2017 OCAK-EKİM AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı
Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar)
Dış Ticaret Verileri 2017 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre; - İhracat, % 8,96 artarak 13 milyar 943 milyon dolar, - İthalat, % 25,22 artarak 21 milyar 304 milyon dolar, - Dış ticaret hacmi, % 18,24 artarak 35 milyar 248 milyon dolar, - Dış ticaret açığı, % 74,58 artarak 7 milyar 361 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2016 yılı Ekim ayında % 75,2 iken, 2017 yılı Ekim ayında % 65,4 olarak gerçekleşmiştir.
Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar)
Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar)
Kurulan ve Kapanan Firma Sayısı
Kurulan ve Kapanan Şirket Verileri İLAN TÜRÜ ŞİRKET TÜRÜ Şirket Kurulan* Kooperatif Ger.Kişi Tic. İşl. Şirket EKİM 2017 Bir Önceki Aya Göre Değişim (%) EYLÜL 2017 EKİM 2016 Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%) OCAK- EKİM (10 Aylık) 2016 2017 Değişim (%) 6.926 5.050 37,15 5.314 30,33 53.365 60.063 12,55 66 55 20,00 48 37,50 638 751 17,71 3.060 2.386 28,25 3.048 0,39 33.279 37.228 11,87 779 437 78,26 1.157-32,67 10.257 8.016-21,85 60 29 106,90 72-16,67 1.341 772-42,43 1.281 884 44,91 983 30,32 8.232 10.371 25,98 94 67 40,30 113-16,81 1.033 939-9,10 1.290 852 51,41 1.772-27,20 15.066 14.858-1,38 Tasfiye Kooperatif Şirket Kapanan** Kooperatif Ger.Kişi Tic. İşl.
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama, %)
Sanayi Üretim Endeksi (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış, 2010=100)
Sanayi Üretim Endeksi Ağustos ayında Türkiye (TR) Geneli Sanayi Üretim Endeksi bir önceki aya (Temmuz 2017) göre %0,1 azalış göstermiştir. Ağustos (2017) ayındaki azalışta bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığındaki %1,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımındaki %1,1 lik azalışın etkili olduğu görülmektedir. İmalat sanayinde ise %0,2 lik artış olduğu görülmektedir. Ana sanayi gruplarına bakıldığında toplam sanayi endeksindeki azalışta sermaye malı,enerji ve aramalında yaşanan azalışın etkisi olduğu görülmektedir (sırasıyla %3,7, %1,0 ve %0,5 lik azalışlar). Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre %5,2 oranında artış göstermiştir. Ağustos (2017) ayında önceki yıla göre ana sanayi sektörleri itibariyle en yüksek artış %7,3 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe yaşanırken, bunu %5,6 lık artışla imalat sanayi sektörü takip etti.
İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2017 Yıllar- Years 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Yıllık Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) Tarım dışı işsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 44,9 44,5 44,3 44,9 45,7 46,5 47,4 47,6 48,3 50,5 51,3 52,0 52,5 52,4 52,7 52,6 52,8 52,4 52,1 51,6 52,0 51,5 51,8 52,2 52,7 53,0 53,4 53,7 53,7 9,5 9,0 9,2 10,0 13,1 11,1 9,1 8,4 9,0 9,9 10,3 9,3 9,4 10,2 10,7 11,3 11,3 11,8 12,1 12,7 10,9 13,0 12,6 11,7 10,5 10,2 10,2 10,7 10,6 12,0 11,1 11,2 12,3 16,0 13,7 11,3 10,3 10,9 12,0 12,4 11,0 11,3 12,2 13,0 13,7 13,7 14,1 14,3 14,9 13,0 15,2 14,8 13,7 12,4 12,2 12,2 13,0 12,8 40,6 40,5 40,3 40,4 39,8 41,3 43,1 43,6 43,9 45,5 46,0 47,2 47,5 47,1 47,0 46,7 46,8 46,2 45,8 45,1 46,3 44,8 45,3 46,1 47,2 47,7 48,0 48,0 48,0
İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2017 2017 nin Ağustos ayında Türkiye deki toplam işsiz sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 89 bin kişi azalarak 3 milyon 404 bin kişi oldu. Böylece işsizlik oranı 0,7 puan, tarım dışı işsizlik oranı ise 0,9 puan azalarak sırasıyla %10,6 ve %12,8 olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı toplamda %10,6; kadınlarda %15; erkeklerde ise %8,4 olarak gerçekleşti. Genç nüfusta işsizlik oranı ise 0,7 puan artarak %20,6 yayükseldi.
