BİLGİSAYARIN DONANIM BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ Merkezi İşlem Birimi (CPU: Central Processing Unit):Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci denir. Bilgisayarın program komutlarını bellekten aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimi. CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak tanımlanır. Çünkü tüm işlemler CPU tarafından yapılır. Bu nedenle bir bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan ilgilidir. Sabit Disk (HARDDISK): Bilgisayarlarda bilgi depolama ünitesidir. Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanılan manyetik disklerdir. Genellikle taşınabilir olma özelliği yoktur. Zaten bu yüzden de sabit disk adını almışlardır. Bilgisayar kasasının içinde kendileri için ayrılmış yuvalara yerleştirilirler. Sabit diskler özellikle disketlerle karşılaştırıldığında çok büyük miktarda bilgi depolama özelliğine sahiptirler. Disk Sürücü (DISK DRIVE): Diske veri yazan ya da okuyan birimdir. Disk sürücüler okuyup yazdıkları disk tipine göre çeşitli isimler alır: Disketlere okuyup yazan disket sürücüler, optik disklere okuyup yazan optik sürücüler gibi. Genelde, disk sürücü dendiğinde sabit disk sürücü kastedilir. Disk sürücüler bilgisayarın içine yerleştirilebileceği gibi, bir dış ünite olarak da bağlanabilir. Ana kart (MAINBOARD ): Bilgisayara takılan bütün parçalar arasındaki bağlantıyı bu kart sağlar. Yani bilgisayarın bütün parçaları (kartlar), basılı devrelerden oluşan bu kart üzerine takılır. Bilgisayarlardaki temel devre ve bileşenleri üzerinde bulunduran karttır.ana kart, CPU, BIOS, bellek, depolama aygıtı arabirimleri, seri ve paralel portlar, genişleme yuvaları ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur. Bir bilgisayarı daha iyi bir modele çevirmek için ana kartı değiştirmek gerekir. Ana kartla birlikte sadece CPU değil, ROM ve ana bellek de daha iyi modele geçirilmiş olur. Ancak bu işlem sırasında genişleme kartlarının yeni ana kartla uyumlu olmasına dikkat edilmelidir. Kasa Güç Kaynağı (POWER SUPPLY): Bilgisayarın girişinde 220 volt olan elektriği, bilgisayarın ihtiyacı olan 6-12 volta dönüştürmek için kasanın içerisinde güç kaynağı bulunmaktadır. Kasa içerisindeki güç kaynağının ısınması nedeniyle güç kaynağının arkasında bir de soğutucu fan bulunur. Bu fan bilgisayar açık olduğu sürece çalışır.
Bellek (MEMORY): Bilgisayarın içinde temel olarak iki bellek türü bulunur. RAM (Random Access Memory =Rasgele Erişimli Bellek) ve ROM (Read Only Memory=Salt Okunur Bellek). RAM (Random Access Memory =Rasgele Erişimli Bellek): RAM Rasgele Erişimli Bellek anlamına gelen İngilizce sözcüklerin kısaltılmışıdır. Bilgisayar çalıştığı sürece kullandığı ve işlediği bütün verileri RAM de tutar. Bu nedenle RAM yerine ana bellek terimi de kullanılır. RAM uçucu (volatile) bir bellek türüdür. RAM üzerindeki bilgiler, bilgisayar kapandığı anda yok olur. Bu nedenle bilgisayarda yapılan işlemler sonucu elde edilen verileri ikincil belleklere (sabit dis, DVD, CD, Flash Bellek, vb.) saklamak gerekir. Herhangi bir noktasına doğrudan erişilebilen bellek tipi. Bir bilgisayarın ne kadar RAM a sahip olması gerektiği, kullandığı işletim sistemi ve çalıştıracağı programların ihtiyaçlarına bağlıdır. Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır. ROM (Read Only Memory=Salt Okunur Bellek): ROM Salt Okunur Bellek anlamına gelen İngilizce sözcüklerin kısaltılmışıdır. ROM birtakım temel bilgileri içeren ve hiç silinmeyen bellek türüdür. Bilgisayarda çalışırken kullanıcı ROM a yeni bilgi yazamaz. İçerdiği verilerin üzerine sadece bir kere yazıldığı ve bir daha değiştirilemediği bellek tipidir. ROM lar bilgisayarlarda hiç değişmeyecek ancak sürekli kullanılan bazı programları saklamak için kullanılır. Bilgisayarın yüklenmesini sağlayan ana program gibi... Bir ROM yongası üreticisinden çıktığında içeriği belirlenmiştir. ROM ların RAM lerden en önemli farkı, elektrik akımı kesildiğinde RAM lerin sakladıkları bilgileri kaybetmelerine rağmen, ROM ların etkilenmemeleridir. Ön Bellek (CACHE MEMORY): RAM in hızı CPU nun hızından düşüktür. RAM in bu hız düşüklüğüne cache bellek yardımcı olur ve RAM ile CPU arasındaki veri transferinde görev yapar, hızı dengeler. Bilgisayarın Giriş-Çıkış Birimleri Bilgisayara bilgi girmek ve de işlenen bilgilere ait sonuçları yansıtmak için kullanılan birimlere Giriş-Çıkış birimleri denir. Üç başlık altında toplanabilir.
