EKONOMİ POLİTİKALARI VE İSTİKRAR PROGRAMLARI EKONOMİ POLİTİKASININ ARAÇLARI.PARA EKONOMİSİ Açık piyasa işlemleri Reeskont politikası Zorunlu karşılıklar MALİYE POLİTİKASI GELİRLER POLİTİKASI İSTİKRAR PROGRAMLARI Ortodoks istikrar programı Heteredoks istikrar programı IMF tipi istikrar programı EKONOMİ POLİTİKASI PROGRAMLARI AMAÇLARI: Tam istikrar Tam istihdam Ekonomik büyüme Ödemeler bilançosu dengesi
EKONOMİ POLİTİKASI Ekonomi politikası devletin belli ekonomik amaçlara ulaşmak için karar alması ve bu kararın uygulanmasıdır. Ekonomi politikasının amaçları: 1.fiyat istikrarı 2.tam istihdam 3.ekonomik büyüme 4.ödemeler bilançosu dengesinin sağlanması 5.adil gelir dağılımının sağlanması
Ekonomi politikasının araçları: 1. P A RA P O L İ T İ K A S I..açık piyasa işlemleri..sterilizasyon: MB. Nın herhangi bir nedenle ortaya çıkan para arzı artışını dengelemek için yaptıkları açık piyasa işlemleridir...reeskont politikası:..reeskont kredileri üç temel amaç için kullanılır. 1.Mali açıdan güç durumdaki bankalara yardım etmek için 2.Para ve kredi koşullarını kontrol etmek için 3.Selektif kredi politikalarını etkilemek için..zorunlu karşılıklar:
Zorunlu karşılıkların temel fonksiyonları: 1.bankacılık sisteminin riskinin azaltılması 2.para arzını ayarlamak 3.kısa vadeli faiz oranlarının istikrarına yardımcı olmak 4.likiditeyi yönetmek 5.senyoraj geliri elde etmek Senyoraj: paranın üretim maliyeti ile üzerinde yazılı değer arasındaki farktır. Devletler bu farkı kasalarına gelir olarak yazarak herhangi borçlanmaya ve vergi toplamaya ihtiyaç duymadan harcamalarını finanse etmektedir.
2. M A L İ Y E P O L İ T İ K A S I: (MP) MP. Ekonomide ulaşılmış bulunan dengeyi korumak veya daha iyi bir dengeye gelebilmek ya da dengesizliği gidermek amacıyla kamu kesimi gelir, gider ve borçlanmalarını kullanarak uygulanan politikaların bütünüdür. MP. Devletin vergi almak, harcama yapmak, borçlanmak ve bütçe yapmak gibi yetkilerinden yararlanarak ekonomi politikası amaçlarını gerçekleştirmeyi sağlayan politikalardır.
3. G E L İ R L E R P O L İ T İ K A S I: (GP) GP. Devletin ücret ve fiyat seviyesinin belirlenmesine doğrudan müdahale etmesidir.
İSTİKRAR PROGRAMLARI İstikrar politikaları; 1.Ortodoks 2.Heteredoks ve 3.IMF tipi istikrar politikaları olamak üzere 3 e ayrılır.
1. Ortodoks İstikrar Programı: (OİP): OİP da: -para arzının kontrolü -kamu açıklarının azaltılması -döviz kurunun devalüasyonu -fiyatların serbest bırakılması -sübvansiyonların kaldırılması, Gibi önlemler yer alır.
Ortodoks İstikra Programlarının; 1. ödemeler dengesini düzeltmek 2.enflasyonu düşürmek gibi 2 temel amacı vardır. Modelde ödemeler dengesi açığı ve enflasyonun nedeni ; para arzındaki hızlı artışlar, aşırı değerlenmiş döviz kuru ve kamu kesimi açıkları görülmektedir.
Enflasyonun düşürülmesi için Ortodoks programlar: Sıkı maliye,(kamu harcamalarının azaltılması, kamu gelirlerinin artırılması) Ticaretin serbestleştirilmesi Sabit kur politikası Sıkı para pol.
OİP nın ulaşmak istediği sonuçlar; Devalüasyon ile ödemeler dengesinde iyileşme sağlanacaktır. Sıkı para pol. İle toplam talep azalacak, fiyatlar düşecek Kamu harcamalarının azaltılması ile bütçe açığı azalacaktır. Ücretler kontrol altına alınarak maliyetler düşecek, yurt içi talep daralacak, ihracat imkanları artacaktır. OİP nda fiyatların serbest bırakılması söz konusudur. OİP larının 1. ödemeler dengesini düzeltmek 2. enflasyonu düşürmek gibi İki temel amacı vardır.
OİP larına göre enf. Ve ödemeler dengesi açıklarının sebepleri: 1. para arzındaki hızlı artış 2.aşırı değerlenmiş döviz kuru 3.kamu kesimi açıkları Enflasyonun düşürülmesi konusunda Ortodoks programlar; Sıkı para pol. Sıkı mal. Pol ve Ticaretin serbestleştirilmesi ile Sabit döviz kur politikasından oluşmaktadır.
2. Heterodoks İstikrar Programı: (HİP): HİP Ortodoks İstikrar politikası araçları yanında ; Fiyat ve Ücret kontrolleri gibi Gelirler politikalarını da içermektedir. HİP Ortodoks programın sıkı para, maliye ve sabit kur politikaları ile geçici fiyat ve ücret kontrolleri, bütçe açıklarının kapatılması amacıyla kamu kesiminin disipline sokulması ve parasal reform uygulamalarını kapsar.
Heterodoks İstikrar programlarının yürütülmesi; 1.Fiyat ve Ücretlerin dondurulması 2.Sabit döviz kuru 3.Mali disiplin ve parasal reform, Olmak üzere üç temel araca dayanır. Her iki program performans yönünden karşılaştırıldığında ; OİP; GSMH nın büyüme oranını düşürür Endüstriyel büyüme oranını düşürür Ekonomide durgunluk ve işsizlik olur.
HİP larının amacı enflasyonu hızlı ve kalıcı bir şekilde düşürmektir.
3. IMF TİPİ İstikrar Programı: IMF tipi isitkrar programlarını öncelikle bir ülkenin dış ekonomik ilişkilerinin istikrarını sağlamaya yönelik koordineli bir para, maliye ve döviz kuru politikasını içermektedir. IMF tipi isitkrar programları: Paranın devalüasyonu Sıkı para politikası Maliye pol. Ticaretin serbestleştirilmesi Ücretlerin kontrolleri Piyasa faiz oranlarının yükseltilmesini içermektedir.
Gelirler politikası Gelirler politikası devletin yapmış olduğu ücret ve fiyat kontrolleridir.
Devalüasyon ile X artıp M azalacağı için cari açık azalacaktır. Devalüasyonda amaç M ı pahalandırıp X ı ucuzlatmak böylece döviz girişini çıkışına göre hızlandırmaktır.