TÜRKİYE CUMHURİYETİ TİCARET BAKANLIĞI TÜKETİCİNİN KORUNMASI ve PİYASA GÖZETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Denetimlerin Sıfır Atığa Etkisi Meral KARAASLAN Piyasa Gözetimi ve Denetimi Dairesi Başkanı 1/118
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Bakanlığın sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimini yapmak veya yaptırmak, denetimlere dair mevzuat, politika ve uygulamaların koordinasyonunu sağlamak görevleri Bakanlığımıza verilmiştir. Böylece Bakanlığımız; hem tüketicilerin ekonomik çıkarlarını, hem de sağlık ve güvenliklerini koruma görevini üstlenmiş bulunmaktadır.
GENEL MÜDÜRLÜĞÜN GÖREVLERİ Tüketicinin korunmasına ilişkin politikalar oluşturmak. Tüketicilerin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını korumak. Tüketicilerin çevresel tehlikelerden korunabilmesi amacıyla işbirliği yapmak. Tüketicileri aydınlatıcı ve eğitici tedbirleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek. Bakanlığın sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimini yapmak.
PİYASA GÖZETİMİ ve DENETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV ve FAALİYETLER 4703 sayılı Kanun uyarınca sorumluluğumuzda olan ürün gruplarında mevzuat hazırlamak, denetim yapmak ve idari yaptırımları takip etmek. Gümrük ve Ticaret Denetmenlerinin uzmanlığını artırmak amacıyla eğitimler düzenlemek. Yıllık Denetim Planları hazırlamak, illere göndermek ve denetim sonuçlarını takip etmek. İlgili sektörlere yönelik eğitim ve bilgilendirme programları düzenlemek. RAPEX bildirimlerini takip etmek. İthalatta Ürün Güvenliği denetimi yapmak. Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi nin teknik altyapısını sağlamak ve geliştirmek
Tekstil, Hazır Giyim Ayakkabı, çanta ve diğer deri ürünleri Kırtasiye Ürünleri Çocukların Kullanımına ve Bakımına Yönelik Ürünler Oyuncaklar Yiyecek Taklidi Ürünler Emzik, biberon Deterjanlar Kağıt ürünler ( Çocuk bezleri ve hijyenik pedler) Kuvvetli asit ve bazlar(yağ-çöz, por-çöz vb.) Havuz Kimyasalları Diş fırçaları Mobilyalar Bisikletler, Kasklar Stor Perdeler Lazer İşaretleyiciler Çakmaklar, Mumlar SORUMLU OLDUĞUMUZ ÜRÜN GRUPLARI
Genel Müdürlüğümüz piyasa gözetimi ve denetimini re sen veya şikayet üzerine Ticaret İl Müdürlükleri bünyesinde istihdam edilen denetmenler aracılığıyla yürütür, piyasa gözetimi ve denetimi sonucunda gerekli önlemleri alır ve cezai müeyyideleri uygular. Hali hazırda 32 ilde görevli 116 denetmen bulunmaktadır.
