. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991)...62 3.14. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...63 3.15. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991)...64 3.16. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...65 3.17. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...66 3.18. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991)...67 3.19. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991)...68 3.20. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991)...69 3.21. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Işıklar v.d., 1988)...70 3.22. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Işıklar v.d., 1988)...71 3.23. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Işıklar v.d., 1988)...72 3.24. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Zengingönül, Baysal, 2000)...73 3.25. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Zengingönül, Baysal, 2000)...74 x

Sayfa No 3.26. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Zengingönül, Baysal, 2000)...75 3.27. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Rundschau, 1994)..76 3.28. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1994)...77 3.29. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi (Rundschau, 1994)...78 3.30. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Rundschau, 2000)..79 3.31. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 2000)...80 3.32. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi (Rundschau, 2000)...81 3.33. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Öğütçü v.d., 1993)...82 3.34. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Öğütçü v.d., 1993)...83 3.35. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Öğütçü v.d., 1993)...84 3.36. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Berk, Emzen, 1941)...85 3.37. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Berk, Emzen, 1941)...86 3.38. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Berk, Emzen, 1941)...87 3.39. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Aldrich, 2000)...88 3.40. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Aldrich, 2000)...89 3.41. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Aldrich, 2000)...90 3.42. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Handford, 1984)...91 3.43. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Handford, 1984)...92 3.44. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Handford, 1984)...93 xi

Sayfa No BÖLÜM IV...94 YÖNTEM...94 Araştırmanın Modeli...94 Evren ve Örneklem...94 Verilerin Toplanması...97 Verilerin Analizi...98 BÖLÜM V...101 BULGULAR...101 5.1. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Sosyo-ekonomik Özellikleri...101 5.2. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri...107 5.3. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği...109 5.4. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği...113 5.5. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği...117 5.6. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği...121 5.7. TSE nin Hazırladığı 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçüleri İle Araştırma Sonucunda Elde Edilen 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı...125 5.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön ve Arka Genişliğine Uygunluğu...127 5.8.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine Uygunluğu...127 xii

Sayfa No 5.8.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu...129 5.8.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu...132 5.8.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin 46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine Uygunluğu...134 5.8.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine Uygunluğu...137 5.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu...139 5.9.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu...139 5.9.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine Uygunluğu...142 5.9.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna Uygunluğu...144 5.9.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna Uygunluğu...146 5.10. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu...149 5.10.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine Uygunluğu...149 xiii

Sayfa No 5.10.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna Uygunluğu...151 5.10.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...155 5.10.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...159 5.10.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...162 5.10.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...164 5.11. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...165 5.11.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...165 5.11.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...166 5.12. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...167 5.12.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...167 5.12.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...168 5.12.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...168 5.13. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün, Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...169 xiv

Sayfa No 5.13.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine Uygunluğu...169 5.13.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu...171 5.13.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu...175 5.14. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu...178 5.14.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna Uygunluğu...178 5.14.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine Uygunluğu...180 5.14.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu...182 5.14.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu...184 5.14.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...191 5.14.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...192 5.14.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pili Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...194 xv

Sayfa No 5.14.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluğu...194 5.14.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...197 BÖLÜM VI...199 TARTIŞMA VE YORUM...199 6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön ve Arka Genişliğine Uygunluğu...200 6.1.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin 46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine Uygunluğu...200 6.1.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu...201 6.1.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu...201 6.1.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin 46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine Uygunluğu...202 6.1.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine Uygunluğu...202 6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu...203 xvi

Sayfa No 6.2.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu...203 6.2.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine Uygunluğu...204 6.2.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna Uygunluğu...204 6.2.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna Uygunluğu...205 6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu...206 6.3.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine Uygunluğu...206 6.3.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna Uygunluğu...206 6.3.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...207 6.3.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...207 6.3.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...208 xvii

Sayfa No 6.3.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...208 6.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...209 6.4.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...209 6.4.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...209 6.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...210 6.5.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...210 6.5.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...210 6.5.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...210 6.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün, Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu...211 6.6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine Uygunluğu...211 6.6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu...212 6.6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu...212 6.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu...213 6.7.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna Uygunluğu...213 xviii

Sayfa No 6.7.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine Uygunluğu...213 6.7.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu...214 6.7.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu...214 6.7.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...215 6.7.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...215 6.7.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pili Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...215 6.7.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluğu...216 6.7.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu...216 6.8. TSE nin Hazırlamış Olduğu Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerinin, Günümüz Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerine Uygunluğu...217 BÖLÜM VII...219 SONUÇ VE ÖNERİLER...219 xix

Sayfa No 7.1. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri...226 7.2. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...227 7.3. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...228 7.4. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri...229 7.5. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...230 7.6. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...231 7.7. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri...232 7.8. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...233 7.9. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...234 7.10. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri...235 7.11. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...236 7.12. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...237 KAYNAKÇA...239 xx

EKLER EK 1. Müller Kalıp Sistemi 46-52 Beden ( 38-41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kalıplarının Antropometrik ve Ergonomik Açıdan 46-52 Beden ( 38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluk Tablosu EK 2. T.C. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünden Alınan İzin Belgesi Örneği xxi

TABLOLAR LİSTESİ Tablo No Sayfa No 1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması...10 2. ISO Tarafından Yapılan Erkek Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması...28 3. İnce-Uzun Vücut Tipi (A) Beden Ölçüleri...39 4. Normal- Sportmen Vücut Tipi (B) Beden Ölçüleri...39 5. Kısa-Tıknaz Vücut Tipi (C) Beden Ölçüleri...40 6. Şişman-Göbekli Vücut Tipi (D) Beden Ölçüleri...40 7. Örneklem Alınan Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek Okullara Göre Dağılımı...95 8. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları Bölgelere Dağılımı...96 9. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek Okullara Göre Dağılımı...101 10. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşlarının Dağılımı...102 11. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları Bölgelere Dağılımı...103 12. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Annelerinin Mesleklerinin Dağılımı...104 13. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Babalarının Mesleklerinin Dağılımı...105 14. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri...107 15. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri...107 16. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri...108 17. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri...108 xxii

Sayfa No 18. TSE nin Hazırladığı 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçüleri İle Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı...125 18.1. Tam Boy...125 18.2. Göğüs Çevresi...125 18.3. Bel Çevresi...125 18.4. Kalça Çevresi...126 18.5. Kol Boyu...126 18.6. Boyun Çevresi...126 19. Göğüs Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...127 19.1. Göğüs Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...128 19.2. Göğüs Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...128 19.3. Göğüs Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...129 20. Bel Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...130 20.1. Bel Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...130 20.2. Bel Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...131 20.3. Bel Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...131 21. Kalça Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...132 21.1. Kalça Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...133 21.2. Kalça Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...133 21.3. Kalça Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...134 22. Ön Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...135 22.1. Ön Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...135 22.2. Ön Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılım...136 22.3. Ön Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...136 23. Arka Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...137 23.1. Arka Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...138 23.2. Arka Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...138 23.3. Arka Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...139 24. Gömlek Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...140 24.1. Gömlek Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...140 xxiii

Sayfa No 24.2. Gömlek Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...141 24.3. Gömlek Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...141 25. Sırt Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...142 25.1. Sırt Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...143 25.2. Sırt Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...143 26. Ön Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...144 26.1. Ön Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...145 26.2. Ön Uzunluğu Aşağıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...145 26.3. Ön Uzunluğu Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...146 27. Arka Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...147 27.1. Arka Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...147 27.2. Arka Uzunluğu Aşağıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...148 27.3. Arka Uzunluğu Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...148 28. Boyun Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...149 28.1. Boyun Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...150 28.2. Boyun Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...150 28.3. Boyun Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...151 29. Yaka Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...152 29.1. Yaka Oyuntusu Önde Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...153 29.2. Yaka Oyuntusu Önde Kapalı Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...154 29.3. Yaka Oyuntusu Arkada Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...154 29.4. Yaka Oyuntusu Arkada Kapalı Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...155 30. Yaka Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...156 30.1. Önde Yaka Genişliği Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...157 30.2. Önde Yaka Genişliği Görünümü Dar Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...157 30.3. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...158 30.4. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...158 xxiv

Sayfa No 31. Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...159 31.1. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...160 31.2. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...161 31.3. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...161 31.4. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...162 32. Yaka Ucu Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...163 32.1. Yaka Ucu Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...163 32.2. Yaka Ucu Görünümü Küçük Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...164 33. Yaka Ucu Açıklığı Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...164 34. Kapanma Payı Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...165 35. İlik Düğme Arası Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...166 36. Cep Büyüklüğü Küçük Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...167 37. Cep Yeri (Üst-Alt) Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...168 38. Cep Yeri (Sağ-Sol) Yanda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...169 39. Robanın Arkadan Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...170 40. Robanın Önden Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...170 41. Omuz Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...171 41.1. Omuz genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...172 41.2. Omuz Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...172 41.3. Omzu Geniş Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...173 42. Omuz Düşüklüğünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...173 42.1. Omuz Düşüklüğü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...174 42.2. Omuz Düşüklüğü Alçak Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...174 42.3. Omuz Düşüklüğü Yüksek Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...175 43. Yan Dikişin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...176 xxv

Sayfa No 43.1. Yan Dikişi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...176 43.2. Yan Dikişi Önde Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...177 43.3. Yan Dikişi Arkada Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...177 44. Kol Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...178 44.1. Kol Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...179 44.2. Kol Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...179 44.3. Kol Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...180 45. Kol Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...181 45.1. Kol Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...181 45.2. Kol Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...182 46. Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...183 46.1. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...183 46.2. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...184 47. Koltuk Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...185 47.1. Önde Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...187 47.2. Önde Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...187 47.3. Önde Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...188 47.4. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı..188 47.5. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu İçerde Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...189 47.6. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...189 47.7. Arkada Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...190 47.8. Arkada Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...190 47.9. Arkada Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...191 48. Kol Yırtmaç Yeri Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...192 xxvi

Sayfa No 49. Kol Yırtmaç Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...192 49.1. Kol Yırtmaç Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...193 49.2. Kol Yırtmaç Uzunluğu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...193 50. Koldaki Pili Derinliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...194 51. Manşetin Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluk Tablosu...195 51.1. Manşeti Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...195 51.2. Manşeti Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...196 51.3. Manşeti Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...196 52. Manşet Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...197 52.1. Manşet Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...198 52.2. Manşet Görünümü İnce Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...198 53. Denenmiş ve Geliştirilmiş Formüller...225 xxvii

ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil No Sayfa No 1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Oranları...22 2. Altın Kesit Kuralı...23 3. Saller ın (1957) Tanımladığı Geometrik Şekillerdeki Değişik İnsan Tipleri...24 4. Astenik Tipler...25 5. Atletik Tipler...25 6. Piknik Tipler...26 7. Endomorfik Tipler...26 8. Mezomorfik Tipler...27 9. Ektomorfik Tipler...27 10. Erkeklerde Vücut Duruşları...30 11. Normal Erkek Vücudu...30 12. Dik ve Sarkık Erkek Vücudu...31 13. Erkek Vücut Duruşları...31 14. Erkek Vücudu Üzerinden Temel Ölçülerin Alınması...38 15. Erkek Vücudu Üzerinden Yardımcı Ölçülerin Alınması...38 xxviii

ÇİZİMLER LİSTESİ Çizim No Sayfa No 1. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi...51 2. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...52 3. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi...53 4. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...54 5. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi...56 6. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...57 7. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi...58 8. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...59 9. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi...61 10. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...62 11. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi...63 12. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...64 13. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi...66 14. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...67 15. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi...68 16. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...69 17. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...71 18. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...72 19. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...74 20. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...75 21. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...77 22. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi...78 23. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...80 24. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi...81 25. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...83 26. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...84 27. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...86 28. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...87 29. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi...89 30. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...90 xxix

Sayfa No 31. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Çizimi...92 32. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...93 33. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi..227 34. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...228 35. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi..230 36. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...231 37. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi..233 38. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...234 39. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi..236 40. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...237 xxx

KISALTMALAR A.g. : Arka genişlik A.u. : Arka uzunluk A.y. : Arka yaka B.ç. : Boyun çevresi B.l. : Bel D.B.İ. : Düz Boy İplik f. : Frekans G.ç. : Göğüs çevresi I.S.O. : International Standardization Organization K.b. : Kol boyu K.o.ç. : Koltuk oyuntu çevresi K.g. : Koltuk genişliği K.K. : Kumaş Katı K.l.ç. : Kalça M.b. : Model boyu Medy. : Medyan Mak. : Maksimum Min. : Minimum M.n. : Manşet M.Y.O. : Meslek Yüksek Okulu N. : Sayı Ort. : Ortalama Ö.g. : Ön genişlik Ö.k.d. : Ön koltuk derinliği St. s. : Standart sapma S.y. : Sırt yüksekliği T.S.E. : Türk Standartları Enstitüsü Vary. : Varyans xxxi

BÖLÜM I GİRİŞ Problem İnsan vücudunu iklim şartları, vahşi hayvanlar gibi dış faktörlerden koruma nedeniyle ortaya çıkan giyim, insanların toplu yaşamaya başlamasıyla örtünmek, süslenmek ve toplumsal statü nedenleri ile de kullanılmıştır (Güdül, Karakülah, 1991, s. 11). İnsanoğlunun varoluşuyla ortaya çıkan giyinme ihtiyacının, Kuzey Avrupa da yapılan arkeolojik kazılar sonucunda, geçmişte derilerden imal edilen giysilerle karşılandığı ortaya çıkmıştır. Yine Avrupa nın güneyinde yapılan kazılarda ise uçları sivri ve kanca şeklinde olan kemik iğnelerin bulunması daha o zamandan insanların giysilerini kolay imal edebilmek için dikme çabasında olduklarının bir göstergesidir (Sezer, Bilgin, Kayaoğlu, 2003, s. 2). Ilık nehir vadilerinde yaşayan ilk tarım uygarlıklarının kendi yetiştirdikleri ürünleri iplik haline getirip, dokumayı öğrenmeleriyle drapeli giysiler icat edildi. Toga, tunik, kilt, gibi adlar verilen vücudun etrafını saran bu giysilerin kullanımı, hayvan derilerinden daha rahat bulunmuştur (Encyclopedia Americana, 1977, s. 378). Tarihte ilk yerleşik düzen ve sosyal yaşam Anadolu da başlamıştır. Anadolu da Cilalı Taş Döneminden kalma 250 nin üzerinde yerleşim birimi bulunmuştur. Aksaray Aşıklıhöyükte bulunan kumaş benzeri buluntular (M.Ö. 8000), dokumanın ilk kez bu dönemde başladığını göstermiştir. Anadolu topraklarında doğan giyim kültürü önce Hititler, ardından İyonya ve diğer krallıklar tarafından Hellen e yani Antik Yunan a, sonrada Roma İmparatorluğu yoluyla Avrupa ya taşınmıştır (Gürsoy, 2004, s. 14). 1

1974 lerde Alma Ata nın 50 km. doğusunda, Isık Gölü ne yakın Esik Çayı kıyısında bulunan Hun kurganında yapılan kazılarda, M.Ö. IV. yüzyıldan kaldığı tahmin edilen, 15 16 yaşlarında oldukça gösterişli bir kıyafetle gömülmüş olan genç(alp) bulunmuştur. Alpin kıyafeti sağdan sola kapanan V yakalı kısa kaftan, dar süvari pantolonu ve diz altında biten kısa yumuşak çizmeden oluşmaktadır. Kaftan, çizme, kemer ve külah oldukça incelikli işlenmiş olan altın levhalarla süslenmiştir (Aslanapa, 1984, s. 5). M.Ö. 10000 yıllarından 2000 lere gelindiğinde, insanlar ihtiyaç için giyinmekten, zevk için giyinme evresine geçmiştir (Gürsoy, 2004, s. 66). Medeniyetlere göre farklılık gösteren giyim; ulustan ulusa, halktan halka, yöreden yöreye hatta etkin bir gruptan diğer bir gruba değişmekteydi. Yörenin coğrafi konumu, iklimi, yaşam tarzı, sosyal yapısı, dini inancı, adet ve kültürü giyimin farklı yapılaşmasına yön vermiştir (Pamuk, 2002, s. 9). Günümüzde ise, bu öğelere dayalı farklılıklar yer yer kendisini göstermekle beraber, genel olarak evrensel bir giyim tarzı oluşmuş, hatta unisex kullanılan giysi cinsleri bile oldukça benimsenmiştir. Olgunluk evresine ulaşan giyim; ülkeleri tanımlayan, dini inançları yansıtan, yaşanılan iklim yapısını gösteren, toplumsal ve kişisel olayları, hiyerarşik düzeni, meslekleri belirleyen, kişilerin duygu ve düşüncelerini yansıtan, kişilerin yaşını ve cinsiyetini belirleyen, yıllara görüntü kazandıran çok fonksiyonlu bir iletişim aracıdır (İçbilen, 1990, s. 275). Hakko, kısaca giyimi; insanın başkalarına sunduğu görüntüsü ve dili olarak, bireysel istekler ve toplum etkileşimi, şeklinde tanımlamıştır (Zengingönül v.d., 1996, s. 220). Teknolojideki ilerlemeler yüzyıllar boyu çok yavaş gerçekleşmiştir. Demir iğneler ancak ortaçağda kullanılmaya başlamıştır (Ana Britannica, 1994, s. 323). Aile fertlerinin giyim ihtiyacı evdeki kadınlar tarafından basit olanaklarla sağlanmaktaydı (Bayraktar, 1996, s. 4). 18. yüzyıla kadar terziler hep eliyle çalışmıştır. 1790 yılında Thomas Saint ilk dikiş makinesinin patentini almış, ardından 1830 yılında Brothlomaus Thimmonier ikinci makineyi icat ederek patent almıştır. 2

Dikiş makinesinin keşfiyle konfeksiyon endüstrisi ortaya çıkmıştır (Lokmanoğlu, 1998, s. 109). 1851 de Isaac M. Singer in geliştirmiş olduğu dikiş makinesi büyük önem taşımaktadır (Ana Britannica, 1994, s. 323). 19. yüzyıl ortalarından itibaren artan nüfus karşısında el emeğinin yetersiz kalması ve II. Dünya Savaşı nın sonucunda yaşanan ekonomik kriz ve yokluk, toplu ihtiyaçları ortaya çıkarmış ve insanlar seri üretime geçme ihtiyacı duymuşlardır (Öndoğan, 2000, s. 2). Yurdumuzda tekstil sanayi, 1930 lu ve 1940 lı yıllarda devlet tarafından açılan Sümerbank bünyesindeki fabrikalarla ve 1950 li yıllardan sonrada kurulan özel teşebbüslerle önemli bir dinamizm kazanmıştır. 1960 lı ve 1970 li yıllarda yoğun yatırım hamlesi yapan Türk tekstil sanayii, 1980 lerden sonra hazır giyim mamulü ihraç eder hale gelmiştir (Eryazıcıoğlu v.d., 2001, s. 23). Giysilerin fabrikasyon olarak üretilmeye başladığı günden bu yana hangi ölçülerle yapılacağı, nasıl kodlanacağı ve ne tür bir kalıp sistemi uygulanacağı hep problem olmuştur (Mete, 1999, s. 1). Üretim sektörümüzün önemli eksikliklerinden biri de Türk insanının beden ölçülerini yansıtan araştırmaların yetersizliğidir (Yücel, 1999, s. 1).Üretilen giysinin başarılı olması, önemli olarak iyi hazırlanmış bir kalıba bağlıdır. Üretim sürecinde önemli bir adım olan standart kalıpların geliştirilmesi, giysinin düzgün görünümünü ve vücuda uyumunu belirlemektedir (Başer, Ercan, 1990, s. 114). Vücuda uyumlu olarak tasarlanan kalıp sisteminin sırrı, üç boyutlu ve mekanik yapıda olan insan vücut formu ile iki boyutlu kalıp şekli arasındaki geometrik ilişkinin özümsenmesine dayanır (Ercan, 1994, s. 2). Türk insanın vücut yapısını temel alan, antropometrik ölçülere dayalı standartların hazırlanıp uygun kalıp sisteminin geliştirilmesi, kaçınılmaz bir hal almıştır (Bulgun, 1995, s. 2). 3

İnsanoğlunun temel ihtiyaçlarından olan giyim, genel olarak aynı özelliklere sahip olmasına rağmen kadın, erkek ve çocuk giysilerinde farklı özellikler göstermektedir. Fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik olarak birbirinden farklı olan kadın, erkek ve çocuk giysileri de birbirinden farklı olmaktadır (Çağdaş, 2002, s. 1). Giyim sanayiinde özel bir öneme sahip, erkek giyiminin vazgeçilmez bir unsuru olan gömlek; malzeme, tasarım (model ve kalıp) ile işçilik açısından kaliteli üretildiği takdirde iç ve dış piyasada oldukça tutulan ve aranan bir ürün olmaktadır (Vural, Ağaç, 1995, s. 64). Ergonomik, estetik ve fizyolojik açıdan başarılı bir gömlek, ancak kaliteli malzeme ve işçilik kullanılması ile vücudun geometrik yapısına ve antropometrik ölçülerine dayanan düzgün standart kalıpların geliştirilmesiyle elde edilebilir. Kullanılan teknolojik imkanlarla bile hedeflenen potansiyele ulaşılamamaktadır. Çünkü henüz tam bir ölçü standardına sahip olmamakla beraber, ülkemizde bir kalıp sistemi dahi oturtulamamış durumdadır. Gerek sanayide, gerekse eğitim kurumlarımızda değişik ülkelerin kalıp sistemleri kullanılmaktadır (Oral, 2002, s. 72). Standart bedenlerde temel kalıp hazırlama, üretimin fabrikasyon olabilmesi için ilk aşamadır ve bu sonuca ulaşabilmek için günümüzde en yaygın kullanılan sistem Müller Kalıp Sistemi dir (Erdoğan, 1983, s. 3). Michael Müller tarafından geliştirilen sistem insan vücudunun anatomik özelliklerini dikkate alarak bir takım pratik kuralların kalıba nasıl uygulanacağını açıklar (Muratoğlu, Şener, 2002, s. 14). Bazı noktalar dışında Türk insanının anatomik yapısına oldukça uygun olan bu sistemde bazı ölçüler vücut üzerinden alınırken, bazı ölçüler de hesaplanarak bulunmaktadır (Pamuk, 2002, s. 60). 1984 yılında Niederhein Fachhochschule Enstitüsü, sistemdeki birtakım dezavantajları giderebilmek amacıyla yardımcı ölçüleri standartlaştırıp, bazı çizim kolaylıkları sağlamıştır (Muratoğlu, Şener, 2002, s. 15). Yurdumuzda ilk kez Babaeski Pratik Kız Sanat Okulunda, 1967 Yılında uygulanmaya başlamış ve 1968 1973 yıllarında İstanbul Olgunlaşma Enstitüsü nde çalışmalar devam ettirilmiştir (Özkan, 2004, s. 2). Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu öğretmeni olan Işıklar ın yurt dışındaki iki yıllık ihtisas çalışmalarıyla ve yedi yıllık 4

meslek içi tecrübeleriyle geliştirilmiş, erkek iç giyim kalıpları tamamen Eronç un mesleki araştırma ve çalışmaları olup, erkek dış giyimi Yaylalı ile Eronç un çalışmalarıyla müller kalıp sistemi esasına dayalı olarak hazırlanmıştır (Işıklar v.d., 1982, s. 3, 4). Ancak bundan otuz yıl önce hazırlanmış olan müller kalıp sistemi, günümüz Türk insanının vücuduna ne kadar uyum sağlamaktadır? Bu araştırılması gereken bir konudur. Türk insanının anatomik yapısına uygun yeni bir kalıp sistemi nasıl geliştirilebilir, mevcut sistemin avantaj ve dezavantajları nelerdir? Bunlar da incelenmesi gereken konulardır (Ercan, 1991, s. 93). Çünkü insan vücudunun yapısı değişik bölgelerde farklılık göstermekte; beslenme, çevre ve kalıtım gibi etkenlerden oldukça etkilenmektedir (Özkan, 2004, s. 2). Müller kalıp sistemi ile çalışılan klasik erkek gömleği kalıpları incelenmeli, araştırılmalı ve Türk insanının vücut yapısına göre geliştirilmelidir. Amaç Bu araştırmanın amacı; Müller kalıp sistemi ile hazırlanmış, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Türk erkeği vücuduna antropometrik ve ergonomik açıdan uygun olup olmadığının incelenmesi, araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının geliştirilmesidir. Alt Amaçlar Genel amaca dayanarak aşağıdaki alt amaçlara cevap aranacaktır. 1. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs, bel ve kalça çevresi, ön ve arka genişliği, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin göğüs, bel ve kalça çevresi ile ön ve arka genişliğine uygun mudur? 5

2. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin gömlek boyu, sırt yüksekliği, ön ve arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin gömlek boyu ve sırt yüksekliği ile ön ve arka uzunluğuna uygun mudur? 3. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin yakası, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin yakasına uygun mudur? 4. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kapanma payı, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur? 5. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cebi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur? 6. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin roba görünümü, omzu ve yan dikişi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur? 7. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kolu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin koluna uygun mudur? 8. TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygun mudur? Denenceler 1. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs, bel ve kalça çevresi, ön ve arka genişliği, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin göğüs, bel ve kalça çevresi ile ön ve arka genişliğine uygun değildir. 2. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin gömlek boyu, sırt yüksekliği, ön ve arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin gömlek boyu ve sırt yüksekliği ile ön ve arka uzunluğuna uygun değildir. 3. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin yakası, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin yakasına uygun değildir. 4. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kapanma payı, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygundur. 5. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cebi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir. 6

6. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin roba görünümü, omzu ve yan dikişi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir. 7. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kolu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin koluna uygun değildir. 8. TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygun değildir. Araştırmanın Önemi Klasik erkek gömleği, erkek giyimi içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Gerek sağlık ve dış görünüm, gerekse kullanışlılık ve yaygınlık açısından, özellikle tam anlamıyla kaliteli üretilmişse tutunan ve aranan bir giysidir. Bir gömleğin kullanışlı ve ergonomik olabilmesi için öncelikle vücuda son derece uyumlu; yakası sıkmayan iyi görünümlü olmalı, çok dar veya ceket içerisinde hoş durmayacak kadar bol olmamalıdır. Kol boyunun, manşet görünümünün ve diğer unsurların gereken özellikte insan geometrisi ve dinamiğine uygun olması gerekir. Bu özellikleri sağlayabilmek, öncelikle uygun standart kalıpları hazırlamakla mümkündür. Ve bu noktada sadece doğru ve düzgün bir kalıp amaca ulaştırabilir. Ayrıca ürünü kullanacak toplumun standart vücut ölçülerine göre hazırlanmış temel kalıp; vücuda uyum sağlaması, estetik ve rahat oluşunun yanı sıra üreticiye zaman, malzeme ve emek gibi faktörlerden tasarruf sağlar. Araştırma sırasında Metrik, Paff, Müller ve Blok Kalıp Sistemi gibi farklı kalıp çizim sistemlerine ve değişik erkek vücut ölçüsü tablolarına rastlanmıştır. Araştırmada, uzun zamandan beri yaygın olarak kullanılan, özellikle de giyim eğitimi veren kurumlarda oldukça kabul gören Müller Kalıp Sistemi doğrultusunda, TSE nin sportmen tip erkek vücut ölçüleri ile hazırlanan klasik erkek gömleği kalıplarının günümüz Türk erkeklerine uyumu ele alınmıştır. Alman standartları doğrultusunda ve bundan yıllar önce hazırlanmış bir kalıp sisteminin Türk insanının vücuduna tam bir uyum sağlaması beklenemez. 7

TSE nin hazırlamış olduğu Türk erkeğinin standart vücut ölçüleri tablosu bulunmasına rağmen, Türk insanının anatomisine dayanan bir kalıp sisteminin geliştirilmemiş olması büyük eksikliktir. Bu düşünceden yola çıkılarak, henüz ülkemizde standart temel kalıp sisteminin geliştirilmemiş olması böyle bir çalışmayı gerekli kılmıştır. Bu çalışmanın Türk insanının vücuduna uyumlu, ergonomik ve ekolojik açıdan kullanılabilir bir temel kalıp sistemi geliştirmeye katkı sağlayacağı, giyim sanatları ve giyim endüstrisi alanında eğitim veren enstitü, fakülte, yüksekokul ve liseler ile giyim üretim sanayine olumlu katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Sayıltılar Araştırmanın sayıltıları aşağıdaki gibidir. 1. TSE tarafından oluşturulan Türk erkeğinin vücut ölçü tabloları doğrultusunda, Alman standartlarına göre hazırlanmış Müler Kalıp Sistemi 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının Türk erkeği vücuduna tam olarak uymadığı kabul edilmiştir. 2. Örnekleme alınan gençlerin Türk gençlerini temsil ettiği kabul edilmiştir. 3. TSE nin hazırlamış olduğu, Türk erkeği vücut ölçü tablolarının, Türk erkeklerini temsil ettiği kabul edilmiştir. 4. Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış klasik erkek gömleği kalıplarının 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip gençler üzerinde denenerek uygun olmayan yerlerinin belirlenmesiyle geliştirilecek kalıbın, giyim sanatları ve giyim endüstrisi eğitimi veren kurumlar ile giyim sanayi için faydalı olacağı kabul edilmiştir. Sınırlılıklar Araştırmanın sınırlılıkları aşağıdaki gibidir. 1. Araştırmanın konusu; TSE tarafından belirlenen standart erkek vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının denenmesi, uygun 8

olmayan noktaların tespit edilmesi ve veriler doğrultusunda kalıpların geliştirilmesi ile sınırlıdır. 2. Araştırmanın bulguları; Pamukkale Üniversitesi nde öğrenim gören ve araştırmanın örneklem grubunu oluşturan, Sportmen Tip 46-48-50-52 Beden (38-39-40-41 Yaka) erkek öğrenciler ile sınırlıdır. Tanımlar Araştırmada kullanılan kavramların tanımları şu şekildedir: Giyim: Vücudu tabiatın etkilerinden koruyan, medeniyetin ilerlemesiyle değişiklik gösteren, insan vücuduna göre şekil alan giysilerin tümüdür (Bayraktar, 1996, s. 1). Kalıp: İnsanın üç boyutlu vücut formuna, ergonomik ve antropometrik açıdan uyum sağlayacak fonksiyonel ve estetik giysilerin hazırlanabilmesi için; vücut formunun iki boyutlu iz düşümünü ve giysi modelini yansıtmak üzere hazırlanan çizimlerdir. Antropometri: Uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık, çevre boyutları gibi insan vücudunun farklı boyutlarıyla ilgilenen özel bir bilim dalıdır (www.alioral.balikesir.edu.tr.,21.12.2004). Ergonomi: Ergonomi yada İnsan Faktörleri Mühendisliği, insanin refahını, mutluluğu ve genel sistem performansını geliştirecek bilgi ve teoriyi bulmayı, uygun yöntemlerin uygulanmasını, ve bir sistemin diğer elementler ve insanlar arasındaki etkileşimlerini temelde anlamaya çalışan bilimsel bir disiplindir (www.obitet.gazi.edu.tr., 26.12.2005). Klasik Erkek Gömleği: Genellikle ayaklı gömlek yakalı, kol ağzı yırtmaçlı ve manşetli ya da kısa kollu, ön ortasından ilik-düğme ile kapanmalı, boyu kalçada bittiği gibi değişen uzunluklarda da olabilen, çeşitli kumaşlardan yapılan, erkek ve kadın dış giyimlerinde yer alan giysidir (Çağdaş v.d., 1996, s. 34). 9

BÖLÜM II İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR Araştırmanın bu bölümünde, erkek giyimi ve erkek gömleğinin tanımı, tarihçesi, sınıflandırılması, erkek gömleği seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar ile gelişimini tamamlamış erkek vücudunun anatomik özellikleri, beden oranları ve vücut tiplerine, antropometrinin ve antropometrik ölçü almanın tanımı, önemi, antropometrik ölçü almada dikkat edilecek noktalar ve ölçü alma teknikleri ile ergonominin ve ergonomik açıdan kalıbın tanımı, önemi, kalıp çiziminde temel ilkeler ve kalıp hazırlamada kullanılan yöntemlere yer verilmiştir. 2.1. Erkek Giyimi ve Erkek Gömleği 2.1.1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması Tablo 1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması İÇ GİYİM DIŞ GİYİM ÜST GİYİM ÖZEL AMAÇLI GİYİM Slip Gömlek Pardesü Smokin Boxer T-Shirt Palto Frak Fanila(Atlet) Yelek Kaban Üniforma İç Gömleği Pantolon Mont Yağmurluk Pijama Anorak Tulum Ropdöşambr (Erkek Sabahlığı) Ceket Eşofman Şort İş Elbiseleri 10

2.1.1.1. İç Giyim Kurumer, iç giyimi şöyle tanımlamaktadır; Genellikle sağlık ve hijyenik açıdan kullanılan, daima dış giyimin altına giyilen giysilerdir (1991, s. 600). Dursunoğlu, iç giyimi; Dış giyimler altına giyilen, vücudu ve üst giyimleri koruyan, örtük giyimlerdir, şeklinde tanımlamaktadır (1976,s.3; Çağdaş v.d.,1996, s.5 ten). Dış giyimin içerisine giyilen, giysiyi terlemeden, vücudu sıcaktan, soğuktan ve dış etkenlerden koruyan, yerine göre dış giyimin düzgün form alması için kullanılan giysilere iç giyim denir. Ten üzerine giyilenler, yatakta kullanılan giyimler ve ev içerisinde giyilenler olmak üzere iç giyimleri üç ana grupta toplamak mümkündür (Pamuk, 2002, s. 27). İç giyimler, vücudu çok sıkı saran hareketi engelleyici veya rahatsızlık verici olmamalı, teri emebilen, sentetik olmayan, ince, yumuşak ve yıkanabilir kumaşlar tercih edilmelidir (Güdül, Karakülah, 1991, s. 107,108). Bu özelliklerin yanı sıra iç giyim seçimini; iklim ve mevsimsel koşullar, yaş, vücut özelliği, cinsiyet, sağlık, gelenek, moda ve ekonomik durum gibi faktörler oldukça etkilemektedir (Bayraktar, 1996, s.1,2) 2.1.1.2. Dış Giyim Güdül ve Karakülah, dış giyimi; İç giyim üzerine giyilen tüm giysilerdir şeklinde genel olarak tanımlamaktadır (1991, s. 12). Çağdaş v.d., dış giyimi; Vücudu doğanın etkilerinden koruyan, vücuda estetik görünüm kazandıran, iç giyimlerin üzerine giyilen giysilerdir, şeklinde tanımlamaktadır (1996, s. 5). 11