Enflasyon Oranları
Enflasyon Oranları Ekim ayında aylık TÜFE artışı %2,08 ile piyasa öngörülerinin üzerinde gerçekleşmiştir. Reuters anketine göre TÜFE nin bu dönemde %1,87 oranında artış kaydetmesi bekleniyordu. Böylece, TÜFE de 2011 yılından bu yana en yüksek Ekim ayı enflasyonu kaydedilmiştir. Yurt İçi ÜFE deki (Yİ-ÜFE) artış ise Ekim de %1,71 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yıllık TÜFE enflasyonu Ekim de %11,9 ile son dokuz yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu dönemde, Yİ-ÜFE deki yıllık artış da %17,3 e çıkmıştır. Ekim ayında yalnızca eğlence ve kültür ile haberleşme grupları TÜFE yi azaltıcı yönde etkide bulunmuştur. Bu dönemde, TÜFE artışına en fazla katkıyı mevsimsel faktörlerin etkili olduğu giyim ve ayakkabı grubu yapmıştır.
TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE)
TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE) Perakende güveni Ekim ayında -16,6 puan değerini aldı. Endeks, bir önceki aya göre 2,1 puan, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 0,3 puanlık bir yükseliş kaydetti. Böylelikle Eylül 2016 dan bu yana yıllık değişimde ilk defa artış yaşayan TEPE, Ekim 2017 de Ekim 2016 seviyesini (-16,9) yakalamış oldu. Yıllık artışın sınırlı kalmasında geçtiğimiz 3 ayda işlerin gelişimindeki düşüş etkili oldu. Mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri sektörü, Ekim ayında perakende güveninde en çok artış gösteren sektör oldu. AB-28 ve Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında Türkiye geçen yıla göre daha kötü performans sergiledi.
2017 Eylül Kısa (Milyon Dolar) Vadeli Dış Borç İstatistikleri
2017 Eylül Kısa (Milyon Dolar) Vadeli Dış Borç İstatistikleri
2017 Eylül Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri Kısa vadeli dış borç stoku 2017 Eylül ayı itibarıyla 2016 yılsonuna göre 12,3 milyar ABD doları artmış ve yaklaşık 110,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku 4,5 milyar ABD doları artarak 61,9 milyar ABD dolarına, diğer sektörler kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku da 7,8 milyar ABD doları artarak 48,3 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Kısa vadeli dış borç stokunun %56,1 i bankalar kaynaklı borçlardan oluşmaktadır. Bankalar kaynaklı borçların %25,9 u ise krediler oluşturmaktadır. Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler 2017 yılı Eylül ayı itibarıyla yaklaşık 16 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam, kısa vadeli kredilerde 2016 yılsonuna göre %8,7 lik bir artış yaşandığı anlamına gelmektedir. Aynı dönemde yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı %14,8 oranında,tl cinsinden mevduatları %0,4 oranında, banka mevduatları %7,2 oranında artmıştır Diğer sektörlerin yurt dışından sağladığı kısa vadeli borçlar ise 2016 yılsonuna göre %19,1 oranında artarak 48,3 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir.
2017 Eylül Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu Gelişmeleri
Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu
Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu
2017 Eylül Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu Gelişmeleri 2017 yılı Eylül sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2016 yılsonuna göre %5,7 (~11,6milyar dolar) artarak yaklaşık 214 milyar ABD doları olmuştur. Aynı dönemde kısa vadeli kredi borcu ise %18,7 lik bir artışla 17 milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir. Böylelikle toplam kredi borcu yaklaşık 14,3milyar ABD doları artarak 231,5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, borcun tamamına yakınının finansal kesime ait olduğu görülmektedir. Finansal kuruluşların kredi borcunun toplam kısa vadeli borçlar içindeki payı %79,2 iken finansal olmayan kesimin payı %20,8 dir. Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, finansal kesimin kredi borcunun (%51,2), finansal olmayan kesimin kredi borcundan (%48,8) daha fazla olduğu görülmektedir.
Reel Sektör Güven Endeksi (Kasım 2016 Kasım 2017)
Reel Sektör Güven Endeksi (Kasım 2016 Kasım 2017) Kasım ayında Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre %2,9 oranında azalmıştır. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre ise %2,7 oranında artmıştır. Mevsimlikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA) ise bir önceki aya göre %2,1 oranında azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 1,5 oranında artmıştır.