DENETİM Risk analizi sonucunda belirlenen yıllık denetim planı İhbar/şikâyet RAPEX
DENETİMİN ŞEKLİ Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya belgeler üzerinden inceleme Test ve muayene Duyusal inceleme
Teknik Düzenlemeye Aykırı mı? Güvenli mi? Aykırılığın giderilmesi için süre GİDERİLMEZSE PARA CEZASI (2018 yılı için alt sınır: 4.578 TL üst sınır 57.235 TL)
PİYASA GÖZETİMİ ve DENETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÜVENSİZ ÜRÜNLERE YÖNELİK PGD KAPSAMINDA UYGULANAN YAPTIRIMLAR Yıllık denetim planı, tüketici şikayeti, kaza veya yaralanma haberleri üzerine ya da re sen denetimler başlatılabilir. 4703 sayılı Kanunun 11 nci maddesi gereğince güvensiz olduğu tespit edilen ürünlerin; Piyasaya arzı yasaklanır, Piyasadaki ürünler toplatılır, Toplatılan ürünlerdeki güvensizliğin giderilemediği durumlarda ürünler kısmen ya da tamamen bertaraf edilir, Alınan önlemler, ürünün taşıdığı riskler, tehlikelerden korunma yöntemleri vb. bilgilerin risk altındaki tüketicilere etkili bir şekilde duyurulması sağlanır. Duyuru veya duyuru şekli uygun bulunmaz veya yetersiz görülürse, ülke genelinde dağıtımı yapılan iki gazete ile ülke genelinde yayın yapan iki televizyon kanalında ilanı suretiyle risk altındaki kişilere duyurulması sağlanır. Ayrıca güvensiz ürün bilgileri www.guvensizurun.gov.tr adresinden de ilan edilmektedir. Bunun dışında Kanunun ilgili hükmü uyarınca idari para cezası uygulanır. (2018 yılı için 21.749 TL ila 286.175 TL arasında bir idari para cezası takdir edilebilir.)
Bertaraf Prosedürü Toplatılan ürünlerdeki güvensizliğin giderilemediği durumlarda ürünler kısmen ya da tamamen bertaraf edilir Güvenli hale getirilemeyen veya güvenli hale getirilmesi imkânsız olan ürünler, üreticinin belirleyeceği yerde ve yöntemle denetmen gözetiminde bertaraf edilir. İl müdürlüğünce, bertaraf edilen ürün miktarını, ürünün ne şekilde bertaraf edildiğini, bertaraf yerini, tarihini ve tarafların yetkililerinin ad ve soyadlarını içeren Ürün Bertaraf Tutanağı düzenlenir.
Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi(GÜBİS) kullanıma açılmış olup; www.guvensizurun.gov.tr ve www.gubis.gov.tr internet adresleri üzerinden sisteme ulaşılabilmektedir. Söz konusu sistemde yetkili kuruluşlar tarafından güvensizliği tespit edilen ürünlerin bilgileri yer almaktadır.
PİYASA GÖZETİMİ ve DENETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI İthalat Denetimleri İthalat aşamasında gerçekleştirilen ürün güvenliği denetimlerinin risk analizine dayalı olarak elektronik ortamda çağdaş kamu hizmeti anlayışıyla gerçekleştirilmesi projesi (İRİS) 2 Mayıs 2016 da devreye alınmıştır. 2018/12 sayılı Ürün Güvenliği Tebliği kapsamındaki ürünler denetlenmektedir. GTB-İRİS projemiz, TÜSİAD ve Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından 14.sü düzenlenen e-türkiye Yarışmasında, Kamudan İş Dünyasına e-hizmetler dalında 2017 e-türkiye Ödülünün sahibi olmuştur.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenen Bazı Tüketici Ürünlerinin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2018/12) kapsamındaki ürünler Hijyenik kağıt ürünleri (çocuk bezi vb.), Emzik, Biberon, biberon başlığı, alıştırma bardağı Eldivenler, Kırtasiye, okul ve büro malzemeleri, Mouse pad, Kol düğmeleri, İmitasyon takılar ve cep telefonu kılıfları Saat ve saat kordonları
Dış Kullanıcı Tarafından İRİS Üzerinden Başvuru Risk Analizi Riskli Görüldü İlgili mevzuatta yer alan hükümlere uygun olduğunu gösteren akredite bir laboratuvardan alınmış test raporları/ihtiyaç duyulması halinde numune alınması SONUÇ Fiili Denetime Tabi Değil (Riskli Görülmedi- Muafiyet) İRİS Referans Numarası Oluşturulur İRİS Referans Numarasının ithalatçı firma tarafından Gümrüğe bildirilerek, İRİS numarasının kontrol edilmesi ve ithalatın gerçekleştirilmesi UYGUN DEĞİL UYGUN Ürünün İthalatına İzin Verilmez Başvuru İRİS Üzerinden Olumsuz Sonuçlandırılır İthalatçı Firmaya Bildirim İRİS Referans Numarası Oluşturulur İRİS Referans Numarasının ithalatçı firma tarafından gümrüğe bildirilerek, İRİS numarasının kontrol edilmesi ve ithalatın gerçekleştirilmesi
MEVZUAT Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik Çevre Bakanlığı tarafından 23 Haziran 2017 tarihli ve 30105 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Bakanlığımızı ilgilendiren ürün grupları ile ilgili kısıtlamalar 23 ARALIK 2017 tarihinde yürürlüğe girdi.