Dış giyim, vücudu dış etkenlerden koruyan, bireyi psikolojik olarak tatmin eden, sosyal iletişimi sağlayan ve modayla yön alan giysilerdir. Vücudu dış etkenlerden koruyan ve kişisel beğenilere göre şekil alan giyim, cinsiyete göre farklılık göstermesiyle birlikte, her iki cinsin de birlikte kullanabileceği ortak modellerde günümüzde uygulanmaktadır (Pamuk, 2002, s. 28). Fizyolojik ve psikolojik olarak insan vücudunu koruyan ve örtünme ihtiyacını karşılayan bu giysiler, moda ile şekil almaktadır (Kurumer, 1991, s. 600). Dış giyim olarak kullanılan giysiler renk, model ve giysi cinsi olarak oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. 2.1.1.3. Üst Giyim Çağdaş v.d., üst giyimi; Vücudu ve dış giyimleri doğanın etkilerinden koruyan, vücuda estetik görünüm kazandıran, dış giyimlerin üzerine giyilen giysilerdir, şeklinde tanımlamıştır (1996, s. 4). Genellikle dış giysilerin üzerine giyilen, vücudu ve dış giysileri iklimsel faktörlerden koruyan, vücuda estetik görünüm veren, su geçirme özelliği olmayan veya kalın kumaşlardan yapılan giysilerdir. Genellikle soğuktan ve yağıştan koruma özelliği olan, dış giyimlerin üzerine giyilen üst giyimler kalın, koruyucu ve suya dayanıklı kumaşlardan hazırlanmaktadır (Pamuk, 2002, s. 28). 2.1.1.4. Özel Amaçlı Giyim Özel giysiler gerektiren faaliyetlerde ve işlerde kullanılan; yapılan işin gerektirdiği şekilde, genellikle vücudun zarar görmesini engellemek ve rahat olmasını sağlamak amacıyla, kumaş, renk ve modeli, ergonomik, fizyolojik ve fonksiyonel olarak tasarlanmış giysilerdir. 12

Ayrıca, özel gün, gece ve aktiviteler için farklı renk, şekil ve modelde tasarlanan giysiler de özel amaçlı giyimin kapsamı içinde yer alır. 2.1.2. Erkek Gömleği 2.1.2.1. Erkek Gömleğinin Tanımı Türkçe sözlükte, gömlek; Vücudun üst kısmına giyilen ince, kollu veya yarım kollu yakalı giysi, olarak verilmiştir (www.tdk.gov.tr., 21.12.2004). Püsküllüoğlu, gömleği şöyle tanımlamıştır; Vücudun üst bölümüne genellikle iç çamaşırının üzerine giyilen, ince, kollu ve yakalı, önden düğmeli giyecek (1995, s. 661). Meydan Larousse da, gömlek; Erkeklerin vücutlarının üst kısmına ceket veya yelek altına giydikleri dış çamaşırı, olarak tanımlanmıştır (1981, s. 277). Büyük Larausse da, yakalı giysi, olarak verilmiştir (1986, s. 4685). gömlek; Bedenin üstüne giyilen, önden düğmeli, kollu, Ana Britannica da gömlek, Vücudun üst bölümüne giyilen, çoğu zaman palto, ceket gibi bir başka giysinin altına giyilen kollu giyim eşyasıdır şeklinde tanımlanmıştır (1988, s. 601). Tekstil ve Konfeksiyon Ansiklopedisi nde ise gömlek; Düğmeli, yakalı, katlamalı manşetli, bol dökümlü, tek göğüs üzerinde cebi olan giysi olarak tanımlanmıştır (1993, s. 3224). Beymen erkek giyim bölüm sorumlusu klasik erkek gömleğini; yakası kravatla kullanılmaya müsait(tercihen balenli), kumaşı genellikle pamuklu, renkleri düz veya 13

beyaz üzerine çizgili, kareli veya kendinden desenli kumaşlardan üretilen giysi olarak tanımlamıştır (www.arsiv.hurriyetim.com.,15.01.2006). Çağdaş v.d., gömleği; Genellikle ayaklı gömlek yakalı, kol ağzı yırtmaçlı ve manşetli ya da kısa kollu, ön ortasından ilik-düğme ile kapanmalı, boyu kalçada bittiği gibi değişen uzunluklarda da olabilen, çeşitli kumaşlardan yapılan, erkek ve kadın dış giyimlerinde yer alan giysidir, şeklinde tanımlamıştır (1996, s. 34). Yukarıda verilen tanımlar ışığında erkek gömleği şöyle de tanımlanabilir; iç giyim üzerine ve bedenin üst kısmına giyilen, genellikle pamuklu kumaştan mamul, önden düğmeli, kollu, gömlek yakalı, manşetli ve sol göğsü üzerinde cebi olan erkek üst giyimidir. 2.1.2.2. Erkek Gömleğinin Tarihçesi Klasik erkek gömleği erkek giyiminin vazgeçilmez önemli bir parçası olup, yaz kış kullanılan, dokunmuş kumaştan imal edilmiş ceket altında kravatlı veya kravatsız giyilebilen bir giysidir (Vural, Ağaç, 1995, s. 64). Geçmişine bakıldığında, Eski Mısır ın 18. sülalesine (M.Ö. 1570 1320) değin uzanan, dikdörtgen bir keten parçasına kollar için iki açıklık, baş için de kat yerine bir delik bırakılarak kenarları dikilen gömlekler görülmüştür (Ana Britannica, 1988, s. 601). Bu sade biçimli gömlekler doğal orijinli (keten, kenevir v.b.) kaba el dokumalarından imal edilmiştir (Vural, Ağaç, 1995, s. 64). İlk başlarda uzun ve düz biçimde kullanılan gömlekler, zamanına ve yerine göre farklı modellerde yapılıp farklı isimler almışlardır (Türk Ansiklopedisi, 1970, s. 12). Eski Yunanlılar ın giydikleri gömleklere endima, Romalılarınkine ise tunica denilmiştir (Türk Ansiklopedisi, 1970, s. 12). 14

Gömleklerde dik yaka ve kol ağzının kullanılması 14. yüzyılda Normlarda görülmüştür (Ana Britannica, 1988, s. 601). Terziliğin çok önemli ve ciddiye alınan bir meslek olduğu Gotik Dönemde, terziler erkeği görkemli ve gösterişli yapmak için ellerinden gelen her şeyi yapmıştır. Büyük toprak sahibi olan soylular halka yukarıdan bakmaya başlayınca, boyna daha dik ve onurlu bir hava vermek için erkek gömleklerinin yakaları çeneye kadar uzatılmıştır (Gürsoy, 2004, s. 82). 15. yüzyılda tunikler kısalmış ve bu tuniklerin içerisine beyaz ketenden, robası plili, dik yakalı, uzun dar kollu gömlekler giyilmiştir (Komşuoğlu v.d., 1986, s.167, 173). 16. yüzyılda gömlekler danteller, fırfırlar ve işlemelerle süslenmiştir (Ana Britannica, 1988, s. 602). Erkekler boğazda büzülerek toplanmış bol, plili gömlekler giymişlerdir (Komşuoğlu v.d., 1986, s. 178, 181). Bu gömlekler kadın bluzu gibi son derece gösterişli, yatay ve dikey süslemelerle bezenmiştir (Gürsoy, 2004, s. 86). 17. yüzyılda boynu çevreleyen büyük dantel yakalı ve manşetli beyaz ipek gömlekler ortaya çıkmıştır (Komşuoğlu v.d., 1986, s. 183). Bu yüzyılda Barok Dönem in gösterişli erkek giysileri kadınsı özellikler taşımıştır. Ayrıca erkek giysilerinde bugün düşünülemeyecek kadar çok brokar ve dantel kullanılmıştır. Erkek gömleklerinde, manşetler ceket kolunun dışına taşmış, dantelâlı, farbalı, bol ve sarkıktır. Gömlek yakaları, çok geniş fularlar veya dantel biçiminde uygulanmıştır (Gürsoy, 2004, s. 88,90). 18. yüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılın başlarında ayrıntılı işlenmiş ve çok katlı yakalar kullanılmıştır (Ana Britannica, 1988, s. 602). 18. yüzyıla damgasını vuran Rokoko Döneminde modanın sadeleşmesine karşın, erkek gömlekleri önde farbelalarla toplanmış, üzerinde bol miktarda garnitür dikiş ve aplikasyon kullanılmıştır. Gömleğin süsü görünecek kadar açık ve dar ceketler giyilmiştir (Gürsoy, 2004, s. 90). 15

19. yüzyılın ortalarında paltoların omuzları Romantik dönemdeki düşük omuzlardan daha dikleşmiş ve genişlemiş, gömlek yakası ise daha alçalmıştır. Yakaya kravat biçiminde bağlanan ensiz bir fiyonk form vermiştir (Baker, Pullen, 2000, s. 120). Bu fiyonk biçimindeki boyun bağına plastron denilmiştir (Gürsoy, 2004, s. 93). Romantik dönemin kabarık kolları düşerek sade bir biçimde inmiş ve bileğe oturmuş, yaka ve klapalar yatışıp kıvrılmıştır (Baker, Pullen, 2000, s. 120). 19. yüzyılın sonlarında kıvrık kanat şeklinde, dik, yüksek ve devrilen yakalar gömleklerin yaka bandına iliştirilmekteydi. Yumuşak bir biçimde dönerek kıvrılan bu yakalar, gömlekleri bugünkü kullanılan şekline getirmiştir (Baker, Pullen 2000, S. 128). Osmanlı İmparatorluğu döneminde Sultan II. Mahmut un başlattığı yenilikler giyim kuşama da yansımıştır. Bu yenilikler daha çok dış ve üst giyim gruplarında olmuştur; böylelikle Türk giyim kuşamında Avrupa giyim tarzının da etkileri görülmeye başlanmıştır (Çağdaş v.d., 1996, s. 46). Klasik erkek gömleği Osmanlı döneminde bir özgürlük hareketinin başlangıcı olan Tanzimat Fermanıyla 19 yüzyılda Türkiye de giyilmeye başlamıştır (Vural, Ağaç, 1995, s. 64). O dönemde gömleğin Avrupa dan gelmiş olması nedeniyle halk arasında frenk gömleği denilmiştir (Büyük Larausse, 1986, s. 4685). Şarklı giysilerin rahatlığına alışan kimseler ilk zamanlarda kolalı yakası, manşeti ve hatta göğsü olan gömlekleri oldukça rahatsız bulmuş ve giymek istememişlerdir (Çağdaş, 2000). Önceleri sadece özel günlerde ve törenlerde giyilen frenk gömleği özellikle yüksek devlet memurları tarafından kullanıldı. Abdest alırken ve namaz kılarken kullanımı rahat olmadığı için halk tarafından oldukça zor kabullenildi (Gürsoy, 2004, s. 176). 1920 lerde insanlar, I. Dünya Savaşının sona ermesiyle daha özgür olmak ve eğlenmek istiyorlardı. Bu durumun yansıması olarak erkek gömlekleri de değişmiş, üzerine çizgili kravatların takıldığı, geometrik desenli ve renkli bir hale bürünmüştür (www.insankaynaklari.com., 17.01.2006 ). 16

1930 larda Londralı bir terzi tarafından geliştirilen, geniş, sivri yakalı, omuz bölgesinden drapeler inen London Cut adı verilen tarzda gömlekler moda olmuştur (www.insankaynaklari.com., 17.01.2006 ). İkinci Dünya Savaşı ndan sonra ABD. den gelen yıka ve giy, bakımı kolay diye tabir edilen naylon gömlekler moda olmuştur (Erdoğan, 1993, s.62). Ancak kısa bir süre sonra bu türlü gömleklerin sağlıksız ve rahatsız olmasının anlaşılması üzerine bu gömlekler terk edilmiştir (Vural, Ağaç, 1995, s. 65). Yine bu dönemde 1940 larda modadaki değişikliklerden biri de erkeklerin günlük gömleklere olan adaptasyonu olmuş ve parlak renklerden ve desenlerden yapılan Hawaii veya Carisca gömlekleri ilk defa bu zaman giyilmiştir (www.insankaynaklari.com., 17.01.2006 ). 1950 lere gelindiğinde iyice yaygınlaşan, takım elbiseler içindeki klasik erkek gömlekleri ile günlük giyilen spor gömlekler olmuştur (www.insankaynaklari.com., 17.01.2006 ). Zamanımıza kadar klasik erkek gömleğine farklı uygulamalar getirilmiş, çeşitli modeller ortaya çıkmıştır ve artık günümüzde gömlekler sadece resmi yerlerde giyilmemekte hayatın her anında değişik şekil, renk ve dokuda, ayrıca spor biçimde de karşımıza çıkmaktadır. 2.1.2.3. Erkek Gömleğinin Sınıflandırılması 2.1.2.3.1. Gömleğin Giyecek Kişiye Göre Sınıflandırılması TSE tarafından hazırlanan sınıflandırma şöyledir: 1. Erkek Gömleği 2. Kadın Gömleği 3. Erkek Çocuk Gömleği 4. Kız Çocuk Gömleği(1995, s. 1). 17

2.1.2.3.2. Erkek Gömleğinin Giyildiği Yere ve Zamana Göre Sınıflandırılması 1. Klasik Erkek Gömleği: Günlük veya resmi toplantılarda, ceket içerisine giyilen veya tek kullanılan önden düğmeli, kollu, gömlek yakalı, manşetli, tek göğsü üzerinde cep bulunan, pamuklu kumaştan mamul, aksesuvar olarak kravat, kravat iğnesi ve kol düğmeleriyle kullanılabilen erkek giysisidir. 2. Spor Erkek Gömleği: Genellikle günlük giyilen rahat ve kullanışlı, değişik renk ve spor model özelliği taşıyan, pamuklu veya kot kumaş gibi malzemeden mamul, modayla şekil alan erkek giysisidir. 3. Fantezi Erkek Gömleği: Genellikle özel gün, gece veya sahnede giyilen, değişik renk, modelde, farklı fantezi kumaşlardan mamul, gerekirse değişik aksesuvarlarla kullanılabilen erkek gömleğidir. 2.1.2.4.Erkek Gömleği Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Gömleğin yakası iliklendiğinde yaka ile boyun arasında 0,5-0,7 cm boşluk kalmalıdır (Muratoğlu, Kılınç, 2004, s. 17). Boynu kısa olanlar yüksek yaka gömlek tercih etmemeli, oyuntusu öne düşük küçük ve zarif yakalar kullanmalıdır (http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006). Yüzü geniş olan kişiler yaka formatı açık İtalyan yaka yerine daha kapalı klasik yaka veya düğmeli yaka tercih etmelidir (http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006). Uzun ve dar yüzlü kişiler yaka formatı açık, yüksek klasik veya İtalyan yakayı tercih etmelidir (http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006). Yuvarlak yüzlü kişiler geniş yaka yerine klasik veya daha kapalı yakaları kullanmalıdır (http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006). Gömlek giyildiğinde kumaşı, bedeni ne aşırı sarmalı nede pantolondan dışarı taşmalıdır (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Gömlek giyildiğinde sırttaki pliler fazla olmamalı, ceketin önünde gömlek kumaşı fazla toplanmamalıdır (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Gömleğin boyu kollar kaldırıldığı zaman belin en az 13-15 cm altında kalmalıdır (Muratoğlu, Kılınç, 2004, s. 18). 18

Gömleğin yakası ceketin yakasından, gömleğin manşeti ise ceketin kolundan 1,5 cm dışarı taşmalıdır (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Gömleğin manşeti geniş bir bilezik gibi görünmemeli, çok sıkı da olmamalıdır (Muratoğlu, Kılınç, 2004, s. 18). Gömlek kumaşının yüzde yüz pamuklu olmasına dikkat edilmelidir (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Kışın daha ağır pamuklular tercih edilip, yazın daha hafif pamuklu ve ketenpamuk, ipek-pamuk karışımı kumaşlar tercih edilmelidir (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Pastel renkli ceket, pantolon ve kravatla yine pastel tonlarda gömlek seçilmelidir (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Gömlek seçilen ceket ve kravatla tam bir renk uyumu içerisinde olmalıdır. Davetlerde kullanılacak gömlekler genellikle beyaz veya krem olup kendinden desenli veya düz tercih edilmelidir, ayrıca patı gizli olup cep kullanılmaz ve kol düğmeleri ile şıklık katılan çift kat manşet tercih edilmelidir (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Kilolu kişiler kumaş seçiminde düz, boyuna çizgili veya pötikareli kumaşları tercih etmelidir (http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006). Klasik erkek gömleğinde kullanılan sedef düğmeler ve sık iğne vuruşlu dikiş gömleğin kalitesinin bir göstergesidir (www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006). Eryazıcıoğlu v.d., tüketicinin giyside aradığı özellikleri kısaca beş grupta toplamıştır: Amaca uygunluk : Kişiyi dış etkenlerden koruması, kişiyi tanımlaması, aksesuarları olması İyi görünüm : Kişinin üzerine oturup, istenilen görünümü vermesi Dayanıklılık : Dayanıklı olup uzun süre kullanılabilmesi Psikolojik uygunluk : Bireye haz, rahatlık ve güven vermesi Temizleme : Yıkanabilmesi, formunu ve şeklini koruması (2001, s.22). 19

2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomisi 2.2.1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomik Özellikleri Giysinin istenilen özelliklere sahip olabilmesi için insan vücudunun anatomik ve mekanik yapısının iyi bilinmesi gerekmektedir (Mete, 1990, s. 150). İnsanların yaşadıkları yer, genetik yapıları, beslenme biçimleri, çalıştıkları meslekleri, uğraştıkları spor dalları ve daha birçok sosyo-ekonomik koşullar vücut yapılarını etkilemektedir (Ercan, 1994, s. 3). Kalıp hazırlamada vücudun anatomik özelliklerinin tanınması, sonucun başarılı olması açısından oldukça gereklidir. Vücudun hangi noktalarında kas, kemik ve eklem yerinin olduğunun bilinmesiyle vücuda uyumlu bir kalıp elde edilebilir (Erdoğan, 2000, s. 6). Giysi üretiminde temel teşkil eden vücut yapısı ve antropometrisinin birtakım özellikleri vardır, bunlar; İnsan vücudu üç boyutludur (en, boy, derinlik), İnsan vücudu beden, baş, kollar ve bacaklar olmak üzere bölümlere ayrılır, Vücut bölümleri arasında belli orantılar bulunur, Statik vücut ile hareket halindeki vücut ölçüleri arasında farklılık bulunur, Vücutlar kadın, erkek ve çocuk olmak üzere üç gruba ayrılır, Normal vücut yapılarında tipik ve bireysel farklılıklar bulunur, Farklı duruş biçimleri ve vücut deformasyonları normal yapılardan farklılık gösterir (Mete, 1999, s. 1). İlk bakışta görülebileceği gibi erkek vücudu kadın vücuduna göre bazı farklılıklar göstermektedir, bunlar; Atletik yapılı, geniş omuzlu ve dar kalçalı olmalarıdır (Öğütçü v.d., 1993, s. 18). Gelişmiş kas yapısı belirgin olmakla beraber, göğüs yapısı da kadın vücudundan ayrılmaktadır. Bunların yanında erkek vücudunda hatların keskin oluşu ve kemiklerin daha belirgin olması da diğer ayırıcı noktalardır (Pektaş, 1995). Bu 20

farklılıklar doğal olarak giysi kalıbına da yansımaktadır. Örneğin; erkek giysi kalıpları kadındaki gibi göğüs izdüşüm gerektirmez, erkekteki bel ve kalça çevresi oranı kadınınkine oranla daha az belirgindir (Uzbil v.d., 1993, s. 2743). 2.2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Beden Oranları Kalıp hazırlanırken öncelikle dikkat edilmesi gereken, vücudun bölümleri arasındaki oranlardır. Vücudu doğal bir ölçekle oranlayarak bölümlere ayırmak gerekir, böylece vücut ölçülerinin hesaplanması kolaylaşacaktır (Aşık v.d., 1994, s. 18). Antik çağlardan bu yana sanatçılar ve bilim adamları insan vücudu için bir ölçü sistemi bulmaya çalışmışlardır (Öğütçü v.d., 1993, s. 23). Memphis Piramidinin mezar odasında bilinen en eski vücut oranı (M.Ö.3000) bulunmuştur (Pamuk, 2002, s. 46). Leonado da Vinci (1452-1519), Michelangelo (1457-1564) ve Albrecht Dürer (1471-1528) gibi büyük sanatkarlar oran bilimi ile ilgilenmişlerdir (Öğütçü v.d., 1993, s. 23). İnsan vücudunun anatomik yapısını ifade eden, vücut oranları kural olarak ifade edilmiştir ve bu oranlar medikal açıdan vücut ölçü ve oranlarının normalidir (Ercan, 1994, s. 4). Baş, yüz, el, ayak, el orta parmağı, columna vertebralis(enseden kuyruk sokumuna kadar uzanan omurgalar) ve el genişliği gibi vücut kısımları birim uzunluk olarak alınmış ve diğer vücut kısımları ile tüm vücut uzunluğu bu birimlere göre orantılanmıştır (Şahmay, 1982; Ercan, 1994, s. 4 ten). Boy uzunluğu ölçüsü birimi, baş uzunluğu olarak kabul edilen sekizli dağılım kuralı, pratik ve uygulamalarda oldukça yaygın bir şekilde kullanılır (Mete, 1999, s. 17). Baş, sekizli dağılımı şöyle özetlemiştir; Baş-boyun-göğüs, kasık-karın insan vücudunun temel yapısını oluşturur. 21

1. 1/8 baş uzunluğu 2. 1/8 çene ucu ile göğüs ucu arası 3. 1/8 göğüs ucu ile bel arası 4. 1/8 bel ile kalça arası 5. 1/8 kalça ile bacak üst yarısı arası 6. 1/8 bacak üst yarısı ile diz arası 7. 1/8 diz ile baldır arası 8. 1/8 baldır ile topuk arası (2004, s. 33). Şekil 1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Oranları (Erdoğan, 2000,s. 17) 22

Diğer oranlara göre kullanım açısından daha objektif sonuçlar veren Altın Kesit kuralı ise M.Ö. 500 yıllarında yaşayan Yunanlı ressam Polyklet tarafından bulunmuştur. Altın kesit kuralında genellikle çizgiler geometrik olarak bölümlenir (Pamuk, 2002, s. 47). BOYUN GÖĞÜS BEL KALÇA BALDIR DİZ UYLUK TABAN Şekil 2. Altın Kesit Kuralı (Pamuk, 2002, s. 48) AB: Bölünecek doğru parçası BC: B den çıkan dik (boyu=ab/2) BD: C merkezli yay DE: A merkezli yay BE: /AE : AE / AB İnsan vücudu üzerinde uygulanan altın kesit kuralında dağılım noktaları vücuttaki anatomik ayrım noktaları ile çakışmaktadır. Mesela; tam boy üstten ayrıldığında, bel eksenini; tam boy alttan ayrıldığında, el parmak uçlarını; belden yukarı olan kısım üstten ayrılırsa, yaka eksenini vermektedir (Aşık v.d., 1994, s. 20). 23

2.2.3. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Tipleri İnsan vücutları arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır; uzun, kısa, zayıf, şişman gibi vücut tiplerine bağlı olarak vücut bölümleri arasındaki oranlar değişmektedir (Başer, 1985; Gönen, Bayraktar, Özgen, 1991, s. 121 den). İnsan vücudunun bölümleri arasındaki oran ve ölçü farklılıkları dikkate alınarak çeşitli vücut tipleri tanımlanmıştır. Başın bedene oranı, bacakların genel boy içerisindeki payı, göğüs, bel ve kalça çevreleri arasındaki fark vücut tiplerinin tanımlanmasında kullanılmaktadır. Saller in (1957) tanımladığı vücut tiplerinde, vücudun şekillenmesinde rol oynayan kas ve yağ dokuları önemlidir. Beden ölçüleri arasındaki oranların vücudun biçimini önemli ölçüde etkilediği bu vücut tipleri, dört grupta incelenebilir (Ercan, 1994, s. 3). Şekil 3. Saller ın (1957) Tanımladığı Geometrik Şekillerdeki Değişik İnsan Tipleri (Ercan, 1994, s. 4) Ernst Kretscmer in yaptığı insan vücudu sınıflaması; astenik, atletik ve piknik tip olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. 24

Astenik tip; uzun ve zayıf bir beden yapısına sahip, dar omuzlu, ince kol ve bacaklı, uzun ve dar göğüs kafesli, yağsız bir vücut yapısına sahip tiplerdir (Pamuk, 2002, s.41). Şekil 4. Astenik Tipler (Pamuk, 2002, s. 41) Atletik tip; gelişmiş kas yapılı, geniş omuzlu, şişkin göğüslü, düz karınlı, kuvvetli ve üçgen bir vücuda sahip olan tiplerdir (Pamuk, 2002, s. 42). Şekil 5. Atletik Tipler (Pamuk, 2002, s. 42) 25

Piknik tip ise; geniş yapılı, orta boylu, boyun ve kafa öne eğik, yağlı tiplerdir (Pamuk, 2002, s. 42). Şekil 6. Piknik Tipler (Pamuk, 2002, s. 42) William Sheldon vücut ölçülerini dikkate almadan vücudun önden, arkadan ve yandan görüntüsüne göre insanları üç somato tipe ayırmıştır. Endomorfide, vücut yapısı küreselleşmiştir. Şişman göbek, yuvarlak kafa, zayıf kol ve bacaklar, ince bilekler ve göğüs ile kalça derinlikleri fazla tiplerdir (Ercan, 1994, s. 7,8). Şekil 7. Endomorfik Tipler (Tanner, 1965; Ercan, 1994, s. 9 dan) 26

Mezamorfiler, kas ve kemikleri belirgin, kübik geniş omuzlu ve göğüslü, iri kafalı, ağır kollu ve ayaklı tiplerdir (Ercan, 1994, s. 9). Şekil 8. Mezomorfik Tipler (Tanner, 1965; Ercan, 1994, s. 10 dan) Ektomorfiler, ince, dar göğüs ve karınlı, uzun kollu ve bacaklı, lineer adam olarak da tanımlanan tiplerdir (Ercan, 1994, s. 10). Şekil 9. Ektomorfik Tipler (Tanner, 1965; Ercan, 1994, s. 11 den) 27

Somato tiplerin çoğu bu kadar abartılı tipler değildir, 3-4-4, 4-3-3 ve 5-3-3 gibi farklı değerlerde görülürler (Ercan, 1994, s. 10). Ayrıca Martin B. Popkin on iki vücut tipi tanımlamıştır, ancak bu sayının fazla olması üretim için kullanışlı bir sınıflama olmamasına neden olmaktadır (Pamuk, 2002, s. 45). Francis E. Randal in beş kadın ve beş erkek tipi olmak üzere on tipten oluşan sınıflandırması da çok sık karşımıza çıkmamaktadır (Solinger, 1980; Yücel, 1999, s. 17 den). Vücut tiplerinin belirlenmesinde drop değeri baz alan ISO, erkek vücudunu beş ayrı tipe ayırırken, kadın vücudunu da üç ayrı tipe ayırmaktadır (ISO/TR 10652, 1991; Yücel, 1999, s. 17 den). Tablo 2. ISO Tarafından Yapılan Erkek Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması (ISO/TR 10652, 1989; Yücel, 1999, s. 202den). Vücut Tipi Temel Drop Değeri Athletic (A) (Atletik) 16 Regular (R) (Düzgün) 12 Porty (P) (İri) 6 Stout (S) (İriyarı, şişman) 0 Corpulent (C) (Şişman, göbekli) -6 TSE ise, vücut tiplerini ölçü oranlarındaki farklılığa bağlı olarak değişen dört ana grupta vermiştir. Bunlar; 1. İnce-Uzun Vücut Tipi (A): İnce yapılı, göğüs, kalça ve bel çevrelerine oranla boyu uzun olan kimseler. 2. Normal-Sportmen Vücut Tipi (B) : Vücut ölçüsü olarak normal sayılan ve genel ortalamanın değerlerine yakın olan, yağsız, kaslı vücut tipi. 3. Kısa-Tıknaz Vücut Tipi (C) : Göğüs, kalça ve bel çevrelerine oranla boy yüksekliği az olan, hafif yağlı kimselerdir. 28

4. Şişman-Göbekli Vücut Tipi (D) : Göğüs çevresine oranla bel çevresinin geniş olduğu, karın bölgesi aşırı büyümüş kimselerdir. Aynı göğüs çevresine sahip vücutların bel çevresi ölçülerindeki farklılıklara göre ara vücut tipleri oluşmuştur. a. Dar Vücut Tipleri (1) : Bel çevresi göğüs çevresine oranla ince olan tipler. b. Normal Vücut Tipleri (2) : Bel ile göğüs çevresi arasındaki oranın erkeklerdeki genel ortalamaya yaklaşık olan tiplerdir. c. Geniş Vücut Tipleri (3) : Bel çevresi göğüs çevresine oranla büyük olan tipler. Bu standardın dışında kalan, kamburluk, omuz düşüklüğü, duruş eğikliği gibi deformasyon gösteren vücut tiplerine standart dışı vücut tipleri denilmektedir (TSE, 1987, s. 2). 2.2.4. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Duruşları Kalıp hazırlarken giydirilecek kişinin vücudunun tanınması hazırlanan kalıptaki başarıyı artırır (Erdoğan, 1983, s.5). Giyimin amacı, modeli vücuda uygun hazırlamak ve şekilsiz vücutlara güzel bir görünüm kazandırmak olmalıdır (Işıklar v.d., 1988, s. 201). Erkek vücutlarında, vücut özellikleri ve omuz duruşları önemlidir (Erdoğan, 2000, s. 6). Erdoğan, erkek vücut duruşlarını dört grupta toplamıştır: a. Normal Duruşlu Vücutlar b. Dik Duruşlu Vücutlar c. Öne Eğik Duruşlu Vücutlar d. Göbekli Vücutlar (2000, s. 7). 29

Şekil 10. Erkeklerde Vücut Duruşları (Erdoğan, 2000, s. 6) Işıklar v.d., vücut duruşlarını üç grupta ele almıştır: a. Normal Erkek Vücudu b. Dik Erkek Vücudu c. Sarkık Erkek Vücudu (1988, s. 201). Şekil 11. Normal Erkek Vücudu (Işıklar, 1988, s.203) 30

Şekil 12. Dik ve Sarkık Erkek Vücudu (Işıklar, 1988, s.203) New International Boutique Hause vücut duruşlarını beş grupta incelemiştir. Şekil 13. Erkek Vücut Duruşları (www.nibh.com., 21.12.2004) 31

2.3. Antropometrinin ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı, Önemi, Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar ve Ölçü Alma Teknikleri 2.3.1. Antropometri ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı 2.3.1.1. Antropometrinin Tanımı Akın ve Koca antropometriyi; insanın metrik boyutlarını ele alıp inceleyen bir tekniktir diye tanımlamışlardır (2002, s. 44). Akalın v.d., antropometriyi sözlükte; İnsan vücudunu ve bölümlerini karşılaştırmalı olarak ölçmede kullanılan araç olarak ifade etmişlerdir (1997, s. 1999). Oral tanımında Uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık, çevre boyutları gibi insan vücudunun farklı boyutlarıyla ilgilenen özel bir bilim dalıdır şeklinde belirtmiştir (www.ali-oral.balikesir.edu.tr.,21.12.2004). Antropometri, bilimsel araştırmalara ve makine, malzeme, giyim yapımı gibi alanlara yarar sağlamak ve bu alanların temelini oluşturmak amacıyla insan vücudundaki uzunluk, yükseklik, genişlik, ağırlık gibi boyutları ele alan bir bilim dalıdır. 2.3.1.2. Ölçü Alma ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı Türkçe Sözlük, ölçü almayı; Yapılacak bir şeyin üzerinde kullanılacağı nesneye uygunluğunu sağlayabilmek için o nesneyi ölçmek, vücut ölçülerini tespit etmek olarak tanımlamıştır (1998, s. 1724). Gönen ve Kalınkara, ölçü almayı; kullanıcı gurubunun çeşitliliği göz önünde bulundurularak, bireyin ihtiyaçlarını karşılayacak tasarımların gerçekleşebilmesi için vücudun farklı yerlerinin ölçülmesi şeklinde ifade etmişlerdir (1991, s. 134). 32

Uzbil v.d., antropometrik ölçü almayı; bir giysinin kesim konstrüksiyonu için gerekli olan ölçülerinin direk vücut üzerinden alınması olarak tanımlamışlardır (1993, s. 3439). Giyim için antropometrik ölçü alma; birey için oluşturulacak giysinin kalıplarının hazırlanmasında, bireyin üzerinden uzunluk, genişlik, yükseklik, derinlik ve çevre ölçülerinin alınıp sayısal olarak ifade edilmesidir. 2.3.2. Antropometrik Ölçü Almanın Önemi Toplumlarda insanların genetik yapısı, sosyoekonomik düzeyi, beslenme alışkanlıkları, kültürel düzeyi, iklim ve yaşam standardı gibi çevresel etmenler vücut ölçülerini de farklılaştırmıştır (Akın, Sağır, 2001, s. 66). Ortaya çıkan bu farklılıklardan ötürü her insanın kullandığı giysinin vücuda uyması, fonksiyonel olması ve rahat hareket olanağı sağlaması için giysi kalıpları hazırlanırken antropometrik ölçülerden yararlanılmalıdır (Kalınkara, Kayabaşı, 1995; Vural, Çivitçi, Ağaç, 2001, s. 202 den). Antropometrik ölçülerden yararlanılarak hazırlanan bir giysi vücuda uyacağı için düzeltme gereksinimi duyulmayacak, bu yüzden de hem kullanıcı, hem üretici, hem de satıcı açısından gereksiz zaman, para ve malzeme harcamasına yol açmayacaktır (Yertutan, 2001, s. 60). Giysi kalıbı hazırlamada bazı kalıp hazırlama sistemleri söz konusudur. Öncelikle hangi sistemin bedene uygun olduğu tespit edilip, sistemin gerektirdiği şekilde ölçü alınır ve hesaplama yapılır (Özkan, 2004, s. 20). Sisteme uygun ölçü alma tekniğinin kavranması ve kullanılması sistemin başarısını arttırır (Bayraktar, 1996, s. 75). Ülkemizde yaygın olarak, kullanılan sistem Müller Kalıp Sistemi dir. Bu sistemde temel ölçülerin yardımı ile vücut oranları dikkate alınarak elde edilen ölçü tabloları kullanılır ve bu ölçü tabloları iki grupta toplanır (Oral, 2002, s. 78). Bunlar temel ve yardımcı ölçülerdir. Temel ölçüler, doğrudan birey üzerinden alınan ve standart ölçü tablosunda bulunması gereken vücut ölçüleridir. Yardımcı ölçüler (orantılı ölçüler) ise 33

birey üzerinden ölçülebildikleri gibi, temel ölçülerden birtakım orantılarla da hesaplanarak bulunan vücut ölçüleridir (Erdoğan, 1993, s. 145). 2.3.3. Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar Vücut ölçülerinin alınması, provalı giyimde ve konfeksiyon endüstrisinde kalıbın temelini oluşturur (Öğütçü v.d., 1993, s. 41). Sağlıklı ve kullanılacak kalıp sisteminin özelliğine uygun ölçü almak, vücuda uyumlu bir kalıp hazırlamanın ilk şartıdır (Bayraktar, 1992, s. 2). Antropometrik ölçü alınırken şu noktalara dikkat edilmelidir; 1. Ölçüm işlemine geçmeden önce gerekli tanımlar yapılmalı, ölçme yöntemi kararlaştırılmalı, ölçü alma timi örgütlenmeli ve eğitilmelidir(ercan,1994, s. 15). 2. Her ölçü için kullanılacak terimler ve izlenmesi gereken yöntem açıkça belirtilmeli ve standart bir hale getirilmelidir (Ercan, 1994, s. 16). 3. Ölçü almada kullanılacak olan araç ve gereçler önceden hazırlanmalıdır (Pamuk, 2002, s. 59). 4. Vücudun herhangi bir kısmının tanımlanmasında kullanılacak olan beden ölçüleri, vücudun durumunu, kullanılan ölçüm aletinin adını, ölçüm tekniğini ve ölçülen vücut kısmını net olarak açıklayabilecek özellikte olmalıdır (Ercan, 1994, s. 17). 5. Kullanılacak kalıp sisteminin gerektirdiği özelliklere ve tekniğe uygun ölçü alınmalıdır (Çağdaş, 2000; Özkan, 2004, s. 21 den). 6. Ölçüm aydınlık bir yerde ve ayna karşısında yapılmalıdır (Özkan, 2004, s. 21). 7. Ölçüler ayakkabısız olarak alınmalıdır (Öndoğan, 2000, s. 24). 8. Ölçüsü alınan kişinin belli vücut özellikleri varsa bunlara dikkat edilmelidir (Bayraktar, 1992, s. 2). 9. Yetişkinlerde boy ölçüleri alınırken, ölçme tablo ve çubuğu kullanılmalıdır (Öndoğan, 2000, s. 24). 10. Ölçüler, ince bir iç giyim üzerinden alınmalıdır (Öğütçü v.d., 1993, s. 41). 11. Kişini normal durması sağlanmalı, dik dur uyarısında bulunulmamalıdır (Bayraktar, 1992, s. 2). 34