MALATYA EKONOMİSİ
İhracat (Bin Dolar) SEKTÖR Çelik Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri Demir ve Demir Dışı Metaller Deri ve Deri Mamulleri Diğer Sanayi Ürünleri Elektrik Elektronik ve Hizmet Fındık ve Mamulleri Halı Hazırgiyim ve Konfeksiyon Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İklimlendirme Sanayii Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Kuru Meyve ve Mamulleri Madencilik Ürünleri Makine ve Aksamları Meyve Sebze Mamulleri Mobilya,Kağıt ve Orman Ürünleri Mücevher Otomotiv Endüstrisi Savunma ve Havacılık Sanayii Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Tekstil ve Hammaddeleri Yaş Meyve ve Sebze TOPLAM 1 OCAK 2016 2.101,58 8,98 616,61 289,91 0,00 3.080,94 2.768,26 41,37 77.201,43 13.104,46 935,33 3.280,33 133.490,48 3.356,17 3.744,69 2.473,29 1.703,27 0,00 201,26 465,25 13.621,74 14.687,86 3.009,38 280.182,61-31 EKIM 2017 251,85 199,72 1.998,80 5,45 0,67 2.752,39 4.326,89 38,44 101.478,83 9.927,40 864,15 2.190,38 120.067,43 1.508,44 3.880,16 2.674,00 1.229,57 3,47 57,73 0,00 13.893,36 19.542,56 4.070,35 290.962,06 Değişim -88,02% 2123,65% 224,16% -98,12% -10,66% 56,30% -7,06% 31,45% -24,24% -7,61% -33,23% -10,06% -55,05% 3,62% 8,12% -27,81% -71,32% -100,00% 1,99% 33,05% 35,26% 3,85%
Yatırım Teşvik Verileri Yıllar Belge Adedi Yatırım Tutarı (milyon TL) İstihdam 2013 Ocak-Ekim 30 1.764 1.495 2014 Ocak-Ekim 27 421 669 2015 Ocak-Ekim 34 192 794 2016 Ocak-Ekim 37 248 563 2017 Ocak-Ekim 100 922 3.756
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı 2017 OCAK-EKİM (ON AYLIK) KURULAN TASFİYE 2016 OCAK-EKİM (ON AYLIK) KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN GER. GER. GER. GER. KOO ŞİRKE KOO KİŞİ ŞİRKET KİŞİ KOOP. ŞİRKET KOOP. KİŞİ ŞİRKET KİŞİ ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. P. T P. TİC. TİC. İŞL. TİC. İŞL. TİC. İŞL. İŞL. 267 5 205 27 5 37 4 72 287 4 221 30 8 26 1 93
Protestolu Senet (Bin TL) Aylar 2015 2016 2017 Ocak 3.001 2.554 4.162 Şubat 3.119 4.290 3.340 Mart 2.582 2.739 4.396 Nisan 2.487 2.402 3.882 Mayıs 2.908 2.830 4.291 Haziran 3.522 3.953 4.164 Temmuz 4.091 3.892 4.185 Ağustos 3.291 3.814 4.278 Eylül 3.722 4.578 4.175 Ekim 4.299 3.683 6.352 Kasım 4.284 4.462 Aralık 4.132 4.465 TOPLAM 41.439 43.662
Karşılıksız Çek (Bin TL) Aylar 2015 2016 2017 Ocak 4.097 14.231 8.865 Şubat 3.861 17.605 7.358 Mart 7.132 12.571 7.001 Nisan 5.988 7.679 2.382 Mayıs 4.177 13.551 6.916 Haziran 10.984 8.928 5.520 Temmuz 15.496 6.932 5.651 Ağustos 14.695 15.918 2.791 Eylül 17.434 9.943 3.848 Ekim 14.104 9.446 16.879 Kasım 24.520 10.041 Aralık 22.584 12.230 TOPLAM 145.072 139.077
Konut Satışları 2016 Aylar İlk Satış İkinci El Satış 2017 Toplam İlk Satış İkinci El Satış Toplam Ocak 323 397 720 350 481 831 Şubat 364 445 809 323 519 842 Mart 416 544 960 501 629 1.130 Nisan 458 572 1.030 369 551 920 Mayıs 419 547 966 348 616 964 Haziran 460 459 919 294 442 736 Temmuz 356 438 794 365 574 939 Ağustos 507 615 1.122 383 592 975 Eylül 633 605 1.238 677 826 1.503 Ekim 568 734 1.302 379 633 1.012 Kasım 547 673 1.220 Aralık 625 693 1.318 5.676 6.722 12.398 Toplam
2017 Eylül İstatistikleri MEVDUAT TÜR TUTAR (Bin TL) 3.985.138 Tasarruf Mevduatı (TL) 2.640.956 Diğer Mevduat Bankacılık KREDİLER Tasarruf Mevduatı Tasarruf Mevduatı (DTH) Malatya İtibariyle TÜR Toplam Nakdi Krediler Nakdi Krediler TUTAR (Bin TL) 7.679.838 7.352.386 Takipteki Alacaklar 1.344.182 964.670 Diğer Mevduat (TL) 743.573 Diğer Mevduat (DTH) 221.097 Toplam Mevduat 4.949.808 327.452 Gayrinakdi Krediler 853.541
2017 Yılı Malatya Patent ve Marka İstatistikleri Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Patent Başvuru Sayısı 2 0 1 0 0 0 2 0 0 0 Faydalı Model Başvuru Sayısı 0 2 0 0 1 0 3 0 0 1 Marka Başvuru Sayısı 24 37 37 24 29 22 22 25 26 31 Tasarım Başvuru Sayısı 0 1 2 6 1 0 1 6 0 2 Tür/Ay