Giriş Birimleri Bir bilgisayar donanımı dış ortamdan bilgisayara aktarmak için kullanıyorsa giriş donanımı veya giriş birimi olarak adlandırılır. Klavye: Bilgisayarın olmazsa olmaz parçalarından biridir.türkiye de iki çeşit klavye yaygındır.biri standart Q klavye(ingilizce ye uyumlu),diğeri Türkçe için uyarlanmış ve daktilolardaki harf dizilişi ile aynı olan F klavye çeşididir. Bağlantı noktası bakımından farklılıklar gösterir.seri,ps/2,usb olmak üzere üç çeşit klavye türü vardır.seri klavyeler genelde eski bilgisayarlarda kullanılan klavyelerdir ve Ps/2 klavyelere göre girişi daha büyüktür.ps/2 ve USB klavyeler yeni teknoloji bilgisayarlarda kullanılır.kullanım oranlarına bakılacak olursa en yaygın klavye türü Ps/2 klavyelerdir. Fare: Artık hemen hemen her bilgisayarda fare kullanmak zorunlu hale gelmiştir. Çünkü Windows kullanan bir bilgisayarın faresiz olması düşünülemez.farelerde klavyeler gibi seri,ps/2 ve usb olarak sınıflandırılır.artık günümüzde fare standartları çok yükselmiştir.kablosuz fareler,optik fareler gibi bir çok yeni fare çeşidi kullanılmaktadır. Tarayıcı(Scanner):Tarayıcılar bilgisayarınıza görüntü aktarmaya yararlar. Herhangi bir resim veya dokümanın görüntüsünü bilgisayarınıza tarayıcılar aracılığıyla aktarabilirsiniz. Mikrofon: Sesi elektrik akımına çeviren aygıttır. Sesin elektriğe çevrilmesi ile oluşan sinyaller ses kartı aracılığı ile bilgisayara kodlanarak aktarılır. Çıkış Birimleri Bir bilgisayar donanımı bilgisayardan dış ortama veri aktarmak için kullanıyorsa çıkış birimi olarak adlandırılır. Ekran(Monitör): Bilgisayarın yaptığı işlemleri size yansıtan ve görmenizi sağlayan birim monitördür. Her ne kadar fazla detaylı gibi gözükmese de bilgisayarın en önemli parçalarından biridir. Ekran kartı ile uyumu göz önünde bulundurularaktan yüksek çözünürlüklü monitörler tercih edilmelidir.800x600,1024x768 şu an için yaygın olarak kullanılan çözünürlük çeşitleridir. Monitör alırken en azından bu çözünürlükleri destekleyen monitör almaya özen gösterilmelidir. Zaten günümüzde satılan yeni monitörlerin çoğu en az bu çözünürlükleri desteklemektedirler. Monitörün diğer bir ayırım sebebi büyüklüğüdür.