12. Mezura gergin veya fazla bol tutulmamalıdır (Öğütçü, 1993, s. 41). 13. Ölçü almada kolaylık sağlaması, vücut hatlarını belirtmesi açısından bele, gerekirse beden ve kalça hattına şerit (grogren, ekstrafor) bağlanmalıdır (Pamuk, 2000, s. 59). 14. Genişlik ölçüleri, mezura tam yatay olarak vücudun en geniş yerleri üzerinden geçecek şekilde yere paralel tutularak alınmalıdır (Öğütçü v.d., 1993, s. 41). 15. Sırtı kilolu olan kimselerde, yağlı kısımların içe alınması için ölçülerin önden arkaya doğru alınması tercih edilmelidir (Işıklar v.d., 1988, s. 206). 16. Kural olarak, ölçü alınırken mezuranın birleştiği noktada bir parmak içte kalacak şekilde ölçü alınmalıdır (Işıklar v.d., 1988, s. 206). 17. Yardımcı ölçüler vücudun sağ tarafından alınmalıdır (Özkan, 2004, s. 21). 18. Birey üzerinden alınan yardımcı ölçülerle, hesaplama yoluyla bulunan yardımcı ölçülerin karşılaştırılmasıyla en doğru sonuca varılacaktır (Işıklar v.d., 1988, s. 27). 19. Alınan ölçüler hazırlanan bir tabloya hemen işlenmelidir (Öğütçü v.d.,1993, s. 43). 20. Giyim cinsine göre vücut ölçülerine kalıp hazırlamadan önce gereken bolluklar verilmelidir (Işıklar v.d., 1988, s. 27). 2.3.4. Erkek Gömleğinde Antropometrik Ölçü Alma Teknikleri İnsanların antropometrik ölçüleri ve bu ölçülerin birbirine olan oranları sınırsız farklılıklar gösterir. Giyim üretiminde, giysi üretilecek toplumun standart vücut ölçülerine ulaşmak ve bu standart ölçüler doğrultusunda bireylere uygun üretim yapabilmek üretimin en önemli aşamasını oluşturur (Muratoğlu, Kılınç, 2004, s. 4). Dünya üzerindeki altı milyar insanın her birinin vücut ölçülerine göre kalıp hazırlamak oldukça güç bir iştir. Bu nedenle vücut ölçülerini belli gruplara toplayarak üretici ve giysi kullanıcıları açısından kolaylık sağlayan, kullanım olanağı bulan vücut ölçüsü sınıflandırma işlemi ortaya çıkmıştır. Bu sınıflandırmaya beden no denilmektedir (Erdoğan, 1999, s. 454). Erkek giyiminde de kullanılan bu sınıflandırma 35

giysinin cinsine göre; göğüs çevresi, bel çevresi yada boyun çevresi esas alınarak yapılmaktadır. Klasik erkek gömleğinde beden numarasını, boyna tam bir uyumla kapanması gereken yaka çevresi verir (Erdoğan, 1999, s. 398). Yaka çevresi bitmiş yakanın efektif ölçüsü olup, özellikle, beden ölçü numaralandırılması boyun çevresine göre yapılan erkek gömleğinde büyük önem arz eder (Uzbil v.d., 1993, s. 3810). Vücut üzerinden antropometrik ölçü alabilmek için öncelikle gerekli ölçüm araç ve malzemeleri hazırlanır. Müller kalıp çizim sisteminde kullanılan vücut ölçüleri temel ölçüler ve yardımcı ölçüler olmak üzere ikiye ayrılır. Temel ölçüler bireyin üzerinden alınır; yardımcı ölçüler ise bireyin üzerinden alınabildiği gibi, sistemin ön gördüğü vücut ölçü ve oranlarına dayanan formüllerle de hesaplanabilir. Temel Ölçüler: 1. Bütün boy: Bireyin vücudu dik ve ayakları bitişik durumdayken, başın en üst noktası ile taban arasındaki dikey mesafe ölçülür. 2. Göğüs çevresi: Normal duruşu sağlanan ve normal nefes alan bireyin koltuk altlarından (axillae), kürek kemikleri üzerinden geçirilerek mezura yatay durumdayken göğüsün en geniş yerinden ölçülür (TSE, 2002, s. 3). 3. Bel çevresi: Bel hattı şerit ile belirlendikten sonra, belirlenen hat üzerinde mezura yere paralel tutularak ölçü alınır. 4. Kalça çevresi: Kalçanın en geniş yerinden mezura yere paralel şekilde tutularak ölçülür. 5. Kol boyu: Kol hafif bükük durumdayken; omuz başından bilek kemiğine kadar ölçü alınır. 6. Boyun çevresi: Boynun yedinci omurundan başlayarak tüm boynu çevreleyecek şekilde, mezuranın içine bir parmak sokularak ölçülür. Yardımcı Ölçüler: 1. Sırt yüksekliği: Ense kökü ile göğüs hattı arasında sırt ortasından ölçülerek alınır (Erdoğan, 2000, s. 18). Orantı ile bulunduğunda; 36

Sy=1/10 Göğüs çevresi + 12 cm + 3 cm (Bolluk payı) (Rundschau, 1991, s. 58). 2. Arka uzunluk: Arka boyun omurundan (Yedinci omur) bel hattına kadar mezura dikey konumda iken ölçü alınır (Çağdaş, 2000). Orantı ile bulunduğunda; Au=1/4 Bütün boy + 2 cm (Bolluk payı) (Rundschau, 1991, s. 58). 3. Model boyu: Arka boyun omurundan (Yedinci omur) aşağıya doğru, kollar havaya kaldırıldığında gömlek pantolonun kemerinden çıkmayacak uzunlukta olmasına dikkat edilerek alınır. Orantı ile bulunduğunda; Mb=1/2 Bütün boy 12-14 cm (Rundschau, 1991, s. 58). 4. Arka yaka: Ense kökünden, boyun ile omuzun birleşme noktasına kadar olan uzunluk ölçülür (Öndoğan, 2000, s. 12). Orantı ile bulunduğunda; Ay=1/6 Boyun çevresi (Rundschau, 1991, s. 58). 5. Ön koltuk derinliği: Orantı ile bulunur; Ökd=Sırt yüksekliği -1 cm (Rundschau, 1991, s. 58). 6. Arka genişlik: Arkada göğüs çevresi hattı üzerinde, iki kol arası ölçülür, 1/2 si alınır veya kolun gövde ile birleştiği orta noktadan arka ortaya kadar ölçülür. Orantı ile bulunduğunda; Göğüs çevresi 112 cm ye kadar olan bireylerde; Ag=2/10 Göğüs çevresi -1 cm + 3 cm (Bolluk payı). Göğüs çevresi 112 cm den çok olan bireylerde; Ag=1/10 Göğüs çevresi + 10,5 cm (Rundschau, 1991, s. 58). 7. Kotluk genişliği (Kol oyuntu çapı): Göğüs hattı üzerinde, kolun ön ve arka bedenle birleştiği noktalar arasındaki uzaklık kol altından ölçülür (Öndoğan, 2000 s. 12). Orantı ile bulunduğunda; Kg=1/10 Göğüs çevresi + 2 cm + 5,5 cm (Bolluk payı) (Rundschau, 1991, s. 58). 8. Ön genişlik: Önde göğüs çevresi hattı üzerinde, iki kol arası ölçülür, 1/2'si alınır veya kolun gövde ile birleştiği orta noktadan ön ortaya kadar ölçülür. Orantı ile bulunduğunda; Göğüs çevresi 112 cm ye kadar olan bireylerde; Ög=2/10 Göğüs çevresi -1 cm + 2 cm (Bolluk payı) Göğüs çevresi 112 cm den çok olan bireylerde; Ög=1/10 Göğüs çevresi + 10,5 cm (Rundschau, 1991, s. 58). 37

Şekil 14. Erkek Vücudu Üzerinden Temel Ölçülerin Alınması Şekil 15. Erkek Vücudu Üzerinden Yardımcı Ölçülerin Alınması 38

2.3.5. Vücut Tiplerine Göre Türk Erkeğinin Standart Vücut Ölçü Tabloları Ölçüler Beden Numaraları 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 Göğüs Çevresi 84 88 92 96 100 104 108 112 117 120 Boy Yüksekliği 169 171 173 176 178 181 183 185 188 190 Bel Ara 1 68 72 76 80 84 88 94 98 102 106 Çevre Vücut 2 72 76 80 84 88 92 98 102 106 110 si Tipleri 3 76 80 84 88 92 98 102 106 110 114 Basen (kalça) Uzunluğu 86 90 94 98 102 106 110 112 116 120 Dış Beden Çevresi 102 106 110 114 120 124 128 132 136 142 Sırt Genişliği 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Kol Boyu 56 57 58 59 59 60 60 61 62 63 Pazı Çevresi 25 26 28 29 30 31 33 34 35 37 Dıştan Bacak Uzunluğu 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 İçten Bacak Uzunluğu 82 82 82 83 84 84 85 85 86 86 Baldır Çevresi 47 49 49 53 55 57 59 61 63 65 Boyun Çevresi 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Tablo 3. İnce-Uzun Vücut Tipi (A) Beden Ölçüleri (TSE, 1987, s. 4) Ölçüler Beden Numaraları 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 Göğüs Çevresi 84 88 92 96 100 104 108 112 116 120 Boy Yüksekliği 164 166 168 170 172 174 176 178 180 182 Bel Ara 1 68 72 76 80 84 90 94 100 104 108 Çevre Vücut 2 72 76 80 84 88 94 98 104 108 112 si Tipleri 3 76 80 84 88 94 98 102 108 112 116 Basen (kalça) Uzunluğu 88 92 94 98 102 106 110 112 116 120 Dış Beden Çevresi 102 106 110 114 120 124 128 132 136 142 Sırt Genişliği 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Kol Boyu 54 55 55 56 57 58 59 59 60 60 Pazı Çevresi 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Dıştan Bacak Uzunluğu 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 İçten Bacak Uzunluğu 76 77 78 79 80 81 82 82 83 83 Baldır Çevresi 48 50 52 54 54 56 58 60 62 64 Boyun Çevresi 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Tablo 4. Normal- Sportmen Vücut Tipi (B) Beden Ölçüleri (TSE, 1987, s. 4) 39

Ölçüler Beden Ölçüleri 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 Göğüs Çevresi 84 88 92 96 100 104 108 112 116 120 Boy Yüksekliği 158 160 162 164 166 168 170 172 174 176 Bel Ara 1 72 76 80 86 90 94 98 104 108 112 Çevresi Vücut 2 76 80 84 90 94 98 102 108 112 116 Tipleri 3 80 84 88 94 98 102 106 112 116 120 Basen (kalça) Uzunluğu 84 88 92 96 100 104 108 112 116 120 Dış Beden Çevresi 104 108 112 116 120 124 128 132 136 140 Sırt Genişliği 37 38 39 39 40 40 41 41 42 43 Kol Boyu 53 54 54 55 55 56 56 57 58 59 Pazı Çevresi 26 27 28 29 31 32 33 34 36 37 Dıştan Bacak Uzunluğu 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 İçten Bacak Uzunluğu 73 74 74 75 76 77 77 78 79 79 Baldır Çevresi 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 Boyun Çevresi 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Tablo 5. Kısa-Tıknaz Vücut Tipi (C) Beden Ölçüleri (TSE, 1987, s. 5) Ölçüler Beden Ölçüleri 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 Göğüs Çevresi 84 88 92 96 100 104 108 112 116 120 Boy Yüksekliği 163 164 165 166 168 170 172 173 174 176 Bel Ara 1 76 80 84 88 94 98 102 106 110 116 Çevresi Vücut 2 80 84 88 94 98 102 106 110 114 120 Tipleri 3 84 88 92 96 102 106 110 114 118 122 Basen (kalça) Uzunluğu 86 90 94 98 102 106 110 114 118 122 Dış Beden Çevresi 104 108 112 116 120 124 130 134 138 142 Sırt Genişliği 37 38 39 40 40 41 42 43 44 45 Kol Boyu 54 54 55 55 56 56 57 57 58 58 Pazı Çevresi 27 28 29 30 31 32 33 34 34 36 Dıştan Bacak Uzunluğu 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 İçten Bacak Uzunluğu 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 Baldır Çevresi 47 49 51 53 55 56 58 60 62 63 Boyun Çevresi 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Tablo 6. Şişman-Göbekli Vücut Tipi (D) Beden Ölçüleri (TSE, 1987, s. 5) 40

2.4. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı, Önemi, Kalıp Çiziminde Temel İlkeler ve Kalıp Hazırlamada Kullanılan Yöntemler 2.4.1. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı 2.4.1.1. Ergonominin Tanımı Yunanca iş anlamına gelen ergon ve öğreti anlamına gelen nomos kelimelerinin birleşiminden meydana gelen ergonomi, yapılan işin insana, insanın da yapılan işe uyum sağlamasının öğretimi olarak tanımlanabilir. Ayrıca ergonominin görevi; insanın özelliklerini ve niteliklerini araştırmak ve böylece sözü edilen uyumu sağlayabilecek şartları hazırlamaktır (Divrik v.d., 2001, s. 53). Püsküllüoğlu, ergonomiyi kısaca; İş bilim olarak tanımlamıştır (1995, s. 556). Uluslararası Ergonomi Kurumu (IEA) ergonomiyi şu şekilde tanımlamaktadır: Ergonomi ya da İnsan Faktörleri Mühendisliği, insanin refahını, mutluluğu ve genel sistem performansını geliştirecek bilgi ve teoriyi bulmayı, uygun yöntemlerin uygulanmasını, ve bir sistemin diğer elementler ve insanlar arasındaki etkileşimlerini temelde anlamaya çalışan bilimsel bir disiplindir (www.obitet.gazi.edu.tr., 26.12.2005). Özkan, ergonomiyi şöyle tanımlamıştır; Ergonomi, insanın biyolojik ve psikolojik özelliklerini göz önünde bulundurarak, insan, makine ve çevre uyumunun doğal ve teknik kurallarını araştıran, disiplinler arası araştırma geliştirme ve uygulama çalışmalarıdır (www.bilgiyonetimi.org.,21.12.2004). Oral, ergonomiyi; İnsanların anatomik ve antropometrik özelliklerini, fiziksel kapasite ve toleranslarını göz önüne alarak, endüstriyel iş ortamındaki tüm faktörlerin etkisi ile olabilecek organik ve psikososyal stresler karşısında, sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan disiplinli bir araştırma ve geliştirme aracı olarak tanımlamıştır (www.alioral.balıkesir.edu.tr.,21.12.2004). 41

Giyim açısından ergonomi; bireyin anatomik, psikolojik ve biyolojik özelliklerini, statik ve dinamik antropometrik verilerini göz önünde bulundurarak daha rahat, kullanışlı, estetik ve fonksiyonel giysiler üretmeye ve geliştirmeye çalışan çok amaçlı bir bilimdir. 2.4.1.2. Kalıbın ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı Türkçe Sözlük, kalıbı; Biçki modeli, patron olarak vermektedir (www.tdk.gov.tr.,21.12.2004). Püsküllüoğlu, kalıbı; Giysi dikmekte kullanılan, giysinin biçim bakımından örneği, biçki modeli olarak tanımlamaktadır (1995, s. 864). Pamuk, kalıbı; Bir giysinin esasını oluşturmak amacıyla yapılan çizim işlemlerinin bütünü olarak ifade etmektedir (2002, s. 40). Erdoğan a göre kalıp; Kumaştan giysi kesimini sağlamak için kullanılan ve genellikle kartondan yapılan belirli bir formu olan parçalardır (1999, s. 454). Öndoğan, kalıbı; Dokuma veya örme kumaştan hazırlanacak giysinin, üç boyutlu vücut formunu istenilen model ve özelliklerde sarabilmesi için genellikle kâğıt üzerine hazırlanan iki boyutlu geometrik formdur şeklinde tanımlamaktadır (2000, s. 68). Tekeli v.d.,temel kalıbı kısaca; hazırlanacak giyimin ana kalıpları olarak tanımlamışlardır (1998, s. 6). Temel kalıp, bir bedenin standart ölçüleri doğrultusunda, vücuda kalıbı oturtmak için oluşturulmuştur (Aldrich, 2000, s. 9). Temel kalıp, standart ölçüler doğrultusunda, üzerinde model uygulamak amacıyla hazırlanan, üç boyutlu insan vücudunun iki boyutlu yüzey açılımıdır. 42

Ergonomik açıdan kalıp; insanın üç boyutlu vücut formuna, ergonomik ve antropometrik açıdan uyum sağlayacak fonksiyonel ve estetik giysilerin hazırlanabilmesi için; vücut formunun iki boyutlu izdüşümünü ve giysi modelini yansıtmak üzere hazırlanan çizimlerdir. Önceleri kumaşların vücuda sarılıp belli yerlerden tutturularak elde edilen giysilerin; kesim yapılarak vücuda uyumlu hale getirilmesine ilk kez Minos medeniyetinde rastlanmıştır (M.Ö.3000 1400). Ayrıca bilinen ilk giysi kalıbı 12. yüzyılda İtalyan keşişler tarafından kullanılmıştır (Ercan, 1994, s. 49). 2.4.2. Ergonomik Açıdan Erkek Gömleğinde Kalıbın Önemi Anatomi, fizyoloji ve psikoloji gibi alanlardan yararlanan ergonomi, giyime önemli katkılar sağlamaktadır (Gönen, Bayraktar, Özgen, 1991, s. 120). Fizyolojik açıdan gömlekte ergonomiyi irdelersek; klasik erkek gömleğinde yüzde yüz pamuklu kumaşlar tercih edilmelidir, doğal olduğu için cildin nefes almasını sağlar. Şayet kumaş sadece pamuklu değilse, karışım oranında sentetiğin üçte biri geçmemesine özen gösterilmelidir. Kışın daha ağır pamuklu gömlekler, yazın ise daha hafif pamukluların yanı sıra keten ile karışık pamuklular ve ipek pamuk karışımı kumaşlar tercih edilmelidir (www.arsiv.hurriyetim.com., 15.01.2006). Bir giysinin öncelikle rahat, kullanışlı ve vücuda uyumlu olabilmesi için ergonomik açıdan yeterli ve antropometrik verilere dayanan kalıplardan elde edilmiş olması gerekir. Birey kendisini giysi içerisinde rahat ve huzurlu hissetmeli ayrıca görünüm açısından da tatmin olmalıdır. Klasik erkek gömleğinde de aynı durum söz konusudur. Gömlek kalıplarının ergonomik esaslara dayalı olarak hazırlanmış olması, gömleğin vücuda uyumunu belirler. 43

Örneğin, bir erkek gömleğinin vücuda uyumunda, en önemli nokta gömleğin yakasıdır. İdeal bir gömlek yakası iliklendiğinde boyun ile gömlek arasında 0,5-0,7 cm aralık kalmalıdır. Gömlek yakasının görünümü kişinin vücut tipine uyumlu olmalıdır. Gömlek vücuda uyumu açısından; ne dar olmalı, nede çok bol olmalıdır. Ayrıca gömlek boyu da kollar kaldırıldığında ve hareket esnasında pantolonun belinden çıkmayacak uzunlukta olmalı; kollar ise ceket kolu içerisinden 1-1,5 cm görülecek şekilde ayarlanmalıdır. Manşet bilek ile; roba, pat ve apartura vücut ile uyum içerisinde olmalıdır (Muratoğlu, Kılınç, 2004, s. 17,18,20). 2.4.3. Kalıp Çiziminde Temel İlkeler Kalıp hazırlanırken uygulanacak ilkeler şunlar olmalıdır; 1. Kalıp çiziminde, öncelikle vücuda uygun bir kalıp çizim sistemi seçilmelidir. 2. Kalıp hazırlayan birey, anatomik vücut özelliklerini iyi bilmeli, kalıp hazırlama konusuna yeterli düzeyde bilgi ve beceriye sahip olmalıdır (Çağdaş, 2000). 3. Temel kalıpların açık, anlaşılır ve giysi hazırlanacak kişinin antropometrik ölçülerine uygun olması gerekir. 4. Seçilen temel beden kalıplarına model uygulamadan önce, vücut özelliğinin gerektirdiği düzeltmeler yapılmalıdır (Işıklar, 1988, s. 28). 5. Kalıp parçalarının birleşecek kenar uzunluklarının ve birleşen eğrilerin birbirine eşit olmasına dikkat edilmelidir (Başer, 1996, s. 16). 6. Kalıp üzerinde kavis ile düz bir çizginin birleştiği noktalarda, birleşme düzgün olmalı, çizimde kırıklık olmamalıdır (Aldrich, 2000, s. 42). 7. Yaka ve kol oyuntusu gibi kavisli çizgiler ve birleşmeler mükemmel derecede düzgün ve kırıksız olmalı, pistole kullanılarak bu şekiller verilmelidir (Aldrich, 2000, s. 42). 8. İki boyutlu yüzeylere üçüncü bir boyut kazandırabilmek için pens, kup ve kesiklerden yararlanılmalıdır. 9. Kalıp üzerinde gerekli açıklama, işaret, yazı ve çıtlar eksiksiz olarak bulunmalıdır. 44

2.4.4. Kalıp Elde Etmede Kullanılan Yöntemler 2.4.4.1. Sistemli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme Sistemli kalıp çizim tekniği, kalıp hazırlamada en sağlıklı sonuca ulaştıran yöntemdir. Bu yöntemi kullanacak kişi, kalıp hazırlama ve giyim uygulama konularında yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalıdır (Çağdaş, 2002, s. 34). Sistemin amacı daha az ölçü ile, daha pratik ve geçerli kalıplar oluşturmaktır (Bayraktar, 1992, s. 4). Günümüzde değişik kalıp çizim sistemleri bulunmaktadır, bu sistemlerin ortak özelliği, standart ölçü tablosu ve hesaplama formülleri ile çalışılıyor olmalarıdır (Aşık v.d., 1994, s. 24). Örneğin Almanların geliştirmiş olduğu Müller Kalıp Sistemi, İngilizlerin geliştirmiş olduğu Metrik Sistem, Amerikalıların geliştirmiş olduğu Temel Bloklar Sistemi, İtalyanların ve Fransızların kalıp çizim sistemleri gibi. Diğer kalıp hazırlama yöntemlerine göre daha zaman alıcı gibi görünse de, sistemli kalıp çizim yöntemi ile provasız giysi kalıbı elde edileceği için zamandan tasarruf sağlar (Çağdaş, 2002, s. 35). 2.4.4.2. Hazır Kalıp Kullanarak Kalıp Elde Etme Kalıp hazırlamada kullanılan çeşitli sistemlere göre hazırlanıp piyasaya sürülmüş hazır kalıplar ve moda dergilerinin eki olan paftalar halindeki hazır kalıplar kullanılır (Çağdaş, 2002, s. 35). Bu tür kalıplardan yararlanırken sırasıyla; sistemin gerektirdiği şekilde ölçü alınır, beden numarası belirlenir, bulunan beden numarasına göre kalıp kopya edilir, gerekli olan uzunluk ölçüleri (kol, paça, etek v.s.) kişinin vücuduna göre uzatılır (Bayraktar, 1992, s. 4). Seçilen hazır kalıpların her ülkenin kendi standartlarına göre geliştirildiği hatırlanarak, kalıplar üzerinde ölçü kontrolü ve gerekli tüm düzeltmeler yapılır (Bayraktar, 1996, s. 78). Bu tür hazır paftalarda, kullanım kolaylığı açısından kalıpların ana hattını belirten çizgi çeşitleri ve renkleri bedenlere göre farklılık gösterir. 45

2.4.4.3. Drapaj Yöntemi İle Kalıp Elde Etme Drapaj, drapeden türemiş bir kelimedir. Fransızca bir kelime olan drape (draper); giysilere yapılan çeşitli pliler, büzgüler ve verilen şekiller anlamına gelir (Pamuk, 2002, s. 56). Çağdaş, drapajı; Asimetrik, drapeli, çok sanatlı model özelliğinde giysilerin kalıbını hazırlamak ve bitmiş şeklini görmek amacıyla, manken üzerinde kağıt veya kumaş kullanarak giysinin örneğini oluşturma işlemi olarak tanımlamıştır. Drapaj yöntemi, değişik model özelliği taşıyan, fazla kesikli, asimetrik ve drapeli modelleri uygulayabilmek için kullanılır (Aşık, 1994, s. 24). Vücut özelliği simetrik olmayan kişiler için kalıp hazırlanırken en iyi sonuç drapaj tekniği ile elde edilir. Ayrıca giysinin bitmiş şeklini görme, kişinin görüşünü, prova ve kontrol becerisini de geliştirir (Çağdaş, 2002, s. 35). Drapaj yöntemi özellikle vücuda mükemmel derecede uyum gösteren kalıpların geliştirilmesinde en sağlıklı yöntem iken; emek ve materyal yönünden pahalıdır (Ercan, 1994, s. 54). 2.4.4.4. Pratik Yöntem İle Kalıp Elde Etme Vücut ve model özelliğine göre, kağıt veya kumaş üzerine, belli ölçülere dayanarak veya göz kararı ile kolay yolla kalıp elde edilen bir yöntemdir (Bayraktar, 1996, s. 79). Bu yöntemle kumaşı kesebilmek için daha önce edinilen bilgilerden faydalanılır (Karaman, 1974, s. 31). Diğer yöntemlere göre daha az zaman alır ve giysi dikmeyi meslek edinmiş kişiler tarafından yaygın bir şekilde kullanılır. Ancak, yöntem ne kadar pratik görünse de; prova yapma zorunluluğu, kumaş, malzeme, zaman ve emek kaybı açısından olumsuz yönleri oldukça fazladır (Çağdaş, 2002, s. 36). 46

2.4.4.5. Giysi Üzerinden Kalıp Elde Etme Bitmiş bir giysi üzerinden de kalıp çıkarılabilir (Bayraktar, 1996, s. 78). Kalıbı çıkarılacak olan giysi, bir mankene giydirilir veya masa üzerine yerleştirilir. Giysi üzerine ince bir mülaj kağıdı bollukları içine alacak şekilde iğnelenir ve üzerinde bulunan kup, pens, yan dikiş gibi yerler dikkatle işaretlenir. Giysi üzerinden çıkarılan kalıplar, masa üzerinde düzeltildikten sonra kumaşa yerleştirilir (Karaman, 1974, s. 31). Kalıp hazırlamada kullanılan, en kolay yöntemlerden biri olan giysi üzerinden kalıp hazırlama, sıklıkla kullanılmayan bir yöntemdir. Bunun nedeni drapeli veya buna benzer model özellikleri bulunan giysilerin kalıplarının bu yöntemle elde edilemeyişidir. Ayrıca bu yöntemle giysi modeli kopya edilmiş olacağından, özgün giysi tasarımı hazırlamaktan bahsedilemez (Çağdaş, 2002, s. 36). 2.4.4.6. Bilgisayar Destekli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme Teknolojinin gelişmesiyle beraber giyim endüstrisinde de bilgisayarlarla kalıp elde etmek mümkün hale gelmiştir. Model tasarımı, kalıp hazırlama, kalıp serilendirme gibi işlemler kısa sürede yapılabilmektedir (Aşık v.d., 1994, s. 24). Ayrıca ürün kalitesini yükseltmesi, yeni modeller hazırlayabilmek için daha çok zaman kazandırması, zamandan tasarruf sayesinde verimliliğin artması, daha az kontrol gerektirip, hata oranının az olması, firma içi ve dışı iletişimin geliştirilmesi açısından da yararları sayılabilir (Lectra, 1997; Eray, Çoruh, 2000, s. 53 den). Oldukça pahalı bir yöntem olmasına rağmen, yüksek verimliliği sayesinde kendisini kısa sürede amorti etmekte, bu yüzden de giyim üretimi yapan işletmeler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Günümüzde kullanılan çeşitli firmalara ait giysi tasarımı, kalıp çizimi ve serilendirme yapan yazılımlar bulunmaktadır. Bu yazılımları yapan en bilinen firmalar ve programları; Fransız Lectra firması kalıp serilendirme ve pastal hazırlama için 47

Moderis ve Diamino, giysi tasarımı için geliştirdikleri Prostyle programı; Amerikan Gerber firmasının kalıp serilendirme ve pastal programı Accumark ve giysi tasarımı için Gerber Designer yazılımı; Alman Assyst firmasının geliştirdiği kalıp ve pastal hazırlama için Assystform ve Assystcost programlarıdır (Bulgun, Başer, 2000, s.114,115). Hızla gelişen teknoloji ile beraber, bilgisayar sistemlerinin grafik yetenekleri artık tasarımın estetik üstünlüklerini gerçek bir örnek ürüne başvurmaksızın değerlendirebilecek bir aşamaya ulaşmıştır (Ercan, 1990, s. 221). İngiltere de vücudun hareket halindeki değişimini simüle edip, buradan yola çıkarak kalıp hazırlayan uzman programlar üzerinde de çalışmalar vardır (Gray, 1995; Başer, 1996, s. 18 den). 2.5. İlgili Yayın ve Araştırmalar Araştırma sırasında klasik erkek gömleği kalıpları hakkında detaylı bilgi ve kalıpların denenmesi ile ilgili bir çalışmaya rastlanmazken, klasik erkek gömleği kalıp çizimlerinin yer aldığı ve konu ile ilgili bilgi veren kaynaklar aşağıda, araştırmada kullanılan önem sırasına göre verilmiştir. Rundschau Herrenhemd, 1991, january, Müller Sistemi klasik erkek gömleği kalıp çizimine yer verilmiştir. Emine Ercan, Türk Bayan Vücut Ölçülerine Dayalı Yeni Bir Giysi Kalıp Çizim Sisteminin Geliştirilmesi, İzmir, 1994. Türk kadınları üzerinden alınan antropometrik ölçüler doğrultusunda dokuz standart ölçü tablosu hazırlanmış ve yeni bir kalıp çizim sistemi önerilmiştir. Neriman Öğütçü v.d., Kalıp III Seminer Kitabı, Ankara, 1993. Müller Sistemi klasik erkek gömleği kalıpları ve ölçü tablosu bulunmaktadır. Yüksel Işıklar v.d., İç Giyim Kadın Erkek ve Çocuk Giyimlerinde Temel Çizimler, İstanbul, 1988. Müller Sistemi klasik erkek gömleği kalıplarına yer verilmiştir. 48

Yüksel Işıklar v.d., Giyim Kadın ve Erkek İç Giyimlerinde Kalıpla Çizimler, İstanbul, 1982. Müller Sistemi klasik erkek gömleği kalıpları yer almıştır. Nuran Zengingönül, Müjgan Baysal, Erkek Giysi Tasarımında Temel ve Model Uygulamalı Kalıp Çizimleri Ders Notları, Ankara, 2000. Müller Sistemi klasik erkek gömleği kalıpları bulunmaktadır. Yurdagül Muratoğlu, Nurgül Çoban, Erkek Giysi Üretimi, Ankara, 2004. Klasik erkek gömleğinin vücuda uyumu ve klasik erkek gömleği üretimi hakkında bilgi verilmiştir. TSE, Giyim Sanayi için Beden(Vücut) Ölçüleri Erkekler, Ankara, 1987. Vücut tiplerine göre Türk erkeğinin standart beden ölçü tabloları oluşturulmuştur. TSE, Tekstil Mamulleri Gömlek, Ankara, 1995. Gömlek üretiminde; kullanılan malzemeden, üretim kalitesine olması gerekenler verilmiştir. 49

BÖLÜM III MÜLLER KALIP SİSTEMİ 46,48,50,52 BEDEN (38,39,40,41 YAKA) VE KAYNAKLARDA BULUNAN 50 BEDEN KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ ÖLÇÜLERİ VE KALIP ÇİZİMLERİ 3.1. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 168 cm 84 cm 42 cm 21 cm Beden: 92 cm 46 cm 23 cm 11,5 cm Bel: 80 cm 40 cm 20 cm Kalça: 94 cm 47 cm Boyun Çevresi: 38 cm Kol Boyu: 55 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 24,2 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 44 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12-14 cm = 72 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,3 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 23,2 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 20,4 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 5,5 cm = 16,7 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 2 cm = 19,4 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 10,5 cm = 56,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 48 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16 cm 1/2 si: 24 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 11 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 23,75 cm Manşet Boyu: 25,5 cm (Rundschau, 1991, s. 58) 50

3.2. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 51

3.3. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 52

3.4. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 53

3.5. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 54

3.6. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 170 cm 85 cm 42,5 cm 21,25 cm Beden: 96 cm 48 cm 24 cm 12 cm Bel: 84 cm 42 cm 21 cm Kalça: 98 cm 49 cm Boyun Çevresi: 39 cm Kol Boyu: 56 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 24,6 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 44,5 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12-14 cm = 73 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,5 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 23,6 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 21,2 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 5,5 cm = 17,1 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 2 cm = 20,2 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 10,5 cm = 58,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 49 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16,3cm 1/2 si: 24,5 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 11,3 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24,25 cm Manşet Boyu: 26 cm (Rundschau, 1991, s. 58) 55

3.7. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 56

3.8. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 57

3.9. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 58

3.10. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 59

3.11. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12-14 cm = 74 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 22 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 5,5 cm = 17,5 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 2 cm = 21 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 10,5 cm = 60,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 50 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16,6cm 1/2 si: 25 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 11,6 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24,75 cm Manşet Boyu: 26 cm (Rundschau, 1991, s. 58) 60

3.12. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 61

3.13. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 62

3.14. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 63

3.15. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 64

3.16. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 174 cm 87 cm 43,5 cm 21,75 cm Beden: 104 cm 52 cm 26 cm 13 cm Bel: 94 cm 47 cm 23,5 cm Kalça: 106 cm 53 cm Boyun Çevresi: 41 cm Kol Boyu: 58 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25,4 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45,5 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12-14 cm = 75 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,83 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24,4 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 22,8 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 5,5 cm = 17,9 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 2 cm = 21,8 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 10,5 cm = 62,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 51 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 17 cm 1/2 si: 25,5 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 12 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 25,25 cm Manşet Boyu: 26,5cm (Rundschau, 1991, s. 58) 65