Tekstil ve Deri Ürünlerinde Kısıtlanan Kimyasallar Azo Renklendiriciler Alev Geciktiriciler DMF Pentaklorofe nol Nikel Fitalatlar Kurşun kadmiyum Nonil Fenol Nonilfenole toksilat Organostanik Bileşenler Poliaromatik Hidrokarbonlar (PAH s) Krom VI 2011 yılı kısıtlı kimyasallar 2017 yılı kısıtlı kimyasallar
Kırtasiye Ürünlerinde Kısıtlanan Kimyasallar Azo Renklendiriciler Alev Geciktiriciler Ağır Metaller Benzen Kadmiyum Fitalatlar Poliaromatik Hidrokarbonlar (PAH s) Nonil Fenol ve Nonil Etoksilat Bisfenol A Uçucu organik bileşikler Toluen Kurşun ve Bileşikleri 2011 yılıkısıtlanmış Kimyasallar 2017 yılı Kısıtlanan Yeni Kimyasallar
Deterjanlar Deterjan Yönetmeliği 27.01.2018 tarihinde Deterjanlar Hakkında Yönetmelik yayınlandı. Mevzuat, Avrupa Birliği mevzuatı ile birebir uyumlu hale getirilmiş oldu. Bakanlığa bildirim zorunluluğu kaldırılmıştır. Deterjan, hava aromatize edici ürünler Hijyenik pedler ve kağıt ürünler
DETERJANLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Yüzey aktif maddelerin biyolojik parçalanabilirliğine dair kurallar, Etiket bilgileri, İmalatçılar tarafından Bakanlığa ve sağlık personeline ibraz etmek üzere bulundurulması gereken bilgiler, Fosfat ve diğer fosfor bileşiği içeriğine dair kısıtlamalar
DETERJANLAR HAKKINDA YÖNETMELİK İçerikteki Fosfat ve Diğer Fosfor Bileşiklerine Dair Kısıtlamalar Tüketicilere yönelik çamaşır deterjanları: Sert suda Ek-7 nin B bölümünde belirtilen standart çamaşır makinesi yükü için yıkama sürecinin ana devrinde kullanılması tavsiye edilen deterjan miktarında toplam fosfor içeriği 0,5 gram'a eşit ya da daha fazla ise piyasaya arz edilmez. Tüketicilere yönelik otomatik bulaşık makinesi deterjanları Ek-7 nin B bölümünde belirtilen standart dozajda fosfor içeriği 0,3 gram'a eşit ya da daha fazla ise piyasaya arz edilmez Yürürlük: Yayım tarihinden 1 yıl sonra 27 Ocak 2019
Tek kullanımlık kapsül deterjanlarla ilgili düzenlemeler Tek kullanımlık çözünür ambalajda bulunan ve sıvı olan tüketicilere yönelik çamaşır deterjanları veya tüketicilere yönelik otomatik bulaşık makinesi deterjanları, bir dış ambalaj içerisinde ihtiva edilmelidir. Dış ambalaj (b) bendinde, çözünür ambalaj ise (c) bendinde yer alan gerekliliklere uygun olmak zorundadır. Dış ambalaj: Ürünün veya bireysel dozların görünürlüğü engellenecek şekilde opak, mat ve benzeri nitelikte olmalıdır. Kolaylıkla tekrar kapanabilen, kendi kendine ayakta durabilen bir yapıda olmalıdır. Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik Ek-2 Bölüm 3.1. de belirtilen düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, Küçük çocukların ambalajı açmasını zorlaştıracak şekilde iki elin koordineli eylemini belirli bir güç ile birlikte gerektirerek küçük çocukların ambalajı açma yeteneğini engelleyen, dış ambalajın ömrü boyunca tekrar tekrar açılma ve kapanma koşulları altında işlevselliğini muhafaza eden bir kapak ile donatılmalıdır. Çözünür ambalaj: Kazara ağza alınması durumunda, en fazla 6 saniye süreyle oral itici davranışa neden olan güvenli konsantrasyonda caydırıcı bir ajan içermelidir. 20 C de suya konduğunda sıvı içeriğini en az 30 saniye muhafaza etmelidir. Standart test koşulları altında en az 300 N'lik mekanik basınç dayanımına direnç göstermelidir.
DETERJANLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Nonilfenol ve Nonilfenol etoksilatlara yönelik kısıtlamalar Halihazırda deterjan grubu ürünlerde Nonilfenol ve Nonilfenol etoksilatlara yönelik kısıtlamalar bulunmakta ve denetimlerde gerekli kontroller yapılmaktadır.
Tekstil ve Deri Ürünlerinde Kısıtlanan Kimyasallar Tekstil ve kimya endüstrilerinde sıklıkla kullanılan ve yarattığı çevresel kirlilik yükü açısından önem taşıyan nonil fenoletoksilatlar (NPE) ın nihai tekstil ürünlerinde kullanımına ilişkin getirilen kısıtlama 31.12.2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
İstatistikler YILLAR 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 TOPLAM DENETLENEN ÜRÜN SAYISI 44.423 27.220 73.672 715.658 2.608.145 2.258.393 1.920.392 3.508.136 11.156.039 GÜVENSİZLİK TESPİT EDİLEN FİRMA SAYISI GÜVENSİZLİK TESPİT EDİLEN ÜRÜN SAYISI UYGULANAN İDARİ PARA CEZASI MİKTARI 77 44 135 327 155 65 54 27 884 13.872 3.017 1.888 45.908 76.479 51.904 6.620 45.824 245.512 554.715 TL 148.237 TL 629.993 TL 1.554.814 TL 1.869.619 TL 1.085.822 TL 1.156.369 TL 590.606 TL 7.590.175 TL
Okul Dönemi Denetimleri 2018 yılında 19 ilde gerçekleştirilen denetimlerde; okul kıyafetleri, ayakkabılar ve kırtasiye ürünleri kontrol edildi. 2017 2018 Okul Kıyafeti 15.714 9.068 Güvensiz - - Kırtasiye 131.851 115.016 Güvensiz 1.982 3.598 Ayakkabı 3.472 2.188 Güvensiz 38 23
YERLİ ÜRETİM LOGOSU Tüketicilere yönelik mal satışlarında, ürünün ülkemizde üretildiğini göstermek üzere tüketicilerin dikkatini ilk bakışta çekecek nitelikte YERLİ ÜRETİM logosu hazırlanmıştır. Fiyat Etiketi Yönetmeliği nin Etiket bulundurma zorunluluğu başlıklı 5 inci maddesinde; 18/9/2018 tarihli ve 30539 ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan, 3/10/2018 tarihinde yürürlüğe girecek olan düzenleme ile değişikliğe gidilerek etiket ve listelerde bulunması zorunlu bilgilere; d) Malın satış fiyatı ve birim fiyatının uygulanmaya başladığı tarih, e) Üretim yeri Türkiye olan mallar için, Bakanlıkça tespit ve ilan edilen şekil, logo veya işaret. hususları eklenmiştir.
Meral KARAASLAN Daire Başkanı m.karaaslan@ticaret.gov.tr 0312 449 45 60