Monitörün büyüklüğü iki köşe mesafesinin inç cinsinden uzunluğudur. Günümüzde yaygın olarak kullanılan türleri 15 ve 17 dir. Yazıcı: Bilgisayarınızdan yazılı doküman almak istiyorsanız bir yazıcınız olması gereklidir. Bilgisayarınızdaki yazıları, çizimleri veya resimleri kâğıda döken yazıcılar günümüzde çeşitlerine göre dörde ayrılırlar. Nokta vuruşlu yazıcılar: Nokta vuruşlu yazıcılar yavaş yazan ve çok gürültülü yazıcılardır. Fakat fiyat yönünden daha cazip olduğu için tercih edilebilir. Ayrıca fatura çıktısı alan kullanıcılar tarafından da tercih edilmektedir. Püskürtmeli yazıcılar: Püskürmeli yazıcılar şerit yerine mürekkep dolumlu kartuş kullanan yazıcılardır. Günümüzde yaygın olan yazıcı çeşidi mürekkep püskürtmeli yazıcılardır. Kalite yönünden çok iyi performans sağlayabilen hatta fotoğraf kalitesinde baskı yapabilen yazıcılardır. Laser yazıcılar: Laser yazıcılar daha çok profesyonel alanlarda kullanılan yazıcılardır. Diğer yazıcı türlerine göre daha kaliteli ve daha hızlı baskı yapabilen yazıcılardır. Fakat diğer yazılara göre çok daha pahalıdır. Çiziciler: Çiziciler(Plotter) daha çok mühendislik, mimarlık gibi alanlarda kullanılır. Bilgisayarınızdaki çizimleri kâğıda dökmeye yarayan birimdir. Ekran Kartı: Ekran kartı bilgisayarın monitöre görüntü aktarımını sağlayan birimdir. Ekran kartı olmayan bir bilgisayardan görüntü elde edemezsiniz. Ekran kartlarının geçmişten günümüze birçok çeşidi olmuştur fakat en son akılda kalanlar PCI ve AGP slotlulardır. Yaygın olarak kullanılan ve daha gelişmiş bir teknolijiye sahip olan da AGP çeşitleridir. Zaten AGP açılımı hızlandırılmış grafik portu anlamındadır. Bu yüzden dolayı günümüzde AGP slotlu ekran kartları tercih edilmektedir. Ekran kartlarının da bellekleri vardır. Mb cinsinden bellekler ölçülür.(16mb,32mb,64mb ) Bellek artıkça ekran kartının performansı da o kadar artar. Bu yüzden mümkün oldukça yüksek kapasiteli ekran kartı almakta fayda vardır. Ses Kartı: Adından da anlaşılacağı gibi bilgisayarınızdan ses çıkmasını sağlayan birimdir. Müzik dinlerken, oyun oynarken kaliteli ses almak için mutlaka ses kartı kullanmalısınız.
Günümüz teknolojisinde ses kartları da giderek gelişmektedir. Artık dijital ses çıkışlı ses kartları tercih edilmektedir. Bu ses kartları dijital speakerlar eşliğinde çok yüksek kalitede ses performansı sağlamaktadırlar. Giriş/Çıkış Birimleri Bu birimler üzerinde bilgi kaydedilebilen hem de bu kaydedilen bilgilerin okunduğu birimlerdir. Disket: Bilgisayardaki bilgiyi taşımak için kullanılan, üzerine demir oksit kaplanmış bir plastik diskin yine plastik bir kap içerisine yerleştirilmesiyle oluşturulmuş manyetik veri saklama ortamıdır. CD-Rom: Yüksek kapasitede bilgi depolamak için kullanılan optik disklerdir. CD-ROM ların üzerine bilgiyi kaydedebilmek için özel araç kullanılır. DVD-Rom: CD-Rom ların yerini alması beklenen yeni bir optik disk teknolojisidir. 133 dakikalık bir filmin tek bir diskte tutulması sağlanabilecek DVD-Romlarla. DVD-Rom oynatıcı denilen aletlerin normal CD-Romları da oynatması söz konusudur. Flash Bellek: Bilgisayarın USB portuna takılan bu küçük cihaz sayesinde dosyalarınızı istediğiniz bilgisayardan alıp başka bir bilgisayara kopyalayabilirsiniz. Günümüzde flash belleğin 16, 32 gigabyte kapasitesinde olanları vardır.