3.17.Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 66

3.18. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 67

3.19. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 68

3.20. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol,Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 69

3.21. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+1/20 Tb+5 cm + 3 cm = 26,6 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 3 cm = 46 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 6 cm = 80 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Uzunluk: Arka Uzunluk / 2 cm = 44 cm Ag+Kg+Ög: 1/2 Beden + 7-8 cm = 57 cm Koltuk Genişliği 1/8 Beden + 3-4 cm = 15,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 49 cm Beden 1/10 : 10 cm 1/2 si: 24,5 cm + 1 cm + 1 cm Koltuk Yüksekliği= 11 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 25,5 cm Manşet Boyu: 26 cm (Işıklar v.d., 1988, s. 212 ) 70

3.22. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 71

3.23. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 72

3.24. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12-14 cm = 74 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 21 cm Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 4,5 cm = 16,5 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1 cm = 20 cm Kontrol: 1/2 Beden + 7,5 cm = 57,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 49 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16,6cm 1/2 si: 24,5 cm / 4 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 12,3 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24,25 cm Manşet Boyu: 25 cm (Zengingönül, Baysal, 2000, s. 18) 73

3.25. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 74

3.26. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 75

3.27. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 10-12 cm = 76 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 3 cm = 22 cm Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 5,5 cm = 17,5 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,5 cm = 20,5 cm Kontrol: 1/2 Beden + 10 cm = 60 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 50 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16,6cm 1/2 si: 25 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 11,6 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24,75 cm Manşet Boyu: 26 cm (Rundschau, 1994, s.13) 76

3.28. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 77

3.29. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 78

3.30. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 16 cm = 70 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,25 cm = 22 cm Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 3,5 cm = 17,5 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 0,75 cm = 21 cm Kontrol: 1/2 Beden + 5,5 cm = 55,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 48 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16 cm 1/2 si: 24 cm / 5 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 11 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 23,75 cm Manşet Boyu: 23 cm (Rundschau, 2000, s.11) 79

3.31. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 80

3.32. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 81

3.33. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+12 cm + 3 cm = 25 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy + 2 cm = 45 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /13-15 cm = 73 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24 cm Arka Genişlik: 1/8 Beden + 6,5 cm + 1,5 cm = 20,5 cm Koltuk Genişliği 1/8 Beden / 1 cm + 3,5 cm = 15 cm Ön Genişlik: 1/4 Beden / 5,5 cm + 1,5 cm = 21 cm Kontrol: 1/2 Beden + 6,5 cm = 56,5 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 48 cm Toplam Koltuk Yük.: 42,5 cm 1/2 si: 24 cm 1/3 ü: 14,16cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24 cm / 1 cm Koltuk Yüksekliği= 11,6 cm Koltuk Yüksekliği: 13,16cm Manşet Boyu: 25 cm (Öğütçü v.d., 1993, s. 82) 82

3.34. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 83

3.35. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 84

3.36. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Model Boyu: 80 cm = 80 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Koltuk Derinliği: 22 cm = 22 cm Arka Gn.+Koltuk Gn.+Ön Gn.+Bolluk+Pili+Pat:1/2 Beden+20 cm= 70 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 45 cm Manşet Boyu: 25 cm Not: Dikiş ve baskı payları içindedir. (Berk, Emzen, 1941, s. 186) 85

3.37. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 86

3.38. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 87

3.39. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 172 cm 86 cm 43 cm 21,5 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 88 cm 44 cm 22 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 57 cm Yardımcı Ölçüler: Sırt Yüksekliği: 24,4 cm = 24,4 cm Arka Uzunluk: 44,6 cm = 44,6 cm Model Boyu: 80 cm = 80 cm Arka Yaka: 1/5 Boyun Çevresi = 8 cm Arka Gn.+Koltuk Gn.+Ön Gn.: 1/2 Beden + 12 cm(bolluk) = 62 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 54 cm Kol Evi Çevresi : 54 cm 1/2 si: 27 cm 1/4 ü : 13,5 cm Kol Ölçüsü Genişliği = 27 cm Koltuk Yüksekliği = 13,5 cm Manşet Boyu: 23 cm Not: 1 cm dikiş payı içindedir. (Aldrich, 2000, s. 26) 88

3.40. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 89

3.41. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 90

3.42. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: Beden: 101,6 cm Bel: 81,3 cm Kalça: 111,8 cm Boyun Çevresi: 38,1 cm Tüm Kol Boyu: 83.8 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Arka Uzunluk: 48,3 cm = 48,3 cm Model Boyu: 76,2 cm = 76,2 cm Arka Yaka: 38,1 cm / pi / 2 = 6 cm Arka Genişlik: 41,9 cm / 2 = 20,95 cm Ön Genişlik: 38,1 cm / 2 = 19,05 cm Ag+Kg+Ög: 1/2 Beden+5,1cm(bolluk) = 55,9 cm Bel-Koltuk Altı Arası: 1/2 Arka Uzunluk / 3,2cm = 20,95 cm Arka Omuzdan Yakaya Yüks.: 2,5 cm = 2,5 cm Arka Omuz: 16,5 cm = 16,5 cm Belden Arka Omuz Yüks.: 44,4 cm = 44,4 cm Ön Omuz: 15,9 cm = 15,9 cm Belden Ön Omuz Yüks.: 41,9 cm = 41,9 cm Pens Hesaplama: 55,9cm / 1/2 Bel / 6 = 1,7 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 53,3 cm Koltuk Yüksekliği= 7,6 cm 1/2 si: 26,7 cm Manşet Boyu = 22,9 cm / 0,6 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 26,1 cm (Handford, 1984, s. 423, 424) Not: Bu kalıp; kullanılan tüm ölçülerin formüllerinin verilmemiş olmasından dolayı araştırmada kullanılan TSE ölçüleri kullanılmadan, kaynaktaki ölçüleri ile çizilmiştir. 91

3.43. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 92

3.44. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 93

BÖLÜM IV YÖNTEM Bu bölümde, araştırmanın modeli, evren ve örneklemi ve verilerin toplanılması ile verilerin analizinde kullanılan istatistiksel yöntemler üzerinde durulmuştur. Araştırmanın Modeli Bu araştırma, mevcut durum ortaya konmaya çalışıldığından tarama (survey) modelli bir araştırmadır. Aynı zamanda literatür taraması yapılmış, konu ile ilgili kaynaklar ve süreli yayınlardan faydalanılmıştır. Yapılan taramadan sonra elde edilen veriler tablolara aktarılmış, istatistiki analizleri yapıldıktan sonra yorumlanmıştır. Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini, 18 ile 26 yaş arası, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip Türk erkeği oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, Türk erkeğini temsil ettiği kabul edilen, Pamukkale Üniversitesi nde öğrenim gören, 1100 erkek öğrenciden, 18 ile 26 yaş arası, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrenciler arasından random yöntemiyle seçilen öğrenciler oluşturmaktadır. Sportmen tip olmayan erkek öğrenciler araştırma kapsamı dışında bırakılmıştır. Tüm Pamukkale Üniversitesi sportmen tip 46,48,50,52 Beden (38,39;40,41 Yaka) erkek öğrenciler araştırma kapsamına alınmıştır. Örneklem grubunu oluşturmak amacıyla Pamukkale üniversitesi rektörlüğü ile görüşülüp, Denizli merkezdeki fakülte ve yüksekokulların isim ve adresleri alınmıştır. Fakülte dekanlıklarından ve yüksekokul müdürlüklerinden gerekli araştırma izni alınarak araştırmanın örneklem grubu Pamukkale Üniversitesi bünyesindeki; Eğitim Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Tıp 94

Fakültesi ile Meslek Yüksek Okulu ve Sağlık Meslek Yüksek Okulunda öğrenim gören 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrenciler olarak belirlenmiştir. Belirlenen fakülte ve yüksekokullardan her bedende 100 kişi olmak üzere random yöntemiyle 400 kişi seçilmiştir. Random yöntemiyle fakültelerden ve yüksek okullardan seçilen öğrenci sayısı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 7. Örneklem Alınan Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek Okullara Göre Dağılımı FAKÜLTELER ve 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden YÜKSEKOKULLAR (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam Eğitim Fakültesi 27 20 26 21 94 Fen Edebiyat Fakültesi 5 7 10 8 30 İktisadi ve İdari Bilimler F. 23 28 27 31 109 Mühendislik Fakültesi 14 13 11 17 55 Teknik Eğitim Fakültesi 6 3 4 4 17 Tıp Fakültesi 0 1 1 2 4 Meslek Yüksek Okulu 21 27 20 15 83 Sağlık M. Y. O. 4 1 1 2 8 TOPLAM 100 100 100 100 400 Araştırmada, Eğitim Fakültesinden 46 beden (38 yaka) 27, 48 beden (39 yaka) 20, 50 beden (40 yaka) 26 ve 52 beden (41 yaka) 21 öğrenci olmak üzere toplam 94 öğrenci; Fen Edebiyat Fakültesinden 46 beden (38 yaka) 5, 48 beden (39 yaka) 7, 50 beden (40 yaka) 10, 52 beden (41 yaka) 8 öğrenci olmak üzere toplam 30 öğrenci; İktisadi İdari Bilimler Fakültesinden 46 beden (38 yaka) 23, 48 beden (39 yaka) 28, 50 beden (40 yaka) 27, 52 beden (41 yaka) 31 öğrenci olmak üzere toplam 109 öğrenci; Mühendislik Fakültesinden 46 beden (38 yaka) 14, 48 beden (39 yaka) 13, 50 beden (40 yaka) 11, 52 beden (41 yaka) 17 öğrenci olmak üzere toplam 55 öğrenci; Teknik Eğitim Fakültesinden 46 beden (38 yaka) 6, 48 beden (39 yaka) 3, 50 beden (40 yaka) 4, 52 95

beden (41 yaka) 4 öğrenci olmak üzere toplam 17 öğrenci; Tıp Fakültesinden 48 beden (39 yaka) 1, 50 beden (40 yaka) 1, 52 beden (41 yaka) 2 öğrenci olmak üzere toplam 4 öğrenci; Meslek Yüksekokulundan 46 beden (38 yaka) 21, 48 beden (39 yaka) 27, 50 beden (40 yaka) 20, 52 beden (41 yaka) 15 öğrenci olmak üzere toplam 83 öğrenci; Sağlık Meslek Yüksekokulundan 46 beden (38 yaka) 4, 48 beden (39 yaka) 1, 50 beden (40 yaka) 1, 52 beden (41 yaka) 2 öğrenci olmak üzere toplam 8 öğrenci ve her bedende 100 kişi olmak üzere toplam 400 erkek öğrenci yer almıştır. Random yöntemiyle fakültelerden ve yüksek okullardan seçilen öğrencilerin, bedenlerine göre yaşadıkları coğrafi bölgelere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 8. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları Bölgelere Dağılımı BÖLGE 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam Marmara Bölgesi 8 8 7 10 33 Karadeniz Bölgesi 4 5 5 12 26 Ege Bölgesi 49 58 52 41 200 İç Anadolu Bölgesi 11 12 19 15 57 Doğu Anadolu Bölgesi 6 7 7 8 28 Akdeniz Bölgesi 18 8 6 11 43 Güney Doğu Anadolu B. 4 2 4 3 13 TOPLAM 100 100 100 100 400 Araştırmaya, Marmara Bölgesindeki Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli ve Tekirdağ illerinden 46 beden (38 yaka) 8, 48 beden (39 yaka) 8, 50 beden (40 yaka) 7 ve 52 beden (41 yaka) 10 öğrenci olmak üzere toplam 33 öğrenci; Karadeniz Bölgesindeki Amasya, Bolu, Çorum, Giresun, Gümüşhane, Kastamonu, Ordu, Samsun, Tokat ve Trabzon illerinden 46 beden (38 yaka) 4, 48 beden (39 yaka) 5, 50 beden (40 yaka) 5 ve 52 beden (41 yaka) 12 öğrenci olmak üzere toplam 96

26 öğrenci; Ege Bölgesindeki Afyon, Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Muğla, Manisa ve Uşak illerinden 46 beden (38 yaka) 49, 48 beden (39 yaka) 58, 50 beden (40 yaka) 52 ve 52 beden (41 yaka) 41 öğrenci olmak üzere toplam 200 öğrenci; İç Anadolu Bölgesindeki Ankara, Eskişehir, Kayseri, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat, Karaman ve Kırıkkale illerinden 46 beden (38 yaka) 11, 48 beden (39 yaka) 12, 50 beden (40 yaka) 19 ve 52 beden (41 yaka) 15 öğrenci olmak üzere toplam 57 öğrenci; Doğu Anadolu Bölgesindeki Ağrı, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Kars, Malatya, Tunceli, Van ve Iğdır illerinden 46 beden (38 yaka) 6, 48 beden (39 yaka) 7, 50 beden (40 yaka) 7 ve 52 beden (41 yaka) 8 öğrenci olmak üzere toplam 28 öğrenci; Akdeniz Bölgesindeki Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, İçel, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinden 46 beden (38 yaka) 18, 48 beden (39 yaka) 8, 50 beden (40 yaka) 6 ve 52 beden (41 yaka) 11 öğrenci olmak üzere toplam 43 öğrenci; Güney Doğu Anadolu Bölgesindeki Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Siirt ve Şanlıurfa illerinden 46 beden (38 yaka) 4, 48 beden (39 yaka) 2, 50 beden (40 yaka) 4 ve 52 beden (41 yaka) 3 öğrenci olmak üzere toplam 13 öğrenci ve her bedende 100 kişi olmak üzere toplam 400 erkek öğrenci katılmıştır. Verilerin Toplanması Verilerin toplanması amacıyla Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü aracılığıyla, fakülte dekanlıklarından ve yüksekokul müdürlüklerinden, ayrıca yükseköğrenim yurt yönetiminden izin alınmıştır. İlgili makamların söz konusu fakülte, yüksekokul ve yurtlarda araştırma yapılmasını uygun görmesiyle, araştırmalar Ocak 2006-Nisan 2006 tarihleri arasında, fakültelerde bir öğretim görevlisi, yükseköğrenim yurtlarında bir görevli nezaretinde ve bilgisi dahilinde yapılmıştır. Her beden için birebir ölçülerde Müller Kalıp Sistemi ile klasik erkek gömleği kalıpları hazırlanmış ve gömleklik kumaştan dikilmiştir. Bu gömlekler 46 Beden (38 Yaka) 100 öğrenciye, 48 Beden (39 Yaka) 100 öğrenciye, 50 Beden (40 Yaka) 100 öğrenciye, 52 Beden (41 Yaka) 100 öğrenciye giydirilmiştir. Ölçülerin tek elden alınıp, uyumsuzlukların ve aksaklıkların tek kişi tarafından tespit edilmesi sağlanmıştır. Hazırlanan genel bir tabloda (bakınız ekler) öğrencilerin isimleri yanı sıra, kişisel 97

özellikleri (fakülte, bölüm, sınıf, yaş, boy, kilo, beden no, yaka no, göğüs çevresi, bel çevresi, kalça çevresi, kol boyu, boyun çevresi, bilek çevresi), sosyoekonomik özellikleri (yaşadığı yer, anne mesleği, baba mesleği) ve denenen kalıpların aksaklıklarını tespit etmek için kırk farklı noktada kalıp özelliği dikkate alınarak, uygun olup olmadığına bakılmış, uygun olmayan kısımlar ne kadar dar, bol, aşağıda veya yukarıda gibi santimetre cinsinden kaydedilmiştir. Bu genel tablodan yola çıkarak her kalıp özelliği için genelden özele, önden arkaya doğru bir sıra takip etmek suretiyle verilerin gösterildiği tablolar hazırlanmıştır. Verilerin Analizi Tablolardan bilgisayar ortamına aktarılan Müller Kalıp Sistemi 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının uygunluğunun denenmesi ile elde edilen veriler SPSS programı yardımıyla istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda Müller Kalıp Sistemi 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının öğrencilere uygunluğu % hesapları ile ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu tablolar aşağıdaki gibidir; 1. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği göğüs çevresinin öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğu 2. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği belinin öğrencilerin beline uygunluğu 3. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kalçasının öğrencilerin kalçasına uygunluğu 4. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği gömlek boyunun öğrencilerin boyuna uygunluğu 5. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği ön uzunluğunun öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluğu 6. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği ön genişliğinin öğrencilerin ön genişliğine uygunluğu 7. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği boyun çevresinin öğrencilerin boyun çevresine uygunluğu 98

8. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği yaka oyuntusunun öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu 9. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği yaka genişliği görünümünün öğrencilerin boynuna uygunluğu 10. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün Türk erkeğinin boynuna uygunluğu 11. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği yaka ucu görünümünün öğrencilerin boynuna uygunluğu 12. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği yaka ucu açıklığının öğrencilerin boynuna uygunluğu 13. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kapanma payının öğrencilere uygunluğu 14. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği ilik düğme arasının öğrencilere uygunluğu 15. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği cep büyüklüğünün öğrencilere uygunluğu 16. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği cep yerinin(üst-alt) öğrencilere uygunluğu 17. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği cep yerinin(sağ-sol)öğrencilere uygunluğu 18. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği sırt yüksekliğinin öğrencilerin sırt yüksekliğine uygunluğu 19. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği arka uzunluğunun öğrencilerin arka uzunluğuna uygunluğu 20. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği arka genişliğinin öğrencilerin arka genişliğine uygunluğu 21. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği roba görünümünün öğrencilere uygunluğu 22. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği omuzunun öğrencilerin omuzuna uygunluğu 23. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kol boyunun öğrencilerin kol boyuna uygunluğu 24. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kol genişliğinin öğrencilerin kol genişliğine uygunluğu 25. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliğinin öğrencilerin koltuk oyuntu yüksekliğine uygunluğu 26. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği koltuk oyuntusunun öğrencilerin koltuk oyuntusuna uygunluğu 99

27. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kol yırtmaç yerinin öğrencilerin koluna uygunluğu 28. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğunun öğrencilerin koluna uygunluğu 29. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleğinde koldaki pili derinliğinin öğrencilerin koluna uygunluğu 30. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleğinde manşetin öğrencilerin bilek genişliğine uygunluğu 31. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleğinde manşet görünümünün öğrencilerin koluna uygunluğu 32. Müller Kalıp Sistemi erkek gömleğinde yan dikişin öğrencilerin vücuduna uygunluğu 33. TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygunluğu Temel ölçülerin grafikleri oluşturulmuş, beden ve yaka numarasına göre gruplandırılan öğrencilerden elde edilen verilerin ortalamaları, standart sapmaları, medyanı (ortanca), minimum ve maksimum değerleri verilerek analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen veriler ile Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kalıpları geliştirilmiş, tekrar denenen kalıplarda herhangi bir uyum problemi görülmemiştir. 100

BÖLÜM V BULGULAR 5.1. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Sosyo-ekonomik Özellikleri Tablo 9. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek Okullara Göre Dağılımı OKUL 46 Beden (38 Yaka) 48 Beden (39 Yaka) 50 Beden (40 Yaka) 52 Beden (41 Yaka) Toplam Eğitim Fakültesi 27 20 26 21 94 Fen Edebiyat Fakültesi 5 7 10 8 30 İktisadi ve İdari Bilimler F. 23 28 27 31 109 Mühendislik Fakültesi 14 13 11 17 55 Teknik Eğitim Fakültesi 6 3 4 4 17 Tıp Fakültesi 0 1 1 2 4 Meslek Yüksek Okulu 21 27 20 15 83 Sağlık M. Y. O. 4 1 1 2 8 TOPLAM 100 100 100 100 400 Fakülteler ve Yüksek Okullar Eğitim Fakültesi Fen Edebiyat Fakültesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Mühendislik Fakültesi Teknik Eğitim Fakültesi Tıp Fakültesi Meslek Yüksek Okulu Sağlık Meslek Yüksek Okulu 101

Tablo 10. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşlarının Dağılımı YAŞ 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam 18 0 0 1 1 2 19 26 26 21 11 84 20 19 20 8 17 64 21 19 11 14 9 53 22 5 15 16 9 45 23 11 10 19 14 54 24 9 14 10 20 53 25 7 4 9 16 36 26 4 0 2 3 9 TOPLAM 100 100 100 100 400 Yaş Grupları 18 19 20 21 22 23 24 25 26 102

Tablo 11. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları Bölgelere Dağılımı BÖLGE 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam Marmara Bölgesi 8 8 7 10 33 Karadeniz Bölgesi 4 5 5 12 26 Ege Bölgesi 49 58 52 41 200 İç Anadolu Bölgesi 11 12 19 15 57 Doğu Anadolu Bölgesi 6 7 7 8 28 Akdeniz Bölgesi 18 8 6 11 43 Güney Doğu Anadolu B. 4 2 4 3 13 TOPLAM 100 100 100 100 400 Yaşadıkları Bölge Marmara Bölgesi Karadeniz Bölgesi Ege Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Güney Doğu Anadolu Bölgesi 103

Tablo 12. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Annelerinin Mesleklerinin Dağılımı MESLEK 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam Memur 0 2 1 3 6 Öğretmen 2 4 2 4 12 İşçi 10 1 0 1 12 Emekli 3 4 7 4 18 Esnaf 0 0 0 1 1 Serbest Meslek 0 1 1 1 3 Ev Hanımı 81 84 88 83 336 Hemşire 2 2 1 2 7 Mühendis 0 1 0 0 1 İdari Personel 0 0 0 1 1 Çiftçi 2 1 0 0 3 TOPLAM 100 100 100 100 400 Anne Meslek Grupları Memur Öğretmen İşçi Emekli Ev Hanımı Hemşire Diğerleri 104

Tablo 13. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Babalarının Mesleklerinin Dağılımı MESLEK 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Toplam Memur 13 15 16 18 62 Öğretmen 7 4 5 3 19 İşçi 15 7 12 19 53 Eczacı 0 0 1 0 1 Emekli 31 32 29 27 119 Öğretim Üyesi 0 1 0 1 2 Esnaf 4 7 2 2 15 Teknisyen 2 0 2 0 4 Serbest Meslek 9 16 17 17 59 Mali Müşavir 0 0 0 1 1 Veteriner 0 1 0 0 1 Hakim 0 0 1 0 1 Askeri Personel 2 0 1 0 3 Mühendis 0 0 0 1 1 İdari Personel 0 2 1 1 4 Doktor 0 1 0 0 1 Emniyet Personeli 0 1 2 1 4 Çiftçi 16 12 10 7 45 Vefat Etmiş 1 1 1 2 5 TOPLAM 100 100 100 100 400 105

Baba Meslek Grupları Esnaf Öğretmen Çiftçi İşçi Serbest Meslek Memur Emekli Diğerleri 106

5.2. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Tablo 14. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Ölçüler N Ort. Medy. St.s. Min. Mak. Ranj Vary. Tam Boy 100 172,99 172 5,76 160 190 30 33,182 Kilo 100 61,73 61 5,431 50 77 27 29,492 Göğüs Çevresi 100 90,99 90 2,485 82 100 18 6,177 Bel 100 76,84 77 4,458 65 87 22 19,873 Kalça 100 94,21 94 3,638 87 106 19 13,238 Kol Boyu 100 61,2 61 2,274 56 67 11 5,172 Boyun Çevresi 100 38,02 38 0,235 38 39 2 0,055 Bilek Genişliği 100 17,985 18 0,7992 16,5 20 3,5 0,639 Tablo 15. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Ölçüler N Ort. Medy. St.s. Min. Mak. Ranj Vary. Tam Boy 100 176,33 176,5 5,948 162 190 28 35,375 Kilo 100 68,78 68 6,783 55 90 35 46,012 Göğüs Çevresi 100 94,33 94 2,123 84 99 15 4,506 Bel 100 80,97 80 5,526 73 97 24 30,534 Kalça 100 97,63 98 3,377 90 107 17 11,407 Kol Boyu 100 62,09 62 2,301 56 68 12 5,295 Boyun Çevresi 100 39,11 39 0,314 39 41 3 0,099 Bilek Genişliği 100 18,465 18,5 0,8326 16 20 4 0,693 107

Tablo 16. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Ölçüler N Ort. Medy. St.s. Min. Mak. Ranj Vary. Tam Boy 100 178,93 179,5 6,15 162 195 33 37,823 Kilo 100 75,29 75 6,32 62 95 33 39,945 Göğüs Çevresi 100 98,46 98 2,091 92 104 12 4,372 Bel 100 85,68 85 5,367 75 107 32 28,806 Kalça 100 101,51 101 3,636 93 119 26 13,222 Kol Boyu 100 62,96 63 2,457 56 70 14 6,039 Boyun Çevresi 100 40,08 40 0,257 40 41 1 0,066 Bilek Genişliği 100 18,675 19 0,7829 16,5 21,5 5 0,613 Tablo 17. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Ölçüler N Ort. Medy. St.s. Min. Mak. Ranj Vary. Tam Boy 100 179,57 180 5,837 168 192 24 34,066 Kilo 100 81,51 82 7,508 65 110 45 56,374 Göğüs Çevresi 100 102,97 103 2,966 94 112 18 8,797 Bel 100 90,71 90 5,905 77 105 28 34,875 Kalça 100 105,92 106 4,158 98 115 17 17,286 Kol Boyu 100 63,66 64 2,72 58 70 12 7,398 Boyun Çevresi 100 41,15 41 0,259 41 42 1 0,067 Bilek Genişliği 100 19,08 19 0,849 17 21 4 0,721 108

5.3. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Tam Boy Grafiği 46 Beden ( 38 Yaka) Tam Boy Grafiği 12 11 10 9 8 7 Kişi Sayısı 6 5 4 3 2 1 0 160 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 190 Tam Boy 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kilo Grafiği 18 46 Beden ( 38 Yaka ) Kilo Grafiği 16 14 12 Kişi Sayısı 10 8 6 4 2 0 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 67 68 69 70 74 75 76 77 Kilo 109

46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Göğüs Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 42 39 36 33 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 46 Beden ( 38 Yaka ) Göğüs Çevresi Grafiği 0 82 86 87 88 89 90 91 92 93 93,5 94 94,5 95 97 99 100 Göğüs Çevresi 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bel Grafiği 46 Beden (38 Yaka) Bel Grafiği 13 12 11 10 9 8 Kişi Sayısı 7 6 5 4 3 2 1 0 65 67 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 Bel 110

46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kalça Grafiği 46 Beden ( 38 Yaka) Kalça Grafiği 13 12 11 10 9 8 Kişi Sayısı 7 6 5 4 3 2 1 0 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 103 106 Kalça 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kol Boyu Grafiği 46 Beden ( 38 Yaka) Kol Boyu Grafiği Kişi Sayısı 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 Kol Boyu 111

46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Boyun Çevresi Grafiği 46 Beden(38 Yaka) Boyun Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 37,5 38 38,5 39 Boyun Çevresi 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bilek Genişliği Grafiği Kişi Sayısı 36 33 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 46 Beden ( 38 Yaka ) Bilek Genişliği Grafiği 0 16,5 17 17,5 18 18,5 19 Bilek Genişliği 112

5.4. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Tam Boy Grafiği 48Beden (39 Yaka)Tam Boy Grafiği Kişi Sayısı 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 162 165 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 182 183 184 185 186 187 189 190 Tam Boy 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kilo Grafiği 12 11 10 9 8 48 Beden ( 39 Yaka ) Kilo Grafiği Kişi Sayısı 7 6 5 4 3 2 1 0 55 58 60 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 80 81 84 85 86 90 Kilo 113

48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Göğüs Çevresi Grafiği 48 Beden ( 39 Yaka ) Göğüs Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 36 34 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 84 87 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 Göğüs Çevresi 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bel Grafiği 48 Beden ( 39 Yaka) Bel Grafiği 11 10 9 8 7 Kişi Sayısı 6 5 4 3 2 1 0 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 90 92 93 94 95 97 Bel 114

48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kalça Grafiği 48 Beden ( 39 Yaka ) Kalça Grafiği 14 13 12 11 10 9 Kişi Sayısı 8 7 6 5 4 3 2 1 0 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 107 Kalça 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kol Boyu Grafiği 48 Beden(39 Yaka) Kol Boyu Grafiği Kişi Sayısı 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 Kol Boyu 115

48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Boyun Çevresi Grafiği 48 Beden ( 39 Yaka ) Boyun Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 38,5 39 39,5 41 Boyun Çevresi 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bilek Genişliği Grafiği 48 Beden ( 39 Yaka ) Bilek Genişliği Grafiği Kişi Sayısı 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 16 16,5 17 17,5 18 18,5 19 19,5 20 Bilek Genişliği 116

5.5. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Tam Boy Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka)Tam Boy Grafiği 12 11 10 9 8 7 Kişi Sayısı 6 5 4 3 2 1 0 162 163 167 168 170 171 172 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 190 192 193 195 Tam Boy 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kilo Grafiği 10 9 8 7 6 50 Beden ( 40 Yaka ) Kilo Grafiği Kişi Sayısı 5 4 3 2 1 0 62 63 65 66 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 89 90 95 Kilo 117

50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Göğüs Çevresi Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka ) Göğüs Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 40 38 36 34 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 83 92 94 95 96 97 98 99 100 101 102 104 Göğüs Çevresi 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bel Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka) Bel Grafiği 9 8 7 6 Kişi Sayısı 5 4 3 2 1 0 75 76 78 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 97 107 Bel 118

50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kalça Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka ) Kalça Grafiği Kişi Sayısı 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 110 119 Kalça 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kol Boyu Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka ) Kol Boyu Grafiği 28 26 24 22 20 18 Kişi Sayısı 16 14 12 10 8 6 4 2 0 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 69 70 Kol Boyu 119

50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Boyun Çevresi Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka ) Boyun Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 38 39,5 40 40,5 Boyun Çevresi 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bilek Genişliği Grafiği 50 Beden ( 40 Yaka ) Bilek Genişliği Grafiği Kişi Sayısı 45 42 39 36 33 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 16,5 17 17,5 18 18,5 19 19,5 20 21 21,5 Bilek Genişliği 120

5.6. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Tam Boy Grafiği 52 Beden (41 Yaka)Tam Boy Grafiği 18 16 14 12 Kişi Sayısı 10 8 6 4 2 0 168 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 Tam Boy 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kilo Grafiği 12 11 10 9 8 52 Beden ( 41 Yaka ) Kilo Grafiği Kişi Sayısı 7 6 5 4 3 2 1 0 65 68 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 94 95 98 100 110 Kilo 121

52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Göğüs Çevresi Grafiği 52 Beden ( 41 Yaka ) Göğüs Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 94 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 112 Göğüs Çevresi 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bel Grafiği 52 Beden ( 41 Yaka) Bel Grafiği Kişi Sayısı 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 77 78 79 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 97 98 99 100 101 104 105 Bel 122

52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kalça Grafiği 52 Beden (41 Yaka) Kalça Grafiği Kişi Sayısı 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 Kalça 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Kol Boyu Grafiği 52 Beden ( 41 Yaka ) Kol Boyu Grafiği 20 18 16 14 Kişi Sayısı 12 10 8 6 4 2 0 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 Kol Boyu 123

52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Boyun Çevresi Grafiği 52 Beden ( 41 Yaka ) Boyun Çevresi Grafiği Kişi Sayısı 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 40,5 41 41,5 Boyun Çevresi 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Bilek Genişliği Grafiği Kişi Sayısı 39 36 33 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 52 Beden ( 41 Yaka ) Bilek Genişliği Grafiği 0 17 17,5 18 18,5 19 19,5 20 20,5 21 Bilek Genişliği 124

5.7. TSE nin Hazırladığı 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçüleri İle Araştırma Sonucunda Elde Edilen 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı Tablo 18. TSE nin Hazırladığı 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçüleri İle Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 168 cm 172,99 cm 4,99 cm 48 (39) 170 cm 176,33 cm 6,33 cm 50 (40) 172 cm 178,93 cm 6,93 cm 52 (41) 174 cm 179,57 cm 5,57 cm Tablo 18.1. Tam Boy Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 92 cm 90,99 cm 1,01 cm 48 (39) 96 cm 94,33 cm 1,67 cm 50 (40) 100 cm 98,46 cm 1,54 cm 52 (41) 102 cm 102,97 cm 0,97 cm Tablo 18.2. Göğüs Çevresi Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 80 cm 76,84 cm 3,16 cm 48 (39) 84 cm 80,97 cm 3,03 cm 50 (40) 88 cm 85,68 cm 2,32 cm 52 (41) 94 cm 90,71 cm 3,29 cm Tablo 18.3. Bel Çevresi 125

Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 94 cm 94,21 cm 0,21 cm 48 (39) 98 cm 97,63 cm 0,37 cm 50 (40) 102 cm 101,51 cm 0,49 cm 52 (41) 106 cm 105,92 cm 0,08 cm Tablo 18.4. Kalça Çevresi Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 55 cm 61,2 cm 6,2 cm 48 (39) 56 cm 62,09 cm 6,9 cm 50 (40) 57 cm 62,96 cm 5,96 cm 52 (41) 58 cm 63,66 cm 5,66 cm Tablo 18.5. Kol Boyu Beden(Yaka) Araştırmada Kullanılan Ölçüler (TSE Ölçüleri) Araştırma Sonucu Elde Edilen Ölçüler Ölçü Farkları 46(38) 38 cm 38,02 cm 0,02 cm 48 (39) 39 cm 39,11 cm 0,11 cm 50 (40) 40 cm 40,08 cm 0,08 cm 52 (41) 41 cm 41,15 cm 0,15 cm Tablo 18.6. Boyun Çevresi 126

5.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön ve Arka Genişliğine Uygunluğu 5.8.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğu; göğüs çevresinin öğrencilere uygunluk dağılımı, göğüs çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımı, göğüs çevresi dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, göğüs çevresi bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 19. Göğüs Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 8 3 6 16 33 % 2 0,75 1,5 4 8,25 Normal f 20 27 36 36 119 % 5 6,75 9 9 29,75 Bol f 72 70 58 48 248 % 18 17,5 14,5 12 62 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %2 sine, 48 beden olan %0,75 ine, 50 beden olan %1,5 ine, 52 beden olan %4 üne olmak üzere toplam öğrencilerin %8,25 ine dar geldiği ortaya çıkmaktadır. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %5 ine, 48 beden %6,75 ine, 50 beden %9 una, 52 beden %9 una olmak üzere toplam öğrencilerin %29,75 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %18 ine, 48 beden %17,5 ine, 50 beden %14 5 ine, 52 beden %12 sine olmak üzere toplam öğrencilerin %62 sine bol geldiği görülmektedir. 127

Tablo 19.1. Göğüs Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 20 27 36 36 119 % 16,8 22,7 30,3 30,3 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğu tablosunda, göğüs çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %20 sine, 48 beden öğrencilerin %27 sine, 50 beden öğrencilerin %36 sına, 52 beden öğrencilerin de %36 sına olmak üzere toplam 119 öğrenciye normal geldiği görülmektedir. Tablo 19.2. Göğüs Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 8 3 6 16 33 % 24,2 9,1 18,2 48,5 100 Ortalama 3,38 cm 1,67 cm 3,17 cm 2,81 cm 2,91 cm Medyan 4 cm 2 cm 3,5 cm 2,5 cm 3 cm Minimum 1 cm 1 cm 2 cm 1 cm 1cm Maksimum 6 cm 2 cm 4 cm 5 cm 6 cm Standart Sapma 1,847 0,577 0,983 1,167 1,331 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğu tablosunda, göğüs çevresi dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; göğüs çevresinin 46 beden öğrencilerin %24,2 sine 3,38 cm dar, 48 beden öğrencilerin %9,1 ine 1,67 cm dar, 50 beden öğrencilerin %18,2 sine 3,17 cm dar, 52 beden öğrencilerin %48,5 ine 2,81 cm dar olmak üzere toplam 33 öğrenciye ortalama 2,91 cm dar olduğu belirlenmektedir. 128

Tablo 19.3. Göğüs Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 72 70 58 48 248 % 29 28,2 23,4 19,4 100 Ortalama 3,42 cm 3,18 cm 3,28 cm 3,02 cm 3,24 cm Medyan 3 cm 3 cm 3 cm 3 cm 3 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 8 cm 8 cm 10 cm 6 cm 10 cm Standart Sapma 1,431 1,588 1,609 1,436 1,518 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğu tablosunda, göğüs çevresi bol gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; göğüs çevresinin 46 beden öğrencilerin %29 una 3,42 cm bol, 48 beden öğrencilerin %28,2 sine 3,18 cm bol, 50 beden öğrencilerin %23,4 üne 3,28 cm bol, 52 beden öğrencilerin %19,4 üne 3,02 cm bol olmak üzere toplam 248 öğrenciye ortalama 3,24 cm bol olduğu gözlenmektedir. 5.8.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği belinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin beline uygunluğu; bel çevresinin öğrencilere uygunluk dağılımı, bel çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımı, bel çevresi dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, bel çevresi bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. 129

Tablo 20. Bel Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 3-3 6 12 % 0,75-0,75 1,5 3 Normal f 18 34 40 44 136 % 4,5 8,5 10 11 34 Bol f 79 66 57 50 252 % 19,75 16,5 14,25 12,5 63 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği belinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin beline uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %0,75 ine, 50 beden olan %0,75 ine, 52 beden olan %1,5 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %3 üne dar geldiği anlaşılmaktadır. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %4,5 ine, 48 beden %8,5 ine, 50 beden %10 una, 52 beden %11 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %34 üne normal gelip, öğrencilerin 46 beden %19,75 ine, 48 beden %16,5 ine, 50 beden %14 25 ine, 52 beden %12,5 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %63 üne bol geldiği tespit edilmektedir. Tablo 20.1. Bel Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 18 34 40 44 136 % 13,2 25 29,4 32,4 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği belinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin beline uygunluğu tablosunda, beli normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %13,2 sine, 48 beden öğrencilerin %25 ine, 50 beden öğrencilerin %29,4 üne, 52 beden öğrencilerin %32,4 üne olmak üzere toplam 136 öğrenciye normal geldiği belirlenmektedir. 130

Tablo 20.2. Bel Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 3-3 6 12 % 25-25 50 100 Ortalama 3,67 cm - 1,67 cm 2,5 cm 2,58 cm Medyan 5 cm - 2 cm 2 cm 2 cm Minimum 1 cm - 1 cm 2 cm 1 cm Maksimum 5 cm - 2 cm 5 cm 5 cm Standart Sapma 2,309-0,577 1,225 1,505 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği belinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin beline uygunluğu tablosunda, beli dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; bel çevresinin 46 beden öğrencilerin %25 ine 3,67 cm dar, 50 beden öğrencilerin %25 ine 1,67 cm dar, 52 beden öğrencilerin %50 sine 2,5 cm dar olmak üzere toplam 12 öğrenciye ortalama 2,58 cm dar olduğu anlaşılmaktadır. Tablo 20.3. Bel Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 79 66 57 50 252 % 31,3 26,2 22,6 19,8 100 Ortalama 3,40 cm 3,76 cm 3,37 cm 3,18 cm 3,44 cm Medyan 3 cm 4 cm 4 cm 3 cm 3 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 8 cm 9 cm 8 cm 9 cm 9 cm Standart Sapma 1,399 1,692 1,371 1,587 1,517 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği belinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin beline uygunluğu tablosunda, beli bol gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; bel çevresinin 46 beden öğrencilerin %31,3 üne 3,4 cm bol, 48 beden 131

öğrencilerin %26,2 sine 3,76 cm bol, 50 beden öğrencilerin %22,6 sına 3,37 cm bol, 52 beden öğrencilerin %19,8 ine 3,18 cm bol olmak üzere toplam 252 öğrenciye ortalama 3,44 cm bol olduğu ortaya çıkmaktadır. 5.8.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kalçasının 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kalçasına uygunluğu; kalça çevresinin öğrencilere uygunluk dağılımı, kalça çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımı, kalça çevresi dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, kalça çevresi bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 21. Kalça Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 8 8 15 23 54 % 2 2 3,75 5,75 13,5 Normal f 31 48 38 35 152 % 7,75 12 9,5 8,75 38 Bol f 61 44 47 42 194 % 15,25 11 11,75 10,5 48,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kalçasının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kalçasına uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %2 sine, 48 beden olan %2 sine, 50 beden olan %3,75 ine, 52 beden olan %5,75 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %13,5 ine dar geldiği anlaşılmaktadır. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %7,75 ine, 48 beden %12 sine, 50 beden %9,5 ine, 52 beden %8,5 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %38 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %15,25 ine, 48 beden %11 ine, 50 beden %11 75 ine, 52 beden %10,5 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %48,5 ine bol geldiği tespit edilmiştir. 132

Tablo 21.1. Kalça Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 31 48 38 35 152 % 20,4 31,6 25 23 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kalçasının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kalçasına uygunluğu tablosunda, kalça çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %20,4 ünde, 48 beden öğrencilerin %31,6 sında, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %23 ünde olmak üzere toplam 152 öğrenciye normal geldiği belirtilmektedir. Tablo 21.2. Kalça Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 8 8 15 23 54 % 14,8 14,8 27,8 42,6 100 Ortalama 3,38 cm 2,5 cm 3,17 cm 2,65 cm 2,88 cm Medyan 3,5 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 6 cm 6 cm 10 cm 6 cm 10 cm Standart Sapma 1,685 1,512 2,589 1,071 1,74 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kalçasının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kalçasına uygunluğu tablosunda, kalça çevresi dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; kalça çevresinin 46 beden öğrencilerin %14,8 ine 3,38 cm dar, 48 beden öğrencilerin %14,8 ine 2,5 cm dar, 50 beden öğrencilerin %27,8 ine 3,17 cm dar, 52 beden öğrencilerin %42,6 sına 2,65 cm dar olmak üzere toplam 54 öğrenciye ortalama 2,88 cm dar olduğu gözlenmektedir. 133

Tablo 21.3. Kalça Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 61 44 47 42 194 % 31,4 22,7 24,2 23,4 100 Ortalama 2,77 cm 2,82 cm 2,94 cm 3,14 cm 2,9 cm Medyan 2 cm 3 cm 2 cm 3 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 5 cm 6 cm 8 cm 8 cm 8 cm Standart Sapma 1,175 1,244 1,466 1,661 1,328 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kalçasının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kalçasına uygunluğu tablosunda, kalça çevresi bol gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; kalça çevresinin 46 beden öğrencilerin %31,4 üne 2,77 cm bol, 48 beden öğrencilerin %22,7 sine 2,82 cm bol, 50 beden öğrencilerin %24,2 sine 2,94 cm bol, 52 beden öğrencilerin %23,4 üne 3,14 cm bol olmak üzere toplam 194 öğrenciye ortalama 2,9 cm bol olduğu belirlenmektedir. 5.8.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön genişliğine uygunluğu; ön genişliğin öğrencilere uygunluk tablosu, ön genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, ön genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, ön genişliği bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. 134

Tablo 22. Ön Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 8 4 8 17 37 % 2 1 2 4,25 9,25 Normal f 39 44 44 42 169 % 9,75 11 11 10,5 42,25 Bol f 53 52 48 41 194 % 13,25 13 12 10,25 48,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön genişliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %2 sine, 48 beden olan %1 ine, 50 beden olan %2 sine, 52 beden olan %4,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %9,25 ine dar geldiği anlaşılmaktadır. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %9,75 ine, 48 beden %11 ine, 50 beden %11 ine, 52 beden %10,5 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %42,25 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %13,25 ine, 48 beden %13 üne, 50 beden %12 sine, 52 beden %10,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %48,5 ine bol geldiği tespit edilmektedir. Tablo 22.1. Ön Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 39 44 44 42 169 % 23,1 26 26 24,9 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön genişliğine uygunluğu tablosunda, ön genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,1 inde, 48 beden öğrencilerin %26 sında, 50 beden öğrencilerin %26 sında, 52 beden öğrencilerin %24,9 unda olmak üzere toplam 169 öğrenciye normal geldiği anlaşılmaktadır. 135

Tablo 22.2. Ön Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılım Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 8 4 8 17 37 % 21,6 10,8 21,6 45,9 100 Ortalama 2,13 cm 1,13 cm 1,5 cm 1,41 cm 1,55 cm Medyan 2 cm 1 cm 1,75 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 2 cm 2 cm 3 cm 4 cm Standart Sapma 0,991 0,629 0,598 0,712 0,789 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön genişliğine uygunluğu tablosunda, ön genişliği dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; ön genişliğinin 46 beden öğrencilerin %21,6 sına 2,13 cm dar, 48 beden öğrencilerin %10,8 ine 1,13 cm dar, 50 beden öğrencilerin %21,6 sına 1,5 cm dar, 52 beden öğrencilerin %45,9 una 1,41 cm dar olmak üzere toplam 37 öğrenciye ortalama 1,55 cm dar olduğu gözlenmektedir. Tablo 22.3. Ön Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 53 52 48 41 194 % 27,3 26,8 24,7 21,1 100 Ortalama 1,78 cm 1,74 cm 1,67 cm 1,48 cm 1,68 cm Medyan 2 cm 1,75 cm 1,5 cm 1 cm 1,5 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 3 cm 4 cm 3 cm 4 cm Standart Sapma 0,75 0,71 0,767 0,642 0,726 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön genişliğine uygunluğu tablosunda, ön genişliği bol gelen 136

öğrencilerin dağılımına bakıldığında; ön genişliğinin 46 beden öğrencilerin %27,3 üne 1,78 cm bol, 48 beden öğrencilerin %26,8 ine 1,74 cm bol, 50 beden öğrencilerin %24,7 sine 1,67 cm bol, 52 beden öğrencilerin %21,1 ine 1,48 cm bol olmak üzere toplam 194 öğrenciye ortalama 1,68 cm bol olduğu bulunmaktadır. 5.8.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği arka genişliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka genişliğine uygunluğu; arka genişliğinin öğrencilere uygunluk tablosu, arka genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, arka genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, arka genişliği bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda ele alınmıştır. Tablo 23. Arka Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 6 5 9 17 37 % 1,5 1,25 2,25 4,25 9,25 Normal f 20 26 34 35 115 % 5 6,5 8,5 8,75 28,75 Bol f 74 69 57 48 248 % 18,5 17,25 14,25 12 62 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka genişliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %1,5 ine, 48 beden olan %1,25 ine, 50 beden olan %2,25 ine, 52 beden olan %4,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %9,25 ine dar geldiği belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %5 ine, 48 beden %6,5 ine, 50 beden %8,5 ine, 52 beden %8,75 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %28,75 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %18,5 ine, 48 beden %17,25 ine, 50 beden 137

%14,25 ine, 52 beden %12 sine olmak üzere toplam öğrencilerin %62 sine bol geldiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 23.1. Arka Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 20 26 34 35 115 % 17,4 22,6 29,6 30,4 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka genişliğine uygunluğu tablosunda, arka genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %17,4 ünde, 48 beden öğrencilerin %22,6 sına, 50 beden öğrencilerin %29,6 sına, 52 beden öğrencilerin %30,4 üne olmak üzere toplam 115 öğrencide normal olduğu anlaşılmaktadır. Tablo 23.2. Arka Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 6 5 9 17 37 % 16,2 13,5 24,3 45,9 100 Ortalama 2 cm 1,5 cm 1,39 cm 1,53 cm 1,57 cm Medyan 2 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 3 cm 3 cm 2 cm 3 cm 3 cm Standart Sapma 0,894 1 0,601 0,717 0,756 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliği, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arka genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %16,2 sinde ortalama 2 cm, 48 beden %13,5 inde 1,5 cm, 50 beden %24,3 ünde 1,39 cm, 52 beden %45,9 unda 1,53 cm olmak üzere toplam 37 öğrenciye ortalama 1,57 cm dar geldiği belirtilmektedir. 138

Tablo 23.3. Arka Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 74 69 57 48 248 % 29,8 27,8 23 19,4 100 Ortalama 2,43 cm 2,38 cm 2,19 cm 2,14 cm 2,3 cm Medyan 2,25 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 4 cm 4 cm 6 cm 6 cm Standart Sapma 0,835 0,875 1,017 1,308 0,995 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliği, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arka genişliği bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %29,8 inde ortalama 2,43 cm, 48 beden %27,8 inde 2,38 cm, 50 beden %23 ünde 2,19 cm, 52 beden %19,4 ünde 2,14 cm olmak üzere toplam 248 öğrenciye ortalama 2,3 cm bol geldiği gözlenmektedir. 5.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu 5.9.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği boyunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyuna uygunluğu; gömlek boyunun öğrencilere uygunluk dağılımı, gömlek boyu normal gelen öğrencilerin dağılımı, gömlek boyu kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, gömlek boyu uzun gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. 139

Tablo 24. Gömlek Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Kısa f 66 77 81 71 295 % 16,5 19,25 20,25 17,75 73,75 Normal f 33 23 19 28 103 % 8,25 5,75 4,75 7 25,75 Uzun f 1 - - 1 2 % 0,25 - - 0,25 0,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %16,5 ine, 48 beden olan %19,25 ine, 50 beden olan %20,25 ine, 52 beden olan %17,75 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %73,75 ine kısa geldiği belirtilmektedir. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %8,25 ine, 48 beden %5,75 ine, 50 beden %4,75 ine, 52 beden %7 sine olmak üzere toplam öğrencilerin %25,75 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %0,25 ine, 52 beden %0,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 ine uzun geldiği tespit edilmektedir. Tablo 24.1. Gömlek Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 33 23 19 28 103 % 32 22,3 18,4 27,2 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyuna uygunluğu tablosunda, gömlek boyu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %32 sinde, 48 beden öğrencilerin %22,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %18,4 ünde, 52 beden öğrencilerin %27,2 sinde olmak üzere toplam 103 öğrenciye normal geldiği görülmektedir. 140

Tablo 24.2. Gömlek Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 66 77 81 71 295 % 22,4 26,1 27,5 24,1 100 Ortalama 2,43 cm 2,65 cm 2,7 cm 2,75 cm 2,64 cm Medyan 2 cm 2,5 cm 2,5 cm 2,5 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 6 cm 6 cm 10 cm 7 cm 10 cm Standart Sapma 1,143 1,201 1,644 1,219 1,328 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyuna uygunluğu tablosunda, gömlek boyu kısa gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; gömlek boyunun 46 beden öğrencilerin %22,4 üne 2,43 cm kısa, 48 beden öğrencilerin %26,1 ine 2,65 cm kısa, 50 beden öğrencilerin %27,5 ine 2,7 cm kısa, 52 beden öğrencilerin %24,1 ine 2,75 cm kısa olmak üzere toplam 295 öğrenciye ortalama 2,64 cm kısa olduğu belirlenmektedir. Tablo 24.3. Gömlek Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 1 - - 1 2 % 50 - - 50 100 Ortalama 2 cm - - 2 cm 2 cm Medyan 2 cm - - 2 cm 2 cm Minimum 2 cm - - 2 cm 2 cm Maksimum 2 cm - - 2 cm 2 cm Standart Sapma - - - - - 141

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyuna uygunluğu tablosunda, gömlek boyu uzun gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; gömlek boyunun 46 beden öğrencilerin %50 sine 2 cm uzun, 52 beden öğrencilerin %50 sine 2 cm uzun olmak üzere toplam 2 öğrenciye ortalama 2 cm uzun olduğu gözlenmektedir. 5.9.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği sırt yüksekliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin sırt yüksekliğine uygunluğu; sırt yüksekliğinin öğrencilere uygunluk tablosu, sırt yüksekliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, sırt yüksekliği yukarıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda incelenmiştir. Tablo 25. Sırt Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Aşağıda f - - - - - % - - - - - Normal f 65 54 48 48 215 % 16,25 13,5 12 12 53,75 Yukarıda f 35 46 52 52 185 % 8,75 11,5 13 13 46,25 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği sırt yüksekliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin sırt yüksekliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden %16,25 inde, 48 beden %13,5 inde, 50 beden %12 sinde, 52 beden %12 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %53,75 inde normal gelip, öğrencilerin 46 beden %8,75 inde, 48 beden %11,5 inde, 50 beden %13 ünde, 52 beden %13 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %46,25 inde yukarıda olduğu tespit edilmektedir. 142

Tablo 25.1. Sırt Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 65 54 48 48 215 % 30,2 25,1 22,3 22,3 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği sırt yüksekliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin sırt yüksekliğine uygunluğu tablosunda, sırt yüksekliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %30,2 sinde, 48 beden öğrencilerin %25,1 inde, 50 beden öğrencilerin %22,3 ünde, 52 beden öğrencilerin %22,3 ünde olmak üzere toplam 215 öğrencide normal olduğu görülmektedir. Tablo 25.2. Sırt Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 35 46 52 52 185 % 18,9 24,9 28,1 28,1 100 Ortalama 1,36 cm 1,33 cm 1,36 cm 1,34 cm 1,34 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 2 cm 3 cm 3 cm 3 cm 3 cm Standart Sapma 0,447 0,529 0,527 0,592 0,529 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği sırt yüksekliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden sırt yüksekliği yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %18,9 unda ortalama 1,36 cm, 48 beden %24,9 unda 1,33 cm, 50 beden %28,1 inde 1,36 cm, 52 beden %28,1 inde 1,34 cm olmak üzere toplam 185 öğrencide ortalama 1,34 cm yukarıda olduğu görülmektedir. 143

5.9.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluğu; ön uzunluğunun öğrencilere uygunluk tablosu, ön uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımı, ön uzunluğu aşağıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, ön uzunluğu yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 26. Ön Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Aşağıda f 2 1-4 7 % 0,5 0,25-1 1,75 Normal f 33 30 36 28 127 % 8,25 7,5 9 7 31,75 Yukarıda f 65 69 64 68 266 % 16,25 17,25 16 17 66,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %0,5 inde, 48 beden olan %0,25 inde, 52 beden olan %1 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %1,75 inde aşağıda olduğu belirlenmektedir. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %8,25 inde, 48 beden %7,5 inde, 50 beden %9 unda, 52 beden %7 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %31,75 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %16,25 inde, 48 beden %17,5 inde, 50 beden %16 sında, 52 beden %17 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %66,5 inde yukarıda olduğu belirlenmektedir. 144

Tablo 26.1. Ön Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 33 30 36 28 127 % 26 23,6 28,3 22 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluğu tablosunda, ön uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %26 sında, 48 beden öğrencilerin %23,6 sında, 50 beden öğrencilerin %28,3 ünde, 52 beden öğrencilerin %22 sinde olmak üzere toplam 127 öğrencide normal bulunmaktadır. Tablo 26.2. Ön Uzunluğu Aşağıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 2 1-4 7 % 28,6 14,3-57,1 100 Ortalama 1,25 cm 1 cm - 1,25 cm 1,214 cm Medyan 1,25 cm 1 cm - 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm - 1 cm 1 cm Maksimum 1,5 cm 1 cm - 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,35355 - - 0,5 0,3934 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluğu tablosunda, ön uzunluğu aşağıda olan öğrencilerin dağılımına bakıldığında; ön uzunluğunun 46 beden öğrencilerin %28,6 sında 1,25 cm aşağıda, 48 beden öğrencilerin %14,3 ünde 1 cm aşağıda, 52 beden öğrencilerin %57,1 inde 1,25 cm aşağıda olmak üzere toplam 7 öğrencide ortalama 1,214 cm aşağıda olduğu gözlenmektedir. 145

Tablo 26.3. Ön Uzunluğu Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 65 69 64 68 266 % 24,4 25,9 24,1 25,6 100 Ortalama 1,5308 cm 1,2971 cm 1,375 cm 1,4926 cm 1,4229 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 5 cm 3 cm 3,5 cm 5 cm 5 cm Standart Sapma 0,78996 0,60827 0,60422 0,77504 0,70221 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin ön uzunluğuna uygunluğu tablosunda, ön uzunluğu yukarıda olan öğrencilerin dağılımına bakıldığında; ön uzunluğunun 46 beden öğrencilerin %24,4 ünde 1,5308 cm yukarıda, 48 beden öğrencilerin %25,9 unda 1,2971 cm yukarıda, 50 beden öğrencilerin %24,1 inde 1,375 cm yukarıda, 52 beden öğrencilerin %25,6 sında 1,4926 cm yukarıda olmak üzere toplam 266 öğrencide ortalama 1,4229 cm yukarıda olduğu belirlenmektedir. 5.9.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka uzunluğuna uygunluğu; arka uzunluğunun öğrencilere uygunluk tablosu, arka uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımı, arka uzunluğu aşağıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, arka uzunluğu yukarıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. 146

Tablo 27. Arka Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Aşağıda f 1 - - 1 2 % 0,25 - - 0,25 0,5 Normal f 34 19 20 18 91 % 8,5 4,75 5 4,5 22,75 Yukarıda f 65 81 80 81 307 % 16,25 20,25 20 20,25 76,75 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka uzunluğuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden %0,25 inde, 52 beden %0,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 inde aşağıda, öğrencilerin 46 beden %8,5 inde, 48 beden %4,75 inde, 50 beden %5 inde, 52 beden %4,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %22,75 inde normal olduğu görülüp, öğrencilerin 46 beden %16,25 inde, 48 beden %20,25 inde, 50 beden %20 sinde, 52 beden %20,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %76,75 inde yukarıda olduğu gözlenmektedir. Tablo 27.1. Arka Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 34 19 20 18 91 % 37,4 20,9 22 19,8 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arka uzunluğuna uygunluğu tablosunda, arka uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %37,4 ünde, 48 beden 147

öğrencilerin %20,9 unda, 50 beden öğrencilerin %22 sinde, 52 beden öğrencilerin %19,8 inde olmak üzere toplam 91 öğrencide normal olduğu gözlenmektedir. Tablo 27.2. Arka Uzunluğu Aşağıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 1 - - 1 2 % 50 - - 50 100 Ortalama 2 cm - - 2 cm 2 cm Medyan 2 cm - - 2 cm 2 cm Minimum 2 cm - - 2 cm 2 cm Maksimum 2 cm - - 2 cm 2 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arka uzunluğu aşağıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %50 sinde ortalama 2 cm, 52 beden %50 sinde 2 cm olmak üzere toplam 2 öğrencide ortalama 2 cm yukarıda bulunmaktadır. Tablo 27.3. Arka Uzunluğu Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 65 81 80 81 307 % 21,2 26,4 26,1 26,4 100 Ortalama 2,44 cm 2,49 cm 2,55 cm 2,67 cm 2,54 cm Medyan 2 cm 2 cm 2,5 cm 2,5 cm 2,5 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 5 cm 6 cm 5 cm 5 cm 6 cm Standart Sapma 1,059 1,055 1,127 1,183 1,107 148

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arka uzunluğu yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %21,2 sinde ortalama 2,44 cm, 48 beden %26,4 ünde 2,49 cm, 50 beden %26,1 inde 2,55 cm, 52 beden %26,4 ünde 2,54 cm olmak üzere toplam 307 öğrencide ortalama 2,54 cm yukarıda olduğu belirtilmektedir. 5.10. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu 5.10.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyun çevresine uygunluğu; boyun çevresinin öğrencilere uygunluk tablosu, boyun çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımı, boyun çevresi dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, boyun çevresi bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 28. Boyun Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 13 26 28 37 104 % 3,25 6,5 7 9,25 26 Normal f 75 69 66 59 269 % 18,75 17,25 16,5 14,75 67,25 Bol f 12 5 6 4 27 % 3 1,25 1,5 1 6,75 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyun çevresine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 149

46 beden olan %3,25 ine, 48 beden olan %6,5 ine, 50 beden olan %7 sine, 52 beden olan %9,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %26 sına dar geldiği belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %18,75 ine, 48 beden %17,25 ine, 50 beden %16,5 ine, 52 beden %14,75 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %67,25 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %3 üne, 48 beden %1,25 ine, 50 beden %1,5 ine, 52 beden %1 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %6,75 ine bol geldiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 28.1. Boyun Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 75 69 66 59 269 % 27,9 25,7 24,5 21,9 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyun çevresine uygunluğu tablosunda, boyun çevresi normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %27,9 unda, 48 beden öğrencilerin %25,7 sinde, 50 beden öğrencilerin %24,5 inde, 52 beden öğrencilerin %21,9 unda olmak üzere toplam 269 öğrenciye normal geldiği görülmektedir. Tablo 28.2. Boyun Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 13 26 28 37 104 % 12,5 25 26,9 35,6 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - 150

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyun çevresine uygunluğu tablosunda, boyun çevresi dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; boyun çevresinin 46 beden öğrencilerin %12,5 ine 0,5 cm dar, 48 beden öğrencilerin %25 ine 0,5 cm dar, 50 beden öğrencilerin %26,9 una 0,5 cm dar, 52 beden öğrencilerin %35,6 sına 0,5 cm dar olmak üzere toplam 104 öğrenciye ortalama 0,5 cm dar olduğu gözlenmektedir. Tablo 28.3. Boyun Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 12 5 6 4 27 % 44,4 18,5 22,2 14,8 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boyun çevresine uygunluğu tablosunda, boyun çevresi bol gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; boyun çevresinin 46 beden öğrencilerin %44,4 üne 0,5 cm bol, 48 beden öğrencilerin %18,5 ine 0,5 cm bol, 50 beden öğrencilerin %22,2 sine 0,5 cm bol, 52 beden öğrencilerin %14,8 ine 0,5 cm bol olmak üzere toplam 27 öğrenciye ortalama 0,5 cm bol olduğu belirlenmektedir. 5.10.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu; yaka oyuntusunun öğrencilere uygunluk tablosu, yaka oyuntusu önde normal gelen öğrencilerin dağılımı, yaka oyuntusu önde kapalı olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, yaka oyuntusu arkada 151

normal gelen öğrencilerin dağılımı ve yaka oyuntusu arkada kapalı olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 5tabloda incelenmiştir. Tablo 29. Yaka Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Yaka Ön Ortası Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Açık f - - - - - % - - - - - Normal f 1 - - 3 4 % 0,25 - - 0,75 1 Kapalı f 99 100 100 97 396 % 24,75 25 25 24,25 99 Toplam N 100 100 100 100 400 Yaka Yan Kısım Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam Normal f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Yaka Arka Ortası Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Açık f - - - - - % - - - - - Normal f 62 53 49 50 214 % 15,5 13,25 12,25 12,5 53,5 Kapalı f 38 47 51 50 186 % 9,5 11,75 12,75 12,5 46,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, önde 46-52 beden (38-41 yaka)öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %0,25 inde, 52 beden %0,75 inde olmak 152

üzere toplam öğrencilerin %1 inde normal gelip, öğrencilerden 46 beden %24,75 inde, 48 beden %25 inde, 50 beden %25 inde, 52 beden %24,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %99 unda yaka oyuntusunun kapalı geldiği ortaya çıkmaktadır. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, yanda 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu tablosunda, yanda yaka oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 48 beden öğrencilerin %25 inde, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %25 inde olmak üzere toplam 400 öğrenciye normal geldiği görülmektedir. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, arkada 46-52 beden (38-41 yaka)öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %15,5 inde, 48 beden %13,25 inde, 50 beden %12,25 inde, 52 beden %12,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %53,5 inde normal olup, öğrencilerden 46 beden %9,5 inde, 48 beden %11,75 inde, 50 beden %12,75 inde, 52 beden %12,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %46,5 inde yaka oyuntusunun kapalı geldiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 29.1. Yaka Oyuntusu Önde Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 1 - - 3 4 % 25 - - 75 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu tablosunda, yaka oyuntusu önde normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %75 inde olmak üzere toplam 4 öğrenciye normal geldiği gözlenmektedir. 153

Tablo 29.2. Yaka Oyuntusu Önde Kapalı Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 99 100 100 97 396 % 25 25,3 25,3 24,5 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu tablosunda, önde yaka oyuntusu kapalı olan öğrencilerin dağılımına bakıldığında; yaka oyuntusunun 46 beden öğrencilerin %25 inde 0,5 cm kapalı, 48 beden öğrencilerin %25,3 ünde 0,5 cm kapalı, 50 beden öğrencilerin %25,3 ünde 0,5 cm kapalı, 52 beden öğrencilerin %24,5 inde 0,5 cm kapalı olmak üzere toplam 396 öğrencide ortalama 0,5 cm kapalı bulunmaktadır. Tablo 29.3. Yaka Oyuntusu Arkada Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 62 53 49 50 214 % 29 24,8 22,9 23,4 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, arkada 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu tablosunda, arkada yaka oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %29 unda, 48 beden öğrencilerin %24,8 inde, 50 beden öğrencilerin %22,9 unda, 52 beden öğrencilerin %23,4 ünde olmak üzere toplam 214 öğrenciye normal geldiği tespit edilmektedir. 154

Tablo 29.4. Yaka Oyuntusu Arkada Kapalı Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 38 47 51 50 186 % 20,4 25,3 27,4 26,9 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun arkada 46-52 beden (38-41 yaka)öğrencilerin yaka oyuntusuna uygunluğu tablosunda, arkada yaka oyuntusu kapalı gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden %20,4 ünde 0,5 cm, 48 beden %25,3 ünde 0,5 cm, 50 beden %27,4 ünde 0,5 cm, 52 beden %26,9 unda 0,5 cm olmak üzere toplam 186 öğrencide 0,5 cm kapalı olduğu belirlenmektedir. 5.10.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu; yaka genişliği görünümünün öğrencilere uygunluk tablosu, yaka genişliği görünümü önde normal gelen öğrencilerin dağılımı, yaka genişliği görünümü önde dar olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, yaka genişliği görünümü arkada normal gelen öğrencilerin dağılımı, yaka genişliği görünümü arkada dar olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 5 tabloda ele alınmıştır. 155

Tablo 30. Yaka Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Önde Yaka Genişliği Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 28 61 93 98 280 % 7 15,25 23,25 24,5 70 Normal f 72 39 7 2 120 % 18 9,75 1,75 0,5 30 Geniş f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Arkada Yaka Genişliği Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 15 40 80 92 227 % 3,75 10 20 23 56,75 Normal f 85 60 20 8 173 % 21,25 15 5 2 43,25 Geniş f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün, önde 46-52 beden (38-41 yaka)öğrencilerin boynuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %7 sinde, 48 beden %15,25 inde, 50 beden %23,25 inde, 52 beden %24,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %70 inde dar olup, öğrencilerden 46 beden %18 inde, 48 beden %9,75 inde, 50 beden %1,75 inde, 52 beden %0,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %30 unda yaka genişliğinin normal geldiği ortaya çıkmaktadır. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün arkada 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %3,75 inde, 48 beden %10 unda, 50 beden %20 sinde, 52 beden %23 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin 156

%56,75 inde dar olup, öğrencilerden 46 beden %21,25 inde, 48 beden %15 inde, 50 beden %5 inde, 52 beden %2 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %43,25 inde yaka genişliğinin normal geldiği gözlenmektedir. Tablo 30.1. Önde Yaka Genişliği Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 72 39 7 2 120 % 60 32,5 5,8 1,7 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, yaka genişliği önde normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %60 ında, 48 beden öğrencilerin %32,5 inde, 50 beden öğrencilerin %5,8 inde, 52 beden öğrencilerin %1,7 sinde olmak üzere toplam 120 öğrenciye normal geldiği görülmektedir. Tablo 30.2. Önde Yaka Genişliği Görünümü Dar Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 28 61 93 98 280 % 10 21,8 33,2 35 100 Ortalama 0,82 cm 0,98 cm 1,26 cm 1,61 cm 1,28 cm Medyan 1 cm 1 cm 1,55 cm 1,5 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,244 0,142 0,272 0,414 0,416 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliğinin, önde 46-52 beden (38-41 yaka)öğrencilerin boynuna dar olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %10 unda ortalama 0,82 cm, 48 beden %21,8 inde 0,98 cm, 50 beden %33,2 sinde 1,26 cm, 52 beden %35 inde 1,61 cm olmak üzere toplam 280 öğrencide ortalama 1,28 cm dar olduğu belirtilmektedir. 157

Tablo 30.3. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 85 60 20 8 173 % 49,1 34,7 11,6 4,6 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, arkada yaka genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %49,1 inde, 48 beden öğrencilerin %34,7 sinde, 50 beden öğrencilerin %11,6 sında, 52 beden öğrencilerin %4,6 sında olmak üzere toplam 173 öğrencide normal bulunmaktadır. Tablo 30.4. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 15 40 80 92 227 % 6,6 17,6 35,2 40,5 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,502 cm 0,557 cm 0,524 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,7 cm 0,7 cm 0,7 cm Standart Sapma - - 0,0224 0,0905 0,649 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliğinin, arkada 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %6,6 sında ortalama 0,5 cm, 48 beden %17,6 sında 0,5 cm, 50 beden %35,2 sinde 0,502 cm, 52 beden %40,5 inde 0,557 cm olmak üzere toplam 227 öğrencide ortalama 0,524 cm dar olduğu görülmektedir. 158

5.10.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu; yaka ayağı genişliği görünümünün öğrencilere uygunluk tablosu, yaka ayağı genişliği görünümü önde normal gelen öğrencilerin dağılımı, yaka ayağı genişliği görünümü önde dar olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, yaka ayağı genişliği görünümü arkada normal gelen öğrencilerin dağılımı, yaka ayağı genişliği görünümü arkada dar olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 5 tabloda ele alınmıştır. Tablo 31. Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Önde Yaka Ayağı Genişliği Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 8 25 79 92 204 % 2 6,25 19,75 23 51 Normal f 92 75 21 8 196 % 23 18,75 5,25 2 49 Geniş f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Arkada Yaka Ayağı Genişliği Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 8 25 79 92 204 % 2 6,25 19,75 23 51 Normal f 92 75 21 8 196 % 23 18,75 5,25 2 49 Geniş f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 159

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, önde 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %2 sinde, 48 beden %6,25 inde, 50 beden %19,75 inde, 52 beden %23 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %51 inde dar olup, öğrencilerden 46 beden %23 ünde, 48 beden %18,75 inde, 50 beden %5,25 inde, 52 beden %2 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %49 unda yaka ayağı genişliğinin önde normal geldiği gözlenmektedir. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, arkada 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %2 sinde, 48 beden %6,25 inde, 50 beden %19,75 inde, 52 beden %23 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %51 inde dar olup, öğrencilerden 46 beden %23 ünde, 48 beden %18,75 inde, 50 beden %5,25 inde, 52 beden %2 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %49 unda yaka ayağı genişliğinin arkada normal geldiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 31.1. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 92 75 21 8 196 % 46,9 38,3 10,7 4,1 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, önde yaka genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %46,9 unda, 48 beden öğrencilerin %38,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %10,7 sinde, 52 beden öğrencilerin %4,1 inde olmak üzere toplam 196 öğrenciye önde normal geldiği belirlenmektedir. 160

Tablo 31.2. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 8 25 79 92 204 % 3,9 12,3 38,7 45,1 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,503 cm 0,557 cm 0,526 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,7 cm 0,7 cm 0,7 cm Standart Sapma - - 0,0225 0,0905 0,679 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, önde 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %3,9 unda ortalama 0,5 cm, 48 beden %12,3 ünde 0,5 cm, 50 beden %38,7 sinde 0,503 cm, 52 beden %45,1 inde 0,557 cm olmak üzere toplam 204 öğrencide ortalama 0,526 cm dar olduğu görülmektedir. Tablo 31.3. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 92 75 21 8 196 % 46,9 38,3 10,7 4,1 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, arkada yaka genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %46,9 unda, 48 beden öğrencilerin %38,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %10,7 sinde, 52 beden öğrencilerin %4,1 inde olmak üzere toplam 196 öğrencide arkada normal gelmektedir. 161

Tablo 31.4. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 8 25 79 92 204 % 3,9 12,3 38,7 45,1 100 Ortalama 0,5 cm 0,5 cm 0,503 cm 0,557 cm 0,526 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 0,5 cm 0,5 cm 0,7 cm 0,7 cm 0,7 cm Standart Sapma - - 0,0225 0,0905 0,0679 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, arkada 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %3,9 unda ortalama 0,5 cm, 48 beden %12,3 ünde 0,5 cm, 50 beden %38,7 sinde 0,503 cm, 52 beden %45,1 inde 0,557 cm olmak üzere toplam 204 öğrencide ortalama 0,526 cm arkada dar olduğu belirlenmektedir. 5.10.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu görünümünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu; yaka ucu görünümünün öğrencilere uygunluk dağılımı, yaka ucu görünümü normal olan öğrencilerin dağılımı, yaka ucu görünümü küçük olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda incelenmiştir. 162

Tablo 32. Yaka Ucu Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Küçük f 31 65 92 98 286 % 7,75 16,25 23 24,25 71,5 Normal f 69 35 8 2 114 % 17,25 8,75 2 0,5 28,5 Büyük f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluk tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan tüm öğrencilerden 46 beden %7,75 inde, 48 beden %16,25 inde, 50 beden %23 ünde, 52 beden %24,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %71,5 inde küçük olup, öğrencilerden 46 beden %17,25 inde, 48 beden %8,75 inde, 50 beden %2 sinde, 52 beden %0,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %28,5 inde yaka ucu görünümünün normal geldiği belirtilmektedir. Tablo 32.1. Yaka Ucu Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 69 35 8 2 114 % 60,5 30,7 7 1,8 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, yaka ucu görünümü normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %60,5 inde, 48 beden öğrencilerin %30,7 sinde, 50 beden öğrencilerin %7 sinde, 52 beden öğrencilerin %1,8 inde olmak üzere toplam 114 öğrencide normal bulunmaktadır. 163

Tablo 32.2. Yaka Ucu Görünümü Küçük Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 31 65 92 98 286 % 10,8 22,7 32,2 34,3 100 Ortalama 0,87 cm 0,98 cm 1,24 cm 1,59 cm 1,26 cm Medyan 1 cm 1 cm 1,5 cm 1,5 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,222 0,241 0,292 0,449 0,431 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna küçük olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %10,8 inde ortalama 0,87 cm, 48 beden %22,7 sinde 0,98 cm, 50 beden %32,2 sinde 1,24 cm, 52 beden %34,3 ünde 1,59 cm olmak üzere toplam 286 öğrencide ortalama 1,26 cm küçük olduğu tespit edilmektedir. 5.10.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu açıklığının 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu; yaka ucu açıklığı normal olan öğrencilerin dağılımı olan 1 tablo üzerinde incelenmiştir. Tablo 33. Yaka Ucu Açıklığı Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 164

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu açıklığı, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin boynuna uygunluğu tablosunda, yaka ucu açıklığı normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 48 beden öğrencilerin %25 inde, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %25 inde olmak üzere toplam 400 öğrencide normal olduğu görülmektedir. 5.11. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu 5.11.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kapanma payının 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu; kapanma payı normal gelen öğrencilerin dağılımı olan 1 tablo üzerinde ele alınmıştır. Tablo 34. Kapanma Payı Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kapanma payının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu tablosunda, kapanma payı normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 48 beden öğrencilerin %25 inde, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %25 inde olmak üzere toplam 400 öğrencide normal olduğu sonucuna varılmaktadır. 165

5.11.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği ilik düğme arasının 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu; ilik düğme arası kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 1 tabloda incelenmiştir. Tablo 35. İlik Düğme Arası Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ilik düğme arasının, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden ilik düğme arası kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25 inde ortalama 1 cm, 48 beden %25 inde 1 cm, 50 beden %25 inde 1 cm, 52 beden %25 inde 1 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 1 cm kısa olduğu görülmektedir. 166

5.12. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu 5.12.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği cep büyüklüğünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu; cep büyüklüğü küçük gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 1 tablo üzerinde ele alınmıştır. Tablo 36. Cep Büyüklüğü Küçük Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 1,945 cm 1,965 cm 2,045 cm 2,41 cm 2,091 cm Medyan 2 cm 2 cm 2 cm 2,5 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 3 cm 3 cm 4 cm 4 cm Standart Sapma 0,3886 0,2952 0,3899 0,4516 0,4275 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep büyüklüğünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden cep büyüklüğü küçük gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25 inde ortalama 1,945 cm, 48 beden %25 inde 1,965 cm, 50 beden %25 inde 2,045 cm, 52 beden %25 inde 2,41 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 2,091 cm küçük bulunmaktadır. 167

5.12.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (üst-alt) 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu; cep yeri (üst-alt) yukarıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olan 1 tabloda incelenmiştir. Tablo 37. Cep Yeri (Üst-Alt) Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 2,05 cm 2,23 cm 2,28 cm 2,32 cm 2,22 cm Medyan 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 4 cm 3 cm 4 cm 4 cm Standart Sapma 0,568 0,524 0,484 0,618 0,558 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (üst-alt), 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden cep yeri yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25 inde ortalama 2,05 cm, 48 beden %25 inde 2,23 cm, 50 beden %25 inde 2,28 cm, 52 beden %25 inde 2,32 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 2,22 cm yukarıda olduğu belirtilmektedir. 5.12.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (sağ-sol) 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluğu; cep yeri (sağ-sol) yanda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 1 tabloda ele alınarak incelenmiştir. 168

Tablo 38. Cep Yeri (Sağ-Sol) Yanda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 1,44 cm 1,46 cm 1,35 cm 1,32 cm 1,39 cm Medyan 1,5 cm 1,5 cm 1 cm 1 cm 1,5 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 2 cm 3 cm 2 cm 2 cm 3 cm Standart Sapma 0,428 0,453 0,416 0,387 0,424 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (sağ-sol), 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden, cep yeri yanda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden; 46 beden %25 inde ortalama 1,44 cm, 48 beden %25 inde 1,46 cm, 50 beden %25 inde 1,35 cm, 52 beden %25 inde 1,32 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 1,39 cm yanda olduğu belirlenmektedir. Öğrencilerin tümünde cep yanda bulunmaktadır. 5.13. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün, Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu 5.13.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği roba görünümünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerine uygunluğu; robanın arkadan görünümü yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, robanın önden görünümü yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 2 tabloda ele alınmıştır. 169

Tablo 39. Robanın Arkadan Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 2,28 cm 2,33 cm 2,37 cm 2,66 cm 2,41 cm Medyan 2 cm 2 cm 2 cm 2,5 cm 2 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 5 cm 5 cm 5 cm 5 cm Standart Sapma 0,645 0,69 0,706 0,762 0,715 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği roba görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerde arkada roba görünümü yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25 inde ortalama 2,28 cm, 48 beden %25 inde ortalama 2,33 cm, 50 beden %25 inde ortalama 2,37 cm, 52 beden %25 inde 2,66 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 2,41 cm yukarıda olduğu belirtilmektedir. Tablo 40. Robanın Önden Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Ortalama 1,21 cm 1,295 cm 1,36 cm 1,405 cm 1,318 cm Medyan 1 cm 1,5 cm 1,5 cm 1,5 cm 1,5 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 2 cm 2 cm 2 cm 3 cm 3 cm Standart Sapma 0,3566 0,3767 0,3898 0,3386 0,3719 170

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği roba görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerde önde roba görünümü yukarıda olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25 inde ortalama 1,21 cm, 48 beden %25 inde ortalama 1,295 cm, 50 beden %25 inde ortalama 1,36 cm, 52 beden %25 inde 1,405 cm olmak üzere toplam 400 öğrencide ortalama 1,318 cm yukarıda olduğu ortaya çıkmaktadır. 5.13.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği omzunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin omzuna uygunluğu; omuz görünümünün öğrencilere uygunluk tablosu, omuz genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, omuz genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, omzu geniş gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, omuz düşüklüğünün öğrencilere uygunluk tablosu, omuz düşüklüğü normal gelen öğrencilerin dağılımı, omuz düşüklüğü alçak gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, omuz düşüklüğü yüksek gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 8 tabloda incelenmiştir. Tablo 41. Omuz Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f - 1 2 1 4 % - 0,25 0,5 0,25 1 Normal f 47 47 45 52 191 % 11,75 11,75 11,25 13 48 Geniş f 53 52 52 47 204 % 13,25 13 13 11,75 51 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin omuz görünümüne uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 48 beden olan %0,25 ine, 50 beden olan %0,5 ine, 52 beden olan 171

%0,25 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %1 ine dar geldiği belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %11,75 ine, 48 beden %11,75 ine, 50 beden %11,25 ine, 52 beden %13 üne olmak üzere toplam öğrencilerin %48 ine normal gelip, öğrencilerin 46 beden %13,25 ine, 48 beden %13 üne, 50 beden %13 üne, 52 beden %11,75 ine olmak üzere toplam öğrencilerin %51 ine geniş geldiği gözlenmektedir. Tablo 41.1. Omuz genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 47 47 45 52 191 % 24,6 24,6 23,6 27,2 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omzunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin omzuna uygunluğu tablosunda, omuz genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %24,6 sında, 48 beden öğrencilerin %24,6 sında, 50 beden öğrencilerin %23,6 sında, 52 beden öğrencilerin %27,2 sinde olmak üzere toplam 191 öğrencide normal bulunmaktadır. Tablo 41.2. Omuz Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f - 1 2 1 4 % - 25 50 25 100 Ortalama - 0,5 cm 1,25 cm 1 cm 1 cm Medyan - 0,5 cm 1,25 cm 1 cm 1 cm Minimum - 0,5 cm 1 cm 1 cm 0,5 cm Maksimum - 0,5 cm 1,5 cm 1 cm 1,5 cm Standart Sapma - - 0,3536-0,4082 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz genişliği 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden omuz genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna 172

bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 48 beden %25 inde 0,5 cm, 50 beden %50 sinde 1,25 cm, 52 beden %25 inde 1 cm olmak üzere toplam 4 öğrenciye ortalama 1 cm dar geldiği görülmektedir. Tablo 41.3. Omzu Geniş Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 53 52 52 47 204 % 26 25,5 25,5 23 100 Ortalama 1,39 cm 1,45 cm 1,31 cm 1,36 cm 1,38 cm Medyan 1 cm 1,5 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 3 cm 3 cm 3 cm 4 cm 4 cm Standart Sapma 0,525 0,488 0,604 0,605 0,555 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omzu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden omzu geniş gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %26 sında ortalama 1,39 cm, 48 beden %25,5 inde 1,45 cm, 50 beden %25,5 inde 1,31 cm, 52 beden %23 ünde 1,36 cm olmak üzere toplam 204 öğrenciye ortalama 1,38 cm bol geldiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 42. Omuz Düşüklüğünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Alçak f 9 9 9 6 33 % 2,25 2,25 2,25 1,5 8,25 Normal f 80 79 79 81 319 % 20 19,75 19,75 20,25 79,75 Yüksek f 11 12 12 13 48 % 2,75 3 3 3,25 12 Toplam N 100 100 100 100 400 173

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz düşüklüğünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin omuz düşüklüğüne uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %2,25 inde, 48 beden olan %2,25 inde, 50 beden olan %2,25 inde, 52 beden olan %1,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %8,25 inde alçak geldiği belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %20 sinde, 48 beden %19,75 inde, 50 beden %19,75 inde, 52 beden %20,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %79,75 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %2,75 inde, 48 beden %3 ünde, 50 beden %3 ünde, 52 beden %3,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %12 sinde yüksek bulunmaktadır. Tablo 42.1. Omuz Düşüklüğü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 80 79 79 81 319 % 25,1 24,8 24,8 25,4 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz düşüklüğünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin omuz düşüklüğüne uygunluğu tablosunda, omuz düşüklüğü normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25,1 inde, 48 beden öğrencilerin %24,8 inde, 50 beden öğrencilerin %24,8 inde, 52 beden öğrencilerin %25,4 ünde olmak üzere toplam 319 öğrencide normal olduğu anlaşılmaktadır. Tablo 42.2. Omuz Düşüklüğü Alçak Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 9 9 9 6 33 % 27,3 27,3 27,3 18,2 100 Ortalama 0,83 cm 0,78 cm 0,78 cm 0,67 cm 0,77 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 0,5 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Standart Sapma 0,25 0,264 0,264 0,258 0,253 174

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz düşüklüğü, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden omuz düşüklüğü alçak gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %27,3 ünde ortalama 0,83 cm, 48 beden %27,3 ünde 0,78 cm, 50 beden %27,3 ünde 0,78 cm, 52 beden %18,2 sinde 0,67 cm olmak üzere toplam 33 öğrenciye ortalama 0,77 cm alçak geldiği belirlenmektedir. Tablo 42.3. Omuz Düşüklüğü Yüksek Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 11 12 12 13 48 % 22,9 25 25 27,1 100 Ortalama 0,73 cm 0,75 cm 0,83 cm 0,81 cm 0,78 cm Medyan 0,5 cm 0,75 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 1 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,261 0,261 0,326 0,325 0,29 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz düşüklüğü, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden omuz düşüklüğü yüksek gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %22,9 unda ortalama 0,73 cm, 48 beden %25 inde 0,75 cm, 50 beden %25 inde 0,83 cm, 52 beden %27,1 inde 0,81 cm olmak üzere toplam 48 öğrenciye ortalama 0,78 cm yüksek geldiği görülmektedir. 5.13.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin vücuduna uygunluğu;yan dikişin öğrencilere uygunluk tablosu, yan dikişi normal gelen öğrencilerin dağılımı, yan dikişi önde olan öğrencilerin ölçü farkı 175

dağılımı, yan dikişi arkada olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda ele alınarak incelenmiştir. Tablo 43. Yan Dikişin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Önde f 5 2 1 2 10 % 1,25 0,5 0,25 0,5 2,5 Normal f 38 44 39 43 164 % 9,5 11 9,75 10,75 41 Arkada f 57 54 60 55 226 % 14,25 13,5 15 13,75 56,5 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin yan dikişine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %1,25 inde, 48 beden olan %0,5 inde, 50 beden olan %0,25 inde, 52 beden olan %0,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %2,5 inde önde olduğu belirlenmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %9,5 inde, 48 beden %11 inde, 50 beden %9,75 inde, 52 beden %10,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %41 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %14,25 inde, 48 beden %13,5 inde, 50 beden %15 inde, 52 beden %13,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %56,5 inde arkada olduğu ortaya çıkmaktadır. Tablo 43.1. Yan Dikişi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 38 44 39 43 164 % 23,2 26,8 23,8 26,2 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin vücuduna uygunluğu tablosunda, yan dikişi normal gelen öğrencilerin 176

dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,2 sinde, 48 beden öğrencilerin %26,8 inde, 50 beden öğrencilerin %23,8 inde, 52 beden öğrencilerin %26,2 sinde olmak üzere toplam 164 öğrencide normal bulunmaktadır. Tablo 43.2. Yan Dikişi Önde Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 5 2 1 2 10 % 50 20 10 20 100 Ortalama 1 cm 1 cm 1 cm 1,5 cm 1,1 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1,5 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 1 cm 1 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma - - - 0,707 0,316 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden yan dikişi önde olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %50 sinde ortalama 1 cm, 48 beden %20 sinde 1 cm, 50 beden %10 unda 1 cm, 52 beden %20 sinde 1,5 cm olmak üzere toplam 10 öğrencide ortalama 1,1 cm önde olduğu tespit edilmektedir. Tablo 43.3. Yan Dikişi Arkada Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 57 54 60 55 226 % 25,2 23,9 26,5 24,3 100 Ortalama 1,39 cm 1,35 cm 1,28 cm 1,15 cm 1,26 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 3 cm 3 cm 2 cm 2 cm 3 cm Standart Sapma 0,59 0,555 0,482 0,418 0,519 177

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden yan dikişi arkada olan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %25,2 sinde ortalama 1,39 cm, 48 beden %23,9 unda 1,35 cm, 50 beden %26,5 inde 1,28 cm, 52 beden %24,3 ünde 1,15 cm olmak üzere toplam 226 öğrencide ortalama 1,26 cm arkada olduğu belirtilmektedir. 5.14. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu 5.14.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kol boyunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol boyuna uygunluğu; kol boyunun öğrencilere uygunluk tablosu, kol boyu normal gelen öğrencilerin dağılımı, kol boyu kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, kol boyu uzun gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 44. Kol Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Kısa f 87 94 97 87 365 % 21,75 23,5 24,25 21,75 91,25 Normal f 13 6 3 11 33 % 3,25 1,5 0,75 2,75 8,25 Uzun f - - - 2 2 % - - - 0,5 0,5 Toplam N 100 100 100 100 400 178

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol boyuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %21,75 inde, 48 beden olan %23,5 inde, 50 beden olan %24,25 inde, 52 beden olan %21,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %91,25 inde kısa geldiği belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %3,25 inde, 48 beden %1,5 inde, 50 beden %0,75 inde, 52 beden %2,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %8,25 inde normal olup, öğrencilerin 52 beden %0,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 inde uzun olduğu tespit edilmektedir. Tablo 44.1. Kol Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 13 6 3 11 33 % 39,4 18,2 9,1 33,3 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol boyunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol boyuna uygunluğu tablosunda, kol boyu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %39,4 ünde, 48 beden öğrencilerin %18,2 sinde, 50 beden öğrencilerin %9,1 inde, 52 beden öğrencilerin %33,3 ünde olmak üzere toplam 33 öğrencide normal olduğu gözlenmektedir. Tablo 44.2. Kol Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 87 94 97 87 365 % 23,8 25,8 26,6 23,8 100 Ortalama 5,42 cm 5,79 cm 5,72 cm 5,99 cm 5,73 cm Medyan 5 cm 6 cm 6 cm 6 cm 6 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 11 cm 13 cm 13 cm 13 cm 13 cm Standart Sapma 2,506 2,597 2,561 2,760 2,603 179

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol boyu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol boyu kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %23,8 inde ortalama 5,42 cm, 48 beden %25,8 inde 5,79 cm, 50 beden %26,6 sında 5,72 cm, 52 beden %23,8 inde 5,99 cm olmak üzere toplam 365 öğrenciye ortalama 5,73 cm kısa geldiği belirtilmektedir. Tablo 44.3. Kol Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f - - - 2 2 % - - - 100 100 Ortalama - - - 1,5 cm 1,5 cm Medyan - - - 1,5 cm 1,5 cm Minimum - - - 1 cm 1 cm Maksimum - - - 2 cm 2 cm Standart Sapma - - - 0,707 0,707 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol boyu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol boyu uzun gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 52 bedende ortalama 1,5 cm olmak üzere toplam 2 öğrenciye ortalama 1,5 cm uzun geldiği gözlenmektedir. 5.14.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kol genişliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol genişliğine uygunluğu; kol genişliğinin öğrencilere uygunluk tablosu, kol genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, kol genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda ele alınarak incelenmiştir. 180

Tablo 45. Kol Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 4 4 12 15 35 % 1 1 3 3,75 8,75 Normal f 96 96 88 85 365 % 24 24 22 21,25 91,25 Bol f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol genişliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol genişliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %1 inde, 48 beden olan %1 inde, 50 beden olan %3 ünde, 52 beden olan %3,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %8,75 inde dar geldiği ortaya konmaktadır. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %24 ünde, 48 beden %24 ünde, 50 beden %22 sinde, 52 beden %21,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %91,25 inde normal bulunmaktadır. Tablo 45.1. Kol Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 96 96 88 85 365 % 26,3 26,3 24,1 23,3 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol genişliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol genişliğine uygunluğu tablosunda, kol genişliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %26,3 ünde, 48 beden öğrencilerin %26,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %24,1 inde, 52 beden öğrencilerin %23,3 ünde olmak üzere toplam 365 öğrencide normal olduğu görülmektedir. 181

Tablo 45.2. Kol Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 4 4 12 15 35 % 11,4 11,4 34,3 42,9 100 Ortalama 1,38 cm 1,25 cm 1,21 cm 1,5 cm 1,36 cm Medyan 1,25 cm 1 cm 1 cm 2 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,479 0,5 0,396 0,567 0,494 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol genişliği, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol genişliği dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %11,4 ünde ortalama 1,38 cm, 48 beden %11,4 ünde 1,25 cm, 50 beden %34,3 ünde 1,21 cm, 52 beden %42,9 unda 1,5cm olmak üzere toplam 35 öğrenciye 1,36 cm dar olduğu görülmektedir. 5.14.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliğinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koltuk oyuntu yüksekliğine uygunluğu; koltuk oyuntu yüksekliğinin öğrencilere uygunluk tablosu, koltuk oyuntu yüksekliği normal gelen öğrencilerin dağılımı, koltuk oyuntu yüksekliği yukarıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda incelenmiştir. 182

Tablo 46. Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Aşağıda f - - - - - % - - - - - Normal f 42 34 39 30 145 % 10,5 8,5 9,75 7,5 36,25 Yukarıda f 58 66 61 70 255 % 14,5 16,5 15,25 17,5 63,75 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koltuk oyuntu yüksekliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden %10,5 inde, 48 beden %8,5 inde, 50 beden %9,75 inde, 52 beden %7,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %36,25 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %14,5 inde, 48 beden %16,5 inde, 50 beden %15,25 inde, 52 beden %17,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %63,75 inde yukarıda bulunmaktadır. Tablo 46.1. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 42 34 39 30 145 % 29 23,4 26,9 20,7 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koltuk oyuntu yüksekliğine uygunluğu tablosunda, koltuk oyuntu yüksekliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %29 unda, 48 beden öğrencilerin %23,4 ünde, 50 beden öğrencilerin %26,9 unda, 52 beden öğrencilerin %20,7 sinde olmak üzere toplam 145 öğrencide normal olduğu belirlenmektedir. 183

Tablo 46.2. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 58 66 61 70 255 % 22,7 25,9 23,9 27,5 100 Ortalama 1,46 cm 1,39 cm 1,38 cm 1,48 cm 1,43 cm Medyan 1,5 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 4 cm 3 cm 3 cm 4 cm 4 cm Standart Sapma 0,58 0,51 0,462 0,611 0,544 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliği, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden koltuk oyuntu yüksekliği yukarıda gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %22,7 sinde ortalama 1,46 cm, 48 beden %25,9 unda 1,39 cm, 50 beden %23,9 unda 1,38 cm, 52 beden %27,5 inde 1,48 cm olmak üzere toplam 255 öğrenciye ortalama 1,43 cm yukarıda olduğu belirtilmektedir. 5.14.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koltuk oyuntusuna uygunluğu; koltuk oyuntusunun öğrencilere uygunluk tablosu, önde koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımı, önde koltuk oyuntusu içeride kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, önde koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, kol ortasında koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımı, kol ortasında koltuk oyuntusu içerde kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, kol ortasında koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, arkada koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımı, arkada koltuk oyuntusu içeride kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, arkada koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 10 tabloda ele alınarak incelenmiştir. 184

Tablo 47. Koltuk Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Koltuk Oyuntusu Önde Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N İçeride f - - 1 1 2 % - - 0,25 0,25 0,5 Normal f 44 46 48 51 189 % 11 11,5 12 12,75 47,25 Dışarıda f 56 54 51 48 209 % 14 13,5 12,75 12 52,25 Toplam N 100 100 100 100 400 Koltuk Oyuntusu Kol Ortasında Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N İçeride f - - 1 1 2 % - - 0,25 0,25 0,5 Normal f 45 46 46 52 189 % 11,25 11,5 11,5 13 47,25 Dışarıda f 55 54 53 47 209 % 13,75 13,5 13,25 11,75 52,25 Toplam N 100 100 100 100 400 Koltuk Oyuntusu Arkada Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N İçeride f - - 1 1 2 % - - 0,25 0,25 0,5 Normal f 45 46 49 52 192 % 11,25 11,5 12,25 13 48 Dışarıda f 55 54 50 47 206 % 13,75 13,5 12,5 11,75 51,5 Toplam N 100 100 100 100 400 185

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği önde koltuk oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin önde koltuk oyuntusuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 50 beden olan %0,25 inde, 52 beden olan %0,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 inde içeride olduğu gözlenmektedir. Aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %11 inde, 48 beden %11,5 inde, 50 beden %12 sinde, 52 beden %12,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %47,25 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %14 ünde, 48 beden %13,5 inde, 50 beden %12,75 inde, 52 beden %12 sinde olmak üzere toplam öğrencilerin %52,25 inde dışarıda olduğu belirlenmektedir. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol ortasında koltuk oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol ortasındaki koltuk oyuntusuna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 50 beden olan %0,25 inde, 52 beden olan %0,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 inde içeride olduğu belirtilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %11,25 inde, 48 beden %11,5 inde, 50 beden %11,5 inde, 52 beden %13 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %47,25 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %13,75 inde, 48 beden %13,5 inde, 50 beden %13,25 inde, 52 beden %11,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %52,25 inde dışarıda olduğu ortaya çıkmaktadır. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arkada koltuk oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arkadaki koltuk oyuntusu uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 50 beden olan %0,25 inde, 52 beden olan %0,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %0,5 inde içeride olduğu görülmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %11,25!inde, 48 beden %11,5 inde, 50 beden %12,25 inde, 52 beden %13 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %48 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %13,75 inde, 48 beden %13,5 inde, 50 beden %12,5 inde, 52 beden %11,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %51,5 inde dışarıda olduğu anlaşılmaktadır. 186

Tablo 47.1. Önde Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 44 46 48 51 189 % 23,3 24,3 25,4 27 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koltuk oyuntusuna uygunluğu tablosunda, önde koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,3 ünde, 48 beden öğrencilerin %24,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %25,4 ünde, 52 beden öğrencilerin %27 sinde olmak üzere toplam 189 öğrencide normal olduğu sonucuna varılmaktadır. Tablo 47.2. Önde Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f - - 1 1 2 % - - 50 50 100 Ortalama - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden önde koltuk oyuntusu içeride kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden, 50 beden %50 sinde 0,5 cm, 52 beden %50 sinde 0,5 cm olmak üzere toplam 2 öğrencide ortalama 0,5 cm içeride olduğu anlaşılmaktadır. 187

Tablo 47.3. Önde Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 56 54 51 48 209 % 26,8 25,8 24,4 23 100 Ortalama 0,902 cm 0,926 cm 0,873 cm 0,885 cm 0,897 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,3979 0,4052 0,4341 0,3892 0,4045 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden önde koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %26,8 inde ortalama 0,902 cm, 48 beden %25,8 inde 0,926 cm, 50 beden %24,4 ünde 0,873 cm, 52 beden %23 ünde 0,885 cm olmak üzere toplam 209 öğrenciye ortalama 0,897 cm dışarıda olduğu belirtilmektedir. Tablo 47.4. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 45 46 46 52 189 % 23,8 24,3 24,3 27,5 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu kol ortasında, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin kol ortasındaki koltuk oyuntusuna uygunluğu tablosunda, kol ortasında koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,8 inde, 48 beden öğrencilerin %24,3 ünde, 50 beden öğrencilerin %24,3 ünde, 52 beden öğrencilerin %27,5 inde olmak üzere toplam 189 öğrencide normal olduğu belirlenmektedir. 188

Tablo 47.5. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu İçerde Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f - - 1 1 2 % - - 50 50 100 Ortalama - - 1 cm 1 cm 1 cm Medyan - - 1 cm 1 cm 1 cm Minimum - - 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum - - 1 cm 1 cm 1 cm Standart Sapma - - - - - Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu kol ortasında, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol ortasındaki koltuk oyuntusu içeride kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 50 beden %50 sinde 1 cm, 52 beden %50 sinde 1 cm olmak üzere toplam 2 öğrencide ortalama 1 cm içeride olduğu anlaşılmaktadır. Tablo 47.6. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 55 54 53 47 209 % 26,3 25,8 25,4 22,5 100 Ortalama 1,273 cm 1,333 cm 1,208 cm 1,266 cm 1,270 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,4597 0,5047 0,4945 0,4645 0,4803 189

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu kol ortasında, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol ortasında koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %26,3 ünde ortalama 1,273 cm, 48 beden %25,8 inde 1,333 cm, 50 beden %25,4 ünde 1,208 cm, 52 beden %22,5 inde 1,266 cm olmak üzere toplam 209 öğrencide ortalama 1,270 cm dışarıda olduğu gözlenmektedir. Tablo 47.7. Arkada Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 45 46 49 52 192 % 23,4 24 25,5 27,1 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun arkada, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin arkadaki koltuk oyuntusuna uygunluğu tablosunda, arkada koltuk oyuntusu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,4 ünde, 48 beden öğrencilerin %24 ünde, 50 beden öğrencilerin %25,5 inde, 52 beden öğrencilerin %27,1 inde olmak üzere toplam 192 öğrencide normal bulunmaktadır. Tablo 47.8. Arkada Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f - - 1 1 2 % - - 50 50 100 Ortalama - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Medyan - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Minimum - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum - - 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Standart Sapma - - - - - 190

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu arkada, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arkadaki koltuk oyuntusu içeride kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 50 beden %50 sinde 0,5 cm, 52 beden %50 sinde 0,5 cm olmak üzere toplam 2 öğrencide ortalama 0,5 cm içeride bulunmaktadır. Tablo 47.9. Arkada Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 55 54 50 47 206 % 26,7 26,2 24,3 22,1 100 Ortalama 0,89 cm 0,96 cm 0,87 cm 0,87 cm 0,9 cm Medyan 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,405 0,474 0,414 0,353 0,414 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden arkada koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %26,7 sinde ortalama 0,89 cm, 48 beden %26,2 sinde 0,96 cm, 50 beden %24,3 ünde 0,87 cm, 52 beden %22,1 inde 0,87 cm olmak üzere toplam 206 öğrencide ortalama 0,9 cm dışarıda olduğu görülmektedir. 5.14.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç yerinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu; kol yırtmaç yeri normal gelen öğrencilerin dağılımı olan 1 tabloda incelenmiştir. 191

Tablo 48. Kol Yırtmaç Yeri Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç yerinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu tablosunda, kol yırtmaç yeri normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 48 beden öğrencilerin %25 inde, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %25 inde olmak üzere toplam 400 öğrencide normal olduğu sonucuna varılmaktadır. 5.14.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğunun 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu; kol yırtmaç uzunluğunun öğrencilere uygunluk tablosu, kol yırtmaç uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımı, kol yırtmaç uzunluğu kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda incelenmiştir. Tablo 49. Kol Yırtmaç Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Kısa f 17 60 91 89 257 % 4,25 15 22,75 22,25 64,25 Normal f 83 40 9 11 143 % 20,75 10 2,25 2,75 35,75 Uzun f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 192

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğunun, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %4,25 inde, 48 beden olan %15 inde, 50 beden olan %22,75 inde, 52 beden olan %22,25 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %64,25 inde kısa geldiği tespit edilmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %20,75 inde, 48 beden %10 unda, 50 beden %2,25 inde, 52 beden %2,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %35,75 inde normal bulunmaktadır. Tablo 49.1. Kol Yırtmaç Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 83 40 9 11 143 % 58 28 6,3 7,7 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu tablosunda, kol yırtmaç uzunluğu normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %58 inde, 48 beden öğrencilerin %28 inde, 50 beden öğrencilerin %6,3 ünde, 52 beden öğrencilerin %7,7 sinde olmak üzere toplam 143 öğrencide normal olduğu gözlenmektedir. Tablo 49.2. Kol Yırtmaç Uzunluğu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 17 60 91 89 257 % 6,6 23,3 35,4 34,6 100 Ortalama 0,882 cm 0,975 cm 1,269 cm 1,68 cm 1,317 cm Medyan 1 cm 1 cm 1,5 cm 2 cm 1 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 1 cm 0,5 cm Maksimum 1,5 cm 1,5 cm 1,5 cm 2,5 cm 2,5 cm Standart Sapma 0,2811 0,1704 0,2916 0,4146 0,4326 193

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğu, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden kol yırtmaç uzunluğu kısa gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %6,6 sında ortalama 0,882 cm, 48 beden %23,3 ünde 0,975 cm, 50 beden %35,4 ünde 1,269 cm, 52 beden %34,6 sında 1,68 cm olmak üzere toplam 257 öğrenciye ortalama 1,317 cm kısa olduğu belirtilmektedir. 5.14.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pili Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği koldaki pili derinliğin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu; koldaki pili derinliği normal gelen öğrencilerin dağılımı olan 1 tabloda ele alınarak incelenmiştir. Tablo 50. Koldaki Pili Derinliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 100 100 100 100 400 % 25 25 25 25 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koldaki pili derinliğinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu tablosunda, koldaki pili derinliği normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %25 inde, 48 beden öğrencilerin %25 inde, 50 beden öğrencilerin %25 inde, 52 beden öğrencilerin %25 inde olmak üzere toplam 400 öğrencide normal olduğu ortaya çıkmaktadır. 5.14.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği manşetinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin bilek genişliğine uygunluğu; manşetin öğrencilerin bilek genişliğine uygunluk tablosu, manşeti normal gelen öğrencilerin dağılımı, manşeti dar gelen 194

öğrencilerin ölçü farkı dağılımı, manşeti bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 4 tabloda incelenmiştir. Tablo 51. Manşetin Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N Dar f 6 5 14 19 44 % 1,5 1,25 3,5 4,75 11 Normal f 78 91 81 79 329 % 19,5 22,75 20,25 19,75 82,25 Bol f 16 4 5 2 27 % 4 1 1,25 0,5 5,75 Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşetinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin bilek genişliğine uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %1,5 inde, 48 beden olan %1,25 inde, 50 beden olan %3,5 inde, 52 beden olan %4,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %11 inde dar geldiği belirlenmektedir. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %19,5 inde, 48 beden %22,75 inde, 50 beden %20,25 inde, 52 beden %19,75 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %82,25 inde normal olup, öğrencilerin 46 beden %4 ünde, 48 beden %1 inde, 50 beden %1,25 inde, 52 beden %0,5 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %5,75 inde bol olduğu ortaya çıkmaktadır. Tablo 51.1. Manşeti Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 78 91 81 79 329 % 23,7 27,7 24,6 24 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşetinin, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin bilek genişliğine uygunluğu tablosunda, manşet genişliği normal gelen 195

öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %23,7 sinde, 48 beden öğrencilerin %27,7 sinde, 50 beden öğrencilerin %24,6 sında, 52 beden öğrencilerin %24 ünde olmak üzere toplam 329 öğrencide normal olduğu görülmektedir. Tablo 51.2. Manşeti Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 6 5 14 19 44 % 13,6 11,4 31,84 43,2 100 Ortalama 0,667 cm 0,7 cm 0,786 cm 0,816 cm 0,773 cm Medyan 0,5 cm 0,5 cm 0,75 cm 1 cm 1 cm Minimum 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm 0,5 cm Maksimum 1 cm 1 cm 1,5 cm 1 cm 1,5 cm Standart Sapma 0,2582 0,2739 0,3231 0,2478 0,274 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşeti, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden manşeti dar gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %13,6 sında ortalama 0,667 cm, 48 beden %11,4 ünde 0,7 cm, 50 beden %31,84 ünde 0,786 cm, 52 beden %43,2 sinde 0,816 cm olmak üzere toplam 44 öğrenciye ortalama 0,773 cm dar geldiği gözlenmektedir. Tablo 51.3. Manşeti Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 16 4 5 2 27 % 59,3 14,8 18,5 7,4 100 Ortalama 0,97 cm 0,88 cm 0,7 cm 0,5 cm 0,87 cm Medyan 1 cm 1 cm 0,5 cm 0,5 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Standart Sapma 0,125 0,25 0,274-0,223 196

Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşeti, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden manşeti bol gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %59,3 ünde ortalama 0,97 cm, 48 beden %14,8 inde 0,88 cm, 50 beden %18,5 inde 0,7 cm, 52 beden %7,4 ünde 0,5 cm olmak üzere toplam 27 öğrenciye ortalama 0,87 cm bol olduğu belirtilmektedir. 5.14.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümünün 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu; manşet görünümünün öğrencilere uygunluk tablosu, manşet görünümü normal gelen öğrencilerin dağılımı, manşet görünümü ince gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı olarak 3 tabloda incelenmiştir. Tablo 52. Manşet Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam N İnce f 36 71 93 96 296 % 9 17,75 23,25 24 74 Normal f 64 29 7 4 104 % 16 7,25 1,75 1 26 Kalın f - - - - - % - - - - - Toplam N 100 100 100 100 400 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilere uygunluk tablosu incelendiğinde, tüm öğrencilerin 46 beden olan %9 unda, 48 beden olan %17,75 inde, 50 beden olan %23,25 inde, 52 beden olan %24 ünde olmak üzere toplam öğrencilerin %74 ünde ince bulunmaktadır. Yine aynı tabloya bakıldığında, tüm öğrencilerin 46 beden %16 sında, 48 beden %7,25 inde, 50 beden %1,75 inde, 52 beden %1 inde olmak üzere toplam öğrencilerin %26 sında normal olduğu gözlenmektedir. 197

Tablo 52.1. Manşet Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 64 29 7 4 104 % 61,5 27,9 6,7 3,8 100 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümünün, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin koluna uygunluğu tablosunda, manşet görünümü normal gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında; 46 beden öğrencilerin %61,5 inde, 48 beden öğrencilerin %27,9 unda, 50 beden öğrencilerin %6,7 sinde, 52 beden öğrencilerin %3,8 inde olmak üzere toplam 104 öğrencide normal olduğu ortaya çıkmaktadır. Tablo 52.2. Manşet Görünümü İnce Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı Beden(Yaka) 46 (38) 48 (39) 50 (40) 52 (41) Toplam f 36 71 93 96 296 % 12,2 24 31,4 32,4 100 Ortalama 0,68 cm 0,94 cm 1,24 cm 1,64 cm 1,23 cm Medyan 0,5 cm 1 cm 1,5 cm 2 cm 1 cm Minimum 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm 1 cm Maksimum 1 cm 2 cm 2 cm 2 cm 2 cm Standart Sapma 0,244 0,18 cm 0,318 0,44 0,469 Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümü, 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerden manşet görünümü ince gelen öğrencilerin ölçü farkı dağılımı tablosuna bakıldığında, örneklem grubunu oluşturan öğrencilerden 46 beden %12,2 sinde ortalama 0,68 cm, 48 beden %24 ünde 0,94 cm, 50 beden %31,4 ünde 1,24 cm, 52 beden %32,4 ünde 1,64 cm olmak üzere toplam 296 öğrenciye ortalama 1,23 cm ince geldiği anlaşılmaktadır. 198

BÖLÜM VI TARTIŞMA ve YORUM Araştırmanın bu bölümünde, örneklem grubunu oluşturan 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilere giydirilip, denenen Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs çevresi, beli, kalçası, gömlek boyu, ön uzunluğu, ön genişliği, boyun çevresi, yaka oyuntusu, yaka genişliği görünümü, yaka ayağı genişliği görünümü, yaka ucu görünümü, yaka ucu açıklığı, kapanma payı, ilik düğme arası, cep büyüklüğü, cep yeri (üst-alt), cep yeri (sağ-sol), sırt yüksekliği, arka uzunluğu, arka genişliği, roba görünümü, omuz görünümü ve omuz düşüklüğü, kol boyu, kol genişliği, koltuk oyuntu yüksekliği, koltuk oyuntusu, kol yırtmaç yeri, kol yırtmaç uzunluğu, koldaki pili derinliği, manşeti, manşet görünümü, yan dikişinin ve TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip erkek vücut ölçülerinin 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) öğrenciler uygunluğuyla ilgili denencelere ait bulgular tartışılmış ve yorumlanmıştır. Araştırma ile ilgili bulguların tartışılması ve yorumlanması, denencelerin araştırmada ele alınış sırasına uygun olarak yapılmıştır. Yapılan araştırmada; denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46,48,50,52 beden(38,39,40,41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilere uyumuna bakılmıştır. Uyumsuz olan kısımlar bu durum göz önünde bulundurularak tespit edilmiş ve geliştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre çıkan uyumsuzluklar, Türk erkeklerinin farklı anatomik yapılarından kaynaklanıyor olabilir. Akın ve Sağır toplumlarda büyüme ve gelişmenin, genetik yapı ve çevresel etkenlere dayalı olup; genetik yapının ve sosyo-ekonomik düzey, beslenme alışkanlığı, kültürel düzey, iklim ve yaşam standardı gibi çevresel etmenlerin karşılıklı etkileşimine bağlı olarak anatomik özelliklerinin ve antropometrik değerlerinin kendine has olduğunu belirtmişlerdir (2001, s. 66). Araştırma sonucunda karşılaşılan problemler, Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin Türk erkeğine tam olarak uyum sağlamadığını ortaya koymuştur. Bu durum 199

Müller Kalıp Sisteminin geliştirilip günümüz bireylerinin vücuduna uygun hale getirilmesini gerektirmiştir. V. Tekstil Sempozyumunda Ercan, ölçü alma ve kalıp geliştirilme sisteminin bir arada yürümesi gerektiğini, mevcut sistemin avantajlarının ve dezavantajlarının nelerden oluştuğunu ortaya koyarak, kalıp sisteminin geliştirilmesi gerektiğini söylemiştir (1991, s. 93). Ayrıca Özer in yaptığı araştırmada, kız meslek lisesi öğretmenlerine yönelttiği sorularda, öğretmenlerin %53,3 ü Müller Kalıp Sisteminde hazırlanan kalıplarda değişiklik yapmadan vücuda uyum sağlamadığını belirtmiş, sonuç olarak Özer sistemin Türk kadın tipine uygun olmadığını, geliştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır (1989, s. 46-47). Başer ise Müller Kalıp Sistemi yerine, Türk kalıp sistemi oluşturmak istediklerini; Müller Kalıp Sisteminin Türk ölçülerine göre çalışıldığında fazla kumaş harcadığını ileri sürmüştür (1991, s. 92). 6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön ve Arka Genişliğine Uygunluğu 6.1.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine Uygunluğu Denence 1 in içinde ele alınan; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği göğüs çevresinin 46-52 beden (38-41 yaka) öğrencilerin göğüs çevresine uygunluğuna bakıldığında; göğüs çevresi dar gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında, 46 bedenden 52 bedene doğru gidildikçe göğüs çevresi dar gelen kişi sayısının arttığı; göğüs çevresi bol gelen öğrencilerin dağılımına bakıldığında, 52 bedenden 46 bedene doğru göğüs çevresi bol gelen kişi sayısının arttığı gözlenmektedir. Araştırmadan elde edilen verilere göre; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen göğüs çevresi ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin göğüs çevresine tam olarak uyum sağlamadığı görülmektedir. Göğüs çevresinin uyumuna bakıldığında bol gelen kişi sayısının yoğun olduğu sütunda, tüm öğrencilerin % 62 sinde göğüs çevresinin ortalama 200

3,24 cm bol geldiği belirlenmektedir. Elde edilen bu bulgular, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs çevresinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin göğüs çevresine uygun olmadığını göstermektedir. Bu veriler ışığında Alman erkeklerinin vücut yapısına göre Türk erkeklerinin vücut yapısının daha ince olduğu söylenebilir. 6.1.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu Denence 1 in içinde ele alınan ve elde edilen verilere göre; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen bel çevresi ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin bel çevresine büyük ölçüde uyum sağladığı gözlenmektedir. Ancak bel çevresinin uyumuna bakıldığında örneklem grubunun % 63 üne bel çevresinin ortalama 3,44 cm bol geldiği görülmektedir. Bu sonuç günümüzdeki sportmen tip erkeklerin 1987 yılında TSE nin yapmış olduğu çalışmadaki sportmen tip erkeklerden daha ince belli olmasından kaynaklanmaktadır. Beden küçüldükçe bel çevresinin daha bol gelmesi de kalıp sisteminde verilen standart bolluk payından kaynaklanıyor olabilir. Ayrıca Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği çiziminde bel çevresi dikkate alınmadan çizim yapılmaktadır. Bu durum beli ince olan bireylerde gömleğin bol olmasına neden olabilir. Elde edilen veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin belinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin beline uygun olduğunu göstermektedir. 6.1.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu Denence 1 ün test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen kalça çevresi ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin kalça 201

çevresine uyum sağlamadığı anlaşılmaktadır. Kalça çevresinin uyumuna bakıldığında örneklem grubunun % 48,5 ine ortalama 2,9 cm bol geldiği gözlenmekle beraber kalça çevresinin beden küçüldükçe daha bol, beden büyüdükçe daha dar geldiği de tespit edilmiştir. Bu da yine her bedene standart bolluk payı verilmesinden kaynaklanıyor olabilir. Küçük bedenlere doğru bolluk payı azaltılarak çizim yapılabilir. Ayrıca göğüs çevresi ve bel çevresinde de bol gelenlerin oluşturduğu sütunlardaki yoğunluk düşünüldüğünde, vücut ölçülerinin orantılı dağılımından kaynaklanan bir yansıma olarak ortaya çıkmıştır diyebiliriz. Tüm bu verilerden elde edilen sonuç, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kalçasının, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin kalçasına uygun olmadığını göstermektedir. 6.1.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine Uygunluğu Denence 1 in test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin ön genişliğine tam olarak uymadığı belirlenmektedir. Ön genişliğin uyumu ele alındığında örneklem grubunun % 48,5 inde ön genişliğin bol geldiği gözlenmektedir. Ayrıca beden küçüldükçe ön genişliğin bol gelmesinin de buna paralel olarak değiştiği belirlenmektedir. Bu sonuç ise, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön genişliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin ön genişliğine uygun olmadığını göstermektedir. Göğüs çevresine göre hesaplanan ön genişliğin, öğrencilerin büyük bir kısmında bol olmasının nedeni, gömleğin göğüs çevresinin de bol olması olabilir. 6.1.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine Uygunluğu Denence 1 in test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma 202

sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra; Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin arka genişliğine tam olarak uymadığı belirlenmektedir. Arka genişliğin uyumu ele alındığında örneklem grubunun % 62 sinde arka genişliğin ortalama 2,3 cm bol geldiği gözlenmektedir. Ayrıca beden küçüldükçe arka genişliği bol gelen kişi sayısı buna paralel olarak artmaktadır. Bu sonuç ise, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin arka genişliğine uygun olmadığını ispatlamaktadır. Göğüs çevresine göre hesaplanan arka genişliğin, öğrencilerin büyük bir kısmında bol olmasının nedeni, gömleğin göğüs çevresinin de bol olması olabilir. Ayrıca arka genişliğin bol gelmesi ön genişlikle de ilişkilendirilebilir. Elde edilen bulgular Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs, bel ve kalça çevresi, ön ve arka genişliği, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin göğüs, bel ve kalça çevresi ile ön ve arka genişliğine uygun değildir denencesini destekler niteliktedir. 6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu 6.2.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu Denence 2 nin test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen tam boy ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin boyuna tam olarak uyum sağlamadığı ortaya çıkmaktadır. Gömlek boyunun uyumuna bakıldığında örneklem grubunun % 73,75 ine gömlek boyunun ortalama 2,64 cm kısa geldiği görülmektedir. Bu veriler de, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği gömlek 203

boyunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin gömlek boyuna uygun olmadığını göstermektedir. Gömlek boyunun öğrencilerin boyuna uymamasının nedenleri; TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip erkek tam boy ölçüsü ile günümüzdeki erkeklerin tam boy ölçüleri arasındaki fark (araştırma sonucunda günümüzdeki erkekler 46 bedende 4,99 cm, 48 bedende 6,33 cm, 50 bedende 6,93 cm, 52 bedende 5,57 cm daha uzundur) ve Müller kalıp sisteminde gömlek boyu hesaplanırken 1/4 tam boya ilave edilen ölçü miktarıdır diyebiliriz. 6.2.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine Uygunluğu Denence 2 nin test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra, Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin sırt yüksekliğine tam olarak uyum sağlamadığı ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerin % 46,25 inde ortalama 1,34 cm sırt yüksekliği yukarıda gelmiştir. Genel olarak boy artışı nedeniyle uyumsuzluk oluştuğunu söylerken, aynı zamanda sırt duruşu hafif öne eğik bireylerde de bu problemin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Elde edilen bu bulgu, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği sırt yüksekliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin sırt yüksekliğine uygun olmadığını ispatlamaktadır. Elde verilen veriler doğrultusunda sırt yüksekliği normal gelen kişiler de düşünülerek sırt yüksekliği hesaplamasında yeni bir düzenleme yapılmalıdır. 6.2.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna Uygunluğu Denence 2 nin test edilmesiyle elde edilen veriler neticesinde; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin ön uzunluğuna tam olarak uyum sağlamadığı ortaya çıkmaktadır. Ön uzunluğun uyumu ele alındığında örneklem 204

grubunun % 66,5 inde ön uzunluğun ortalama 1,4229 cm yukarıda olduğu görülmektedir. Bu veriler de, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ön uzunluğunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin ön uzunluğuna uygun olmadığını göstermektedir. Müller kalıp sisteminde göğüs çevresine göre hesaplanan sırt yüksekliği, bu ölçüden hesaplanan ön koltuk derinliği ve buna paralel oluşan ön uzunluğunun, bireyin boyu uzadıkça ve kilosu arttıkça vücuda uyumsuz olduğu gözlenmektedir. Bunun nedeni ise bireyin tam boyuna göre değişecek olan ön uzunluk ölçüsünün, genişlik ölçüsü olan göğüs çevresine göre hesaplanması olabilir. 6.2.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna Uygunluğu Denence 2 nin test edilmesiyle elde edilen veriler doğrultusunda; araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen tam boy ölçü farkı çıkarıldıktan sonra, Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin arka uzunluğuna uyum sağlamadığı ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerin % 76,75 inde arka uzunluğunun ortalama 2,54 cm yukarıda geldiği gözlenmektedir. Yoğunluğun arka uzunluk ölçüsü yukarıda olan öğrencilerin oluşturmuş olduğu elde edilen sonuçtan anlaşılmaktadır. Genel olarak boy artışı nedeniyle uyumsuzluk tespit edilip, beden büyüdükçe uyumsuzluğun biraz daha fazla arttığı belirlenmektedir. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin arka uzunluğuna uygun olmadığını göstermektedir. Arka uzunluk ölçüsü de diğer uyumsuzluk gösteren ölçüler gibi yeniden ele alınıp, düzenlenerek, yeni oluşturulacak olan günümüz Türk gençlerinin vücut ölçülerine göre çalışılmalıdır. Araştırma sonucu elde edilen veriler Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin gömlek boyu, sırt yüksekliği, ön ve arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin gömlek boyu ve sırt yüksekliği ile ön ve arka uzunluğuna uygun değildir denencesi ile örtüşmektedir. 205

6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu 6.3.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesi neticesinde, klasik erkek gömleği boyun çevresinin öğrencilerin boyun çevresine büyük oranda normal geldiği tespit edilmiştir. Buna göre gömleğin boyun çevresi büyük ölçüde öğrencilerin boyun çevresiyle uyum sağlamaktadır ve Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği boyun çevresinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin boyun çevresine uygun olduğu anlaşılmaktadır. Tüm öğrencilerin %26 sında boyun çevresi dar gelmektedir ve dar gelen kişi sayısının beden büyüdükçe artış göstermesi gerekirse gömleğin boyun çevresine verilecek 0,5 cm lik bir rahatlık payı ile giderilebileceğini göstermektedir. 6.3.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesi sonucunda Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun; önde yaka iliklendiği zaman oluşan potluk nedeniyle yaka oyuntusunun boyun çevresine tam olarak uyum sağlamadığı öğrencilerin % 99 unda görülmektedir. Yaka oyuntusunun omuz kısmına denk gelen yandaki görünümüne bakıldığında ise, denenen tüm öğrencilerin boyun çevresine uyum sağladığı belirlenmektedir. Arkada yaka oyuntusu görünümünün, yaka iliklendikten sonra arka yakanın alt kısmında kumaşın yığılması ile yakanın arka kısmının öğrencilerin % 46,5 inde kapalı olduğunun gözlenmesi, gömleğin yaka oyuntusunun tam olarak öğrencilerin yaka çevresine uyum sağlamadığını göstermektedir. Elde edilen bu durum ise, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin yaka oyuntusuna uygun olmadığını ispatlamaktadır. T.K.A.M. ansiklopedisinde giyim kalıbında yaka oyuntusunun uygunluğunun önemine 206

dikkat çekilmiş, yakaya bağlı olarak, genişliği ve vücuda uygunluk konstrüksiyon çizgisi, giysi kalıbı ve rahatlığına birinci derecede etki eder denilmiştir(1993, s. 3809). 6.3.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesi sonucu yaka genişliğinin uyumu hakkında verilerin yer aldığı tablolara bakıldığında; yaka genişliğinin, üzerinde denenen öğrencilerle uyum sağlamadığı açıkça görülmektedir. Öğrencilerin % 70 inde önde yaka genişliğinin ortalama 1,28 cm, arkada yaka genişliğinin öğrencilerin % 56,75 inde ortalama 0,5 cm dar geldiği gözlenmektedir. Ayrıca beden büyüdükçe yaka genişliği dar gelen kişi sayısı artmakta ve ölçü açısından da yakanın genişlemesi gerekmektedir, bununla beraber beden küçüldükçe yaka genişliği normal gelen kişi sayısı artmaktadır. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin boynuna uygun olmadığını göstermektedir. 6.3.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesi sonucu; yaka ayağı genişliğinin uyumu hakkında verilerin yer aldığı tablolar incelendiğinde; yaka ayağı genişliğinin, üzerinde denenen öğrencilerle tam olarak uyum sağlamadığı görülmektedir. Ayrıca beden büyüdükçe yaka genişliği dar gelen kişi sayısı artmakta ve bununla beraber beden küçüldükçe yaka genişliği normal gelen kişi sayısı da artmaktadır. Yaka ayağı genişliği görünümünü, yaka görünümünün uyumu ile karşılaştırdığımızda büyük oranda yaka ile ilişki içerisinde şekil aldığı görülmektedir. Yaka ayağı genişliğinin de önde ve arkada tamamen birbirine paralel olarak değiştiği ortaya çıkmaktadır. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ayağı genişliği görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin boynuna uygun olmadığını ispatlamaktadır. 207

6.3.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesiyle oluşan tablolara bakıldığında; yaka ucu görünümünün yaka ve yaka ayağı genişliğiyle doğru orantılı olarak değişiklik gösterdiği görülmektedir. Tıpkı bu tablolardaki gibi yaka ucu görünümünde de beden büyüdükçe yaka ucu görünümü küçük gelen kişi sayısı artmakta ve yaka ucu genişliğinin beden büyüdükçe artması gerekmektedir. Buna bağlı olarak, beden küçüldükçe yaka ucu görünümü normal gelen kişi sayısı da artış göstermektedir. Tabloya bakıldığında, öğrencilerin % 71,5 inde yaka ucu görünümünün ortalama 1,26 cm küçük olduğu anlaşılmaktadır. Bu bilgilere dayanarak yaka ucu görünümünde de çıkan sonuçlara bağlı olarak yakada düzeltme yapılmalı, vücuda uyumlu olacak biçimde yaka genişletilmelidir diyebiliriz. Çıkan bu sonuç, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin boynuna uygun olmadığını göstermektedir. 6.3.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu Denence 3 ün test edilmesiyle öğrencilerin % 100 ünde yaka ucu açıklığının normal olduğu görülmektedir. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu açıklığının, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin boynuna uygun olduğunu göstermektedir. Elde edilen bu bulgular Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin yakası, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin yakasına uygun değildir denencesini sağlamaktadır. 208

6.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine Uygunluğu 6.4.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Denence 4 ün test edilmesi sonucu elde edilen verilerden öğrencilerin % 100 ünde kapanma payının normal olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu bulgulardan, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kapanma payının, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olduğu anlaşılmaktadır. 6.4.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Denence 4 ün test edilmesi üzerine ilik düğme arasının öğrencilerin % 100 ünde ortalama 1 cm kısa olduğu görülmektedir. Bu durumdan anlaşılacağı üzere Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ilik düğme arasındaki mesafe örneklem grubuyla uyum sağlamamıştır. Öğrencilerin tamamında ilik düğme arasının 1 cm kısa olması, klasik erkek gömleği ilik düğme arasındaki mesafede 1 cm genişletme yapılamasını gerektirmektedir. Elde edilen bu veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ilik düğme arasının, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığını göstermektedir. Araştırmadan elde edilen veriler Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kapanma payı 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygundur denencesiyle ters düşmektedir. 209

6.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu 6.5.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Denence 5 in test edilmesi sonucunda öğrencilerin % 100 ünde cep ortalama 2,091 cm küçük bulunmaktadır. Öğrencilerin tamamında cep küçük gelmiştir. Elde edilen veriler bakıldığında, beden büyüdükçe cep büyüklüğünde de 0,5 santimetreye varan bir artış görülmektedir. Tüm bu veriler gömleğin cep büyüklüğünün öğrencilerle uyumsuzluğunu göstermektedir. Verilerden, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep büyüklüğünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığı anlaşılmaktadır. Cep büyüklüğünün bu sonucu vermesi tüm klasik erkek gömleğinde tüm bedenlerde cebin büyütülmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. 6.5.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Denence 5 in test edilmesi sonucu elde edilen verilere bakıldığında, öğrencilerin % 100 ünde cebin ortalama 2,22 cm yukarıda olduğu belirtilmektedir. Cep yeri bedenlere bağlı olarak değişmekte, beden büyüdükçe ve boy uzadıkça biraz daha aşağıya indirilmesi gerekmektedir. Bu duruma bakarak Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin erkek öğrencilerin vücuduna uygun olmadığını söyleyebiliriz. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (üst-alt), sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığını ortaya koymaktadır ve cep yerinin elde edilen verilere göre aşağıya indirilmesini gerektiğini göstermektedir. 6.5.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin (Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu Denence 5 test edildiğinde öğrencilerin % 100 ünde cebin ortalama 1,39 cm yanda olduğu belirlenmektedir. Bu durumda cep kol altına iyice yaklaşmakta ve hoş olmayan 210

bir görüntü vermektedir. Elde edilen bu veriler ışığında cep yerinin erkek öğrencilere uygun olmadığını söyleyebiliriz. Bu durum da, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği cep yerinin (sağ-sol), sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığı belirlenmektedir. Tablodaki verilere göre cep ön ortasına doğru kaydırılıp yerleştirilerek sorun giderilmelidir. Elde edilen bulgular Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cebi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir denencesini sağlamaktadır. 6.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün, Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu 6.6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine Uygunluğu Denence 6 test edildiğinde öğrencilerin % 100 ünde robanın arkadan görünümünün ortalama 2,41 cm yukarıda olduğu görülmektedir. Beden büyüdükçe arkada roba daha yukarıda kalmaktadır. Uyumsuzluğun düzeltilebilmesi için robanın, elde veriler dikkate alınarak arka ortasından daha fazla aşağıya inilerek çizilmesi gerekmektedir. Robanın önden görünümü öğrencilerin % 100 ünde ortalama 1,318 cm yukarıdadır ve vücudun yapısına göre uyumsuz görünmektedir. Elde edilen bu veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği roba görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) klasik erkek gömleğine uygun olmadığını ortaya koymaktadır. Beden büyüdükçe önde roba daha yukarıda kalmaktadır. Robadaki uyumsuzluğun giderilebilmesi ve robanın daha estetik bir hale getirilebilmesi için, elde edilen veriler dikkate alınarak omuz hattında yeniden düzenlenme yapılmalı; omuzdan öne doğru robanın daha fazla görüneceği şekilde omuz hattı yeniden çizilmelidir. 211

6.6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu Denence 6 nın test edilmesi sonucunda elde edilen verilere bakıldığında omuz genişliğinin öğrencilerin % 51 inde geniş olduğu görülmektedir. Bunun nedeni; göğüs çevresi bol gelen öğrencilerde buna bağlı olarak omuzlarının da geniş gelmesi olabilir veya omuz yapılarının dar olmasından kaynaklanıyor olabilir. Bu verilere bakarak Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin omuz genişliğinin uyumsuz olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omzunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin omzuna uygun olmadığını göstermektedir. Öğrencilerin omuz yapısının, omuz düşüklüğüne uygunluğuna bakıldığında ise öğrencilerin yarısından fazlasına uygun geldiği görülmektedir. 6.6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu Denence 6 nın içinde yer alan; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin birey üzerindeki uyumuna bakıldığında, yan dikişin öne veya arkaya doğru bireyin vücut yapısına bağlı olarak kayma gösterdiği belirlenmektedir. Bireylerin % 58,5 inde uyumsuz olan yan dikiş, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığını ortaya koymaktadır. Uyumsuzluklara bakıldığında bedenlere göre hemen hemen homojen bir dağılım olduğu görülmektedir. Ancak yan dikişin daha çok arkaya doğru kaydığı elde edilen verilerden tespit edilmektedir. Öğrencilerin % 56,5 inde yan dikişin ortalama 1,26 cm arkaya kaydığı görülmektedir. Bu durum Türk erkeğinin vücut yapısının(sırt-göğüs) Alman erkeklerinin vücut yapısından farklı olması neticesinde ortaya çıkmış olabilir. Klasik erkek gömleğinin arka bedenini genişletip, ön bedenini daraltarak bu problemin çözülmesi gerekmektedir. Araştırmadan elde edilen veriler Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin roba görünümü, omzu ve yan dikişi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir denencesiyle örtüşmektedir. 212

6.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu 6.7.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna Uygunluğu Denence 7 nin test edilmesiyle elde edilen verilere bakıldığında; Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen kol boyu ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin kol boyuna uyduğu belirlenmektedir. Buna göre çıkan sonuç, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol boyunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin kol boyuna uygun olmadığıdır. Kol boyunun uyumu ele alındığında örneklem grubunun % 91,25 inde kol boyunun ortalama 5,73 cm kısa geldiği gözlenmektedir. Ayrıca beden büyüdükçe boyun uzamasına paralel olarak kol boyu kısa gelen kişi sayısı ve kol boyu farkı artmaktadır. Kol boylarında görülen uyumsuzluğun temel sebebi TSE nin 1987 yılında hazırlamış olduğu erkek vücut ölçülerinin günümüz gençlerini tam olarak temsil etmemesidir. TSE kol boyu ölçüleri ile araştırma sonucunda elde edilen kol boyu ölçüleri arasında; 46 bedende 6,2 cm, 48 bedende 6,9 cm, 50 bedende 5,96 cm, 52 bedende 5,66 cm.lik bir fark olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu uyumsuzluğu giderebilmek için günümüz gençlerini temsil eden ölçülerle çalışmamız gerekmektedir. 6.7.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine Uygunluğu Denence 7 nin test edilmesi sonucu elde edilen bulgulara bakıldığında; kol genişliğinin öğrencilerin, % 8,75 inde dar olup, % 91,25 ine uyum sağladığını görmekteyiz. Genel olarak dar gelenlerinde daha iri yapılı kişiler olduklarını düşünürsek, bu durum, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol genişliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin kol genişliğine uygun olduğunu göstermektedir. 213

6.7.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu Denence 7 içinde yer alan, koltuk yüksekliği ile ilgili verilere bakıldığında öğrencilerin % 63,75 inde koltuk oyuntusunun ortalama 1,43 cm yukarıda geldiğini görmekteyiz. Sırt yüksekliği ve ön koltuk derinliği paralelinde olan bu hat, sırt yüksekliği ve ön koltuk derinliğinin de yukarıda gelmesinin etkisiyle uyumsuz bir görünüm almaktadır. Koltuk oyuntusunun yukarıda oluşu giyen bireyi rahatsız edebileceği gibi, estetik açıdan da hoş görünmeyebilir. Bu veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntu yüksekliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin koltuk oyuntu yüksekliğine uygun olmadığını göstermektedir. 6.7.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu Denence 7 içinde yer alan; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun, öğrencilere uygunluk verilerine bakıldığında; önde koltuk oyuntusunun öğrencilerin % 47,25 inde normal olduğu, sadece öğrencilerin % 0,5 inde içeride kaldığı ve öğrencilerin % 52,25 inde dışarıda olduğu görülmektedir. Koltuk oyuntusu dışarıda kalan öğrencilerin beden küçüldükçe sayıca fazlalaştığı görülmektedir. Koltuk oyuntusunun kol ortasındaki uyumuna bakıldığındaysa öğrencilerin yine % 47,25 inde normal gelip, % 0,5 inde içeride kaldığı, öğrencilerin % 52,25 inde de dışarıda olduğu belirlenmektedir. Koltuk oyuntusunun öndeki kısmında olduğu gibi burada da beden küçüldükçe koltuk oyuntusu dışarıda kalan birey sayısı artmaktadır. Arkadaki koltuk oyuntusunda da durum aynı şekildedir. Tüm bu verilere bakıldığında Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun Türk erkeklerine uymadığını söyleyebiliriz. Bu durum ise, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin koltuk oyuntusuna uygun olmadığını göstermektedir. Tablolardaki veriler doğrultusunda 214

koltuk oyuntusu önde, kol ortasında ve arkada düzeltilerek yeniden çizilmeli, Türk erkeğinin antropometrisine uygun hale getirilmelidir. 6.7.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Denence 7 nin test edilmesi sonucu; kol yırtmaç yerinin öğrencilerin % 100 ünde normal olduğu sonucuna varılmaktadır. Tüm öğrencilerde kol yırtmaç yerinin normal gelmesi, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç yerinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olduğunu ortaya koymaktadır. 6.7.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Denence 7 içinde yer alan; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğunun uygunluğuna bakıldığında tüm öğrencilerin %35,75 inde normal geldiği görülmektedir, bu dilimi oluşturanların çoğu küçük bedenlerdir. Beden büyüdükçe kol yırtmaç boyu uyumsuz gelen kişi sayısının arttığı görülmektedir. Ayrıca yırtmaç boyu da bedenlere göre farklılık göstermekte, beden büyüdükçe boyun uzamasına paralel olarak yırtmaç boyu da uzamaktadır. Elde edilen verilere baktığımızda kol yırtmaç boyu kısa gelenlerin öğrencilerin % 64,25 i olduğu görülmektedir. Bu durum bize Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç boyunun günümüz Türk erkeğine uygun olmadığını göstermektedir. 6.7.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pli Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Denence 7 test edildiğinde elde edilen verilere göre koldaki pli derinliğinin öğrencilerin % 100 ünde normal olduğu ortaya çıkmaktadır. Koldaki pli derinliğinin tüm öğrencilerle uyum sağlaması, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koldaki pli derinliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olduğunu ispatlamaktadır. 215

6.7.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluğu Denence 7 nin test edilmesi sonucu elde edilen verilere bakıldığında; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşetinin, öğrencilerden % 82,25 ine uygun olduğu görülmektedir. Manşetin dar geldiği bireylere baktığımızda çoğunluğun 50 ve 52 bedende olduğunu; manşetin bol geldiği bireylere baktığımızda çoğunluğunun 46,48 ve 50 bedende toplandığını görmekteyiz. Manşetin bilek genişliğine tam olarak uymadığını söylemekle beraber çıkan uyumsuzlukların da tablodaki verilere dayanarak giderilmesi gerektiğini söyleyebiliriz. Ancak tablodan çıkaracağımız genel sonuca bakarsak elde edilen veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşetinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin bileğine uygun olduğunu ortaya koymaktadır. 6.7.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna Uygunluğu Denence 7 içinde yer alan; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümüne bakıldığında; manşetin öğrencilerden % 74 üne ortalama 1,23 cm ince geldiği tespit edilmektedir. Elde edilen bu veriler, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğine uygun olmadığını göstermektedir. Bireylere göre manşet görünümü ince gelenlerin özellikle 46 bedenden 52 bedene doğru gidildikçe sayıca yoğunlaşması dikkat çekicidir. Yine beden büyüdükçe bunun paralelinde manşet kalınlığının da artması gerektiği göz ardı edilmemelidir. Manşet kalınlığı üzerinde gerekli düzenlemeler yapılırken bedene bağlı olarak değişimler de dikkate alınarak manşet geliştirilmelidir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kolu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin koluna uygun değildir denencesini desteklemektedir. 216

6.8. TSE nin Hazırlamış Olduğu Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerinin, Günümüz Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerine Uygunluğu Denence 8 in test edilmesi sonucu elde edilen verilere bakılarak, tüm öğrencilerin tam boy istatistikleri incelendiğinde; 46 beden (38 yaka) erkek öğrencilerin boylarının 160 cm ile 190 cm arasında olup, boy ortalamalarının 172,99 cm olduğu; 48 beden (39 yaka) öğrencilerin boylarının 162 cm ile 190 cm arasında olup, boy ortalamalarının 176,33 cm olduğu; 50 beden (40 yaka) öğrencilerin boylarının 162 cm ile 195 cm arasında olup, boy ortalamalarının 178,93 cm olduğu; 52 beden (41 yaka) erkek öğrenciler bakıldığında ise boylarının 168 cm ile 192 cm arasında olup, boy ortalamalarının 179,57 cm olduğu görülmüştür. Elde edilen bu veriler araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi gömleklerin çiziminde kullanılan TSE sportmen tip erkek tam boyu ile karşılaştırıldığında; günümüz 46 beden (38 yaka) erkek öğrencilerin 4,99 cm daha uzun olduğu, 48 beden (39 yaka) öğrencilerin 6,33 cm daha uzun olduğu, 50 beden (40 yaka) öğrencilerin 6,93 cm daha uzun olduğu, 52 beden (41 yaka) öğrencilerin 5,57 cm daha uzun olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu veriler günümüz gençlerinin daha önce üzerinde araştırma yapılmış olan bireylerden daha uzun olduklarını göstermiştir. Büyüme ve Ergenlik Merkezi Sorumlusu, Avrupa Çocuk Endokrin Derneği Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz yeni neslin boyu giderek uzuyor diyerek bu duruma dikkat çekmiş, sosyo-ekonomik düzeyin etkisiyle, yaşam kalitesi arttıkça, 50 yıl önceki üniversite gençliğine göre boyların 4-5 cm daha fazla uzamış olduğunu ve bu duruma yüzyılın eğilimi denildiğini belirtmiştir (2006, s.11). Tam boyda görülen bu farklılık kalıp uygulandığında tam boy ölçüsü ile paralellik gösteren tüm yardımcı ölçüleri etkilemiş ve uyumsuz çıkmasına neden olmuştur. Araştırmanın denenceleri test edilirken bu ölçü farklılıkları göz önüne alınmıştır. Araştırmadan elde edilen ölçülerle araştırmada kullanılan kalıpların çizildiği TSE sportmen tip erkek vücut ölçüleri kıyaslandığında; araştırma sonucunda elde edilen ölçülerin, göğüs çevresinin 46 bedende (38 yaka) 1,01 cm, 48 bedende (39 yaka) 1,67 cm, 50 bedende (40 yaka) 1,54 cm, 52 bedende (41 yaka) 0,97 cm daha dar olduğu görülmüştür; bel çevresinin 46 bedende (38 yaka) 3,16 cm, 48 bedende (39 yaka) 3,03 217

cm, 50 bedende (40 yaka) 2,32 cm, 52 bedende (41 yaka) 3,29 cm daha dar olduğu belirlenmiştir; bu durum göğüs çevresi ile hesaplanan tüm genişlik ölçülerinde uyumsuzluklara neden olmuştur, uyumsuzluklar tespit edilirken bu durum göz önünde bulundurulmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen ölçülerin, kalça çevresinin, 46 bedende (38 yaka) 0,21 cm daha geniş, 48 bedende (39 yaka) 0,37 cm daha dar, 50 bedende (40 yaka) 0,49 cm daha dar, 52 bedende (41 yaka) 0,08 cm daha dar olduğu gözlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen ölçülerin, kol boyunun, 46 bedende (38 yaka) 6,2 cm, 48 bedende (39 yaka) 6,9 cm, 50 bedende (40 yaka) 5,96 cm, 52 bedende (41 yaka) 5,66 cm daha uzun olduğu görülmüştür. Boyun çevresine bakıldığında ise, araştırma sonucu elde edilen ölçülerin, 46 bedende (38 yaka) 0,02 cm, 48 bedende (39 yaka) 0,11 cm, 50 bedende (40 yaka) 0,08 cm, 52 bedende (41 yaka) 0,15 cm daha geniş olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bu veriler TSE nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygun değildir denencesini desteklemektedir. 218

BÖLÜM VII SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmanın bu bölümünde, araştırma sonucu elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuç ve öneriler yer almaktadır. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs çevresinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk erkeğinin göğüs çevresine uygun olmadığını, bol geldiğini ortaya koymaktadır. Vücut üzerindeki düzgün duruşu sağlamak amacıyla göğüs çevresinden elde edilen yardımcı ölçü hesaplamalarında ilave edilen bolluk payı azaltılmıştır. 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) klasik erkek gömleği arka genişlik formülünde; 2/10 beden / 1cm + 1,5 cm (bolluk payı), koltuk genişliği formülünde; 1/10 beden + 2 cm + 3,5 cm (bolluk payı), ön genişlik formülünde; 2/10 beden / 1 cm + 1 cm (bolluk payı) olarak düzenleme yapılarak vücuda daha uyumlu hale getirilmiştir. Araştırmanın bulguları, Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen bel çevresi ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin bel çevresine büyük ölçüde uyum sağladığını göstermiştir. Geliştirilen kalıpların araştırmadan elde edilen ölçülerle çizilmesi ortaya çıkan problemi gidermiştir. Araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen kalça çevresi ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin kalça çevresine uyum sağlamadığı, bol geldiği anlaşılmaktadır. Göğüs çevresi ölçüsü doğrultusunda oluşturulan klasik erkek gömleğinde, göğüs çevresi üzerinde hesaplanan yardımcı ölçülere verilen bolluk payı miktarının azaltılmasıyla gömlek, kalça çevresinde de uyumlu hale gelmiştir. 219

Araştırmanın bulguları, araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen tam boy ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin boyuna tam olarak uyum sağlamadığını, kısa geldiğini ortaya çıkarmaktadır. Bu sorunu gidermek için geliştirilen kalıplar elde edilen yeni ölçülerle çizilmiş ve 46 bedende (38 yaka) 1/2 tam boy / 12 cm, 48 bedende (39 yaka), 1/2 tam boy / 13 cm, 50 bedende (40 yaka) 1/2 tam boy / 13 cm, 52 bedende (41 yaka) 1/2 tam boy / 12 cm formülü uygulanmıştır. Araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin ön uzunluğuna tam olarak uyum sağlamadığı, ön uzunluğun yukarıda geldiği ortaya çıkmaktadır. Ön uzunluğu vücuda uyumlu hale getirebilmek için, araştırmadan elde edilen yeni ölçülere göre çalışılmış ve sırt yüksekliği; 1/10 beden + 13,5 cm + 3 cm olarak değiştirilmiştir, dolayısıyla sırt yüksekliği / 1 cm olarak bulunan ön uzunluk da vücuda uyumlu hale gelmiştir. Araştırmanın bulguları, araştırmada denenen Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden (38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin ön genişliğine tam olarak uymadığını, bol geldiğini göstermektedir. Öğrencilere büyük ölçüde bol gelen ön genişlik ilave edilen bolluk payının azaltılmasıyla uyumlu hale gelmiştir, 2/10 beden / 1 cm + 1 cm (bolluk payı) formülü uygulanmıştır. Araştırma neticesinde, klasik erkek gömleği boyun çevresinin öğrencilerin boyun çevresine büyük oranda normal geldiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular; Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka oyuntusunun, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) erkek öğrencilerin yaka oyuntusuna uygun olmadığını göstermektedir. Öğrencilerin tamamında kapalı gelen ön 220

yaka oyuntusu çizilirken önde 0,5 daha derinleştirilmiş ve arka yaka + 2,5 cm formülü uygulanarak çizilip öğrencilerin boynuna uygun hale getirilmiştir. Araştırmanın bulguları, Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleği yaka genişliği görünümünün, örneklem grubunu oluşturan öğrencilere uygun olmadığını göstermektedir. Beden büyüdükçe yaka genişliği daha dar gelmektedir. Bu problemi giderebilmek için, önde yaka genişliği, 46 bedende (38 yaka) 0,5 cm, 48 bedende (39 yaka) 1 cm, 50 bedende (40 yaka) 1,25 cm, 52 bedende (41 yaka) 1,5 cm daha genişletilmiştir. 46 bedende (38 yaka) ve 48 bedende (39 yaka) arkada yaka genişliği normal gelirken, 50 ve 52 bedende (40,41 yaka) 0,5 cm daha arka yaka genişletilerek uygun hale getirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular yaka ayağı genişliğinin öğrencilere tam olarak uyum sağlamadığını göstermektedir. Yaka genişliği ile paralellik gösteren yaka ayağı genişliğinde de küçük bedenden büyük bedenlere doğru gidildiğinde uyumsuzluk belirginleşmektedir. 46 ve 48 beden (38,39 yaka) yaka ayağı genişliği aynı kalırken ortaya çıkan uyumsuzluğu gidermek amacıyla yaka ayağı genişliği arkada 0,5 cm genişletilmiştir. Araştırmanın bulguları yaka ucu görünümünün yaka genişliği görünümüne paralel olarak öğrencilere uyumsuz geldiğini ortaya çıkarmıştır. 46 bedende (38 yaka) 0,5 cm, 48 bedende (39 yaka) 1 cm, 50 bedende (40 yaka) 1,25 cm, 52 bedende (41 yaka) 1,5 cm yaka ucu genişletilerek uyumsuzluk giderilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yaka ucu açıklığının öğrencilerin tamamında normal olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kapanma payının öğrencilerin tümünde uygun olduğunu göstermiştir. 221

Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği ilik düğme arasındaki mesafenin tüm öğrencilerde 1 cm kısa geldiğini ortaya koymuştur. Bu sorun ilik düğme arası mesafenin 1 cm daha genişletilmesiyle giderilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğrencilerin tamamına Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinde cep küçük gelmiştir. 46 bedende (38 yaka) 1 cm, 48 bedende (39 yaka) 1,5 cm, 50 bedende (40 yaka) 2 cm, 52 bedende (41 yaka) 2,5 cm cep büyütülerek uyumsuzluk giderilmiştir. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cep yerinin (üst-alt), sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun olmadığını göstermiştir. Sırt yüksekliğinin ve buna paralel ön koltuk derinliğinin tekrar düzenlenmesiyle cep yeri büyük ölçüde vücuda uyumlu hale gelmiş, cebin 0,5 cm daha aşağıya indirilmesiyle tamamen vücuda uyumlu olmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cep yerinin (sağ-sol), sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun olmadığı tespit edilmiştir. Denenen klasik erkek gömleği kalıplarının öğrencilere bol gelmesiyle cep yeri de bu duruma paralel olarak, öğrenci üzerinde hoş görünmemiştir, gömleğin daraltılmasıyla cep yeride vücuda uygun hale gelmiştir. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin sırt yüksekliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin sırt yüksekliğine uygun olmadığını ortaya koymuştur. Araştırmadan elde edilen ölçülerle çalışılıp, sırt yüksekliği formülü; 1/10 beden + 13,5 cm + 3 cm olarak değiştirilerek uyumsuzluk giderilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin arka uzunluğuna uygun değildir. Araştırmadan elde edilen yeni ölçülere göre arka uzunluğun yeniden oluşturulmasıyla problem büyük ölçüde giderilmiş, arka uzunluk formülüne 1 cm daha ilave edilmesiyle arka uzunluk öğrencilerin vücuduna tamamen uygun olmuştur. 222

Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği arka genişliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin arka genişliğine uygun olmadığını göstermektedir. Arka genişliğe ilave edilen bolluk payı azaltılarak problem giderilmiştir, yeni oluşturulan formül; 2 /10 beden / 1 cm + 1,5 cm dir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği roba görünümü, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun değildir. Varolan uyumsuzluk, arkada roba hattı oluşturulurken, 46 bedende (38 yaka) 2 cm, 48 bedende (39 yaka) 2 cm, 50 bedende (40 yaka) 2,5 cm, 52 bedende (41 yaka) 2,5 cm daha aşağıya inilip arka robanın çizilmesiyle giderilmiştir. Robanın önden görünümünü vücuda uyumlu hale getirmek için, omuz hattından öne doğru 1,5 cm daha ilave edilerek, robanın arkadan öne doğru dönüşü net olarak sağlanmıştır. Araştırma sonuçları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği omuz görünümünün, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun olmadığını göstermiştir. Tüm bedenlerde omuz 1 cm daha dar çizilerek problem giderilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, Müller Kalıp Sistemi kalıpların çizildiği TSE erkek vücut ölçüleri ile araştırma sonucu elde edilen kol boyu ölçü farkı çıkarıldıktan sonra Müller Kalıp Sistemi klasik erkek gömleğinin 46-52 beden(38-41 yaka) sportmen tip erkek öğrencilerin kol boyuna uygun olduğu belirlenmektedir. Araştırmadan elde edilen yeni ölçülere göre oluşturulan kol boyunda, herhangi bir problem oluşmayacağı düşünülmektedir. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol genişliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin kol genişliğine uygun olduğunu göstermiştir. Araştırma sonuçları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin koltuk oyuntu yüksekliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin koltuk oyuntu yüksekliğine uygun olmadığını ortaya koymaktadır. Sırt yüksekliği ve ön koltuk derinliğinin öğrencilere uyumsuz gelmesiyle, bu ölçüler doğrultusunda oluşan koltuk 223

oyuntu yüksekliği de öğrencilere uyumsuz gelmiştir. Sırt yüksekliği ve ön koltuk derinliğinde yapılan düzenlemeyle, koltuk oyuntu yüksekliği de öğrencilere uyumlu hale gelmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği koltuk oyuntusu, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun değildir. Öğrencilerin büyük kısmında koltuk oyuntusu, olması gereken hattan dışarıda kalmıştır. Omuzda yapılan düzenleme ile omuz 1 cm daha daralmış, buna paralel olarak koltuk oyuntusu da olması gereken hatta gelip, uyum problemi çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kol yırtmaç yerinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol yırtmaç uzunluğu, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun değildir. 46 bedende (38 yaka) büyük ölçüde normal gelen kol yırtmaç uzunluğu beden büyüdükçe daha kısa gelmektedir. Uyumsuzluk kol yırtmaç uzunluğu, 46 bedende (38 yaka) 0,5 cm, 48 bedende (39 yaka) 1 cm, 50 bedende (40 yaka) 1,25 cm, 52 bedende (41 yaka) 1,5 cm daha uzun çizilerek giderilmiştir. Araştırma sonuçları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin koldaki pli derinliğinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği kol manşetinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilerin koluna uygun olduğunu göstermiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği manşet görünümü, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere uygun değildir. 46 bedende (38 yaka) büyük ölçüde normal gelen manşet görünümü beden büyüdükçe 224

daha ince gelmektedir. Uyumsuzluk manşet genişliği, 46 bedende (38 yaka) 0,5 cm, 48 bedende (39 yaka) 1 cm, 50 bedende (40 yaka) 1,25 cm ve 52 bedende (41 yaka) 1,5 cm daha geniş çizilerek giderilmiştir. Araştırmanın bulguları, Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleği yan dikişinin, sportmen tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) öğrencilere olmadığını göstermiştir. Öğrencilerin % 56,5 inde yan dikişin ortalama 1,26 cm arkaya kaydığı görülmektedir. Bu sorun, tüm bedenlerde klasik erkek gömleğinin arka bedenini 1 cm genişletip, ön bedenini 1 cm daraltarak çözülmüştür. Araştırma sonucu, problemleri gidermek amacıyla oluşturulan, denenen ve geliştirilen formüller aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 53. Denenmiş ve Geliştirilmiş Formüller Kalıpta Geliştirilen Formüller Geliştirilmesi 46 Beden 48 Beden 50 Beden 52 Beden Gereken (38 Yaka) (39 Yaka) (40 Yaka) (41 Yaka) Yerler Sırt Yüksekliği 1/10 Bd+13,5+3 1/10 Bd+13,5+3 1/10 Bd+13,5+3 1/10 Bd+13,5+3 Arka Uzunluk 1/4 Tb + 1 1/4 Tb + 1 1/4 Tb + 0,75 1/4 Tb + 1 Model Boyu 1/2 Tb / 12 1/2 Tb / 13 1/2 Tb / 13 1/2 Tb / 12 Arka Genişlik 2/10 Bd / 1+1,5 2/10 Bd / 1+1,5 2/10 Bd / 1+1,5 2/10 Bd / 1+1,5 Koltuk Genişliği 1/10 Bd + 3,5 1/10 Bd + 3,5 1/10 Bd + 3,5 1/10 Bd + 3,5 Ön Genişlik 2/10 Bd / 1 + 1 2/10 Bd / 1 + 1 2/10 Bd / 1 + 1 2/10 Bd / 1 + 1 KoltukYüksekliği 1/3 Koç / 4 1/3 Koç / 4 1/3 Koç / 4 1/3 Koç / 4 Araştırmadan elde edilen veriler ışığında, klasik erkek gömleği kalıpları geliştirilmiş ve geliştirilen kalıpların tekrar denenmesi sonucunda herhangi bir problemle karşılaşılmamıştır. 225

7.1. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 173 cm 86,5 cm 43,25 cm 21,625 cm Beden: 92 cm 46 cm 23 cm 11,5 cm Bel: 77 cm 38,5 cm 19,25 cm Kalça: 94 cm 47 cm Boyun Çevresi: 38 cm Kol Boyu: 61 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+13,5cm + 3 cm = 25,7 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy+1 + 2 cm = 46,25 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy /12 cm = 74,5 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,3 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 24,7 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,5 cm = 18,9 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 3,5 cm = 14,7 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1 cm = 18,4 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 6 cm = 52 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 50 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 16,6 cm 1/2 si: 25 cm / 4 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 12,6 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 24,75 cm Manşet Boyu: 25,5 cm 226

7.2. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 227

7.3. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 228

7.4. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 176,5 cm 88,25 cm 44,125 cm 22,06 cm Beden: 96 cm 48 cm 24 cm 12 cm Bel: 81 cm 40,5 cm 20,25 cm Kalça: 98 cm 49 cm Boyun Çevresi: 39 cm Kol Boyu: 62 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+13,5 cm + 3 cm = 26,1 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy+1 + 2 cm = 47,125cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 13 cm = 75,25 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,5 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 25,1 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,5 cm = 19,7 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 3,5 cm = 15,1 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1 cm = 19,2 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 6 cm = 54 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 51 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 17 cm 1/2 si: 25,5 cm / 4 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 13 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 25,25 cm Manşet Boyu: 26 cm 229

7.5. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 230

7.6. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 231

7.7. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 179 cm 89,5 cm 44,75 cm 22,375 cm Beden: 100 cm 50 cm 25 cm 12,5 cm Bel: 86 cm 43 cm 21,5 cm Kalça: 102 cm 51 cm Boyun Çevresi: 40 cm Kol Boyu: 63 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+13,5 cm + 3 cm = 26,5 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy+0,75 + 2 cm = 47,5 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 13 cm = 76,5 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,6 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 25,5 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,5 cm = 20,5 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 3,5 cm = 15,5 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1 cm = 20 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 6 cm = 56 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 52 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 17,3cm 1/2 si: 26 cm / 4 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 13,3 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 25,75 cm Manşet Boyu: 26 cm 232

7.8. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 233

7.9. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 234

7.10. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri Temel Ölçüler: 1/2 1/4 1/8 Tam Boy: 179,5 cm 89,75 cm 44,87 cm 22,43 cm Beden: 104 cm 52 cm 26 cm 13 cm Bel: 91 cm 45,5 cm 22,75 cm Kalça: 106 cm 53 cm Boyun Çevresi: 41 cm Kol Boyu: 64 cm Yardımcı Ölçüler: Formül: Bolluk: Sırt Yüksekliği: 1/10 Beden+13,5 cm + 3 cm = 26,9 cm Arka Uzunluk: 1/4 Tam Boy+1 + 2 cm = 48 cm Model Boyu: 1/2 Tam Boy / 12 cm = 77,75 cm Arka Yaka: 1/6 Boyun Çevresi = 6,83 cm Ön Koltuk Derinliği: Sırt Yüksekliği / 1 cm = 25,9 cm Arka Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1,5 cm = 21,3 cm 1/10 Beden+10,5 cm (Gç 112 cmden fazla ise) Koltuk Genişliği 1/10 Beden+2 cm + 3,5 cm = 15,9 cm Ön Genişlik: 2/10 Beden / 1 cm + 1 cm = 20,8 cm 1/2 Beden / Ag / Kg (Gç 112 cmden fazla ise) Kontrol: 1/2 Beden + 6 cm = 58 cm Kol İçin: Kol Evi Çevresi: 53 cm Kol Evi Çevresi 1/3 : 17,6 cm 1/2 si: 26,5 cm / 4 cm / 0,25 cm Koltuk Yüksekliği= 13,6 cm Kol Ölçüsü Genişliği= 26,25 cm Manşet Boyu: 26,5 cm 235

7.11. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 236

7.12. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi Not: Kalıplar ölçeksizdir. 237

Müller kalıp sistemini geliştirmek, oluşan ve oluşabilecek problemleri ortadan kaldırmak için şu öneriler dikkate alınmalıdır: Doğru bir kalıp sistemi ile birlikte doğru bir ölçü standardı şarttır. Türk insanının anatomik özellikleri incelenmeli ve kapsamlı bir araştırma ile ölçü standartları oluşturulmalıdır. Böyle bir araştırma oldukça kapsamlı ve zaman alıcı bir çalışma olacağı için emek açısından ve maddi yönden desteklenmelidir. Bunun içinde TSE nin giyim endüstrisi ve üniversitelerle işbirliği yapması gereklidir. Lisans ve lisansüstü eğitim gören öğrenciler bu konuda araştırma ve incelemeler yapmaya sevk edilmelidir. Bu tür araştırmalar başka konularda ve başka örneklem gruplarıyla da tekrarlanmalıdır. Diğer kalıp sistemleri de ele alınıp, denemeler yapılarak Türk insanının vücuduna en uygun olanı seçilip geliştirilmelidir. Türk insanının standart ölçüleri doğrultusunda, anatomisine ve ergonomisine uygun yeni bir kalıp sistemi geliştirilmelidir. Giyim eğitimi veren lise ve üniversitelerde Anatomi, Ergonomi ve Antropometri dersleri verilmelidir. 238

KAYNAKÇA AKALIN, H. Erdal v.d., Güneş Tıp Sözlüğü. Ankara: 1997. AKAY, Nihad v.d., Türk Ansiklopedisi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Cilt:18. Ankara:1997. AKIN, Galip ve Başak KOCA, Ergonomide Antropometrinin Önemi. TSE Standart Dergisi. Sayı:44. Ekim. İstanbul: 2002., Mehmet SAĞIR, Kırsal Kesim 4-20 Yaş Grubu Kız Ve Erkeklerin Bazı Antropometrik Değerleri ve Oranları. VIII. Ulusal Ergonomi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Ekim. İzmir:2001. ALDRICH, Winifred, Metrik Sistemle Kalıp Hazırlama Erkek Giyimi. Çeviren: Elife Gündoğan. İstanbul: 2000., Metrik Sistemle Kalıp Hazırlama Kadın Giyimi. Çeviren: Elife Gündoğan. İstanbul: 2000. Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi. Cilt: 19. İstanbul: 1988. Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi. Cilt: 13. İstanbul: 1994. AŞIK, Mukaddes, Hatice CİNKÖSE, Fatma ÇİTOĞLU, Ayla ERYAZICIOĞLU, Selime ÖZKAN, Selma ŞEKEROĞLU, Silva TUNÇ, Temel Kalıp Bilgisi. İstanbul: 1994. BAKER, Georgia O Daniel and Helen Redel PULLEN, A Handbook Of Costume Drawing. (Second Edition). Woburn: 2000. BAŞ, Naciye, Moda İllüstrasyonu Stilistlik. İstanbul: 2004. 239

BAŞER, Güngör ve Emine ERCAN, Kol Üst Eğrisinin Bilgisayarda Çizdirilerek İncelenmesi. Tekstil ve Makine Dergisi V. Tekstil Sempozyumu Özel Sayısı. Yıl: 4. Kasım. 1990. BAŞER, Güngör v.d., Tekstil ve Mühendis Dergisi V. Tekstil Sempozyumu Özel Ek Sayısı. Yıl: 5. Temmuz. 1991., Kalıp Çiziminde Temel İlkeler ve Değişik Yaklaşımlar. Tekstil ve Mühendis. Yıl: 10. Eylül-Aralık. Sayı: 53-54. İzmir: 1996. BAYRAKTAR, Fatma, Erkek Pijaması. Ankara: 1992., Giyim. Ankara: 1996., Kadın İç Giyimleri. Ankara: 1996. BERK, Refia, Lale Emzen, Biçki Dersleri I. Ankara: 1941. BULGUN, Ender Yazgan, Türkiye de 12-17 Yaş Grubu Genç Kızların Beden Ölçüleri Standardizasyonu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Danışman: Gülseren KURUMER. İzmir: 1995., Güngör BAŞER, Bilgisayarda Bir Giysi Tasarımı Programı Oluşturulması. DEÜ Mühendislik Fakültesi, Fen ve Mühendislik Dergisi. Cilt: 2. Mayıs. Sayı:2. İzmir:2000. BÜYÜKGEBİZ, Atilla, Mutlu Gençler Daha Uzun Boylu Oluyor. Sabah Gazetesi Günaydın Eki. 4 Nisan 2006. Salı. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. Cilt: 9. İstanbul: 1986. 240

ÇAĞDAŞ, Miyase, Nevin BARIŞERİ, Figen KELLECİ, Geleneksel Konya Merkez Kadın ve Erkek İç Giyimlerinden Kıvratma Gömleklerinin Özelliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Projesi. Konya: 1996., Kalıp Hazırlama Teknikleri ve Model Geliştirme. Yayınlanmamış Ders Notları. Konya: 2000., Kadın Giyiminde Kapanma Payı ve Yaka Çizim Teknikleri. Ankara: 2002. DİVRİK, Neşe, Gürkan KURUL, Kaan H. ÖKTEN, Müberra TÜMER, Gülen IŞIKGÖZ, Azime ÖZVER, Hazır Giyimde İş Bilimleri. (İkinci Baskı). İstanbul: 2001. Encyclopedia Americana. Volume: 9. New York: 1977. ERAY, Fatma ve Esen ÇORUH, Hazır Giyim Endüstrisinde Tasarım Sürecinde Kullanılan Teknolojiler. Tekstil Ve Konfeksiyon. Yıl: 10. Ocak-Nisan. Sayı:1-2. İzmir: 2000. ERCAN, Emine, Türk Bayan Vücut Ölçülerine Dayalı Yeni Bir Giysi Kalıp Çizim Sisteminin Geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Danışman: Güngör BAŞER. İzmir: 1994. ERDOĞAN, M. Çetin, Erkek Dış Ve Üst Giysileri Kalıp Hazırlama Ve Büyültüp- Küçültme Teknikleri Semineri Notları. Sümerbank Tekstil Eğitim ve Araştırma Müessesesi Yayını. Yayın No: 65. Bursa: 1983., Giysi Fizyolojisi. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl: 3. Ocak-Şubat. Sayı: 1. İzmir: 1993. 241

, Giysi Kalıpçılığında Vücut Ölçüleri. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl: 3. Mart. Sayı: 2. İzmir: 1993., İç Piyasaya Klasik Erkek Gömleği Üretiminde İdeal Kumaş Eninin Saptanması. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl: 9. Eylül-Ekim. Sayı: 5. İzmir: 1999., Bebek-Çocuk-Genç Yaş Gruplarında Vücut ve Giysi Ölçülerinin Standardizasyonu. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl: 9. Kasım-Aralık. Sayı: 6. İzmir: 1999., Erkek Klasik Dış ve Üst Giysilerinde Kalıpçılık. Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma-Uygulama Merkezi Yayını. Yayın No: 7. İzmir: 2000. ERYAZICIOĞLU, Ayla, Gürkan KURUL, Tekstil Uygulama. (Dördüncü Baskı). Ankara:2001. GÖNEN, Emine, Meltem BAYRAKTAR, Özlen ÖZGEN, Hazır Giyim Tüketiminde Antropometri. III. Ergonomi Kongresi. ODTÜ Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. Yayın No: 441. Ankara: 1991., Velittin KALINKARA, Farklı Yaş Gruplarındaki Kadınların Antropometrik Ölçüleri. III. Ergonomi Kongresi. ODTÜ Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. Yayın No: 441. Ankara: 1991. GÜDÜL, Zeynep ve Güler KARAKÜLAH, Giyim 1-2-3. (Dördüncü Baskı). Ankara: 1991. GÜRSOY, A. Tahir, Dünden Bugüne Giyim Kültürü ve Moda. 1. Cilt. İstanbul: 2004. 242

HANDFORD, Jack, Professional Patternmaking For Designers, Women s Wear, Men s Casual Wear. Redondo Beach: 1984. IŞIKLAR, Yüksel, Perihan ERONÇ, Süheyla YÜKSEL, Yurdanur YAYLALI, Meliha İLTER, Nimet İRFANOĞLU, Nevin ÖZEV, Müberra GÖKALPAY, Giyim, Kadın ve Erkek İç Giyimlerinde Kalıpla Çizimler. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. (Üçüncü Baskı). Ankara: 1982., İç Giyim, Kadın Erkek ve Çocuk Giyimlerinde Temel Çizimler. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. (Sekizinci Baskı). İstanbul: 1988. İÇBİLEN, Gönül, Giyim Hazırlama Sanatı Üzerine. Tekstil ve Makina. Yıl: 4. Ekim. Sayı: 23. 1990. KOMŞUOĞLU, Şükran, Arsal MENGİ, Mine SEÇKİNÖZ, Sabiha AKER, Serap KÖSE, Resim II Moda Resmi ve Giyim Tarihi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Ankara: 1986. LOKMANOĞLU, Perihan, Hazır Giyim ve Konfeksiyon Makinaları. (Yedinci Baskı). Ankara: 1997. METE, Fatma, Giysi Tasarımı Açısından İnsan Vücudu Mekaniği. Tekstil ve Makina. Yıl: 4. Haziran. Sayı: 21. 1990., Bayan Giyiminde Serilendirme. TMMOB Tekstil Mühendisleri Odası Yayınları. Yayın No: 3. İzmir: 1999. Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi. Cilt: 5. İstanbul: 1981. MURATOĞLU, Yurdagül ve Fatma Demir ŞENER, Kadın Giysi Tasarımı-Etek. İstanbul: 2002. 243

, Nurgül KILINÇ, Erkek Giysi Üretimi. Ankara: 2004. ORAL, Gülşin, Contec ve Müller Giysi Konstrüksiyon Sistem İle Elde Edilen Kadın Temel Beden Kalıplarının Karşılaştırılması. Konfeksiyon & Teknik Dergisi. Ocak. İstanbul: 2002. ÖĞÜTÇÜ, Neriman v.d., I-II. Kalıp Seminer Kitabı. Rüştu Uzel Anadolu Hazır Giyim-Deri Hazır Giyim Meslek Lisesi, Türk-Alman Teknik İşbirliği Projesi. Arıtan Yayınevi. İstanbul: 1993., III. Kalıp Seminer Kitabı. Rüştu Uzel Anadolu Hazır Giyim-Deri Hazır Giyim Meslek Lisesi, Türk-Alman Teknik İşbirliği Projesi. Arıtan Yayınevi. İstanbul: 1993. ÖNDOĞAN, Ziynet, Giysi Kalıpçılığı Esasları. Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma-Uygulama Merkezi Yayını. Yayın No: 8. İzmir: 2000. ÖZKAN, Nurhan, Müller Kalıp Sistemi 3-6 Yaş Temel Beden Ve Kol Kalıplarının Denenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Miyase ÇAĞDAŞ. Konya: 2004. ÖZER, Fevziye, Kız Meslek Lisesi I. Sınıf Kalıp Hazırlama Teknikleri Dersi Programında Yer Alan Müller Biçki Sisteminin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Semiha AYDIN. Ankara: 1989. PAMUK, Beyhan, Uygulama Teknikleri Temel Kalıp ve Dikim Uygulama Teknikleri. İstanbul: 2002. PARLATIR, İsmail v.d., Türkçe Sözlük. Cilt: 1. Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara: 1998. 244

PEKTAŞ, Hafize, Moda Resmi Ders Notları II. Konya: 1995. PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Türkçe Sözlük. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul: 1995. Rundschau Herrenhemd. January. Germany: 1991. Rundschau Herrenhemd. June. Germany: 1994. Rundschau Herrenhemd. March. Germany: 2000. SAATÇİ, Zehra Karaman, Giyim ve Dikiş. Ankara: 1974. SEZER, Handan, Ferhat BİLGİN, Azize KAYAOĞLU, Hazır Giyim Üretimi. (Dördüncü Baskı). Ankara: 2003. TEKELİ, Nazan, Naciye KÜÇÜKYALÇIN, Melahat ERDEM, Hülya ASALI, Hatice EĞİLMEZ, Hatice SADIKOĞLU, Meral DEMİRCİ, Ayşe OLGUN, Hakikat YÜCE, Huriye KARŞI, Fatma TEMELCİ, Yeter ERASLAN, Mühibe PAKSOY, Mehtap ÖZBEK, Şennur ÇETİN, Hatice ZIK, Atatürk Teknik ve Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi, Kalıp Kitap I. Yayınlanmamış Hazır Giyim Ders Notları. Ankara: 1998. TSE, Giyim Sanayi İçin Beden (Vücut) Ölçüleri-Erkekler. Türk Standardı: 5271. Ankara: 1987. TSE, Tekstil Mamulleri-Gömlek. Türk Standardı: 9690. Ankara: 1995. TSE, Giyeceklerde Beden Ölçülerinin İşaretlerle Gösterilmesi-Bölüm 1: Terimler, Tarifler Ve Beden Ölçüsünün Alınması İşlemi. Türk Standardı: 4344. Ankara: 2002. 245

VURAL, Tuba ve Saliha AĞAÇ, Hazır Giyim Erkek Gömleği Üretimi ve Kontrol Noktaları. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl: 5. Ocak. Sayı: 1. İzmir: 1995., Şule ÇİVİTÇİ, Saliha AĞAÇ, Giysi Tasarımında Ergonomik Yaklaşım. VIII. Ulusal Ergonomi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını. İzmir: 2001. UZBİL, Adnan v.d., T.K.A.M. Konfeksiyon Ansiklopedisi. Cilt: 9-11-13. İstanbul: 1993. YERTUTAN, Canan, Gençlerin Hazır Giyimde Antropometrik Ölçülerle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar. VIII. Ulusal Ergonomi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını. İzmir: 2001. YÜCEL, Önder, 11-17 Yaş Grubu Türk Erkeklerinin Beden Ölçü Standartlarının Belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Danışman: M. Çetin ERDOĞAN. İzmir: 1999. ZENGİNGÖNÜL, Nuran, Fatma ŞENER, Müjgan BAYSAL, Giysi Seçimine Etki Eden Faktörler. Tekstil ve Konfeksiyon. Yıl:6. Mayıs. Sayı:3. İzmir:1996., Müjgan BAYSAL, Erkek Giysi Tasarımında Temel ve Model Uygulamalı Kalıp Çizimleri Ders Notları. Ankara: 2000. www.ali-oral.balikesir.edu.tr, 21.12.2004. www.arsiv.hurriyetim.com, 15.01.2006. http//:arsiv.sabah.com.tr., 29.04.2006. www.bilgiyonetimi.org, 21.12.2004. www.insankaynaklari.com, 17.01.2006. www.nibh.com, 21.12.2004. www.obitet.gazi.edu.tr, 26.12.2005. www.tdk.gov.tr, 21.12.2004. 246

EKLER 247

248